Hinh tuong nguoi lai do song Da

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.1 MB, 8 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

NGỮ VĂN 12 
______________

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

CHUYÊN ĐỀ : “NGƯỜI LÁI Đ

Ị SƠNG

ĐÀ”

(NGUYỄN TN)

ĐỀ 1:

Phân tích hình tượng người lái đị sơng Đà trong tác phẩm

“Người lái đị sơng Đà” của Nguyễn Tn.

DÀN Ý

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:

- “Người lái đò sông Đà” là một thiên tuỳ bút tuyệt vời của

Nguyễn Tn nằm trong tập bút kí “Sơng Đà” (1960). Tác phẩm là
kết quả của chuyến đi thực tế lên vùng Tây Bắc của Nguyễn Tuân
vào năm 1958.

- Nguyễn Tuân là nhà văn có hai giai đoạn sáng tác trước và sau

cách mạng:

+ Trước 1945: ông nổi tiếng với các tác phẩm như Vang bóng 
một thời, Một chuyến đi…

+ Sau năm 1945: ông nổi tiếng với thể loại tùy bút mà tiêu biểu

là các tác phẩm: Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi, tùy bút Sơng Đà…

+ Người lái đị Sơng Đà là tác phẩm trích trong tùy bút Sơng Đà

được viết nhân chuyến thực tế Tây Bắc năm 1958.

+ Tác phẩm để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc khơng

chỉ là hình tượng con Sơng Đà “hung bạo, trữ tình” mà cịn là bởi

hình tượng người lái đò hiên ngang trên thác dữ - một tay lái ra hoa, 
một người nghệ sĩ trên lĩnh vực chèo thuyền vượt thác đã chiến

thắng sức mạnh của thiên nhiên hung bạo.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:

- Thế giới nhân vật trên trang văn của Nguyễn Tuân thật 
đáng yêu vô cùng:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

- Những đoạn văn viết về vẻ đẹp trữ tình của sơng Đà cho thấy sự

cơng phu tìm tòi và vốn tri thức uyên bác của nhà văn.

+ Nhà văn đã viết ra những câu văn có âm điệu êm đềm cứ tuôn dài
không thể dứt như chính dịng nước trên sơng.

+ Hơn nữa, Nguyễn Tuân còn cảm nhận và miêu tả thiên nhiên

bằng cái nhìn độc đáo của người nghệ sĩ, bằng phương diện thẩm mĩ

tài hoa.

3. Kết thúc vấn đề:

- Trong tác phẩm Sông Đà, dành chủ yếu nói về dịng sơng Đà

chính là bài tùy bút Người lái đị sơng Đà.

- Rất hung bạo nhưng cũng rất thơ mộng, trữ tình, con sơng Đà là
một dịng sơng tuyệt đẹp. Qua việc miêu tả, Nguyễn Tuân đã thể

hiện vốn hiểu biết sâu sắc của mình về thiên nhiên Tây Bắc.

- Bằng vốn sống thực tế, bằng sự tài hoa, uyên bác, bằng kho từ

vựng phong phú và việc sử dụng thích hợp những biện pháp tu từ…

Nguyễn Tuân đã tạo nên một nhân vật sông Đà hết sức sống động,
độc đáo không thua kém gì nhân vật ơng lái đị. Qua đó, ta thấy
được một tình yêu thiên, cuộc sống hết sức sâu đậm của Nguyễn

Tuân.

---

+ Một cụ Ấm thức dậy lúc mờ sáng, mang phong thái "một triết 
nhân ngồi tính bước đi của thời gian". Trong ấm trà pha ngon, cụ đã
"nhận thấy có một mùi thơ và một vị triết lí" (Chén trà sương).

+ Một Huấn Cao tử tù chân vướng xiềng, cổ mang gông, vung

bút viết lên tấm lụa bạch những chữ như “rồng bay phượng múa”,

thể hiện "những cái hoài bão tung hoành của một đời con người"
(Chữ người tử tù)...

+ Và hình ảnh ơng lái đò người Thái (Tây Bắc) có "tay lái ra 
hoa".

 Đó là những con người cực kì tài hoa, mang cốt cách nghệ sĩ.

