skkn NGHIÊN cứu, lựa CHỌN một số BÀI tập bổ TRỢ PHÁT TRIỂN THỂ lực môn cầu LÔNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:

NGHIÊN CỨU, LỰA CHỌN MỘT SỐ BÀI TẬP
BỔ TRỢ PHÁT TRIỂN THỂ LỰC MÔN CẦU LÔNG

LĨNH VỰC: THỂ DỤC


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT NGUYỄN DUY TRINH
_____________________________________________________________

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:

NGHIÊN CỨU, LỰA CHỌN MỘT SỐ BÀI TẬP
BỔ TRỢ PHÁT TRIỂN THỂ LỰC MÔN CẦU LƠNG

LĨNH VỰC: THỂ DỤC

Nhóm tác giả:
Tổ bộ mơn:
Thời gian thực hiện:
Số điện thoại:

HOÀNG THỊ ANH ĐÀO
LÊ NGỌC KHANH
Xã hội
Năm học 2020 - 2021

0914945828 - 0916841115

Nghi Lộc, tháng 3 năm 2021


MỤC LỤC


DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT
TT

Từ viết tắt

Từ đầy đủ

1

GDTC

Giáo dục thể chất

2

GV

Giáo viên

3

HKPĐ

Hội khỏe phù đổng

4

PPCT

Phân phối chương trình

5

THPT

Trung học phổ thông

6

Vạch XP

Vạch xuất phát

7

VĐV

Vận động viên


PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Phần Mở đầu

Giáo dục thể chất trong các trường phổ thông là một bộ phận hữu cơ của
mục tiêu giáo dục và đào tạo, đồng thời là một mặt giáo dục cho thế hệ trẻ, nhằm
đào tạo con người "phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về
tinh thần, trong sáng về đạo đức". Để đáp ứng yêu cầu nâng cao dân trí, đào tạo
nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Việc giáo dục thể chất (GDTC),
chăm lo đời sống tinh thần nâng cao sức khỏe cho thế hệ trẻ đã được Đảng và nhà
nước ta đặc biệt chú trọng quan tâm. Trong báo cáo Chính trị Đại hội Đảng VII đã
nêu rõ” Công tác Thể dục thể thao (TDTT) cần được coi trọng nâng cao chất lượng
GDTC trong trường học...”, “Thực hiện GDTC trong các trường học làm cho việc
tập luyện TDTT trở thành nếp sống hàng ngày của hầu hết học sinh, sinh viên”
Văn kiện Đại hội Đảng đã chỉ rõ Giáo dục đào tạo cùng với công nghệ phải thực sự
trở thành quốc sách hàng đầu... chuẩn bị hành trang cho thế hệ trẻ đi vào thế kỷ
XXI... đồng thời khẳng định sự cường tráng về thế chất là nhu cầu cơ bản của bản
thân con người, đồng thời là vốn quý để tạo ra tài sản trí tuệ và vật chất cho xã hội,
chăm lo cho con người về thể chất là trách nhiệm của toàn xã hội, của các cấp, các
ngành, các đồn thể...”.
Hiến pháp nước Cộng hịa xã hội Việt Nam năm 1992 có quy định về chế độ
GDTC bắt buộc trong trường học bao gồm các giờ học nội khóa, tổ chức tập luyện
ngoại khóa theo câu lạc bộ thể thao tự chọn, ổn định hệ thống thi đấu của học sinh,
sinh viên theo chu kỳ 4 năm một lần.
Ngành Giáo dục và đào tạo của chúng ta đã nhận thấy tầm quan trọng của
các môn thể thao. Chỉ thị 36/CT/TW ngày 24/03/1994 của Ban Bí thư Trung ương
Đảng (khóa VII) giao trách nhiệm cho Bộ Giáo dục - Đào tạo và tổng cục TDTT,
thường xuyên phối hợp chỉ đạo công tác GDTC, cải tiến chương trình giảng dạy,
tiêu chuẩn rèn luyện thân thể, đào tạo giáo viên TDTT cho trường học các cấp, tạo
những điều kiện cần thiết và cơ sở vật chất để thực hiện chế độ GDTC bắt buộc ở
tất cả các trường, làm cho việc tập luyện TDTT trở thành nếp sống hàng ngày của
hầu hết học sinh, qua đó phát hiện và tuyển chọn được nhiều tài năng thể thao cho
quốc gia.
1.1. Lý do chọn đề tài

Cầu lơng là một mơn thể thao, có lịch sử phát triển lâu đời. Hiện nay Cầu
lông đã phát triển thành một môn thể thao được nhiều tầng lớp nhân dân ưa
chuộng, nhất là học sinh, sinh viên góp phần phát triển và hoàn thiện thể chất.
Trong những năm gần đây phong trào Cầu lông phát triển mạnh mẽ khơng
chỉ ở thành phố mà cịn phát triển ở các vùng nông thôn. Đặc biệt phát triển mạnh
khi đưa môn Cầu lông thành môn học bắt buộc và là một trong những môn thi đấu
5


