skkn đa dạng hóa hoạt động khởi động nhằm nâng cao hứng thú học tập trong dạy học sinh học THPT

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
=====  =====

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐA DẠNG HÓA HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG NHẰM NÂNG
CAO HỨNG THÚ HỌC TẬP TRONG DẠY HỌC SINH HỌC TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG

THUỘC MÔN: SINH HỌC

Năm thực hiện: 2020-2021


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
=====  =====

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐA DẠNG HÓA HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG NHẰM NÂNG
CAO HỨNG THÚ HỌC TẬP TRONG DẠY HỌC SINH HỌC TRUNG
HỌC PHỔ THƠNG

THUỘC MƠN: SINH HỌC

Nhóm tác giả : Hồng Thị Song Thao

Trường THPT Lê Viết

Thuật
Nguyễn Thị Hiền

Trường THPT Phan Thúc

Tổ bộ môn

: Khoa học Tự nhiên

Trực


Năm thực hiện: 2020-2021

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ, cụm từ viết tắt

Đọc là

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

KN

Kĩ năng

NXB

Nhà xuất bản

KĐ

Khởi động

SGK

Sách giáo khoa

SKKN

Sáng kiến kinh nghiệm

TN

Thực nghiệm

ĐC

Đối chứng

THPT

Trung học phổ thông


HĐKĐ

Hoạt động khởi động



PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Dạy học dạy tích cực thực ra khơng phải là quan điểm hồn tồn mới, ngay
từ 500 năm trước Cơng ngun đã cho rằng cách học hiệu quả nhất là lôi kéo sự
tham gia của người học vào quá trình hình thành tri thức. Khổng Tử nói: “Nói
cho tơi biết tơi sẽ qn, chỉ cho tơi thấy có thể tơi sẽ nhớ, cho tôi tham gia tôi sẽ
hiểu”. Theo Edgar Dale, học sinh chỉ có thể nhớ được 5% nội dung kiến thức
thông qua đọc tài liệu; nếu ngồi thụ động nghe thầy giảng thì nhớ được 15% nội
dung kiến thức; nếu quan sát có thể nhớ 20%; kết hợp nghe và nhìn thì nhớ được
25%; thơng qua thảo luận với nhau có thể nhớ được 55%; nếu học sinh được
trực tiếp tham gia vào các hoạt động để qua đó tiếp thu kiến thức thì có khả năng
nhớ tới 75%; cịn nếu giảng lại cho người khác thì có thể nhớ tới được 90%:

Tháp nhận thức trong học tập của Edgar Dale
Điều này cho thấy tác dụng tích cực của việc đổi mới phương pháp dạy
học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.
Sinh học là môn khoa học thực nghiệm với phương pháp nghiên cứu chủ yếu
là đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, nếu GV khơng tìm được cách
tổ chức một giờ học sao cho hợp lý, sinh động, hấp dẫn thì rất khó lơi cuốn được
học sinh, giờ học sẽ tẻ nhạt, mang tính chất cơng thức khô khan. Để vừa dạy
sinh học đạt hiệu quả, vừa gây được hứng thú học tập và phát huy được tính tích
cực của học sinh, giáo viên phải thường xuyên đổi mới phương pháp dạy học và
các hình thức tổ chức các hoạt động dạy học.
Hoạt động khởi động đóng vai trò quan trọng trong giờ học, là hoạt động
khởi đầu nên có tác động đến cảm xúc, trí tuệ của người học trong toàn tiết học.
Nếu tổ chức tốt hoạt động này sẽ tạo ra một tâm lý hưng phấn, tự nhiên để lôi

kéo học sinh vào giờ học một cách tự nhiên. Hơn nữa, nếu càng đa dạng các
6


hoạt động khởi động thì sẽ ln tạo nên những bất ngờ thú vị cho học sinh. Vì
thế người học sẽ khơng cịn cảm giác mệt mỏi, nhàm chán, nặng nề, lo lắng như
khi giáo viên kiểm tra bài cũ. Các em sẽ được thoải mái tham gia vào hoạt động
học tập mà không hề hay biết. Giờ học cũng bớt sự căng thẳng khô khan.
Tuy nhiên, thực tế dạy học lại cho thấy rất nhiều giáo viên khó kiếm tìm
được cách khởi động để cho tiết học sinh động, hấp dẫn; hoặc có tổ chức nhưng
hiệu quả khơng cao do hình thức tổ chức nhàm chán, rời rạc, nặng về kiến thức.
Qua phiếu khảo sát chúng tôi nhận thấy rất nhiều giáo viên chưa bao giờ sử
dụng các hình thức đóng vai, bài hát, kể chuyện, xem phim… để khởi động vào
bài học, mà chủ yếu sử dụng các câu hỏi, bài tập tình huống, hoặc đi thẳng vào
bài mới.
Từ những lý do trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: ‘‘Đa dạng hóa hoạt
động khởi động nhằm nâng cao hứng thú học tập trong dạy học Sinh học
THPT’’ .
2. Mục đích và phạm vi nghiên cứu.
- Mục đích: Thiết kế quy trình tổ chức một số hình thức hoạt động khởi động
để nâng cao hiệu quả dạy học môn Sinh học THPT.
- Phạm vi nghiêm cứu: Tổ chức được một số hoạt động khởi động trong dạy
học bộ môn Sinh học THPT nhằm nâng cao hiệu quả dạy học.
- Phạm vi thực nghiệm: Chúng tôi tiến hành thực nghiệm tại trường THPT
đang giảng dạy và một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu.
- Nghiên cứu một số hình thức khởi động bài học môn Sinh học THPT.
- Nghiên cứu thực trạng công tác giảng dạy để từ đó đưa ra những hình thức
khởi động phù hợp giúp học sinh hứng thú học bài và đạt hiệu quả cao.
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc tổ chức hoạt động khởi động

trong dạy học Sinh học.
- Thiết kế một số giáo án thực nghiệm để tổ chức khởi động trong dạy học
Sinh học THPT.
- Tổ chức thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm tra giả thuyết của đề tài và rút ra
kết luận.
4. Phương pháp nghiên cứu.
4.1.Phương pháp đọc tài liệu:
Đọc và tìm hiểu các tài liệu liên quan đến các hình thức khởi động bài học nói
chung và trong bộ mơn Sinh học nói riêng.
4.2.Phương pháp điều tra:
7


