SKKN một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường THPT
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (5.94 MB, 59 trang )
T
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP
Ở CÁC TRƯỜNG THPT
LĨNH VỰC: QUẢN LÝ
Tháng 3 năm 2021
T
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT ANH SƠN 1
===***===
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP
Ở CÁC TRƯỜNG THPT
LĨNH VỰC: QUẢN LÝ
Người thực hiện:
LÊ THỊ AN
Chức vụ:
Phó hiệu trưởng
Năm học thực hiện: 2020 - 2021
Anh Sơn, tháng 3 năm 2021
MỤC LỤC
------
Nội dung
PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐÊ
Trang
1
1. Lý do chọn đề tài
1
2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
2
3. Mục đích nghiên cứu
2
4.Tính mới của đề tài, đóng góp của đề tài
2
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
4
1.Cơ sở khoa học
4
1.1.Cơ sở lý luận
4
1.1.1. Khái niệm giáo viên chủ nhiệm lớp
4
1.1.2. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp.
4
1.2.Cơ sở thực tiễn.
7
2.Kết quả điều tra, khảo sát, tình hình thực tế, thực trạng về những
vấn đề liên quan đến đề tài
9
2.1. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các
trường phổ thông.
9
2.2.Thực trạng công tác chủ nhiệm lớp trong các nhà trường.
12
3.Hạn chế, yếu kém của chủ đề được đề cập
14
4.Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm ở các
trường THPT.
15
4.1. Lựa chọn, phân công đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp.
15
4.2. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm.
17
4.2.1. Tổ chức triển khai nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm trong
nhà trường, các văn bản của cấp trên về công tác chủ nhiệm lớp.
17
4.2.2. Tổ chức các chuyên đề về công tác chủ nhiệm.
18
4.2.3. Thiết kế các loại hồ sơ về công tác chủ nhiệm.
20
4.2.4. Tổ chức kiểm tra chuyên đề về công tác chủ nhiệm.
21
4.2.5. Tổ chức thi giáo viên chủ nhiệm giỏi.
22
4.2.6. Làm tốt công tác thi đua khen thưởng.
22
4.3. Tổ chức các hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
chủ nhiệm.
25
4.3.1. Đổi mới hình thức sinh hoạt chủ nhiệm lớp.
25
4.3.2. Ban giám hiệu đồng hành cùng với giáo viên chủ nhiệm
trong quá trình triển khai, thực hiện nhiệm vụ.
28
4.3.3. Tổ chức cho giáo viên chủ nhiệm tìm hiểu hồn cảnh gia
đình học sinh.
28
5. Tính khoa học, tính sư phạm, tính mới của đề tài .
30
6. Kết quả thực hiện của việc nghiên cứu và áp dụng đề tài.
31
PHẦN III: KẾT LUẬN
33
1. Kết luận.
33
2. Đề xuất, kiến nghị.
34
TÀI LIỆU THAM KHẢO
35
PHỤ LỤC
36
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐÊ
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết 29- NQ/TW “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo,
đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường,
định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” đã nhấn mạnh “Giáo dục và đào
tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu
tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình,
kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo
là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến
mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện;
đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị
của các cơ sở giáo dục-đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và
bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học”.
Thực hiện nội dung của Nghị quyết, Chương trình giáo dục phổ thơng 2018
đã đề ra nhiệm vụ: “Chương trình giáo dục trung học phổ thơng giúp học sinh tiếp
tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức
và nhân cách công dân; khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời; khả năng lựa
chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hồn cảnh của
bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động; khả
năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng cơng
nghiệp mới”.
Để tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực của người học, đòi hỏi đội
ngũ giáo viên không ngừng học tập để nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ.
Bên cạnh chú trọng bồi dưỡng giảng dạy cần quan tâm đến đội ngũ giáo viên chủ
nhiệm lớp. Bởi GVCN lớp là người có vai trò quan trọng trong việc giáo dục đạo
đức, nhân cách của HS. Họ không chỉ là người trung gian làm cầu nối giữa nhà
trường và học sinh, phụ huynh, chịu trách nhiệm thực hiện mọi quyết định quản lý
của hiệu trưởng đối với lớp và các thành viên trong lớp, mà cịn là người góp phần
khơng nhỏ hình thành và nuôi dưỡng nhân cách học sinh, những chủ nhân tương
lai của đất nước. Một giáo viên chủ nhiệm giỏi sẽ xây dựng được một lớp giỏi,
nhiều lớp giỏi sẽ xây dựng thành một tập thể vững mạnh.
Trong giai đoạn hiệ nay, nhiều trường học chưa quan tâm đến đội ngũ giáo
viên chủ nhiệm. Ban giám hiệu chỉ biết giao khoán nhiệm vụ mà chưa bồi dưỡng,
giúp đỡ giáo viên trong giáo dục học sinh. Sự phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm
với Ban giám hiệu, giáo viên bộ môn, các tổ chức đoàn thể trong nhà trường với
hội cha mẹ học sinh chưa chặt chẽ. Đôi lúc, Hiệu trưởng giao cho giáo viên chủ
nhiệm quá nhiều nhiệm vụ, gây áp lực cho giáo viên nhất là việc thu tiền, dẫn đến
tình trạng giáo viên làm qua loa, thậm chí là bỏ bê công việc, không chú trọng đến
công tác giáo dục học sinh. Vì vậy, một số giáo viên khơng thích làm chủ nhiệm,
1
hoặc khi được phân cơng chủ nhiệm tìm cách thối thác. Mọi nhiệm vụ hiệu trưởng
giao đều khơng hồn thành, lớp tiến bộ chậm. Sau một thời gian Hiệu trưởng
không phân cơng chủ nhiệm. Trong q trình làm chủ nhiệm đơi lúc giáo viên cịn
cứng nhắc, nặng về xử lý kỷ luật, chưa có nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng
cơng tác chủ nhiệm. Việc xử lý các tình huống sư phạm chưa hợp lý, khoa học. Vì
vậy, trong thời gian qua nhiều vụ việc đáng tiếc liên quan đến học sinh xảy ra như
bạo lực học đường, vô lễ với giáo viên, vi phạm an tồn giao thơng, các tệ nạn xã
hội, đua đòi ăn chơi, chây lười trong học tập…. Ngun nhân dẫn đến tình trạng đó
một phần do các nhà trường chưa quan tâm đến đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, năng
lực chủ nhiệm của một số giáo viên hạn chế. Ban giám hiệu nhà trường chưa đánh
giá đúng vai trị, vị trí của giáo viên chủ nhiệm, trong công tác bồi dưỡng chỉ chú
trọng đến giảng dạy mà quên đi yếu tố quan trọng là giáo dục đạo đức, nhân cách
học sinh…chưa triển khai đầy đủ các văn bản hướng dẫn của cấp về quyền hạn và
nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm, về những thay đổi liên quan đến đánh giá xếp
loại, khen thưởng, kỷ luật học sinh. Chưa đánh giá đúng năng lực của giáo viên,
công tác thi đua khen thưởng giáo viên chủ nhiệm lớp chưa phù hợp.
Xuất phát từ thực tế đó, qua những năm làm cơng tác quản lý, chỉ đạo thực
hiện, học hỏi, đúc rút kinh nghiệm từ đồng nghiệp, tôi chọn đề tài: “Một số giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường
THPT”.
2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
- Đề tài được nghiên cứu, triển khai thực hiện ở một số trường học trên địa
bàn huyện Anh Sơn.
- Giáo viên trực tiếp làm công tác chủ nhiệm lớp.
3. Mục đích nghiên cứu
- Sáng kiến kinh nghiệm nhằm giúp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
chủ nhiệm lớp. Từ đó nâng cao chất lwongj giáo dục học sinh.