- Trên thác đá đầy đủ tướng dữ quân tợn, những hút nước chết
người, những yết hầu chật hẹp, lạnh lẽo và “nước xô đá, đá xô sóng, 
sóng xơ gió” bỗng hiên ngang một người lái đò hùng dũng, oai

phong như khắc như chạm.

+ Bước vào cái tuổi 70, đầu tóc bạc trắng, thân hình ơng lái đị
vẫn đẹp như một pho tượng tạc bằng đá cẩm thạch:

. Nước da ánh lên chất sừng chất mun.

. Cánh tay rắn chắc trẻ tráng “Tay ông lêu nghêu như cái sào, 
chân ông lúc nào cũng khuỳnh khuỳnh như kẹp lấy một cuống lái 
tưởng tượng”.

. Cặp mắt tinh anh, nhãn lực nhìn xa vời vợi.

. Trên ngực của ông nổi lên một số "củ nâu" - thương tích trên

"chiến trường Sơng Đà" mà Nguyễn Tuân ngưỡng mộ gọi là "thứ 
Huân chương lao động siêu hạng".

+ Ơng lái đị sơng Đà này có "tay lái ra hoa" đã từng vượt qua

bao trùng vây thạch trận, giao phong sinh tử với "lũ đá nơi ải nước".

+ Sau hơn mười năm chèo đò và chỉ huy một con thuyền có sáu

mái chèo, đã ngược xi sông Đà trăm chuyến, chở da trâu, xương

hổ, chè, cánh kiến về xuôi, ông nắm vững từng con thác, cái ghềnh,

nắm chắc binh pháp thần Sông, thần Đá.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

+ Thứ nhất, thể hiện ở sự từng trải, giàu kinh nghiệm, có sự 
hiểu biết sâu sắc về luồng lạch trên sơng Đà:

. Ơng lái đò thể hiện sự hình thành “tính cách” của mình
qua trí nhớ ơng được rèn luyện cao độ bằng cách: lấy mắt mà “nhớ 
tỉ mỉ như đóng đanh vào lòng tất cả những luồng nước của tất cả 
những con thác hiểm trở” .

. Sơng Đà, đối với ơng lái đị ấy, như một trường thiên anh

hùng ca mà ông đã “thuộc đến cả những cái chấm than chấm câu và 
những đọan xuống dòng ”.

. Chính vì vậy, “ơng lái đã nắm chắc được binh pháp của 
thần sơng, thần đá. Ơng đã thuộc qui luật phục kích của lũ đá”.

 Đó chính là hình ảnh của một con người gắn bó với lao động, u
nghề sơng nước, từng trải và giàu kinh nghiệm.

+ Thứ hai, ở sự thông minh linh hoạt, dũng cảm như một 
viên tướng tài ba, như một nghệ sĩ trong nghệ thuật vượt thác 
sông Đà.

. Cuộc sống của người lái đị sơng Đà là một cuộc chiến đấu

hằng ngày. Và ngày nào cũng phải giành những cái sống từ tay

những con thác. Vẻ đẹp này được ngòi bút Nguyễn Tn thể hiện

qua hình ảnh ơng lái đò vượt thác: Vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ của ông lái
đò là sự tài ba dũng mãnh của một vị thuyền trưởng dày dạn kinh

nghiệm thủy chiến.

Chất tài hoa nghệ sĩ của ơng lái đị là ở bản lĩnh chiến đấu và

tinh thần dũng cảm phi thường. Cảnh vượt thác của ơng lái đị đã

thể hiện rõ vẻ đẹp và cốt cách ấy:

. Ở trùng vây thứ nhất, ông lái đò xung trận với khí thế

nghênh chiến quyết thắng: "Thạch trận dàn bày vừa xong thì cái 
thuyền vụt tới". Cảnh hỗn chiến ác liệt diễn ra.

. Những hòn đá "bệ vệ oai phong lẫm liệt" được nước thác

"reo hò làm thanh viện" chúng liều mạng xông vào mà "đá trái” mà
“ thúc gối vào bụng và hông thuyền… Có lúc chúng đội cả thuyền 
lên".

