Ren luyen ky nang song cho hoc sinh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (300.4 KB, 46 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

A.

ĐẶT VẤN ĐỀ

I. CƠ SỞ KHOA HỌC

1. Cơ sở lý luận:

Đất nước Việt Nam của chúng ta đang trong thời kỳ đổi mới. Sự phát
triển về kinh tế, xã hội đang đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với hệ thống giáo
dục. Nghị quyết TW IV khóa VII về tiếp tục sự nghiệp giáo dục đã chỉ rõ: “ Phải
xác định rõ mục tiêu, thiết kế lại chương trình, kế hoạch , nội dung, phương
pháp giáo dục và đào tạo. Toàn bộ hệ thống giáo dục phải hướng vào mục tiêu
đào tạo những con người có kiến thức văn hóa, có kỹ năng nghề nghiệp, lao
động tự chủ, sáng tạo, có kỹ thuật, giàu lịng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội,
sống lành mạnh, đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước.”

Để đạt được mục tiêu giáo dục đó, từ năm 2008 đến nay, Bộ giáo dục
cùng với Dự án Phát triển giáo dục THCSII đã đưa ra nhiều biện pháp tích cực,
nhiều cuộc vận động và nhiều phong trào thi đua trong toàn ngành nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục học sinh một cách tồn diện; trong đó có phong trào thi
đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Ngay sau khi được
phát động, phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực” đã được triển khai rộng rãi với năm nội dung. Và nội dung thứ ba trong các
nội dung cơ bản của phong trào này- một trong những tiêu chí cơ bản để đánh
giá, xếp hạng trường học thân thiện là: Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh .
Cụ thể là: “ Thông qua hoạt động dạy và học, giờ sinh hoạt lớp, các tổ chức
Đoàn Đội, các hoạt động tập thể, chú trọng rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý
với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt
theo nhóm. Rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kỹ năng phịng
chống tai nạn giao thơng và các tai nạn gây thương tích khác. Rèn luyện kỹ
năng ứng xử văn hóa, chung sống hịa bình, phịng ngừa bạo lực và các tệ
nạn xã hội.”

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho HS phù hợp với từng cấp học và điều kiện
của từng địa phương; tiếp tục thực hiện Phong trào thi đua “Xây dựng trường
học thân thiện, học sinh tích cực"…

Chính vì vậy, việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh hiện nay, đặc biệt
trong năm học 2011-2012 ở các nhà trường đang được đặt lên hàng đầu, bên
cạnh việc nâng cao kết quả học tập của học sinh.

2. Cơ cở thực tiễn

Đúc kết của các nhà giáo dục cho biết, để thành đạt trong cuộc sống thì kỹ
năng mềm (trí tuệ cảm xúc) chiếm 85%, cịn kỹ năng cứng (trí tuệ logic) chỉ
chiếm 15%. Đó là điều lý giải, nhiều sinh viên các trường Đại học, sau khi tốt
nghiệp đã khơng được nhận vào làm việc vì…. thiếu kỹ năng sống?

Còn con số thống kê của Viện Nghiên cứu Giáo dục lại cho thấy 83% học
sinh thiếu các kỹ năng mềm. Vấn đề con trẻ thiếu kỹ năng sống, thiếu tính tự tin,
tự lập, sống ích kỷ, vơ tâm, thiếu trách nhiệm với gia đình và bản thân đang là
những cản trở lớn cho sự phát triển của thanh thiếu niên, khiến khơng ít các bậc
cha mẹ phải phiền lịng vì con, trong một xã hội phát triển năng động như hiện
nay.

Nhiều vị phụ huynh lo lắng trước tình trạng con của mình thiếu tự tin,
ln tỏ ra rụt rè khi có cơ hội thể hiện mình trước đám đơng; hoặc các em
khơng biết cách xử lý tình huống dù là thật đơn giản như kêu gọi sự giúp đỡ từ
người khác, tìm đường, định hướng, đi xe buýt... ; đến những khả năng cao hơn
như thoát hiểm khi gặp hỏa hoạn hay gặp tai nạn đuối nước....

Thêm nữa, trước tình trạng bạo lực học đường ngày càng gia tăng thì kỹ
năng tự bảo vệ mình cũng cần được coi trọng khi các nhóm trẻ xấu ln lấy

sức mạnh cơ bắp hoặc đám đông để bắt nạt, ức hiếp các trẻ hiền, ngoan, ít nói....
Nhiều em học sinh có cuộc sống khép kín với thực tại, đắm chìm trong
thế giới ảo của Internet,của thế giới game,... mà quên đi và đánh mất những cơ
hội kết bạn, thể hiện những khả năng tiềm ẩn của mình, lo sợ rụt rè khi tiếp xúc
với cộng đồng, xã hội...

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Tất cả những hệ lụy đó, nguyên nhân thì có nhiều nhưng chung quy lại là
do nhận thức, ý thức và về cơ bản nhất vẫn là do các em thiếu kỹ năng sống.
Đây là vấn đề đang được ngành giáo dục rất quan tâm, nhưng việc thực hiện thì
chưa đem lại nhiều hiệu quả. Vậy làm như thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh, để việc rèn kỹ năng sống cho các em thực sự đem lại hiệu quả, góp
phần to lớn vào cơng tác giáo dục học sinh một cách toàn diện trong giai đoạn
hiện nay thì lại là cả một vấn đề lớn cịn đang bỏ ngỏ. Nó cần sự chung tay đóng
góp của tất cả những người làm cơng tác giáo dục. Bản thân tơi, trong q trình
làm cơng tác quản lý giáo dục tại trường THCS Xuân Quan, đã cùng với thầy
Hiệu trưởng nghiên cứu, tìm hiểu, tham khảo ý kiến của đồng nghiệp, và cùng
rút ra một số kinh nghiệm về “ rèn kỹ năng sống cho học sinhTHCS” . Xin
phép được đưa ra để Hội đồng khoa học đánh giá và đồng nghiệp cùng tham
khảo, đóng góp ý kiến.

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Giáo dục kĩ năng sống là một trong những nội dung ,nhiệm vụ quan trọng
trong chương trình giáo dục hiện nay nhằm cụ thể những quan điểm, đường lối
chính sách của Đảng và nhà nước về đổi mới phương pháp giáo dục trong thời
kì hội nhập.

Chính vì vậy, việc đưa ra các giải pháp nhằm giáo dục kĩ năng sống cho
học sinh là vấn đề cần được quan tâm đúng mức nhằm góp phần trang bị cho
học sinh kiến thức, kỹ năng sống và phát triển trong một môi trường phát triển

bền vững.

Một số kinh nghiệm: “ Rèn kĩ năng sống cho học sinh THCS” khơng
ngồi mục đích:

- Tìm ra nội dung, hình thức tổ chức giáo dục kĩ năng sống trong trường
trung học cơ sở theo khung chương trình chung của Bộ giáo dục và Đào tạo đạt
hiệu quả cao nhất, đồng thời phù hợp với đặc điểm tình hình kinh tế xã hội ở địa
phương, thực tế nhà trường.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

- Việc giáo dục kỹ năng sống cần được tiến hành ở mọi cấp học, tùy theo
lứa tuổi, giới tính ... chúng ta cần có những vấn đề khác nhau để đưa vào nội
dung giáo dục kỹ năng sống cho các em học sinh một cách phù hợp.

Các hoạt động giáo dục kĩ năng sống xoay quanh các hoạt động Đội
TNTP Hồ Chí Minh trong nhà trường, các giờ sinh hoạt, các hoạt động ngoài
giờ lên lớp, ngoại khóa.

- Phạm vi đề tài nay chỉ giới hạn trong lứa tuổi trung học cơ sở, vì đây là
lứa tuổi có nhiều biến đổi về tâm sinh lý, và cũng vì đây là đối tượng chủ yếu
trong nhà trường phổ thông.

IV. KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU:

-Nghiên cứu thực trạng chung của vấn đề, vận dụng cụ thể trong nhà
trường thông qua nghiên cứu các kết quả giáo dục từ một số năm học trước. Sau
đó thử nghiệm áp dụng đối với các năm học sau, có so sánh đối chiếu kết quả và
rút ra bài học kinh nghiệm.

V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:

-Phương pháp: phân tích, thực nghiệm, so sánh, đối chiếu.
VI. THỜI GIAN HOÀN THÀNH:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

B. NỘI DUNG

I. NỘI DUNG LÝ LUẬN

1.

Khái niệm kỹ năng sống

Kỹ năng sống chính là năng lực của mỗi người giúp giải quyết những nhu
cầu và thách thức của cuộc sống một cách có hiệu quả.

(*) Theo định nghĩa của WHO, kỹ năng sống được chia thành 2 loại là kỹ
năng tâm lý xã hội và kỹ năng cá nhân, lĩnh hội và tư duy, với 10 yếu tố như: tự
nhận thức, tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp ứng xử với
người khác, ứng phó với các tình huống căng thẳng và cảm xúc, biết cảm thơng,
tư duy bình luận phê phán, ra quyết định, giao tiếp hiệu quả và thương thuyết.
Theo WHO, Kỹ năng sống là “Năng lực tâm lý xã hội, là khả năng ứng phó
một cách có hiệu quả với những yêu cầu và thách thức của cuộc sống. Đó cũng
là khả năng của một cá nhân để duy trì một trạng thái khoẻ mạnh về mặt tinh
thần, biểu hiện qua hành vi phù hợp và tích cực khi tương tác với người khác,
với nền văn hóa và môi trường xung quanh. Năng lực tâm lý xã hội có vai trị
quan trọng trong việc phát huy sức khoẻ theo nghĩa rộng nhất về mặt thể chất,
tinh thần và xã hội. Kỹ năng sống là khả năng thể hiện, thực thi năng lực tâm lý
xã hội này”.

(*) Theo UNICEF, giáo dục dựa trên Kỹ năng sống cơ bản là sự thay đổi
trong hành vi hay một sự phát triển hành vi nhằm tạo sự cân bằng giữa kiến

thức, thái độ và hành vi. Ngắn gọn nhất đó là khả năng chuyển đổi kiến thức
(phải làm gì) và thái độ (ta đang nghĩ gì, cảm xúc như thế nào, hay tin tưởng
vào giá trị nào) thành hành động (làm gì và làm như thế nào).

(*): trích dẫn trong sách Kỹ năng sống cho tuổi vị thành niên – tác giả
Nguyễn Thị Oanh – Nhà xuất bản Trẻ: Hiểu một cách đơn giản thì kỹ năng sống
là năng lực của mỗi người giúp giải quyết những nhu cầu và thách thức của cuộc
sống một cách có hiệu quả (cách sống tích cực trong xã hội hiện đại).

Về bản chất thì rèn luyện kỹ năng sống là quá trình đưa nhận thức (qua kiến
thức và thái độ) thành hành động (hành vi tích cực)

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

nhóm, kĩ năng hoạt động xã hội; Giáo dục cho học sinh thói quen rèn luyện sức
khỏe, ý thức tự bảo vệ bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thông, đuối nước và
các tệ nạn xã hội; nhà trường cập nhật thông tin về sức khỏe thể chất và tinh
thần của học sinh; Rèn luyện kĩ năng ứng xử văn hóa, ý thức chung sống thân
thiện, giải quyết hợp lý các tình huống mâu thuẫn, xung đột; có thái độ lên án và
kiên quyết bài trừ mọi hành vi bạo lực, lạm dụng các hình thức trừng phạt học
sinh…

Việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh là việc làm khơng mới vì từ xa
xưa cha ơng ta đã đúc kết “Tiên học lễ, hậu học văn” nhưng do sức ép lớn về
chương trình; về điểm số, hoặc nhiều nguyên nhân khác nhau nó đã bị giảm nhẹ
hoặc xao nhãng. Đứng trước thực tế xã hội những năm gần đây Bộ GD-ĐT đã
nhận thấy việc giáo dục (rèn luyện) kỹ năng sống cho học sinh là việc cấp bách
ở mọi bậc học nhưng đặc biệt với học sinh THCS vì:

Ở lứa tuổi này:

+ Các em cần tìm tịi, học hỏi cái mới, điều lạ, khơng phân biệt nó là tốt hay

xấu.

+ Đây là lứa tuổi có sự phát triển mạnh mẽ về tâm sinh lí dẫn đến các quan
hệ không đúng mực trong quan hệ khác giới.

