Nghiên cứu quá trình phát triển loại hình dạy lớp ghép tiểu học ở việt nam

i

B GIÁOD CVÀ ðÀOT O
ð I H C THÁI NGUYÊN

NGUY NH UH NH

NGHIÊN C

U QUÁ TRÌNH PHÁT TRI

LO I HÌNH L P GHÉP TI

UH C

N
VI T NAM

Chuyên ngành:Lý lu n và l ch s giáo dc
Mã s : 62.14.01.01

LU NÁNTI

NSĨGIÁOD

CH

C

Ngư i hư ng d n khoa h c:
1. PGS.TS. ð NG THÀNH H ƯNG

2. PGS.TS. NGUY N TH TÍNH

THÁI NGUYÊN - 2011


ii

L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan r ng, đây là cơng trình nghiên c

u c a riêng tơi.

T t c các ngun s và li u và k t qu nghiên cu trong lu n án này là trung th c ng
ch ưa ñư c s d lu n ñ b o v m t h c v nào. Các thơng tin trích d n trong c ch rõ
ánđ u ñã ñư

ngu n g c.
Tác gi lu n án

Nguy n H u H nh


iii

DANH M C CÁC KÝ HI
Ch vi t t t

U,CÁCCHVI TT T

ð c là

LG:

L p ghép

ðBSCL:

ð ng b ng sông C u Long

THCS:

Trung h c cơ s

THPT:

Trung h c ph thông

THCN:

Trung h c chuyên nghip

PCGDTH:

Ph c p giáo dc ti u h c

BDHV:

Bình dân h c v

XMC:

Xóa mù ch

NTð:

Nhóm trình ñ

HS:

H c sinh

GV:

Giáo viên

CNXH:

Ch nghĩa Xã h i

XDCB:

Xây d ng cơ b n


iv

M CL C
Trang ph bìa......................................................................................................................................... i
L i cam đoan........................................................................................................................................ ii
Danh m c các ký hi u, các ch vi t t t........................................................................................ iii

M c l c.................................................................................................................................................. iv
Danh m c các bng............................................................................................................................ vii
Danh m c bi u ñ............................................................................................................................... viii
NH NG V N ð CHUNG...................................................................................................... 1
1. Tính c p thi t c a đ tài........................................................................................................ 1
2. M c đích nghiên c u............................................................................................................... 2
3. Khách th và ñ i tư ng nghiên cu........................................................................................ 2
3.1. Khách th nghiên cu......................................................................................................... 2
3.2. ð i tư ng nghiên cu........................................................................................................... 3
4. Gi thuy t khoa h c................................................................................................................. 3
5. Nhi m v nghiên cu................................................................................................................ 3
6. Phương pháp nghiên cu......................................................................................................... 3
6.1. Phương pháp lun nghiên cu........................................................................................ 3
6.1.1. Phương pháp tip c n h th ng............................................................................ 3
6.1.2. Phương pháp tip c n l ch s....................................................................................... 3
6.1.3. Quan ñi m th c ti n..................................................................................................... 4
6.2. Các phương pháp nghiên cu....................................................................................... 4
6.2.1. Nhóm ph ương pháp nghiên cu lý lu n........................................................... 4
6.2.3. Nhóm ph ương pháp b tr x lý k t qu nghiên cu.................................. 4
7. Nh ng đóng góp m i c a lu n án............................................................... ....................5
8. Nh ng lu n ñi m cơ b n c n b o v...................................................................................... 5
9. Gi i h n, ph m vi nghiên cu................................................................................................ 5
10. C u trúc lu n án................................................................. ...................................................... 5
Chương 1. CƠ S LÝ LU N C A PHÁT TRI N LO I HÌNH L P
GHÉP TI
UH C 6
1.1. L ch s v n ñ nghiên cu.................................................................................................. 6
1.1.1. Nghiên cu v phát trin lo i hình l p ghép ti u h c trên th gi i.............6
1.1.2. Nghiên cu quá trình phát trin lo i hình l p ghép ti u h c
Vi t Nam 8

v

1.2. Nh ng v n ñ cơ b n v d y h c ti u h c................................................................. 9
1.2.1. ð c ñi m tâm lý c a h c sinh ti u h c.............................................................. 9
1.2.2. M c iêu ca giáo dc ti u h c
và nh ng v n ñ cơ b n v quá
trình d y h c Ti u h c........................................................................................... 11
1.3. Cơ s lý lu n c a phát trin lo i hình l p ghép ti u h c......................................... 15
1.3.1. Quan ñi m v s phát trin..................................................................................... 15
1.3.2. ð c ñi m, m c tiêu, bn ch t c a quá trình dy h c l p ghép
ti u h c........................................................................................................................... 16
1.3.3. Quan h giáo viên và hc sinh trong lo i hình l p ghép, môi
trư ng d y h c l p ghép......................................................................................... 21
1.3.4. K ho ch d y h c l p ghép.................................................................................... 30
1.3.5. Nguyên tc và ph ương pháp dy h c l p ghép ti u h c...........................31
1.3.5.1. Nguyên tc d y h c............................................................................................ 31
1.3.5.2. Phương pháp dy h c....................................................................................... 34
1.4. Các yu t nh hư ng ñ n ch t lư ng lo i hình l p ghép....................................... 39
K t lu n chương 1....................................................................................................................... 40
Chương 2. S PHÁT TRI N C A LO I HÌNH L P GHÉP TI U
H C VI TNAMVÀ ð NGB NGSÔNGC
ULONG
T NĂM 1975 ð N NAY............................................................................... 42
2.1. Th c tr ng phát trin lo i hình l p ghép ti u h c
Vi t Nam t
năm 1975 ñ n nay............................................................................................................... 42
2.2. Th c tr ng giáo dc và ñào t o c a ðBSCL........................................................ 49
2.2.1. ð c ñi m kinh t - xã h i vùng ðBSCL........................................................ 49

2.2.2. Th c tr ng phát trin Giáo dc - ðào t
o c a ðBSCL...........................51
2.3. Th c tr ng lo i hình d y h c l p ghép ti u h c
vùng ðBSCL
giai ño n 1975 ñ n 2009.................................................................................................. 53
2.3.1. Th c tr ng s
lư ng l p ghép ti u h c
vùng ðBSCL giai
ño n 1975 ñ n 2009................................................................................................. 53
2.3.2. Th c tr ng v ch t lư ng d y h c l p ghép..................................................... 61
2.3.3. Th c tr ng v t ch c d y h c l p ghép
khu v c ðBSCL
hi n nay......................................................................................................................... 62
2.3.3.1. Th c tr ng nh n th c c a cán b qu n lý và giáo viên v
lo i hình d y h c l p ghép ti u h c hi n nay....................................... 62
2.3.3.2. Th c tr ng th c hi n chương trình, n i dung, phương pháp
d y h c l p ghép ti u h c khu v c ðBSCL................................... 65


vi

2.3.3.3. ðánh giá ca cán b qu n lý v ch t lư ng d y h c l p ghép............69
K t lu n chương 2....................................................................................................................... 72
Chương 3. ð XU T CÁC BI N PHÁP PHÁT TRI N LO I HÌNH
L P GHÉP TI U H C................................................................................... 74
3.1. Nh ng nguyên tc và c ơ s pháp lý phát trin lo i hình l p ghép
ti u h c..................................................................................................................................... 74
3.1.1. Nguyên tc cơ b n phát trin lo i hình d y h c l p ghép ti u h c............75
3.1.2. Nh ng văn b n pháp lý phát trin lo i hình l p ghép ti u h c.............75
3.2. H th ng các bin pháp.............................................................. ...................................... 77

