Một số giải pháp công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THCS đông hương, thành phố thanh hóa thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

MỤC LỤC
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài: …...........................................................................................trang 1
1.2. Mục đích nghiên cứu: ......................................................................................trang 3
1.3. Đối tượng nghiên cứu: ..................................................................................... trang 3
1.4. Phương pháp nghiên cứu: ............................................................................... trang 3
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận……................................................................................ trang 3
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN........................................trang 5
2.2.1. Vài nét về Trường THCS Đông Hương ............................................trang 5
2.2.2. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp
cho học sinh Trường trung học cơ sở Đơng Hương, thành phố Thanh Hóa thơng
qua hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp. ............................................
trang 5
2.2.3. Những vấn đề thực tiễn đặt ra liên quan đến việc quản lý hoạt động giáo
dục hướng nghiệp cho học sinh THCS thơng qua hoạt động giáo dục ngồi giờ
lên lớp............................................................................................................................trang 6
2.3. Những giải pháp và tổ chức thực hiện
2.3.1. Tổ chức nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động giáo dục
hướng nghiệp cho CBQL, GV, học sinh và PHHS thơng qua hoạt động giáo dục
ngồi
giờ
lên
lớp
.................................................................................trang 7
2.3.2. Thành lập bộ phận tư vấn hướng nghiệp trong trường trung học cơ sở.. trang 9
2.3.3. Tổ chức bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, nghiệp vụ cho cán bộ phụ trách công tác
giáo dục hướng nghiệp phù hợp với thực tiến giáo dục hướng nghiệp hiện nay……….
Trang 11
2.3.4. Đổi mới công tác quản lý của hiệu trưởng đối với công tác giáo dục hướng
nghiệp

ở
các
trường
trung
học
cơ
sở ...................................................trang 13
2.3.5. Chỉ đạo đa dạng hóa nội dung, phương thức tổ chức hoạt động giáo dục
hướng nghiệp ngoài giờ lên lớp cho học sinh trung học cơ sở
.....................................................................................................
...trang 14
2.3.6. Chỉ đạo tăng cường xã hội hóa hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học
sinh
trung
học
cơ
sở ..........................................................................trang 15
2.4. Kết quả đạt được .......................................................... ....................trang 17
3. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận ..............................................................................................................trang 18
3.2. Kiến nghị: ..........................................................................................................trang 19
1


2


1. MỞ ĐẦU
1.1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Giáo dục và Đào tạo là một trong những nền tảng quan trọng thúc đẩy

sự nghiệp cơng nghiệp hố - hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực
con người. Trong các văn kiện Đại hội Đảng đều xác định rõ tầm quan trọng của
công tác hướng nghiệp phân luồng học sinh (HS) tạo nên sự phù hợp về mặt cơ
cấu trong giáo dục, đào tạo và trong phát triển nguồn nhân lực. Văn kiện Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng khẳng định “Coi trọng công tác hướng
nghiệp và phân luồng học sinh trung học, chuẩn bị cho thanh niên đi vào lao
động nghề nghiệp phù hợp với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong cả nước và
từng địa phương”. Trong Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020 Ban hành
kèm theo Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13 tháng 6 năm 2012 của Thủ tướng
Chính phủ chỉ rõ “ Tập trung vào nâng cao chất lượng, đặc biệt chất lượng giáo
dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành để một mặt đáp
ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước, đảm bảo an ninh quốc phòng; mặt khác phải chú trọng thỏa mãn nhu
cầu phát triển của mỗi người học, những người có năng khiếu được phát triển
tài năng”; mục tiêu phát triển giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học là “Đến
năm 2020, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có đủ khả năng tiếp nhận 30% số
học sinh tốt nghiệp Trung học Cơ sở; tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề nghiệp và
đại học đạt khoảng 70%; tỷ lệ sinh viên tất cả các hệ đào tạo trên một vạn dân
vào khoảng 350 - 400” .
Để có đủ nguồn nhân lực phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội
trong giai đoạn tới, Đảng và Nhà nước ta đã có chủ trương đẩy mạnh công tác
hướng nghiệp, nhằm đào tạo thế hệ trẻ thành lớp người lao động mới có đủ
phẩm chất, năng lực thực hiện thắng lợi sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hoá
đất nước. Nghị quyết Số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo xác định mục tiêu đối với giáo dục nghề nghiệp: “Đối với giáo dục nghề
nghiệp, tập trung đào tạo nhân lực có kiến thức, kỹ năng và trách nhiệm nghề
nghiệp. Hình thành hệ thống giáo dục nghề nghiệp với nhiều phương thức và
trình độ đào tạo kỹ năng nghề nghiệp theo hướng ứng dụng, thực hành, bảo
đảm đáp ứng nhu cầu nhân lực kỹ thuật công nghệ của thị trường lao động
trong nước và quốc tế” .

Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong
giáo dục phổ thơng giai đoạn 2018 - 2025”, được Chính phủ phê duyệt ngày
14 tháng 5 năm 2018. Mục tiêu chung của đề án là : “Tạo bước đột phá về chất
lượng giáo dục hướng nghiệp trong giáo dục phổ thơng, góp Phần chuyển biến
mạnh mẽ công tác phân luồng học sinh sau Trung học Cơ sở và trung học phổ
thông vào học các trình độ giáo dục nghề nghiệp phù hợp với yêu cầu phát triển
kinh tế - xã hội của đất nước và địa phương, đáp ứng nhu cầu nâng cao chất
lượng đào tạo nguồn nhân lực quốc gia, hội nhập khu vực và quốc tế”.

3


Thực tế cho thấy trong những năm qua, công tác GDHN đã được quan
tâm và đã đạt được những kết quả bước đầu. Tuy nhiên, việc giúp học sinh phát
triển năng lực hướng nghiệp để định hướng, lựa chọn ngành nghề phù hợp sở
thích cá nhân cũng như năng lực bản thân và nhu cầu xã hội còn nhiều hạn chế.
Qua thực tế cho thấy, đại đa số học sinh tốt nghiệp xong trung học cơ sở (THCS)
đều thi tiếp lên trung học phổ thông (THPT) không đỗ mới chuyển sang học
nghề. Số cịn lại có thể ở nhà ơn tập và chờ năm sau thi tiếp THPT hoặc tìm
kiếm việc làm khác.
Như vậy, giáo dục hướng nghiệp (GDHN) cho học sinh THCS là một việc
hết sức cần thiết, đúng với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước nhằm
nâng cao hiệu quả giáo dục, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, cơ cấu
nhân lực được cải thiện, tránh được lãng phí cho xã hội trong giáo dục. Hiện nay
hoạt động hướng nghiệp chủ yếu hướng đến đối tượng là học sinh THPT, trong
khi đó lứa tuổi học sinh THCS cũng là đối tượng rất cần được hướng nghiệp để
các em có thể nhận biết được bản thân, biết được thế giới nghề nghiệp và từ đó
xây dựng được kế hoạch nghề nghiệp cho bản thân mình. Trong trường THCS,
giáo dục hướng nghiệp được thực hiện qua nhiều con đường khác nhau, trong đó
phải kể đến hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Từ thực tiễn giáo dục hiện nay

cũng như thực tế hoạt động hướng nghiệp tại các trường THCS trên địa bàn
thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa nói chung và Trường THCS Đơng Hương
nói riêng còn nhiều bất cập cả về nội dung và hình thức giáo dục. Một trong
những nguyên nhân cơ bản là do cơng tác quản lí hoạt động GDHN cho học sinh
THCS cịn hạn chế. Vì vậy, nghiên cứu và khảo sát thực trạng hoạt động GDHN
và quản lí hoạt động GDHN tại Trường THCS Đơng Hương, thành phố Thanh
Hóa, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao chất lượng hoạt
động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh THCS là rất cần thiết.
Xuất phát từ tình hình thực tế và u cầu của cơng tác quản lý, tôi đã lựa
chọn đề tài: “Một số giải pháp công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng
nghiệp cho học sinh Trường THCS Đông Hương, thành phố Thanh Hóa thơng
qua hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp.” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm
quản lý giáo dục của mình. Trong đề tài nghiên cứu này, tơi sẽ đưa ra những ý
kiến, kinh nghiệm của cá nhân mình, cũng như những việc làm cụ thể trong việc
quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trung học cơ sở tại
Trường Trung học Cơ sở Đông Hương trong ba năm học qua (2016-2017, 2017 2018 và 2018-2019) để cùng các anh chị em đồng nghiệp thảo luận tìm ra những
giải pháp tốt hơn nữa trong cơng tác quản lý và giảng dạy.

