THAM KHAO HSG VAN 9

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>ĐỀ ĐỀ XUẤT THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9-NH:2011-2012</b>
<b>MÔN NGỮ VĂN 9</b>

<b> Thời gian làm bài: 150 phút </b>
<b> (Không kể thời gian phát đề)</b>
<b> </b>

<b>Câu 1: (6,0 điểm )</b>

Bàn về tình bạn, nhà văn Ni-cơ- lai Ơ-xtơ-rơp-xki nói:

“Tình bạn trước hết phải chân thành, phải phê bình sai lầm của bạn, của đồng chí,
phải nghiêm chỉnh giúp đỡ đồng chí sửa chữa sai lầm”. Trình bày ý kiến của em.

<b>Câu 2: (14,0 điểm)</b>

Hãy trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của nhân vật Thúy Kiều, Thúy Vân, Kim
Trọng và nêu nhận xét nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du.

<b>HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9</b>
<b> Năm học : 2011 – 2012</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

*********
<b>Câu 1: (6,0 điểm )</b>

1/Mở bài:

-Tình bạn là nhu cầu rất lớn của con người trong đời sống xã hội.
-Đưa câu nói của vào nhà văn Ni-cơ- lai Ơ-xtơ-rơp-xki

2/Thân bài:

<i>a/Khẳng định tình bạn trước hết hải chân thành:</i>

-Chân thành là cơ sở của niềm tin, có chân thành với bạn thì bạn mới tin mình.
-Chân thành là cơ sở của tình bạn chân chính và lâu bền.

b/Sự chân thành trong tình bạn thể hiện như thế nào?

-Phải tin ở bạn như bạn tin ở mình, khơng lừa dối, khơng vụ lợi.
-Thơng cảm, chia sẻ buồn vui với bạn.

-Giúp đỡ bạn tận tình một cách khơng tính tốn.

-Kết hợp tình bạn thân thiết với quan hệ gắn bó trong tập thể rộng rãi, khơng đối lập
tình bạn với mối qua hệ tập thể rộng rãi.

<i>c/Nghiêm chỉnh phê bình sai lầm của bạn, giúp bạn sửa chữa sai lầm.</i>

-Có phê bình sai lầm của bạn, giúp bạn sửa chữa sai lầm thì mới làm cho bạn tốt
hơn, tình bạn mới lâu dài, bền chặt.

-Nể nang, xê xoa.. làm cho bạn càng chậm tiến bộ, tình bạn có nguy cơ tan vỡ.
(Lưu Bình- Dương Lễ là tấm gương sáng về tình bạn.

<i>d/Phê bình, giúp đỡ bạn như thế nào để củng cố tình bạn?</i>
-Phê bình phải xuất phát từ lòng yêu thương

-Phải giữ vững nguyên tắc, không khoan nhượng.
-Biện pháp giúp đỡ bạn sửa sai phải khéo léo, linh hoạt

-Rộng rãi, bao dung với bạn và vui mừng trước những tiến bộ của bạn.
3/Kết bài:

-Tình bạn là nhu cầu của mỗi người trong xã hội, nhất là đối với thanh thiếu nên.
-Con người sống khơng có bạn là con người cơ đơn, khơng có hạnh phúc

-Tình bạn là thiêng liêng, là cao đẹp, cần vun trồng tình bạn theo kiểu của Ni-cơ- lai
Ơ-xtơ-rơp-xki thì tình bạn mới bền chặt.

<b>Câu 2: (14,0 điểm)</b>
A/ YÊU CẦU CHUNG:

-Thể loại: phân tích, chứng minh, bình luận.

-Nội dung: Vẻ đẹp của nhân vật Thúy Kiều, Thúy Vân, Kim Trọng và nêu nhận xét
nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du.

<i><b>1/Vẻ đẹp của từng nhân vật cần nêu được các ý chính sau: (6,0 điểm)</b></i>

-Thúy Vân: vẻ đẹp đoan trang, phúc hậu. Vẻ đẹp dự báo số phận yên ổn, may mắn
của nàng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

-Kim Trọng: Là con người hào hoa phong nhã, đa tình. Chành là mẫu hình về vẻ
đẹp của một văn nhân: phong lưu, thông minh, tài hoa, cư sử lịch sự. Vẻ đẹp của chàng
làm bừng sáng cả cảnh vật. Chàng cũng là người rất chung tình.

<i><b>2/Về nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du : (6,0 điểm)</b></i>

-Nguyễn Du vẫn sử dụng bút pháp miêu tả ước lệ của văn thơ cổ, nhưng đã kết
hợp với việc chọn lọc chi tiết miêu tả, một số chi tiết tả thực, nêu các nhân vật có gương

mặt riêng, khá sinh động.