+ Chịu áp lực lớn trong thi cử dẫn đến dễ rơi vào trạng thái tiêu cực ảnh
hưởng tới sức khỏe, tinh thần.

+ Các em cần lựa chọn nghề nghiêp phù hợp với năng lực của mình -> cần
đưa ra quyết định đúng đắn.

+ Thích bộc lộ cái tơi….

Năm học 2010 – 2011 là năm đầu tiên Bộ GD - ĐT đưa KNS vào giảng dạy
đại trà trong các trường học, bậc học qua nhiều hình thức khác nhau. Với HS
THCS là thì cần rèn luyện kĩ năng gì?

2.

Nhóm kỹ năng sống cần thiết cho học sinh trung học cơ sở:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

về đạo đức như hiện nay ; mà còn là sự trăn trở của tất cả những người làm cơng
tác giáo dục.

Có thể thấy một thực tế là: Học sinh THCS (12-16 tuổi) là lứa tuổi có
nhiều thay đổi mạnh mẽ về thể chất, sức khỏe và tâm sinh lý. Tuổi dậy thì các
em dễ thay đổi tình cảm, hành vi, chóng vui chóng buồn; Mâu thuẫn giữa ý
muốn thoát khỏi sự giám sát của bố mẹ, muốn khẳng định mình trong gia đình
lẫn ngồi xã hội với ý thức “các em vẫn còn là trẻ con” trong suy nghĩ của các
bậc cha mẹ, thầy cô đã nảy sinh những xung đột mà các em chưa được trang bị
kỹ năng cần thiết để ứng phó và giải quyết. Đây là một trong những nguyên
nhân chính dẫn đến tình trạng phạm pháp ở thanh thiếu niên, đặc biệt ở độ tuổi

THCS, ngày càng gia tăng đến mức độ đáng báo động trong xã hội.

Vậy những kỹ năng sống nào là cần thiết để giáo dục cho các em?

*Theo Unesco, những kỹ năng sống phù hợp cần giáo dục cho học sinh
THC là dựa trên 4 trụ cột với 5 mối quan hệ và 3 nhóm kỹ năng. Bao gồm:

- 4 trụ cột là: Học để biết; Học để làm; Học để chung sống; Học để tự khẳng
định.

- 5 mối quan hệ là: Đối với bản thân; Quan hệ với người khác; Quan hệ với
công việc; Quan hệ với cộng đồng, đất nước, nhân loại; Quan hệ với mơi trường
tự nhiên.

- 3 nhóm kỹ năng là: Nhóm kỹ năng tự nhận thức; Nhóm kỹ năng quản lý
bản thân; Nhóm kỹ năng xã hội.

*Cịn theo Thạc sĩ giảng viên tâm lý học Nguyễn Hữu Long, 10 nhóm kỹ
năng sống cần thiết cho khối học sinh trung học cơ sở là:

- Kỹ năng tự phục vụ bản thân
- Kỹ năng xác lập mục tiêu cuộc đời
- Kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả
- Kỹ năng điều chỉnh và quản lý cảm xúc
- Kỹ năng tự nhận thức và đánh giá bản thân
- Kỹ năng giao tiếp và ứng xử

- Kỹ năng hợp tác và chia sẻ

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

- Kỹ năng đối diện và ứng phó khó khăn trong cuộc sống

- Kỹ năng đánh giá người khác.

Việc giáo dục kỹ năng sống nhằm xây dựng cho học sinh 12 giá trị của
cuộc sống là: tôn trọng, hịa bình, hợp tác, hạnh phúc, chân thật, nhân đạo, tình
thương, trách nhiệm, giản dị, khoan dung, tự do và đồn kết.

Để việc giáo dục trẻ thơng qua việc rèn kỹ năng sống cho các em đạt được
hiệu quả cao thì phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Tuy nhiên trong thực tế không
phải lúc nào vấn đề này cũng được nhận thức một cách đúng đắn; và không phải
ở đâu cũng làm tốt việc này. Vậy thực trạng việc giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh THCS hiện nay ở các nhà trường như thế nào?

II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ

1. Kỹ năng sống của giới trẻ hiện nay

Nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Giáo dục cho thấy 83% học sinh thiếu
các kỹ năng mềm, đặc biệt là khả năng tập trung cho hành trang vào đời của
mình. Thậm chí, nhiều người cịn phàn nàn giới trẻ thiếu kỹ năng để kiểm soát
bản thân, rèn chỉ số cảm xúc, làm chủ sự thay đổi, làm chủ thời gian sống, hoạch
định mục tiêu nghề nghiệp, mục tiêu cuộc đời, ra quyết định…

Nhiều sinh viên ngay sau khi tốt nghiệp đã thừa nhận khơng được nhận
vào làm vì thiếu kỹ năng sống, cụ thể là kỹ năng làm việc nhóm. Điều này đã
khơng cịn là trường hợp ngoại lệ đối với các sinh viên hiện nay. Đa số đều có
thể tự làm tốt, thậm chí xuất sắc nhưng khi làm việc nhóm thì lại đùn đẩy cơng
việc, có tình trạng “cha chung khơng ai khóc”.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

kỹ năng sống. Tiến sĩ tâm lý Huỳnh Văn Sơn (ĐH Sư phạm TPHCM) cho biết,
những kỹ năng văn hóa sống khơng chỉ giúp mỗi sinh viên tồn tại đúng nghĩa

trong cuộc đời mà cịn giúp các bạn biết bảo vệ chính mình để có cuộc sống an
tồn trong tương lai, định hướng một cách hợp lý cho hạnh phúc...
Thực tế hiện nay, nhiều bạn trong giới trẻ đang rất lúng túng trong việc làm thế
nào để tránh khỏi trạng thái khủng hoảng và vượt qua stress, những khúc mắc
tình cảm, đặc biệt trong xã hội hiện đại ngày nay. Ngun nhân của việc này
cũng chính vì giới trẻ chưa được trang bị kỹ năng sống. Và đặc biệt, giới trẻ
chưa được phụ huynh quan tâm đúng mức. Vì vậy mà giáo dục kỹ năng sống
cho giới trẻ địi hỏi sự quan tâm có chất lượng và thực sự nghiêm túc, và phải
bắt đầu ngay từ khi các em cịn ở lứa tuổi THCS, thậm chí là Tiểu học.

2. Thực trạng việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS hiện

nay

Theo thống kê của cơ quan công an, số đối tượng thiếu niên bỏ học, sống
lang thang, bụi đời đã lên đến gần 20.000, thậm chí việc những đối tượng này
thơng qua Internet kết thành băng nhóm sử dụng ma túy, gây nhiều vụ đánh
nhau, cướp tài sản... ngày có xu hướng gia tăng. Điển hình nhất là vừa qua tại
tỉnh An Giang, một học sinh lớp 7 đã đánh thầy giáo ngất ngay tại lớp. Vậy đâu
là nguyên nhân dẫn đến những sự việc đau lòng này?

Sau hàng loạt các sự việc đau lòng xảy ra ở học đường, nhất là sau sự cố
video nữ sinh bị đánh của một trường PT được tung lên mạng, người ta thấy vấn
đề giáo dục lối sống cũng như văn hố ứng xử cho học sinh nói chung và học
sinh nữ nói riêng đang bị bỏ trống trong trường học. Có thể thấy rõ một thực tế ,
hiện nay, văn hoá giao tiếp trong nhà trường mới chỉ được quan tâm một chiều
(mối quan hệ trị - thầy),vì thế, mối quan hệ giữa thầy - thầy, trò – trò cũng cần
phải được quan tâm một cách đúng mức.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

năng sống. Chính vì chưa được học nên khi gặp khó khăn, có tới trên 42% các
em tự giải quyết, 52,4% tìm sự giúp đỡ của người khác và 4.7% mặc kệ.

Theo một nhà tâm lý giáo dục, vì thiếu kỹ năng sống nên học sinh giải
quyết mâu thuẫn bằng “tay”. Ngồi ra, có rất nhiều yếu tố làm “rạn nứt” mối
quan hệ bạn bè trong học sinh hiện nay. Những rạn nứt đó bắt nguồn từ những
biểu hiện không đẹp trong giao tiếp học đường như sử dụng từ ngữ cục cằn,
tiếng lóng… những phân biệt đối xử với các học sinh trong lớp …

Đạo đức, lối sống của HS được hình thành từ mơi trường gia đình, nhà
trường và xã hội, trong đó mơi trường giáo dục của nhà trường đóng vai trị
quan trọng, góp phần to lớn đối với sự phát triển toàn diện của thế hệ trẻ. Trong
điều kiện của nền kinh tế thị trường ở nước ta đang phát triển mạnh mẽ kèm
theo mặt trái tiêu cực ngoài xã hội đã tác động không nhỏ đến suy nghĩ và hành
động của học sinh, cộng với sự phối hợp quản lý của các cơ quan chức năng còn
lỏng lẻo và các em thiếu sự quan tâm chăm sóc, động viên, giáo dục gia đình.
Về phía nhà trường thì nội dung chương trình giáo dục đạo đức - cơng dân có
bài cịn nặng về lý thuyết, ít liên hệ với thực tiễn xã hội, địa phương, phương
pháp giảng dạy của giáo viên chậm đổi mới, chưa cuốn hút được học sinh.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Và cũng theo ý kiến của một nhà giáo dục: “Cuộc sống bây giờ phức tạp,
con người có thể yếu đuối trước thiên nhiên, yếu đuối trước chính mình. Trong
xã hội hiện đại, chúng ta càng trả giá nhiều, có những sự việc không phải đợi
trẻ em lớn lên mới cho tiếp cận mà sớm cho trải nghiệm, sẽ tốt hơn. Có thể trải
nghiệm dưới những hình thức này khác. Và một trong những con đường dạy các
em trải nghiệm là qua giáo dục. Hiện tại, giáo dục của chúng ta tập trung nhiều
vào giảng dạy văn hoá, mà chưa chú trọng đến nhiều những khía cạnh hoạt
động tinh thần. Một điều rất cần hiện nay là giáo dục cho học sinh một nền tảng
sâu hơn về giá trị sống và kỹ năng sống. Giáo dục về giá trị sống để dạy cho
các em biết thế nào là tôn trọng, yêu thương, tự do… Ý thức được những giá trị
căn bản này, các em sẽ trang bị nhận thức và bản lĩnh tốt hơn. Cần dạy cho các
em nhiều hơn về các kỹ năng sống, xử lý tình huống như kỹ năng tư duy, giao

tiếp, ra quyết định, lắng nghe…Những kỹ năng này phải được rèn luyện, qua
trao đổi thảo luận.”

Như vậy, kỹ năng sống là rất cần thiết cho giới trẻ, nhưng hiện nay, đang
hoàn toàn bỏ ngỏ. Nền giáo dục, xã hội chưa giúp người trẻ nhận ra rằng những
khó khăn của cuộc sống là chuyện đương nhiên. Và cũng chưa giúp trẻ hiểu
được, khi gặp khó khăn thì chúng cần phải có sự giúp đỡ để vượt qua. Mọi
người ngại nói ra những khó khăn của mình, mọi người ngại bày tỏ những
vướng mắc của mình. Và tự mình tìm cách giải quyết để rồi đi đến bế tắc. Nên
chăng, cần hình thành một ý thức tìm đến sự giúp đỡ khi mình khơng thể vượt
qua?

Việc đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống vào giảng dạy trong nhà trường
phổ thông đã được đưa ra bàn bạc trước đây và theo như nội dung cuộc trao đổi
giữa Tiến sĩ Phùng Khắc Bình, Vụ trưởng Vụ Công tác học sinh, sinh viên Bộ
GD-ĐT và giới báo chí thì:

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

"Để đưa kỹ năng sống vào giảng dạy trong trường học, Bộ GD-ĐT đã phải
xác định, nếu đưa vào giảng dạy đại trà thì kỹ năng sống gồm những nội dung
gì? Đưa vào như thế nào? Người dạy và thời gian như thế nào?

Tuy nhiên, về vấn đề đưa như thế nào, trong 3 phương án, thứ 1, là lồng ghép
vào chương trình học, các mơn học, các hoạt động trong nhà trường; thứ 2 đưa
vào thành một môn và dạy giống các môn học khác; thứ 3, đưa vào tất cả các
môn, môn nào cũng vận dụng. Bộ đã chọn phương án thứ nhất là lồng ghép vào
chương trình học, các mơn học, các hoạt động trong nhà trường."

