Tiết 87 88 Giảng Văn bản BUỔI HỌC CUỐI CÙNG

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Soạn:</b>

<i><b>Tiết 87, 88</b></i>

<i><b>Giảng</b></i>

<i><b>Văn bản </b></i>

<b>BUỔI HỌC CUỐI CÙNG</b>

<i><b><An – Phông -xơ Đô - Đê></b></i>

<b>A. Mục tiêu</b>

<b>1. Kiến thức:</b>

- Cốt truyện, tình huống truyện, nhận vật, người kể truyện, lời đối thoại và lời độc

thoại trong văn bản.

- ý nghĩa, giá trị của tiếng nói dân tộc.

- Tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong truyện.

<b>2. Kĩ năng:</b>

- Kĩ năng bài học: Kể tóm tắt truyện.Tìm hiểu, phân tích nhân vật cậu bé Phrang và

thầy giáo Ha – men qua ngoại hình ngơn ngữ hành động.Trình bày được suy nghĩ của

bản thân về ngơn ngữ dân tộc nói chung và ngơn ngữ dân tộc mình nói riêng.

- Kĩ năng sống cần giáo dục: nhận thức được vai trị to lớn của tiếng nói dân tộc, giao

tiếp, lắng nghe/ phản hồi giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm.

<b>3. Thái độ: giáo dục lòng yêu mến tiếng mẹ đẻ, yêu quê hương đất nước.</b>

<b>4. Phát triển năng lực: Rèn cho học sinh năng lực tự học ( thực hiện soạn bài ở nhà</b>

có chất lượng. Lựa chọn các nguồn tài liệu có liên quan ở sách tham khảo, internét,

hình thành cách ghi nhớ kiến thức, ghi nhớ được bài giảng của giáo viên, theo các

kiến thức đã học) năng lực giải quyết vấn đề (phát hiện và phát triển được vẻ đẹp của

tác phẩm văn chương) năng lực sáng tạo ( có hứng thú, chủ động, sáng tạo nêu ý kiến

về giá trị của tác phẩm văn chương) năng lực sử dụng ngôn ngữ khi nói, khi tạo lập

đoạn văn, năng lực hợp tác khi thưc hiện nhiệm vụ được giao trong nhóm; năng lực

<i>giao tiếp trong việc lắng nghe tích cực, thể hiện sự tự tin chủ động trong việc chiếm</i>

lĩnh kiến thức bài học.

<b>B. Chuẩn bị</b>

- GV: nghiên cứu SGK, chuẩn kiến thức, SGV, bài soạn, máy chiếu

- HS: đọc – tóm tắt, soạn bài

<b>C. Phương pháp</b>

- Phương pháp đọc diễn cảm, đàm thoại, nêu vấn đề, thuyết trình, động não, trình bày

1’, nhóm.

<b>D. Tiến trình giờ dạy và giáo dục</b>

<i><b>1. Ổn định tổ chức 1’</b></i>

<i><b>2. Kiểm tra bài cũ (5)</b></i>

:

? Cảm nhận về vẻ đẹp thiên nhiên và con người trong văn bản “ Vượt thác” của Võ

Quảng?

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i><b>HĐ1: Giới thiệu bài (1’)</b></i>

<i><b> </b></i>

<i>Trong cuộc đời con người ai cũng có những buổi học đáng nhớ. Mỗi buổi học ấy</i>

<i>gắn liền với bao nỗi vui buồn, cùng kỉ niệm đẹp đẽ trong sáng của tuổi học trị. Có</i>

<i>những buổi học giúp con người khơng chỉ nâng cao trí tuệ mà còn lay động, thức tỉnh</i>

<i>tâm hồn mỗi chúng ta. Buổi học cuối cùng của chú bé Phrăng…</i>

<b>Hoạt động 2 (7)</b>
<b>Tìm hiểu tác giả tác phẩm</b>
<i><b>(Phương pháp vấn đáp tái hiện)</b></i>
<b>?) </b><i>Nêu những hiểu biết của em về tác giả? </i>