- Hồn tồn tương phản với những qng sơng Đà hung

bạo, dữ dội là những quãng sông Đà êm đềm tĩnh lặng một cách 
khác thường.

+ Nhà văn đã so sánh để nói lên cảm giác về vẻ êm đềm:

“Cảnh ven sông Đà ở đây lặng tờ. Hình như từ đời Lí đời 
Trần đời Lê, qng sơng này cũng lặng tờ đến thế mà thôi.”

+ Nhà văn chứng minh cho cảm giác của mình bằng một hình

ảnh tuyệt đẹp của cảnh sôngĐà mùa xuân:

“Cỏ gianh đồi núi đang ra những nõn búp. Một đàn hưu cúi 
đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm sương đêm. Bờ sông hoang dại như một 
bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa.”

+ Để làm rõ thêm vẻ hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích của

bức tranh, nhà văn đã trình bày một cảm xúc rất lạ trong lịng mình:

Trong lúc đang thưởng thức cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng

và tuyệt đẹp như thế, nhà văn bỗng cảm thấythèm được giật mình vì 
một tiếng còi xúp-lê của một chuyến xe lửađầu tiên đường sắt Phú 
Thọ – Yên Bái – Lai Châu, muốn được đánh thức bởi sự hiện diện

của con người.

+ Từ cảm xúc, nhà văn đã để cho trí tưởng tượng bay bổng:
Đang mộng mơ bên cảnh sông Đà, Nguyễn Tn có mối giao

cảm kì lạ với lồi vật:

“Con hươu thơ ngộ ngẩng đầu nhung khỏi ánh cỏ sương,
chămchăm nhìn tơi lừ lừ trơi trên một mũiđị. Hươu vểnh tai, nhìn 
tơi khơng chớp mắt mà như hỏi tơi bằng cái tiếng nói riêng của con 
vật lành: Hỡi ơng khách sơng Đà, có phải ơng cũng vừa nghe thấy
một tiếng còi sương?”.

Ở đây dường như là con vật hỏi người hay chính là người
đang say trong cảnh mộng mà tự hỏi mình.

+ Nhà văn đã kết húc cái cảm giác của mình bằng một hình

ảnh bất ngờ, tuyệt đẹp như hình ảnh bật lên từ một giấc mơ:

“Đàn cá dầm xanh quẫy vọt lên mặt sông bụng trắng như

bạc rơi thoi.”

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

+ Đọc đoạn văn, ta còn nhận thấy được cách sử dụng cách so sánh,

liên tưởng của nhà văn rất độc đáo và bất ngờ. Chẳng hạn như ơng

miêu tả âm thanh thác nước: "nó rống lên như tiếng một ngàn con
trâu mộng.

+ Đó thật là đoạn văn với ngôn ngữ miêu tả sinh động, giàu chất tạo

hình của bậc thầy chữ nghĩa Nguyễn Tuân.

b. Con sông Đà không chỉ hung bạo, dữ dội, mà cịn là một con 
sơng đặc biệt thơ mộng trữ tình.

- Nhà văn đặt cái nhìn từ trên cao xuống, thu lấy trọn vẹn

dịng chảy của con sơng Đà:

“Con sơng Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, 
đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban 
hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân.”

 Tác giả hình dung sơng Đà đẹp và dun dáng như một người cô

gái trẻ trung, trữ tình và duyên dáng. Một cách so sánh tài hoa,
phong tình.

- Khơng chỉ đẹp vì dáng vẻ, con sơng Đà cịn đẹp vì màu

nước:

Nước Sơng Đà cịn thay đổi theo mùa, trong đó đẹp nhất là
mùa xuân và mùa thu:

+ “Mùa xuân dòng xanh ngọc bích, chứ nước Sơng Đà
khơng xanh màu xanh canh hến của Sông Gâm Sông Lô”.

+ “Mùa thu nước Sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một
người bầmđi vì rượu bữa, lừ lừ cái màu đỏ giận dữở mộtngười bất
mãn bực bội gì mỗiđộ thu về”.

 Đây là sự so sánh độc đáo, một cách nói sáng tạo để ca

ngợi vẻ đẹp của dịng sơng.