tại HKPĐ các cấp. Để đáp ứng được vấn đề này giáo viên môn giáo dục thể chất
không ngừng trau dồi kiến thức chuyên môn, đổi mới và vận dụng các phương
pháp dạy học phù hợp với mục tiêu yêu cầu bài học nhằm giúp học sinh phát huy
tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo phù hợp với đặc trưng môn học, bồi
dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, tự bồi dưỡng và biết vận dụng kiến thức
vào thực tiễn.
Việc lựa chọn một số bài tập bổ trợ phát triển thể lực cho học sinh để học tốt
nội dung Cầu lơng là điều kiện cần thiết góp phần gây hứng thú cho người học,
phát triển thể lực, nâng cao hiệu quả học tập, phong trào thể dục thể thao ở địa
phương… Giảng dạy nội dung Cầu lông ở trường THPT trong điều kiện cơ sở vật
chất còn hạn chế, kỹ thuật chưa hoàn thiện… Vì thế vấn đề đặt ra cho tôi là:
“Nghiên cứu, lựa chọn một số bài tập bổ trợ phát triển thể lực môn Cầu lơng”
mà các nhà khoa học trong và ngồi nước đã nghiên cứu, để sắp xếp các nội dung
dạy học sao cho phù hợp với khả năng của học sinh và điều kiện thực tế, nhằm
phát triển đều các tố chất thể lực, giúp cho việc nâng cao thành tích nội dung Cầu
lông trong chương trình giảng dạy thể dục khối trung học phổ thông đạt hiệu quả
cao hơn, chọn lựa được VĐV tham gia HKPĐ các cấp có thành tích cao hơn.
Ngồi ra cịn tạo cho học sinh tầm nhìn đúng đắn về mơn thể dục thể thao nói
chung và mơn Cầu lơng nói riêng để các em có thói quen, tự giác, tích cực, say mê,
hứng thú trong tập luyện hướng tới mục đích rõ ràng
Về mặt thực tiễn, nếu thành công thì sáng kiến kinh nghiệm rất có ý nghĩa,

có thể áp dụng vào giảng dạy và huấn luyện nhằm nâng cao các tố chất sức nhanh,
sức mạnh, sức bền và khéo léo… giúp học sinh nâng cao thể lực chuyên môn, đáp
ứng được mục tiêu về kiến thức, kỹ năng bắt buộc cần đạt được trong chương trình
học môn Cầu lông khối trung học phổ thông và từ đó góp phần phát triển chung
các tố chất thể lực, xây dựng các phong trào thể dục thể thao ở trường học và địa
phương trong đó có mơn Cầu lông.
1.2. Mục tiêu và nhiệm vụ
a. Mục tiêu
- Giúp các em hoàn thiện về mặt thể chất và chức năng của cơ thể nhằm hình
thành và củng cố những kỹ năng, kỹ xảo vận động cơ bản, quan trọng trong cuộc
sống. Hình thành những kỹ thuật, tâm lý, chiến thuật khi học tập rèn luyện cũng
như trong thi đấu.
- Củng cố và tăng cường sức khỏe, hình thành cho học sinh thói quen giữ
gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể thường xuyên, giáo dục phẩm chất đạo đức, ý chí,
tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ luật, xây dựng niềm tin và có cuộc sống lành
mạnh vươn lên.
- Giải quyết những yếu kém về thể lực của học sinh nói chung và thể lực
6


chun mơn Cầu lơng nói riêng.
- Nêu được những khó khăn bất cập trong giảng dạy môn Cầu lông trong
chương trình Thể dục THPT hiện nay.
- Rèn luyện sức khoẻ, nâng cao thể lực và thành tích mơn Cầu lơng cho đối
tượng học sinh khối Trung học phổ thông. Khơi dậy niềm đam mê môn Cầu lông,
phát hiện những học sinh có năng khiếu, bồi dưỡng trong đội tuyển tham gia thi
đấu các hội thi.
- Rút kinh nghiệm để đổi mới phương pháp giảng dạy đạt hiệu quả tốt hơn.
b. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu thực trạng công tác giảng dạy và huấn luyện chiến thuật, kỹ

thuật dạy học môn Cầu lông trường THPT Nguyễn Duy Trinh. Để giải quyết nhiệm
vụ nghiên cứu tôi tiến hành giải quyết những vấn đề sau:
+ Đánh giá thực trạng sử dụng các bài tập phát triển thể lực trong học tập
môn Cầu lông.
+ Đánh giá thực trạng sử dụng bài tập hiệu quả trong chiến thuật, kỹ thuật
của đội tuyển Cầu lông từ cấp học dưới lên.
- Tìm hiểu, nghiên cứu khả năng phát triển thể lực chung của học sinh, điều
kiện cơ sở vật chất của trường (Sân tập, các thiết bị dạy - học).
- Cơ sở lý luận của việc dạy và học nội dung Cầu lông.
- Lựa chọn, vận dụng một số bài tập phát triển sức nhanh, sức bền, khéo
léo... nhằm nâng cao thể lực, kỹ chiến thuật, thành tích mơn Cầu lơng phù hợp với
học sinh Trung học phổ thông.
- Đánh giá hiệu quả sử dụng các bài tập được lựa chọn hợp lí và khoa học.
Đưa ra một số bài tập giúp các em có hứng thú hơn trong học tập và thơng
qua đó giúp các em tăng cường về thể lực.
- Góp ý và đề xuất các phương pháp để áp dụng các bài tập vào dạy nội
dung Cầu lông.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Học sinh khối 10 cụ thể: Lớp 10 A6 và lớp 10 A7
Năm học 2020- 2021. Trường trung học phổ thông Nguyễn Duy Trinh.
1.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Thời gian nghiên cứu: Tháng 09/2020 đến 03/2021.
- Địa điểm: Trường THPT Nguyễn Duy Trinh - Nghi Lộc - Nghệ An.
7


- Trang thiết bị: Quả cầu lông, cột lưới, sân Cầu lông đơn, sân đôi, đồng hồ
bấm giây, dây nhảy, chai nước, vợt, cịi…
- Thời gian hồn thành nghiên cứu: Tháng 03/2020.
1.5. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp tổng hợp phân tích tài liệu.
- Phương pháp quan sát và thực nghiệm sư phạm.
- Phương pháp kiểm tra đánh giá các tố chất thể lực và kỹ thuật.
- Phương pháp tính tốn và xử lí số liệu.

