Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (197.09 KB, 8 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>Câu nghi vấn là câu:</b>
- Cú nhng từ nghi vấn: <i>ai, gì, nào, tại sao, đâu, bao giờ, bao nhiêu, à, , hả, chứ, (có)…. khơng, (đã)…cha</i> hoặc có từ <i>hay</i> (nối các vế có quan hệ lựa chọn)
- Có chức năng chính dùng để hỏi.
- Khi viÕt c©u nghi vÊn kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái.(?)
- trong một số trường hợp, câu nghi vấn ko dùng để hỏi mk dùng dể cầu khiến, khẳng định, phủ định, de dọa, bộc lộ tình cảm, cảm xúc,…và ko yêu cầu ng đối thoại tl
- nếu ko dùng để hỏi thì trong một số trường hợp, câu nghi vấn có thể kết thúc = dấu chấm, dấu ! hoặc dấu châm lửng.
<b> Câu cầu khiến</b>
là câu có những từ cầu khiến như: Hãy, đừng, chớ… đi, thôi, nào,…
hay ngữ điệu cầu khiến; dùng để ra lệnh yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo,…
- Khi viết, câu cầu khiến thường kết thúc bằng dấu chấm than, nhưng khi ý cầu khiến khơng được nhấn mạnh thì có thể kết thúc bằng dấu chấm.
<b>Câu cảm thán là câu:</b>
- Đặc điểm hình thức:
+ Có những từ ngữ cảm thán như: ơi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi, xiết bao, biết chừng nào,...
+ Cuối câu thường kết thúc bằng dấu chấm than (!)
- Chức năng:
+ Dùng để bộc lộ cảm xúc trực tiếp của người nói (người viết).
+ Thường được dùng trong ngơn ngữ nói hằng ngày hay ngôn ngữ văn chương.
<b>Câu trần thuật </b>
không có đặc điểm hình thức của câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán.
Thường dùng để kể, thông báo, nhận định, miêu tả…
Ngồi ra cịn dùng để u cầu, đề nghị hay bộc lộ tình cảm, cảm xúc…
Thường kết thúc bằng dấu chấm, nhưng đơi khi nó có thể kết thúc bằng dấu chấm than hoăc dấu chấm lửng.
<b> Câu phủ định</b>
là câu có những từ ngữ phủ định nh: khơng, chẳng, chẳng phải, chả, đâu có …
Câu phủ định dùng để:
+ Thông báo, xác nhận khơng có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó.
+ Phản bác một ý kiến, một nhận định.
- Câu phủ định miêu tả.s
- Câu phủ định bác bỏ.
<b>Hành động núi</b>
là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.
Người ta dựa theo mục đích của hành động nói mà đặt tên cho nó. Những kiểu hành động nói thường gặp là hỏi, trình bày (báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán…), điều khiển (cầu khiến, đe doạ, thách thức…), hứa hẹn,
bộc lộ cảm xúc.
<b>Hội thoại</b>
<b> Vai xã hội là vị trí của người tham gia trong cuộc thoại.</b>
Gồm các quan hệ xã hội: + Quan hệ trên- dưới, ngang
hàng + Quan hệ thân- sơ
* Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.
* Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.
* Nhiều khi, im lặng khi đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ.
<b>Lựa chọn trật tự từ trong câu</b>
Trong một câu có nhju cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn dạt riêng. Ng nói(ng viết) cần bik lựa chọn trật tự từ thjx hợp vz yêu cầu giao tiếp.
