ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC Kế toán doanh nghiệp thương mại

Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
Dạng 1: Quyết định đầu tư dài hạn của doanh nghiệp
Đầu tư của doanh nghiệp là: việc chi một khoản tiền nhằm đem lại lợi ích trong tương


lai.


Đầu tư cho máy móc, thiết bị, nhà xưởng, sản phẩm, hệ thống, chương trình.

“ Nghiên cứu về lập dự án đầu tư với giả thiết rủi ro là khơng đổi”
1.

Dự tính luồng tiền hoạt động tăng thêm sau thuế của dự án



Nguyên tắc xác định luồng tiền

-

Tiền ln được xác định sau thuế

-

Phân tích tình huống khi có và khơng có dự án đầu tư và tất cả các chi phí và lợi ích

có liên quan đến phải được tính tới ( kể cả chi phí cơ hội)
-

Chú ý có 2 nhân tố tác động:
 Phương pháp khấu hao (chi phí khấu hao càng lớn thì càng làm giảm số thuế công ty
phải nộp)
 Giá bán (hay còn gọi là giá trị thu hồi của tài sản khấu hao)

Giá bán > giá trị còn lại  DN phải nộp thuế
Giá bán > cơ sở khấu hao  DN bị đánh thuế theo mức lãi trên vốn
Giá bán < giá trị còn lại  lỗ, DN được khấu trừ thuế
2.

Xác định luồng tiền tăng thêm

Luồng tiền được chia thành 3 nhóm
-

Nhóm 1: Luồng tiền ra ban đầu (tiền đầu tư ban đầu)

Luồng tiền ra ban đầu bao gồm:
Giá trị của các tài sản mới (Giá mua) (1)
Chi phí lắp đặt, vận chuyển…(2)
Mức tăng (giảm) của vốn lưu động thuần (3)
Tiền thuần thu được từ bán tài sản cũ nếu là dạng đầu tư thay thế (4)
Thuế (tiết kiệm thuế) từ việc bán tài sản cũ nếu là dạng đầu tư thay thế (5)
Công thức:


Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

T ra ban đầu = (1) + (2) +/- (3) – (4) +/- (5)

-

Nhóm 2: Luồng tiền thuần tăng thêm trong kỳ

Luồng tiền này bao gồm:
Doanh thu hoạt động thuần tăng lên (giảm đi) trừ (cộng) bất kỳ khoản chi phí hoạt động
thuần nào tăng lên (giảm đi), không kể khấu hao (1)
Khoản tăng lên (giảm đi) thuần của khấu hao (2)
= Thay đổi thuần của thu nhập trước thuế (3)
Tăng (giảm) thuần về thuế (4)
= Thay đổi thuần của thu nhập sau thuế (5)
Tăng (giảm) thuần của khấu hao (6)
Tăng (giảm) thuần về vốn lưu động (nếu có) (7)
= Luồng tiền thuần tăng thêm trong kỳ
-

Nhóm 3: Luồng tiền thuần tăng lên cuối kỳ

Luồng tiền thuần tăng lên cuối kỳ = luồng tiền tăng lên trong kỳ ở năm cuối của tài sản mới
+/- Giá trị thu hồi cuối cùng của các tài sản mới +/- Thuế (tiết kiệm thuế) do bán tài sản
hoặc thanh lý tài sản mới +/- Tăng (giảm) của vốn lưu động thuần
3.

Phương pháp đánh giá và lựa chọn dự án đầu tư

Có 4 phương pháp dùng để đánh giá và lựa chọn các dự án đầu tư
Chúng ta sẽ sử dụng một ví dụ minh họa như sau:


Phương pháp kỳ thu hồi vốn (PBP)

Ý nghĩa:
Phương pháp này cho chúng ta biết thời gian (số năm) cần thiết để thu hồi được số vốn đầu
tư ban đầu trên cơ sở luồng tiền dự tính của dự án.
Cách tính:
Ta lập bảng thời gian thu hồi vốn (đv: 1000 đ)
Số tiền đầu tư ban đầu là 100.000