8


PHẦN II. NỢI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1. Cơ sở lí luận
Với sự phát triển của các mơn thể thao nói chung, mơn Cầu lơng nói riêng,
trong những năm qua các em học sinh trường THPT Nguyễn Duy Trinh đã tham
gia các giải thi đấu như: Hội khỏe Phù đổng cấp trường, cụm huyện và HKPĐ cấp
Tỉnh và đã đạt được một số thành tích nhất định. Tuy nhiên, khi tham gia ở các
giải đấu, điều mà các học sinh của trường làm chưa thực sự tốt đó là thể lực yếu,
khả năng sức bền trong thi đấu chưa cao. Để đạt được thành tích cao hơn nữa trong
học tập và thi đấu ngoài phương pháp tập luyện thì việc quan trọng là phải nâng
cao thể lực chuyên môn, nâng cao sức bền, tính linh hoạt, mềm dẻo, khéo léo một
cách tốt nhất. Ngay từ đầu thông qua các tiết học ở trường, tôi đã chú trọng đến
vấn đề thể lực của học sinh, từ đó tạo nền tảng để các em thực hiện và vận dụng có
hiệu quả các kỹ thuật, chiến thuật đánh cầu, giúp các em duy trì được các tiết học
đầy hứng khởi, những trận đấu căng thẳng kéo dài mà vẫn đảm bảo một cách hiệu
quả những đường cầu tấn công nhanh, mạnh đầy uy lực, hoặc kiên trì phịng thủ an
tồn trước những pha áp đảo của đối phương. Không những vậy, một khi kỹ thuật
của các em được đảm bảo sẽ củng cố và nâng cao tâm lý, bản lĩnh, chủ động và
sáng tạo trong học tập và thi đấu.
a. Thuận lợi
- Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn luôn tạo
điều kiện thuận lợi về sân bãi, dụng cụ tập luyện, cơ sở vật chất đầy đủ cho dạy học.
Nhà trường đã có nhà đa chức năng nên thuận lợi cho các em học tập và thi đấu.

- Nhóm chuyên môn luôn tăng cường dự giờ, trao đổi kinh nghiệm nâng cao
chuyên môn nghiệp vụ.
- Bản thân chúng tôi ln ln an tâm cơng tác, u nghề, tích cực tìm tịi
học hỏi nâng cao chun mơn nghiệp vụ thơng qua đồng nghiệp, trên Internet v.v..
- Đa số các em học sinh ham thích mơn Cầu lơng, có ý thức tổ chức kỷ luật,
năng động, nhiệt tình với các bài tập khi giáo viên đưa ra.
- Phong trào TDTT trong trường và ngoài xã hội đang phát triển nên học
sinh có điều kiện tập luyện và cọ xát.
b. Khó khăn
- Trong 1 lớp trình độ, thể lực, giới tính học sinh không đồng đều sẽ hạn chế
về việc tiếp thu kỹ, chiến thuật.
- Kỹ thuật một số động tác khá phức tạp, trong khi đó học sinh lớp 10 là
đối tượng đầu cấp THPT học tập một số kĩ thuật của mơn Cầu lơng nên nó gây ra
cho học sinh sự tập trung căng thẳng vào việc hoàn thiện kĩ năng của các động
tác. Trong quá trình hướng dẫn và giảng dạy kĩ thuật môn Cầu lông, trong sách
9


Thể dục THPT nói chung và sách Thể dục 10 nói riêng khơng có mục hướng dẫn
một số bài tập bổ trợ phát triển kĩ thuật, thể lực và trong PPCT môn Thể dục của
trường THPT với thời lượng 12 tiết (kể cả kiểm tra) cịn có cả nội dung chạy bền,
nhảy cao chiếm 1/2 thời gian của tiết học. Như vậy nếu thực học chỉ khoảng
trong 6 tiết cho nội dung Cầu Lơng. Với thời lượng ít và cũng khơng có kế hoạch
giảng dạy các bài tập bổ trợ nhằm phát triển thể lực và bài tập bổ trợ góp phần
hồn thiện kĩ, chiến tḥt cho các em học sinh, nên khi học sinh thực hiện các
động tác kỹ thuật có cảm giác rời rạc, cứng nhắc… Vì vậy nó hạn chế một phần
đến hứng thú tập luyện trong từng tiết học nói riêng và ảnh hưởng đến kết quả tập
mơn Cầu lơng nói chung.
- Thời lượng 45 phút học 2- 3 nội dung, số lần được tiếp xúc với cầu ít, quan
sát và sửa sai cịn hạn chế chưa hiệu quả.