3.2.1. Nâng cao nh n th c c a cán b qu n lý, giáo viên và các cl
lư ng xã h i v vài trị c a mơ hình l p ghép ti u h c........................ 77
3.2.2. ð i m i m c tiêu ni dung chương trình l p ghép nh m nâng
cao ch t lư ng, hi u qu d y h c..................................................................... 79
3.2.3. Thi t k bài h c l p ghép theo hư ng d y h c h p tác phù hp
v i m c tiêu dy h c và ñ i tư ng h c sinh vùng mi n, ñi u
ki n d y h c................................................................................................................. 83
3.2.4. Tăng cư ng d y h c h p tác nhm nâng cao ch
t lư ng và
hi u qu d y h c l p ghép................................................................................... 85
3.2.5. ð i m i phương pháp kim tra, ñánh giá kt qu d y h c l p ghép .. 89
3.2.6. Quy ho ch l i m ng lư i h
th ng l p ghép trênñ a bàn....................92
3.2.7. Tăng cư ng cơ s v t ch t, tài chính h tr phát trin l p ghép.......94
3.3. Th c nghi m ki m ch ng các bin phápñ
xu t............................................... 98
3.3.1. Kh o nghi m tính kh thi c a các bin phápđ xu t.............................. 98
3.3.2. Th c nghi m sư ph m.............................................................................................. 99
3.3.2.1. T ch c th c nghi m sư ph m..................................................................... 99
3.3.3.2. Ti n trình và ph ương pháp th c nghi m.............................................. 103
K t lu n chương 3..................................................................................................................... 107
K T LU N VÀ KHUY N NGH................................................................................ 108
1. K t lu n...................................................................................................................................... 108
2. Khuy n ngh............................................................................................................................. 110
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH C A TÁC GI................................................ 111
DANH M C TÀI LI U THAM KH O..................................................................... 112
PH L C........................................................................................................................................ 120


vii

DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1: Nh n th c c a cán b qu n lý và GV v

m c đích c a d y h c
l p ghép

62

B ng 2.2: Nh n th c c a cán b qu n lý và giáo viên v ý ngh ĩa c a d y
h c l p ghép
B ng 3.1: K t qu

t ng h p ý ki n c a cácđ i tư ng v

64

tính c p thi t

c a các bin pháp...........

98

B ng 3.2: B ng phân ph i t n su t và s

lư ng ñi m trung bình ñ u vào.. 105

B ng 3.3: B ng phân ph i t n su t và s

lư ng đi m trung bình đ u ra..........106

viii

DANHM CBI Uð
Bi u ñ 2.1: S li u l p ghép ti u h c năm h c 2005 - 2006 c a ðBSCL..........56
Bi u ñ 2.2: S li u l p ghép ti u h c năm h c 2006 - 2007 c a ðBSCL..........56
Bi u ñ 2.3: S li u l p ghép ti u h c năm h c 2007 - 2008 c a ðBSCL..........58
Bi u ñ 2.4: S li u l p ghép ti u h c năm h c 2008 - 2009 c a ðBSCL..........59
Bi u ñ 2.5: T ng h p s h c sinh l p ghép t năm 2005-2009............................. 69


1

NH NG V N ð
1.TÍNHC

PTHI TC Að

CHUNG

TÀI

Trong xu th phát trin và h i nh p, giáo dc và ñào t o gi vai trị vơ cùng
quan tr ng đ i v i s phát trin c a xã h i nói chung và s phát trin
c a m i cá nhân nói riêng. Vì vy, đ i h i IX c a ð ng C ng s n Vi t Nam ñã kh ng
ñ nh: “Phát tri n giáo dc và ñào t o là m t trong nh ng ñ ng l c quan tr ng thúc ñ
y s nghi p cơng nghi p hố, hin đ i hố, là đi u ki n đ phát huy ngun l c con
ngư i - y u t cơ b n ñ phát trin xã h i, tăng trư ng
kinh t nhanh và b n v ng”. ð

ñ t ñư c m c tiêuñ ra, ngành giáo d c và
ñào t o có vai trị vơ cùng quan tr
ng và nhu c u phát trin giáo dc là b
c
thi t. Vì v y, m c tiêu ca chi n lư c phát trin giáo dc 2001-2010 là: “T
o
bư c chuy n bi n cơ b n v
ch t lư ng giáo dc theo hư ng ti p c n v i trình
đ tiên tin c a th gi i, phù h p v i th c ti n Vi t Nam, ph c v thi t th c
cho s phát trin kinh t
- xã h i c a ñ t nư c; c a t ng vùng, t
ng ñ a
phương; hư ng t i m t xã h i h
c t p. Ph n ñ u ñưa n n giáo dc nư c ta
thốt khi tình tr ng t t h u trên mt s
lĩnh v c so v i các nư c phát trin
trong khu v c”. Ch
trương c a ð ng và Nhà n ư c ta v phát trin giáo dc
và ñào t o nh m th
c hi n cơng nghi p hố, hin đ i hốđ t nư c. “Th c
hi n công b ng xã h i trong giáo dc và t o cơ h i h c t p ngày càng t t hơn
cho các tng l p nhân dân, ñ c bi t là
các vùng cịn nhi u khó kh ăn”. Do
đó, v n ñ
phát trin giáo dc mi n núi, vùng sâu, vùng xa là m t trong nh ng
nhi m v tr ng tâm c a ngành giáo d c.
ð c ñi m giáo dc mi n núi, vùng sâu, vùng xa cịn g p nhi u khó
khăn và b t c p. ðó là đ a bàn hi m tr , dân c ư thưa th t ñã nh hư ng r t l n
ñ n vi c huy ñ ng tr
ñ n trư ng và quy ho ch phát trin m ng lư i trư ng,

l p h c. ð i s ng v t ch t và tinh th n c a nhân dân
vùng này còn th p so
v i nh
ng vùng mi n khác trong nư c.Giáo dc mi n núi, vùng sâu, vùng xa
ch m phát trin. Nhà n ư c ta ñ
ra phương châm phát tri n giáo dc
mi n
núi, vùng sâu, vùng xa là: “Th y tìm trị, tr ư ng g n dân” ñ ñ m b o quy n
tr em ñư c h c hành, đư c chăm sóc. Xu t phát t th
c t này và th c hi n
ch
trương c a ð ng và Nhà n ư c ta, ngành giáo d c đã t ch c lo i hình l p
ghép ti u h c nh m t o ñi u ki n thu n l i cho ngư i h c có c ơ h i h
ctp