- Con Sông Đà gợi cảm với vẻ đẹp của nắng tháng ba

Đường thi“Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu”.

+ Nguyễn Tuân diễn tả một cảm xúc đặc biệt về con sơng

Đà: Khi xa thì gợi nhớ, gặp lại thấy “đầm đầm ấm ấm”.

+ “Chao ôi, trơng con sơng, vui như thấy nắng giịn tan 
sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt qng.”

. Nguy hiểm là vậy nhưng ơng lái đị vẫn bình tĩnh “hai tay 
giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng trận địa phóng thẳng vào

mình”.

. Ngay cả lúc bị con thủy qi này đánh miếng địn hiểm nhất

“bóp chặt lấy hạ bộ” đau điếng nhưng vị thuyền trưởng vẫn “hai 
chân vẫn kẹp lấy cuống lái” dù mặt méo bệch vì đau đớn nhưng

tiếng chỉ huy của ông vẫn sắc lạnh, tỉnh táo, đưa con thuyền thoát

khỏi nguy hiểm.

 Ông lái đò thật sự là một con người lão luyện, ln bình tĩnh,

dũng cảm, biết nén mọi đau đớn để chiến thắng đối chủ hiểm ác của

mình..

. Trùng vây thứ hai lại vơ cùng hiểm trở:

. Kẻ địch thay chiến thuật. Chúng tăng thêm nhiều cửa tử, cửa 
sinh lại bố trí lệch sang phía bờ hữu ngạn nhằm đánh lừa con

thuyền. "Dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế mạnh trên sơng đá".
. Ơng lái đò bắt đầu cuộc tấn công bằng cách: "nắm chặt
được cái bờm sóng đúng luồng rồi", ông cho con thuyền "phóng 
nhanh vào cửa sinh mà lái miết một đường chéo về phía cửa đá ấy".
. Bọn tướng đá, đứa thì "ơng tránh mà rảo bơi chèo lên", đứa

thì bị "ơng đè sấn lên mà chặt đôi ra để mở đường tiến".

. Cuối cùng ơng thắng, cịn bọn đá tướng thất bại thảm hại
đưa cái mặt "tiu nghỉu, xanh lè thất vọng".

 Từ đó, ta thấy ơng lái đị là một con người có nhiều kinh

nghiệm, có hành động chuẩn xác, mau lẹ, quyết đốn, một ông lão
thông minh tài giỏi.

. Trùng vây thứ ba:

. Ít cửa hơn nhưng “bên phải, bên trái đều là nguồn chết cả”.
Cửa sinh nằm giữa bọn đá hậu vệ của con thác.

. Đã vậy, chúng cịn bố trí "bọn đá hậu vệ" canh cửa hòng
"bắt chết" cái thuyền.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

xuyên vừa tự động lái được, lượn được”. Thế là hết thác. Sông nước

lại thanh bình.

Đến đây, trình độ chèo thuyền lái đị vượt thác của người lái
đò đã đạt đến mức độ tài hoa, đã nâng lên thành nghệ thuật chèo 
đò, là một tay chèo điêu luyện, một nghệ sĩ trên sơng nước. Nói

như Nguyễn Tn đó là “một tay lái ra hoa”.

=> Qua đó, ta thấy ông lái đò oai phong lẫm liệt như một vị danh
tướng, trí dũng song tồn, quyết đốn và quyết thắng. Đó là vẻ đẹp

tài hoa nghệ sĩ của ông lái đò được Nguyễn Tuân khám phá và ca

ngợi.

+ Những ẩn dụ, so sánh, nhân hóa được tác giả sử dụng sáng

tạo gợi lên cảm giác mãnh liệt đầy ấn tượng.

. Cảnh vượt thác là bài ca chiến trận hào hùng. Nguyễn Tuân đã

tung ra một đội quân ngôn ngữ thật hùng hậu, đa dạng, biến ảo thần

kì với liên tục những phép tu từ vô cùng sinh động : so sánh ngầm, 
nhân hóa , cường điệu … Câu chữ tuôn chảy ào ạt, điệp điệp trùng
trùng tạo ra một bức tranh hoành tráng .