- Kỹ thuật một số động tác quá khó trong khi đó học sinh là đối tượng mới
tập, mới học, thể lực yếu dẫn đến việc tiếp thu động tác một cách thụ động, không
hứng thú tập luyện, kỹ thuật động tác rời rạc,phản xạ và tốc độ chậm, cứng nhắc…
- Cơ sở vật chất còn quá nghèo nàn ở các trường vùng nơng thơn, khơng có
nhà tập, đầu tư cho mơn Cầu lơng cịn ít (cầu sử dụng khơng có đủ số lượng cần
thiết trong tiết dạy, dạy ngoài trời các yếu tố thiên nhiên như mưa, gió...) ảnh
hưởng đến chất lượng dạy và học.
- Trình độ kĩ thuật về môn Cầu lông của một số giáo viên cịn hạn chế.
2.2. Thực trạng giảng dạy mơn Cầu lông hiện nay
Trong chương trình giảng dạy môn Cầu lông ở trường trung học phổ thông
từ lớp 10 đến lớp 12 các em chỉ được học các kỹ thuật cơ bản của môn Cầu lông,
chứ không được trang bị các tố chất thể lực cần thiết (Thể lực chuyên môn). Bên
cạnh đó, do học nhiều nội dung trong một tiết dạy (một tiết có 2 - 3 nội dung). Nếu
người giáo viên không đưa các bài tập bổ trợ và kỹ chiến thuật nâng cao chuyên
môn vào để giảng dạy mà chỉ thực hiện các bài tập trong yêu cầu của phân phối
chương trình và các bài tập hướng dẫn trong sách giáo khoa thì:
- HS chỉ nắm được kỹ thuật cơ bản là chính, khi áp dụng kỹ thuật đó vào thi
đấu thì hiệu quả khơng cao, tốc độ, phản xạ, di chuyển còn chậm, kỹ chiến thuật để
đánh cầu tấn công, phát cầu chưa đúng kỹ thuật, chiến thuật, lực cổ tay không đủ
khỏe để đánh đường cầu tấn công đúng theo ý đồ (Thể lực chuyên môn cịn yếu).
- Nếu khơng củng cố thể lực chun mơn cho các em mà nội dung học lặp đi
lặp lại nhiều lần, thể lực chuyên môn của người học không được cải thiện sẽ sớm
xuất hiện mệt mỏi, nhàm chán, thiếu hứng thú tập luyện…
Với phong trào Cầu lông phát triển như bây giờ việc tiếp thu kỹ thuật động
tác đánh cầu cao sâu hay thấp gần phải trái, đập cầu chính diện, bỏ nhỏ hay kỹ
thuật di chuyển đối với các em học sinh lứa tuổi này là không khó. Để các em phát
triển thêm về thể lực, cũng như có điều kiện để phát triển kỹ thuật động tác đánh
10

cầu, đập cầu, bỏ nhỏ trên sát lưới theo ý đồ chiến thuật, kỹ thuật di chuyển từ kỹ
năng đến kỹ xảo, các chiến thuật trong đánh đơn, đánh đôi, thì yêu cầu người giáo
viên phải nghiên cứu, tìm tòi, đầu tư vào giờ dạy một cách công phu và đưa các bài
tập mới cho các em tập luyện, tránh tập đi tập lại một vài động tác sẽ gây nhàm
chán và mất hứng thú khi học nội dung Cầu lông.
2.3. Nghiên cứu, lựa chọn, áp dụng các bài tập bổ trợ
2.3.1 Chọn đối tượng
- Đối tượng học sinh 2 lớp: Lớp10A6 và lớp 10 A7 (88 em) số lượng, thể
lực, giới tính, tương đương nhau. Chia làm 2 nhóm:
Nhóm thứ nhất: Nhóm đối chứng Lớp10A6 có 44 học sinh tập luyện bình
thường theo hướng dẫn của Sách giáo khoa.
Nhóm thứ hai: Nhóm thực nghiệm Lớp 10A7 có 44 học sinh Tập luyện theo
phương pháp thực nghiệm áp dụng các bài tập bổ trợ phát triển thể lực chuyên môn
Cầu lông vào giảng dạy.
2.3.2. Kiểm tra ban đầu và kết quả
- Kiểm tra thể lực của 2 lớp 10A6 và 10A7 trước khi áp dụng các bài tập bổ
trợ thể lực.
+ Bài tập áp dụng: Di chuyển ngang sân (Trong phạm vi sân cầu lông) kết
hợp nhặt cầu, thời gian 1 phút, tính số cầu đã nhặt. (Mỗi lần chỉ nhặt 1 quả).
+ Kiểm tra theo nhóm nam, nữ riêng. Ghi số lần của từng nhóm.
- Cơng tác chuẩn bị: Sân cầu lông, quả cầu lông, đồng hồ bấm giờ, sổ ghi
chép số quả cầu nhặt được trong vòng 1 phút.

11


Hình ảnh minh họa học sinh Nam, nữ lớp 10A6 và 10A7 thực hiện
di chuyển ngang, nhặt cầu trong thời gian 1 phút
Kết quả thu được như sau.
BẢNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỂ LỰC BAN ĐẦU CỦA 2 NHÓM

TT

Sô
Học Sinh

10A6

44 em

10A7

44 em

16-17 quả
8 em
18%
9 em
20%

14 -15 quả
12 em
27%
11 em
25%
(Bảng 01)

12-13 quả

Dưới 12 quả

17 em
39%
18em
41%

7 em
16 %
6 em
14%

+ Số học sinh xuất hiện các biểu hiện sau vận động qua tham vấn với học
sinh và kết quả như sau:
TT

Sô
Học Sinh

Bình
thường

Hơi mệt

Mệt

Quá mệt

10A6(ĐC)

44 em

16 em
36%

8 em
18%

14 em
32%

6em
14%

10A7 (TN)

44 em

18 em
41%

9 em
20%
(Bảng 02)

