de van NLXH

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (93.62 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Nguyễn Thị Hồng Lơng

Đề văn nghị luận xÃ hội
Đề 1:

Trong Đại cáo bình Ngơ, Nguyễn Trãi miêu tả tội ác tày trời của giặc Minh
đối với nhân dân ta đến mức ‘Tàn hại cả giống côn trùng cây cỏ/ Nheo nhóc
thay kẻ gố bụa khốn cùng”, khiến cho “trời đất” Cũng không thể “dung
tha”. Nhng khi quân ta đại thắng chẳng những không giết hại mà còn tha
chết cho giặc, hơn thế, lại “cấp cho năm trăm chiếc thuyền”, “phát cho vài
nghìn cỗ ngựa” để chúng về nớc.

Từ việc cảm nhận t tởng cao đẹp đó, anh (chị) hãy nêu suy nghĩ của
mình về lịng khoan dung trong cuộc sống của mỗi ngời.

Gợi ý làm bài

õy l dng ngh luận bàn về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học.
Dàn ý:

A- Më bµi:

- Một trong những phẩm chất đã trở thành truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta
là tinh thần nhân ái, bao dung.

- Truyền thống tốt đẹp ấy thể hiện khá đậm nét trong văn học, nhất là những
tác giả và tác phẩm lớn.

- Đến với Đại cáo bình Ngơ của Nguyễn Trãi, chẳng những ta đợc sống lại
những trang sử hào hùng của dân tộc mà còn đợc cảm nhận sâu sắc về lòng
khoan dung trong cuc sng.

B- Thân bài:

I- Cm nhn t tng cao đẹp trong Đại cáo bình Ngơ :

- ĐCBN vừa là áng hùng văncủa muôn đời, vừa là bản tuyên ngôn nhân
quyền, đấu tranh bảo vệ quyền sống con ngời.

- ĐCBN tái hiện những năm đau thơng trong lịch sử dân tộc, khi quân cuồng
Minh thừa cơ gây hoạ cho nhân dân ta làm tàn hại đến cả côn trùng cây cỏ... 
Nhng ĐCBN cũng là những trang văn đẹp nhất vềlịng khoan dung, nhân ái
khi nói về việc ta đã mở đờng hiếu sinh, tha chết cho quân giặc bạo tàn...
- T tởng đó chính là đạo lí làm ngời cao cả, là truyền thống tốt đẹp của
dân tộc.

II- Suy nghÜ vÒ khoan dung trong cuéc sèng:
1- Khoan dung là gì?

- Khoan dung l tha th, l s rng lợng đối với ngời khác, nhất là đối với
ngời gây đau khổ cho mình.

- Là thái độ, lẽ sống cao đẹp,là phẩm chất, đức tính tốt đẹp của con ngời.
2- Khoan dung có những biểu hiện nh thế nào?

- Khoan dung trớc hết là cách ứng xử độ lợng, là biết hi sinh nhờng nhịn đối
với ngời khác...

- Cao hơn, khoan dung là tha thứ những khuyết điểm, những lỗi lầm mà ngời
khác gây cho mình hạơc đối với xã hội.

- Khoan dung đối lập với ích kỉ, lòng đố kị, với định kiến, thành kiến...

- Trong những trờng hợp nhất định, khoan dung đôi khi phải là “ thwong cho
roi vọt” ( Nói nh Nguyễn Đình Chiểu “bởi chng hay ghét cũng là hay
th-ơng”)...

3- Vì sao trong cuộc sống phải khao dung:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- Vì đó là con ngời “nhân vơ thập tồn” nên cần phải đợc đối xử rộng lợng và
nhân bản.

- Vì khi ta tha thứ cho ngời khác thì chẳng những ngời đó có thể trở nên tốt
đẹp hơn mà bản thân ta cũng đợc thanh thản, Xã hội cũng vì thế mà tốt đẹp
hơn.

4- Liªn hƯ më réng:

- Khoan dung là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta.
+ Ca dao : “ Thơng ngời nh th thng thõn...

+ Nguyễn Du thơng những ngời lính Trung Quốc vô tội bị đẩy vào chốn binh
đao (Quỉ môn quan).

+ Hồ Chí Minh: nâng niu tất cả chỉ quyên mình...

-

Trong xó hi ngy nay, khoan dung phi đợc chú trọng, vì sao?
+ Xu thế hội nhập đặt ra nhiều thách thức..

+ Cuộc sống hiện tại với nhịp sống nhanh, con ngời dễ bị cuốn vào công việc
mà vơ tình qn đi những điều tốt đẹp.

+ HiƯn tỵng vô cảm thiếu trách nhiệm trong xÃ hội đang xảy ra phổ biến.
- Khoan dung không có nghĩa là dung túng, bao che cho những việc làm sai
trái.