Trật tự từ trong câu có thể:
-thể hiện thứ tự nhất định của sự vật. hiện tượng hd, đặc điểm(như thứ tự quan trọng của sự vật, thứ tự trc sau cua hd, trình tự quan sát cua ng nói,…)
-nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật hiện tượng
- liên kết câu vz những câu khác trong văn bản
- đảm bảo sự hài hòa về ngữ am của lời nói
<b>Câu 1: BÀI TIẾT là quá trình cơ thể thải các chất dư thừa ra ngồi mơi trường, nhờ hd bài tiết mk các tính chất của môi trường trong luôn diễn ra ổn định. Tạo dk thuận lợi cho hd trao đổi chất diễn ra bt.</b>
<b>Sơ đồ cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu: Trong các bộ phận bộ phận quan trọng nhất là thận.Ví thận là nơi thực hiện các hd bài tiết các chất thải qua nước tiểu. Tức là lọc máu và bài tiết nc tiểu ra ngoài.</b>
<b> Câu 2: Cơ chế tạo thành nước tiểu và thải nước tiểu là:</b>
- Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 qua trình;
+ Lọc máu: qua trình lọc máu diễn ra ở cầu thận và tạo thành nước tiểu đầu trong nang cầu thận
+ Qúa trình hấp thụ lại: Hấp thụ lại những chất dinh dưỡng, ion, nước, ……cần thiết diễn ra ở ống thận
+ Bài tiết tiếp: bài tiết tiếp các chất cặn bã, độc hại. ko cần thiết cho cơ thể ở ống thận và tạo thành nước tiểu chính thức.
- Thải nc tiểu: Nước tiểu chính thức đổ vào bể thận, qua ống dẫn nc tiểu xuống tích trữ ở bóng đái, rồi thải ra ngồi nhờ hd của cơ vòng,
ống đái và cơ bụng
* So sánh nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức:
<b>Câu 3: Da gồm 3 lớp:</b>
- Lớp biểu bì: + Tầng sừng - Lớp bì: + Các sợi mơ liên kết - Lớp mỡ: + Mỡ
+ Tầng tế bào sống + Các cơ quan
- Da có chức năng che chở,bảo vệ tác động của lí, hóa học, chống sự xâm nhập của vi khuẩn.Điều hịa thân nhiệt nhờ các tuyến mồ hơi, các mao mạch dưới da và cơ co chân lông . lớp mỡ dưới da có tác dụng chống
lạnh cho cơ thể.Là cơ quan thụ cảm xúc giác . Thực hiện chức năng bài tiết nhờ tuyến mồ hôi va tuyến nhờn
<b>- Các biện pháp vệ sinh da va cơ sở khoa học của chúng:</b>
+ Giu da sạch sẽ = cách siêng tắm rủa, thay giặt quần áo, chống lm xây xát, bỏng, lây bệnh ngồi da. Da ln tiết ra chất nhờn và mồ hôi nấu ko tắm rửa thường xuyên sẽ làm da bẩn tạo môi trường thuận lợi cko sự
phát triển của vi khuẩn và nấm gây ngứa ngáy.Khi gãi da bị trầy xước tạo dk cko nấm, vi khuẩn gây bệnh xâm nhập vào da gây viêm tấy hoặc các bệnh về da
+ Da bẩn gây tắc lỗ thốt của tuyến mồ hơi gây ảnh hưởng đến sự điều hòa thân nhiệt, làm tắc lỗ chân lông, lỗ tiết ra tuyến nhờn dẫn đến viêm da chân lông .
+ Tắm rửa sạch sẽ cịn la biện pháo rèn luyện da vì khi tắm rửa kì cọ tức là xoa bóp da làm các mạch máu dưới da lưu thông, da dược nuôi dưỡng tốt.
+ Tắm nước lạnh và xoa bóp có khả năng làm tăng kha năng chịu dựng và kích ứng vs mtg cua da, do dó dẫn đến ng’ khỏe mạnh ít bj đau ốm khi thay đổi thời tiết.
<b> - ko nên lạm dụng kem phấn trang diểm vì thời da có các sợi mơ liên kết, lớp mỡ dưới da có tuyến nhờn tiết chất nhờn và sắc tố giúp da thực hiên chức năg bảo vệ mk khi sử dụg kem phấn, các hạt phấn nhỏ bít các</b>
lỗ chân lông lm cko da ko tiết ra dk chất nhờn và sắc tố=> ko bảo vệ dk da. Lông mày la sản phẩm cua da tạo nên, lông mày có chức năng cản mồ hơi, nc,…di vào mắt nêu chúng ta nhổ lơng mày tạo dáng thì sẽ ko cản
dk mồ hôi, nc,… đi vào mắt.