13 em
30%

4 em
9%

12

2.4. Biện pháp thực hiện các bài tập bổ trợ vào giờ học Cầu lông để phát triển
thể lực chuyên mơn mơn Cầu lơng
Để góp phần nâng cao hiệu quả của tiết học Cầu lông tôi đã nghiên cứu, lựa
chọn các bài tập bổ trợ và áp dụng vào các tiết dạy. Do nội dung Cầu lông của khối
10 được học lồng ghép với nội dung nhảy cao, chạy bền nữa nên thời lượng dành
cho nội dung Cầu lông trong mỗi tiết dạy bình quân chỉ có khoảng 15-18 phút. GV
nên dành thời gian tập các bài tập bổ trợ có thể khoảng trên dưới 5-7 phút/ 1 tiết
của một số tiết dạy (vào phần thể lực của mỗi giáo án) liên tục từ tiết thứ nhất cho
đến tiết cuối cùng của chương trình Cầu lông.
Một số bài tập bổ trợ phát triển thể lực dưới đây sẽ áp dụng được cho học
sinh cả 3 khối ở trường THPT. Tuy vậy, cần phải biết cách lựa chọn bài tập, thời
điểm đặt bài tập, lượng vận động cho từng bài tập, cường độ vận động... phù hợp
với trình độ thể lực chuyên môn của học sinh theo từng khối lớp thì nó mới thực sự
mang lại hiệu quả tốt nhất cho học sinh.
Sau đây là một số nhóm bài tập được lựa chọn để áp dụng cho học sinh lớp 10.
2.4.1. Nhóm bài tập phát triển sức mạnh.
Năng lực làm việc biểu hiện lớn nhất trong một thời gian ngắn nhất mang
tính bột phát, cho nên trong giảng dạy sức mạnh tốc độ phải sử dụng các phương
pháp đúng để phát triển năng lực làm việc với tốc độ cao. Vì vậy phải sử dụng các
phương pháp đúng để phát triển năng lực làm việc với tốc độ cao của các nhóm cơ
tham gia vào hoạt động mà khơng tập luyện sức mạnh Cầu lông một cách tùy tiện.
Đặc điểm của mơn Cầu lơng địi hỏi người tập phải linh hoạt, nhanh nhẹn để
có thể di chuyển liên tục với tốc độ nhanh, trong phạm vi diện tích sân của mình
bằng các bước: Chạy tiến lùi, dừng, bật nhảy… kết hợp các động tác đánh cầu thấp
tay phải trái, đập cầu tấn cơng nhanh mạnh hợp lý, chính xác để thực hiện được ý
đồ chiến thuật v.v… Vì vậy sức mạnh trong Cầu lông được thể hiện ở các động tác
bật nhảy đập cầu, khả năng di chuyển nhanh, và các động tác đánh cầu tấn cơng, sự
phán đốn, điểm tiếp xúc cầu v.v… Từ đó cho ta thấy sức mạnh trong môn Cầu

lông là sức mạnh tốc độ.
Từ cơ sở lý luận cũng như quan điểm vận động tập luyện và thi đấu môn
Cầu lông. Các bài tập để phát triển sức mạnh tốc độ chuyên môn Cầu lông được
chúng tôi nghiên cứu, lựa chọn đưa vào để phù hợp cho học sinh tập luyện các bài
tập sau:
Bài tập 01: Lăng vợt theo hình số 8 trên cao.
- Mục đích: Phát triển sức mạnh và độ dẻo, linh hoạt của cổ tay trong khi
thực hiện kỹ thuật đánh cầu.
- Thời điểm đặt bài tập trong giờ học:
+ Áp dụng trong cả quá trình dạy - học nội dung Cầu lông.
13


+ Cho học sinh tập bài tập này ngay khi bước vào học nội dung Cầu lông.
- Chuẩn bị: - Mỗi em chuẩn bị 1vợt. Cầm vợt vào tay thuận.
- Hàng cách hàng 2m, người cách người 1,5m.
- Cách thực hiện: Tập đồng loạt theo hàng ngang.
+ Động tác 1: Đứng 2 chân rộng bằng vai, tay phải cầm vợt trên cao trước mặt.
+ Động tác 2: Xoay vợt theo hình số 8 trên cao từ phải qua trái 30s rồi sau
đó đổi chiều.
- Số lần thực hiện bài tập: 3 lần
- Thời gian thực hiện: + Mỗi lần thực hiện bài tập từ 25s- 30s
+ Nghỉ quảng: 5s - 7s.
* Yêu cầu: Tốc độ và sức mạnh khi thực hiện động tác phải tăng dần càng về
cuối thời gian.
- Đội hình tập luyện.

Đây là hình ảnh nhóm nam, nữ sinh lớp 10A7 trường THPT Nguyễn Duy Trinh
đang thực hiện động tác xoay vợt trên sân
Bài tập 02: Tập xoay cổ tay với chai trên cao và dưới thấp

- Mục đích: Phát triển sức mạnh và độ dẻo, linh hoạt của cổ tay trong khi
thực hiện kỹ thuật đánh cầu.
- Thời điểm đặt bài tập trong giờ học:
+ Áp dụng trong cả quá trình dạy - học nội dung Cầu lông.
+ Cho học sinh tập bài tập này ngay khi bước vào học nội dung Cầu lông.
- Chuẩn bị: - Mỗi em chuẩn bị 1 chai nước (loại 0,5l). Cầm chai vào tay thuận.
- Hàng cách hàng 2m, người cách người 1,5m.
14


- Cách thực hiện: Tập đồng loạt cả lớp.
+ Động tác 1: Đứng 2 chân rộng bằng vai, tay phải cầm chai trên cao
trước mặt.
+ Động tác 2: Xoay cổ tay cầm chai nước theo hình số 8 trên cao từ phải
qua trái 30s rồi sau đó đổi chiều. Đối với bài tập xoay cổ tay với chai nước dưới
thấp thì khi thực hiện hạ thấp trọng tâm cơ thể để thực hiện. Thời gian và số lần
tập như trên.
- Số lần thực hiện bài tập: 2 lần
- Thời gian thực hiện: + Mỗi lần thực hiện bài tập từ 25s - 30s
+ Nghỉ quảng: 5s - 7s.
* Yêu cầu: Tốc độ và sức mạnh khi thực hiện động tác phải tăng dần càng về
cuối thời gian.
- Đội hình tập luyện.