- <b>GV</b> trình chiếu chân dung tác giả - khái qt bổ sung: Ơng
cịn viết kịch, tiểu thuyết nhưng nổi bật nhất là truyện ngắn
(Những bức thư từ cối xay gió của tơi 1869, Chuyện kể ngày
thứ 2 – 1873)

- Truyện ông thấm đượm chất đồng giao, dân ca nhẹ nhàng,
trong sang diễn tả tình yêu quê hương đất nước

<i>?) Nêu xuất xứ, nội dung đoạn trích?</i>
- 1 HS nêu

*<b>GV</b>: Chiến tranh Pháp – Phổ (1870 – 1871) Pháp thua trận ->
Vùng An dát của Pháp cắt cho Phổ -> HS phải học tiếng Đức
(ngôn ngữ của Phổ)

- Truyện nói lên nỗi đau của người dân...và khẳng định: yêu
tiếng mẹ đẻ là yêu nước, giữ tiếng nói dân tộc là chìa khố giải
phóng dân tộc...

GV trình chiếu một số hình ảnh của nước Pháp

<b>I. Tìm hiểu chung</b>

<i><b>1. Tác giả</b></i>: (1840 – 1897)
- Là nhà văn lỗi lạc của nước
Pháp thế kỉ 19 có nhiều truyện
ngắn tiêu biểu

- Truyện thấm đượm chất
đồng giao, dân ca, nhẹ nhàng,
trong sáng.

<i><b>2. Tác phẩm</b></i>

- Trích trong tập truyện ngắn
“Chuyện kể ngày thứ 2” –
1873

- Kể về buổi học cuối cùng
bằng tiếng Pháp của một lớp
học thuộc làng quê vùng
Andát

<b>Hoạt động 3 (27’)</b>

<b>Hướng dẫn HS đọc –hiểu văn bản</b>

<i><b>(Vấn đáp, phân tích,thuyết trình, KT động não.)</b></i>

<b>GV</b> hướng dẫn: Giọng điệu, nhịp điệu biến đổi theo cái nhìn và
tâm trạng của Phrăng: Đoạn cuối: dồn dập, căng thẳng, xúc
động

- <b>GV</b> đọc mẫu 1 đoạn -> 3 HS đọc tiếp
<i>?) Hãy kể tóm tắt văn bản?</i>

<i>?) Cho biết hoàn cảnh, thời gian, địa điểm diễn ra câu chuyện?</i>
- Buổi học bằng tiếng Pháp cuối cùng của một trường thuộc
Andát sau chiến tranh Pháp - Phổ (1870 - 1871)

*<b>GV</b>: An dát và Loren là 2 vùng đất sát biên giới nước Phổ
-> Pháp phải cắt cho Phổ

<b>?) </b><i>Em hiểu như thế nào về tên “Buổi học cuối cùng”?</i>

- Sau buổi học này chính quyền Phổ khơng cho tiếp tục dạy
bằng tiếng Pháp -> Đây là buổi học bằng tiếng Pháp cuối cùng

<b>II. Đọc - Hiểu văn bản</b>

<i><b>1. Đọc, chú thích</b></i>

<i>?) Văn bản chia thành mấy phần?</i> - 3 phần

- P1: Từ đầu -> vắng mặt con: <i><b>Trước buổi học, quang cảnh</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i><b>trên đường và ở trường và tâm trạng của Phrăng</b></i>

- P2: Tiếp -> buổi học cuối cùng này: <i><b>Diễn biến của buổi học</b></i>
<i><b>cuối cùng</b></i>

- P3: Còn lại: <i><b>Cảnh kết thúc buổi học cuối cùng</b></i>

<b>?) </b><i>Truyện được kể bằng lời của nhân vật nào?Thuộc ngôi thứ</i>
<i>mấy? Tác dụng?</i>

- Nhân vật Phrăng -> ngôi thứ nhất -> tác dụng trong việc bộc
lộ nội tâm nhân vật, làm tăng độ tin cậy cho người đọc.