Tiến hành thực nghiệm, kiểm tra và so sánh đánh giá học sinh qua từng giai
đoạn để kiểm chứng các hình thức đã nghiên cứu.
4.3. Phương pháp đàm thoại:
Thường xuyên trao đổi các kinh nghiệm hay từ các đồng nghiệp trong nhóm
Sinh học để tìm ra các hình thức khởi động bài học hay; Trao đổi với các đồng
nghiệp trong các buổi họp để được đóng góp ý kiến; Đăng kí dạy chuyên đề, dạy
rút kinh nghiệm, dạy thao diễn toàn trường, dự giờ thường xuyên để rút kinh
nghiệm từ các hình thức khởi động đã sử dụng.
5. Đóng góp của đề tài.
- Góp phần hệ thống hóa lý luận và cơ sở thực tiễn của việc tổ chức các hình
thức khởi động trong dạy học Sinh học THPT.
- Thiết kế và tổ chức các hình thức khởi động trong dạy học Sinh học THPT.
- Tạo ra một hướng đi mới trong đổi mới phương pháp dạy học môn Sinh học ở
nhà trường.
- Tổ chức các hình thức khởi động trong dạy học nhằm hình thành và phát triển
các năng lực cho học sinh, đem đến cho các em niềm u thích mơn Sinh học.
6. Cấu trúc đề tài.

Kết cấu đề tài bao gồm 3 phần: Đặt vấn đề; Nội dung nghiên cứu và Kết luận.

8


Phần II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Cơ sở lí luận của đề tài.
1.1.1. Đổi mới phương pháp dạy học.
Mục tiêu, yêu cầu của phương pháp giáo dục phổ thơng là phải phát huy
được tính tích cực, chủ động của người học, phù hợp với đặc điểm của từng lớp
học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng vào
thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học
sinh. Đây là định hướng cơ bản, thiết thực đối với mỗi giáo viên, cũng là yếu tố
quyết định hiệu quả của một giờ dạy.
1.1.2. Vai trò của tạo tâm thế trong dạy học Sinh học
Nói đến “tâm thế” là nói đến khái niệm “chú ý” - một khái niệm của khoa
tâm lí học. “Chú ý” là sự tập trung của ý thức vào một đối tượng, sự vật,... nào
đó, để định hướng hoạt động, đảm bảo điều kiện thần kinh – tâm lí cần thiết cho
hoạt động tiến hành có hiệu quả. Nhờ sự tập trung chú ý mà trong một thời
điểm, giữa sự chi phối của nhiều hướng và nhiều vấn đề tác động, có thể tách
được một phạm vi chú ý xác định thành đối tượng để chủ thể hướng vào đó mà
tiến hành hoạt động chiếm lĩnh đối tượng ấy.
Từ nhiều năm nay, phương pháp dạy học bộ môn Sinh học đã rất chú ý
đến khâu tạo tâm thế học cho học sinh. Một trong những mục đích của giờ học
là làm sao gây được rung động thẩm mỹ, giáo dục nhân cách cho học sinh. Việc
tiếp thu kiến thức, đặc biệt là kiến thức sinh học khơng thể mang tính ép buộc;
nó chỉ thực sự hiệu quả khi bắt nguồn từ sự tự nguyện hay có cảm giác thích thú.
Vì vậy, trong cuộc sống hay trong dạy – học, bước khởi đầu luôn là bước tạo
nền tảng, tâm thế. Nền tảng vững, tâm thế tốt thì các hoạt động phía sau mới

hiệu quả. Và ngược lại, nếu khởi đầu khơng tốt thì các hoạt động khác cũng vơ
cùng khó khăn.
Hoạt động khởi động dù chỉ là một khâu nhỏ, không nằm trong trọng tâm
kiến thức cần đạt nhưng nó có tác dụng tạo tâm thế thoải mái, nhẹ nhàng, hưng
phấn cho học sinh vào đầu giờ học. Điều đó có nghĩa là nó sẽ ảnh hưởng lớn đến
toàn bộ bài dạy. Vậy nên nếu vì nó chỉ là khâu nhỏ mà bỏ qua thì là một sai lầm
lớn.
Hơn nữa xét từ góc độ tâm lý lứa tuổi và khả năng tiếp thu kiến thức của
học sinh ở giai đoạn lứa tuổi này có thể thấy rằng nhu cầu tìm hiểu, phát triển tư
duy kiến thức, kỹ năng, cảm xúc thẩm mỹ là rất lớn. Nhưng các em có tư tưởng
muốn tự khám phá, thích độc lập trong suy nghĩ, có chủ kiến riêng chứ khơng
thích bị áp đặt. Các em khơng thích một giờ học gị bó, căng thẳng. Cho nên
cách tổ chức hoạt động theo phương châm “học mà chơi, chơi mà học” là một
cách hay để lôi kéo, tạo tâm thế thoải mái cho học sinh.
9


1.1.3.Quan niệm về hoạt động khởi động.
1.1.3.1. Khái niệm hoạt động.
Theo từ điển Tiếng Việt:
- Hoạt động là tiến hành những việc làm có quan hệ với nhau chặt chẽ
nhằm thực hiện một mục đích nhất định trong đời sống xã hội.
- Hoạt động là vận động, cử động nhằm đạt một mục đích nhất định nào
đó.
* Bản chất của hoạt động:
Cuộc sống cá nhân là một dòng hoạt động, cá nhân là chủ thể các hoạt
động thay thế nhau. Hoạt động là quá trình cá nhân thực hiện các quan hệ
giữa họ với thế giới tự nhiên, xã hội, người khác và bản thân. Đó là q trình
chuyển hóa năng lực lao động cùng với các phẩm chất tâm lí của bản thân
thành sự vật, thành thực tế và q trình ngược lại là tách những thuộc tính sự

vật, của thực tế quay trở về với chủ thể, biến thành vốn liếng tinh thần của
chủ thể.
1.1.3.2. Khởi động.
Khởi động là hoạt động đầu tiên, hoạt động này nhằm giúp học sinh huy
động những kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm của bản thân về các vấn đề có nội
dung liên quan đến bài học mới. Hoạt động khởi động sẽ kích thích tính tị mị,
sự hứng thú, tâm thế của học sinh ngay từ đầu tiết học.
Hoạt động khởi động thường được tổ chức thông qua hoạt động cá nhân
hoặc hoạt động nhóm sẽ kích thích sự sáng tạo, giúp học sinh hình thành năng
lực hợp tác, tinh thần học hỏi, giúp đỡ nhau khi thưc hiện nhiệm vụ. Chuẩn bị
phần khởi động như thế nào cho hiệu quả phải dựa vào nội dung bài học, đối
tượng học sinh, điều kiện cơ sở vật chất, sự đầu tư của giáo viên về cả thời gian
và chất xám.
Trước đây, người ta thuần túy quan niệm phần khởi động (mở bài) chỉ để
vào bài mới. Ngày nay, ngồi chức năng đó, hoạt động này có tác dụng chính là
nêu được vấn đề chính của bài học. Khai thác triệt để hoạt động này sẽ tạo điều
kiện để giáo viên thực hiện tốt việc cải tiến phương pháp dạy học, học sinh có
điều kiện chủ động tích cực tham gia vào q trình học và tự học một cách tốt
nhất thông qua cái đã biết - chưa biết, giữa lý thuyết - thực tiễn đời sống hàng
ngày.
Như vậy có thể hiểu, hoạt động này chưa địi hỏi sự tư duy cao, khơng q
coi trọng về vấn đề kiến thức mà chủ yếu là tạo tâm thế tốt nhất cho các em nhập
cuộc, lôi kéo các em có hứng thú với các hoạt động phía sau đó.
1.2. Cơ sở thực tiễn.