- Thơng qua sáng kiến này cũng giúp cho giáo viên nói chung, giáo viên chủ
nhiệm nói riêng thấy được vai trị, vị trí của giáo viên chủ nhiệm lớp. Đồng thời,
tơi cũng muốn qua sáng kiến này Ban giám hiệu nhà trường cần chia sẻ, giúp đỡ
đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, tạo điều kiện để giáo viên chủ nhiệm phát huy năng
lực của mình, hồn thành tốt nhiệm vụ dạy học và giáo dục, góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục tồn diện học sinh.
- Góp phần cung cấp một số lý luận, kiến thức về công tác chỉ đạo, quản lý, tổ
chức thực hiện nhiệm vụ giáo dục toàn diện trong nhà trường.
4.Tính mới của đề tài, đóng góp của đề tài
- Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của cấp trên, đề tài đã nghiên cứu thực trạng
đội ngũ giáo viên chủ nhiệm ở một số trường THPT nhất là trên địa bàn huyện Anh
2
Sơn từ đó chỉ đạo, thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên chủ nhiệm. Cụ thể:
- Lựa chọn đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp, bố trí giáo viên vào chủ nhiệm
các lớp phù hợp.
- Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm thông qua việc đổi mới nội dung,
hình thức các tiết chủ nhiệm, tổ chức các chuyên đề về công tác chủ nhiệm.
- Tư vấn, thiết kế một số hồ sơ về công tác chủ nhiệm.
- Ban giám hiệu cũng đồng hành, chia sẻ với giáo viên chủ nhiệm trong việc
triển khai thực hiện nhiệm vụ, đặc biệt là hỗ trợ giáo viên trong việc giáo dục học
sinh có khó khăn trong rèn luyện, học sinh có nguy cơ bỏ học, thường xuyên vi
phạm….
Đề tài được áp dụng nhiều năm và mang lại hiệu quả cao ở trường THPT Anh
Sơn I và một số trường trên địa bàn Anh Sơn. Đề tài có thể áp dụng rộng rãi ở các
trường học và các cấp học, nhất là bậc THPT.
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1.Cơ sở khoa học
3
1.1.Cơ sở lý luận
1.1.1. Khái niệm giáo viên chủ nhiệm lớp
Trong trường học, đơn vị tổ chức cơ bản để giảng dạy và học tập là lớp học.
Để quản lý trực tiếp học sinh, nhà trường sẽ phân công một giáo viên giảng dạy
làm công tác chủ nhiệm lớp.
Giáo viên chủ nhiệm là người có vai trị quan trọng trong công tác quản lý,
giáo dục học sinh. Giáo viên chủ nhiệm được coi như một “Hiệu trưởng” quản lý,
chỉ đạo triển khai các hoạt động liên quan đến học sinh trong lớp, trong đó giáo
dục đạo đức, nhân cách cho học sinh là nhiệm vụ quan trọng nhất.. Ngoài ra, giáo
viên chủ nhiệm là người tư vấn, định hướng cho học sinh thực hiện các kế hoạch
liên quan đến nhà trường, phối hợp với giáo viên bộ môn, cha mẹ học sinh, Đoàn
thanh niên trong việc giáo dục toàn diện học sinh. Chất lượng của học sinh trong
mỗi lớp học phụ thuộc nhiều yếu tố, song giáo viên chủ nhiệm giữ vai trị quan
trọng. Hiệu quả cơng tác của người giáo viên chủ nhiệm được thể hiện thơng qua
chính sản phẩm giáo dục của mình.
1.1.2. Vai trị của giáo viên chủ nhiệm lớp.
Giáo viên chủ nhiệm có vai trị rất quan trọng trong việc giáo dục học sinh.
“Giáo viên chủ nhiệm là nhân vật trung tâm, linh hồn của lớp, tập hợp và đoàn kết
học sinh trong tập thể. Giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trị to lớn trong tổ chức mọi
hoạt động của lớp nhằm giáo dục học sinh”.
Để nâng cao chất lượng đội n gũ giáo viên chủ nhiệm, Bộ giáo dục đào tạo đã
Ban hành Điều lệ Hội thi giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi giáo dục phổ thông và giáo
dục thường xuyên (Ban hành kèm theo Thông tư số 43/2012/TT-BGDĐT ngày 26
tháng 11 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo).
Mục đích của Hội thi là: a) Tuyển chọn, công nhận giáo viên đạt danh hiệu
giáo viên chủ nhiệm giỏi trong các cơ sở giáo dục phổ thông và giáo dục thường
xuyên, tạo điều kiện để giáo viên thể hiện năng lực, học tập, trao đổi kinh nghiệm
về công tác chủ nhiệm lớp; b) Phát hiện, tuyên dương và nhân rộng những điển
hình tiên tiến, góp phần tạo động lực nâng cao chất lượng giáo dục của mỗi trường,
mỗi địa phương và của cả nước, góp phần thu hút sự quan tâm của các lực lượng
xã hội tham gia giáo dục học sinh; c) Góp phần đánh giá thực trạng năng lực,
nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ, từ đó xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nhằm
nâng cao năng lực làm công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục.
Ngày 20 tháng 12 năm 2019, Bộ Giáo dục và đào tạo ra Thông tư
22/2019/TT-BGDĐT Ban hành quy định về Hội thi giáo viên dạy giỏi cơ sở giáo
dục mầm non; giáo viên dạy giỏi, giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi cơ sở giáo dục phổ
thơng.
Mục đích Hội thi là:
4
a) Phát hiện, công nhận, tôn vinh giáo viên đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi,
giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi và nhân rộng những điển hình tiên tiến, góp phần thu
hút sự quan tâm của các lực lượng xã hội tham gia giáo dục trẻ em, học sinh, tạo
động lực phát triển sự nghiệp giáo dục của mỗi địa phương và của toàn Ngành;
b) Tạo động lực cho giáo viên phấn đấu, hoàn thiện bản thân đáp ứng yêu cầu
đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển nghề nghiệp;
c) Góp phần nâng cao hiệu quả sinh hoạt chuyên môn và đẩy mạnh các phong
trào thi đua dạy và học trong trường học; khuyến khích, động viên, tạo cơ hội cho
giáo viên rèn luyện, tự học, sáng tạo, học hỏi, trao đổi, truyền đạt, phổ biến kinh
nghiệm trong cơng tác chăm sóc, ni dưỡng, giáo dục trẻ em đối với giáo viên
mầm non; công tác giảng dạy và công tác chủ nhiệm lớp đối với giáo viên phổ
thông.
Việc tổ chức Hội thi giáo viên chủ nhiệm giỏi càng khẳng định, giáo viên chủ
nhiệm lớp giữ vai trò rất quan trọng. Trong nhà trường không chỉ chú trọng đến
chất lượng giảng dạy mà cần phải quan tâm đến chất lượng đội ngũ giáo viên chủ
nhiệm lớp.
Từ năm học 2019 – 2020, Sở giáo dục đào tạo Nghệ An đã có các văn bản
hướng dẫn các trường học, nhất là bậc THPT tổ chức Hội thi giáo viên chủ nhiệm
giỏi cấp trường, trên cơ sở đó lựa chọn đội ngũ tham gia Hội thi giáo viên chủ
nhiệm giỏi cấp Tỉnh. Năm học 2020 – 2021, Sở giáo dục Nghệ An đã tổ chức Hội
thi giáo viên chủ nhiệm giỏi THPT và GDTX cấp tỉnh thu hút 188 giáo viên đăng
ký tham gia. Việc tổ chức và tham gia Hội thi sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội
ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp.
1.1.3. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp.
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 31 Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT ngày
28/3/2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở,
phổ thông và trường phổ thơng có nhiều cấp học.