. Nhà văn đã dụng tâm diễn tả cuộc chiến giữa ông lái đị với

dịng sơng theo hướng thoạt đầu tưởng như không cân sức:

. Một bên là thiên nhiên thật lớn lao, dữ dội, có thạch trận “đá 
hậu, đá tướng, đá tiền vệ” với nhiều thủ đoạn nham hiểm . Chúng

còn giăng sẵn trận đồ bát quái với ba lớp trùng vi vây bủa, ba tập 
đoàn cửa sinh cửa tử, hệ thống boong ke, pháo đài đá chìm đá nổi, 
lộ diện hay giấu mặt

. Cịn con người thì bé nhỏ, như sắp cạn kiệt sức lực. Vũ khí trên

tay ơng đị chỉ là một cán chèo trên một con đò đơn độc hết chỗ lùi.

Nhưng cuối cùng phần thắng đã thuộc về con người nhờ sự thông

minh và dũng cảm.

+ Thứ ba, vẻ đẹp của ơng đị hiện lên ở sự khiêm nhường, 
bình dị, phong thái ung dung mang cốt cách nghệ sĩ.

. Đối với người lái đò, hiểm nguy trên dịng sơng cũng chính

là một phần trong cuộc sống của ông . Khi vượt qua gian nguy ,
sóng nước lại tan xèo xèo trong trí nhớ “sơng nước lại thanh bình”.

 Bằng nghệ thuật so sánh, nhân hóa tài ba cùng những
liên tưởng “rất đắt”, Nguyễn Tuân đã cho thấy một cảnh tượng thác
nước hùng vĩ, nguy hiểm vô cùng:

. Lần đầu tiên trong thơ văn có người lại dùng lửa để miêu tả
nước, hai nguyên tố có sức hủy diệt rất lớn lại luôn tương khắc với
nhau, có nước thì khơng có lửa, ngược lại, có lửa thì khơng có nước.

. Vậy mà Nguyễn Tn đã làm được điều đó. Ơng quả là một

nghệ sĩ bậc thầy!

+ Đến gần là những hình ảnh, khơng chỉ là đá mà là quỷ đá:
“Ngoặt khúc sông lượn thấy sóng bọt đã trắng xóa cả một chân trời 
đá… Mặt hòn đá nào trơng cũng ngỗ ngược, hịn nào cũng nhăn 
nhúm méo mó…”

+ Không chỉ là những con quỷ hung ác, mà là thứ quỷ xảo

quyệt, mưu mô trong cuộc chiến chống con người:

“Mới thấy rằng đây là nó bày thạch trận trên sơng… Hàng 
tiền vệ, có hai hàng canh một cửa đá … những boong-ke chìm và 
pháo đài đá nổi”

Qua đó, ta thấy con Sơng Đà như một lồi thủy qi, hung
hăng, bạo ngược biết bày thạch trận, thủy trận hòng tiêu diệt thuyền

bè trên dòng nước của nó, một thứ thiên nhiên Tây Bắc vớidiện
mạo và tâm địa một thứ kẻ thù số một.

 Con sông mà “hằng năm và đời đời kiếp kiếp làm mình 
làm mẩy với con người Tây Bắc và phảnứng giận dỗi vô tội vạ với
người lái đị Sơng Đà”. Chẳng thế mà sông Đà được gắn với câu
đồng dao thần thoại Sơn Tinh Thủy Tinh:

“Núi cao sơng hãy cịn dài 
Nămnăm báo ốn đờiđờiđánh ghen”.

- Tóm lại, khi miêu tả và thể hiện vẻ đẹp hung bạo của con song Đà,
Nguyễn Tuân đã thể hiện sự quan sát công phu và tìm hiểu kĩ càng

để nhận ra thật đúng sự hung bạo của sông Đà.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

 Bằng kết cấu trùng điệp, tác giả đã làm rõ sự nguy hiểm

của con sông hung dữ, sẵn sàng lấy đi tính mạng bất cứ tay lái nào
khinh suất.