2

trong nh ng hoàn c nh t
nhiên, xã h i không thu n l i. ðây th c s là mơ
hình phù h p v i vùng sâu, vùng xa, vùng khó kh ăn và
đi u ki n sng c a
đ ng bào; khơng ch
t o đi u ki n thu n l i cho h c sinh ñ n l p h c cao hơn
mà còn kh c ph c tình tr ng h c sinh có cùng trình ñ
nhưng không ñ s
lư ng h c sinh ñ m l p.
Th c t lo i hình l p ghép ti u h c hi n nay ñang t n t i là: đa s l
p
ghép khơng q hai trìnhđ , m i trình đ

khơng q 10 h c sinh. Tuy nhiên,
hi n nay ñang t
n t i m t s l p ghép có 3 trình đ . H u h t tr em vùng
này, tr ư c khi vào h c l p 1 ñ u chưa qua chương trình m u giáo dó vi
c
ti p c n chương trình, sách giáo khoaũcng g p nhi u khó kh ăn. Năng l
c
trình đ chun mơn nghi p v giáo viên dy l p ghép còn h n ch , chưa ph i là
giáo viên gi và n ăng l c sư ph m cao. Giáo viênũcng chưa ñư c trang b
ki n th c và ph ương phápñ công tác vùng sâu, vùng xa, vùng dân t c thi u
s . Mâu thu n gi a vi c m
l p ghép ph i có giáo viên là ngư i ñ a phương
v i ngu n tuy n sinh ñ ñào t o giáo viênñ a phương còn r t khan hi m. Ch m
tăng cư ng, ñ i m i v cơ s v t ch t, l p h c, bàn gh , các phương ti n thi t
b , tài li u sách giáo khoa phc v cho d y và h c.Ch t lư ng hi u qu
c a ho t
ñ ng d y l p ghép còn h n ch , chưa theo k p v i yêu cu ñ i m i. Do ñó, trong xã
h i có nhi u quan ñi m trái ngư c nhau là nên phát trin hay lo i b .
ð tìm hi u v n đ này chúng tơi ch n đ tài: “Nghiên c u q trình phát
tri n lo i hình l p ghép ti u h c Vi t Nam” .
2. M C ðÍCH NGHIÊN C U

Trên ơc s nghiên cu lí lu n, th

c ti n v

quá trình phát trin lo i hình

l p ghép ti u h c
Vi t Nam nói chung và khu v c ðBSCL nói riêng, t đó

đ xu t nh ng bi n pháp phát trin lo i hình l
p ghép ti u h c phù h p v i
ñi u ki n kinh t vùng mi n c a Vi t Nam.
3. KHÁCH TH VÀ ð I TƯ NG NGHIÊN C

U

3.1. Khách th nghiên cu
Các loi hình l p ghép ti u h c
b ng sông C u Long nói riêng.

Vi t Nam nói chung và khu v c ñ ng


3

3.2. ð i tư ng nghiên cu
Các bin pháp phát trin lo i hình l

p ghép ti u h c

vùng khó kh ăn

thu c khu v c đ ng b ng sông C u long.
4. GI

THUY T KHOA H C

Phát trin ph

c p giáo dc là m

t địi h i c a th i ñ i , c a s

nghi p

cơng nghi p hóa, hi n đ i hóa, song nh ng vùng sâu, vùng xa, dân t
c ít
ngư i vv… g p r t nhi u khó kh ăn v v trí đ a lý, kinh t xã h i, ñi u ki n ñ
phát trin giáo dc như
vùng ñô th , ñông dân, phát tri n lo i hình l p ghép
là m t phương th c phát trin giáo dc vùng khó kh ăn và th
c hi n ph
cp
giáo dc. L p ghép là m t hình th c t ch
c d y h c ña m c tiêu,ña n i dung
và ña d ng v
ñ i tư ng, ch có th d y h c l p ghép hi u qu
khi phân tích
đư c c u trúc lo i hình l
p ghép; xácđ nh đúng đi u ki n nh hư ng ñ n vi c t
ch c d y h c l p ghép, xácñ nh ñư c cách thc t
ch c d y h c phát huy nhng
ưu ñi m và kh c ph c nh ng h n ch c a vi c t ch c d y h c l p ghép.
5.NHI MV

NGHIÊN C U

5.1. Nghiên cu các vn đ

lí lu n v

d y h c l p ghép ti u h c.

5.2. Nghiên cu quá trình phát trin d y h c l p ghép ti u h c
chung và khu v c đ ng b ng sơng C u Long t
5.3. ð xu t các bin pháp phát trin lo i hình d y h
6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C

Vi t Nam nói

năm 1975 đ n nay.
c l p ghép ti u h c.

U

6.1. Phương pháp lun nghiên cu
6.1.1. Phương pháp tip c n h

th ng

Nghiên cu phát trin lo i hình l p ghép ti u h c

Vi t Nam nói

chung và khu v c ðBSCL nói riêng trong m i quan h v
i phát trin giáo dc
ti u h c, phát trin năng l
c giáo viên,ñ c ñi m trình đ
nh n th c c a h c

sinh dân t c khu v
c ðBSCL và h
th ng cácñi u ki n ñ
ñ m b o ch t
lư ng d y h c l p ghép ti u h c.
6.1.2. Phương pháp tip c n l ch s
Nghiên cu phát trin lo i hình l p ghép ti u h c

Vi t Nam nói

chung và khu v c ðBSCL nói riêng trong m i quan h
v i ñi u ki n đ a lý,
kinh t , văn hóa, xã h i vùng mi n trong t ng giai ño n l ch s .


4

6.1.3. Quan ñi m th c ti n
Phát trin lo i hình l p ghép ti u h c

khu v c ðBSCL là m t nhu c u

t t y u nh m ñ m b o quy n ñư c h c, ñư c giáo dc và th
c hi n m c tiêu
ph c p giáo dc, th
c hi n ch trương, đư ng l
i, chính sách giáo dc c a
ð ng, Nhà n ư c
nh ng vùng khó kh ăn, thơng qua đó kh ng đ nh tính nhân
đ o, tính nhân v ăn, nhân đan và tính công b ng c a n n giáo dc Vi t Nam.