1. Giáo viên bộ mơn có những nhiệm vụ sau đây:
a) Dạy học và giáo dục theo chương trình, kế hoạch giáo dục, kế hoạch dạy
học của nhà trường theo chế độ làm việc của giáo viên do Bộ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo quy định; quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trường
tổ chức; tham gia các hoạt động của tổ chuyên môn; chịu trách nhiệm về chất
lượng, hiệu quả giáo dục; tham gia nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng;
b) Tham gia công tác phổ cập giáo dục ở địa phương;
c) Rèn luyện đạo đức, học tập văn hố, bồi dưỡng chun mơn, nghiệp vụ để
nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy và giáo dục; vận dụng các phương pháp
dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo, rèn luyện phương
pháp tự học của học sinh;
5
d) Thực hiện Điều lệ nhà trường; thực hiện quyết định của Hiệu trưởng, chịu
sự kiểm tra, đánh giá của Hiệu trưởng và các cấp quản lý giáo dục;
đ) Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo, gương mẫu trước học
sinh; thương yêu, tôn trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh, bảo vệ các
quyền và lợi ích chính đáng của học sinh; đồn kết, giúp đỡ đồng nghiệp; tạo dựng
môi trường học tập và làm việc dân chủ, thân thiện, hợp tác, an toàn và lành mạnh;
e) Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm, các giáo viên khác, gia đình học sinh,
Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh
trong dạy học và giáo dục học sinh;
g) Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.
2. Giáo viên chủ nhiệm, ngoài các nhiệm vụ quy định tại khoản 1 của Điều
này, cịn có những nhiệm vụ sau đây:
a) Xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội dung,
phương pháp giáo dục bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học sinh, với
hoàn cảnh và điều kiện thực tế nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của từng
học sinh;
b) Thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng;
c) Phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với các giáo viên bộ mơn, Đồn
thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, các
tổ chức xã hội có liên quan trong việc hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn luyện,
hướng nghiệp của học sinh lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động các nguồn
lực trong cộng đồng phát triển nhà trường;
d) Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm học; đề nghị
khen thưởng và kỷ luật học sinh; đề nghị danh sách học sinh được lên lớp thẳng,
phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại
lớp; hoàn chỉnh việc ghi sổ điểm và học bạ học sinh;
đ) Báo cáo thường kỳ hoặc đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng.
Trong Thông tư 32/ TT- BGDĐT ngày 15 tháng 9 năm 2020 của Bộ giáo dục
và đào tạo ban hành cũng không ghi rõ nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm nhưng
Điều 27 đã quy định về Nhiệm vụ của giáo viên
1. Thực hiện nhiệm vụ tổ chức các hoạt động dạy học, giáo dục theo kế hoạch
giáo dục của nhà trường và kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn; quản lý học sinh
trong các hoạt động giáo dục do nhà trường tổ chức; tham gia các hoạt động
chuyên môn; chịu trách nhiệm về chất lượng, hiệu quả giáo dục.
2. Trau dồi đạo đức, nêu cao tinh thần trách nhiệm, giữ gìn phẩm chất, danh
dự, uy tín của nhà giáo; gương mẫu trước học sinh; thương yêu, đối xử công bằng
và tôn trọng nhân cách của học sinh; bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của
học sinh; đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp.
6
3. Học tập, rèn luyện để nâng cao sức khỏe, trình độ chính trị, chun mơn,
nghiệp vụ, đổi mới phương pháp dạy học, giáo dục.
4. Tham gia tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ.
5. Tham gia công tác phổ cập giáo dục trung học cơ sở ở địa phương.
6. Thực hiện nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật và của ngành
Giáo dục, các quyết định của hiệu trưởng; thực hiện nhiệm vụ do hiệu trưởng phân
công, chịu sự kiểm tra, đánh giá của hiệu trưởng và các cấp quản lý giáo dục.
7. Phối hợp với Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, Đồn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, gia đình học sinh và
các tổ chức xã hội liên quan để tổ chức hoạt động giáo dục.
8. Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.
Như vậy, giáo viên chủ nhiệm có vị trí quan trọng và vai trò to lớn trong giáo
dục học sinh. Chất lượng học sinh như thế nào phụ thuộc vào chất lượng đội ngũ
giáo viên chủ nhiệm.
Với vị trí vai trò và nhiệm vụ như vậy, đòi hỏi người giáo viên khơng ngừng
học tập tích lũy kinh nghiệm để làm cơng tác chủ nhiệm có hiệu quả, đồng thời
Ban giám hiệu nhà trường phải quan tâm bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ giáo viên có
đầy đủ năng lực, phẩm chất mới nâng cao được hiệu quả giáo dục học sinh.
1.2.Cơ sở thực tiễn.
Giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò hết sức quan trọng. Sau khi phân công giảng
dạy, căn cứ vào mặt bằng lao động, năng lực của từng giáo viên, Hiệu trưởng phân
công giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp. Giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp
quản lý, chỉ đạo, điều hành, tư vấn định hướng, tổ chức và giáo dục học sinh. Trên
cơ sở những những vụ được ghi trong Điều lệ trường phổ thông, giáo viên chủ
nhiệm còn phải triển khai nhiều hoạt động do Hiệu trưởng phân cơng.
- Giáo viên chủ nhiệm lớp ngồi nhiệm vụ giảng dạy, phải triển khai đầy đủ
các kế hoạch của nhà trường, thực hiện các nhiệm vụ giáo dục tồn diện học sinh.
Trong đó nhiệm vụ giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh là nhiệm quan trọng nhất.
Bởi trong giai đoạn hiện nay, việc giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh hết sức
quan trọng. Bên cạnh đó, giáo viên chủ nhiệm là người giám sát, tư vấn, điều hành,
tổ chức các hoạt động nhằm giúp học sinh hồn thiện bản thân. Giáo viên chủ
nhiệm cịn là người bạn để lắng nghe tâm tư nguyện vọng của học sinh, từ đó có
các giải pháp nhằm giải quyết các khó khăn cho các em. Giáo viên chủ nhiệm còn
là người bạn đồng hành trong học tập và hoạt động của các em. Có thể nói, giáo
viên chủ nhiệm như người cha, người mẹ thứ hai của học sinh. Giáo viên chủ
nhiệm tận tâm, chăm lo cho học sinh sẽ tạo ra một thế hệ học sinh phát triển tồn
diện. Một người giáo viên chủ nhiệm giỏi sẽ góp phần xây dựng nên một tập thể
lớp vững mạnh, nhiều tập thể lớp vững mạnh sẽ xây dựng nên một nhà trường phát
triển toàn diện.
7
- Giáo viên chủ nhiệm cũng là nhà “ngoại giao”, là cầu nối giữa nhà trường –
gia đình và xã hội trong việc giáo dục học sinh. Làm tốt công tác phối hợp giáo
dục sẽ góp phần giáo dục học sinh trở thành những người phát triển toàn diện,
năng động, sáng tạo, phát huy được năng lực của bản thân.
Để thực hiện được nhiệm vụ của mình, những người làm cơng tác chủ nhiệm
phải tìm hiểu, nắm vững tình hình học sinh, năng lực sở trường cũng như những
nhược điểm hạn chế của các em để xây dựng kế hoạch, phương pháp giáo dục phù
hợp mới nâng cao được chất lượng giáo dục.Trên cơ sở kế hoạch được xây dựng,
giáo viên chủ nhiệm có nhiều giải pháp để áp dụng đối với từng học sinh để các em
tiến bộ. Giáo viên chủ nhiệm phải là thường xuyên liên hệ với giáo viên bộ mơn,
Đồn thanh niên để nắm bắt tình hình học sinh, là cầu nối giữa ban giám hiệu, các
tổ chức trong nhà trường với phụ huynh, học sinh. Giáo viên chủ nhiệm là người
đại diện cho nhà trường truyền tải các thông tin đến phụ huynh, học sinh, đồng thời
cũng là người đại diện tập thể lớp trước nhà trường.
Có thể nói, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm hết sức vất vả, nặng nề. Vì vậy
có nhiều giáo viên rất thích làm cơng tác chủ nhiệm, họ tìm thấy niềm vui khi gần
gũi trị chuyện với các em, vui vì đã giáo dục các em trở thành những cơng dân có
ích. Song cũng có những giáo viên khơng thích làm chủ nhiệm vì áp lực, vì mất
thời gian.