10


1.2.1. Thực trạng nghiên cứu.
1.2.1.1. Về phía học sinh.

Thời gian gần đây, hầu hết các trường đại học, cao đẳng tóp trên thường xét
tuyển tổ hợp các mơn khối A,A1; chính vì vậy lượng học sinh quan tâm học các
mơn tổ hợp khối B (trong đó có mơn Sinh) khơng nhiều. Tâm lý các em coi đây
là mơn phụ, ít dành sự quan tâm đến việc học Sinh học cả trên lớp cũng như ở
nhà, chỉ cần qua điểm chết trong kì thi trung học phổ thơng quốc gia là được.
Tâm lý của học sinh nhìn chung khơng quan tâm và hứng thú nhiều với
môn Sinh học. Mặt khác, khi vào tiết học thì quá trình dẫn dắt và định hướng bài
học của nhiều giáo viên cịn khơ khan nên chưa tạo được sự hứng thu để thu hút
các em; việc truyền thụ kiến thức của giáo viên còn nặng về lý thuyết, nội dung
thiếu sinh động, hấp dẫn nên càng làm cho các em ít có sự quan tâm đối với bộ
mơn hơn.
Ngồi ra năng lực của học sinh là khác nhau: số học sinh khá, giỏi rất năng
động, sáng tạo, tích cực học tập, tiếp thu bài tốt, tham gia nhiệt tình vào các hình
thức khởi động bài học; nsgược lại học sinh yếu, kém lại rất lười học, tiếp thu
bài học một cách thụ động, chưa có khả năng tham gia vào các hoạt động khởi
động bài học tốt. Có những hình thức khởi động bài học tạo được nhiều hứng
thú cho học sinh khá, giỏi, nhưng số học sinh yếu, kém lại không đủ khả năng
tham gia tích cực, ngược lại có nhiều hình thức được sự hưởng ứng nhiệt tình
của những học sinh yếu, kém, nhưng lại gây nhàm chán cho số học sinh khá,
giỏi.
Qua q trình tìm hiểu và nghiên cứu, chúng tơi nhận thấy vai trò của việc
đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực , phát huy tính sáng tạo của
học sinh là rất quan trọng, và việc đổi mới cần quan tâm, chú trọng thực hiện
ngay từ khâu vào bài để bài học sinh động, hấp dẫn và lôi cuốn hơn.
1.2.1.2. Về phía giáo viên.
Trước những định hướng đổi mới của Đảng, nhà nước và của ngành về dạy
học phát huy tính tích cực và sáng tạo của học sinh; cơ bản giáo viên ở trường,tổ
nhóm chúng tơi đã có tinh thần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng lấy
học sinh làm trung tâm, phát huy tính tích cực của các em. Song thực tế nhiều
năm dự giờ đồng nghiệp chúng tơi thấy được vẫn cịn thực trạng như sau:

- Giáo viên chỉ vào bài trực tiếp: Giới thiệu tên bài mới.
- Tổ chức hoạt động trò chơi khơng ăn nhập với bài học.
- Lựa chọn các tình huống khơng đắt, dẫn đến các em có thể trả lời được một
cách dễ dàng với các câu hỏi đặt vấn đề đơn giản (vấn đề với câu hỏi: cái gì?).

11


- Thời gian cho hoạt động này q ít, vì chưa coi đó là một hoạt động học tập,
chưa cho các em suy nghĩ, bày tỏ ý kiến của mình, học sinh thụ động trong việc
tiếp thu kiến thức.
- Cố gắng giảng giải chốt kiến thức ngay ở hoạt động này.
- Lo lắng vì thời gian khơng đủ cho kiến thức bài dạy, không biết tổ chức như
thế nào, sợ hoạt động gây ồn ảnh hưởng lớp học khác...
Qua phiếu khảo sát giáo viên, có rất nhiều giáo viên trả lời chưa bao giờ sử dụng
phương pháp đóng vai, kể chuyện, xem phim, bài hát để khởi động vào bài học,
một số ít thường xun sử dụng trị chơi để khởi động, còn hầu hết giáo viên
dùng câu hỏi đơn giản để khởi động, hoặc vào bài một cách trực tiếp.
Vì vậy, trong quá trình dạy học, dù rất cố gắng nhưng nhiều giáo viên cũng
không thể lôi kéo sự tập trung của học sinh sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ một
cách tích cực ở các hoạt động tiếp theo của bài học, dẫn tới hiệu quả giờ học bị
giảm sút.
1.2.2. Nguyên nhân của thực trạng.
1.2.2.1. Về phía học sinh.
Nhiều học sinh có tâm lý học lệch, thiên về một số mơn học chính khối
nên ở các mơn cịn lại chưa có sự đầu tư, chưa quan tâm chuẩn bị bài chưa chu
đáo, dẫn đến tiết học còn thụ động. Áp lực học tập từ nhiều bộ môn khác nhau
trong cùng một buổi học nên khả năng tập trung tư duy, tích cực và sáng tạo
dành cho mơn Sinh học cịn ít, trong giờ học chưa thực sự tích cực và chủ động
dành thời gian tìm hiểu, khai thác kiến thức mà còn nặng về việc ghi chép nội

dung bài học.
Mức độ tiếp thu bài của các học sinh không đồng đều, gây khó khăn cho
việc chọn lựa các hoạt động phù hợp. Đối với hoạt động dễ, sẽ gây nhàm chán
cho số học sinh khá, giỏi, nhưng các hoạt động khó, nâng cao thì các học sinh
yếu, kém khơng tiếp thu kịp.
1.2.2.2. Về phía giáo viên.
Chương trình mơn Sinh học THPT hiện tại ở các mơn học cịn tương đối
dài, giáo viên cịn gặp khó khăn trong việc xây dựng phân phối chương trình,
phân phối thời gian cho phù hợp để dành nhiều thời gian cho hoạt động Khởi
động.
Chương trình kiểm tra, thi hiện nay cịn phân bổ số điểm tương đối nhiều
cho việc ghi nhớ, do đó giáo viên khi dạy còn chịu nhiều áp lực về việc cung cấp
kiến thức cho học sinh, để học sinh có đủ kiến thức cơ bản đáp ứng cho việc
kiểm tra kiến thức thường xuyên và định kì.
Dạy học phát huy tính tích cực của học sinh là phương pháp dạy học đã
được nói đến nhiều trong vài năm trở lại đây, tuy nhiên hiện nay để có được
những tiết học thực sự đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh
12