<b>?) </b><i>Câu chuyện xoạy quanh những nhân vật nào? Đâu là nhân</i>
<i>vật chính?</i>

- Nhân vật chính: Phrăng và thầy Ha – men

- Cịn một số nhân vật phụ chỉ xuất hiện thống qua
*<b>GV</b>: Phân tích văn bản bằng phân tích các nhân vật

G: Hình ảnh chú bé Ph răng được xuất hiện ở hai thời điểm:
+ Trước buổi học.

+ Trong buổi học cuối cùng.

<b>?) </b><i>ý nghĩ và tâm trạng của Phrăng vào buổi sáng trước giờ học</i>
<i>được miêu tả như thế nào? Vì sao có tâm trạng đó?</i>

- Phrăng là một chú bé cịn ham chơi, vơ tư, khơng chăm chỉ
học tập -> Định trốn học, ra chơi ngoài đồng, vội chạy đến
trường

Vì: trễ học, bài chưa học, sợ thầy quở phạt

<i>?) Đã bao giờ em có tâm trạng đó chưa? Vì sao?</i>

- 3 HS phát biểu

<i>?) Quang cảnh buổi sáng hôm ấy có gì khác lạ? </i>
(Trên đường, ở trường, khơng khí lớp học)
- Trời: ấm, trong trẻo

- Ven rừng, cánh đồng, tiếng sáo hót
- Lính Phổ: đang tập

- Cảnh trường: yên tĩnh, trang nghiêm
- Mọi người: lặng lẽ, buồn rầu

- thầy giáo: không mắng mà nhẹ nhàng, mặc lễ phục
=> báo hiệu sự khác thường đặc biệt và rất nghiêm trọng
? <i>Ph-răng có tâm trạng ntn trước những điều khác lạ đó</i>

- Ngạc nhiên

<i>?) Ý nghĩ và tâm trạng của Phrăng diễn biến như thế nào trong</i>
<i>buổi học cuối cùng?</i>

- Chống váng, sững sờ(vì hiểu được ngun nhân của sự khác
lạ...)

-> Tiếc nuối, ân hận (về sự lười nhác học tập)
-> xấu hổ, tự giận mình (khơng biết qui tắc phân từ)

? chính trong tâm trạng ấy P đã nhận thấy một điều kì lạ diễn ra
mà em phải kinh ngạc

- hiểu bài đến thế – thầy đã khơi dậy trong P tình yêu sâu sắc

<i><b>3. Phân tích</b></i>

a) Chú bé Phrăng

* F trước buổi học: ham chơi,
vô tư, không chăm chỉ học
tập, lười học sợ thầy quở phạt
* F trong buổi học cuối cùng:
- Choáng váng, sững sờ(vì
hiểu được nguyên nhân của sự
khác lạ...)

-> Tiếc nuối, ân hận (về sự
lười nhác học tập)

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

tiếng P mà trước đây cậu coi thường

-> hiểu được ý nghĩa thiêng liêng của việc học tiếng Pháp mong
được học tập nhưng khơng cịn cơ hội...

? Buoiỉ học ấy khơng chỉ khơi dậy ở p tình u tiếng nói dân
tộc mà cịn khơi dậy trong em tình cảm ntn về người thầy

- chưa bao giờ tôi thấy thầy lớn lao đến thế - > quí trọng , biết
ơn thầy

*<b>GV</b>: Từ hình ảnh rất cảm động của các cụ già, từ lời lẽ và thái
độ ân cần, tha thiết và đau xót của thầy Hamen...Tất cả đã tác

động mạnh mẽ đến nhận thức và tình cảm, suy nghĩ của
Phrăng...