Trên thực tế, có nhiều giáo viên làm cơng tác chủ nhiệm rất thành công, bởi
họ đã bỏ nhiều công sức vào việc dạy dỗ các em, giúp các em phát huy được năng
lực của mình, tạo điều kiện để các em học tập, hoạt động góp phần hồn thiện bản
thân. Nhưng cũng có nhiều giáo viên chưa thành cơng trong công tác chủ nhiệm.
Năm nào làm công tác chủ nhiệm đều có học sinh bị kỷ luật, lớp ln đứng cuối
trường, các nhiệm vụ nhà trường giao đều hoàn thành chậm…Qua khảo sát thực tế
bản thân tôi rút ra những nguyên nhân sau:
- Nhà trường chưa coi trọng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, việc bồi dưỡng chủ
yếu quan tâm đến chất lượng giảng dạy.
- Việc bố trí, lựa chọn, phân công nhiệm vụ cho giáo viên chưa phù hợp nên
chưa phát huy được năng lực sở trường của giáo viên.
- Chưa tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề để giáo viên trao đổi, học hỏi
kinh nghiệm lẫn nhau, chưa tạo được khơng gian để giáo viên có thể nói lên tâm
tư, nguyện vọng của bản thân, những khó khăn vướng mắc khi làm cơng tác chủ
nhiệm. Vì vậy, việc tiếp cận các văn bản mới về công tác giáo dục, thực hiện
nhiệm vụ năm học của giáo viên chưa đầy đủ.
- Ban giám hiệu nhà trường chưa chú trọng kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ
của giáo viên chủ nhiệm nhằm phát hiện những tồn tại để giúp đỡ giáo viên khắc
phục.
8
- Ban giám hiệu chưa phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm trong giáo
dục học sinh, chưa có biện pháp để hỗ trợ giáo viên khi giáo dục học sinh chậm
tiến.
- Việc xét thi đua khen thưởng của giáo viên cịn nặng về thành tích, chưa
đánh giá thỏa đáng công sức của giáo viên chủ nhiệm, nhất là những lớp có nhiều
tiến bộ nhưng chưa được khen thưởng.
Từ thực tiễn đó, trong những năm làm cơng tác quản lý, bản thân tơi cũng đã
nhận thấy được những khó khăn, vướng mắc khi giáo viên làm công tác chủ
nhiệm. Những nguyên nhân bản thân tôi đã nêu trên nếu được giải quyết kịp thời,
triệt để, chất lượng đội ngũ của giáo viên chủ nhiệm sẽ được nâng lên. Giáo viên
chủ nhiệm có năng lực, phẩm chất tốt sẽ góp phần quan trọng vào việc nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện học sinh. Khi chất lượng của mỗi lớp được nâng lên
sẽ xây dựng nên tập thể nhà trường vững mạnh và đào tạo được nhiều thế hệ học
sinh trở thành những công dân tốt, phát huy được năng lực của bản thân. Hay nói
cách khác, muốn nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh, nhà trường cần
có nhiều giải pháp để bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm
lớp.
2.Kết quả điều tra, khảo sát, tình hình thực tế, thực trạng về những vấn
đề liên quan đến đề tài
2.1. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường
phổ thơng.
Việc bố trí đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường THPT thường căn
cứ vào mặt bằng lao động, năng lực làm công tác chủ nhiệm của đội ngũ giáo viên.
Trong số giáo viên, giáo viên làm công tác chủ nhiệm chỉ chiếm khoảng hơn 1/3
tổng số giáo viên trong nhà trường,vì vậy, các trường thường luân phiên bố trí giáo
viên chủ nhiệm. Thơng thường sau 1 khóa chủ nhiệm (3 năm) giáo viên lại được
nghỉ để bố trí người khác kế tiếp, cũng có những trường do năng lực giáo viên có
hạn nên nhiều giáo viên khơng phải bố trí chủ nhiệm.
Để thực hiện đề tài, bản thân đã tiến hành khảo sát một số giáo viên theo mẫu:
MẪU PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN GIÁO VIÊN VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
Họ và tên giáo viên: ………………………………….giảng dạy môn:…..
Đã giảng dạy được: ……….năm. Làm công tác chủ nhiệm lớp: …….năm
Xin thầy (cô) cho ý kiến sau:
9
* Sau khi phát phiếu thăm dò 100 giáo viên THPT, tôi nhận được kết quả
như sau:
Nội dung
Theo thầy (cô)
công tác chủ
nhiệm lớp có
quan trọng
khơng?
Kết quả
Rất quan trọng
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
60/100
60%
40/100
40%
Rất thích
Thầy (cơ) có
thích làm chủ
nhiệm khơng?
Làm cơng tác
chủ nhiệm đem
lại cho thầy
(cơ) niềm vui
khi nào?
Thầy (cơ) khó
khăn nhất khi
làm cơng tác chủ
nhiệm?
Thích
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
40/100
40%
40/100
40%
Khi lớp được thăng
bậc
Khơng quan trọng
Số
lượng
0/100
Tỉ lệ
0%
Khơng thích
Số lượng
Khi giáo dục học
sinh tiến bộ
Số
lượng
20/100
Tỉ lệ
20%
Tất cả các ý trên
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
60/100
60%
20/100
20%
20/100
20%
Dạy giỏi
Giáo viên chủ
nhiệm cần nhất
điều gì?
Quan trọng
Cần nắm bắt tâm tư,
nguyên vọng, hoàn
cảnh học sinh
Tất cả các ý trên
Số
lượng
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
40/100
20%
20/100
20%
Khi tổ chức họp phụ
huynh
Khi giáo dục học
sinh cá biệt
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
30/100
30%
40/100
40%
60/100
Tỉ lệ
60%
Khi tư vấn cho học
sinh.
Số
lượng
30/100
Tỉ lệ
30%
Qua kết quả khảo sát, tôi nhận thấy những giáo viên tâm huyết với nghề đều
u thích cơng tác chủ nhiệm và coi đây là nhiệm vụ rất quan trọng trong nhà
trường. Thầy cơ đã tìm thấy niềm vui, cảm hứng cho những giờ dạy sau mỗi thành
công của học trị. Thầy cơ vui khi học sinh tiến bộ, khi giáo dục thành công một
học sinh chậm tiến, vui khi giúp đỡ được học sinh có hồn cảnh khó khăn, vui vì
đã thuyết phục được các em trở lại trường khi các em có ý định bỏ học và có lẽ
10
niềm vui lớn nhất của giáo viên chủ nhiệm là các em đã trưởng thành và trở thành
những công dân tốt sau khi rời mái trường thân yêu. Dù không cịn trong vịng tay
của thầy cơ nhưng các em ln nhớ về thầy cô, nhớ về mái trường THPT thân u
của mình.
Bên cạnh đó, cũng có những giáo viên cảm thấy bị bắt buộc khi làm công tác
chủ nhiệm. Họ khơng thích làm cơng tác chủ nhiệm vì khơng muốn “”mất thời
gian, tốn công sức”, sau giờ dạy được nghỉ ngơi không phải tất bật bởi các hồ sơ,
sổ sách, không liên quan đến các kế hoạch của nhà trường. Mỗi đợt thi đua không
phải lo lắng lớp bị tụt bậc, không phải chịu áp lực giữa nhà trường với phụ huynh,
không phải đau đầu khi học sinh vi phạm… Những giáo viên khơng thích làm chủ
nhiệm điều đó chứng tỏ năng lực sư phạm có nhiều hạn chế, họ chưa có các giải
pháp để giáo dục học sinh. Họ sẵn sàng dạy thêm 4 tiết thay vì làm cơng tác chủ
nhiệm.