Như vậy xu hướng hiện nay ở một số nhiều trường là không đi chệch
hướng với quyết định lựa chọn của Bộ giáo dục. Các trường đều thực hiện lồng
ghép, tích hợp nội dung giáo dục kỹ năng sống vào một số môn học như: Văn

học. Giáo dục công dân, Sinh học, Lịch sử, Địa lý,Công nghệ.... Vấn đề là chọn
nội dung nào và lồng ghép ra sao thì có vẻ như cịn nhiều lúng túng.

Hiện cũng có nhiều nơi đưa kỹ năng sống vào giảng dạy nhưng chưa phổ
biến. Đa số giáo viên chưa biết cách để đưa các bài giảng gắn với các hoạt động
tập thể, đưa ra những tình huống giải quyết, xử lý như thế nào…để học sinh thảo
luận với nhau.

Một vài trường đã cho thực nghiệm đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống
vào nội dung giờ sinh hoạt chủ nhiệm, giờ sinh hoạt ngoài giờ lên lớp, các buổi
sinh hoạt tập thể do Đội thiếu niên tổ chức....

Ở nhiều trường đã mạnh dạn áp dụng hình thức học nhóm, sinh hoạt
nhóm, chia sẻ nội dung kiến thức theo nhóm ... cũng nhằm phát huy khả năng
làm việc nhóm, qua đó giáo dục học sinh kỹ năng giao tiếp, kỹ năng trình bày,
kỹ năng phản hồi ý kiến, kỹ năng hội họp, kỹ năng tổ chức và giải quyết công
việc...

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

quả quá trình giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống cho học sinh trong các nhà
trường chính là các thầy giáo, cơ giáo. Song trong thực tế lại có điều đáng buồn,
theo như nhận xét của Tiến sĩ Phùng Khắc Bình, Ủy viên Ban chỉ đạo phong
trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, Phó Chủ tịch
Thường trực Hội Thể thao học sinh Việt Nam (Bộ Giáo dục&Đào tạo) thì: “ Kỹ
năng sống của một bộ phận giáo viên chưa đáp ứng được yêu cầu. Nhiều ứng xử
của các thầy cô giáo với học sinh trong mơi trường giáo dục cịn chưa đạt thì
khơng thể nói đến những ứng xử ngoài xã hội”.

Vậy rèn kỹ năng sống cho học sinh THCS bắt đầu từ đâu? Và làm như thế
nào để công tác này đạt được hiệu quả như mong muốn, góp phần vào việc giáo
dục học sinh một cách toàn diện?

III. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐÃ THỰC HIỆN NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ RÈN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TRONG NHÀ TRƯỜNG

Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng về kỹ năng sống của học sinh THCS;
việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS ở các nhà trường hiện nay cũng
như tìm hiểu những kết quả tích cực của q trình giáo dục kỹ năng sống đem
lại đối với quá trình giáo dục, quản lý học sinh trong nhà trường, BGH nhà
trường đã tìm hiểu, nghiên cứu cụ thể những vấn đề đó trong chính nhà trường
và đưa ra những biện pháp cụ thể, sát thực hơn, nhằm khắc phục hạn chế và thực
sự nâng cao được hiệu quả của công tác này, nhằm giáo dục học sinh một cách
tồn diện, góp phần đưa chất lượng giáo dục chung của nhà trường lên một bước
cao hơn, khơng chỉ hưởng ứng tích cực phong trào thi đua “ Xây dựng trường
học thân thiện, học sinh tích cực; mà trên hết là trang bị cho các em học sinh
khả năng thích ứng với cuộc sống xung quanh và một vốn sống phong phú để có
thể tự tin bước vào đời.

1. Những đặc điểm riêng của nhà trường:

a. Về địa phương và cơ sở vật chất của nhà trường:

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

dạy và học hiện nay. Trường là một trong số hãn hữu các trường THCS trong
tồn tỉnh hiện nay cịn phải học hai ca vì số phịng học khơng đủ cho học một ca,
các phịng học chức năng cũng thiếu thốn. Cũng vì cịn phải học hai ca nên nhà
trường rất khó khăn trong việc tổ chức các buổi sinh hoạt tập thể cũng như các
buổi hoạt động ngoại khóa, các hoạt động ngồi giờ lên lớp và các hoạt động
giáo dục khác nhằm lôi cuốn học sinh tham gia, tạo sân chơi lành mạnh cho các
em.

b. Về đội ngũ giáo viên :

- Số giáo viên của trường hiện đang cư trú trên địa bàn xã( nơi có trường
học) khơng nhiều, đa số đều là các giáo viên ở nơi khác, nhà ở xa trường, việc đi
lại không thuận lợi, mất nhiều thời gian cho việc đi lại. Vì thế khoảng thời gian
dành cho việc sinh hoạt tập thể, ngoại khóa bị ít đi. Bên cạnh đó, việc nắm bắt,
tìm hiểu thơng tin về học sinh cũng như đặc điểm gia đình của các em khơng
được đầy đủ. Do đó khi các thầy cô này được nhận công tác chủ nhiệm lớp thì
cũng gặp nhiều lúng túng và khó khăn hơn.

- Giáo viên trong trường đa số là giáo viên trẻ về tuổi đời cũng như tuổi
nghề, kinh nghiệm giảng dạy, đặc biệt là kinh nghiệm quản lý, giáo dục học sinh
cũng nhiều. Vì thế cũng có một số khó khăn nhất định trong q trình được phân
cơng nhiệm vụ rèn kỹ năng sống cho học sinh.

c. Về học sinh :

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

nhiều thách thức khi hòa nhập xã hội. Điều này đã dẫn đến sự “xung đột” giữa

nhận thức, thái độ và hành vi với những vấn đề xảy ra trong cuộc sống. Tình
trạng học sinh đánh nhau, vô lễ với thầy cô giáo, bỏ học, không hứng thú học
tập xuất hiện ngày một nhiều. Nguyên nhân thì có nhiều nhưng chung quy là do
nhận thức, ý thức và về cơ bản vẫn là do các em thiếu kỹ năng sống. Học sinh
trường THCS Xuân Quan cũng không tránh khỏi quy luật đó.

Tuy thuộc vùng nơng thơn nhưng Xn Quan lại là một xã có ba phía đều
tiếp giáp với các xã thuộc địa bàn Hà Nội. Kinh tế , văn hóa- xã hội có sự phát
triển, giao lưu với các xã lân cận. Từ đó mà kéo theo nhiều vấn đề phức tạp như
kinh tế , lối sống của một số gia đình thay đổi , và khơng ít học sinh đã thay đổi
theo chiều hướng tiêu cực như ăn chơi đua đòi, ham chơi điện tử, sử dụng điện
thoại di động khơng đúng mục đích, phát triển tình cảm khác giới q sớm……

mà đơi khi bố mẹ lại khơng biết hoặc có biết nhưng lại không tỏ thái độ phản đối
nên khi được các thầy cơ nhắc nhở thì học sinh phản ứng lại, rất khó giáo dục.

Song tất cả những khó khăn trên luôn được BGH nhà trường cùng với đội
ngũ GV, nhân viên trong nhà trường khắc phục. Cùng với các biện pháp để
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh bậc THCS trong nhà
trường, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh luôn được nhà trường quan tâm- coi
đó là u cầu vơ cùng quan trọng, một nội dung khơng thể tách rời của q trình
giáo dục, là một trong những nội dung cơ bản của phong trào thi đua “trường
học thân thiện, học sinh tích cực” giai đoạn 2008-2013.

2. Những giải pháp thực hiện

a. Tăng cường bồi dưỡng nhận thức cho cán bộ - giáo viên về tầm quan trọng
của việc rèn KNS và những kiến thức cần thiết trong quá trình giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Vì thế trước hết mỗi người GV phải nhận thức rõ tầm quan trọng của việc
rèn kỹ năng sống cho học sinh cũng như ý thức được đó là nhiệm vụ lâu dài và
cần phải thực hiện, bên cạnh việc hoàn thành nhiệm vụ giảng dạy chun mơn.
Do đó, người giáo viên, ngồi những u cầu về kiến thức chun mơn, địi hỏi
phải nắm vững kiến thức kỹ năng sống để giáo dục các em học sinh. Tạo điều
kiện để các em cảm nhận được khơng khí thân thiện với trường, lớp, với gia
đình và với mọi người. Tuy nhiên, tùy theo lứa tuổi và bậc học mà người giáo
viên có những biện pháp giáo dục các em khác nhau. Giáo dục kỹ năng sống bao
gồm giáo dục nhận thức, sự hiểu biết, thái độ, cách vận dụng và sau cùng là
những hành vi mang tính tích cực.

Ở học sinh bậc tiểu học, để giúp các em có tinh thần tự học, sáng tạo và
biết vận dụng linh hoạt những điều đã học vào thực tiễn, trong quá trình dạy

người giáo viên phải ln tìm tịi, sáng tạo ra những phương pháp hay. Chẳng
hạn như phương pháp “học mà chơi, chơi mà học”. Đến giờ ra chơi, giáo viên
cần vận động tất cả các em ra khỏi lớp để vui chơi giải trí nhằm thay đổi trạng
thái của các em sau những giờ học căng thẳng và để bắt đầu một tiết học mới tốt
hơn. Thường xuyên đặt câu hỏi cho các em, tạo điều kiện để các em tham gia
hoạt động nhóm, giải quyết vấn đề nào đó cụ thể… trên cơ sở nền tảng là kiến
thức cơ bản đã được học.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

chiếu phim ảnh với nội dung thiết thực về truyền thống văn hóa, lịch sử cách
mạng… thơng qua đó nhằm rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.

Ngồi những giờ lên lớp, chúng tơi cũng lưu ý giáo viên cần tranh thủ
thời gian tìm hiểu học sinh để kịp thời chia sẻ, giúp đỡ động viên các em vượt
qua khó khăn; lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng của các em. Trong quá
trình tìm hiểu, người giáo viên phải chân thành chủ động xóa bỏ khoảng cách
giữa học sinh và giáo viên; luôn lựa chọn những ngơn từ mang tính sư phạm,
thích hợp, bổ ích nhằm giáo dục các em có thêm kiến thức trong cuộc sống.

Để giúp cho đội ngũ giáo viên nhận thức đúng về mục đích yêu cầu, nội
dung giáo dục kỹ năng sống, trong những năm học vừa qua, từ năm học
2008-2009 đến nay, nhà trường đã tạo điều kiện cho các giáo viên được tham dự 3
buổi tập huấn về “ Giá trị sống, kỹ năng sống và giao tiếp ứng xử” cho giáo
viên và học sinh, đồng thời thư viện trường đã bổ sung thêm các loại tài liệu để
giáo viên nghiên cứu, tham khảo nhằm đáp ứng những yêu cầu trên.

Tóm lại, giáo dục kỹ năng sống cho mọi người nói chung và học sinh nói
riêng là điều rất cần thiết. Nó trang bị đầy đủ những kỹ năng cho các em để các
em có được cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Để làm được điều đó, mỗi người
giáo viên cần nêu cao tinh thần trách nhiệm của mình ở mọi lúc, mọi nơi, đặc
biệt là trong việc giúp những em có thói quen xấu và hành vi tiêu cực trở thành

con ngoan, trị giỏi và là người có ích cho xã hội sau này.

b. Xây dựng kế hoạch, chương trình giáo dục kỹ năng sống

Ngay từ khi bắt tay vào công việc này, chúng tôi đã xác định việc làm tiếp
theo là: Xây dựng chương trình giáo dục kĩ năng sống thành quy trình khép
kín và có kế hoạch, nội dung thực hiện cụ thể. Vì vậy, nhà trường đã chỉ đạo
cho Cơng đồn, Chi đồn thanh niên, Ban chỉ huy Liên đội cùng với các tổ
chuyên mơn xây dựng nội dung chương trình khép kín theo các chuyên đề, chủ
đề, phân công các bộ phận thực hiện theo kế hoạch ngay từ đầu các năm học.

(Trích) KẾ HOẠCH KHÉP KÍN CƠNG TÁC RÈN KỸ NĂNG SỐNG NĂM
HỌC 2011-2012

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

9

“Trường học thân thiện, học sinh tích cực”

- Thành lập các đội nhóm kỹ năng: đội cờ đỏ, đội nghi
thức, CLB kĩ năng sống...