4


1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Đề xuất một số giải pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho
học sinh THCS thành phố Thanh Hóa thơng qua hoạt động giáo dục ngồi giờ
lên lớp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
Là sự đúc rút kinh nghiệm trong giảng dạy, quản lý chỉ đạo chuyên môn
của bản thân, cần được chia sẻ với đồng nghiệp để cùng nhau làm tốt công tác
giáo dục.
1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh THCS

thông qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu lý luận: Thu thập, phân tích, tổng hợp và khái
qt hóa các tài liệu, văn bản, các cơng trình nghiên cứu về hướng nghiệp…
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra khảo sát,
Phương pháp quan sát, Phương pháp phỏng vấn.
Phương pháp toán học, thống kê.
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Tại Việt Nam, vấn đề đào tạo người lao động được Đảng ta rất coi trọng.
Văn kiện Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ IX đã ghi rõ: “Coi trọng
công tác GDHN và phân luồng HS trung học, chuẩn bị cho thanh niên, thiếu
niên đi vào lao động nghề nghiệp phù hợp với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế
trong cả nước và từng địa phương”.
Tại Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ X, Đảng ta tiếp tục xác
định đổi mới toàn diện giáo dục - đào tạo trên cơ sở làm tốt công tác hướng
nghiệp và phân luồng từ cấp THCS.
Quyết định 126/CP ngày 19-3-1981 của Chính phủ về Cơng tác hướng
nghiệp trong trường phổ thông và việc sử dụng hợp lý học sinh THCS, THPT tốt
nghiệp ra trường đã nêu rõ vai trị, vị trí, nhiệm vụ cơng tác hướng nghiệp, phân
cơng cụ thể chính quyền các cấp, các ngành kinh tế, văn hóa từ Trung ương đến
địa phương tham gia vào hoạt động HN. Tất cả các cấp, các ngành có nhiệm vụ
tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ các trường phổ thông trong việc đào tạo, sử
dụng hợp lý và tiếp tục bồi dưỡng HS phổ thông sau khi ra trường. Thông tư
31/TT của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về việc Hướng dẫn thực hiện quyết định
126/CP của Chính phủ cũng nêu rõ mục đích, nhiệm vụ và hình thức hướng
nghiệp cho HS phổ thơng.
Cùng với các văn bản của Đảng và nhà nước, ở Việt Nam, đã có nhiều
cơng trình nghiên cứu tiêu biểu về giáo dục hướng nghiệp và Quản lý hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thơng nói chung, học sinh THCS nói

5


riêng
Có thể thấy các cơng trình nghiên cứu về GDHN và quản lý HĐGDHN
cho học sinh phổ thông tại Việt Nam thời gian qua là khá phong phú, tuy nhiên
phần lớn các nghiên cứu tập trung vào vấn đề GDHN nói chung. Có rất ít các
nghiên cứu đi sâu về cơng tác GDHN thơng qua hoạt động giáo dục ngồi giờ
lên lớp, đặc biệt là cho học sinh THCS.
Cũng như nhiều địa phương khác, vấn đề hướng nghiệp và quản lý giáo
dục hướng nghiệp đang được xã hội quan tâm trong GDPT ở nước ta. Thực tiễn
công tác GDHN hiện nay trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa phát triển cịn chậm và
chưa đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục hiện nay. Đồng thời cũng chưa có
đề tài nào nghiên cứu về vấn đề quản lý GDHN cho học sinh cấp THCS thơng
qua hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp tại tỉnh Thanh Hóa.
Vì vậy, đề tài “Một số giải pháp công tác quản lý hoạt động giáo dục
hướng nghiệp cho học sinh Trường THCS Đông Hương, thành phố Thanh Hóa
thơng qua hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp.” là hết sức cấp thiết.
• Một số vấn đề lí luận về giáo dục hướng nghiệp:
Giáo dục hướng nghiệp: là hệ thống các biện pháp tác động của nhà
trường, gia đình, xã hội... trong đó nhà trường đóng vai trò chủ đạo nhằm giúp
cho thế hệ trẻ chọn được nghề vừa phù hợp với hứng thú, năng lực, nguyện
vọng, sở trường của cá nhân vừa đáp ứng được nhu cầu nhân lực của các lĩnh
vực sản xuất trong nền kinh tế quốc dân.
Quản lý hoạt động GDHN cho học sinh thơng qua hoạt động giáo dục
ngồi giờ lên lớp: là hệ thống những tác động có định hướng, có chủ đích, có kế
hoạch và hợp quy luật của CBQL giáo dục đến các hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu GDHN cho học sinh.
Vai trò của hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trung học cơ
sở

Hiện thực hóa mục tiêu giáo dục phổ thơng
Tạo nguồn nhân lực cung cấp cho xã hội
Thực hiện đổi mới phương thức giáo dục
Góp phần điều chỉnh sự phân cơng lao động xã hội
Nội dung hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh Trung học Cơ
sở
Chủ đề 1: Ý nghĩa, tầm quan trọng của việc chọn nghề có cơ sở khoa học
và các hướng đi sau khi tốt nghiệp THCS
Chủ đề 2: Định hướng phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và địa
phương
Chủ đề 3: Thế giới nghề nghiệp quanh em
Chủ đề 4: Giới thiệu các ngành nghề ở địa phương
6


Chủ đề 5: Thị trường lao động
Chủ đề 6: Tìm hiểu năng lực bản thân
Chủ đề 7:Tìm hiểu hệ thống đào tạo nghề của địa phương
Chủ đề 8: Các hướng đi sau khi tốt nghiệp THCS
Chủ đề 9: Tư vấn học tập, tư vấn nghề
Phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động hướng nghiệp cho học
sinh trung học cơ sở thơng qua hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp
- Thực hiện các khảo sát về hứng thú nghề, sự phù hợp nghề, các trắc
nghiệm tâm sinh lý liên quan đến việc chọn nghề.
- Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, tham quan các nhà máy, xí nghiệp,
trường nghề, làng nghề, xưởng nghề…
- Phối hợp với các cơ sở đào tạo tổ chức ngày hội tư vấn hướng nghiệp.
- Tổ chức các hội thi sưu tầm về nghề nghiệp, tìm hiểu về thế giới nghề
nghiệp, tìm hiểu các cơ sở đào tạo của địa phương
2.2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SKKN