Công tác chủ nhiệm lớp phụ thuộc rất lớn vào năng lực của giáo viên chủ
nhiệm. Một trong những ngun nhân giáo viên khơng thích làm cơng tác chủ
nhiệm là do giáo viên vẫn còn thụ động, chờ kế hoạch cụ thể của cấp trên, chưa
chủ động trong việc triển khai kế hoạch và giáo dục học sinh. Ban giám hiệu nhà
trường chỉ đưa ra kế hoạch chung, không thể làm thay phần việc của giáo viên chủ
nhiệm, không thể lúc nào cũng “cầm tay chỉ việc”. Chính vì vậy mà hiệu quả giáo
dục còn thấp, lớp lúc nào cũng ở vị trí tốp cuối của trường.
Bản thân, người chủ nhiệm cũng chưa cố gắng, chưa học hỏi, tích lũy kinh
nghiệm để giáo dục học sinh đạt hiệu quả. Vì vậy, chưa nắm bắt kịp thời tình hình
của học sinh lớp mình để chấn chỉnh, hoặc ngăn chặn các biểu hiện vi phạm. Khi
học sinh vi phạm cịn có các hình thức kỷ luật thiếu tính răn đe, hoặc khơng mang
tính giáo dục, thậm chí là phản giáo dục gây bức xúc trong giáo viên, phụ huynh và
học sinh.
Trên thực tế một số giáo viên chủ nhiệm chưa có sự phối hợp với giáo viên bộ
mơn, đồn thanh niên, Hội cha mẹ học sinh dẫn đến chất lượng giáo dục chưa
mang lại hiệu quả cao. Nội dung, hình thức tổ chức các buổi sinh hoạt lớp mang
tính rập khn, thiếu đầu tư, nghèo nàn, nặng về hành chính, khơng thu hút, lôi
cuốn HS, hiệu quả giáo dục thấp. Trong các buổi sinh hoạt tập thể lớp, ngoại khóa
giáo viên còn chưa chủ động tổ chức cho học sinh thảo luận, tranh luận về một chủ
đề thiết thực nào đó hoặc trải nghiệm thực tế để giáo dục phẩm chất đạo đức và kỹ
năng sống cho các em...
Một số trường THPT cũng chưa quan tâm đến đội ngũ giáo viên chủ nhiệm.
Việc phân công giáo viên chủ nhiệm chưa phù hợp. Ban giám hiệu chưa tổ chức
các chuyên đề để tạo điều kiện cho giáo viên nắm bắt các chủ trương, văn bản của
cấp trên, chưa tổ chức sinh hoạt để giáo viên trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn
nhau. Nhiều trường, Ban giám hiệu nhà trường giao cho giáo viên chủ nhiệm quá
nhiều việc, nhất là đặt nặng vấn đề thu tiền, gây áp lực cho giáo viên.
11
Trong các giờ sinh hoạt chủ nhiệm chưa đổi mới, cịn gị bó nội dung sinh
hoạt, chưa có định hướng để giáo viên đổi mới các giờ sinh hoạt để mang lại hiệu
quả giáo dục cao hơn. Khi giáo viên chủ nhiệm gặp khó khăn trong việc giáo dục
học sinh, Ban giám hiệu nhà trường chưa cùng đồng hành với giáo viên, giúp giáo
viên tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc. Chính vì điều đó, sự phối hợp giữa Ban
giám hiệu nhà trường với giáo viên chủ nhiệm chưa chặt chẽ nên hiệu quả mang lại
chưa cao.
2.2.Thực trạng công tác chủ nhiệm lớp trong các nhà trường.
Khi được phân công cơng tác chủ nhiệm, có những giáo viên vui vì đó là cơng
việc u thích, nhưng cũng có những giáo viên buồn vì “bị chủ nhiệm”. Khi nhận
lớp chủ nhiệm, tâm trạng của mỗi giáo viên cũng khác nhau, có người phân cơng
lớp nào cũng được, nhưng có giáo viên lại sợ phải vào những lớp mà chất lượng
đầu vào thấp, kèm theo nhiều học sinh cá biệt.
Theo Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT về Điều lệ trường trung học cơ sở, phổ thơng
và trường phổ thơng có nhiều cấp học ban hành ngày 28/3/2011 của Bộ Giáo dục
và Đào tạo, giáo viên chủ nhiệm ngồi nhiệm vụ của người giáo viên cịn có
nhiệm vụ khác. Trên thực tế, có những giáo viên chưa thực hiện đầy đủ các nhiệm
vụ theo quy định. Song có những giáo viên khơng chỉ thực hiện các nhiệm vụ trên
mà còn tổ chức rất nhiều hoạt động nhằm phát huy năng lực của học sinh, tổ chức,
hướng dẫn các em tham gia các hoạt động để giúp học sinh phát triển tồn diện.
Tơi đã tiến hành khảo sát về các giải pháp công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên:
MẪU KHẢO SÁT CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC
CHỦ NHIỆM.
Họ và tên giáo viên: ………………………………..Giáo viên trường: ……………
Đã tham gia công tác chủ nhiệm: ………..…..năm
Thầy (cô) hãy cho biết ý kiến về các giải pháp các thầy cô đã thực hiện
khi làm công tác chủ nhiệm lớp:
Nội dung
Kết quả
BGH nhà
Tổ chức học tập
trường có cung
cấp các VB về
nhiệm vụ năm Số lượng Tỉ lệ
30%
học, giáo dục 30/100
học sinh.
Tìm hiểu hồn
cảnh gia đình,
năng lực học
sinh, tâm tư
Có
Có triển khai
Số lượng
Tỉ lệ
60/100
60%
Khơng
Khơng triển khai
Số
lượng
10/100
Tỉ lệ
10%
Khơng cần thiết
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
50/100
50%
40/100
40%
Số
lượng
Tỉ lệ
10%
12
nguyện vọng?
Thường xun
phối hợp, trao
đổi với giáo
viên bộ mơn,
Đồn thanh
niên
10/100
Phối hợp chặt chẽ
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
40/100
40%
40/100
40%
Phối hợp chặt chẽ
Phối hợp với
cha mẹ học sinh
Trao đổi, báo
cáo tình hình lớp
với BGH.
Thầy (cơ) có đổi
mới nội dung,
hình thức sinh
hoạt lớp khơng?
Có phối hợp
Có phối hợp
Khơng phối hợp
Số
lượng
20/100
Tỉ lệ
20%
Khơng phối hợp
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
60/100
60%
20/100
20%
20/100
20%
Thường xuyên báo
cáo
Có báo cáo
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
40/100
40%
30/100
30%
Thường xuyên đổi
mới
Có đổi mới
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
50/100
50%
30/100
30%
Thầy (cô) muốn Phân công nhiệm vụ
BGH phân công
lớp chủ nhiệm
Tỉ lệ
hay tổ chức bốc Số lượng
thăm
40/100
40%
Bốc thăm
Số lượng
Tỉ lệ
40/100
40%
Ít báo cáo
Số
lượng
30/100
Tỉ lệ
30%
Khơng đổi mới
Số
lượng
20/100
Tỉ lệ
20%
Khơng có ý kiến
Số
lượng
20/100
Tỉ lệ
20%
Sau khi tiến hành khảo sát, thu kết quả và trao đổi với nhiều giáo viên chủ
nhiệm, bản thân tôi nhận thấy: Sau khi nhận lớp, hầu hết giáo viên đề tiến hành
điều tra lý lịch học sinh để phân công cán bộ lớp, đồng thời tìm hiểu về hồn cảnh,
năng lực của từng học sinh trên cơ sở đó để xây dựng kế hoạch giáo dục và đề ra
các giải pháp giáo dục phù hợp. Những giáo viên có năng lực rất mám tâm để thực
hiện kế hoạch giáo dục, thường xuyên nắm tình hình học sinh để uốn nắn kịp thời.