để giáo viên có thể tham khảo và học hỏi còn hạn chế; giáo viên chủ yếu dựa
vào kiến thức và kỹ năng vốn có của bản thân kết hợp với nghiên cứu lý thuyết,
dự giờ đồng nghiệp… nên việc đổi mới của giáo viên trong hoạt động dạy học,
đặc biệt là trong việc xây dựng các tình huống khởi động cịn hạn chế.
Đội ngũ giáo viên bộ mơn Sinh học ở trường còn trẻ, kinh nghiệm giảng
dạy chưa nhiều. Một số giáo viên chưa chủ động trong việc học hỏi, tiếp thu
phương pháp và kỹ năng dạy học tích cực để vận dụng trong quá trình dạy học.
Tâm lý giáo viên còn nặng về truyền thụ kiến thức bài học mới, còn sợ dành
nhiều thời gian cho hoạt động khởi động có thể bị “cháy giáo án” hoặc khơng đủ
thời gian dành cho việc khai thác kiến thức mới. Ngược lại, nhiều giáo viên lớn

tuổi tuy có kinh nghiệm giảng dạy nhưng lại ngại thay đổi, quen với kiểu vào bài
truyền thống để đảm bảo an toàn cao cho tiết dạy.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên trong một số tình huống
chưa tốt nên cịn ngại trong việc đổi mới phương pháp dạy học và thiết kế giáo
án theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh trong hoạt động khởi động.
Với những lí do trên, chúng tôi đã đi đến quyết định chọn đề tài: “Đa
dạng hóa hoạt động khởi động nhằm nâng cao hứng thú học tập trong dạy
học Sinh học THPT”.

13


Chương 2.THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG NHẰM NÂNG
CAO HỨNG THÚ HỌC TẬP TRONG DẠY HỌC SINH HỌC THPT
2.1. Những điểm cần lưu ý khi tổ chức hoạt động khởi động.
* Nhiệm vụ học tập trong hoạt động khởi động cần đảm bảo rằng, học sinh
không thể giải quyết trọn vẹn với kiến thức, kĩ năng cũ.
* Cần có nhiều hình thức, phương pháp khởi động để gây hứng thú cho học
sinh.
* Tình huống, câu hỏi mở đầu chỉ có thể giải quyết một phần, hoặc phỏng
đốn kết quả nhưng chưa lý giải được đầy đủ bằng kiến thức, kỹ năng cũ mà cần
học thêm kiến thức, kỹ năng mới trong các hoạt động hình thành kiến thức và
luyện tập để hồn thiện, đặt ra được tình huống có vấn đề trong câu hỏi đưa ra.
Vì vậy nên:
- Khơng cần học sinh trả lời hết và đúng các câu hỏi trong hoạt động khởi
động.
- Giáo viên không chốt kiến thức.
- Học sinh không phải ghi kết quả trả lời các câu hỏi của hoạt động khởi
động.
* Giáo viên cần

- Coi hoạt động này là một hoạt động học tập, có mục đích, thời gian hoạt
động và sản phẩm hoạt động.
- Chuyển giao nhiệm vụ rõ ràng, cụ thể phù hợp với đối tượng học sinh, lựa
chọn các tình huống những câu hỏi đắt giá, để giúp học sinh động não (vấn đề
với câu hỏi lệnh: Tại sao?)
- Bố trí thời gian thích hợp cho các em học tập, bày tỏ quan điểm, cũng như
sản phẩm của hoạt động.
2.2.Thiết kế hoạt động khởi động bài mới ở một số bài trong chương trình
sinh học cấp THPT
Có rất nhiều cách khởi động vừa tạo hứng thú cho học sinh, vừa tạo được
tình huống có vấn đề, trong khn khổ của đề tài chúng tơi mạnh dạn đề xuất
một số hình thức khởi động sau:
2.2.1.Sử dụng phương pháp đóng vai để khởi động vào bài mới.
Phương pháp đóng vai đem đến hứng thú học tập, lôi cuốn sự chú ý của
các em vào bài học. Phương pháp này đem đến cho các em cơ hội được thể hiện
mình, mạnh dạn, tự tin thể hiện mình trước tập thể lớp từ đó giúp các em hịa
nhập tích cực khi đúng trước một tập thể lớn hơn; góp phần rèn luyện nhiều
14


năng lực cho học sinh như năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực giải
quyết vấn đề và sáng tạo… từ đó giúp học sinh biết cách giao tiếp, ửng xử với
bạn bè cùng trang lứa và những người xung quanh.
Tuy nhiên, phương pháp này cần sự đầu tư công phu của cả giáo viên và
học sinh về thời gian, công sức từ khâu chuẩn bị trước ở nhà đến khâu thể hiện
trên lớp.
Khi sử dụng phương pháp này, giáo viên tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Giáo viên giao cho các nhóm viết kịch bản theo ý tưởng giáo viên
đề xuất.
Bước 2: Các nhóm gửi kịch bản qua Gmail cho giáo viên chọn và chỉnh