<b>?) </b><i>Từ diễn biến tâm trạng của P em có nhận xét ntn về nhận</i>
<i>thức,tâm trạng của p trong buổi học</i>

- Vừa là người kể vừa có vai trị thể hiện chủ đề tư tưởng của
văn bản (thấm thía, gần gũi hơn)

- <i>Lúc đầu còn ham chơi, lười</i>
<i>học nhưng qua buổi học cuối</i>
<i>cùng Phrăng đã hiểu được ý</i>
<i>nghĩa thiêng liêng của tiếng</i>
<i>nói dân tộc và tha thiết muốn</i>
<i>học tập, biết yêu tiếng nói dân</i>
<i>tộc là một biểu hiện của lịng</i>
<i>u nước.</i>

<b> 4.Củng cố: 1’</b>

GV khái quát tiết học về bố cục – ngôi kể- tâm trạng nhân vật

<b>5.Hướng dẫn về nhà: (3’) </b>

<b>- tóm tắt truyện – kể được diễn biến tâm trạng nhân vật Ph- răng trong buổi học cuối</b>

cùng.

- Tìm các chi tiết miêu tả ngoại hình, trang phục, cử chỉ , lời nói của thầy H trong buổi

học.

<b>E.Rút kinh nghiệm:</b>

………

………

<b>TIẾT 2</b>

<i><b>1. Ổn định tổ chức 1’</b></i>

<i><b>2. Kiểm tra bài cũ (5)</b></i>

? Kể tóm tắt truyện và phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật chú bé Phrăng?

<i><b>3. Bài mới</b></i>

<i><b> </b></i>

<b> Hoạt động 1: GV chuyển tiếp tiết 2 - 1’</b>

<b>Hoạt động 3 – 18’</b>

<b>Hướng dẫn HS đọc –hiểu văn bản</b>

<i><b>(Vấn đáp, phân tích, nêu và giải quyết vấn đề,thuyết</b></i>
<i><b>trình, KT động não.)</b></i>

<i><b>HS quan sát văn bản – đọc doạn văn miêu tả thầy H</b></i>

?<i>Nhân vật thầy giáo Hamen trong buổi học cuối cùng</i>
<i>được miêu tả như thế nào? (chú ý trang phục, cử chỉ,</i>
<i>lời nói, thái độ)</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

- Trang phục: trang trọng, khác thường (mũ, áo -> dùng
trong những buổi lễ trang trọng) -> ý nghĩa hệ trọng của
buổi học

- Thái độ với học sinh

+ Lời lẽ: dịu dàng (nhắc nhở mà khơng quở mắng học
sinh)

+ Nhiệt tình, kiên nhần giảng bài

- Lời nói: tha thiết, xúc động, sâu sắc về việc học tiếng
Pháp -> bộc lộ tình yêu nước sâu đậm và tự hào về tiếng
nói của dân tộc mình

<i>?) Em hiểu như thế nào về chi tiết “chìa khố...tù”?</i>
- Giá trị thiêng liêng và sức mạnh to lớn của ngôn ngữ
dân tộc trong cuộc đấu tranh giành tự do -> Đập tan
gông xiềng nô lệ, thu phục lãnh thổ

*<b>GV</b>: Liên hệ thời Bắc thuộc và Pháp thuộc Tiếng Việt
vẫn được giữ gìn và phát triển...

* HS đọc đoạn cuối “Bỗng đồng hồ...”

<i>?) Hình ảnh thầy Hamen ở những giây phút cuối cùng</i>
<i>đặc biệt và cảm động như thế nào?</i>

- Tiếng chuông nhà thờ điểm 12 tiếng
- Tiếng kèn của bọn Phổ vang lên

=> báo hiệu giờ phút cuối cùng của buổi học bằng tiếng
Pháp

- Thầy Hamen: người tái nhợt, nghẹn ngào, dồn sức
mạnh viết lên bảng “Nước Pháp muôn năm”

=> đau đớn, xúc động lên đến cực điểm -> thể hiện tấm
lòng yêu tổ quốc sâu đậm của thầy Hamen

<i>?) Cảm nghĩ của em về thầy Hamen?</i>

- Là một thầy giáo hết lịng vì sự nghiệp giáo dục
- Là một công dân yêu tổ quốc

<i>?) Các nhân vật phụ được giới thiệu như thế nào?</i>
- Các cụ già (cụ Hôde): Tập đánh vần, nâng niu quyển
sách cũ

- Lũ trẻ nhỏ: chăm chú tập đánh vần...