-Nguyễn Du chú ý đến hoàn cảnh xuất hiện các nhân vật, miêu tả ngoại hình kết
hợp với miêu tả hành vi và ngôn ngữ để bộc lộ tính cách nhân vật

-Nguyễn Du đặc biệt thành cơng khi phân tích tâm lí nhân vật. Chính những phân
tích tâm lí đó giúp cho người đọc hình dung rõ hơn về nhân vật.

-Trong khi miêu tả, ngoài những nhận xét trực tiếp, Nguyễn Du còn dự báo số phận
của các nhân vật ngay trong từ ngữ miêu tả, trong cách miêu tả.

-Cách miêu tả của Nguyễn Du linh hoạt, biến hóa và đa dạng nên đã tạo ra được hàng
loạt các nhân vật sống động, trở thành các “điển hình” của đời sống( ghen như Hoạn
Thư, ngang tàn như Từ hải, nanh nọc như Tú bà, tráo trở như Sở Khanh…)

B/ YÊU CẦU CỤ THỂ:

Bài làm cần đạt được những ý cơ bản sau:
1/M ở bài : (1,0 điểm)

Trong kho tàng văn học cổ Việt Nam. Truyện Kiều của Nguyễn Du là tác phẩm kiệt
xuất nhất. Tác phẩm không chỉ nổi tiếng về cốt truyện hay, lời văn trau chuốt, giá trị tố cáo
đanh thép, giá trị nhân đạo cao cả, mà cịn vì các nhân vật trong truyện được ngò bút sắc
sảo của Nguyễn Du miêu tả vô cùng đẹp đẽ, sinh động. Đặc biệt là các nhân vật mà tác
giả tâm đắc nhất như: Thúy Kiều, Thúy Vân, Kim Trọng…

2/Thân bài: (12,0 điểm)

-Ngay từ đầu phần truyện Kiều, Nguyễn Du đã khắc họa được chân dung xinh đẹp
của hai chị em Thúy Kiều và Thúy Vân rất thành công. Đầu tiên tác giả giới thiệu chung

về hai chị em.

<i>Đầu lòng hai ả tố nga</i>
<i>……….</i>

<i>Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.</i>

Nói đến mai là nói đến sự mãnh dẻ, thanh tao; nói đến tuyết là nói đến sự trong
trắng, tinh sạch. Cả mai và tuyết đều rất đẹp. Tác giả đã ví vẻ đẹp thanh tao, trong trắng
của hai chị em như là mây và tuyết. Tiếp đó tác giả giới thiệu vẻ đẹp của Thúy Vân:

<i>Vân xem trang trọng khác vời</i>
<i>……….</i>

<i>Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Nguyễn Du miêu tả Thúy Vân khiến ta rung động đến vậy, ông miêu tả Thúy Kiều
thì ta cị bất ngờ đến nửa. Bất ngờ đến kinh ngạc. Bắt đầu từ câu:

<i>Kiều càng sắc sảo mặn mà.</i>
<i>So bề tài sắc lại là phần hơn.</i>

Nàng Vân đã tuyệt diệu đến như vậy rồi, nàng Kiều lại cịn đẹp hơn nửa ư? Có thể như
vậy được khơng? Ta hãy xem ngịi bút Nguyễn Du viết về nàng Kiều

<i>Làn thu thủy nét xuân sơn</i>
<i>……….</i>
<i>Sắc dành đòi một tài đành họa hai.</i>

Đến đây, chắc hẳn ta sẽ hài lịng và vơ cùng thán phục. Nguyễn Du miêu tả vẻ đẹp

của Thúy Kiều không dài, chỉ vài câu thôi, vậy mà ta như thấy hiện ra trước mắt một thiếu
nữ”tuyệt thế giai nhân”. Mắt nàng thăm thẳm như làng nước mùa thu, lông mày uốn cong
xinh đẹp như dáng núi mùa xuân, dung nhan đằm thắm đến hoa cũng phải ghen, dáng
người tuơi xinh mơn mởn đến liễu cũng phải hờn. khi đọc đoạn thơ này ta khơng chỉ rung
động, thán phục mà cịn cảm giác xơn xang, khó tả bởi nàng Kiều xinh đẹp quá. Phương
pháp ước lệ, nhân hóa là biện pháp tu từ phổ biến trong văn học cổ được tác giả sử dụng
xuất sắc, kết hợp với phương pháp dùng đển cố”nghiêng nước nghiêng thành”, tác giả đã
làm cho ta không chỉ đọc, chỉ nghe, chỉ cảm nhận mà như tận mắt thấy nàng Kiều. Nàng
quả là có một vẻ”có một khơng hai” làm mê đắm lịng người. Đọc hết những câu thơ trên
ta mới hiểu hết được dụng ý của Nguyễn Du khi miêu tả vẻ đẹp”đoan trang phúc hậu” của
Thúy Vân trước vẻ đẹp”sắc sảo mặn mà” của Thúy Kiều. Nhà thơ đã sử dụng biện pháp
đoàn bẩy, dùng vẻ đẹp của Thúy Vân để làm tôn lên vẻ đẹp yêu kiều, quyến rủ của Thúy
Kiều rất hiệu quả.