sửa.
Bước 3: Giáo viên giao cho nhóm có kịch bản được chọn phân cơng vai
và đóng kịch theo kịch bản.
Bước 4: Học sinh diễn kịch.
Bước 5: Giáo viên dẫn dắt vào bài mới.
Chú ý: kịch bản đảm bảo đúng nội dung nhưng cần có chút hài hước, sử
dụng ngơn ngữ trong sáng nhưng có thể lồng ghép các câu, các bài hát chế …
đang hot, giới trẻ hay sử dụng để lôi cuốn học sinh một cách thật tự nhiên nhất.
2.2.1.1. Ví dụ 1: Cho học sinh đóng vai trong vở kịch sau để khởi động cho
bài 16 sinh học 12 “ Cấu trúc di truyền của quần thể”
* Bối cảnh: phòng khám ( cho hs mặc áo blu): Có biển – Phòng tư vấn di truyền.
* Nhân vật: Bác sĩ ( Bs), Pằng A páo, vợ của Pằng A páo.
* Kịch bản:
Bs: mời anh Pằng A páo
A páo: Vào đây vào đây ( vừa đi vừa kéo tay vợ lôi vào ), vào đây!! (Hát): vào
đây để bác sĩ nói cho mà nghe, sao mày cứ cãi, tao đã nói rồi, bọn chúng không
được lấy nhau. ( theo nhạc bài để Mị nói cho mà nghe).
Bác sĩ: chào anh chị.
Vợ chồng Apao: Chào bác sỹ ạ.
Apao: Bác sĩ (Bs) ơi, hôm nay tao dắt con vợ tao xuống đây, nhờ Bs nói cho nó
biết, con tao và con chị nó khơng được lấy nhau đâu, nó cứ địi cho chúng lấy
nhau bác sĩ ạ.
Bác sĩ: Vâng, anh chị cứ từ từ ngồi xuống đã ạ.
A Páo: không từ từ được đâu, gấp lắm rồi, khơng nhanh là nó cưới đó.
Vợ A páo: trâu tao nuôi rồi, rượu tao ủ rồi, trước đây cũng đồng ý rồi, giờ lại nói
khơng được lấy, tao không chịu đâu, mày không cho chúng lấy tao cho nó bắt
vợ đó.
15

A Páo: trước là tao không biết, hôm trước tao xuống chợ huyện, tao ngồi thấy
cái tivi nó nói là không được cho anh chị em lấy nhau, con chị con em cũng
không được lấy nhau, nếu không đẻ ra con bị bệnh gì gì đó tao qn rồi.
Vợ A páo: ơi nó lừa mày đó.
A Páo: mà các cán bộ xã, cán bộ huyện cũng nói khơng được mà, cịn nói nhà
nước khơng cho đó.
Vợ A Páo: con của tao, tao cứ cho chúng lấy.
A Páo: Bs ơi, nhờ Bs nói cho con vợ tao biết với, nó đang định cho con trai tao
cưới con gái chị gái ruột của nó đó, có được khơng bác sĩ?
Bác sĩ: À, tơi đã hiểu rồi, anh chị cứ bình tĩnh, ngồi xuống uống nước, rồi nghe
tơi nói đã
Vợ A Páo kéo chồng ngồi xuống: ừ cứ ngồi xuống đã, tao cũng khát nước quá.
A Páo : Rồi uống nước rồi, giờ Bs nói đi.
Bác sĩ: thế này anh chị ạ, đúng là pháp luật cấm việc kết hơn trong vịng 3 đời.
A Páo: Thấy chưa, mày cãi nữa đi
Bác sĩ: anh cứ bình tĩnh, sỡ dĩ pháp luật cấm việc kết hơn trong vịng 3 đời vì
khi kết hơn giữa những người cùng huyết thống trong vòng 3 đời sẽ làm cho con
của các cặp vợ chồng đó có khả năng bị bệnh và dị tật cao.
Vợ: Ôi dào, tao thấy con của A Pềnh cũng lấy con cháu của anh trai nó đó thơi,
có sao đâu. Và tao ni bồ câu đó, chúng đẻ ra con, con chúng lại đẻ ra cháu
chúng, con nào cũng béo tròn mập ú , có sao đâu.
Bác sĩ: thế này anh chị nhé, hơm nay cô giáo sẽ dạy bài học liên quan đến vấn
đề này, anh chị có thời gian thì xin mời ngồi dự để hiểu kỹ hơn, được không ạ?
Vợ chồng A Páo: được. được.
3 người đứng dậy chào, xuống lớp.
Giáo viên: vậy để giúp vợ chồng Bác đây hiểu rõ vì sao khơng được kết hơn
trong vịng 3 đời, chúng ta cùng nghiên cứu bài 16 “ Cấu trúc di truyền của
quần thể” các em nhé.

16

2.2.1.2. Ví dụ 2: Cho học sinh đóng vai trong vở kịch sau để khởi động cho
bài 16 sinh học 10 “ Hô hấp tế bào”.
* Bối cảnh: Trong lớp học.
* Nhân vật: Ti thể, Glucozo.
* Kịch bản:
Ty thể: Nắm tay kéo Glucozo từ ngoài lớp đi vào, vừa đi vừa nói: vào đây, vào
đây, có vào khơng thì bảo.
Anh Gulucozo: Từ từ đã, muốn nhanh là cứ phải từ từ.
- Cả 2 đi vào và vẫy tay chào:
Ti thể : xin chào các bạn mình là ti thể.
Gulucozo: Ối, đơng các bạn hs q, xin chào các bạn, mình là Glucozo
Ty thể: Các bạn thấy bọn mình có quen khơng? Trước tiên nói về mình nhé:
Chắc các bạn nhớ đã tìm hiểu về mình ở bài “ Tế bào nhân thực rồi đúng
ko?” , vậy bạn nào có thể giúp mình giới thiệu về cấu tạo và chức năng của
mình được khơng, và một phần q hấp dẫn sẽ giành cho bạn nào giúp mình
làm điều đó
-

(Học sinh dưới lớp :

Xin chào tất cả mọi người ! Chào bạn ti thể và bạn Glucozo. Tôi xin giớ
thiệu về anh ti thể bằng những hiểu biết của tôi như sau:
+ Ti thể cấu tạo bởi 2 lớp màng, trong đó màng ngồi trơn nhẵn , cịn
màng trong gấp khúc tạo ra các mào chứa nhiều enzim hô hấp, chất nền
của ti thể có chứa AND và protein.
+ Mọi người hay ví ti thể là “nhà máy điện”, hay “trạm năng lượng”
của tế bào, tại ti thể xảy ra quá trình hô hấp để tạo ra năng lượng dưới
dạng ATP cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động cần đến năng lượng

không chỉ của tế bào mà của cả cơ thể đó các bạn ạ.)
17


Ti thể:
-

Ôi bạn thật quá xuất sắc, một phần quà dành cho bạn, cảm ơn bạn rất
nhiều.