<b>Câu 4: Cấu tạo và chức năng của trụ não là:</b>
- Được cấu tạo từ hai chất:
+ Chất xám bên trong tạo thành nhân xám là căn cứ của các phản xạ ko dk
+ Chất trắng bên ngoài bao quanh nhân xám là các đường đẫn truyền xung thần kinh vận động vừa dẫn truyền xung tk cảm giác
- Dây thần kinh tủy đc gọi là dây pha vì cùng lúc thực hiện hai chức năng là dẫn truyền xung tk vận động vừa dẫn truyền xung tk cảm giác
Đặc điểm Trụ não Não trung gian Tiểu não
Cấu tạo - Được cấu tạo từ c.xám và c.trắng+ c.xám bên trong tạo thành các nhân xám
+ c.trắng bên ngoài bao quanh các nhân xám
- Được cấu tạo từ chất xám và c.trắng:
+ C.xám bên trong la các nhân xám
+ C.trắng bên ngoài bao quanh các nhân xám
- Được cấu tạo từ hai chất:
+ C.xám bên ngoài làm thành vỏ tiểu não
+ C.trắng bên trong tạo thành đg dẫn truyền
Chức năng
- Điều hòa hd cảu các nội quan, dẫn truyền xung
tk
- Điều khiển qua trình trao đổi chất và điều hịa
thân nhiệt
- giữ thăng = cho cơ thể và phối hợp các hoạt
động phức tạp
<b>Câu 6: Cấu tạo đại não:</b>
- Cấu tạo ngoài: Rãnh liên bán cầu chia đại não thành 2 nữa. Mỗi nữa có các rãnh nơng hơn chia thành các thùy: thùy trẩm, thái dương, trán. Trên bề mặt mỗi thùy có các khe tạo thành các hồi các khúc cuộn não nhằm
làm tăng diện tích bề mặt.
-Cấu tạo trong: Đại não dk cấu tạo từ hai chất:
+ c.xám nằm ngoài tạo thành võ não là trung tâm của các phản xạ có dk
+ c.trắng dưới vỏ não là đường tk nối các vùng của võ não và nối hai nũa đại não vs nhau. Trong chất trắng có nhân nền.
* Sự tiến hịa của kon ng’ thể hiện ở sự tăng kích thước và khơi lượng cơ thể. Ngồi ra cịn có sự tăng diện tích của võ não nhờ các khe, rãnh ăn sâu vào bên trong.s
<b>Câu 7: Cấu tạo của mắt là:</b>
* màng bọc: + màng cứng: màng giác; + màng mạch: có các mạch máu, tia sắc tố,...; + màng lưới: tế bào que, tế bào nón;
<b>Cầu mắt: * mối trường trong suốt: + thủy dịch; + thủy tinh thể; + dịch thủy tinh;</b>
* màng lưới: + điểm vàng: gồm những tế bào thụ cảm về thị giác (tb que, tb nón); + điểm mù;
- Trong học đường cần phải ngồi đúng tư thế, để vật cách mắt khoảng 25-30cm. Khơng nhìn gần, đọc sách trong mtrg ko đu ánh sáng. Để khắc phục trg hợp này ta có thể deo kính cận(có mặt lõm kính phân kì)
<b>Câu 8: mo ta cau tao cua tai :tai:tai ngoai, tai giua , taitrong</b>
Tai ngoai co:vanh tai , ong tai
Tai giua co voi nhi, chuoi xuong tai:xuong bua, xuong de ,xuong ban dap
Tai trong co:3 ong ban khuyen va oc tai mang
Trong oc tai mang co:mang tien dinh , mang co so
Thành phần chất Nước tiểu đầu Nước tiểu chính thức
Các chất hịa tan Các chất hịa tan lỗng hơn Các chất hịa tan đậm đặc hơn
Mang tien dinh:chua ngoai dich. Mang co so:noi dich, co quan cooti den te bao thu cam ve thinh giac
<b>Các biện pháp vệ sinh tai và cơ sở khoa học của chúng:</b>
- Thơng thường ráy tai hơi dính có t/dụng giữ bụi, nên thường phải rửa = tăm bông. Ko dùng vật nhọn hoặc sắc để lấy ráy tai vì nó có thể lm tổn thương hoặc thung màng nhĩ. Ko dk lấy ráy tai quá sâu vì ko cản dk bụi
cko tai
- Cần giữ gìn vệ sinh để tránh viêm họn. Vì viêm họng có thể thơng qua vịi nhĩ dẫn đến viêm tai giữa
- Tránh những tiếng ồn, tiếng động thường xuyên ảnh hưởng đến tk, làm giảm tính đàn hồi của màng nhĩ dẫn đến nghe ko rõ. Tránh những tiếng ồn quá mạnh lm rách màng nhĩ., tổn thương các tế bào thụ cảm thính
giác dẫn đến diếc
- Tránh lấy ráy tai quá sâu làm giảm khả năng nghe của tai.