- Xây dựng Quy chế Ứng xử cho học sinh trong nhà
trường

- Phát động tuần Lễ nề nếp kỷ luật học đường
- Tập huấn các đội nhóm kỹ năng.

- Ngoại khoá về ATGT .

Liên đội

Liên đội
Liên đội
Liên đội
Liên đội
Tháng
10

- Triển khai điều lệ Đội.

- Chuyên đề Kỹ năng sống “Phòng chống Ma túy, tội
phạm xã hội”.

- Triển khai Chương trình Rèn luyện đội viên.

- Tổ chức các hoạt động Thể dục thể thao cấp trường.
- Chuyên đề kỹ năng sống “Kỹ năng tự học”

LĐ+ TPT

TPT+Tổ Sinh,TD
TPT

Liên đội

Đoàn TN+ Liên
đội

Tháng
11

- Phát động tuần lễ “Nhớ ơn thầy cô”
- Chuyên đề Kỹ năng sống “Lòng biết ơn”

Liên đội
Chi đội

Tháng
12

Phát động phong trào " “Ngày vàng vì bạn" phong
trào “Đền ơn đáp nghĩa”.

Ra quân làm công tác xã hội, dọn vệ sinh môi trường
-- Thăm hỏi, tặng q các Gia đình có cơng với cách
mạng, gia đình liệt sĩ, thương bệnh binh.

- Chương trình kỹ năng sống chun đề “Phịng chống
HIV-AIDS”

TPT+CĐ+ACPT
TPT+CĐ

LĐ+ Đồn TN
Đồn TN+ L.đội
+ Nhóm Sinh
Tháng

1

- Chuyên đề kỹ năng sống “Phòng chống Ma

túy-Chống bạo lực học đường”.

- Tập huấn Kĩ năng trại .

GVCN
TPT

Tháng
2

- Phát động phong trào vui xuân lành mạnh tiết kiệm;
Tết trồng cây

- Sinh hoạt chun đề Vệ sinh mơi trường-An tồn thực
phẩm.

L.Đội

Bộ phận y 
tế-GVCN

Tháng
3

- Tìm hiểu truyền thống của Đoàn TNCSHCM, theo
gương Đoàn viên

- Chuyên đề Kỹ năng sống “Kỹ năng biết lắng nghe”

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

- Chuyên đề Kỹ năng sống “Kỹ năng giao tiếp” GVCN+Nhóm

Văn

Tháng
4

- Chun đề Kỹ năng sống “Kỹ năng thốt hiểm khi
gặp hỏa hoạn và phòng tránh tai nạn đuối nước”

- Chuyên đề KNS: “ Kỹ năng đối diện và ứng phó khó
khăn trong cuộc sống”

L.đội+ Y tế
trường học +
Nhóm Sinh, TD
GVCN

Tháng
5

- Chuyên đề: “Quản lý thời gian hiệu quả”

- Chuyên đề: “ Tự nhận thức và đánh giá bản thân”

GVCN+ L.đội
GVCN+ L.đội

Nhận thức rõ việc rèn luyện kỹ năng sống cho HS là cần thiết nhưng
không thể vội vàng , nên phần nội dung thực thi được chúng tôi chia thành 3 giai
đoạn:

- Giai đoạn 1 là "thu hút HS quan tâm đến việc cần thiết phải trang bị kỹ
năng sống cho bản thân bằng sân chơi tập thể"

- Giai đoạn 2 là "Rèn luyện kỹ năng sống cho HS sinh"
- Giai đoạn cuối là "nâng cao chất lượng kỹ năng sống".

Để thu hút HS cần quan tâm cần tạo những sân chơi tập thể. Ví như, tổ chức
cuộc thi "Tuổi teen với kỹ năng sống". Từ cuộc thi mỗi HS sẽ thấy mình cịn
thiếu - yếu kỹ năng sống nào để rèn luyện.

Khi đã thu hút được sự quan tâm của HS thì vào giai đoạn 2 giúp các em
biết cách tự rèn luyện kỹ năng sống cho bản thân từ những kinh nghiệm của cá
nhân và nhóm bạn cũng thơng qua hình thức các cuộc thi. Để nhập cuộc, mỗi
HS hoặc nhóm HS và tập thể lớp bắt buộc phải có những hiểu biết nhất định về
cuộc sống của chính bản thân mình, của các bạn và cộng đồng. Từ đó đúc kết lại
được những tình huống thường gặp trong cuộc sống và đưa ra cách giải quyết
phù hợp.

Vào giai đoạn cuối HS được thể hiện và được trang bị, đầu tư kỹ năng
sống cao hơn dưới hình thức hoạt động trong các câu lạc bộ: Bạn gái, Tuổi vị
thành niên, TDTT, văn nghệ.…

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

năng sống cơ bản, được trao đổi, tâm sự về tâm tư của tuổi vị thành niên, những
vướng mắc của bản thân trong cuộc sống....

Đó là nội dung cơ bản, là bản kế hoạch tổng thể của chương trình. Nhưng
kế hoạch cũng sẽ chỉ là kế hoạch nếu kế hoạch đó khơng được triển khai thực
hiện. Vậy làm thế nào để thực hiện một cách có hiệu quả chương trình, kế hoạch
đã đề ra?

c. Phân cơng nhiệm vụ giáo dục KNS phù hợp với từng bộ phân chuyên mơn
Sau khi xây dựng nội dung, chương trình khép kín, BGH nhà trường đã
phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên. Các bộ phận được phân công lại
lên kế hoạch một cách chi tiết cho từng hoạt động. Hoạt động cho từng tháng
được BGH phê duyệt vào đầu tháng. Sau đó BGH nhà trường có kế hoạch kiểm
tra việc thực hiện, rút kinh nghiệm một cách kịp thời. Thông qua các hoạt động
của Liên đội, các hoạt động ngoại khóa( tìm hiểu truyền thống địa phương,
chăm sóc nghĩa trang liệt sỹ, đình làng, các cuộc thi, các buổi thảo luận….) và
các giờ sinh hoạt dưới cờ đầu tuần hay các giờ sinh hoạt cuối tuần, chúng tôi đã
chuyển tải những kỹ năng sống cần thiết đến cho học sinh một cách có hiệu quả
và nhận được sự đồng thuận của toàn thể giáo viên và học sinh, các hoạt động
diễn ra sơi nổi, có tác dụng giáo dục cao. Về chức năng , nhiệm vụ của từng bộ
phận, chúng tơi ln xác định, tất cả đều có chung nhiệm vụ là dù bằng cách này
hay cách khác thì thơng qua hoạt động giáo dục của mình phải truyền tải tời học
sinh những thông điệp về kỹ năng sống, làm sao để sau khi học sinh được tham
gia các hoạt động giáo dục phải rút ra được những kinh nghiệm cho bản thân về
những ứng xử trong cuộc sống. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn xác định, hoạt động
giáo dục nào thì phù hợp với bộ phận chun mơn nào, từ đó có những phân
cơng hợp lý, nhằm đem lại hiệu quả hoạt động cao nhất.

c.1. Thành lập ban cố vấn và tổ tham vấn kỹ năng sống

Để nội dung, kế hoạch rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh được đi vào
hoạt động có hiệu quả, BGH nhà trường quyết định thành lập mơ hình tham vấn
kỹ năng sống cho học sinh.

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

trường. Mỗi tháng, câu lạc bộ này sinh hoạt 2 lần vào tiết ba của chiều thứ năm
tuần thứ 1 và 3 của tháng. Ban chấp hành chi đồn giáo viên chính là ban cố vấn
cho CLB. Khi tham gia vào tổ tham vấn, chính các em học sinh đại diện cho tập
thể lớp sẽ là những người đưa ra các tình huống có thể xảy ra cần xử lý. Tuy

nhiên với kinh nghiệm sống ít ỏi, không phải lúc nào học sinh cũng đưa ra tình
huống hay, sát thực tế. Vì vậy, các thầy cơ giáo trong chi đồn giáo viên sẽ phải
là những người cập nhật nhiều thông tin về xã hội để ln có những tình huống
“bài tập” dự phịng cho học sinh. Câu lạc bộ còn tư vấn cách ăn mặc cho các bạn
nữ, các kiến thức về các bài tập thể dục thể thao để có cơ thể khỏe đẹp, tư vấn về
an tồn giao thơng, các kiến thức xã hội khác…

Chính vì thế, các thầy cơ giáo, bên cạnh làm tốt chun mơn cũng phải
xây dựng ln thói quen cập nhật thời sự và các kiến thức xã hội mới có thể làm
tốt vai trị cố vấn cho câu lạc bộ này. “Phải mày mò trên mạng internet để biết
được học sinh thời nay nghĩ gì, hành động như thế nào để có thể lựa chọn hoặc
nghĩ ra các tình huống bài tập cho các em. Cũng mệt lắm chứ. Nhưng vui!”, một
cô giáo trong trường đã chia sẻ như vậy.

c.2. Giữ vai trò nòng cốt trong giáo dục kỹ năng sống là Đội TNTP

Trong những năm gần đây, Bộ GD-ĐT đã đưa nội dung giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh vào chỉ thị về nhiệm vụ năm học. Tuy nhiên, chương trình
giáo dục kĩ năng sống chỉ thông qua việc giảng dạy theo phương pháp tích hợp
vào các mơn học như Giáo dục cơng dân, Sinh hoạt ngoài giờ, Ngữ văn, Sinh
học, Vật lý.... Vì vậy, hiệu quả của việc giảng dạy lồng ghép vẫn chưa cao trong
khi môn học kĩ năng sống vẫn chưa được đưa vào chương trình như một mơn
học chính khóa.

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

nhi. Đội lấy 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng làm mục tiêu phấn đấu rèn
luyện cho đội viên, giúp đỡ thiếu nhi trong học tập, hoạt động vui chơi; thực
hiện quyền và bổn phận theo Luật bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em. Đội
TNTP Hồ Chí Minh với mục đích tập hợp, giáo dục thiếu nhi trở thành con
ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, trở thành người cơng dân có ích trong tương lai.
Việc giáo dục đội viên là nhiệm vụ chủ yếu, trực tiếp của tổ chức Đội. Tham gia

các hoạt động Đội, các em luôn được rèn luyện trong khơng khí thi đua thân ái,
“học mà chơi, chơi mà học”, giúp các em tiếp thu kiến thức tốt hơn, chất lượng
học tập từ đó cũng được nâng lên đáng kể. Khi tham gia sinh hoạt Đội, các em
được hoạt động trong tổ chức của chính mình, do đó các em sẽ có tính độc lập
cao, giúp các em trở thành những con người chủ động trong cuộc sống sau này.
Cũng trong mơi trường này, các em có điều kiện để khẳng định sở trường, năng
lực và phát triển năng khiếu; rèn luyện kỹ năng ứng xử, giao tiếp...

Từ đặc điểm đặc thù của công tác Đội, chúng tôi nhận thấy rằng ngoài
việc giáo dục về tư tưởng đạo đức cho đội viên, học sinh thì giáo dục kĩ năng
sống cho đội viên cũng là một nhiệm vụ của Đội trong giai đoạn mới.

Đối với trường THCS Xuân Quan, chương trình giáo dục kỹ năng sống
thơng qua cơng tác Đội TNTP Hồ Chí Minh bao gồm 4 nhóm kỹ năng cơ bản
sau :

1- Nhóm kỹ năng tự nhận thức bản thân ( Tôi là ai?, Tôi có những điểm
mạnh và điểm yếu gì?, Ước mơ của tơi?, Mục đích của cuộc đời tơi?, Người
khác đánh giá về tơi như thế nào?...)

2- Nhóm kỹ năng giao tiếp ứng xử (cách giao tiếp trong môi trường học
đường, với bố mẹ, người lớn tuổi).

3- Kỹ năng hợp tác và chia sẻ (kỹ năng làm việc nhóm và giải quyết xung
đột trong học đường).

4- Nhóm kỹ năng phân biệt hành vi hợp lý và chưa hợp lý (phân biệt hành vi
dũng cảm và liều mạng, hành vi yêu thương và lạm dụng tình dục...).