- Bạn nào có thể cho tơi biết ngun liệu chính của q trình hơ hấp xảy ra
tại tơi là gì khơng?
Học sinh dưới lớp: Là Glucozo
Ti thể: Chính xác , và thêm một phần quà cho bạn.
Các bạn biết không, anh glucozo đến đây hơm nay là cả một q trình dày cơng
thuyết phục của tơi đó, nào! Anh Glucozo, sao cứ rụt rè e ấp sợ hãi như gái về
nhà chồng thế!!!
Glucozo: Tơi ko sợ hãi mới lạ đó, vừa vào đến tế bào chất đã bị cắt đôi cơ thể
rồi, anh tưởng tôi không đọc trước bài “ hô hấp tế bào” à? Hic, hic.
Ti thể: Thế nhưng anh đã đọc hết bài chưa, thấy rõ vai trò to lớn đáng tự hào
của anh chưa?
Glucozo: Tôi mới đọc xong phần đường phân đã tim đập chân run, mồ hôi vã ra
như tắm, còn tâm trạng nào nữa mà đọc cho hết bài.
Ti thể: Ơi anh bạn của tơi, anh phải đọc hết đã chứ, thế tơi đã giải thích rồi mà
anh vẫn sợ à?
Glucozo: Sau khi nghe anh nói thì tơi thấy đỡ sợ hơn, thấy được vai trò lớn lao
của mình cũng tự hào chút, nhưng nói thật tơi vẫn hơi lo sợ.
Các bạn ơi, tôi sẽ kể lại cuộc hành trình của tơi và những anh em họ hàng của tơi
trong q trình hơ hấp tế bàocho các bạn nghe nhé.
Tôi được đưa vào bào tương tối om, tôi run sợ q khơng biết chuyện sẽ gì xảy

ra với mình.
Các bạn biết khơng, vào đó cơ thể tơi bị cắt thành hai, hu hu, người ta gọi
q trình đó bằng một cái tên rất mỹ miều, đó là quá trình “đường phân” –
Nghĩa là phân tơi thành 2 phân tử axit piruvic đó các bạn ạ, và giải phóng ra
4ATP và 2 phân tử NADH , nhưng họ nói tôi đã vay mượn sử dụng mất 2ATP,
nên thực ra q trình này chỉ sinh lãi 2 ATP thơi.
Tơi vơ cùng sợ hãi, các bạn có thể hình dung ra sự run sợ của tơi, đúng
khơng? Tơi nghĩ mình sẽ chấm hết tại đây rồi.
Nhưng sau đó tơi ( à mà chính xác hơn thì lúc này tơi đã bị biến thành axit
pyruvic chứ) được đưa vào chất nền của anh ti thể, vào đây gặp được anh ti thể,
anh ấy giải thích cho tơi q trình tiếp theo tơi mới yên tâm phần nào, trước tiên
axit Pyruvic sẽ bị biến đổi thành phân tử nhỏ hơn là Axetyl – CoA , chính phân
tử Axetyl – CoA này sẽ đi vào chu trình crep . Xong các quá trình trên tại chất
nền ti thể đã tạo ra 2ATP, 6NADH, 2FADH2 và 4 phân tử CO2 đó các bạn ạ.
18


Sau chu trình đó, các sản phẩm NADH, FADH2 được tạo ra từ 2 giai đoạn
trước sẽ được đưa vào màng trong của ti thể, tham gia vào một giai đoạn có tên
cũng mỹ miều khơng kém đó là “ chuỗi chuyền electron hô hấp” để tạo ra vô số
ATP – các bạn biết không, đây là giai đoạn giúp tế bào thu nhận nhiều ATP nhất
đó.
Ơi thế là kết thúc đời tơi!!!
Ti thể: Sao lại nói thế anh glucozo ơi, nhờ anh mà tạo ra vô số ATP cung cấp
cho các hoạt động cần đến năng lượng của tế bào mà
Glucozo: Tôi cũng biết thế, nhưng thà là ban đầu mới vào, anh tế bào chất
giải thích cho tơi chút, đằng này vừa vào cái khơng nói gì ngay lập tức cắt thành
2 phần, làm cho tôi “ hốt cả hền” à quên “ hết cả hồn”.
Ti thể: Giờ anh có gì muốn nói thêm gì với các bạn khơng? Giờ anh cịn sợ
nữa khơng?

Glucozo: các bạn biết khơng, điều tơi lo sợ nhất đó là thiếu oxi, vì tôi sẽ
không thở được và tôi sẽ phải lên men và lúc đó khơng thể xảy ra chu trình crep,
khơng tạo được nhiều ATP, tơi thấy mình khơng có ích.
Ti thể: Ờ đúng rồi, Với các vận động viên vận động mạnh, nếu oxi cung cấp
ko kịp thì gây mỏi cơ đó, nên tơi biết chắc với anh thì anh chỉ vui khi có oxi ,
đúng ko?
Glucozo: Ơi anh thật là hiểu tơi.
Ti thể: Chuyện, tơi mà lị, hí hí.
Glucozo: Các bạn ơi, tôi kể thế các bạn đã hiểu về q trình biến đổi của tơi
trong hơ hấp tế bào chưa?
Thơi giờ tơi có việc bận rồi, chào các bạn nhé.
Ti thể: Chờ tôi với, tôi cũng chào các bạn nhé.
Cả hai: Bái bai, ai láp diu, chụt chụt.
Vẫy tay chào và đi vào.
GV: Xin cảm ơn 2 diễn viên đóng vai ti thể và glucozo, các em thật xuất sắc,
cả lớp cho 2 bạn 1 tràng pháo tay nào!
Và sau khi các em xem vở kịch, các em đã hình dung ra q trình hơ hấp tế
bào diễn ra ở đâu, gồm mấy giai đoạn, có nguyên liệu và sản phẩm là gì, để hiểu
rõ hơn chúng ta cùng tìm hiểu qua bài “ Hơ hấp tế bào” các em nhé.

19


Hình ảnh minh họa
2.2.1.3. Ví dụ 3: Cho học sinh đóng vai trong vở kịch sau để khởi động
cho bài 8 sinh học 10 “ Tế bào nhân thực”:
* Bối cảnh: Cuộc thi “ Ai quan trọng nhất”.
* Nhân vật: Tê bào nhân sơ (TBNS), tế bào nhân thực (TBNT), tế bào động vật
( TBĐV), tế bào thực vật ( TBTV), nhân tế bào, ti thể, lục lạp, riboxom ….
Lưu ý: Các nhân vật sẽ đeo hoặc cầm mơ hình bào quan tương ứng với nhân vật

mình đang đóng để mang tính sinh động, học sinh phía dưới nhìn vào dễ nhận
diện và có sự tiếp thu kiến thức thơng qua cả nghe, nhìn sẽ hiệu quả hơn.
* Kịch bản:
TBĐV, TBTV, TB nhân sơ bước ra đồng thanh chào: Xin chào tất cả các bạn
TBNS: : Tôi là TB nhân sơ, các bạn cịn nhận ra tơi chứ
TBĐV : Cịn tôi là TB động vật
TBTV : Tôi là TBThực vật . Tôi và anh TB ĐV là đại diện tiêu biểu của TB
nhân thực đó các bạn ạ .
TBĐV : Hôm nay tiết học sẽ nghiên cứu về TB nhân thực, chắc các bạn đã tìm
hiểu trước phần nào về chúng tơi rồi phải khơng? Vậy các bạn có thể cho tơi
biết: chúng tơi- Tb nhân thực có gì khác và giống so với anh tế bào nhân sơ đang
đứng cạnh tôi không nào?