Đây là hình ảnh nhóm nam, nữ sinh lớp 10A7 trường THPT
Nguyễn Duy Trinh đang thực hiện động tác xoay cổ tay với chai nước trên sân.
Bài tập 03: Bật nhảy đánh vợt chạm vật chuẩn trên cao
- Mục đích: Phát triển sức mạnh và độ dẻo, linh hoạt của cổ tay trong khi
thực hiện kỹ thuật đánh cầu.
- Thời điểm đặt bài tập trong giờ học:

+ Áp dụng trong cả quá trình dạy - học nội dung Cầu lông.
+ Cho học sinh tập bài tập này ngay khi bước vào học nội dung Cầu lông.
- Chuẩn bị:
- Mỗi em chuẩn bị 1 vợt. Cầm vợt vào tay thuận.
- Hàng cách hàng 2m, người cách người 1,5m.
15


- Quả cầu lông treo cao cách mặt đất 2,5m - 2,8m.
- Cách thực hiện: Tập đồng loạt theo hàng ngang.
+ Động tác 1: Đứng chân trước chân sau, tay thuận cầm vợt, sau đó lăng vợt
ra sau lên cao. Cánh tay cầm vợt được kéo căng.
+ Động tác 2: Dùng lực của hai chân kết hợp bật nhảy tại chỗ, vươn cao
đập cầu.
- Số lần thực hiện bài tập: 5 lần
- Thời gian thực hiện:

+ Thực hiện bài tập trong thời gian 1 phút.
+ Nghỉ quảng: 5s - 7s.

* Yêu cầu: Thực hiện bật nhảy và phối hợp đập cầu nhanh, mạnh và chính xác.
- Đội hình tập luyện.

Đây là hình ảnh nhóm nam, nữ sinh lớp 10 A7 trường THPT
16


Nguyễn Duy Trinh đang thực hiện động tác bật nhảy đánh cầu treo trên cao
Bài tập 04: Tập đánh cầu vào tường kết hợp kỹ thuật đánh thuận tay, trái
tay, đánh cầu chính diện

- Mục đích: Phát triển sức mạnh và độ dẻo, linh hoạt của cổ tay và phản xạ
trong các tình huống đánh cầu.
- Thời điểm đặt bài tập trong giờ học:
+ Áp dụng trong cả quá trình dạy - học nội dung Cầu lông.
+ Cho học sinh tập bài tập này ngay khi bước vào học nội dung Cầu lông.
- Chuẩn bị:
Mỗi em chuẩn bị 1 vợt. Cầm vợt vào tay thuận.
Hàng cách hàng 2m, người cách người 1,5m. Đứng cách tường 1,5 - 2,5m.
- Cách thực hiện: Tập đồng loạt theo hàng ngang.
+ Động tác 1: Đứng chân trước chân sau, tay thuận cầm vợt, tay không thuận
cầm cầu.
+ Động tác 2: Thả cầu rơi, dùng vợt đánh cầu vào tường sử dụng phối kết
hợp kỹ thuật đánh cầu thấp thuận tay, trái tay, đánh cầu trên cao trước mặt (lưu ý
dùng lực của cổ tay và kỹ thuật di chuyển để xử lý cầu).
- Số lần thực hiện bài tập: 3 lần
- Thời gian thực hiện: + Mỗi lần thực hiện bài tập từ 25s - 30s
+ Nghỉ quảng: 5s - 7s.
* Yêu cầu: Phối hợp tốt kỹ thuật và phản xạ nhanh.
- Đội hình tập luyện.

Đây là hình ảnh nhóm nam, nữ sinh lớp 10 A7 trường THPT
Nguyễn Duy Trinh đang thực hiện động tác đánh cầu vào tường
17


Bài tập 05: Bật cóc liên tục
- Mục đích: Phát triển sức mạnh tốc độ và sức bật của cổ chân, độ linh hoạt
của các khớp.
- Thời điểm đặt bài tập trong giờ học: Đặt trước hoặc sau khi kết thúc học
nội dung Cầu lơng là cịn tùy thuộc vào mục tiêu, yêu cầu của tiết dạy. Nếu đặt

sau khi kết thúc thời lượng học nội dung Cầu lông thì tăng thêm số bước lên 2 3 bước nữa.
- Chuẩn bị: Vạch XP, 2 mốc (hoặc 2 cờ nhỏ)
+ Học sinh: Học sinh 2 tay chống hông, ngồi nhổm lên 2 gót chân. Có hiệu
lệnh học sinh bắt đầu bật lên xuống liên tục (chú ý bật độ dài tối đa 40 cm).
+ Giáo viên: Theo dõi qua các lần tập nhắc nhở học sinh tích cực tập luyện.
- Số lần thực hiện: 5 - 6 bước (nữ); 6 - 7 bước (nam); (Nếu đặt sau khi kết
thúc nội dung Cầu lông thì nên tăng số lượng bước nữ 8 - 10 bước, nam 13- 15
bước). Tập lặp lại 2 lần.
- Thời gian nghỉ: giữa lần lặp lại 1 phút..
- Đội hình tập luyện:

Đây là hình ảnh nhóm học sinh lớp 10 A7 trường THPT Nguyễn Duy Trinh
đang thực hiện bài tập bật cóc
18