Sắc đã như vậy, cịn tài của nàng Kiều thì sao? Ta sẽ khơng cảm nhận được hết
tồn bộ vẻ đẹp hình thể cũng như vẻ đẹp tâm hồn của Thúy Kiều nếu như ta không biết
đến tài năng nàng, mặc dù Nguyễn Du đã nói”sắc đành địi một tài đành họa hai”. Về sắc
thì chỉ có mình nàng như vậy, về tài thì họa chăng có người thứ hai sánh kịp.

<i>Thơng minh vốn sẵn tính trời</i>
<i>………</i>
<i>Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân</i>

Nàng có cả tài thơ, tài họa, tài đàn. Tài nào cũng xuất sắc, cũng thành”nghề” cả.
Riêng tài đàn nàng còn sáng tác cả một bản nhạc mang tiêu đề”bạc mệnh” rất cuốn hút
lòng người.

Với hai nhân vật Thúy Kiều và Thúy Vân, Nguyễn Du đã sử dụng các biện pháp tu
từ phổ biến trong văn thơ cổ như ước lệ, ẩn dụ, hoán dụ, dùng điển cố. Qua đó, ta thấy
được vẻ đẹp “đoan trang phúc hậu” của Thúy Vân và vẻ đẹp”Sắc sảo mặn mà” của Thúy

Kìều. Hai bức chân dung của hai chị em Thúy Kiều, Thúy Vân mà Nguyễn Du khắc họa
phải nói là rất thành công. Đặc biệt là Thúy Kiều nhà thơ đã dành toàn bộ tâm huyết, sức
lực và tài năng để sáng tạo nên nàng, bởi nàng là nhân vật chính trong truyện Kiều,
nàng là nhân vật mà Nguyễn Du gởi gắm nhiều tâm sự của mình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Kim Trọng gặp chị em Thúy Kiều bên mộ Đạm Tiên, khi ba chị em Thúy Kiều, Thúy
Vân, Vương Quang đi tảo mộ nhân ngày tết thanh minh. Phong cảnh bên mộ Đạm Tiên
quả là tuyệt đẹp.

<i>Nao nao dòng nước uốn quanh</i>
<i>Nhịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắt ngang.</i>
Lúc đó, chàng Kim xuất hiện thật bất ngờ

<i>Dùng dằng nửa ở nửa về</i>

<i>Nhạc vàng đâu đã tiếng nghe gần gần</i>

Tiếng hạc vừa lanh lãnh như xua đi âm khí nặng nề bên nấm mộ vơ chủ làm khơng khí
như bừng sáng hẵn lên. Chàng Kim Trọng hiện ra trong dáng hình một thư sinh phong
kiến.

<i>Trơng chừng thấy một văn nhân</i>
<i>Lõng buông tay khấu bước lần dặm băng</i>

<i>Đuề huề lưng gió túi trăng</i>
<i>Sau chân theo một vài thằng con con</i>

Nói bức chân dung Kim Trọng có vẻ quen chính là ở chổ này. Dưới thời phong kiến
đã nói đến”thư sinh” thì phải có “tuấn mã”, phải”lưng gió túi trăng”. Nhưng nét quen đó
khơng làm ta nhàm chán mà khiến ta thấy được phong thái hào hoa, trang nhã của Kim

Trọng. Điều đó cịn thể hiện rõ hơn ở hai câu tiếp.

<i>Tuyết in sắc ngựa câu giịn</i>
<i>Có pha màu áo nhuộm non da trời</i>

Với phương pháp ẩn dụ, câu thơ đã khiến người đọc cảm nhận được vẻ khôi ngô,
tuấn tú của chàng Kim qua vẻ đẹp của con ngựa trắng và màu áo xanh. Không những
thế, chàng Kim còn là một chàng trai rất lịch sự.