* Những biện pháp Đội đã thực hiện để đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống

vào hoạt động Đội là:

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Phương pháp 1: Bên cạnh các nội dung quen thuộc của buổi chào cờ, BGH luôn

dành một phần thời gian của giờ chào cờ cho công tác giáo dục KNS cho học
sinh. Trong giờ chào cờ đó, có thể cử một giáo viên hoặc học sinh có khả năng
trình bày tốt trình bày về các đề tài mà xã hội và học sinh đang quan tâm. Các
đề tài được đưa ra đó là “Ứng xử của học sinh trong nhà trường”, “Kỹ năng tự
học”, “Kỹ năng giao tiếp”…Phương pháp này thích hợp khi muốn chia sẻ nhanh
một vấn đề ngắn, và thời gian thuyết trình cũng khơng nên quá 15'. Để lôi cuốn
được học sinh chú ý nghe và đạt hiệu quả giáo dục cao, chúng tôi thường biến
bài thuyết trình thành câu chuyện kể. Người trình bày có thể đứng gần học sinh
hơn để rút ngắn khoảng cách với người nghe. Luôn đặt câu hỏi để lơi kéo sự
quan tâm của học sinh.

Có thể áp dụng phương pháp này trong nhiều trường hợp, cần ít thời gian
cho sự chuẩn bị. Qua các hoạt động như thế này, học sinh có được kỹ năng phân
tích, tư duy, phân biệt được các hành vi tốt, xấu, từ đó có ý thức phịng tránh và
lên án những hành vi sai lệch.

Phương pháp 2: Học sinh làm tiểu phẩm, hoặc đưa ra tình huống về các đề tài
do Nhà trường gợi ý trước.

Các đề tài gợi ý tùy theo nhu cầu và tình hình xã hội, có thể là:
 Chống bạo lực học đường

 Xây dựng kỹ năng giao tiếp với người lạ
 Phòng chống ma túy.

 Phịng chống AIDS.

 Phịng chống tai nạn
 An tồn giao thông.
 Vệ sinh thực phẩm...

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Giáo viên sẽ duyệt qua nội dung tiểu phẩm, hệ thống câu hỏi và chuẩn bị
trước cho các nhóm trình bày kỹ năng định hướng, giải quyết các tình huống bất
ngờ nhằm lôi kéo cho người xem đi theo nội dung của nhóm đã định trước.

Trong buổi trình bày, nhà trường chuẩn bị trước 1 số quà nhỏ (kẹo, bánh,
đồ dùng học tập...) để làm phần thưởng cho những câu trả lời hoặc câu hỏi do
người xem nêu ra.

Sau buổi trình bày, giáo viên Tổng phụ trách hoặc giáo viên được giao trách
nhiệm chuyên đề phải có kết luận cho vấn đề được nêu ra trong buổi sinh hoạt
đồng thời cám ơn nhóm học sinh đã trình bày tiêu phẩm, cám ơn tồn thể học
sinh đã tích cực tham gia buổi sinh hoạt,( bởi vì biết cảm ơn cũng là một kỹ
năng sống học sinh cần phải học) ,sau đó thơng báo nội dung sinh hoạt lần kế
tiếp, để học sinh có thể chuẩn bị trước.

Ở phương pháp 2 có ưu điểm là để học sinh phát triển tư duy phê phán tích
cực, các em có cơ hội rèn luyện kỹ năng thế vai, tạo sự năng động và giúp học
sinh có cơ hội cùng chung làm việc với nhau trong nhóm, phát huy khả năng
lãnh đạo trong học sinh.

Trong các giờ sinh hoạt đầu tuần có lồng ghép giáo dục kỹ năng sống này,
tất cả giáo viên đều phải có mặt để theo dõi nội dung giáo dục học sinh nhằm có
biện pháp giáo dục đồng bộ, tránh sự trùng lặp hoặc không thống nhất trong
việc giáo dục kỹ năng sống trong học sinh. (Vì thực tế không phải giáo viên nào
cũng được trang bị hoặc tự học hỏi đầy đủ về các kỹ năng sống)

BGH cùng với Liên đội đã đưa nội dung sinh hoạt kỹ năng sống trong giờ
sinh hoạt dưới cờ đến tất cả giáo viên chủ nhiệm 1 tuần trước đó, để có sự
chuẩn bị.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

+ Thông qua các buổi sinh hoạt tập thể để giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh

Trong năm học, để chào mừng các ngày lễ kỉ niệm của đất nước, bên cạnh
các phong trào thi đua mang tính chun mơn như: Hội học hội giảng, CLB
điểm giỏi…., BGH nhà trường ln chỉ đạo Liên đội kết hợp với Đồn thanh
niên tổ chức các buổi sinh hoạt tập thể với nhiều nội dung phong phú, trong đó
lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh như:

- Thi tìm hiểu về An tồn giao thơng nhân tháng An tồn giao thông( Tháng 9
hàng năm)

- Thi viết báo tường và tổ chức Hội vui học tập nhân kỷ niệm ngày Nhà giáo
Việt Nam

- Giao lưu, trò chuyện cùng các bác cựu chiến binh tại đại phương nhân ngày
thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam

- Tổ chức cắm trại và liên hoan văn nghệ chào mừng ngày thành lập Đoàn
Thanh niên cộng sản HCM 26-3

- ……….
Thông qua việc tham gia các buổi sinh hoạt tập thể đó, học sinh khơng
những được tìm hiểu về lịch sử, truyền thống của đất nước, của cha ông đi
trước, được tham gia vui chơi thư giãn sau những ngày học căng thẳng, mà còn
được hịa mình vào các hoạt động, được thể hiện những năng lực của bản thân,

có cơ hội được thể hiện cảm xúc, được rèn luyện cách làm việc đồng đội…Tóm
lại là các em được rèn luyện những kỹ năng sống một cách tự nhiên nhất.

c.3. Phát huy vai trò của Giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác giáo dục
kỹ năng sống cho học sinh

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

lớp học; Người điều khiển lớp học; Người làm công tác phát triển lớp học;
Người làm công tác tổ chức lớp học; Người giúp hiệu trưởng bao quát lớp học;
Người giúp hiệu trưởng thực hiện việc kiểm tra việc tu dưỡng và rèn luyện của
học sinh ; Người có trách nhiệm phản hồi tình hình lớp học…..Như vậy có thể
thấy người GVCN có một vai trị và vị trí vơ cùng quan trọng trong nhà trường.
Vì vậy mà bản thân mỗi người GVCN phải nắm vững, hiểu rõ và thực hiện tốt
chức năng, nhiệm vụ và nội dung cơng việc của mình . Khơng chỉ phải quản lý
tồn diện lớp học, quản lý học sinh lớp học của mình; là cầu nối giữa hiệu
trưởng (Ban giám hiệu), giữa các tổ chức trong trường, giữa các giáo viên bộ
môn với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm ; mà với tư cách là đại diện cho lớp cịn
có trách nhiệm bảo vệ, bênh vực quyền lợi chính đáng cho học sinh lớp chủ
nhiệm , và quan trọng hơn, là cố vấn tổ chức hoạt động tự quản của tập thể
học sinh.

Bởi lẽ học sinh phổ thông là những em ở lứa tuổi thiếu niên, cuối thiếu
niên và đầu thanh niên. Lứa tuổi đang khẳng định mình, giàu ước mơ, có khả
năng tự quản, tổ chức hoạt động tập thể… Tuy nhiên, vẫn là lứa tuổi mong
muốn lớn hơn khả năng, muốn khẳng định nhưng chưa đủ về mọi mặt kinh
nghiệm, tri thức. Khi có thành cơng thì dễ tự tin q mức, ngược lại gặp những
thất bại đầu tiên dễ dao động, lòng tự tin bị giảm sút… Xuất phát từ những đặc
điểm đó về tâm lý lứa tuổi, việc định hướng giáo dục đối với học sinh trung học
là rất cần thiết. Chức năng cố vấn có ý nghĩa giáo dục quan trọng nhất đối với
giáo viên chủ nhiệm vì chức năng cố vấn về bản chất là sự điều chỉnh, vai trị
định hướng, điều khiển q trình tự giáo dục của từng học sinh và tập thể học

sinh, phát huy vai trị chủ thể tích cực của học sinh trong giáo dục.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

gồm từ việc học tập, rèn luyện đạo đức, văn hóa, thể dục thể thao, sinh hoạt tập
thể, hoạt động chính trị xã hội, quan hệ giao tiếp…diễn ra trong nhà trường và
ngoài xã hội. Giáo viên chủ nhiệm cần tư vấn trong quan hệ ứng xử xã hội, gia
đình, cộng đồng và trong tình bạn, tình yêu, định hướng nghề nghiệp, việc làm
của học sinh, đặc biệt đối với các lớp cuối cấp…..Và nói rộng hơn, GVCN chính
là thành viên đắc lực trong cơng tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.

Sự khác nhau trong việc thực hiện những nhiệm vụ của giáo viên chủ
nhiệm lớp với thầy cơ giáo bình thường khác ở chỗ: người giáo viên chủ nhiệm
phải thực hiện tốt hơn, tự đòi hỏi rèn luyện ở mức cao hơn, thường xuyên hơn,
đó là trách nhiệm, là nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì học sinh, được phụ huynh
tin yêu, gửi gắm trách nhiệm giáo dục con em vào tay mình.

Ngồi việc tham gia giáo dục các em học sinh lớp chủ nhiệm hàng
ngày thì để việc rèn kỹ năng sống cho các em đạt hiệu quả cao hơn, chúng
tôi đã đưa ra biện pháp: Đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống vào giờ sinh
hoạt Đội hàng tuần hoặc giờ sinh hoạt ngoài giờ lên lớp.

Về phân phối chương trình sinh hoạt, Ban giám hiệu đã quy định thời khóa
biểu tiết sinh hoạt Đội vào tiết 5 ngày thứ Bảy tuần thứ 1và 3 hàng tháng, còn
các tuần thứ 2 và thứ 4 là thời gian để các lớp sinh hoạt chủ nhiệm và đánh giá
công tác chủ nhiệm.

Mục đích của chúng tơi là biến giờ sinh hoạt Đội thành một buổi vui chơi
với nhiều trò chơi khác nhau mà nội dung được giáo viên chủ nhiệm chuẩn bị từ
trước. Các trò chơi này phải được lựa chọn và có chủ đích nhằm giáo dục kỹ
năng tương ứng cho học sinh. Việc đưa giáo dục kỹ năng sống vào giờ sinh
hoạt chủ yếu với cách làm sao cho tăng tính chủ động của học sinh trong lớp,

phát huy khả năng từng cá nhân và nhấn mạnh trò của tập thể, để học sinh thấy
được và ln phát huy khả năng phối hợp của nhóm trong khi giải quyết các vấn
đề chung, không nên sa đà vào việc tổ chức các trị chơi mang tính giải trí đơn
thuần, sẽ làm sai lệch mục đích của việc lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng
sống trong giờ sinh hoạt.

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

năng hoạt động nhóm, kỹ năng lắng nghe, kỹ năng giải quyết vấn đề. Chương
trình giáo dục được tổ chức theo đề tài định sẵn hoặc những đề tài do giáo viên
chủ nhiệm sáng tạo nên, chủ yếu các hoạt động được diễn ra một cách nhẹ
nhàng, theo các trò chơi mà nhà trường đã gợi ý sẵn cho giáo viên hoặc một số
tiết sinh hoạt trong lớp.

Có thể kể ra một số hoạt động, trò chơi đã được áp dụng trong giờ sinh hoạt
Đội của nhà trường như:

Trò chơi 1: “Mong muốn”- Hy vọng và mối quan tâm về môn học nào đó (20
phút)

Yêu cầu các học sinh lấy ra một mảnh giấy và trong một vài phút viết ra
những mong muốn riêng của mình về một mơn học hoặc một hoạt động nào đó,
nói lên những điều mình hy vọng sẽ đạt được, và cả những điều mà mình có
quan tâm đến.

Thu lại tất cả những mảnh giấy này để vào lẫn một hộp, sau đó yêu cầu
mỗi học sinh chọn ra một mảnh giấy trong hộp và đọc lên những mong muốn /
hy vọng/ quan tâm cho cả nhóm học sinh nghe. Thầy, Cơ hoặc một học sinh
xung phong viết ra những thông tin đó lên giấy khổ lớn.

HOẶC

Chia học sinh ra thành các nhóm nhỏ (4 hoặc 5), phân chia bảng thành các
phần tương ứng cho các nhóm và yêu cầu các học sinh cùng nhau quyết định
đưa ra những mong muốn, hy vọng và quan tâm đối trong thời gian tới. Sau đó
ghi lại những phản hồi của từng cá nhân lên bảng, hoặc là thu lại những mảnh
giấy của nhóm nhỏ và dán lên cho mọi người trong phòng đều thấy được.