2.2.1. Vài nét khái quát về Trường THCS Đông Hương
Trường THCS Đông Hương được sự quan tâm rất lớn của Đảng ủy, Chính
quyền địa phương; nhân dân có truyền thống hiếu học, các ban ngành, đồn thể
có sự phối hợp, tạo điều kiện rất lớn.
Đội ngũ cán bộ giáo viên nhiệt tình, tâm huyết với nghề nghiệp, chăm lo
công việc tập thể như việc của gia đình. Có tinh thần đồn kết và giúp đỡ nhau
hồn thành tốt nhiệm vụ.
Là trường THCS được công nhận trường đạt chuẩn Quốc gia (năm 2016),
và được Sở GD và ĐT công nhận trường đạt tiêu chuẩn chất lượng Cấp độ 3
(năm 2017), Trường đạt Đơn vị văn hóa ( năm 2019). Từ năm học 2017-2018
đến nay nhà trường liên tục đạt danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc, năm học
2018-2019 nhà trường vinh dự được nhận Bằng khen của chủ tịch UBND tỉnh.
Trường THCS Đông Hương, đã từ rất lâu, là một trong những trường có nhiều
khó khăn trong công tác giáo dục nhưng những năm gần đây chất lượng giáo
dục của nhà trường ngày càng tiến bộ và khởi sắc.
2.2.2. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục
hướng nghiệp cho học sinh Trường trung học cơ sở Đơng Hương, thành phố
Thanh Hóa thơng qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
* Ưu điểm
Hằng năm, nhà trường đều áp dụng nhiều hình thức GDHN qua hoạt động
ngoài giờ lên lớp. Hoạt động giáo dục hướng nghiệp đã thu hút sự quan tâm của
phần lớn các em học sinh. Bên cạnh đó, nhà trường cũng tạo nhiều điều kiện để
tổ chức các hoạt động GDHN ngoài giờ lên lớp cho các em.
Mặc dù mức độ thường xuyên của các hoạt động còn bị hạn chế, nhưng
hiệu quả GDHN đến các em học sinh là điều thấy rõ. Việc lồng ghép GDHN qua
hoạt động hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (GDNGLL) giúp các em có
7


những khái niệm, hiểu biết cơ bản về hướng nghiệp một cách dễ tiếp cận.

Thêm vào đó có thể thấy, nhà trường bước đầu đã huy động được các lực
lượng tham gia GDHN cho các em học sinh ngoài giờ lên lớp. Dù hiệu quả và
mức độ tham gia còn hạn chế, nhưng có thể thấy hoạt động GDHN đã thu hút
được sự quan tâm của nhiều lực lượng trong cũng như ngoài nhà trường.
* Hạn chế
Dù là trường THCS nằm ở vị trí trung tâm của thành phố, nhưng điều kiện
cơ sở vật chất phục vụ cho GDHN nói chung và GDHN qua hoạt động ngồi giờ
nói riêng cịn khá hạn chế. Chủ yếu học sinh tìm hiểu thơng tin qua sách vở, báo
chí, mạng chứ nhà trường chưa có nhiều sách chuyên khảo về GDHN.
Nhà trường chưa xây dựng được phịng tư vấn HN, cơng tác hướng
nghiệp cho học sinh chủ yếu thông qua Ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm,
giáo viên bộ mơn, Đồn thanh niên … dưới vai trò kiêm nhiệm. Hướng nghiệp
chỉ được xem là nội dung phụ trong quá trình học tập, chưa được đầu tư đúng
mức về nhân sự, nội dung, phương pháp… Đội ngũ làm công tác hướng nghiệp
chưa được đào tạo về công tác hướng nghiệp, thiếu giáo viên chuyên trách làm
GDHN. Nhà trường còn chưa thực sự quan tâm và chưa chủ động trong việc
phát triển đội ngũ làm công tác GDHN.
Về chương trình, nhà trường hầu hết đều tổ chức giảng dạy bộ môn
GDHN do Bộ GD&ĐT qui định, tuy nhiên nội dung chương trình cịn nhiều hạn
chế, thơng tin còn chưa cập nhật. Việc giáo dục còn mang nặng tính hình thức,
đối phó do vậy các kỹ năng cần thiết cho hoạt động lao động nghề còn rất hạn
chế.
Mặt khác, sự phối hợp giữa nhà trường và các tổ chức xã hội bên ngồi
cũng cịn nhiều hạn chế. Nhà trường dường như đơn độc trong công tác GDHN.
Phương tiện thơng tin đại chúng có tiếp cận đến phụ huynh, học sinh nhưng bản
chất chỉ là các hoạt động hướng dọc, tổ chức một cách cơ động, đáp ứng nhu cầu
tìm hiểu thơng tin nhưng chưa phải là giải pháp GDHN lâu dài.
Kết quả công tác dạy nghề, hướng nghiệp:

Năm học

2016-2017

Tổng số học
sinh tham gia
học nghề và
hướng nghiệp
60/77

Tỷ lệ
77,4%

Số HS được
phân luồng
sau tốt nghiệp
THCS
15/7

Tỷ lệ
19,4 %

2.2.3. Những vấn đề thực tiễn đặt ra liên quan đến việc quản lý hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh THCS thông qua hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp.
Thực tế cho thấy, bên cạnh những nội dung quản lý đã thực hiện tốt, công
tác quản lý hoạt động GDHN ở Trường THCS Đơng Hương cịn nhiều bất cập,
8


•

•

-

hạn chế cần được khắc phục. Những khó khăn này cũng chính là những yếu tố
ảnh hưởng đến hiệu quả GDHN và quản lý GDHN qua GDNGLL. Cụ thể, điều
kiện cơ sở vật chất phục vụ GDHN còn chưa đầy đủ; nội dung chương trình
chưa được cập nhật phù hợp với thực tế địa phương. Bên cạnh đó, đội ngũ
GDHN đa số là không chuyên nghiệp, chủ yếu là kiêm nhiệm, nên việc tự chủ
trong chun mơn, đầu tư, tìm tịi sáng tạo trong q trình GDHN cho học sinh
cịn hạn chế. Mặt khác, việc huy động các nguồn lực trong và ngồi nhà trường
cịn chưa thật sự hiệu quả.
Nhà trường chưa tạo được sự gắn kết giữa GDHN cho học sinh với thực tế
thị trường lao động ở địa phương, trong tỉnh Thanh Hóa cũng như trong cả nước.
Xã hội hóa GDHN nhà trường thực hiện chưa tốt. Trong khi đó, nhận thức của
nhiều CBQL, GV, HS và phụ huynh học sinh về GDHN cho các em trong giai
đoạn này còn chưa thực sự đồng bộ.
Với những hạn chế, thách thức nêu trên nhà trường cần đẩy mạnh đầu tư
và tác động vào GDHN qua hoạt động ngoài giờ lên lớp bằng các biện pháp
quản lý đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng GDHN. Cần xác định cụ thể và bám
sát mục tiêu quản lý, từ đó đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp QL
GDHN nhằm giải quyết những bất cập trong GDHN.
Thực trạng trên chính là cơ sở để tôi đề xuất các biện pháp quản lý hoạt
động GDHN cho học sinh THCS, góp phần mang lại hiệu quả cho công tác
GDHN.
2.3. NHỮNG GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
2.3.1. Tổ chức nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động giáo
dục hướng nghiệp cho CBQL, GV, học sinh và PHHS thông qua hoạt động
giáo dục ngồi giờ lên lớp.
Mục đích, ý nghĩa của biện pháp

Nâng cao nhận thức của các nhân tố có liên quan đến GDHN bên trong
trường THCS như CBQLGD, GV, nhân viên, HS và PHHS cũng như trong cộng
đồng dân cư bao gồm người dân và các doanh nghiệp về tầm quan trọng của
GDHN ở trường THCS. Khi nhận thức được nâng cao, các bên liên quan sẽ có
ý thức, thái độ, niềm tin, mục tiêu cụ thể, định hướng cho mọi hành động
trong GDHN cũng như QL GDHN, giúp mọi nhân tố có liên quan tích cực và
chủ động hơn trong GDHN.
Nội dung
Nâng cao nhận thức cho CBQLGD, GV, nhân viên, HS, PHHS về mục đích, ý
nghĩa và tầm quan trọng của GDHN qua hoạt động ngoài giờ lên lớp.
Nâng cao vai trò, trách nhiệm của cá nhân và các tập thể trong và ngoài NT đối
với việc tổ chức các GDHN cho HS ở trường THCS.
Xây dựng bầu không khí hướng nghiệp trong và ngồi NT.
Cung cấp thơng tin về tình hình phát triển KT-XH của địa phương, của thành
9