6.2. Các phương pháp nghiên uc
6.2.1. Nhóm ph ương pháp nghiên cu lý lu n
- Nghiên cu các vn ñ lý lu n v

d y h c l p ghép và mơ hình d

y

h c l p ghép ti u h c trên th gi i và Vi
t Nam, khái quát hóa nhng k t qu
nghiên cu nh m xây d ng cơ s
lý lu n c a ñ tài lu n án.
6.2.2. Nhóm ph ương pháp nghiên cu th c ti n
- Phương pháp nghiên cu l ch s

, nghiên cu t ng k t các kt qu

nghiên cu v
dyh
c l p ghép ti u h c trong quá trình phát trin c a h
th ng giáo dc qu c dân, phân tích thành t u đ t ñư c và nh
ng h n ch t n
t i, ch rõ nguyên nhân c a th c tr ng.
Phương phápñi u tra b ng anket nh m ñánh giá vs
lư ng và ch t
lư ng phát trin lo i hình l p ghép ti u h c
khu v c ðBSCL
Phương pháp nghiên cu s n ph m nh m phân tích k

t qu đ nh tính

c a phát trin lo i hình l p ghép ti u h c
khu v c ðBSCL.
Phương pháp quan sát nhm ñánh giá thc tr ng v
d y và h
ghép hi n nay khu v c ðBSCL.
Phương pháp tng k t kinh nghi m nh m rút ra nh ng bài h
nghi m v phát trin lo i hình l p ghép ti u h c

cl p
c kinh

khu v c ðBSCL

Phương pháp kho nghi m (phương pháp chuyên gia)ñ ñánh giá thc tr ng
lo i hình l p ghép ti u h c.
- Phương pháp th c nghi m nh m ch ng minh m t s bi n phápñ xu t phát
trin lo i hình l p ghép ti u h c khu v c ðBSCL
6.2.3. Nhóm ph ương pháp b tr

lý k t qu nghiên c u

x
S d ng toán thng kê, phn m m tin h c ñ x li u

thu ñư c ñ khái


qt hố nghiênu đc tài.

lí các thơng tin, các s


5

7. NH NG ðÓNG GÓP M

I C ALU NÁN

- H th ng hố các vn đ

lý lu n v d y h c l

p ghép và t ng k t kinh

nghi m quá trình phát trin d y h c l p ghép ti u h c t năm 1975 ñ n nay.
- So sánh loi hình l
p ghép m t s
nư c, trên ơc s đó đưa ra các
k t lu n v v n ñ phát trin c a lo i hình này nh m góp ph
n phát trin giáo
d c mi n núi, vùng sâu, vùng xa, vùng dân t c Vi t Nam.
- Làm rõ th c tr ng phát trin lo i hình l p ghép ti u h c khu v c ðBSCL.
- ð xu t các bin pháp phát trin lo i hình l
ðBSCL phù h p v i ñi u ki n ñ a lý, kinh t

p ghép ti u h c khu v

c

, văn hóa, xã h i vùng mi n.

8.NH NGLU NðI MCƠB NC NB OV

Quá trình hình thành và phát trin lo i hình l

p ghép ti u h c

Vi t Nam

là lo i hình d y h c t n t i phù h p v i ñi u ki n v v trí đ a lý, kinh t , vùng
mi n nh m ñáp ng quy n ñư c h c c a tr
em và phát tri n giáo dc vùng
sâu, vùng xa.
Quá trình hình thành và phát trin lo i hình l p ghép ti u h c
Vi t Nam
là lo i hình d y h c có tính đ c thù v m
phương pháp, hình th c t ch c th c hi n.

c tiêu, ni dung, nguyên tc và

9. GI I H N, PH M VI NGHIÊN C U

Trên ơc s nghiên cu v lo i hình l p ghép ti u h c
lu n án tp trung nghiên cu quá trình phát trin lo i hình d y h
ti u h c mi n núi, vùng sâu, vùng xa, vùng ñ ng bào dân t
khu v c đ ng b ng sơng C u Long t năm 1975 ñ n nay.

Vi t Nam ñ tài
c l p ghép

c, h i ñ o thu c

10. C U TRÚC LU N ÁN

Ngoài ph n nh ng v n ñ
tham kh o lu n án gm 3 chương:
Chương 1: Cơ s lý lu n c

chung, k t lu n, ki n ngh và ph l c, tài li
a phát trin lo i hình l p ghép ti u h

Chương 2: Th c tr ng phát trin lo i hình l
đ ng b ng sơng C u Long t năm 1975 ñ n nay
Chương 3: Các bin pháp phát trin lo i hình l
v c đ ng b ng sông C u Long

ghép ti u h c

u

c
khu v

p ghép ti u h c

c
khu


6

Chương 1

CƠ S LÝ LU N C A PHÁT TRI N
LO I HÌNH L P GHÉP TI U H C
1.1. L CH S NGHIÊN C

UV Nð

1.1.1. Nghiên cu v phát trin lo i hình l
S

p ghép ti u h c trên th gi i

phát trin giáo dc m i qu c gia ln chênh l ch, khơng đ ng đ u

các vùng, cácñ a phương và các dân t c. Giáo dc
thành, th , các vùng tp
trung đơng dân c ư, các khu công nghi p phát trin m nh m
hơn so v i vùng
núi, vùng sâu, vùng xa, vùng ñ ng bào dân t
c thi u s . Vì th , đ
nâng cao
m t b ng dân trí, ngành giáo d c ph i t
ch c t ng l p ghép ñ ph
c p giáo
d c nh ng vùng này. Do th c t địi h i nên t trư c ñ n nay l
p ghép ñã
t nti
nhi u qu c gia k c nh ng qu c gia có n

n kinh t phát trin như
Hoa kỳ, Pháp, Canada, Nht… và các n ư c trong khu v c.
Trên th gi i, hình th c t ch c d y h c l p ghép ñư c th c hi n
rt
nhi u nư c phát trin như: M ,Anh, Canada, Pháp…
các nư c này, l
p
ghép không ch xu t hi n
vùng xa xơi h o lánh mà cịn
c các thành ph .
ð c bi t,
Australia hình th c l p ghép g n như ph
bi n, th m chí nhi u nơi
có đi u ki n t ch c d y h
c theo hình th c l
p đơn, nhưng h l i x p thành
các lp ghép v i m c đích cho h
c sinh có đi u ki n h c h i, giúp đ
ln
nhau và tr có ñi u ki n phát trin hơn. Nh
ng nghiên cu v lo i hình d y
h c này các nư c ñã xu t hi n dư i d ng nh
ng H i th o, t p hu n nh m t
ch c d y h c ñ t hi u qu cao.
L p ghép cũng ñư c phát trin m t s
qu c gia Châu Á v
i các cp
ñ khác nhau: Philipphin ñ t nư c v i hàng nghìn hịn đ o, vi c ch đ o
vi c d y-h c l p ghépñư c quan tâm ñ c bi t.
Trung Qu c có t ch c hi p

h i các giáo viênydl p ghép v i nhi m v và ch c năng c th
nh m nâng
cao ch t lư ng d y và h c các vùng khó khăn. Malaysia, Hàn Qu c, n ð ,
Thái Lan… tùy theo tình hình phát tri n giáo dc c a t ng nư c, l
p ghép
cũng ñư c phát trin và ñư c nhà n ư c chú ý t o cácñi u ki n phát trin. Dù trình
đ phát trin giáo dc l p ghép có khác nhau, nhưng các nghiên cu v


lo i hình l p ghép các nư c này ñ u có ti ng nói chung là: Giáo d c l p ghép c n
có tài li u riêng cho giáo viên và ch sinh, c n có khơng gian, c ơ s