Năm

Luồng tiền thuần thu được

Luồng tiền tích lũy


Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

1
2
3

35.000
37.000
40.000

35.000
72.000
112.000

Ta thấy ở năm thứ 3, số tiền tích lũy được là 112.000 đã vượt quá số tiền đầu tư ban đầu là

100.000. Như vậy, thời gian thu hồi hết vốn đầu tư ban đầu phải nhỏ hơn 3 năm. Vậy thời
gian thu hồi vốn là:
T = 3 - (112.000 – 100.000)/40.000 hoặc T = 2 + (100.000 – 72.000)/ 40.000
Tiêu chuẩn áp dụng:
Thời gian thu hồi hết vốn đầu tư < thời gian đòi hỏi: dự án được chấp nhận
Thời gian thu hồi hết vốn đầu tư > thời gian địi hỏi: dự án khơng được chấp nhận.
Hạn chế:
-

Không chú ý tới luồng tiền nảy sinh khi hết hạn của kỳ thu tiền  không được coi

được coi là thước đo khả năng sinh lợi.
-

Bỏ qua khái niệm của tiền theo thời gian ( không quan tâm đến thời điểm phát sinh

của luồng tiền)
-

Kỳ thu hồi vốn là một lựa chọn mang tính chủ quan.



Phương pháp tỷ lệ thu hồi nội bộ (IRR)

Khái niệm:
IRR là tỷ lệ chiết khấu làm cân bằng giá trị hiện tại của luồng tiền thuần kỳ vọng trong
tương lai (CF) với luồng tiền ra ban đầu (ICO).
Công thức:
ICO = CF1 / (1+IRR)1 + CF2 / (1+IRR)2 + … + CFn / (1+IRR)n

Cách tính:
Với luồng tiền thuần đã xác định được qua các năm ta ước lượng một tỷ lệ chiết khấu phù
hợp là i1 và i2. Khi đó ta có bảng tính sau:
Bảng 1:
Năm
1

Luồng tiền thuần

PVIF tại mức i1

Giá trị hiện tại (P1)


Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

2
I1 thỏa mãn: Tổng giá trị hiện tại tại mức i1 > Luồng tiền ra ban đầu (vốn đầu tư)
Bảng 2:
Năm
1
2

Luồng tiền thuần

PVIF tại mức i2

Giá trị hiện tại (P2)

I2 thỏa mãn: Tổng giá trị hiện tại tại mức i2 < Luồng tiền ra ban đầu (vốn đầu tư)

Từ việc xác định i1 và i2 như trên, ta nhận thấy tỷ lệ chiết khấu phải nằm trong khoảng (i 1 , i2
)
Ta dùng công thức để xác định tỷ lệ chiết khấu chính xác:
X/ i2 - i1 = P1 – P0 / P1 – P2
Sau khi tính được X thì tỷ lệ thu hồi nội bộ IRR là:
IRR = i1 + X
Chú ý:
Khi luồng tiền thuần là một dãy đồng nhất (Luồng tiền thu được mỗi năm là như nhau) thì
tính IRR như sau:
-

Lấy ICO / CF = a

-

Sau đó tra bảng để xác định thừa số chiết khấu gần nhất với kết quả thu được cho kỳ

n (năm) là b  tỷ lệ chiết khấu tương ứng là i1ư
-

So sánh a và b

Nếu a > b thì tỷ lệ chiết khấu thực tế sẽ thuộc khoảng (i1 -1, i1)
Nếu a < b thì tỷ lệ chiết khấu thực tế sẽ thuộc khoảng (i1, i1 +1)
Tiêu chuẩn áp dụng:
IRR tính được > IRR được địi hỏi: dự án được chấp nhận (làm tăng giá trị thị trường của cổ
phiếu)
IRR tính được < IRR được địi hỏi: dự án không được chấp nhận.