2.4.2. Nhóm bài tập phát triển sức nhanh, sức bền
Trong tập luyện thi đấu Cầu lông, yếu tố sức nhanh là một tố chất cơ bản.
Khơng có sức nhanh thì người tập không thể phản ứng kịp thời trước các đường
cầu tấn công nhanh của đối phương, không thể di chuyển đến các vị trí thuận lợi và
cần thiết để cứu cầu, chỉnh cầu, đồng thời cũng không thể chớp nhống để tấn cơng
nhanh sang sân đối phương để giành điểm. Sức nhanh thể hiện ở những đường cầu
với tốc độ nhanh, biến hóa điểm rơi. Địi hỏi khi vận động phải có phản ứng nhanh.
Cầu lơng là mơn thể thao khơng có chu kỳ nên q trình phản ứng của nó phụ
thuộc vào sức nhanh động tác. Quan trọng nhất là sức nhanh di chuyển để thực
hiện kỹ thuật động tác. Vì vậy tôi lựa chọn các bài tập được đưa vào để phát triển
sức nhanh cho học sinh được đó là:
Bài tập 01: Nhảy dây. (Nhảy dây cá nhân)
* Mục đích: Phát triển sức nhanh, dẻo dai của cổ tay, cổ chân và sự phối hợp
vận động của tay và chân. Tạo điều kiện thuận lợi cho các bước di chuyển để phối

hợp thực hiện kỹ thuật Cầu lơng một cách nhanh và chính xác nhất.
- Thời điểm đặt bài tập trong giờ học: Đầu hoặc kết thúc học nội dung Cầu
lơng của một số tiết dạy cịn tùy vào mục tiêu, yêu cầu của bài dạy.
- Chuẩn bị: 20 dây nhảy đơn.
- Yêu cầu: Khi nhảy dây đầu gối không được co chỉ dùng sức cổ chân và
nhảy liên tục khơng có bước đệm.
- Thời gian: Mỗi lần thực hiện. Nam 35s - 40s; Nữ 30s - 35s. (Nếu đặt sau
khi kết thúc nội dung Cầu lông thì cần tăng thời gian cho mỗi lần thực hiện thêm
10 - 15s nữa).
- Số lần Thực hiện: 2 lần.
- Đội hình tập luyện: Hàng ngang
- Tổ chức thực hiện: Thực hiện từng nhóm. Nhóm cịn lại quan sát và cổ vũ
cho bạn.
19


* Đội hình tập luyện

Đây là hình ảnh nhóm nam, nữ sinh lớp 10A7 trường THPT
Nguyễn Duy Trinh đang thực hiện động tác nhảy dây trên sân
Bài tập 02: Di chuyển ngang, kết hợp đánh cầu thấp thuận tay, trái tay
- Mục đích: Phát triển sức nhanh di chuyển ngang để đón đỡ những pha cầu
dạt biên của đối phương.
- Thời điểm đặt bài tập trong giờ hoc: Đầu hoặc kết thúc học nội dung cầu
lông của một số tiết dạy nó cịn tùy vào mục tiêu, u cầu của bài dạy.
- Ch̉n bị: Sân Cầu lơng, cịi, đồng hồ bấm giờ, vợt.
- Cách tập: Từng hàng dọc đứng giữa sân cầu lông, mỗi bên 5 hoặc 6 em
(mỗi hàng 10 - 12 em) cách nhau 2m. Khi có hiệu lệnh còi tất cả di chuyển sang
ngang thực hiện kỹ thuật đánh cầu phải, trái tay.
- Thời gian: Mỗi nhóm thực hiện trong 1 phút. Thời gian nghỉ giữa các

nhóm là 1 phút.
20


- Đội hình tập luyện:

Đây là hình ảnh nhóm nam, nữ sinh lớp 10A7 trường THPT Nguyễn Duy Trinh
đang thực hiện động tác di chuyển ngang sân đánh cầu thấp thuận tay,
trái tay trên sân
Bài tập 03: Di chuyển tiến, lùi (kết hợp đánh cầu thấp thuận tay trái tay,
kết hợp đập cầu chính diện)
- Mục đích: Phát triển sức nhanh di chuyển tiến lùi để đón đỡ những pha cầu
ngắn trước mặt và lùi về để đánh, đập cầu chính diện những quả cầu đối phương
đánh sang trên cao ra phía sau.
- Thời điểm đặt bài tập trong giờ hoc: Đầu hoặc kết thúc học nội dung Cầu
lông của một số tiết dạy nó cịn tùy vào mục tiêu, yêu cầu của bài dạy.
- Chuẩn bị: Sân Cầu lông, lưới, vợt, còi...
- Cách tập: Mỗi bên sân 2 - 3 học sinh, đứng vị trí giữa sân. Khi có hiệu
lệnh còi tất cả di chuyển tiến đơn bước thực hiện đánh cầu thấp thuận tay đánh cầu
sau đó di chuyển lùi về bật nhảy đập cầu.
- Số lần thực hiện: Mỗi nhóm thực hiện di chuyển 5 lần đánh cầu thấp thuận
tay kết hợp đập cầu chính diện, di chuyển 5 lần đánh cầu thấp trái tay kết hợp đập
cầu chính diện (khơng cầu) sau đó đổi nhóm.
21


- Thời gian: Mỗi nhóm thực hiện trong 1 phút.
- Đội hình tập luyện:

Đây là hình ảnh học sinh lớp 10 A7 trường THPT Nguyễn Duy Trinh di chuyển

tiến, lùi (kết hợp đánh cầu thấp thuận tay trái tay, kết hợp đập cầu chính diện)
2.4.3. Nhóm bài tập phát triển khéo léo (năng lực phối hợp vận động)
- Năng lực phối hợp vận động: Trong Cầu lơng địi hỏi phải kết hợp nhiều
năng lực khác nhau. Song tùy theo mục đích, hành động với từng trường hợp cụ
thể mà một năng lực nào đó sẽ cần được thể hiện trội hơn năng lực khác. Đặc biệt
là các năng lực liên kết, định hướng, phân biệt, phản ứng và thích ứng, ngồi ra
cịn có năng lực nhịp điệu và thăng bằng.
- Năng lực liên kết: Được thể hiện sự phối hợp giữa các bộ phận cơ thể như
chân, tay, thân mình vào thực hiện một nhiệm vụ cụ thể của cầu lơng. Nó bắt đầu
khâu quan sát, phán đốn, di chuyển để khéo léo thực hiện được đường cầu theo ý
muốn. Trong mỗi kỹ thuật đơn lẻ khi ta giảng dạy kỹ thuật cho học sinh việc kết
22