Phối hợp chặt chẽ với Ban giám hiệu nhà trường, Đoàn thanh niên, Hội cha mẹ học
13
sinh, giáo viên dạy để tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh. Để phát huy năng
lực học sinh giáo viên đã tổ chức nhiều hoạt động như thăm hỏi gia đình học sinh,
đổi mới giờ sinh hoạt chủ nhiệm, tổ chức các hoạt động để học sinh bộc lộ những
năng lực của bản thân. Khi học sinh gặp khó khăn, giáo viên chủ nhiệm trở thành
những người bạn để tâm sự chia sẻ, khi học sinh cần giúp đỡ giáo viên trở thành
người cha, người mẹ của các em.
Trong các giờ chủ nhiệm trên lớp, để tránh nhàm chán cho học sinh nhiều
giáo viên đã thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt, tạo điều kiện để
các em có mơi trường để phát huy năng lực của bản thân, sửa chữa, khắc phcuj
những tồn tại. Thông qua đổi mới các giờ sinh hoạt, các em được hịa đồng, được
thể hiện chính mình và khơng bị áp lực vào các giờ sinh hoạt lớp.
Từ thực tế đó, đòi hỏi các nhà trường cần quan tâm hơn nữa đến đội ngũ giáo
viên chủ nhiệm, cần có nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
chủ nhiệm, tạo môi trường để giáo viên chủ nhiệm phát huy khả năng của bản thân,
có nhiều cống hiến cho sự nghiệp trồng người hiệu quả.
3.Hạn chế, yếu kém của chủ đề được đề cập
Giáo viên chủ nhiệm có vai trò hết sức quan trọng trong giáo dục học sinh,
song trên thực tế việc tổ chức các đợt tập huấn cho giáo viên chủ nhiệm rất ít. Các
văn bản hướng dẫn về công tác chủ nhiệm cũng hạn chế. Mới đây nhất khi Thông
tư 32/ TT- BGDĐT ngày 15 tháng 9 năm 2020 của Bộ giáo dục và đào tạo ban
hành cũng không ghi rõ nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm, chỉ uy định về nhiệm
vụ của giáo viên nói chung. Quy chuẩn về các giờ sinh hoạt chủ nhiệm lớp, giáo
viên chủ nhiệm phải tổ chức các hoạt động như thế nào cũng gần như khơng có. Vì
vậy việc phân công nhiệm vụ cho giáo viên chủ nhiệm của Ban giám hiệu nhà
trường cũng gặp khó khăn. Từ trước đến nay, giáo viên chủ nhiệm ngoài các nhiệm
vụ giáo dục học sinh còn phải thực hiện nhiệm vụ quan trong là thu các khoản của
học sinh nộp lên nhà trường. Hầu hết giáo viên làm công tác chủ nhiệm đều ngại
khi thực hiện nhiệm vụ này. Nếu thu tiền thì chỉ thu vào các giờ sinh hoạt, mà giờ
sinh hoạt thu tiền thì các hoạt động giáo dục khác khơng cịn thời gian. Những
giáo viên khơng có năng khiếu thì phải “bù lỗ” khi học sinh nghỉ học…mà khơng
giao cho giáo viên chủ nhiệm thu thì kế tốn, thủ quỹ không thể trực tiếp thu được.
Thông tư 32/ TT- BGDĐT của Bộ giáo dục và đào tạo ban hành cũng gây
nhiều tranh cãi trong dư luận, như cho học sinh sử dụng điện thoại trong các giờ
học khi giáo viên cho phép nên việc quản lý học sinh sẽ gặp khó khăn. Thơng tư
cũng thay đổi hình thức kỷ luật học sinh, chủ yếu sử dụng các biện pháp giáo dục
kỷ luật tích cực cũng là điểm mới làm cho hiệu quả giáo dục của giáo viên chủ
nhiệm hạn chế.
Làm công tác chủ nhiệm lớp là một nhiệm vụ khó và hết sức nặng nề mà hầu
như giáo viên nào cũng phải thực hiện. Vì vậy cũng có một số tài liệu, đề tài khoa
học, sáng kiến kinh nghiệm đề cập đến giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
14
viên chủ nhiệm nhưng chủ yếu ở cấp học Tiểu học, Trung học cơ sở. Các đề tài chỉ
mới đề cập đến một số giải pháp mang tính chung chung, chưa cụ thể, chưa mang
tính đồng bộ. Việc tổ chức tập huấn cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm còn ít, chủ
yếu là cốt cán, tổ chức thi giáo viên chủ nhiệm giỏi cũng mới tiến hành…
Với cương vị quản lý, phụ trách công tác chủ nhiệm lớp, trong những năm
qua, trường THPT Anh Sơn I đã chú trọng bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm,
phân công cán bộ quản lý phụ trách cơng tác chủ nhiệm lớp, có nhiều giải pháp để
nâng cao vai trò, trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm.
Để nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh, nhà trường không chỉ quan tâm đến
chất lượng văn hóa mà cần chú trọng đến giáo dục tồn diện học sinh. Công tác
giáo dục học sinh cũng không nên khốn trắng cho giáo viên chủ nhiệm, Đồn
thanh niên. Ban giám hiệu nhà trường cũng cần vào cuộc, đồng hành, giúp đỡ, tạo
điều kiện để giáo dục học sinh. Có như vậy, giáo viên chủ nhiệm mới yên tâm để
thực hiện nhiệm vụ của mình, chất lượng giáo dục học sinh mới được nâng cao.
Chính điều đó làm cho nhiều giáo viên thích làm cơng tác chủ nhiệm, hăng say, tận
tâm tìm hiểu, đề ra các giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. Và
cũng vì thế, trong những năm qua, trường THPT Anh Sơn I đã có nhiều giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm nên các vụ bạo lực học
đường, vi phạm an tồn giao thơng… giảm đáng kể. Số học sinh chậm tiến, xếp
đạo đức loại yếu thấp. Số học sinh các khóa sau khi ra trường tổ chức rất nhiều
hoạt động nhằm tri ân thầy cô, mái trường THPT thân yêu của mình. Khi ra trường
các em đều phát huy tốt khả năng của mình, trở thành những công dân tốt.
4.Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm ở các
trường THPT.
4.1. Lựa chọn, phân công đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp.
Trong sự nghiệp giáo dục của mình, mỗi giáo viên ít nhất đều được phân công
làm giáo viên chủ nhiệm lớp. Vậy việc phân công chủ nhiệm lớp, Hiệu trưởng
thường căn cứ vào tiêu chí sau:
- Sau khi phân cơng giảng dạy, dựa vào mặt bằng lao động để phân công công
tác chủ nhiệm.
- Dựa vào năng lực của giáo viên, chọn những giáo viên đã nhiều năm làm
công tác chủ nhiệm lớp.
Việc lựa chọn giáo viên làm công tác chủ nhiệm rất quan trọng, chất lượng
giáo dục học sinh phụ thuộc vào năng lực của giáo viên chủ nhiệm. Những giáo
viên làm công tác chủ nhiệm thường xuyên sẽ đúc rút được nhiều kinh nghiệm, có
nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh, vì vậy khi được phân công
vào chủ nhiệm bất cứ lớp nào họ đều nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo dục.
Song cũng có những giáo viên năng lực chủ nhiệm có nhiều hạn chế nên sau một
đến hai khóa chủ nhiệm khơng thành cơng, Hiệu trưởng khơng bố trí làm cơng tác
chủ nhiệm nữa, khi cần thiết mới phân công chủ nhiệm. Vậy làm thế nào để lựa
15
chọn, bố trí đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp phù hợp góp phần nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp.
Trước hết, Hiệu trưởng nên luân phiên bố trí giáo viên làm chủ nhiệm lớp, để
giáo viên nào cũng được làm chủ nhiệm. Tất nhiên, trong năm học khơng phải ai
cũng làm chủ nhiệm, vì trong số giáo viên chỉ có khoảng hơn 1/3 giáo viên làm chủ
nhiệm. Đối với những giáo viên có năng lực chủ nhiệm tốt, dạy giỏi có thể phân
cơng vào chủ nhiệm những lớp năng lực học sinh tốt, hoặc những lớp có nhiều học
sinh chậm tiến. Bởi họ có nhiều giải pháp để giáo dục, giúp đỡ học sinh tiến bộ.