Phương pháp giá trị hiện tại thuần (NPV)

Khái niệm:


Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

Giá trị hiện tại thuần (NPV) của một dự án là giá trị hiện tại của luồng tiền thuần trừ đi
luồng tiền ra ban đầu (ICO) của dự án.
Công thức:
NPV = CF1 / (1+k)1 + CF2 / (1+k)2 + … + CFn / (1+k)n - ICO
Trong đó: k là tỷ lệ lợi tức địi hỏi (chi phí sử dụng vốn bình qn)
Tiêu chuẩn áp dụng:
NPV tính được ≥ 0 : dự án được chấp nhận
NPV tính được  0: dự án không được chấp nhận
Nhận xét:
Hai phương pháp IRR và NPV đều cho một kết quả giống nhau về việc chấp nhận hay từ
chối dự án.


Phương pháp chỉ số sinh lợi (PI)

Khái niệm:
Chỉ số sinh lợi (tỷ số chi phí – thu nhập) của một dự án là tỷ số giữa giá trị hiện tại của
luồng tiền thuần trong tương lai với luồng tiền ban đầu.
Công thức:
PI = [CF1 / (1+k)1 + CF2 / (1+k)2 + … + CFn / (1+k)n ] / ICO
Tiêu chuẩn áp dụng:
PI tính được ≥ 1: dự án được chấp nhận
PI tính được  1: dự án không được chấp nhận

Nhận xét:
Phương pháp NPV và PI đều cho một kết quả giống nhau về việc chấp nhận hay từ chối dự
án. Tuy nhiên, phương pháp NPV thường được dùng hơn bởi nó thể hiện cả mức đóng góp
kinh tế bằng số của dự án trong khi phương pháp PI chỉ cho biết khả năng sinh lợi tương
đối của dự án.

Dạng 2: Quyết định đầu tư dự án hay khơng ?
Doanh nghiệp có dự tính đầu tư vào một dự án: mua máy mới, mua một dây chuyền công
nghệ…


Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

Chúng ta sẽ sử dụng các phương pháp trên để đưa ra quyết định đầu tư. Ở đây, phương
pháp được sử dụng chủ yếu là phương pháp NPV ( đơn giản và chính xác).
Chúng ta dựa vào các tiêu chuẩn áp dụng đã trình bày ở trên để đưa ra quyết định là chấp
nhận hay từ chối dự án.
Chúng ta sẽ trình bày theo các bước làm ở dạng 3.
Ở bước 3, chúng ta cần chú ý kỹ tới các chỉ tiêu có thể có trong bảng xác định dịng tiền
thuần và cần tính tốn chính xác.

Dạng 3: Quyết định có nên đầu tư thay thế tài sản cũ bằng tài sản mới hay
khơng?
Doanh nghiệp có dự tính đầu tư vào một dự án: Mua một tài sản mới thay cho tài sản cũ.
Chúng ta sẽ sử dụng các phương pháp trên để đưa ra quyết định đầu tư. Tùy vào việc sử
dụng phương pháp nào để tính mà có quyết định là chấp nhận hay từ chối dự án. Ở đây,
phương pháp được sử dụng chủ yếu là phương pháp NPV (đơn giản và chính xác).
Giả sử cuối cùng ta tính được
Giá trị hiện tại thuần của dự án 1 (máy cũ) là: NPV1
Giá trị hiện tại thuần của dự án 2 (máy mới) là: NPV2

Nếu NPV1 > NPV2: chấp nhận dự án 1 (tiếp tục sử dụng máy cũ)
Nếu NPV1 < NPV2: chấp nhận dự án 2 ( mua máy mới, bán máy cũ)
Các bước tiến hành khi giải bài tập dạng này:
Bước 1: Tính khấu hao TSCĐ (nếu chưa tính khấu hao trước đó)
Tùy theo đề bài yêu cầu tính khấu hao theo phương pháp nào mà có cách làm phù hợp.