 Tổng hợp lại những mong muốn của các học sinh, nêu ra điểm giống
nhau về suy nghĩ, mong muốn của học sinh trong lớp.

 Thông báo cho học sinh biết được những nội dung cần làm trong tuần tới.
Nhấn mạnh những việc cần đạt được và học sinh phải được biết rằng mức
độ yêu cầu đạt được của mỗi học sinh khác nhau do vậy yêu cầu các em
phải phấn đấu để đạt mức cao nhất.

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

Số lượng: từ 5 em trở lên, có thể chơi trong nhóm nhỏ trước và mở rộng
cho cả lớp

Luật chơi: Mỗi bạn sẽ được phát 1 cây viết và 1 tờ giấy. Trong vòng 1
phút, các bạn sẽ ghi lại tất cả những tiếng động xung quanh mình, ai ghi nhiều
hơn, người đó sẽ thắng.

Ý nghĩa: Đây là trị chơi nhằm rèn luyện kĩ năng lắng nghe, một trong
những kĩ năng quan trọng nhất để làm việc nhóm hiệu quả, phản ánh sự tôn
trọng hay xây dựng ý kiến lẫn nhau giữa các thành viên. Khi chịu lắng nghe,
chắc chắn bạn sẽ có nhiều thơng tin để giải quyết vấn đề hiệu quả hơn.

Trò chơi 3: 180 độ...xoay!

Số lượng: Lý tưởng nhất là 6 - 8 bạn

Luật chơi: Người chơi xếp thành hình trịn, quay mặt ra ngồi, tay nắm
tay. Sau đó tìm cách đổi chỗ cho nhau, sao cho tất cả thành viên đều quay mặt
vào trong hình trịn mà khơng được chéo tay nhau (trong q trình đổi vị trí
khơng được bng tay ra).

Ý nghĩa: Đây là trị chơi nhằm trang bị cho các em kĩ năng "giải quyết
vấn đề". Lúc đầu, có thể những người tham gia trị chơi này sẽ "bó tay" và
cho rằng đây là cơng việc không thể thực hiện được. Nhưng khi được thảo
luận, các bạn sẽ tìm ra giải pháp và thực hiện rất thành cơng. "Khi gặp một vấn
đề nào đó trong cuộc sống, nếu tham khảo ý kiến của nhiều người, chắc chắn sẽ
tìm ra được giải pháp tốt"- một bạn học sinh đã nói về "cơng dụng" của trị chơi
mà bạn học được.

Trị chơi 4: Chuyền bóng

Số lượng: 10 bạn là tốt nhất.

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Ý nghĩa: Khi có 1 trái bóng, cơng việc của người chơi xem ra khá dễ
dàng. Nhưng khi có nhiều trái bóng thì tình hình sẽ khác. Điều này cho thấy,
với những vấn đề đơn giản, bạn có thể giải quyết một cách dễ dàng. Nhưng
với vấn đề phức tạp, rắc rối hoặc cùng lúc xuất hiện nhiều vấn đề thì bạn cần
biết ưu tiên giải quyết vấn đề nào trước, vấn đề nào sau, tránh để xảy ra tình
trạng "ùn tắc", dễ dẫn bạn đến thất bại. Ngoài ra, sự bình tĩnh cũng là điều quan
trọng khi đối mặt với những tình huống như vậy.

(Trích từ Báo Tuổi Trẻ và tài liệu tập huấn kỹ năng sống của Unicef)
Trò chơi 5: Truyền tin

Thể loại: Trò chơi cảm giác, vận động nhẹ trong phịng và ngồi trời,
khoảng 08 người tham dự.

Rèn luyện: Khả năng quan sát tinh tế, biết nhận định chính xác các cử
điệu từ người khác.

Giáo dục: Tương trợ nhau, phải có sự nhanh nhẹn và hiểu ý nhau trong lời
nói và hành động.

Luật chơi: Đứng thành từng đội và mỗi đội cử 01 người đến quản trò nhận
bản tin, rồi trở về đứng cách những người của đội mình 1,5m và truyền lại bản
tin đó bằng cử điệu mà khơng được nói, cũng như không được nhép miệng. Đội
nào nhận được bản tin và thực hiện theo bản tin trước là thắng.

Mục đích: Gây bầu khơng khí sơi động để dẫn vào chiều sâu lắng sau đó.
Trong những năm học trước, việc thực hiện sinh hoạt cuối tuần thường
theo một kịch bản cũ:

 Giáo viên chủ nhiệm tổng kết hoạt động tuần qua, xem xét qua các lỗi vi
phạm của học sinh, chấn chỉnh những sai phạm, cảnh cáo và ghi nhận
những trường hợp tái phạm của học sinh.

 Sau đó là thông báo các hoạt động trong tuần sắp tới, nhắc nhở và phân
công học sinh thực hiện theo kế hoạch.

 Lớp trưởng đọc thông báo chung cho cả lớp và sau đó tổ chức văn nghệ
hoặc các nội dung cần làm cho tuần sau.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

Theo kịch bản như trên chỉ thích hợp với các lớp ngoan, ít vi phạm còn đối
với các lớp thường xuyên có vi phạm thì giờ sinh hoạt lớp sẽ nhàm chán năng
nề vì học sinh trong lớp cho rằng phải đối phó với những sai phạm trong tuần
qua và tâm lý chung sẽ là mắc cỡ, e ngại,... riêng với những em thường xuyên

vi phạm thì tình hình cịn có thể bi đát hơn: tâm lý bất cần sẽ nảy sinh.

GVCN sẽ mất cảm hứng để tiếp tục phần thêm khi lớp có nhiều học sinh vi
phạm, Thầy cô sẽ dễ dàng rơi vào trạng thái bực tức, nóng nảy và chắc chắn sẽ
kéo dài thời gian rầy la cả lớp một cách khơng có chủ đích rõ ràng.

Trước tình hình đó, để lồng ghép chương trình giáo dục kỹ năng sống vào
giờ chủ nhiệm, buổi sinh hoạt Đội-NGLL, chúng tôi đã bàn bạc với giáo viên
chủ nhiệm xây dựng kịch bản giờ sinh hoạt Đội sao cho tăng tính chủ động của
học sinh nhiều hơn nữa, nâng cao vai trò của tập thể lớp chứ khơng phải vai trị
của giáo viên chủ nhiệm hay 1 lớp trưởng, chi đội trưởng. Thông qua các hoạt
động đó chúng tơi thấy việc rèn kỹ năng sống cho học sinh thơng qua vai trị của
các thầy cơ giáo chủ nhiệm đã thực sự mang lại hiệu quả cao.

c.4. Gia đình là thành viên khơng thể thiếu trong cơng tác giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh

Trong khi ở nhà trường chủ yếu dạy các em về kỹ năng học tập và chính
trị thì những kỹ năng cá nhân tối thiểu cho bản thân ( như tự phục vụ bản thân,
chăm sóc ơng bà, cha mẹ, em nhỏ, biết quan tâm đến những người xung
quanh…) ngày càng bị gia đình lơ là . Điều này thật khó có thể dẫn tới thành
công khi các em chưa ý thức được làm sao để sống sót khi gặp hoạn nạn, ứng xử
với ơng bà, bố mẹ như thế nào cho đúng, cách ứng phó với các tình huống xảy
ra trong cuộc sống hằng ngày.

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

-ờng sống, môi tr-ờng giáo dục suốt cuộc đời trong sự hình thành và phát triển
nhân cách của mỗi con ngời, đặc biệt là lứa tuổi học sinh. Cha mẹ chính là ngời
thầy đầu tiên cũng là ngời gắn bó với con cái trong suốt cả cuộc đời. Trẻ tiếp xúc
với các chuẩn mực đầu tiên từ cha mẹ, từ những mối quan hệ phức hợp của gia
đình. Trình độ văn hố, chính trị, đạo đức, lí tởng sống, kinh nghiệm, hành vi

giao tiếp của cha mẹ, của các mối quan hệ trong gia đình ln có ảnh hởng trực
tiếp, sâu sắc và mạnh mẽ đến sự hình thành và phát triển nhân cách, trí tuệ của
trẻ.

Kết quả nghiên cứu và thực tiễn cuộc sống cho thấy, những con ngời chân
chính phần nhiều đợc trởng thành trong các quan hệ gia đình lành mạnh, tốt đẹp,
cha mẹ là những ngời cơng dân có nhân cách. Ngợc lại, những gia đình có mối

quan hệ khơng lành mạnh, khơng có phơng pháp ni dạy con đúng đắn …sẽ để

lại dấu ấn không lành mạnh, sẽ dẫn đến những sai lệch về nhân cách ở đứa trẻ.
Đến một lúc nào đó có điều kiện, khi đến tuổi trởng thành, những đứa trẻ này có
thể sẽ mắc những sai lầm trong cuộc sống.

Để thấy rằng, giáo dục trong gia đình, đặc biệt là sự quan tâm của cha mẹ
có vai trò và ý nghĩa hết sức to lớn đối với quá trình học tập và phát triển nhân
cách của trẻ. Vì vậy, để giáo dục học sinh, đặc biệt là lứa tuổi Trung học cơ sở
đạt kết quả tốt thì khơng thể thiếu đi sự kết hợp hài hồ, chặt chẽ giữa các lực
l-ợng giáo dục khác ngoài nhà trờng mà đóng vai trị hết sức to lớn, mang tính
quyết định trực tiếp đến kết quả học tập cũng nh sự phát triển nhân cách của các
em học sinh - đó chính là vai trị quản lí và giáo dục học sinh của cha mẹ các
em. Trong quá trình giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, thì cái nơi gia đình chính là
nơi quan trọng nhất để hình thành thói quen và các quy tắc ứng xử, khả năng đối
mặt, xử lý với những thách thức trong cuộc sống của trẻ .

Xuất phát từ nhận thức trên nên trong quá trình giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh, chúng tơi ln hết sức coi trọng vai trị của các bậc phụ huynh, có biện
pháp kết hợp chặt chẽ, liên hệ một cách thờng xuyên, mật thiết để cũng giáo dục
và định hớng cho học sinh khi các em gặp khó khăn, khơng để các em tự giải
quyết tình huống của mình, dễ dẫn đến những hậu quả xấu. Trong một số buổi

sinh hoạt tập thể hay hoạt động ngoại khóa, chúng tơ ln mời đại diện chi hội
cha mẹ học sinh các lớp cùng tham gia, qua đó, họ sẽ hiểu con mình đang ở
ng-ỡng tuổi nh thế nào, các em nhìn gì, suy nghĩ nh thế nào v cuc sng, nh hng

nh thế nào về tơng lai..

Cng chính vì ln kết hợp một cách chặt chẽ và thờng xuyên với cha mẹ
học sinh mà trong những năm qua, ở trờng THCS Xn Quan khơng có trờng
hợp nào đáng tiếc xảy ra đối với các em học sinh trong trờng.

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

cho học sinh trong nhà trờng, tăng vai trò trách nhiệm của cả cộng đồng trong
việc giáo dục thế hệ trẻ.

d. Xây dựng các hình thức giáo dục kỹ năng sống đa dạng và phù hợp
với đặc điểm tâm sinh lý học sinh.

Để việc rèn kỹ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả cao thì ngồi việc
nâng cao nhận thức và kiến thức cho giáo viên về vấn đề này; xây dựng chương
trình khép kín; giao nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ phận chun mơn thì việc chú
trọng xây dựng các hình thức giáo dục kỹ năng sống một cách đa dạng và phù
hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh là điều quan trọng nhất. Theo đó, nội
dung giáo dục KNS là bước cơ bản đầu tiên, tiếp theo là hình thức và phương
pháp giáo dục đóng vai trị quan trọng và quyết định đến hiệu quả giáo dục.

Có rất nhiều phương pháp, hình thức mà chúng tơi đã thực hiện trong quá
trình rèn kỹ năng sống cho học sinh như:

+ Giáo dục KNS thơng qua việc tích hợp vào nội dung các môn học
Đây là phương pháp mà các trường hiện nay vẫn đang thực hiện theo quy định
của BGD. Thông qua nội dung một số môn học như môn Văn, Giáo dục công

dân, Lịch sử, Công nghệ, Sinh học, giáo viên lồng ghép các nội dung mang tính
giáo dục nhân văn sâu sắc hoặc các phương án xử lý tình huống có thể xảy ra
trong cuộc sống hàng ngày… để học sinh rút kinh nghiệm .