Ngược lại, những giáo viên mới làm công tác chủ nhiệm hoặc có ít kinh nghiệm
nên bố trí vào những lớp học sinh ngoan hơn. Trong q trình làm cơng tác chủ
nhiệm, ban giám hiệu cần quan tâm, hỗ trợ để giáo viên hồn thành tốt nhiệm vụ
của mình. Nếu thực sự giáo viên khơng có khả năng làm cơng tác chủ nhiệm, Hiệu
trưởng có thể phân cơng cơng việc khác phù hợp hơn.
Việc xếp lớp học sinh cũng cần chú ý, sau khi chọn học sinh vào các lớp
chọn, số còn lại nên chia đều về năng lực, sở trường, dân tộc, tơn giáo, hồn cảnh,
để tránh một lớp có nhiều học sinh có hồn cảnh sẽ khó khăn cho giáo viên.
Bố trí giáo viên làm cơng tác chủ nhiệm cũng nên sắp xếp từ lớp 10 đến lớp
12, trường hợp đặc biệt mới thay đổi giữa chừng. Thường thì những lớp giáo viên
chủ nhiệm cũ bất lực phải thay thế, Hiệu trưởng thường phân cơng giáo viên có
kinh nghiệm vào thay thế. Điều này sẽ góp phần cải thiện chất lượng giáo dục học
sinh. Tuy nhiên, một vài lần giáo viên có thể chấp nhận vào chủ nhiệm giữa chừng
nhưng nếu thường xuyên phải chủ nhiệm lớp ngang như thế giáo viên sẽ chán, và
như vậy hiệu quả sẽ không cao.
Ở mỗi trường THPT, theo văn bản không được chọn lớp mà phải chia đều
năng lực học sinh. Tuy nhiên trên thực tế, trường nào cũng có vài ba lớp chọn để
bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh đậu đại học đạt điểm cao. Việc bố trí chủ nhiệm
lớp này Ban giám hiệu nhà trường thường cân nhắc kỹ. Cịn những lớp khác phân
cơng.
Nhiều giáo viên hết khóa này đến khóa khác đều được phân cơng chủ nhiệm
các lớp cuối. Năng lực học sinh yếu kèm theo hay quấy phá. Vậy để tạo công bằng
trong phân công chủ nhiệm, nhà trường nên cho giáo viên bốc thăm. Vì khi bốc
thăm trúng lớp nào giáo viên sẽ không bị mặc cảm và sẽ cố gắng hơn trong cơng
tác chủ nhiệm.
Ngồi ra, có thể căn cứ vào đặc điểm tình hình các lớp học sinh, Hiệu trưởng
dựa vào năng lực chủ nhiệm của từng người để bố trí phù hợp.
Việc sắp xếp các lớp học sinh và bố trí giáo viên vào các lớp phù hợp sẽ giúp
giáo viên phát huy năng lực của mình, tạo mơi trường để giáo viên thể hiện khả
năng. Điều này sẽ góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng giáo dục học
sinh.
4.2. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm.
16
4.2.1. Tổ chức triển khai nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm trong nhà
trường, các văn bản của cấp trên về công tác chủ nhiệm lớp.
Như ở phần trên đã trình bày, giáo viên chủ nhiệm giữ vai trị hết sức quan
trọng, song trên thực tế, việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm chưa được
quan tâm. Việc tổ chức tập huấn cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm cịn ít, chủ yếu là
một số cán bộ cốt cán. Trong nhà trường, quan khảo sát, tôi nhận thấy các trường
cũng chưa quan tâm nhiều đến bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm. Trong nhà
trường, để nâng cao năng lực chủ nhiệm, giáo viên chủ yếu tự nghiên cứu tài liệu,
tích lũy kinh nghiệm, học hỏi đồng nghiệp. Cũng chính vì thế mà một số giáo viên
trong cơng tác chủ nhiệm chưa thực sự thành công.
Làm công tác chủ nhiệm có vơ vàn nhiệm vụ, là người trực tiếp giáo dục học
sinh và phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh. Vì thế khi tổ chức các hoạt động
nhất là xử lý học sinh vi phạm cần nắm vững các văn bản của cấp trên.
Chúng ta còn nhớ, tháng 12.2020, một học sinh lớp 10 ở An Giang đã uống
thuốc tự tử vì cho rằng mình bị giáo viên phê bình, mắng mỏ, ép đi học thêm; nhà
trường bêu tên trước cờ… Nếu như trước đây theo Thông tư 08/TT1988 có rất
nhiều hình thức kỷ luật học sinh, nhẹ nhất là phê bình học sinh và nặng nhất là
đuổi học 1 năm, thì thơng tư 32/TT/BGDĐT có 3 hình thức kỷ luật:
a) Nhắc nhở, hỗ trợ, giúp đỡ trực tiếp để học sinh khắc phục khuyết điểm.
b) Khiển trách, thông báo với cha mẹ học sinh nhằm phối hợp giúp đỡ học
sinh khắc phục khuyết điểm.
c) Tạm dừng học ở trường có thời hạn và thực hiện các biện pháp giáo dục
khác theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Nếu giáo viên nhất là giáo viên chủ nhiệm không nắm vững các văn bản mới
sẽ không xử lý đúng dẫn đến vụ việc như nêu ở trên. Hậu quả học sinh bị tổn
thương về tinh thần và sức khỏe. Cịn giáo viên cũng vì muốn giáo dục học sinh
mà phải chịu áp lực của dư luận xã hội rất nặng nề. Điều này cũng làm cho giáo
viên chán nản, không muốn tận tâm giáo dục học trị của mình.
Trong Thơng tư 32 cũng có điểm mới, theo Điều 37. Các hành vi học sinh
không được làm:“Sử dụng điện thoại di động, các thiết bị khác khi đang học tập
trên lớp không phục vụ cho việc học tập và không được giáo viên cho phép”. Một
số giáo viên không nghiên cứu kỹ nội dung này nên cho rằng học sinh được sử
dụng điện thoại dẫn đến việc xử lý chưa phù hợp.
Bộ giáo dục và Sở giáo dục có nhiều văn bản hướng dẫn cơng tác chủ nhiệm,
quyền hạn và nhiệm vụ của giáo viên, giáo viên chủ nhiệm và học sinh, song một
số trường không cung cấp đầy đủ các văn bản cho giáo viên, giáo viên không
nghiên cứu kỹ dẫn đến việc thực hiện các hướng dẫn của cấp trên không đúng gây
hậu quả trong công tác giáo dục.
Trên thực tế giáo viên ngại đọc văn bản, khi vấp phải mới xem hoặc nghiên
17
cứu khơng kỹ, thậm chí có những người dựa vào kinh nghiệm của mình trong
nhiều năm làm cơng tác chủ nhiệm để giáo dục học sinh như đánh học sinh, phạt
tiền, phạt lao động…khi các em vi phạm. Điều này phản giáo dục và làm trái các
quy định của cấp trên.
Để giúp giáo viên nắm vững các văn bản hướng dẫn của cấp trên, nhất là các
văn bản mới, vào đầu năm học, nhà trường nên giành một thời gian nhất định để
triển khai đến tận giáo viên, nhất là giáo viên chủ nhiệm. Trong đó cần nhấn mạnh
những điểm mới, những điều giáo viên phải làm, được làm, và khơng được làm.
Có như thế hiệu quả giáo dục mới được nâng cao, đồng thời giúp giáo viên chủ
nhiệm tránh khỏi những sự việc đáng tiếc xẩy ra.