<b>Câu 9: Phản xạ có dk là phản xạ dc hình thành trong đời sồng qua quá trình học tập, rèn luyện. Phản xạ ko dk la pxa tự có từ lúc mới sinh ra ko cần qua quá trình học tập, rèn luyện.</b>
<b>* VD minh họa: </b>
<b>- pxa có dk: + Khi qua dg chúng ta xem có xe hay ko mới qua + Trời lạnh chúng ta biết mặc áo ấm + Biết đạp xe đạp</b>
<b>- pxa ko dk: + Đi nắng mặt đỏ gay, mồ hôi toát ra + Biết khóc + Khi chạm tay vào vật nóng ta rụt tay lại</b>
<b>* Ý nghĩa của việc hình thành và ức chế hệ phản xạ có điều kiện: Trong địi sống nếu chỉ có các pxkdk thì sẽ hk thjx nghi dk vs những thay đổi của mtrg thường xuyên xảy ra. Muốn thjx nghi vs những thay đổi </b>
mới để tồn tại, chúng ta phải hình thành dk các pxa mới. Pxa có dk dk thành lập nếu ko dk củng cố thường xuyên, dần dần sẽ mất vj trong não xảy ra hiên tượng ức chế pxcdk. Nhờ hiện tượng ức chết này mk những pxa
đã dk thành lập ko còn phù hợp vs dk sống sẽ dần dần mất dj?( bị ức chế) dk thay thế = các pxcdk mới. Đảm bảo cko cơ thể thjx nghi và tồn tại.
<b>Câu 10: các biện pháp vệ sinh hệ thần kinh:</b>
- Giac ngu có vai trị rất quan trọng đối với sức khỏe. Ngủ là kq của một quá trình ức chế tự nhiên có tác dụng bảo vệ phục hồi khả năg làm việc của hệ thần kinh. Ngủ cũng là cách nghỉ ngơi hợp lý sau 1 ngày làm
việc mệt mỏi => cần có một giấc ngủ tốt.
- giữ cko tâm hồn thanh thản, tránh lo âu suy nghĩ nhiều - xây dựng 1 chế độ nghỉ ngơi và làm việc hợp lý - tránh sử dụng các chất kích thjx và ức chế hệ thần kinh
Tuyến nội tiết Tuyến ngoại tiết
Là tuyến có chất tiết ngấm thẳng vào máu đi đến các cơ quan dich(cơ quan tác động) Là tuyến có chất tiết đổ trực tiếp vào ống dẫn.
* vai trị và tính chất của hooc-mon:
- mỗi hooc-mon chỉ chịu ảnh hưởng tới một hoặc 1 số cơ quan xác định. Hooc-mon mang ko mang tính chất đặc trưng cho lắm. Hooc=mon có hoạt tính sinh dục cao.
- duy trì tính ổn định của mơi trg bên trong cơ thể. Điều hòa hoạt động sinh lý bên trong cơ thể diễn ra bt.
<b>Câu 12: cấu tạo của tuyến yên: - nằm ở nền sọ ; gồm thùy trc( còn gọi là thùy tuyến), thùy giữa( chỉ phát triển ở giai đoạn trẻ nhỏ) và thùy sau.</b>
* chức năng: tuyến n có vai trị tiết hooc-mon kích thích sự hoạt động của nhju tuyến nội tiết khác và ảnh hưởng đến quá trình sinh lý trong cơ thể.