7

v t ch t, trang thi t b ph c v d y h c phù h p. ð c bi t, c n có ph ương pháp ging d
y, qu n lý t ch c tương ng v i hình th c này. Xu t phát
t nhu c u th c ti n năm 1982, t ch c UNESCO v giáo d c Châu Á - Thái Bình
Dương đã xu t b n tài li u: “D y l p ghép và giáo dc nh ng
nhóm tr em thi t thòi” c
a APEID, gi i thi u, báo cáo nhng k t qu nghiên
c u qu c gia v nh ng v n ñ l p ghép c a
n ð , Hàn Qu c, Philippin,
Xrilanca. Tài li u nghiên cu ñã ñ
c p t i nh
ng v n ñ cơ b n v d y h c
l p ghép và nhu c u t t y u c a lo i hình này.
Năm 1988 UNESCO khu v c xu t b n tài li
u: “D y l p ghép
các

trư ng Ti u h c- m t hư ng d n v
phương pháp” cũng c a APEID t ng h p
t các sáchưh ng d n phương pháp v d y h c l p ghép
các trư ng ti u
h c do m t s giáo viên ca các nư c Malaysia, Nh t B n,
nð
và Nêpal
biên son, tài li u ñã ñưa ra nh ng cách th c và bi
n pháp t ch c d y h c
l p ghép.
Hi n nay các nư c phát trin như M , Anh, Pháp, Canada… và các
nư c trong khu v
c ñ u có xu h ư ng phát trin h
th ng l
p ghép, vì đ c
trưng d y h c l p ghép là t o ñi u ki n cho tr em phát trin kh
năng ñ c
l p, t tin sáng to và nâng cao trách nhi m trong h
c t p và cu c s ng. Giáo
sư Aroson (M ) đã có bài vi t v l ch s c a l p h c ghép mà ông ñã t ch c
th c nghi m. “L p h c ghép l n ñ u tiênñư c áp dng vào n ăm 1971
Austin bang Texas (Hoa Kỳ). L p ghép
đây đư c ti p c n trên góc đ
h c
sinh nhi u ch ng t c khác nhau. Vi mơ hình l
p ghép này, tác gi mu n t o
ra m t môi tr ư ng h c t p h
p tác và hòa nh p trong c ng ñ ng ngư i, tránh
phân bi t ch ng t c, màu da và s c t c.
T m quan tr ng, tính ch t c a v n đ l

p ghép m i nư c khác nhau,
l i hình l p ghép t n t i là có
l đa màu gia, đa dân t c hay nhi u trình
o
th
à
đ . Nhân t ch y u khi n các nư c k trên áp dng d y l
p ghép là m t đ
dân c ư th p, v trí h o lánh
nh ng vùng nông thôn xa vùng dân c ư đơng
đúc, khu cơng nghi p; nh ng tr ng i v đ a hình v i nh ng chư ng ng i t
nhiên như đ i, núi, sơng, r ch hay nh ng tr thi t thịi khơng n ơi nương a…
t
S lư ng tr em ñ tu i đi h c cũng nh , trình đ dân trí th p, kinh t gia


8

đình khó kh ăn, thi u giáo viên. Nhưv y, lo i hình l p ghép t n t i và phát tri n
nhi u nư c trên th gi i v i nhi u lý do khác nhau.
Nhìn chung mơ hình l
p ghép trên thgi i và trong khu v c v n t n t i
và phát tri n, nh ng nghiên cu v mơ hình này
đư c ti p c n dư i hai góc
đ : L p ghép nhi u trình đ
khác nhau và l p ghép có h c sinh nhi u ch ng
t c, màu da khác nhau và nh ng nghiên cu ch y u t p trung vào v n ñ t
ch c d y h c, cách th c qu n lý l p h c ñ ñ t k t qu cao. ði u mà nhi u
nhà nghiên c u quan tâm trong mơ hình d
y h c l p ghép đó là quan h h p

tác và k năng h p tác, h c h p tác c a h c sinh trong môi tr ư ng l p ghép.
1.1.2. Nghiên cu quá trình phát trin lo i hình l p ghép tiu h c Vi t Nam
L p ghépđã có m

t l ch s phát trin t th i xã h i Phong ki n Vi t Nam.

ðó là l p h c c a các ơng đ , ông c ng và c a các hương sư làng quê. Ngay t
nh ng ngày ñ u m i thành l p nư c Vi t Nam dân ch
C ng hồ, ch t ch
H Chí Minh đã có nh ng nghiên c u và ch
đov
i lo i hình l p ghép
dư i mơ hình bình dân h c v v i tinh th n h c
m i nơi, m i ch , ngư i bi t
ch d y cho ngư i chưa bi t ch , ngư i bi t nhi u d y cho ngư i bi t ít.
Sau đó tác gi Ph m Minh H c v
i cơng trình nghiên c u t ng k t 10
năm xoá mù ch và ph
c p giáo dc ti u h c (1990 - 2000) ñã t ng k t
nh ng kinh nghi m trong xoá mù và ph
c p giáo dc ti u h c nh kinh
nghi m phát trin mơ hình l
p ghép [47]. Nh ng nghiên cu c a giáo ưs
Ph m Minh H c đã có nh ng đóng góp l n cho phát trin lo i hình d y h
c
l p ghép ti u h c
Vi t Nam.
Tác gi Tr n Sĩ Nguyên vi nghiên cu v
t ch c gi ng d y l p ghép
b c ti u h c đã mơ t th c tr ng d y và h c c a lo i hình này và

đ xu t bi n
pháp t ch c d y h c l p ghép nh m nâng cao ch t lư ng d y h c [70].
Tác gi Lê Nguyên Quang nghiênucv
lo i hình l p ghép ti u h c
nh ng vùng khó kh ăn, th c tr ng và gi
i pháp phát trin lo i hình này [74].
Tác gi đã ch rõ nh
ng y u t ñ a lý, kinh t , văn hóa vùng mi n nh hư ng
t i ch t lư ng d y h c l
p ghép và các gii pháp nâng cao ch t lư ng d y h c
l p ghép.