- Sơng Đà có những vực xốy nguy hiểm ghê gớm mà nhà

văn gọi là những cái “hút nước”:

+ “Trên sông bỗng có những cái hút nước, giống như cái 
giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu…”

+ Nhà văn cịn kết hợp bút pháp kể và tả để làm tăng thêm ấn
tượng đáng sợ cho những hút nước:

“Trên mặt cái hút xốy tít đáy, cũng đang quay lừ lừ những 
cánh quạ đàn… Nhiều bè gỗ rừng đi nghênh ngang vơ ý là những 
cái giếng ấy nó lơi tuột xuống… Có những thuyền đã bị cái hút nó 
hút xuống, thuyền trồng ngay cây chuốingược rồi vụt biếnđi, bị dìm 
và đi ngầm dưới lịng sơng đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở
khuỷnh sông dưới.”

 Thật là những cái bẫy ghê sợ, chết người !

+ Nhà văn cho người đọc thêm một góc nhìn khi đặt mình
vào vị trí một nhà quay phim đặc biệt:

“Tôi sợ hãi mà nghĩ đến một anh bạn quay phim táo tợn… đã

dũng cảm dám ngồi vào một cái thuyền thúng tròn vành rồi cho cả 
thuyền cả mình cả máy quay xuống đáy cái hút dưới đáy sông Đà, - 
từ đáy cái hút nhìn ngược lên vách thành hút mặt sơng chênh nhau 
tới một cột nước cao đến vài sải.”

- Nhưng con sơng Đà hùng vĩ vì những thác nước dữ dội

khiến người ta sợ hãi khi nghe tiếng nước từ xa rồi nhìn thấy 
khi đến gần.

+ Từ xa đã là những âm thanh đặc biệt:

“Tiếng nước thác nghe như là ốn trách gì, rồi lại như là van 
xin, tồi lại như là khiêu khích… Thế rồi nó rống lên như tiếng một 
ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu tre nứa nổ lửa,
đang phá tng rừng lửa.”

Đêm ấy nhà đị đốt lửa trong hang đá , nướng ống cơm lam và toàn
bàn tán về cá anh vũ , cá dầm xanh … “Cũng chẳng thấy ai bàn 
thêm một lời nào về cuộc chiến thắng vừa qua ” .

. Nhà văn như muốn nghỉ ngơi sau chặng đường dài cùng
nhân vật của mình đua tranh tài trí với thiên nhiên hung dữ . Song

qua giọng văn nhẹ nhàng, ta lại thấm thía thêm một vẻ đẹp của
người lái đị. Đó là sự khiêm nhường, bình dị, ung dung bởi vì
“ngày nào cũng giành lấy cái sống từ tay những cái thác , nên nó 
cũng khơng có gì là hồi hộp đáng nhớ … ”.

 Cái phi thường đã trở thành bình thường. Phẩm chất chiến sĩ đã
hòa quyện với phong thái tài tử, nghệ sĩ .

III. KẾT THÚC VẤN ĐỀ:

- Có thể nói Người lái đị sơng Đà được miêu tả trong tác phẩm

vừa có tư thế của một người lao động trí dũng, vừa có phong thái

của một nghệ sĩ tài hoa.

- Hình tượng người lái đò thể hiện phong cách nghệ thuật độc
đáo của Nguyễn Tuân ở giai đoạn sau Cách mạng Tháng Tám:

+ người lái đò dù là người lao động bình dị vẫn hiện lên với

chất tài hoa, nghệ sĩ;

+ để miêu tả vẻ đẹp của hình tượng, nhà văn sử dụng kiến thức

của nhiều ngành khoa học khác nhau; ngơn ngữ sinh động, giàu hình

ảnh...

- Qua hình tượng người lái đò, nhà văn tỏ thái độ yêu mến, tự

hào và cảm phục trước những con người lao động bình dị vùng Tây

Bắc, những con người mà nhàvăn gọi là “chất vàng mười” quí giá
của Tổ quốc.