phố, phục vụ hiệu quả GDHN ở trường THCS.
• Cách thức thực hiện
- Ban giám hiệu thường xuyên tổ chức bồi dưỡng, nâng cao nhận thức và kỹ năng
GDHN cho GV, nhân viên trong tồn trường. Bên cạnh đó, cần tiếp tục tuyên
truyền trong HS và phụ huynh học sinh (PHHS) về tính khoa học và tính cần
thiết của GDHN đối với việc định hướng nghề nghiệp cho bản thân.
- Trong các buổi họp hội đồng sư phạm và họp PHHS, các buổi sinh hoạt dưới
cờ, giám hiệu nhà trường cần tích cực tuyên truyền GDHN là một hoạt động
giáo dục nhằm góp phần giáo dục tồn diện HS, là một trong những mục tiêu đổi
mới căn bản và toàn diện GD&ĐT, do đó, mọi tổ chức, cá nhân trong trường cần
quan tâm thực hiện hiệu quả công tác này như đối với những hoạt động giáo dục
còn lại của nhà trường.
Các đoàn thể trong nhà trường như Đoàn TNCSHCM, Đội TNTPHCM

cần xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động học mà chơi, chơi mà học, các
hoạt động phong trào có lồng ghép nội dung GDHN. Ví dụ như: hội thi làm báo
tường giới thiệu các nghề truyền thống, hội thi viết bài về nghề yêu thích, hội thi thiết
kế blog sưu tầm các nghề, hội thi thiết kế file powerpoint giới thiệu các trường đại
học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp trong địa bàn thành phố, hội diễn tiểu phẩm
ước mơ nghề nghiệp...) nhằm tạo điều kiện cho HS tìm hiểu và giới thiệu cho nhau

-

-

•

-

-

-

về thế giới nghề nghiệp, tìm hiểu về các cơ sở giáo dục có các ngành đào tạo
theo định hướng phát triển.
Trong các buổi họp PHHS giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm tư vấn trực tiếp cho
PHHS về GDHN, tầm quan trọng và ảnh hưởng của HĐGD này đến hiệu quả
phân luồng học sinh sau tốt nghiệp. Từ đó, tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa PHHS
và nhà trường (NT) trong GDHN cho HS cũng như huy động được các vị PHHS
tâm đắc và có khả năng hỗ trợ NT.
Trong năm học, NT tổ chức cho HS tham quan các nhà máy, xí nghiệp, trường
nghề, làng nghề truyền thống… hoặc liên kết với các trường TC, CĐ nghề để
đưa HS đến tìm hiểu chương trình đào tạo, cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp,
các yêu cầu của nghề cụ thể…

Điều kiện thực hiện
Hiệu trưởng phải xây dựng được kế hoạch tổ chức các hoạt động tuyên truyền,
bồi dưỡng, nâng cao nhận thức của mọi thành phần có liên quan trong suốt năm
học. Kế hoạch phải khả thi, nêu rõ các nguồn lực, phân bổ thời gian hợp lý, có
những hoạt động phù hợp với từng cấp lớp.
Nhà trường cần tập trung đầy đủ tài liệu, sách, văn bản, tài liệu điện tử, phim
ảnh, nhạc, tranh vẽ… có liên quan đến tình hình phát triển KT-XH của địa
phương, thành phố và cả nước, khoa học GDHN, các bảng mơ tả nghề có liên
quan đến các cơ cấu ngành nghề đã được thành phố quy hoạch, phát triển trong
thời gian tới.
Hiệu trưởng phải tạo điều kiện về cơ sở vật chất đảm bảo trang thiết bị phục vụ
10


-

•

•

•

cơng tác tun truyền nhằm đạt hiệu quả cao nhất có thể trong việc nâng cao
nhận thức của các nhân tố có liên quan đến GDHN ở trường THCS.
CBQL nhà trường phải thường xuyên kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện việc
nâng cao nhận thức đối với từng đối tượng cụ thể, đặc biệt nhất là GV và HS
qua từng học kỳ, từng năm học. Chú ý sử dụng kết quả này để có kế hoạch góp
phần cải tiến QL GDHN trong thời gian tới.
2.3.2. Thành lập bộ phận tư vấn hướng nghiệp trong trường trung học cơ
sở

Mục tiêu của biện pháp
Xuất phát từ thực tiễn hiện nay, nhà trường chưa có tổ chức bộ máy hoạt
động tư vấn hướng nghiệp bài bản, tôi thấy cần thiết phải đưa công tác tư vấn
nghề vào nhà trường THCS theo định hướng chương trình giáo dục phổ thơng
mới. Cơng tác tư vấn nghề được tiến hành trong suốt quá trình học tập của học
sinh nhằm giới thiệu cho các học sinh về thế giới nghề nghiệp.
Nội dung của biện pháp
- Thành lập phòng hướng nghiệp tư vấn nghề tại trường. Quy định rõ chức
năng nhiệm vụ, trách nhiệm và quyền hạn của phòng hướng nghiệp
- Xây dựng đội ngũ cộng tác viên tư vấn nghề nghiệp tham gia tích cực vào
hoạt động tư vấn hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông
- Thành lập Tổ tư vấn hướng nghiệp (TVHN) và quy chế hoạt động của
tổ tư vấn
Cách thức thực hiện
Hiệu trưởng nhà trường quyết định thành lập phòng hướng nghiệp, tư vấn
nghề ngay tại trường. Người tham gia công tác tư vấn: Nếu có giáo viên tư vấn
chuyên nghiệp tốt nghiệp khoa tâm lý giáo dục sẽ tạo hiệu quả cao, mỗi trường
nên có một giáo viên, nhưng trong tình hình hiện nay các trường chưa thể có
giáo viên tư vấn chuyên nghiệp, có thể CBQL, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên
bộ mơn là những người có những hiểu biết nhất định về tâm lý giáo dục, có năng
lực giao tiếp với học sinh và phụ huynh học sinh, các cựu học sinh hoặc phụ
huynh học sinh am hiểu về nghề.
Xây dựng đội ngũ cộng tác viên tư vấn nghề nghiệp tham gia tích cực vào
hoạt động tư vấn hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông. Tổ chức cộng tác
viên tư vấn hướng nghiệp thu hút từ các trường THCN, các cơ quan, xí nghiệp,
cơ sở sản xuất....của địa phương, của thành phố. Giới thiệu các ngành nghề trong
xã hội, về hệ thống các trường đào tạo và phương hướng phát triển kinh tế của
đất nước, của địa phương một cách chi tiết.
Thành lập Tổ tư vấn hướng nghiệp (TVHN) theo đúng quy định thành
lập của điều lệ trường phổ thông với các thành viên là những cá nhân có năng

lực, nhiệt tình, trách nhiệm. Phụ trách Tổ có thể là hiệu trưởng trực tiếp làm
nhưng cũng có thể phân cơng cho một phó hiệu trưởng đảm trách. Tổ có quy
11


chế làm việc, có quy định rõ quyền hạn và trách nhiệm của từng thành viên và
điều kiện để các thành viên làm việc. Tổ có trách nhiệm tư vấn cho hiệu
trưởng về việc lên kế hoạch hoạt động, triển khai thực hiện, theo dõi và đánh
giá các mặt hoạt động.
Xây dựng chế độ làm việc và quy định rõ quyền hạn và nhiệm vụ và
từng thành viên của Tổ TVHN. Đa dạng hóa việc tổ chức dạy nghề cho học
sinh là điều cần thiết nhưng cần phải tính đến khả năng thực hiện của nhà
trường. Vì vậy Tổ hướng nghiệp giúp nhà trường tư vấn tổ chức thực hiện các
lại hình hướng nghiệp, dạy nghề sao cho phù hợp với nguyện vọng số đông
của học sinh, phù hợp với hồn cảnh nhu cầu của địa phương, có tính đến yếu
tố sự phát triển của nền KT - XH.
Từng thành viên trong Tổ tư vấn hướng nghiệp cần được xác định rõ
quyền hạn và nhiệm vụ, đồng thời tạo điều kiện về thời gian, vật chất kinh phí
để họ thuận lợi trong cơng tác.
Về nội dung, có thể nhóm nội dung các tiết rời rạc thành chủ đề sinh
hoạt trong phạm vi ½ - 1 ngày, sinh hoạt theo chủ đề về GDHN. Tổ tư vấn hướng
nghiệp cần có kế hoạch cụ thể, rõ ràng. Kế hoạch phải đạt được các mục tiêu về
giáo dục bao gồm kiến thức, kỹ năng và thái độ theo quy định của chương trình,
đáp ứng được các mục tiêu giáo dục của ngành, của sở đưa ra hàng năm và các con
đường để đạt được mục tiêu đó. Kế hoạch cũng phân cơng trách nhiệm cụ thể cho
từng tổ nhóm, cá nhân trong nhà trường, định rõ thời gian, tiến độ để mọi người
căn cứ thực hiện.
Xây dựng kế hoạch phải được căn cứ vào mục tiêu đào tạo của ngành, của
sở và được cụ thể hóa trong từng học kỳ, từng tháng, từng tuần. Kế hoạch được
xây dựng dựa trên cơ sở những kết quả rút ra từ việc kiểm tra, tổng kết kinh