+ Xây dựng thành chương trình mơn học.

Cụ thể là đưa vào giờ sinh hoạt dưới cờ đầu tuần( 1 giờ/tháng); vào giờ sinh hoạt
Đội( 2giờ/ tháng); vào các buổi sinh hoạt tập thể, các buổi hoạt động ngoài giờ
lên lớp, các giờ thực hành, các giờ học thực tế…….

+ Các hình thức tổ chức cũng hết sức đa dạng và phong phú:

Các hình thức tổ chức cũng hết sức phong phú, đa dạng để thu hút học sinh tham
gia như tổ chức các cuộc thi; trò chơi; câu lạc bộ; các phong trào thi đua…
Cụ thể như:

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

cũng như giáo dục các em ý thức nghiêm chỉnh chấp hành luật lệ khi tham gia
giao thông.

- Chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam.

Để chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20 -11, trường cũng đã tổ chức nhiều
hoạt động mang tính giáo dục cao. Với chủ đề về ngày nhà giáo Việt Nam, các
tập báo của các lớp tham gia với nhiều bài viết cảm nhận sâu sắc về công ơn
thầy cơ mình hay những kỉ niệm đẹp của tuổi học trò. Ban giám khảo chấm chọn
các tập báo rất bất ngờ với việc ứng dụng công nghệ thông tin của học trị mình.
Các em đã sử dụng các cơng cụ hỗ trợ như : máy ảnh kĩ thuật số, máy vi tính …
để trang trí, trình bày các tập báo và tập ảnh của lớp mình hết sức khoa học và
thẩm mỹ. Buổi biểu diễn văn nghệ chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam diễn ra
hết sức sôi nỗi và đầy màu sắc. Các tiết mục văn nghệ của các lớp, nhất là các

tiết mục múa, được các em chăm chút rất cẩn thận từ động tác đến trang phục
nên ln được những tràng pháo tay tán thưởng từ phía khán giả.

- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho các em học sinh, nhà trường tổ
chức cho các khối thực hiện mơ hình với chủ đề: Môi trường xanh, sạch, đẹp.
Trươc Tết nguyên đán , Liên đội phát động toàn thể các chi đội tham gia Tết
trông cây. Mỗi lớp trồng thêm một số cây xanh, nhận chăm sóc từng bồn hoa
trong sân trường. Sau Tết một tháng, Liên đội tổ chức chấm điểm, tuyên dương
các chi đội thực hiện tốt. Tiếp sau đó là phát động phong trào: “Rác khơng chạm
đất”. Vì thế, học sinh rất có ý thức giữ gìn và bảo vệ mơi trường.

- Hưởng ứng ngày thế giới phịng chống HIV/AIDS, chi đoàn giáo viên
kết hợp cùng tổ Sinh đã tổ chức buổi đố vui với chủ đề “Phòng chống
HIV/AIDS" cho các em học sinh khối 9. Buổi đố vui đã trang bị cho các em
những kiến thức về cách phòng, chống HIV/AIDS trong cộng đồng cũng như
những kĩ năng sống phù hợp với lứa tuổi các em.

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

- Liên đội cũng đã xây dựng được các hoạt động phù hợp với lứa tuổi và
sở thích của học sinh như: Buổi ngoại khoá thơ nhạc “Ca ngợi về người phụ nữ
Việt Nam 20-10. Những vần thơ, câu văn của các em học sinh tuy còn non nớt
nhưng cũng cho chúng ta cảm nhận được những suy nghĩ, cảm xúc của các em
trong sáng, hồn nhiên và thật đáng yêu, từ đó chúng ta có thể đi sâu tìm hiểu về
những suy nghĩ và nhân cách của các em để xây dựng các hoạt động giáo dục
phù hợp.

- Nhà trường và Liên đội cũng đã phối hợp tổ chức đợt phát động phong
trào ủng hộ đồng bào bị lũ lụt, từ đó hình thành trong tâm hồn các em lòng
tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách, biết sẽ chia giúp đỡ mọi người trong
khó khăn, hoạn nạn.

- Tổ chức cuộc thi: Tuổi teen với kỹ năng sống”

Đây là một tình huống trong cuộc thi: “Một nhóm học sinh lớp 8 vui vẻ bước
vào quán nước. Bỗng các em nhìn thấy bố của H.-một bạn nữ trong nhóm-đang
ngồi cầm tay một người phụ nữ khác trong quán nước đó. H. sững ra khơng
biết cư xử như thế nào”.

Yêu cầu trong vòng 1 phút, đội chơi phải đưa ra cách ứng xử cho tình
huống trên.

Với lứa tuổi cấp 2, dường như đó là một tình huống q sức. Dù khơng hề
được chuẩn bị trước, nhưng chính các em học sinh đã làm giám khảo và người
lớn là đại diện các chi hội phụ huynh của trường phải ngạc nhiên.

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

-Cuộc thi “Tuổi vị thành niên thời @” cũng được được tổ chức 1 năm sau
cuộc thi “Tuổi teen với kỹ năng sống”. Đây là hai giai đoạn trong chương trình
rèn kỹ năng sống cho học sinh của trường. Gạch nối giữa hai cuộc thi là những
cuộc thi viết theo hình thức trả lời trắc nghiệm về các kiến thức liên quan đến
hiểu biết về sức khỏe sinh sản vị thành niên dưới hình thức các cuộc thi tháng.
Các giai đoạn là sự phát triển về cấp độ, giúp các em tự rèn kỹ năng sống cho
bản thân. Từ những kinh nghiệm của các em và nhóm bạn, biết được những tình
huống có thể gặp và tìm cho mình cách giải quyết phù hợp nhất.

Phần ứng xử tình huống do học sinh đưa ra ln gây hứng thú nhiều nhất
và cũng là trọng tâm của các hoạt động rèn kỹ năng sống cho học sinh. Toàn
trường mở một cuộc thi sáng tạo “tình huống này, bạn đã gặp chưa?” với mục
đích tìm kiếm các tình huống tiêu biểu và độc đáo cho cuộc thi. Từ ngân hàng
với hàng trăm tình huống, ban giám hiệu sẽ lọc ra một số tình huống để học sinh
bốc thăm. Các em học sinh sẽ kiêm luôn diễn viên. Ở cuộc thi thứ nhất, các tình
huống được chuẩn bị trước và ghi lại bằng các video clip để trình chiếu cho các

đội chơi quan sát. Nhưng đến cuộc thi thứ 3, tình huống sẽ được các em bốc
thăm chọn lựa và diễn xuất ngay chính trên sân khấu.

Có thể nói, những hoạt động ngoại khóa của trường THCS Xuân Quan
đóng vai trò quan trọng trong giáo dục kĩ năng sống cho các em học sinh của
nhà trường. Những hoạt động này luôn được tập thể giáo viên ủng hộ cũng như
sự đồng tình và hỗ trợ của phụ huynh học sinh về vật chất lẫn tinh thần, vì vậy
tạo nên sự gắn bó giữa gia đình và nhà trường trong việc hình thành nhân cách
của các em.

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, việc trang bị cho các em học sinh
những kĩ năng sống là một việc rất quan trọng và cần thiết. Với mục đích xây
dựng mơi trường giáo dục thân thiện thì những hoạt động ngoại khóa của nhà
trường đã phần nào giúp các em học sinh hình thành những kĩ năng sống cần
thiết để bước vào một cấp học mới với sự tự tin và năng động hơn.

IV. KẾT QUẢ BAN ĐẦU

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

làm việc nhóm, kỹ năng phát biểu trước đám đông, kỹ năng ứng xử, kỹ năng tự
bảo vệ sức khỏe....Các em đã có ý thức tốt hơn trong hoạt động nhóm, đã giúp
các em tiến bộ về kỹ năng hợp tác, lắng nghe, đánh giá…có trách nhiệm, có kỹ
năng quản lý về thời gian trong học tập tốt hơn.... bước đầu các em đã biết vận
dụng kiến thức đã học để bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe, giải thích các
hiện tượng thực tiễn, biết giúp đỡ, đồn kết, duy trì cuộc sống an tồn, biết vâng
lời, lễ phép với thầy cơ giáo hơn…Chương trình giáo dục kĩ năng sống thơng
qua cơng tác Đội như một luồng gió mới thổi vào phong trào Đội của nhà
trường, làm cho các tiết sinh hoạt Đội trở nên phong phú hơn, thu hút được các
em nhiều hơn. Đặc biệt, đa số các em đã có ý thức hơn trong việc tự rèn luyện
kỹ năng sống nhằm tự hồn thiện mình.

Kết quả cụ thể:

Nếu như cách đây ba năm học, khi chúng tôi mới bắt tay vào xây dựng và
thực hiện kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường, chúng
tôi đã làm một cuộc điều tra nhỏ về nhận thức cũng như việc thực hiện những kỹ
năng sống cơ bản của các em thì nhận thấy rằng, hầu như các em chưa nhận thức
được sự quan trọng phải học kỹ năng sống (80%); hoặc thấy không cần phải rèn
kỹ năng sống cơ bản( 50%); Và có đến hơn một nửa số học sinh trong trường
thiếu những kỹ năng cần thiết đơn giản như: biết chào hỏi khi gặp người quen
hay khách đến nhà, biết mời khách vào nhà và hỏi chuyện một cách tự tin, biết
tự phục vụ bản thân( tắm giặt, vệ sinh cá nhân, nấu cơm đơn giản), biết can gián
khi bạn đánh nhau…

Và một điều rất đáng mừng, vào tháng 3 năm 2012, qua khảo sát xác xuất
100 học sinh trên tồn Liên đội chúng tơi đã thu được một số kết quả khả quan
về nhận thức của các em đối với chương trình như sau:

1. Nhận thức về chương trình giáo dục kỹ năng sống thơng qua các hoạt
động giáo dục kỹ năng sống của nhà trường.

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

khổ sở đến cầu cứu cô giáo: “Em thương mẹ em lắm! Cô bảo bây giờ em phải
làm như thế nào?”… Hoặc có một học sinh nữ khác mắc phải trường hợp bị một
anh bạn của anh trai “quấy rối”. “Em không biết chia sẻ với ai. Bố mẹ thì em
khơng dám nói…”

Đó là hai trong rất nhiều trường hợp học sinh trường đã tìm đến các thầy
cơ giáo mong được chia sẻ và giúp đỡ, từ khi câu lạc bộ tham vấn kỹ năng sống
cho học sinh được thành lập tại trường. Đó phải chăng là những kết quả ban đầu
của quá trình rèn kỹ năng sống cho các em học sinh tai trường THCS Xuân
Quan. Bên cạnh đó, chúng tơi cịn nhận thấy nhiều dấu hiệu hết sức khả quan

trong nhận thức của các em, đó là:

- 95% các em nhận thấy rằng việc giáo dục kĩ năng sống trong nhà
trường là quan trọng

- 78% các em tự nhận thấy mình còn thiếu kĩ năng sống.

- 80% các em nhận thấy rằng thiếu kỹ năng sống là do chưa được giáo
dục nhiều về kỹ năng sống.

- 92% các em nhận thấy rằng bản thân cần thiết phải rèn luyện kỹ năng
sống.

- 67% các em nhận thấy việc tự rèn luyện kỹ năng sống là phương pháp
hiệu quả nhất để hình thành kỹ năng sống cho bản thân.

- 85% các em cảm thấy hứng thú khi tham gia các hoạt động giáo dục kỹ
năng sống của nhà trường.

- 72% các em cảm thấy thích thú với giờ sinh hoạt chi Đội nội dung kỹ
năng sống.

- 68% các em nghĩ rằng mình sẽ thực hành được với những kỉ năng sống
đã được học.

- 73% các em đồng ý với ý kiến Đưa giáo dục kỹ năng sống thành mơn
học chính khóa.