<i>Nẻo xa mới tỏ mặt người</i>
<i>Khách đà xuống ngựa tới nơi tự tình.</i>

Hành động của chàng khác thói thường của các bậc nam nhi phong kiến nhưng
đồng điệu với cô gai họ Vương đa tình đa cảm. Vẻ đẹp của chàng làm bừng sáng cả
một vùng

<i>Hai văn lần bước dặm xanh</i>
<i>Một vùng như thế cây quỳnh cành dao</i>

Thật lạ quả thật ta chưa thấy một trang nam nhi nào lại lạ đến như thế. Lạ từ vẻ
đẹp trang nhã, hào hoa đến thái độ hào hiệp, lịch sự. Đã như vậy, chàng Kim có gia cảnh
lại thật đáng q

Họ Kim tên Trọng lại con một gia đình thế phiệt trong vùng, bản thân chàng cũng
theo địi nghiệp văn chương, bản tình chành thơng minh vốn sẵn. Đó chắc chắn là một
mẫu người lí tưởng của các trang nam nhi thời phong Kiến, chàng lọt mắt xanh và chiếm
vị trí mối tình đầu của Thúy Kiều là hợp lí

Tác giả Nguyễn Du đã dành cho Kim Trọng những tình cảm ưu ái nhất cũng như
ông đã dành cho Thúy Kiều. Họ là cặp nhân vật »xứng đôi vừa lứa » mà ông gởi gắm

nhiều tình cảm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

đẹp của chàng, ta thêm khâm phục tài năng của Nguyễn Du với bút pháp tả người rất sắc
sảo tài tình.

Như đã nói, truyện Kiều thu hút người đọc một phần lớn là nhờ nghệ thuật miêu tả
nhân vật của Nguyễn Du. Quả vậy, nghệ thuật tả người của Nguyễn Du có thể gọi là bậc
thầy trong nền văn học cổ Việt Nam. Tả hình dáng bên ngồi của nhân vật ơng ln ln
làm tốt lên cái tính cách, tâm hồn bên trong của nhân vật đó.

Với Thúy Vân, ơng đã thực hiệ biện pháp ước lệ miêu tả vẻ đẹp
<i>Khuôn trăng đầy đặn nét gài nở nag</i>

<i>Hoa cười ngọc thốt đoan trang</i>
<i>Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.</i>

Tất cả các từ ngữ, các hình ảnh được ơng sử dụng trong các câu thơ trên đều tập trung
làm cho người đọc thấy được vẻ đẹp »đoan trang thùy mị » của Thúy Vân. Ơng cũng như
dự báo số phận bình lặng, êm ả của nàng qua từ »thua », từ » nhường ». Mây và tuyết
thua vẻ đẹp Thúy Vân nhưng cả hai đều chịu thua, chịu nhường một cách êm ả

Với Thúy Kiều, tác giả dùng nhiều biện pháp tu từ để miêu tả vẻ đẹp »sắc sảo mặn mà »
của nàng. Những câu tơ miêu tả nàng có thể gọi là tuyệt bút

<i>Làn thu thủy, nét xuân sơn</i>

<i>Hoa ghen thua thắm, iễu hờn kém xanh</i>

Nhưng Nguyễn Du như đã dự báo số phận bấp bênh chìm nổi của Kiều qua các
hình ảnh hoa và liễu thua vẻ đẹp của nàng nhưng khơng chịu mà cịn ghen cịn hờn và

khúc nhạc »bạc mệnh » nàng sáng tác cũng như dự báo điều đó.

Với Kim Trọng, Nguyễn Du miêu tả chàng có một phong thanh cao, trang nhã, tuấn
tú, lịch sự, hào hoa. Ông cũng dành cho chàng những câu thơ tuyệt với.

<i>Tuyết in sắc ngựa câu giòn</i>
<i>Cỏ pha màu áo nhuộm non da trời</i>

<i>...</i>

<i>Hài văn lần bước dặm xanh</i>
<i>Một vùng như thế cây quỳnh cành dao</i>

Khác Kim Trọng, Từ Hải lại được Nguyễn Du miêu tả như một anh hùng cái thế. Từ
vẻ mặt, dáng người hùng dũng cao lớn

<i>Râu hùm hàm én mày ngài</i>

<i>Vai năm tấc rộng, thân mười thước cao</i>
Đến tài trí và chí hướng:

<i>Đường đườg một đấng anh hào</i>
<i>Côn quyến hơn sức lược thao gồm tài</i>

<i>Đội trời đạp đất ở đời</i>

Còn với Mã Giám Sinh, tác giả miêu tả bản chất bẩn thiểu của hắn qua các từ ngữ tả
thực rất độc đáo như ngơi “tót’, “cị kè” với hai câu thơ:

<i>Ghế trên ngồi tót sổ sàng</i>

<i>Cị kè bớt một thêm hai</i>

<i>Giờ lâu ngã giá vâng ngồi bốn trăm</i>

Nhân vật Tú Bà cũng”đồng mơn” với Mã Giám Sinh thì lộ rõ vẻ mách lới xảo quyệt, độc
ác, tham am qua nhiều câu thơ, điển hình như:

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

3/Kết bài: (1,0 điểm)

</div>

<!--links-->