nghiệm của các năm học trước, phối hợp cập nhật với các yêu cầu giáo dục
của năm học tiếp theo. Ngồi ra, cơng tác dự báo nhu cầu nguồn nhân lực hết
sức quan trọng trong tư vấn nghề cho học sinh cuối cấp, giúp các em định hướng
đúng trong việc học tập sau cấp THCS, có khi việc đào tạo từng con người riêng
được thực hiện tốt nhưng nguồn nhân lực chưa chắc chắn có chất lượng cao bởi
nguồn nhân lực cịn phải có cơ cấu nghề nghiệp và trình độ đào tạo hợp lý.
Triển khai kế hoạch thực hiện cụ thể, rõ ràng và đảm báo đúng quy định
Luật giáo dục năm 2019 và theo định hướng chương trình giáo dục phổ thơng
mới; GDHN có thể tổ chức ở nhiều nơi, có nhiều các hoạt động diễn ra ở ngồi
phịng học, ngồi trường. Như vậy các lịch thực hiện cần được thông báo cụ thể
đến từng đối tượng liên quan để tham gia đầy đủ. Để HS tham gia có chủ động
và sáng tạo thì HS cũng phải được triển khai kỹ những mục đích, yêu cầu của
hoạt động. Tất cả các đối tượng có liên quan cũng đều được thông báo thông tin
phần kế hoạch liên quan để phối hợp thực hiện. Các hoạt động không diễn ra tại
trường hoặc tổ chức vào ngày nghỉ cần báo để PHHS biết rõ để phối hợp và hỗ
trợ.
12


Điều kiện thực hiện biện pháp
- Hiệu trưởng nắm bắt được năng lực, trình độ của đội ngũ GV để tuyển
chọn ra những GV có khả năng làm tư vấn hướng nghiệp.
- Chuẩn bị đầy đủ những yêu cầu cơ bản cho việc thành lập các tổ, ban tư
vấn hướng nghiệp trong nhà trường
- Có sự phối hợp với các đơn vị ngoài xã hội để xây dựng đội ngũ cộng
tác viên tư vấn hướng nghiệp cho nhà trường.
2.3.3. Tổ chức bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, nghiệp vụ cho cán bộ
phụ trách công tác giáo dục hướng nghiệp phù hợp với thực tiễn giáo dục
hướng nghiệp hiện nay
• Mục tiêu của biện pháp

•

Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về GDHN trong thời gian tới, chúng ta
cần có một đội ngũ có phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ chun mơn sâu, có
năng lực sư phạm về dạy nghề và hướng nghiệp, đặc biệt có tay nghề thực hành
giỏi. CSVC là phương tiện cần thiết và là nhu cầu thiết yếu cho hoạt động giáo
dục hướng nghiệp ở các trường THCS.
•

Nội dung của biện pháp
Đội ngũ giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục và
được xã hội tôn vinh. Đổi mới đội ngũ cán bộ giáo viên là khâu đột phá trong
Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2020 - 2025. Bên cạnh đó, Luật giáo
dục mới năm 2019 và Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể 2018 ban hành
chú trọng đến giáo dục hướng nghiệp và định hướng nghề cho học sinh THCS.
Cán bộ phụ trách công tác giáo dục hướng nghiệp phải đủ các loại hình
bao gồm giáo viên dạy kỹ thuật, dạy nghề phổ thông và hướng nghiệp. Hiện nay,
các trường THCS khơng có giáo viên hướng nghiệp chuyên trách mà chỉ có giáo
viên chủ nhiệm hoặc giáo viên bộ mơn dạy kiêm nhiệm.
Các trường THCS phải có một đội ngũ CBQL, đội ngũ GV có phân cơng
cụ thể về trách nhiệm về hoạt động GDHN, đồng thời đội ngũ này phải có kinh
nghiệm chun mơn, có khả năng tư vấn, nhạy bén nắm bắt thông tin và nhất là
thông tin về thị trường lao động, nhu cầu nghề nghiệp trong xã hội.
13


Bồi dưỡng cho cán bộ phụ trách công tác giáo dục hướng nghiệp về kiến
thức hướng nghiệp như…. Kiến thức về nghiệp vụ như:Tổ chức cho học sinh
làm quen với các ngành nghề của nền kinh tế, đặc biệt với các nghề phổ biến; Tổ
chức các hoạt động giáo dục nghề cho học sinh nhằm giúp các em có ý thức

chọn nghề; Tiến hành tư vấn chọn nghề cho học sinh; Giúp học sinh tìm hiểu
nhân cách của mình để giúp các em chọn nghề phù hợp; Giáo dục học sinh có
thái độ lao động đúng với mọi ngành nghề.
•

Cách thức thực hiện biện pháp

Khảo sát, xác định nhu cầu tập huấn bồi dưỡng cho cán bộ phụ trách
hướng nghiệp về kiến thức, nghiệp vụ.
Xây dựng kế hoạch tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên, cán bộ phụ
trách hướng nghiệp…
Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên tham gia hoạt động giáo
hướng nghiệp ở các trường THCS. Phát huy tạo điều kiện cho giáo viên dạy
môn Công nghệ tham gia hoạt động GDHN cho học sinh ngay tại trường. Vận
động các nghệ nhân tham gia bồi dưỡng giáo viên và giảng dạy hướng nghiệp
các ngành nghề truyền thống của địa phương và đất nước. Cử giáo viên và
cán bộ quản lý đi tham quan, học tập ở một số trường làm tốt công tác hướng
nghiệp.
Xây dựng đội ngũ cộng tác viên gồm PHHS, cựu học sinh đã ra trường và
thành đạt. Thành lập và có chế độ bồi dưỡng Tổ hướng nghiệp và những người
tham gia làm công tác giáo dục hướng nghiệp thích hợp. Đẩy mạnh kiểm tra,
đánh giá kết quả hoạt động GDHN tại nhà trường. Đánh giá giáo viên ln phải
đảm bảo tính khách quan, chính xác, công bằng, kết quả đánh giá chung được
coi là tiêu chí để đánh giá thi đua của tổ nhóm chuyên môn.
Lập kế hoạch kiểm tra định kỳ và kiểm tra chuyên đề GDHN; Tổ tư vấn
HN phải lập được kế hoạch kiểm tra định kỳ và kiểm tra chuyên đề của GDHN,
14


qua mỗi lần kiểm tra đề có đánh giá và rút kinh nghiệm để xây dựng ý thức tự

kiểm tra của giáo viên và học sinh.
•

Điều kiện thực hiện biện pháp
- Tạo điều kiện về thời gian cho GV tham gia hoạt động bồi dưỡng kiến
thức GDHN.
- Tạo được nguồn kinh phí cho hoạt động phát triển, bồi dưỡng đội ngũ
GV tư vấn hướng nghiệp.
- Gắn yêu cầu bồi dưỡng với trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ của GV
trong công tác GDHN và có thể đưa vào thi đua.
- Báo cáo viên tham gia tập huấn bồi dưỡng phải thực sự là chuyên gia về
giáo dục hướng nghiệp.