4.2.2. Tổ chức các chuyên đề về công tác chủ nhiệm.
Cùng với việc triển khai các văn bản của cấp trên cho giáo viên, hàng năm các
nhà trường nên tổ chức các chuyên đề về công tác chủ nhiệm cho giáo viên. Đây là
dịp để giáo viên trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, đồng thời cùng trao đổi
những vấn đề liên quan đến đánh giá thi đua các lớp.
Để thực hiện nội dung cần xây dựng kế hoạch cụ thể:
SỞ GD & ĐT NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT ANH SƠN 1
Số :…... /KH-AS1
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Anh Sơn, ngày 18 tháng 9 năm 2018
KẾ HOẠCH
TỔ CHỨC BÁO CÁO CHUYÊN ĐÊ VÊ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
NĂM HỌC 2018 – 2019
Căn cứ vào các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học của cấp trên,
căn cứ vào việc triển khai nhiệm vụ năm học của nhà trường, Trường THPT Anh
Sơn I xây dựng kế hoạch tổ chức báo cáo chuyên đề về công tác chủ nhiệm năm
học 2018 – 2019 như sau:
1. Mục đích, u cầu.
- Nâng cao hiệu quả cơng tác chủ nhiệm lớp, giúp GVCN nắm vững những
nội dung cơ bản về công tác chủ nhiệm, giáo dục học sinh.
- Trao đổi, học hỏi kinh nghiệm công tác chủ nhiệm từ đồng nghiệp.
- Thơng qua các tiêu chí đánh giá thi đua đối với giáo viên chủ nhiệm và các
lớp.
2. Thời gian, địa điểm, đối tượng tham gia.
- Chiều thứ 2 ngày 24 tháng 9 năm 2018
18
- Địa điểm: Phòng họp nhà trường
- Thành phần: BGH, BTV Đoàn, GVCN, thư ký hội đồng, thành viên tổ tư
vấn tâm lý.
3. Nội dung
- Báo cáo về công tác tư vấn tâm lý cho học học sinh
- Báo cáo về chun đề giáo dục kỷ luật tích cực
- Thơng qua tiêu chuẩn xếp loại GVCN, cách đánh giá xếp loại GVCN
- Thơng qua tiêu chí, đánh giá xếp loại thi đua các mặt của các lớp.
- GVCN trao đổi về kinh nghiệm cơng tác chủ nhiệm.
4. Kinh phí
Thực hiện theo quy chế nội bộ
5. Tổ chức thực hiện
Đây là nội dung rất quan trọng, yêu cầu Phó Hiệu trưởng phụ trách công tác
chủ nhiệm chuẩn bị chu đáo nội dung, phân công các bộ phận, giáo viên báo cáo
theo kế hoạch. Ban thường vụ Đoàn trường chuẩn bị đầy đủ loa, máy chiếu phục
vụ Hội nghị.
Trên đây là kế hoạch tổ chức báo cáo chuyên đề về công tác chủ nhiệm lớp
năm học 2018 – 2019, là nội dung quan trọng yêu cầu các bộ phận chuẩn bị và
tham gia đầy đủ, nghiêm túc.
HIỆU TRƯỞNG
Thông qua việc tổ chức hội nghị báo cáo chuyên đề về công tác chủ nhiệm
lớp, vai trò của giáo viên chủ nhiệm được nâng lên. Giáo viên sẽ được cung cấp
những kiến thức cơ bản về cơng tác tư vấn học sinh, các hình thức giáo dục kỷ luật
tích cự thay cho các hình thức giáo dục nặng về trách phạt. Hội nghị cũng là diễn
đàn để giáo viên trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục. Trong hội nghị giáo viên cũng được bàn bạc và đi đến thống nhất
cách đánh giá, xếp loại giáo viên chủ nhiệm giỏi, đánh giá xếp loại thi đua các lớp.
4.2.3. Thiết kế các loại hồ sơ về công tác chủ nhiệm.
Một trong những lý do giáo viên ngại làm chủ nhiệm là hồ sơ mà chủ yếu là
viết sổ chủ nhiệm. Công ty sách và thiết bị trường học đã thiết kế sổ chủ nhiệm
song không phù hợp cho giáo viên chủ nhiệm ở các trường THPT. Có những nội
dung cần thì khơng có, có những nội dung lại phải viết q nhiều. Vì vậy để cơng
tác chủ nhiệm có hiệu quả, trên cơ sở các mẫu thiết kế có sẵn, góp ý của giáo viên,
tơi đã nghiên cứu mẫu thiết kế đầy đủ, hợp lý. Mỗi năm giáo viên chủ nhiệm được
phát một cuốn để ghi chép cũng như lên kế hoạch, tổng kết tuần, tháng.
19
KẾ HOẠCH TUẦN …………………….
Từ ngày
Thứ ngày
tháng
đến ngày
tháng
SÁNG
năm 20
CHIỀU
2
3
4
5
6
7
CN
TỔNG KẾT TUẦN …………………….
1. Về giáo dục đạo đức.
2. Về học tập
3. Các hoạt động khác
20
Sổ chủ nhiệm có nhiều nội dung, hàng tuần yêu cầu giáo viên phải xây dựng
được kế hoạch thực hiện kế hoạch tuần của lớp, cuối tuần đánh giá tổng kết những
nội dung đã làm, chưa làm được (mẫu đầy đủ ở phần phụ lục).
Sổ chủ nhiệm có thể in để giáo viên chủ nhiệm viết hoặc có thể chuyển bản
mềm để giáo viên lên kế hoạch hàng tuần sau đó in ra. Việc thiết kế mẫu sổ chủ
nhiệm này sẽ tạo thuận lợi cho giáo viên trong việc hoàn thành hồ sơ, không tạo
thêm áp lực về công tác chủ nhiệm.
4.2.4. Tổ chức kiểm tra chuyên đề về công tác chủ nhiệm.
Kiểm tra là khâu quan trọng trong việc triển khai, thực hiện kế hoạch. Kiểm
tra giúp cho giáo viên thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, khắc phục những tồn tại
hạn chế. Trong những năm qua, các nhà trường chủ yếu tổ chức kiểm tra về công
tác dạy và học, các nội dung phục vụ dạy và học, cơng tác hồ sơ, ít chú trọng kiểm
tra về cơng tác chủ nhiệm lớp. Để nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm, trường
THPT Anh Sơn I hàng năm đã tổ chức kiểm tra chuyên đề về công tác chủ nhiệm.
- Thời gian kiểm tra: Mỗi năm nên tổ chức kiểm tra một lần.
- Nội dung kiểm tra:
+ Sổ chủ nhiệm (yêu cầu ghi chép đầy đủ)
+ Kiểm tra phối hợp giáo dục giữa GVCN với phụ huynh học sinh thông qua
sổ liên lạc điện tử.
+ Kiểm tra sổ điểm: việc vào các dữ liệu trên sổ, điểm diện học sinh…
+ Kiểm tra việc vào thông tin trên hệ thống Vnedu.vn
+ Phiếu thăm hỏi gia đình học sinh.
Để tiến hành kiểm tra, Hiệu trưởng ra quyết định thành lập tổ kiểm tra bao
gồm Phó Hiệu trưởng làm tổ trưởng, giáo viên chủ nhiệm có kinh nghiệm làm
thành viên. Sau kiểm tra có biên bản nhận xét ưu khuyết điểm của từng giáo viên
chủ nhiệm, đồng thời yêu cầu giáo viên khắc phục những tồn tại về hồ sơ.
Việc tổ chức kiểm tra chuyên đề về công tác chủ nhiệm là để kiểm tra việc
thực hiện nhiệm vụ của giáo viên, đôn đốc giáo viên tăng cường phối hợp với cha
mẹ để giáo dục học sinh. Qua cuộc kiểm tra giúp cho giáo viên khắc phục những
tồn tại trong công tác chủ nhiệm lớp.
4.2.5. Tổ chức thi giáo viên chủ nhiệm giỏi.
21