20


(Khán giả:
•
•

Giống nhau: đều cấu tạo bởi 3 thành phần: MSC, TBC, Nhân hoặc vùng
nhân
Khác nhau:
- TB nhân thực có nhân hồn chỉnh: có màng nhân bao bọc vật chất di
truyền cịn TB nhân sơ thì khơng.

- Tế bào chất của TB nhân sơ khơng có hệ thống nội màng , khơng có các bào
quan có màng bao bọc, khơng có khung xương tế bào)
-TBTV: Cảm ơn bạn, bạn thật xuất sắc, và đây là phần quà dành cho bạn.
Và xin cảm ơn anh TB nhân sơ đã hỗ trợ cho tôi trong phần so sánh vừa rồi,

chào anh, anh có thể về chỡ ạ (bắt tay và vẫy chào).
TB Động vật: Đúng vậy các bạn ạ, chúng tơi cịn có rất nhiều bào quan mà anh
nhân sơ khơng có, như là nhân tế bào (nhân Tb đứng lên chào), ti thể (ti thể
bước lên chào) , cả cặp sinh đơi nhưng khơng giống nhau hồn tồn, đó là lưới
nội chất (LNC) và bộ máy gôngi (2 nhân vật đứng lên chào). Đây là hai người
họ hàng xa riboxom và lục lạp. Họ hàng của chúng tơi cịn nhiều lắm cơ, nhưng
hơm nay nhiều người khơng có mặt vì họ bận mất rồi, nên chỉ có chừng này đến
đây thơi.
TBTV: nghe nói các anh ấy đang cãi nhau, nghe đâu là tranh nhau vị trí “anh
cả”, “chị cả” trong tế bào đúng khơng anh TBĐV.
TBĐV: Ừ đúng thế, vì vậy mà hôm nay chúng ta tổ chức cuộc thi “ai quan trọng
nhất”. Mấy anh ấy sẽ chứng minh thực lực của mình để tranh vị trí “ anh cả”
trong gia đình bào quan tế bào nhân thực chúng ta đó.
TBTV: Vậy chúng ta hãy bắt đầu thôi. Các anh bào quan đã sẵn sàng rồi chứ ?
Nhân TB, ti thể, lưới nội chất, bộ máy gôngi: Chúng tôi đã sẵn sàng!
TBTV: Vậy chúng ta hãy dành một tràng pháo tay thật lớn để nhiệt liệt chào
mừng những người anh em bào quan của chúng tơi đến tham dự với chương
trình : “AI QUAN TRỌNG NHẤT ?”. Nào hãy nhiệt liệt chào mừng.
TBĐV: Chúng ta cùng bắt đầu thôi . Đầu tiên xin mời anh nhân tế bào – bạn đã
chuẩn bị gì để vận động mọi người bình chọn cho bạn vậy?
Nhân TB :
- Xin chào tất cả các bạn và các q thầy cơ đang có mặt trong khán phịng ngày
hơm nay. Tơi là nhân của tế bào nhân thực, tơi đây cấu tạo hồn chỉnh hơn anh
nhân sơ nhiều. Các bạn biết đấy, tôi là một bào quan vô cùng quan trọng. Tôi
mang thông tin di truyền, giám sát và định hướng mọi hoạt động của tế bào và
hơn hết cịn quy định được đặc tính của lồi. Tôi cũng như bộ não của các bạn
vậy, tôi điều khiển mọi hoạt động của tế bào. Và tôi sẽ nói cho bạn nghe 1 bí mật
nhé! Các nhà khoa học đã thực hiện vơ vàn những thí nghiệm khoa học để khám
21

phá về tơi, trong đó thí nghiệm mà tơi tâm đắc nhất là thí nghiệm: 1 nhà khoa
học đã tiến hành phá hủy nhân của tế bào trứng ếch thuộc loại A, sau đó lấy
nhân tế bào sinh dưỡng của lồi B cấy vào. Sau nhiều lần thí nghiệm theo các
bạn thì ơng ấy đã nhận được những con ếch có đặc điểm di truyền của lồi nào?
Những phần q hấp dẫn đang chờ đợi các bạn?
(Khán giả: loài B)
Vậy các bạn xem tôi quan trọng như thế nào chưa? Hãy bình chọn cho tơi bởi
tơi mới là quan trọng nhất. Hãy soạn tin bình chọn cho tơi theo cú pháp: NTB
gửi 10T5 ( Ten– Ti - fie) nha.
TB ĐV: Ôi mới bắt đầu thôi mà tôi đã thấy gay cấn rồi các bạn ạ. Cảm ơn phần
trình bày của anh nhân TB và bây giờ sẽ là phần thể hiện của anh ti thể.
Ti thể: Xin chào tất cả mọi người! Chào các anh bạn cùng thi đấu. Tôi là ti thể,
sau đây tơi xin được trình bày về bản thân của mình cho mọi người thấy tơi mới
chính là người quan trọng nhất và sẽ chiến thắng trong cuộc thi hơm nay.
Mọi người hay ví tơi là “nhà máy điện”, hay “trạm năng lượng” của tế bào,
tại tôi xảy ra q trình hơ hấp để tạo ra năng lượng dưới dạng ATP cung cấp
năng lượng cho mọi hoạt động cần đến năng lượng không chỉ của tế bào mà
của cả cơ thể đó các bạn ạ. Tơi hỏi anh nhân TB, nếu như khơng có năng
lượng của tơi cung cấp thì anh làm sao mà có thể điều hành hoạt động của
TB . Anh nhân TB anh đừng tự cao quá , anh nên nhớ “ trèo cao ngã đau
đấy”, tôi mới xứng là người quan trọng nhất đây này.
Các bạn ơi các bạn bình chọn cho tơi nhé: Hãy soạn tin bình chọn cho tơi theo
cú pháp: TT gửi 10T5 ( Ten– Ti - fie) nha, xin cảm ơn các bạn rất nhiều. I love
you chụt chụt
TB TV : Ôi! Cuộc thi ngày càng gay cấn rồi đây, anh thấy ai quan trọng hơn anh
TB ĐV ơi?
TBĐV: Tôi thấy anh tám lượng ả nửa cân rồi anh ạ.
TBTV: Vậy chúng ta hãy cùng nghe phần thi của đối thủ tiếp theo- anh lưới nội
chất nhé!