Phương pháp đường thẳng

Mức khấu hao hàng năm là:
M(i) = NG / N = NG x T ( T là tỷ lệ khấu hao hàng năm T = 1/N )


Phương pháp số dư giảm dần có điều chỉnh

Mức khấu hao hàng năm là:
M(i) = G(i) x Tđc
nếu N> 6)

với Tđc = T x H

(H = 1.5 nếu N≤ 4 ; H = 2.0 nếu 4 < N ≤ 6 ; H = 2.5


Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

Chú ý: Khấu hao theo phương pháp này trong những năm đầu, 2 năm cuối khấu hao theo
phương pháp đường thẳng.
Ta nên lập bảng sau (minh họa)
Năm

1
2
3
4
5


Giá trị còn lại (Gi)
100.000
60.000
36.000
11.600
5.800

Tđc
0.4
0.4
0.4
0.5
1

Mi
40.000
24.000
14.400
5.800
5.800

Phương pháp tỷ lệ giảm dần

Mức khấu hao hàng năm là:
M(i) = T(i) x NG
T(i) = (Số năm sử dụng còn lại / Tổng số năm sử dụng )
= {[(N – i + 1) x 2]} / {[N x (N+1)]}
Ta nên lập bảng như sau:
Năm
1
2
3
4
5

T(i)
5/15
4/15
3/15
2/15
1/15

NG
120.000
120.000
120.000
120.000
120.000

M(i)
40.000
32.000
24.000

16.000
8.000

Bước 2: Lập bảng lịch trình thanh tốn nợ (nếu DN vay một khoản tiền nào đó để đầu
tư và phải trả khoản nợ này theo thời hạn)
Ta có bảng lịch trình thanh tốn nợ như sau:
Năm
(1)
1
2
3
4
Chú ý:

Nợ gốc đầu kỳ
(2)

Số tiền trả nợ mỗi kỳ
(3)

Trả lãi
(4)

Trả gốc
(5)

Nợ gốc cuối kỳ
(6)

Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

- Nếu doanh nghiệp trả

cả gốc + lãi ở các năm là như nhau thì phải dùng cơng thức tính

giá trị của chuỗi tiền đều bằng nhau để tính được số tiền trả nợ mỗi kỳ (3)
- Nếu doanh nghiệp trả gốc ở các năm là như nhau thì ta tính được số tiền trả gốc (5)
Bước 3: Lập bảng xác đinh dòng tiền thuần thu được trong các năm sử dụng tài sản cũ
và tài sản mới
Ở bước này cần chú ý kỹ tới các chỉ tiêu xuất hiện trong bảng để tính dịng tiền thuần
Các chỉ tiêu thường xuất hiện trong bảng:
1.

Giá mua

2.

Chi phí lắp đặt, vận chuyển

3.

Vốn vay

4.

Chi phí tiết kiệm (lợi nhuận trước thuế tăng thêm có thể gồm chi phí khấu hao hoặc

chưa)
5.

Thu nhập trước lãi vay

6.

Chi phí khấu hao

7.

Lợi nhuận trước thuế

8.

Lợi nhuận sau thuế

9.

Giá trị khấu hao

10.

Chi phí sữa chữa, nâng cấp

11.

Trả gốc

…
Tùy vào mỗi bài toán cho dữ liệu nào mà xác định chỉ tiêu hợp lý.
Bài tập minh họa

Bài 1/
Cơng ty ABC dự tính mua một máy cưa mới để thay thế máy cưa cũ.
Giá mua máy mới: 100.000
Thời gian sử dụng: 5 năm
Lợi nhuận trước thuế của 5 năm dự tính là: 30.000 ; 26.000 ; 22.000 ; 20.000 ; 20.000
Năm thứ 3, phải duy tu sữa chữa với chi phí dự tính là 10.000
Khấu hao theo phương pháp đường thẳng


Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là: 28%
Hỏi: Cơng ty có thể thực hiện dự án đầu tư này không nếu công ty chỉ đầu tư vào những dự
án có thời gian thu hồi vốn khơng q 3 năm? (đơn vị tính: 1.000 đ)
Bài làm:
Mức khấu hao mỗi năm:
M(i) = 100.000/5 = 20.000
Bảng xác định dòng tiền thuần
Năm
1. Giá mua
2. CPKH
3. LNTT
4. Thuế DN
5. LNST
6. CP sữa chữa
7. Dòng tiền