9

Vũ Sơn v i cơng trình nghiên c u xây d
ng k ho ch bài h
c có s
d ng hình th c nhóm nh
nh m tăng hi u qu
c a lo i hình l p ghép đã
kh ng đ nh vai trò, hi u qu c a phương pháp dy h c theo ho t đ ng nhóm
nh trong hình th c t ch c d y h c l p ghép [84].
Ph m Vũ Kích nghiên c u t ng k t hai năm tri n khai d
án th c
nghi m t ch c d y h c l p ghép các vùng dân t c thi u s , đã ch rõ vai trị
và ý ngh ĩa c a vi c phát trin lo i hình này
vùng dân t c, t ng k t s phát
tri n c a mơ hình trên v quy mơ và v ch t lư ng, ch
rõ nguyên nhân và các

bi n pháp nhm phát trin lo i hình này [60].
M t s cơng trình khoa h c và các bài báã đ
c p đ n lo i hình l p
ghép v i góc đ lý lu n d y h c l p ghép dư i d ng báo cáo sáng nkikinh
nghi m, xácđ nh quan h
th y trị trong mơ hình d
y h c l p ghép,... như
cơng trình c
a tác gi: Nguy n Thành Thu ỳ, Tr n Trình - T Hà [94, 103].
ð phát trin lo i hình d y h c l
p ghép
mi n núi, vùng sâu, vùng xa
năm 2006, d án phát trin giáo viên tiu h

c ñã phát hành tài li u b

i dư ng

giáo viên dy h c l p ghép nh m tăng cư ng năng l c cho giáo viên trong t ch c d
y h c l p ghép các trư ng ti u h c vùng sâu, vùng xa.
Qua nghiên cu nh ng cơng trình khoa h lo c trong nư c nghiên cu v nh
i hình l p ghép ti u h c, chúng tơi có m t s
n xét khái qt ưnhsau:
H u h t các cơng trình, bài báo ñ u ñư c ti p c n dư i góc đ lý lu
n
d y h c và lý lu n qu n lý nh
m mô t th c tr ng hay t ng k t kinh nghi m
d y h c l p ghép ti u h c và đ xu t bi n pháp phát trin mơ hình này. Ch ưa
có m t cơng trình nghiên c u nào tri
n khai dư i góc đ l ch s giáo d c, vì

v y tác gi ch n ñ tài làm lu n án nghiên cu sinh.
1.2.NH NGV Nð CƠB NV D YH

1.2.1. ð c ñi m tâm lý c

CTI UH C

a h c sinh ti u h c

ð i tư ng c a c p ti u h c là tr

em t 6 ñ n 11 tu i. H c sinh ti u h

c

là m t th c th h n nhiên, ngây thơ và trong sáng. m i tr em ti m tàng kh
năng phát trin v trí tu , lao đ ng, rèn luy n và ho t ñ ng xã h i ñ ñ t m
t
trình đ
nh t đ nh v lao đ ng ngh nghi p, v quan h giao lưu và ch ăm lo
cu c s ng cá nhân, gia đình. Tr em
l a tu i ti u h c là th c th đang hình


10

thành và phát tri n c v
m t sinh lý, tâm lý, xã h i các emñang t ng bư c
gia nh p vào xã h i th gi i c a m i m
i quan h . Do đó, h c sinh ti u h c

chưa ñ ý th c, chưa ñ ph m ch t và n ăng l
c như m t công dân trong xã
h i, mà các em luôn c n s b o tr , giúp ñ c
a ngư i l n, c a gia ñình, nhà
trư ng và xã h
i. H c sinh ti u h c d thích nghi và ti p nh n cái mi và luôn
hư ng t i tương lai. Nhưng cũng thi u s
t p trung cao ñ , kh năng ghi nh
và chú ý có ch
đ nh chưa ñư c phát trin m nh, tính hi u ñ ng, d xúc đ ng
cịn b c l rõ nét. Tr nh r t nhanh và quên cũng nhanh.
ð i v i tr em l
a tu i ti u h c thì tri giác ca h c sinh ti u h c ph n
ánh nh ng thu c tính tr

c quan, c th c a s

v t, hi n tư ng và x y ra khi

chúng tr c ti p tácñ ng lên giác quan. Tri giác giúp cho ñtr nh hư ng
nhanh chóng và chính xác hơn trong th gi i. Tri giác cịn giúp cho tr đi u
ch nh ho t ñ ng m t cách hp lý. Trong s
phát trin tri giác ca h
c sinh,
giáo viên tiu h c có vai trị r t l n trong vi c ch d y cách nhìn, hình thành
k
năng nhìn cho h c sinh, hư ng d n các em bit xem xét, bi t l ng nghe.
Bên cnh s phát trin c a tri giác, chú ý có ch ñ nh c
a h c sinh ti u h c
còn y u, kh năng ñi u ch nh chú ý có ý chí ch ưa m nh. Vì v y, vi c s

d ng
ñ dùng d y h c là ph ương ti n quan tr ng ñ t ch c s chú ý cho h c sinh.
Nhu c u h ng thú có th kích thích và duy trì chú ý khơng ch
đ nh cho nên
giáo viên nc tìm cách làm cho gi
h c h p d n ñ lôi cu n s chú ý c a h c
sinh. Trí nh có vai trị đ c bi t quan tr ng trong ñ i s ng và ho t đ ng c
a
con ngư i, nh
có trí nh
mà con ng ư i tích lũy v n kinh nghi m đó v
n
d ng vào cu c s ng. ð i v i h c sinh ti u h c có trí nh
tr c quan - hình
tư ng phát trin chi m ưu th
hơn trí nh t ng
- logíc. Tư duy c a tr em
m i ñ n trư ng là t ư duy c
th , d a vào nh ng ñ c ñi m tr c quan c a ñ i
tư ng và hi n tư ng c th . Trong s phát trin tư duy
h c sinh ti u h c, tính
tr c quan c th v n cịn th hi n
các lp đ u c p và sau đó chuy n d n sang
tính khái quát các lp cu i c p. Trong quá trình dy h c và giáo d c, giáo viên c n n
m ch c ñ c ñi m này. Vì v y, trong d y h c l p ghép, giáo viênncñ m b o tính tr c
quan th hi n qua dùng ngư i th c, vi c th c, qua d y h c h p tác hành ñ ng ñ phát
trin tư duy cho h c sinh. Giáo viên nc hư ng d n h c sinh phát trin kh năng phân
tích, t ng h p, tr u tư ng hóa, khái qt hóa, kh năng phánđốn và suy lu n qua ho
t ñ ng v i th y, v i b n.

11

H c sinh ti u h c thư ng có nhi u nét tính cách t như h n nhiên, ham hi u bi
t, lòng th ương ngư i, lòng v tha. Giáo viên nên td ng đ c tính này
đ giáo dc h c sinh c a mình nhưng c n ph i đúng, ph i chính xác,đi h c
ñúng gi , làm vi c theo hư ng d n c a giáo viên trong môi ưtr ng l p ghép.
Tình c m là m t m t r t quan tr
ng trong ñ i s ng tâm lý, nhân cách
c a m i ngư i. ð i v i h c sinh ti u h c, tình c m có v trí đ c bi t vì nó là
khâu tr ng y u g n nh n th c v
i ho t đ ng c a tr
em. Tình c m tích c c s
kích thích tr
em nh n th c và thúc ñ y tr em ho t ñ ng. Tình c m h c sinh
ti u h c đư c hình thành trong đ i s ng và trong quá trình h c t p c
a các
em. Vì v y giáo viên dy h c l
p ghép c n quan tâm xây d
ng môi tr ư ng
h c t p nh m t o ra xúc c m, tình c m tích c c
tr
đ kích thích tr tích c c
trong h c t p. ð c đi m tâm lí c
a h c sinh dân t c th hi n
tư duy ngơn
ng - logíc d ng l i m c ñ tr c quan c th . Ngồi ra tâm lí c
a h c sinh
dân t c còn b c l
vi c thi u c g ng, thi u kh