2.3.4. Đổi mới công tác quản lý của hiệu trưởng đối với công tác giáo
dục hướng nghiệp ở các trường trung học cơ sở
• Mục tiêu
Để thực hiện tốt cơng tác quản lý các hoạt động giáo dục nói chung, hoạt
động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh nói riêng người hiệu trưởng đóng vai
trị rất quan trọng. Đổi mới cơng tác quản lý của hiệu trưởng đối với công tác
GDHN sẽ làm tăng hiệu quả quản lý hoạt động, giúp phân luồng học sinh sau tốt
nghiệp.
• Nội dung
Hiệu trưởng các trường cần thực hiện bốn chức năng trong quản lý: Xây
dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra.
Ngay từ đầu năm học, hiệu trưởng phải tiến hành xây dựng kế hoạch cho
hoạt động GDHN cho đơn vị.
Tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động GDHN
Kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động GDHN
• Cách thức thực hiện
Hiệu trưởng phải nắm được thực trạng học sinh trong trường đã và đang

có những kiến thức, hiểu biết, định hướng nghề nghiệp ở mức độ nào, đồng thời
đánh giá được các yếu tố tác động đến hoạt động GDHN như: nhu cầu nhân lực
ở địa phương, sự quan tâm của cha mẹ học sinh đến việc chọn lựa nghề nghiệp
của con họ, điều kiện tìm hiểu, tiếp cận của học sinh với hoạt động GDHN (báo
chí, Internet…). Từ đó, đề ra mục tiêu đạt được cùng với những biện pháp khả
15


thi để triển khai tổ chức hoạt động GDHN ở đơn vị.
Xây dựng kế hoạch GDHN trong đó thể hiện rõ:
- Mục tiêu
- Nội dung GDHN
- Phương pháp và hình thức
- Phân công thực hiện
- Kiểm tra giám sát
- Các điều kiện để thực hiện
- Tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch
Sau khi hoàn chỉnh kế hoạch, hiệu trưởng tiến hành tổ chức thực hiện
công tác GDHN bao gồm việc chọn lựa những giáo viên có năng lực, có hiểu
biết rộng, có uy tín và thành đạt đảm nhiệm công tác GDHN trong nhà trường.
Tổ chức các hoạt động GDHN cho HS thông qua các môn học, các hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp..
Quản lý các điều kiện đảm bảo thực hiện GDHN: giáo viên, cơ sở vật
chất, tài chính, phối hợp các lực lượng…
• Điều kiện thực hiện
Việc chỉ đạo công tác GDHN cần được quan tâm đúng mực xuyên suốt
năm học thông qua việc hướng dẫn, giám sát, động viên khuyến khích, khen
thưởng giáo viên thực hiện tốt, uốn nắn những nhận thức sai lệch về hoạt động
GDHN trong giáo viên và học sinh.
Hiệu trưởng phải thực hiện tốt chức năng kiểm tra hoạt động GDHN, thu

thập những thông tin cần thiết để kịp thời điều chỉnh và chỉ đạo hoạt động này.
2.3.5. Chỉ đạo đa dạng hóa nội dung, phương thức tổ chức hoạt động
giáo dục hướng nghiệp ngoài giờ lên lớp cho học sinh trung học cơ sở
• Mục tiêu
Đa dạng hóa nội dung, phương thức tổ chức hoạt động GDHN ngoài giờ
lên lớp cho học sinh THCS để các em tiếp nhận thông tin một cách chủ động,
phát huy hiệu quả các hoạt động hướng nghiệp.
• Nội dung thực hiện
Đa dạng hố nội dung, phương thức tổ chức hoạt động GDHN ngoài giờ
lên lớp: Hoạt động GDHN theo quy định của Bộ GD-ĐT quy định thực hiện
thông qua các chủ đề. Một số chủ đề được tổ chức trong phạm vi lớp học nhằm
cung cấp kiến thức cho các em học sinh thông qua các giờ lên lớp.
Các hoạt động còn lại là hoạt động tham quan, học tập thực tế. Tuy nhiên,
do nhiều lý do khác nhau, nhiều trường THCS đã bỏ qua các hoạt động ngoại
khóa mà chủ yếu tổ chức theo hình thức thầy giảng, trị nghe một cách thụ động.
Do đó, để hoạt động GDHN thu hút học sinh và đem lại hiệu quả thiết thực thì
16


•

•

-

•

•

-

•

việc đa dạng hóa nội dung, hình thức tổ chức là điều cần thiết ngoài việc tổ chức
các buổi giảng bài theo truyền thống.
Cách thức thực hiện
Tổ chức tham quan thực tế kết hợp tham dự Ngày hội tư vấn tuyển sinh do
các trường đại học hoặc cao đẳng, trung cấp nghề chủ trì. Hoạt động này là hoạt
động thường niên do các trường đại học phối hợp với báo Tuổi trẻ tổ chức hoặc
các trường cao đẳng, trung cấp nghề phối hợp cùng nhà trường tổ chức.
Tham dự Ngày hội, học sinh được tiếp cận nhiều thông tin bổ ích một
cách sinh động từ các trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp nghề, được giải đáp
thắc mắc một cách triệt để đồng thời, qua những chuyến tham quan thực tế, các
em cũng thay đổi nhận thức, nỗ lực phấn đấu, quyết tâm hơn trong học tập.
Tổ chức tham quan thực tế các nhà máy, xí nghiệp, những làng nghề ở
những nơi có điều kiện. Các trường cần dành nhiều thời gian hơn nữa cho việc
tổ chức sinh hoạt các chun đề ngoại khố về cơng tác hướng nghiệp.
Đồng thời đẩy mạnh công tác tư vấn cho học sinh, cung cấp những thông
tin cần thiết, cho những lời khuyên bổ ích và giải đáp triệt để những thắc mắc
của các em trong quá trình chọn ngành, nghề qua các buổi đối thoại trực tiếp
giữa giáo viên - học sinh.
Cần hướng dẫn các em chọn những ngành, nghề đúng năng lực, sở trường
của mình, rồi mới theo sở thích, mức thu nhập do ngành nghề đó mang lại và
đặc biệt phải chú ý đến nhu cầu của xã hội về ngành, nghề mình chọn.
Điều kiện thực hiện
Cần có sự phối hợp đồng bộ, phối giữa các bộ phận với nhau từ chỉ đạo cho tới
thực tế thực hiện.
Đảm bảo trang bị đầy đủ các trang thiết bị cần thiết phục vụ công tác giáo dục
hướng nghiệp.
2.3.6. Chỉ đạo tăng cường xã hội hóa hoạt động giáo dục hướng

nghiệp cho học sinh trung học cơ sở
Mục đích
Huy động được mọi nguồn lực (nhân lực, trí lực, tài lực, vật lực) trong và ngoài
nhà trường nhằm phục vụ GDHN tốt nhất với chi phí thấp nhất có thể.
Góp phần xây dựng bầu khơng khí hướng nghiệp ở nhà trường.
Nội dung thực hiện
Chỉ đạo huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực về khoa học GDHN, kinh
nghiệm thực tiễn và tài chính phục vụ GDHN.
Hoàn thiện cơ chế phối hợp nhằm đảm bảo sự phối hợp hiệu quả giữa nhà
trường và các cá nhân, tổ chức ngồi nhà trường có tham gia và có tiềm năng
tham gia vào GDHN.
Cách thức thực hiện
17