0
100.000

1

2

3

4

5

20.000
30.000
28%
21.600

20.000
26.000
28%
18.720

20.000
20.000
28%
14.400

20.000
20.000
28%
14.440

41.600

38.720

20.000
22.000
28%
15.840
10.000
35.840

34.400

34.400

thuần

Tổng số tiền đầu tư ban đầu (luồng tiền ra ban đầu) : 100.000 + 10.000 = 110.000
Bảng thời gian thu hồi vốn
Năm
1
2
3
4
5

Luồng tiền thu được
41.600
38.720
35.840

34.400
34.400

Luồng tiền tích lũy
41.600
80.320
116.160
140.560
174.960

Thời gian hoàn vốn là: 2 + (110.000 – 80.320) / 35.840 = 2.828 (năm) = 2 năm 10 tháng 3
ngày.
Vì thời gian hồn vốn nhỏ hơn 3 năm nên cơng ty có thể thực hiện dự án này.
Bài 2/
Cơng ty X định thay thế một máy cũ.
Giá trị còn lại của máy cũ theo sổ kế toán là: 960.000


Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

Khấu hao máy cũ theo phương pháp đường thẳng, chi phí khấu hao mỗi năm là: 192.000
Giá thị trường của máy cũ là: 800.000 và đem lại lợi nhuận kinh doanh trước thuế dự kiến
mỗi năm là: 416.000 trong thời gian 5 năm.
Giá trị thanh lý của máy cũ sau 5 năm dự kiến là: 200.000
Giá máy mới trên thị trường là: 1.500.000 và dự kiến đem lại lợi nhuận kinh doanh trước
thuế là: 560.000 trong thời gian 7 năm.
Khấu hao máy mới theo phương pháp số dư giảm dần có điều chỉnh.
Giá trị thanh lý của máy mới sau 7 năm là: 500.000
Thuế suất doanh nghiệp: 28%
Chi phí sử dụng vốn bình qn: 15%

Hỏi: Cơng ty có nên thay thế máy cũ bằng máy mới không?
Bài làm
Mức khấu hao của máy mới
M(i) = G(i) x Tđc

với Tđc = T x H = 1/7 x 2.5 = 0.35714 = 35.714%

Ta có bảng giá trị khấu hao như sau:
Năm
1
2
3
4
5
6
7

Giá trị còn lại (Gi)
1.500.000
964.290
619.904
398.512
256.188
164.693
82.347

Tđc
35.714%
35.714%
35.714%

35.714%
35.714%
0.5
1

Mi
535.710
344.386
221.392
142.324
91.495
82.347
82.347

Bảng xác định dòng tiền thuần của máy cũ:
Năm
1. Giá trị
2. CPKH
3. LNTT
4. Thuế DN
5. LNST
6. Thanh lý
7. Dòng tiền
thuần

0
960000

1

2

3

4

5

192000
416000
28%
299520

192000
416.000
28%
299520

192000
416.000
28%
299520

192000
416.000
28%
299520

491520

491520

491520

491520

192000
416000
28%
299520
200000
691520


Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

Giá trị hiện tại của dòng tiền thuần đối với máy cũ:
NPVc = CF1 / (1+k)1 + CF2 / (1+k)2 + … + CFn / (1+k)5 - ICO
= 491520 / (1+15%)1 + 491520 / (1+15%)2 + 491520 / (1+15%)3 + 491520 /
(1+15%)4 + 691520 / (1+15%)5 - 0
= 491520 x 3.3522 + 691520 x 0.4972 - 0
= 1991497,088
Bảng xác định dòng tiền thuần của máy mới:
Năm
1. Giá trị
2. CPKH
3. LNTT
4. Thuế DN
5. LNST
6. Thanh lý