năng phê phán và cng
nh c trong ho t ñ ng nh n th c. H c sinh có th
h c đư c tính cách hành
đ ng trong ñi u ki n này nh ưng l i không bi t v n d ng ki n th c ñã h
c vào
trong ñi u ki n hoàn c
nh m i. Vì v y trong mơi tr ư ng l
p ghép giáo viên
c n quan tâm t i vi c vi c phát trin tư duy và k
năng h c t p cho h c sinh
trong môi tr ư ng nhóm, l p. Vi c h c t p c a các em còn b chi ph i b
iyu
t gia ñình, ñi u ki n ñ a lý và các y u t
xã h i khácđịi h
i nhà tr ư ng, gia
đình, xã h i c n có s k t h p ch t ch ñ
1.2.2. M c tiêu giáo dc ti u h c và nh

t o ñ ng l
ng v n ñ

c h c t p cho h c sinh.
cơ b n c a quá trình

dyhc
Ti u h c
1.2.2.1 M c tiêu giáo dc ti u h c
M c tiêu ca giáo dc ti u h c ñư c quy ñ nh t i lu t Giáo dc Vi t Nam
năm 2010 như sau:“Trang b cho h c sinh h
th ng tri th c cơ b n ban đ u,

hình thành
h c sinh nh ng kĩ năng cơ b n n n t
ng, phát trin h ng thú
h c t p h c sinh, th c hi n các m c tiêu giáo dc toàn di n ñ i v i h c
sinh ti u c”.
h
ð th c hi n m c tiêu giáo dc nêu trên,địi h i n i dung giáo dc ti u h c ph
i mang tính tồn di n, cân đ i gi a các mt giáo dc: giáo dc
tri th c, v i giáo dc kĩ năng và giáo d c ý th
c tháiñ . ð ng th i ph i ñ m


12

b o tính cân đ i gi a d y lý thuy t v i d y th
c hành, quan tâm t
i phát
tri n nh ng k năng có tính ch t n n t ng cho h
c sinh ti u h c, làm c ơ s
ban ñ u cho s phát trin sau này. ð
th c hi n m c tiêu giáo dc trên, nhà
trư ng ti u h c có th
ti n hành b ng nhi u con ñư ng khác nhau, trongñó
con ñư ng d y h c là con ñư ng cơ b n và quan tr ng nh t.
1.2.2.2 Nh ng v n ñ cơ b n v quá trình d y h c
ti u h c
Quá trình dy h c là m t quá trình hot đ ng th ng nh t gi a giáo viên
và h c sinh.Giáo viên givai trò h ư ng d n, t
ch c, lãnh ñ o, ñi u ch nh
ho t đ ng c

a h c sinh, cịn h c sinh gi vai trị t
giác, tích c c, ch đ ng
thơng qua vi c t t ch c c a b n thân nh m ñ t t i m c đích d y h
c. Q
trình d y h c là m t ho t ñ ng chuyên bit và là m
t q trình xã h i. Nó là
m t b ph n c a quá trình ưs ph m t ng th , có ý ngh
ĩa đ c bi t trong vi c
th c hi n m c tiêu giáo dc. ð ng th
i nó l i ch u s
chi ph i c a các quá
trình xã h i khác.
D y h c là m t con ñư ng t i ưu nh t giúp h c sinh n m v
ng m t
kh i lư ng tri th c đư c tích t qua th i gian c a nhi u th h và c a các nhà
khoa h c.
Trong q trình dy h c đã di n ra s
gia công s ư ph m c a giáo viên
trên ơc s tính đ n nh ng đ c ñi m c a khoa h c, nh
ng ñ c ñi m c a tâm
sinh lý h c sinh ti u h c, tính đ c thù c
a q trình hc t p c a h c sinh.
D y h c là ph ương ti n ñem l i hi u qu m l n lao trong vi c phát trin c
t cách có h th ng năng l c ho t đ ng trí tu
a h c sinh.
D y h c cịn có ý ngh ĩa ch đó là m
t trong nh ng con ñư ng ch
y u hình thành h c sinh m t kh i lư ng tri th c c n thi t, m t trình đ
nh n
th c, d n d n hình thành nh

ng quan ñi m s
ng, th gi i quan, nhân sinh
quan và nh ng ph m ch t ñ o ñ c c a con ngư i trong m i quan h v
i con
ngư i, xã h i và t nhiên. Dy h
c góp ph n nâng cao trình đ h c v n cho
h c sinh nhưng cùng v i nó là s hình thành nhân cách cho m i cá nhân, giúp h s
ng có ích cho b n thân và cho c ng ñ ng xã h i.
C u trúc c a quá trình dy h c ti u h c g m m t h th ng các thành t c u trúc
có m i quan h th ng nh t, bi n ch ng v i nhau. ðó là m c đích,


13

nhi m v d y h c, n i dung d y h c, phương pháp, phương ti n d y h c, hình
th c t ch c d y h c, giáo viên, hc sinh và k
t qu c a q trình dy h c.
Các thành t nêu trênđư c liên kt v i nhau b
i ba m i liên h: liên h xi,
liên h ngư c ngồi và liên h ngư c trong.T
ch c các mi liên h trên s
giúp cho quá trình dy h c ti u h c t n t i như m t chu trình khép kín, v n đ ng và
phát tri n không ng ng.
Nhi m v d y h c trong trư ng ti u h c ñư c xây d ng trên nh ng cơ s sau:
- Nh ng quan ñi m cơ b n c a ð ng C ng S n Vi t Nam và Nhà n ư c
v giáo dc và đào t o trong cơng cu c cơng nghi p hóa, hi n đ i hóa ñ t nư c. Lu
t giáo dc năm 2005, chi n lư c phát trin giáo dc 2001-2010,
nh ng ñ c ñi m l a tu i c a h c sinh ti u h c và hoàn c
nh th c t c a ñ t
nư c. T nh ng cơ s nêu trên thì dy h c

trư ng ti u h c có nh ng nhi m
v c th sau:
- Th c hi n rõ h ơn vi c tích h p n i dung đ gi m nh gánh nng h c các
t p nhưng không gi m trình đ c a chương trình ( lp 1,2,3 có sáu mơn
h c; các lp 4, 5 có chín mơn h c).
- ð m b o n i dung giáo dc toàn di n, tuy nhiên vn t p trung ch y u vào
các mơn ti ng Vi t, Tốn.
- Chú ý hình thành và phát tri n các kĩ năng cơ b n, hình thành các thói
quen h c t p theo hư ng b i dư ng năng l c t h c ngay t nh ng ngày ñ u ñi h c.
Quá trình dy h c là m t quá trình xã h i, t n t i như m
t h th ng,
ch a ñ ng các thành t và gi a các thành t đó có m i quan h th ng nh t
bi n ch ng v i nhau và v n ñ ng theo các quy lut c a nó: Quy lu t v tính
quy đ nh c a xã h i v
i q trình dy h c; quy lu t v s
th ng nh t bi n
ch ng gi a d y h
c và giáo d c tư tư ng chính tr , ñ o ñ c; quy lu t v s
th ng nh t bi n ch ng gi
a n i dung d y h c v
i phương pháp và phương
ti n d y h c; quy lu t v
s th ng nh t bi n ch ng gi a vi c xây d
ng k
ho ch, vi c t ch c, vi c ñi u ch nh và vi c ki m tra ho t ñ ng c
a h c sinh
trong ti n trình th
c hi n; quy lu t v s th ng nh t bi n ch ng gi a n i dung,
phương pháp, hình th c t ch c d y h c v i m c đích d y h c; quy lu t v s