=> tình cảm thiêng liêng, trân trọng đối với tiếng nói
dân tộc

? Có ý kiến cho ràng thầy H chính là đại diện cho tình
yêu nước P của người dân P. Em đồng ý không

- HS bộc lô- GV đành giá, khái quát
<b>Hoạt động 4(6’)</b>
<b>Hướng dẫn HS tổng kết</b>

<i><b>(Vấn đáp, thuyết trình, hoạt động nhóm)</b></i>
<b>GV giao nhiệm vụ</b>

- Trang phục: trang trọng, khác
thường (mũ, áo -> dùng trong những
buổi lễ trang trọng) -> ý nghĩa hệ
trọng của buổi học

- Thái độ với học sinh

+ Lời lẽ: dịu dàng (nhắc nhở mà
không quở mắng học sinh)

+ Nhiệt tình, kiên nhần giảng bài
- Lời nói: tha thiết, xúc động, sâu sắc
về việc học tiếng Pháp -> bộc lộ tình
yêu nước sâu đậm và tự hào về tiếng
nói của dân tộc mình

- <i>Nhân vật thầy giáo yêu nước </i>
<i>Ha-men: nghiêm khắc nhưng mẫu mực,</i>
<i>trong buổi học cuối cùng thầy đã</i>
<i>truyền đến học sinh tình yêu tiếng</i>
<i>pháp – một biểu hiện của tình u</i>
<i>nước.</i>

<b>4. Tổng kết</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

- Nhóm 1: nội dung - ý nghĩa truyện ngắn
- Nhóm 2: Đặc sắc về nghệ thuật

HS trao đổi nhóm – trình bày – nhận xét, bổ sung
GV khái quát

HS đọc ghi nhớ

<i>biểu hiện cụ thể của lòng yêu nước.</i>
<i>Sức</i> <i>mạnh của</i> <i>tiếng nói dân tộc là</i>
<i>sức mạnh của văn hóa, khơng một</i>
<i>thế lực nào có thể thủ tiêu. Tự do</i>
<i>của một dân tộc gắn liền với việc</i>
<i>giữ gìn và phát triển tiếng nói dân</i>
<i>tộc mình</i>

<i>Văn bản cho thấy tác giả là một</i>
<i>người yêu nước, yêu độc lập tự do,</i>
<i>am hiểu sâu sắc về tiếng mẹ đẻ.</i>

<b>b. Nghệ thuật</b>

<i>- Kể chuyện bằng ngơI thứ nhất.</i>
<i>- Xây dựng tình huống truyện độc</i>
<i>đáo.</i>

<i>- Miêu tả tâm lí nhân vật qua tâm</i>
<i>trạng, suy nghĩ ngoại hình.</i>

<i>- Ngơn ngữ tự nhiên, sử dụng câu</i>
<i>văn biểu cảm, từ cảm thán và các</i>
<i>hình ảnh so sánh.</i>

<i><b>c. Ghi nhớ</b></i>: Sgk(55)

<b>Hoạt động 5(8)</b>
<b>Hướng dẫn HS luyện tập</b>

<i><b>KT trình bày 1’</b></i>

? cảm nhận về một nhân vật mà
em thích nhất trong truyện

- HS suy nghĩ – trình bày 1’
- Nhận xét, đánh giá

<b>III. Luyện tập</b>

Cảm nhận về nhân vật thầy Ha-men ( Ph- răng)

<i><b>4. Củng cố: </b></i>

Sử dụng KT hỏi chuyên gia – 3’

<i><b>5. Hướng dẫn về nhà (3’)</b></i>

- Học ghi nhớ, nhớ sự việc chính, sưu tầm bài văn ,bài thơ viết về tiếng nói dân tộc.

- Chuẩn bị: Nhân hoá ( soạn mục I,II)

<b>E. Rút kinh nghiệm</b>

</div>

<!--links-->