7. Dịng tiền

0
1.500.000

1

2

3

4

5

6

7

535.710

344.386

221.392

142.324

91.495

82.347

82.347

560.000
28%
403.200

560.000
28%
403.200

560.000
28%
403.200

560.000
28%
403.200

560.000
28%
403.200

560.000
28%
403.200

938.910

747.586

624.592

545.524

494.695

485.547

560.000
28%
403.200
500.000
985.547

thuần

Nếu cơng ty chấp nhận đầu tư mua máy mới thì có nghĩa là công ty sẽ bán máy cũ và thu
được lại là 800000. Như vậy, luồng tiền ra (ICO) thực tế của dự án mua máy mới là:
1500000 – 800000 = 700000
Giá trị hiện tại của dòng tiền thuần đối với máy mới:
NPVm = CF1 / (1+k)1 + CF2 / (1+k)2 + … + CFn / (1+k)7 - ICO
= 938910 / (1+15%)1 + 747586 / (1+ 15%)2 + … + 985547 / (1+15%)7 – 700000
= 938910 x 0.8696 + 747586 x 0.7561 +…+ 985547 x 4.1604 - 700000
= 816476 + 565249 + 410669 + 311930 + 245962 + 209902 + 370467 - 700000
= 2230646

Ta nhận thấy: NPVm > NPVc , vì vậy cơng ty nên thay thế máy cũ bằng máy mới.
Bài 3/

Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

Công ty ABC xem xét mua một dây chuyền cơng nghệ.
Giá mua: 1280 trd
Chi phí chun chở và lắp đặt: 320 trd
Thời gian sử dụng: 5 năm
Hoạt động của dây chuyền khơng làm tăng doanh thu nhưng có thể tiết kiệm chi phí sản
xuất của cơng ty mỗi năm là 480 trd
Giá trị thanh lý của dây chuyền công nghệ sau 5 năm bằng 0
Khấu hao tài sản theo phương pháp số dư giảm dần có điều chỉnh
Thuế suất DN: 28%
Chi phí sử dụng vốn: 15%
Hỏi:
1. Xác định luồng thu nhập và NPV của dự án
2. Nếu tính khấu hao theo phương pháp đường thẳng thì NPV thay đổi như thế nào?
Bài 4/
Công ty Nhật Long đang xem xét một dự án đầu tư một dây chuyền công nghệ.
Nguyên giá: 1000 trd
Thời gian hoạt động dự kiến là 5 năm
Vốn chủ sở hữu là 200 và công ty phải vay ngân hàn 800 trd, thời hạn 5 năm và lãi suất vay
là 10% năm. Vốn trả đều trong 5 năm, mỗi năm 160 trd.. Thu nhập trước khấu hao, lãi vay
và thuế do dây chuyền tạo ra là mỗi năm dự kiến là 300 trd.
Thuế suất DN: 28%
Công ty khấu hao theo phương pháp đường thẳng, tỷ lệ chiết khấu là 13% năm.
Hỏi:
Cơng ty có thể đầu tư vào dự án này không nếu phương pháp sử dụng là NPV?
Bài 5/
Công ty A dự định thay thế một thiết bị cũ.
Nguyên giá của thiết bị cũ là 1280 trd

Ebook.VCU – www.ebookvcu.com

Tổng thời gian dự kiến là 5 năm và đã sử dụng được 2 năm, có giá thị trường ở thời điểm
hiện tại là 480 trd và đem lại lợi nhuận kinh doanh trước thuế mỗi năm là 190 trd trong thời
gian 3 năm.
Giá thiết bị mới trên thị trường hiện nay là 1280
Dự kiến lợi nhuận kinh doanh trước thuế là 336 trd trong thời gian 5 năm.
Giá trị thanh lý của thiết bị mới sau 5 năm là 540 trd
Thuế suất DN: 28%
Chi phí sử dụng vốn bình quân: 10%
Khấu hao tài sản theo phương pháp tỷ lệ giảm dần
Hỏi:
Cơng ty có nên thay thế thiết bị cũ bằng thiết bị mới hay không?


Ebook.VCU – www.ebookvcu.com