Nhà trường cần đẩy mạnh huy động các nguồn lực trong và ngoài nhà
trường nhằm phục vụ tốt nhất cho GDHN. Theo đó, vào đầu năm học, Tổ tư vấn
hướng nghiệp tham mưu cho Hiệu trưởng chỉ đạo các Đoàn thể, tổ chức chính trị
xã hội bên trong nhà trường (Đồn TNCS Hồ Chí Minh, Đội TNTP HCM, Ban
đại diện Hội Cha mẹ HS, các tổ chuyên môn, Bộ phận văn phòng…) xây dựng
chỉ tiêu tổ chức GDHN cho HS trong chương trình hành động, kế hoạch hoạt
động của mỗi tổ chức.
Nhìn chung, việc chỉ đạo các bộ phận, tổ chức trong trường xây dựng chỉ
tiêu đầu năm học chính là một trong những biện pháp gắn kết các tổ chức, bộ
phận này vào GDHN cho HS. Điều quan trọng là vào cuối năm học, kết quả
thực hiện các chỉ tiêu này phải được xem như là một trong những tiêu chí đánh
giá hiệu quả hoạt động của các tổ chức, bộ phận kể trên.
Tổ tư vấn hướng nghiệp phải là hạt nhân trong việc tham mưu với Hiệu
trưởng liên kết hiệu quả với các tổ chức Chính trị - Xã hội ngoài nhà trường
nhằm hỗ trợ tối đa cho GDHN về kinh phí hoạt động cũng như nội dung GDHN

cho HS (các tổ chức hướng nghiệp chuyên nghiệp, trường dạy nghề, trung tâm
kỹ thuật tổng hợp - hướng nghiệp, các trường TCCN, các phương tiện thơng tin
truyền thơng, chính quyền địa phương, doanh nghiệp…).. Mặt khác, nhà trường
cũng cần thường xuyên tham mưu với Phòng giáo dục và đào tạo và chính
quyền địa phương và thành phố trong việc chỉ đạo các cơ sở sản xuất tư nhân,
các nhà máy, xí nghiệp trên địa bàn phường, thành phố tạo điều kiện cho HS
được đến tham quan, thực hành nghề, tìm hiểu ngành nghề mình u thích.
Nhà trường cần xây dựng được “bầu khơng khí HN” trong và ngồi NT
nhằm tạo môi trường gắn kết GV, HS, PHHS và cộng đồng XH vào GDHN cho
HS. Theo đó, Ban GDHN tham mưu với HT tổ chức tư vấn cho PHHS trong các
buổi họp phụ huynh định kỳ để giúp PHHS hiểu rõ hơn về khoa học GDHN, về
các định hướng phát triển nhân lực, về tâm lý lứa tuổi của HS… nhằm tránh tình
trạng PHHS ép con em mình chọn nghề theo cảm tính.
Các lực lượng như các cơ sở sản xuất, đơn vị kinh doanh, ngoài sự cộng
tác thân thiện phi lợi nhuận thì cịn có thể là mối quan hệ tương hỗ, họ có thể
giúp nhà trường về phương diện hỗ trợ kỹ thuật, cơng nghệ, tài chính, cho học
sinh thực tập, tham quan đó chính là những hình ảnh sinh động về môi trường
nghề nghiệp mà học sinh sẽ là một chủ thể trong tương lai. Với các đơn vị bạn
cùng hoạt động trong ngành giáo dục nhưng ở cấp độ khác như các trường cao
đẳng, TCCN và dạy nghề thì sự hỗ trợ là rất đáng quý vì đó là cơ hội để học sinh
của trường có thể giao lưu, tìm hiểu học hỏi về hướng tương lai của mình. Nhà
trường có thể có những hoạt động chung kết hợp với chủ đề hướng nghiệp giúp
cho hoạt động giáo dục của nhà trường phong phú hơn.
Có thể tìm thấy rất nhiều lợi ích khi có mối quan hệ cộng tác với các lực
lượng khác ngoài nhà trường để giúp cho hoạt động giáo dục của nhà trường đa
dạng và phong phú. Ý thức được điều này, nhà trường cần chủ động trong các
mối quan hệ và có nhiều sáng tạo trong các hoạt động phối hợp để có hiệu quả
18

•

-

-

-

-

cao trong công tác giáo dục. Các biện pháp đổi mới hệ thống tổ chức cơ sở tham
gia vào GDHN, có chế phối hợp giữa nhà trường THCS với các cơ sở khác trên
địa bàn thành phố Thanh Hóa.
Điều kiện thực hiện
Nội dung xã hội hóa GDHN phải được thể hiện với chỉ tiêu cụ thể trong kế
hoạch chiến lược và kế hoạch từng năm học của nhà trường, bên cạnh các cơng
tác xã hội hóa các mảng hoạt động khác.
Mối quan hệ giữa nhà trường và các tổ chức, cá nhân bên ngoài nhà trường phải
được thường xuyên QL và kiểm tra, bồi đắp và phải phát huy được tiềm lực của
các nhân tố ngoài nhà trường phục vụ GDHN.
Cần xác định rõ, xã hội hóa GDHN khơng chỉ dừng lại ở huy động kinh phí để
tổ chức GDHN mà còn phải huy động được sự hỗ trợ về cơ sở vật chất, về
phương pháp, về nội dung GDHN trong cộng đồng và chính quyền thành phố
cùng các cấp lãnh đạo trong ngành giáo dục và đào tạo.
Thông qua các hoạt động cụ thể, nhà trường phải cố gắng làm cho xã hội hiểu rõ
tầm quan trọng của GDHN ở trường THCS đối với định hướng phát triển và
tương lai nghề nghiệp của mỗi HS, từ đó, đẩy mạnh sự hỗ trợ về lâu dài của xã
hội đối với GDHN của nhà trường.
2.4. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Nhờ sự chỉ đạo sát sao của các cấp ngành GD&ĐT, đảng ủy, chính

quyền địa phương, sự ủng hộ của các lực lượng xã hội, Hiệu trưởng cùng Hội
đồng sư phạm nhà trường đã triển khai cụ thể các giải pháp nên công tác quản lý
hoạt động GDHN của nhà trường thông qua hoạt động GDNGLL ngày càng
được chú trọng, sau hai năm thực hiện đã có bước chuyển biến rõ rệt.
Giáo viên đã nhận thức được vai trị vị trí của cơng tác hướng nghiệp
trong trường THCS xem đây là một hoạt động thiết thực giúp học sinh phát triển
toàn diện, định hướng được nghề nghiệp trong tương lai, có sự cân nhắc khi lựa
chọn nghề sau khi tốt nghiệp THCS.
Học sinh tích cực, hứng thú tham gia các buổi tổ chức hoạt động giáo dục
hướng nghiệp, từ đó ý thức được khả năng, năng lực, mong muốn của bản thân
và nhu cầu việc làm của xã hội để có được quyết định đúng đắn về con đường đi
sau tốt nghiệp THCS của mình.
Cùng với cấp ủy đảng, chính quyển địa phương, Mặt trận tổ quốc, Hội
khuyến học, Hội phụ nữ…, phụ huynh học sinh và các lực lượng xã hội khác
như các doanh nghiệp, xưởng nghề trên địa bàn phường, các trường đại học, cao
đẳng, trung cấp nghề trên địa bàn thành phố Thanh Hóa đã vào cuộc, hiểu, chia
sẻ và đồng hành cùng với nhà trường trong việc hướng nghiệp cho học sinh cuối
cấp, tôn trọng mong muốn và quyết định của các em để mỗi học sinh sau tốt
nghiệp THCS đều có một sự lựa chọn, một con đường đi phù hợp với năng lực,
đúng hướng cho tương của mình.