14

th ng nh t bi n ch ng gi a phương pháp dy h c v i phương pháp khoa h c…
Trong các quy lu t nêu trên, lý lun d y h c coi quy lu t v s th ng
nh t bi n ch ng gi a d y và h c là quy lu t cơ b n c a quá trình dy h
c.
Quy lu t th ng nh t bi n ch
ng gi a d y và h c ph n ánh mi quan h
tt
y u, ch y u và b n v ng gi
a ho t ñ ng d y c a giáo viên và hot ñ ng h c
c a h c sinh.
B n ch t, đ c đi m c a q trình dy h c ti u h c:
D y và h c ti u h
c là hai m
t ho t ñ ng c a m t q trình trongđó
dư i vai trị ch đ o c a giáo viên, hc sinh ch
đ ng, t giác, tích c c lĩnh
h i tri th c, kĩ năng và t
làm phong phú v n hi u bi t c a mình. Do đó,
trong q trình hc t p, h
c sinh ph i khơng ng ng lĩnh h i nh ng ki n th c
do giáo viên cung pc mà cịn ph i t
tìm ra tri th c m i, k
năng m i t
nhi u ngu n tài li u khác nhau. Vì vy, d y h
c ph i hư ng vào ho t ñ ng t
nh n th c c a h c sinh, giáo viên là ngư i t ch c, h tr
, ngư i hư ng d n

ho t ñ ng h c t p c a h c sinh như T.Makiguchi-nhà giáo d c h c Nh t B n ñã vi t
trong tác phm “Giáo d c vì cu c s ng sáng to” nh n m nh “…Nhà
giáo, trư c h t không ph i là ng ư i cung c p thông tin mà là ng ư i hư ng d n
ñ c l c cho h c sinh t
mình h c t p tích c c. H
nên như ng quy n cung
c p tri th c cho sách v, tài li u và cu
c s ng. Thay vào đó, h ph i đóng vai
trị ng ư i h tr cho kinh nghi m h c t p c a b n thân ng ư i h c…”. Quá
trình nh n th c c
a h c sinh v cơ b n cũng di n ra theo quy lu t nh n th c
chung c a loài ng ư i: “T
tr c quan sinh ñ ng ñ n tư duy tr u tư ng, t
tư
duy tr u tư ng ñ n th c ti n”. Vì v
y, trong quá trình dy h
c, ngư i giáo
viên cn v n d ng quy lu t trên mt cách hp lý nh
m thu ñư c k t qu
mà
m c tiêu, ni dung giáo dc yêu cu.
Tuy nhiên, quá trình nh th c c a h c sinh l i có nh ng ñ c ñi m riêng trong
quá trình dy h c v i nh ng ñi u ki n sư ph m nh t đ nh. ðó là trong q trình nhn
th c, h c sinh nh n th c ñư c cái mi ñ i v i b n thân mình rút ra t kho tàng tri th c
chung c a lồi ng ư i. M t đ c đi m khác ca quá trình nhn th c c a h c sinh ñư c
th hi n qua khâu c ng c , ki m tra, ñánh giá tri thc, k năng, k x o nh m bi n
chúng thành cái vn riêng ca mình. ð c đi m quan trong khác ca quá trình nhn
th c c a h c sinh th

15

hi n tính giáo dc. Do đó trong d y h
c ti u h c, giáo viên ngoài vic th c
hi n nhi m v trang b tri th c, kĩ năng, phát trin năng l c cho ngư i h c cịn
có nhi m v giáo dc h c sinh, giúp h c sinh phát trin toàn di
n. Tuy nhiên,
quá trình nhn th c c a h c sinh ti u h c nó mang n ng tính tr c quan c th
và luôn c n s tr
giúp c a giáo viên và mơi trư ng xung quanh. Vì v y,
trong quá trình dy h c
ti u h c c n quan tâm ñ n vi c s
d ng cácñ dùng
tr c quan, chú ý ñ n cách dn d t c
th , nh ng ch d n t m
nh m giúp các
em gi i quy t các nhim v h
c t p đ ra, đi đơi v
i vi c hư ng d n, t ch c
nh n th c cho h c sinh ti u h c là ho t ñ ng thư ng xuyên kim tra, giám sát
ho t ñ ng h c t p c a h c sinh b i l a tu i này các em chưa có ý th c t
giác cao, kh năng t p trung chú ý có ch đ nh chưa phát trin.
1.3. CƠ S

LÝ LU N C A PHÁT TRI N LO I HÌNH L P GHÉP TI U H

1.3.1. Quan ñi m v s
Phát trin là thu

C

phát trin
t ng

ñư c dùng r

ng rãi trong nhi u lĩnh v c như

phát trin kinh t -xã h
i, phát trin ngu n nhân l
phát trin mơ hình lo i hình d y h c,...
Phát trin là bi n ñ i ho c làm cho bi n ñ i t
r ng, th p ñ n cao, ñơn gi n ñ n ph c t p.
Theo quan ñi m duy v t bi n ch

c, phát trin nhà tr ư ng,
ít đ n nhi u, h p ñ n

ng: phát trin là m t q trình bin

đ i t th p lên cao, t đơn gi n đ n ph
c t p. ðó là q trình tích lũy d n v
lư ng d n ñ n s
thay ñ i v ch t, là quá trình n y sinh cái mi trên cơ s
cái ũc, do s ñ u tranh gi
a các mt ñ i l p n m ngay trong b n thân s
v t,
hi n tư ng.
Theo tác gi ð ng Bá Lãm: “Phát trin là m t q trình vn đ ng t
th p

lên cao, t ñơn gi n ñ n ph c t p, theo đó, cái cũ bi n m t và cái m i ra ñ i…
Phát trin là m t quá trình ni t i: bư c chuy n t
th p lên cao. Bư c chuy n t
th p lên cao xy ra b i vì trong cái thp ñã ch
a ñ ng d ng ti m tàng nh
ng
khuynh hư ng d n ñ n cái cao. Cịn cái cao là cái thp đã phát tri n” [39].
Như v y, s v t, hi n tư ng, con ngư i, xã h i bi n ñ i ñ
tăng ti n v s
lư ng, ch t lư ng dư i tácñ ng c a bên trong hoc bên ngồi đ u đư c coi là phát
trin. Phát trin ñư c hi u là s tăng trư ng, là s chuy n bi n theo chi u