hợp các động tác chuyển trọng tâm cơ thể đến hoạt động của, chân, tay, thân người,
đòi hỏi người tập phải liên kết các yếu tố không gian, thời gian và mức độ dùng
sức một cách hợp lý, mới đảm bảo tiếp xúc cầu chính xác, đánh cầu đúng chiến
thuật...
- Năng lực định hướng: Được thể hiện ở khả năng xác định hướng đường
cầu của đối phương, di chuyển đón cầu để thực hiện đánh cầu một cách chính xác.
- Năng lực phân biệt vận động: Được thể hiện ở khả năng dùng sức cùng với
cảm giác về lưới, sân bãi chính xác, về cảm giác với cầu. Đối với học sinh khi mới
tập luyện, cảm giác này còn hạn chế nên tỉ lệ đánh cầu vào lưới, hoặc đánh cầu ra
ngoài sân, hoặc là điểm tiếp xúc với cầu khơng chính xác cịn cao.
- Năng lực phản ứng nhanh: Thể hiện khả năng phản ứng nhanh trong mọi
tình huống.
- Năng lực thích ứng: Điều này thể hiện ở học sinh chọn chơi mơn Cầu lơng
nhiều và có trình độ cao hơn. Các em có thể thay đổi mức độ dùng sức hoặc thay
đổi các động tác, đặc biệt như cổ tay để có thể điều chỉnh đường cầu.
- Năng lực nhịp điệu và thăng bằng: Năng lực này đặc biệt cần thiết cho học

sinh. Nó thể hiện ở việc tiếp thu hoặc hành động một kỹ thuật đánh cầu hoặc đỡ
cầu theo đặc tính nhịp điệu kỹ thuật hoặc khả năng giữ thăng bằng trong hoặc sau
khi thực hiện kỹ thuật.
Qua các quan điểm trên tôi đã đưa các bài tập sau vào để phát triển các năng
lực trên cho các em giúp các em tiếp thu bài học được tốt hơn và phát triển năng
lực vận động tốt hơn.
Bài tập 1: Di chuyển đánh cầu thấp thuận tay và trái tay qua lưới vào ơ
1,98m.
- Mục đích: Phát triển phối hợp vận động kết hợp khả năng khéo léo đưa cầu
qua lưới vào ô.
- Thời điểm đặt bài tập trong giờ hoc: Đầu hoặc kết thúc học nội dung Cầu
lơng của một số tiết dạy nó cịn tùy vào mục tiêu, yêu cầu của bài dạy.
- Chuẩn bị: Sân Cầu lơng, lưới, vợt, cịi...
- Cách thực hiện: Mỗi người ở 1 bên sân, người phục vụ tung cầu cho người
thực hiện di chuyển thực hiện bỏ cầu qua sân, cầu rơi vào ô 1,98m. Mỗi người thực
hiện 10 quả liên tục. (Phải, trái)
- Yêu cầu: Di chuyển nhanh phối hợp kỹ thuật đánh cầu phải trái qua lưới,
vào ô.
Người phục vụ quan sát và tung cầu liên tục cho người tập thực hiện.
23


Nhóm cịn lại, quan sát rút kinh nghiệm cho bản thân.
- Đội hình tập luyện:

Đây là hình ảnh học sinh lớp 10 A7 trường THPT Nguyễn Duy Trinh di chuyển
phải, trái kết hợp đánh cầu thấp thuận tay trái tay qua lưới vào ô 1,98m
Bài tập 2: Đánh cầu qua lại 10 quả
- Mục đích: Phối kết hợp các kỹ thuật di chuyển kết hợp đánh cầu qua lại
trên lưới.

- Cách thực hiện: Mỗi bên sân 2 người thực hiện các kỹ thuật di chuyển
đánh cầu thấp thuận tay, trái tay, đánh cầu cao sâu, đập cầu chính diện... đánh cầu
qua lại trên lưới.
- Yêu cầu:
+ Từng cặp thực hiện, hết 10 quả đổi cặp khác vào sân.
+ Những học sinh chưa đến lượt thực hiện, đứng quan sát để rút kinh
nghiệm cho bản thân.
Đội hình tập luyện.

24


Đây là hình ảnh học sinh lớp 10 A7 trường THPT Nguyễn Duy Trinh di chuyển
(kết hợp đánh cầu thấp thuận tay trái tay, kết hợp đập cầu chính cầu)
Bài tập 3: Phát cầu cao sâu 10 quả.
- Mục đích: Phối hợp tốt kỹ thuật, lực của tay, ý đồ chiến thuật khi phát cầu.
- Cách thực hiện:
+ Cho học sinh đứng thành 2 hàng ngang ở 2 bên sân thực hiện phát cầu qua
lưới cao sâu 10 lần.
+ Thực hiện phát cầu đồng loạt (khi nghe hiệu lệnh còi, lần lượt phát từng
quả, cho đến hết). GV quan sát nhắc nhở học sinh. Sau đó đổi nhóm phát cầu.
Những học sinh chưa đến lượt thực hiện quan sát rút kinh nghiệm.
- Yêu cầu: Thực hiện phát cầu đường cầu đi cao, sâu ra phía cuối sân.
Đội hình tập luyện.

Đây là hình ảnh học sinh lớp 10 A7 trường THPT Nguyễn Duy Trinh
thực hiện kỹ thuật phát cầu cao sâu)
Trên đây là toàn bộ hệ thống các bài tập bổ trợ được lựa chọn để phát triển
thể lực chuyên môn đá cầu mà tôi đưa vào áp dụng giảng dạy cho học sinh trong
thời gian các em học nội dung Cầu lông (12 tiết).

25