19


Từ đó, số lượng và chất lượng học sinh được hướng nghiệp và phân luồng
sau tốt nghiệp THCS ngày càng đạt những kết quả đáng khích lệ; cơng tác
GDHN của nhà trường ngày càng ổn định, có nền nếp và hiệu quả hơn, là tiền đề
cho sự phát triển bền vững của GDHN, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện học sinh.
Kết quả cụ thể như sau:

Tổng số học
Số HS được
Năm học
sinh tham gia
Tỷ lệ
phân luồng
Tỷ lệ
học nghề và
sau tốt
hướng
nghiệp THCS
nghiệp
2017-2018
88
100%
25/88
28,4 %
2018-2019
92
100%
33/92
35,9 %
2019-2020
87
100%
31/87
35.6 %
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. KẾT LUẬN
QL GDHN ở trường THCS là một trong những khâu quyết định nhằm

phân luồng và định hướng nghề nghiệp cho HS sau khi tốt nghiệp THCS, góp
phần nâng cao chất lượng và hiệu quả trong đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu
cầu thực tiễn ngày càng cao của đất nước trong thời kỳ CNH, HĐH và hội nhập
quốc tế.
Qua thực tiễn thực hiện nhiệm vụ giáo dục hướng nghiệp trong trường
THCS những năm qua tại trường THCS Đông Hương, đề tài đã giới thiệu trạng
GDHN và QL GDHN cho học sinh THCS thành phố Thanh Hóa thơng qua hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp hiện nay, từ đó, rút ra những nhận định cụ thể
về ưu điểm, hạn chế, cơ hội và thách thức của GDHN và QL GDHN cho học
sinh Trường THCS nói riêng và các nhà trường THCS TP Thanh Hóa nói chung,
làm cơ sở để đề xuất một số biện pháp đổi mới, nâng cao hiệu quả QL GDHN
cho học sinh THCS thành phố Thanh Hóa thơng qua hoạt động giáo dục ngồi
giờ lên lớp trong bối cảnh cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
QL GDHN cho học sinh THCS chỉ có thể được thực hiện hiệu quả thông
qua việc tăng cường tổ chức các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức,
xây dựng và kiện toàn bộ máy và phát triển đội ngũ GDHN ở trường THCS. Đặc
biệt là, việc đổi mới xây dựng kế hoạch, cải tiến nội dung, phương pháp và tổ
chức thực hiện có hiệu quả GDHN là khâu đột phá để QL hiệu quả GDHN ở
trường THCS thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn đã nêu sau khi nghiên cứu, luận văn
đề xuất 5 biện pháp QL GDHN ở trường THCS thông qua hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp. Đây là những biện pháp có tính chất cốt lõi, có mối quan hệ
tương hỗ, có tác động trực tiếp đến QL GDHN ở trường THCS.
Trong từng biện pháp được đề xuất đều chứa đựng những nội dung cơ bản
có tính hệ thống, có sự tương hỗ, tác động qua lại xuất phát từ thực tế đòi hỏi
20


trong giai đoạn phát triển hiện nay của đất nước. Từng biện pháp pháp đề xuất
đều được phân tích và nêu đầy đủ mục đích, nội dung, cách thực hiện và những

điều kiện chủ yếu đảm bảo cho các biện pháp pháp có tính khả thi khi được áp
dụng vào thực tiễn, nâng cao hiệu quả QL GDHN ở trường THCS thơng qua
hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp.
3.2. KIẾN NGHỊ
Đề nghị Sở GD&ĐT có tổ chức các lớp chuyên đề, tập huấn về công tác
GD HN cho cán bộ quản lý, giáo viên các nhà trường THCS.
Đề nghị Phịng GDĐT Thành phố Thanh Hóa có kế hoạch chỉ đạo cụ thể
về công tác giáo dục hướng nghiệp, đồng thời tham mưu với UBND thành phố
bổ sung, điều chỉnh chế độ, chính sách, cơ chế về QL GDHN ở trường THCS
ngày càng phù hợp. Đặc biệt, là từ năm học 2021-2022 khi chương trình giáo
dục phổ thơng mới được chính thức đưa vào thực hiện ở cấp học THCS điều này
càng cần thiết hơn bao giờ hết.
Với kết quả sau 2 năm thực hiện, tôi mạnh dạn chọn đề tài này với mong
muốn có được những sự chỉ đạo của các cấp và sự góp ý kiến của các đồng
nghiệp để bản thân có thêm những kinh nghiệm giảng dạy, quản lý, chỉ đạo
chuyên môn tốt hơn.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 25 tháng 03 năm 2021
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, khơng sao chép nội dung của người khác

Phạm Thị Hoa

21


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Vân Anh (1999), “Vấn đề phân luồng học sinh sau trung học cơ

sở”, Tạp chí nghiên cứu giáo dục (5)
2. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XVII ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TU, ngày
12/3/2012, Về tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ và đổi mới mạnh mẽ công tác cán
bộ đáp ứng yêu cầu Thanh Hóa thành tỉnh tiên tiến vào năm 2020.
3.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X (2008), Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày
6-8-2008 Về xây dựng đội ngũ trí thức thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước.

4. Ban chấp hành Trung ương (2013), Nghị quyết số 29 –NQ/TW về đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa
trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế,
Hà Nội.
5. Ban chấp hành Trung ương Đảng, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX
của Đảng, Hà Nội.
6. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2011), Cương lĩnh xây dựng đất nước trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung và phát triển), Hà Nội.
7.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy khóa XVII ban hành Nghị quyết số 12-NQ/TU, ngày
21/7/2014, Về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng cơng tác giáo dục chính trị, tư
tưởng, xây dựng Thanh Hóa thành tỉnh tiên tiến vào năm 2020.

8. Trịnh Công Bằng (2011), “Biện pháp quản lý giáo dục hướng nghiệp qua hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp của trường THPT số 2 TP Lào Cai”, SKKN năm
2010 – 2011, trường THPT số 2 TP Lào Cai.
9. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2013), Giáo dục hướng nghiệp qua giáo dục
nghề phổ thông. Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
10. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng

12 năm 2018 Ban hành Chương trình GDPT tổng thể.
11. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình GDPT hoạt động trải nghiệm và
hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TTBGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018.

DANH MỤC
22


CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Phạm Thị Hoa
Chức vụ và đơn vị công tác: Hiệu trưởng Trường THCS Đông Hương

TT

Tên đề tài SKKN

1.

Kinh nghiệm sử dụng hệ
thống bài tập viết đoạn văn có
câu chủ đề cho học sinh lớp
8.
Kinh nghiệm rèn kỹ năng làm
văn nghị luận trên cơ sở lý
luận văn học kết hợp đổi mới
kiểm tra đánh giá trong phân
môn TLV cho HS lớp 9
THCS.

Dạy học lý luận văn học kết
hợp đổi mới kiểm tra đánh
giá trong phân môn TLV cho
HS lớp 9 THCS Quảng Đơng.
Xã hội hóa giáo dục về cơ sở
vật chất nhằm nâng cao chất
lượng ở Trường THCS Quảng
Đông.
Dạy - học lý luận văn học và
đổi mới kiểm tra đánh giá
nhằm nâng cao chất lượng
dạy học môn Ngữ văn cho
học sinh lớp 9 Trường THCS
Quảng Đông.
Ứng dụng công nghệ thông
tin trong công tác quản lý và
dạy học góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục ở trường
THCS Đơng Hương
Ứng dụng công nghệ thông

2.

3.

4.

5.

6

23

Kết quả
Cấp đánh
đánh giá
giá xếp loại
xếp loại
(Phòng, Sở,
(A, B,
Tỉnh...)
hoặc C)

Năm học
đánh giá xếp
loại

SGD

C

2009-2010

SGD

B

2011-2012

PGD

A

2012-2013

PGD

A

2014-2015

SGD

B

2015-2016

PGD

A

2016-2017


7

8

tin trong cơng tác quản lý và
dạy học góp phần nâng cao SGD

chất lượng giáo dục ở trường
THCS Đông Hương
Một số giải pháp công tác
quản lý hoạt động giáo dục
hướng nghiệp cho học sinh PGD
Trường THCS Đông Hương,
thành phố Thanh Hóa thơng
qua hoạt động giáo dục ngồi
giờ lên lớp.

B

2017-2018

A

2019-2020

* Liệt kê tên đề tài theo thứ tự năm học, kể từ khi tác giả được tuyển dụng vào
Ngành cho đến thời điểm hiện tại.
----------------------------------------------------

24


25