LNC: Mấy anh này đang vui quá sớm thì phải. Này anh ti thể, tơi cịn chưa lên
sàn cơ mà. Anh khơng phải lo việc ơm cúp nặng làm gì, để tơi chứ. Tơi là Lưới
nội chất. Bạn biết đấy, tơi đây có tới 2 dạng là lưới nội chất hạt và lưới nội chất
trơn. Đố các bạn phân biệt được 2 anh chàng này đấy, các phần quà đang chờ
đợi các bạn đây.
(Khán giả trả lời)
Lưới nội chất: Vâng câu trả lời của bạn vơ cùng chính xác, xin mời bạn nhận
một phần quà (ghé tai vờ nói nhỏ: Nhớ lát nữa bình chọn cho tơi nha), Các bạn
biết khơng 2 loại LNC đảm nhiệm 2 chức năng khác nhau.
22


+ Lưới nội chất hạt thì tổng hợp protein cung cấp cho các bào quan, cấu trúc
nên màng sinh chất, vân vân và mây mây.
+ Lưới nội chất trơn có nhiều chức năng lắm, như tổng hợp lipit này, phân giải
glucozo này, khử độc tố và còn tập trung vào chuyển hóa các độc tố xâm nhập
vào tế bào này , … vân vân mây mây này, hi hi tức nhiều chức năng khác á các
bạn.
- Nói đến đây có lẽ các bạn đã thấy tôi quan trọng ra sao rồi. Nào nhấc máy và
bình chọn cho tơi, soạn LNT gửi đến 10T5.
TBĐV: Tôi bắt đầu đổ mồ hôi rồi các bạn ạ! Cuộc thi ngày càng căng thẳng rồi.
Bây giờ, phần thi cuối cùng được mong đợi của hôm nay. Xin mời anh bộ máy
gongi.
Bộ máy GG: Chào các bạn, tôi là bộ máy gongi. Công việc của tôi cũng rất
nhiều, mọi người ví tơi như là “ phân xưởng lắp ráp đóng gói và phân phối các
sản phẩm của TB”. Này anh lưới nội chất, anh tổng hợp protein, lipit cũng chẳng
được gì nếu tơi khơng đóng gói nó lại rồi chuyển đế nơi tế bào cần. Tơi rất
khiêm tốn, nhưng tơi khơng thể phủ nhận vai trị quan trọng nhất của mình trong
tế bào được, các anh làm sao có cửa thắng được tơi, đúng ko các bạn? Tơi mới
chính là người quan trọng nhất!

Chần chờ gì nữa, hãy bình chọn cho tơi các bạn nhé, hãy soạn tin : BMGG gửi
tới 10T5, thanh kiu – bái bai.
Tôi mới quan trọng nhất, tôi chứ, là tôi ( tranh nhau nói)
TBtv: Thơi nào mọi người, thật may là anh riboxom khơng có ở đây nếu khơng
đây sẽ là cuộc chiến nảy lửa nhất và khơng có hồi kết cho xem . TBĐV ơi, anh
cũng giới thiệu anh riboxom cho mọi người được biết đi ạ.
TBđv: anh ấy cũng không phải vừa đâu, vừa vừa vừa vừa đâu ( hát hài hước
theo bài “không phải dạng vừa đâu” của Sơn Tùng MTP). Anh ấy là một bào
quan có cấu tạo rất đơn giản, khơng có màng bao bọc, có ở cả ở TB nhân sơ và
nhân thực, cấu tạo từ mARN và protein.
Mọi người từng nghe câu “ ở đâu có protein chưa phân hủy, nơi đó có sự sống”
chưa? thế mà anh riboxxom lại là bào quan chuyên làm nhiệm vụ tổng hợp
protein đó các bạn ạ.
Tơi thấy anh ấy cũng là 1 đối thủ rất nặng kí đấy, hôm nay anh ấy bận đi tập văn
nghệ chuẩn bị cho ngày 20 tháng 11 nên khơng thể có mặt trong cuộc thi, nhưng
các bạn cũng nhớ bình chọn cho anh ấy nhé
-

TBtv: Và bây giờ trong tay tôi là kết quả của cuộc thi ngày hôm nay, ôi
tôi hồi hộp quá:

Nhân Tb: 45/45 phiếu
Ti thể, lưới nội chất, bộ máy giuôn gi, ri bô xom đều 45/45
23


Theo thể lệ của ban tổ chức, kết quả bình chọn của cô giáo của chúng ta sẽ nhân
hệ số 2 trong cuộc thi này, xin mời cô ạ.
Giáo viên: Các em ạ, mỡi bào quan có chức năng quan trọng khác nhau trong tế
bào, chúng ta sẽ xét cụ thể hơn về cấu tạo, chức năng và mối quan hệ giữ chúng

qua bài 9 sinh học 10 “ Tế bào nhân thực” các em nhé.

24


Các hình ảnh minh họa
2. 2. 2 . Sử dụng video, phim để khởi động vào bài mới:
Đây là phương pháp khởi động vào bài mới bằng các video do học sinh tự quay,
phim hoạt hình, phóng sự… liên quan đến nội dung bài học, giúp cho hoạt động
dạy học trở nên sôi nổi, cuốn hút, giúp học sinh rèn luyện kỹ năng quan sát, khả
năng phản xạ nhanh, phát huy được những tri thức vốn có của mình về vấn đề
liên quan, nâng cao tinh thần đoàn kết và sự tương tác giữa học sinh với học
sinh, học sinh với giáo viên.
Tuy nhiên phương pháp này đòi hỏi cần có trang bị tivi, màn hình… nên khơng
phải có thể tiến hành với mọi khu vực và đối tượng.
Khi sử dụng phương pháp này, giáo viên tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Giáo viên giao cho các nhóm tìm link phim, hoặc quay video liên
quan đến nội dung bài học theo gợi ý của giáo viên.
Bước 2: Các nhóm gửi link phim, video đã quay qua Gmail cho giáo viên
chọn.
Bước 3: Giáo viên chọn video, link phim phù hợp nhất hoặc có thể thay
bằng link phim mà mình thấy phù hợp hơn.
Bước 4: Chiếu phim, video.
Bước 5: Giáo viên dẫn dắt vào bài mới.
2.2.2.1 . Ví dụ 1: cho học sinh xem phim hoạt hình “ Trê - Cóc kiện đòi con”
để khởi động dạy bài 37 sinh học 11 “ Sinh trưởng và phát triển ở động vật”
Link phim: />(Có thể đưa về dạng kể lại câu chuyện cho học sinh: bên bờ ao có 2 vợ chồng
Cóc sinh sống, hai vợ chồng Cóc rất buồn vì hiếm muộn con cái. ,một hôm vợ
25