<b>Câu 13: phân biệt bệnh bazodo và bệnh bứu cổ:</b>
Bệnh bazodo Bệnh bứu cổ
do tuyến giáp hoạt động mạnh, tiết n’ hooc-mon lm tăng cường trao đổi chất, tiêu dùng oxi, làm nhịp
tim tăng,....
- do thiếu i-ot trong khẩu phần ăn uống hằng ngày. Làm tuyến giáp ko tiết tiroxin, tuyến yên sẽ tiết ra
hooc-mon TSH thúc đẩy tuyến giáp tăng cường hoạt động gây phì tuyến giáp.
<b>Cấu 14: cơ chế điều hòa đường huyết trong máu:</b>
Đg huyết tăng Đg huyết giảm <b>Câu 15: cấu tạo của tuyến trên thân</b>
+ + - Gồm màng liên kết, vỏ tuyến( gồm 3 lớp: lớp cầu, lớp sợi, lớp lưới) và tủy tuyến.
- - - Ở vỏ tuyến dc ckia thành ba lớp: + lớp ngoài(lớp cầu): tiết hooc-mon điều hòa lượng muối na, k trong máu
+ lớp giữa(lớp sợi): tiết hooc-mon điều hòa dg huyết( tạo glucozo từ protein và lipit)
Tế bào Tế bào + lớp trong(lớp lưới): tiết hooc-mon điều hòa sinh dục nam, gây biến đổi đặc tính ở nam.
- phần tủy tuyến tiết hooc-mon tủy tuyến điều hòa hoạt động tim mạch và hơ hấp, góp phần cùng glucagon điều hịa lượng đường trong máu
<b>Cấu 16: chức năng của buồng trứng:</b>
- Buồng trứng có c/năg sinh trứng và tiết hooc-mon sinh dục nữ.Có c/năg gây biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì, dk đánh đấu = kì kinh nguyệt đầu tiên
<b>Chức năng của tinh hồn:</b>
- Tinh hồn có chức năng sinh tinh trùng là tiết hooc-mon sinh dục nam gây biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì, dk đánh dấu = lần xuất tinh đầu tiên
<b>Câu 17: thụ tinh khác vs thụ thai ở chỗ:</b>
Đg huyết jam xuống mức bt Đg huyết tăng lên mức bt
<b>Câu 18: anh huong cua co thai som la:</b>
Mang thai tuoi con qua tre la nguyen nhan lam tang
nguy co tu vong cao
+ Ti le say thai , de non cao do tu cung chua phap trien day du de thai den du thang va thuong sot rau, bang huyet, nhiem khuan
+ Neu sinh con thi con sinh ra thuong nhe can,ti le tu vong cao
+ Mang thai va sinh con o tuoi nay se anh huong den viec hoc tap, den vi the XH,den tuong lai sau nay
+ neu da lo mang thai ma khong muon sinh thi phai giai quyet som nhung noi co trang bi tot
+ thai duoi 6 tuan tuoi co the hut dieu hoa kinh nguyet,cang de cham thai cang to nguy co ran nut tu cung cang cao
+ thai lon nhau thai bam chac vao thanh tu cung nen nao thuong gay sot rau hoac thung tu cung
+ neu khi nao thai co the dinh buong tu cung, tac voi trung gay co sinh hoac chui ngoai da con, gay seo o thanh tu cung la nguyen nhan gay vo tu cung khi chuyen da o nhung lan sinh sau rat nguy hiem den tinh
mang
<b>* phai lam gi de de dieu do khong say ra la:</b>
+ phai giu dc tinh ban trong sang va lanh manh
Đảo tụy
Insulin Glucago
gicogen glicozo
glucozo
<b>Thụ tinh</b> <b>Thụ thai</b>
- la hsien tuong trung gap duoc tinh trung , se xay ra su
thu tinh de tao thanh hop tu. Su thu tinh xay ra trong ong
dan trung
+ tranh quan he tinh duc o lua tuoi hoc sinh
+ tranh quan he tinh duc truoc hon nhan, quan he tinh duc khong dc an toan