2. Phần tự nhận thức về bản thân sau khi học kĩ năng sống:
- Nhóm kỹ năng phục vụ bản thân :

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

+ Biết quyét nhà, phòng học, sân trường … : đạt 92%
- Nhóm Kỹ năng giao tiếp :

+ Biết chào hỏi khi gặp người quen hay khách đến nhà : đạt 100%
+ Biết thưa gửi khi trả lời mọi người, khơng nói trống khơng : đạt 90%
+ Biết giúp đỡ bố mẹ nhường nhịn em bé : đạt 95%

+ Biết mời khách vào nhà và hỏi chuyện một cách tự tin..: đạt78%
- Nhóm “kỹ năng tự vệ” :

+ Biết can gián khi bạn đánh nhau: em đạt 71%

+ Biết báo người lớn hay thầy cô giáo khi bị đe dọa ,, hay có nguy cơ bị vi phạm
thân thể (dọa đánh, lấy tư trang, trêu ghẹo …): em đạt 90%

+ Biết ăn uống hợp vệ sinh : đạt 87%

+ Biết xử lý khi thiên nhiên đe dọa (Mưa bão , lũ lụt, điện giật…): đạt 86%
- Nhóm kỹ năng hợp tác và chia xẻ

+ Biết thăm bạn khi ốm đau và đồng cảm khi gặp người bị hoạn nạn : đạt 100%
+ Biết giúp đỡ bạn : đạt 100%

+ Biết quan tâm, chăm sóc người thân trong gia đình : đạt 70%

+ Biết phối hợp trong cá hoạt động chung( Phối hợp làm bài thực hành , tập văn
nghệ , lao động) : đạt 88%

+ Làm kế hoạch nhỏ , Từ thiện …: đạt 100%

-Nhóm kỹ năng trong học tập ( Ngoài kiến thức và phương pháp học do
giáo viên bộ mơn cung cấp ):

+ Xây dựng được mục đích học tập: đạt 84%

Những kết quả trên đây có thể chưa được thuyết phục do còn phải kiểm
nghiệm trong quá trình thực hành ở trường và ở lớp của các em, nhưng chúng tơi
vẫn thấy được những tín hiệu đáng mừng qua quá trình thực tiễn ở trường và ở ý
thức của các em thông qua việc trả lời các câu hỏi.

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40></div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

C.

KẾT LUẬN

I. Ý NGHĨA CỦA KINH NGHIỆM

Ngay từ đầu năm học 2010-2011, và tiếp theo là năm học 2011-2012,
trong nhiệm vụ năm học, Bộ giáo dục và đào tạo đã chỉ rõ “...Triển khai tài liệu
hướng dẫn giáo dục kĩ năng sống trong một số môn học và hoạt động giáo dục.
Phổ cập kỹ năng bơi an toàn và chống đuối nước cho học sinh. Ngăn chặn các
tác động tiêu cực của Internet, đặc biệt là trò chơi điện tử trực tuyến (game
online) đối với học sinh. Có các giải pháp phối hợp tích cực ngăn chặn hiện
tượng học sinh đánh nhau. Tăng cường cơng tác phịng chống HIV/AIDS, ma
túy và các tệ nạn xã hội trong nhà trường...”.

Từ nhiệm vụ, yêu cầu đặt ra, dưới sự chỉ đạo của ngành giáo dục, trong ba
năm học qua, chúng tôi đã nghiên cứu, tham khảo ý kiến đồng nghiệp về công
tác giáo dục kỹ năng sống cho các em học sinh trong trường THCS và tiến hành
thực nghiệm.

Những kết quả mà chúng tôi đã đạt được khẳng định rằng giáo dục kỹ

năng sống là một điều cần thiết, mơ hình giáo dục kỹ năng sống thông qua các
hoạt động giáo dục chính khóa và ngoại khóa sẽ được chúng tơi tiếp tục phát
huy và nhân rộng. Kết quả của chương trình giáo dục kỹ năng sống mà chúng tôi
đang thực hiện cũng vẫn còn được kiểm nghiệm trong những năm học tiếp theo.
Bởi vì, rèn kỹ năng sống thực sự cần thiết và ngày càng cần thiết cho học sinh,
vì qua rèn kỹ năng sống sẽ tạo những sân chơi là các câu lạc bộ, hoạt động nhóm
cho học sinh, tìm hiểu di tích lịch sử, hướng học sinh cùng xây dựng trường lớp
xanh, sạch, đẹp. Mọi nội dung khác của phong trào “ Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực” cũng đều có thể xoay quanh “trục” rèn kỹ năng sống
cho các em để đi đến hiệu quả cao hơn, góp phần vào việc thực hiện thành cơng
những nhiệm vụ chung của tồn ngành giáo dục trong giai đoạn hiện nay.

II. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ

1. Đối với các cấp quản lý

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

quen với các môn học về kỹ năng sống như: Phục vụ bản thân, giao tiếp, thuyết
trình, giải quyết các vấn đề liên quan đến tệ nạn xã hội, vấn đề môi trường, hoả
hoạn, và biết bảo vệ mình trước người lạ để khơng bị xâm hại, lạm dụng...
,những môn học này sẽ giúp các em tự tin, chủ động và biết cách xử lý mọi tình
huống trong cuộc sống và quan trọng hơn là khơi gợi những khả năng tư duy
sáng tạo, biết phát huy thế mạnh của các em. Vì vậy, chương trình giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh cần được thực hiện một cách có đồng bộ, tránh hình
thức, có sự kiểm tra đôn đốc kịp thời từ cấp trên để công tác này đạt hiệu quả
thực sự.

2. Đối với Ban giám hiệu các nhà trường

Để chương trình giáo dục kỹ năng sống nói chung đi vào chương trình
giáo dục của nhà trường có hiệu quả thì cần phải có sự chỉ đạo cụ thể của Ban

giám hiệu nhà trường, sự thống nhất cao của cả Hội đồng Sư phạm và sự hợp tác
thực hiện nhịp nhàng của các bộ phận, đoàn thể trong nhà trường. Phải xây dựng
được một kế hoạch cụ thể và lâu dài, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ
phận chuyên môn một cách phù hợp, phải biết kết hợp các lực lượng giáo dục
trong và ngoài nhà trường để cùng chung tay thực hiện.

3. Đối với giáo viên

Nhiều người vẫn nghĩ rằng các em học sinh lớp 6, lớp 7, thậm chí lớp 8,
lớp 9 vẫn là trẻ con. Việc đưa các kiến thức nhạy cảm có quá sớm với các em
hay không? Sự thực là nếu không đưa ra cho các em, chờ đến khi các em 18 tuổi
thì sẽ là quá muộn. Giáo dục nghĩa là đón bắt. Điều này càng thể hiện rõ trong
việc rèn kỹ năng sống cho học sinh. Chúng ta không chỉ dạy cho các em cách
phản ứng, ứng xử với những tình huống mà các em đã và đang gặp phải, mà với
tư cách là những người đi trước, dù ít hay nhiều, khi này hay khi khác đã có lúc
phải trả giá cho những hành động và lời nói do thiếu hụt kỹ năng sống, các thầy
cơ cịn cần phải dự liệu rất nhiều tình huống có thể xảy đến với các em để tư vấn
kịp thời cho các em. Đừng để các em lặp lại những sai lầm mà chúng ta đã gặp.

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

lý luận giáo dục, biết vận dụng sáng tạo vào thực tiễn giáo dục thế hệ trẻ, làm tốt
công tác giáo dục, vũ trang tri thức khoa học, phát triển trí tuệ của học sinh.
Đồng thời, chú trọng giáo dục những phẩm chất đạo đức, rèn luyện năng lực để
học sinh trở thành những công dân tốt mai sau. Người giáo viên phải tham gia
các hoạt động chính trị xã hội với tư cách là lực lượng tri thức trong công cuộc
đổi mới, giác ngộ học sinh từ bỏ những thói hư tật xấu, phát huy những truyền
thống tốt đẹp của dân tộc, nâng cao nhận thức, tình cảm, tham gia có hiệu quả
vào cơng cuộc xây dựng đất nước văn minh hiện đại. Người giáo viên, để giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh thì bản thân không chỉ là người thầy- là tấm
gương sáng về nhân cách cho học sinh noi theo mà còn phải là một người bạn
thực sự gần gũi của các em.

* Riêng đối với các thầy cô Tổng phụ trách:

Vì chương trình giáo dục kỹ năng sống được lồng ghép trong chương
trình sinh hoạt Đội trong nhà trường, vì vậy vai trò của Tổng phụ trách, của các
anh chị phụ trách phải được nâng cao. Tổng phụ trách Đội phải có nhiệt huyết,
sáng tạo, có sự tham mưu kịp thời với Ban giám hiệu trong việc tổ chức các hoạt
động, phải có khả năng tổ chức, điều khiển chương trình hoạt động làm sao để
các hoạt động Đội, các nội dung giáo dục kỹ năng sống cuốn hút được nhiều em
tham gia và phát huy tối đa tác dụng.

4. Đối với cha mẹ học sinh

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

cũng không đơn giản là các kỹ năng nói chung mà cịn là việc tạo ra nhân cách
con người. Đó là thái độ sống, giá trị sống căn bản như tạo cho trẻ tính thật thà,
dũng cảm, biết cách thương yêu và biết cách vượt lên hoàn cảnh sống. Kỹ năng
sống sẽ được hình thành một cách tự nhiên và hiệu quả trong chính những mơi
trường hoạt động cụ thể. Do đó, ngay từ khi trẻ cịn nhỏ, gia đình cũng nên lên
kế hoạch định hướng thời gian học tập giữa kỹ năng sống và năng khiếu cho các
em.

Nói tóm lại, để mọi người có thể ủng hộ và tự giác thực hiện việc đưa nội
dung giáo dục kỹ năng sống vào trường học thì cần thiết phải hiểu đơn giản là
chúng ta hãy để cho học sinh được hoạt động trong lớp qua từng giờ học, qua
từng buổi sinh hoạt, hãy để cho học sinh cơ hội tự giải quyết vấn đề, cơ hội làm
việc theo nhóm, hãy hướng dẫn cho học sinh liên hệ nội dung bài học với cuộc
sống thực tế, ứng dụng kiến thức đã học để giải quyết những vấn đề thường
gặp trong cuộc sống. Mục tiêu giáo dục không chỉ là giảng dạy kiến thức cho
học sinh mà cần làm thế nào để học sinh có thể tìm kiến thức và tự giải quyết
vấn đề trong cuộc sống, làm thế nào để học sinh biết phát huy sức mạnh nhóm,

tăng cường sự hợp tác trong giải quyết vấn đề. Đối với học sinh, chúng ta phải
cho các em hiểu rằng, việc học tập và rèn luyện của các em hơm nay là các em
đang hồn thiện mình để hướng vào tương lai tươi đẹp .

III. KẾT LUẬN CHUNG

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

viên biết khám phá bản thân, tự điều chỉnh giá trị đang có để cùng chung tay
phát triển nhà trường, để thực sự “ mỗi thầy giáo, cô giáo là tấm gương đạo
đức, tự học và sáng tạo” cho học sinh noi theo.

Một số kinh nghiệm “ Rèn kỹ năng sống cho học sinh THCS” mà tơi giới
thiệu trên đây, khơng ngồi mục đích được đưa ra để cùng tham bàn với đồng
nghiệp về cách giáo dục trẻ trong bối cảnh xã hội hiện đại ngày nay, với mong
muốn thật đơn giản: Mỗi học sinh của chúng ta hôm nay sẽ là những chủ nhân
tương lai của đất nước- thực sự là những con người mới- có sức khỏe, có tri thức
và kinh nghiệm cuộc sống, đủ năng lực để có thể đứng vững trước mọi sóng gió
của cuộc sống hiện đại.

Trong thời gian nghiên cứu không nhiều, kinh nghiệm “Rèn kỹ năng
sống cho học sinh THCS” có thể cịn chưa được đầy đủ , cịn những thiếu
khuyết cần bổ sung. Tơi rất mong sẽ nhận được sự góp ý chân thành của các
đồng nghiệp cũng như sự đánh giá khách quan của Hội đồng khoa học để kinh
nghiệm trên được đầy đủ hơn, có khả năng ứng dụng rộng rãi trong các nhà
trường, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh của huyện Văn Giang
nói riêng, của tồn ngành nói chung.

Tôi xin chân thành cảm ơn.

Xuân Quan, ngày 25 tháng 3 năm 2012

NGƯỜI THỰC HIỆN

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

TÀI LIỆU THAM KHẢO
 Tài liệu tập huấn về kỹ năng sống của Unicef (2004)
 Kỹ năng sống dành cho bạn trẻ.

 Những giá trị sống cho Tuổi trẻ (Diane TillMan - NXB TP.HCM - 2000)
 Tài liệu tập huấn về kỹ năng sống cho trẻ em

 Những bí quyết giao tiếp tốt (Larry King)

</div>


skkn giáo dục tư tưởng và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thpt qua bài giảng địa lý