- Qua nhân vật người lái đò, Nguyễn Tuân cho rằng chủ nghĩa

anh hùng đâu phải tìm kiếm đâu xa. Nó có trong cuộc sống tìm
miếng cơm manh áo của nhân dân lao động. Những người bình dị

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Đề 2:

Hung bạo và trữ tình, đó chính là những điều làm nên vẻ đẹp 
đặc biệt của con sơng Đà (Tuỳ bút “Người lái đị sơng Đà” của

Nguyễn Tuân)

DÀN Ý

1. Đặt vấn đề:

- Bằng phong cách nghệ thuật độc đáo: uyên bác, tài hoa, không
quản nhọc nhằn để cố gắng khai thác kho cảm giác và liên tưởng

phong phú, bộn bề nhằm tìm cho ra những chư nghĩa xác đáng nhất,

có khả năng lay động người đọc nhiều nhất, Nguyễn Tuân đã sáng

tác được rất nhiều tác phẩm có giá trị lớn, trong đó có Sơng Đà, một

thành quả nghệ thuật đẹp đẽ mà tác giả thu hoạch được trong chuyến

đi tới vùng Tây Bắc tổ quốc xa xôi, rộng lớn.

- Ơng đã tìm được cái chất vàng của thiên nhiên cùng thứ vàng 
mười đã qua thử lửa được thể hiện trong thiên tùy bút “Người lái đị 
Sơng Đà” mà con sông Đà với sự hung bạo và trữ tình, thơ mộng

của nó đã được tác giả miêu tả thật tài hoa.

2. Giải quyết vấn đề:

a. Viết văn mà như vẽ ra một con sông Đà hung bạo, 
Nguyễn Tuân ca ngợi một dịng sơng với vẻ đẹp hùng vĩ ẩn chứa 
nguồn sức mạnh vô tận của thiên nhiên, nguồn tài nguyên vô tận 
cho cuộc sống.

- Sông Đà bắt nguồn từ huyện Cảnh Đông, tỉnh Vân Nam

(Trung Quốc), đi qua một vùng núi ác, đến gần nửa đường xin nhập

quốc tịch Việt Nam. Sông có tổng cộng 73 con thác dữ và tổng

chiều dài là 983 km.

- Qua cái nhìn của Nguyễn Tn, con sơng Đà trở nên có tính
cách phong phú, phức tạp, như một cố nhânlắm bệnh lắm chứng,
chốc dịu dàng đấy, rồi chốc lại bẳn tính và gắt gỏng thác lũ ngay 
đấy.

Sơng Đà hung bạo, lắm thác nhiều ghềnh:

“Đường lên Mường Lễ bao xa

Trăm bảy cái thác, trăm ba cái ghềnh”

(Ca dao)

và cái hung bạo ấy còn được thể hiện qua dịng chảy ngỗ ngược của

nó:

Chúng thuỷ giai đông tẩu
Đà giang độc bắc lưu

(Mọi dịng sơng đều chảy về đơng, 
Chỉ sơng Đà chảy về bắc)

- Một dịng sơng được coi là hùng vĩ khi nó có một dịng chảy
mênh mơng, đặc biệt là khi nó có những ngọn thác lớn. Sông Đà

vượt lên trên tầm hùng vĩ ấy.

+ Vẻ nguy hiểm của sông không chỉ được thể hiện qua 
thác ghềnh mà đó cịn là đá bờ sơng, dựng vách thành:

. “Có vách đá thành chẹt lịng Sơng Đànhư một cái yết hầu.”
. “Mặt sơng chỗấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời”.

. “ Đứng bên này bờ nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách. 
Có quãng con nai con hổđã có lần vọt từ bờ này sang bờ kia.”

. “Ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà 
cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà 
ngóng vọng lên một khung cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấy
nào vừa tắt phụtđènđiện.”

 Bằng nghệ thuật so sánh độc đáo, Nguyễn Tuân đã cho
thấy sự nguy hiểm của dịng sơng, một nơi hẹp như thế mà lưu tốc

dòng nước vốn nhanh bây giờ lại trở nên xiết vô cùng.

Cứ thử tưởng tượng con thuyền nào mà kẹt vào cái khe ấy thì
tiến khơng được, lùi cũng khơng xong chỉ chờ sóng nước và đá đập

cho tan xác mà thôi.

</div>