- Th hiện lịng khoan dung đơi khi ta cũng phải tha thứ cho chính mình.
C- Kết bài:

Liên hệ bản thân và tuổi trẻ hiện nay cần làm gì để bồi đắp và nâng cao lịng
khoan dung:

+ Khơng ngừng học tập để nâng cao trình độ vănhố,tri thức. Có tri thức, có
văn hố sẽ có cơ hội để sống nhân ái hơn.

+ Thùc hµnh lÏ sèng khoan dung ngay tõ những việc nhỏ với những ngời
thân xung quanh mình.

+ Dấn thân vào các hoạt động của cộng đồng, nâng cao trỏch nhim xó hi...

Đề 2:

Anh (chị) hÃy rút ra quan niệm sống của bản thân qua bài Vội vàng
của Xuân Diệu.

Gợi ý làm bài
I- yêu cầu về kĩ năng:

- Bit lm bi ngh luận xã hội bàn về vấn đề rút ra từ tác phẩm văn học.
- Biết vận dụng các thao tác lập luận để viết bài.

- Bố cục mạch lạc, lập luận chặt chẽ.
- Diễn đạt lu lốt, cảm xúc.

II- Dµn ý:
A- Më bµi:

Dẫn dắt và nêu vấn đề:Qua bài thơ Vội vàng, Xuân Diệu muốn gửi gắm tới
mọi ngời thơng điệp có ý nghĩa tiến bộ:

- Hãy biết nâng niu, quí trọng vẻ đẹp giản dị đời thờng của cuộc sống xung
quanh ta.

- Biết trân trọng từng khoảnh khắc thời gian để sống hết mình, sống khẩn
tr-ơng, mãnh liệt để tận hởng và cống hiến tui thanh xuõn cho cuc i.

B- Thân bài:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

+ Vẻ đẹp cuộc sống trần thế quanh ta là nơi gắn bó hằng ngày, nơi gần gũi
nhất với tâm hồn chúng ta. Nơi ấy có ngời thân, gia đình,làng xóm q
h-ơng...

+ Vì vậy, mỗi chúng ta cần khám phá và trân trọng vẻ đẹp giản dị quanh
mình, biết u thiên nhiên,lồi vật, con ngời... để khơng bao giờ ta đánh mất
giá trị đích thực của cuộc sống (Liên hệ với nhân vật Nhĩ- Bến quê)

- Mỗi ngời phải biết sống khẩn trơng, mÃnh liệt, tận hởng, cống hiến trong
từng khoảnh khắc thời gian hiện tại.

+ Thời gian là kẻ thù của con ngời. Thời gian theo quan niệm của Xuân Diệu
: trôi chảy vĩnh viễn, không bao giờ trở lại. Tuổi trẻ của con ngời cũng chỉ có

một lần rồi tàn phai.

+ Vỡ vy, mỗi ngời phải biết quí trọng thời gian, biết tận dụng thời gian để
sống và làm việc, biết sống có ý nghĩa cho mình, cho gia đình và xã hội.
Tránh lãng phí thời gian vào những việc vơ bổ, ăn chơi, đắm mình trong
những trị vơ nghĩa, sa vào những tệ nạn nghiện hút, cờ bạc, rợu chè...

+ Muốn làm đợc điều đó, mỗi ngời phải xác định cho mình mục đích lí tởng
và hành động đúng đắn.

+ Có sống hết mình, sống có ích, biết quí trọng thời gian, con ngời mới tránh
khỏi hối hận, tiếc nuối về những quãng đời đã qua.

3- KÕt luËn:

- Trong cuộc sống hiện đại, xô bồ ngày nay, tầng lớp thanh niên càng cần xác
định mục đích lí tởng sng cho ỳng n.

- Liên hệ bản thân.

§Ị 3:

Trong tác phẩm “Cố hơng”, Lỗ tấn có viết: “... kì thực trên dời này làm gì
có đờng. Ngời ta đi mãi thì thành đờng đó thơi”. Từ quan niệm đó của nhà 
văn, em hãy nêu suy nghĩ của mình về con đờng mình phải lựa chọn.

Gỵi ý:

- Cách làm bài: có thể bày tỏ thoải mái quan điểm của mình với nội dung bài
viết hớng đến lí tởng sống, những con đờng đúng đắn của mỗi ngời nên lựa
chọn cho mình.

Bài viết cần có luận điểm rõ ràng, lơ gích, diễn đạtmạch lạc, lập luận
linh hoạt.

Cơ thĨ:

-

Cần nắm đợc văn bản Cố Hơng, hiểu chiều sâu triết lí trong lời độc
thoại nội tâm của nhân vật.

-

Giải thích khái niệm con đờng.

-

Cuộc đời mỗi ngời đều có con đờng riêng của mình. Khái niệm con
đ-ờng ấy ở đây đợc dùng theo phơng thức ẩn dụ nhằm chỉ lí tởng sống,
cách lựa chọn nghề nghiệp, cách sống...

-

Việclựa chọn con đờng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố:
+ Hoàn cảnh sống.

+NỊn gi¸o dơc.

+ Truyền thống gia đình.
+ Tác động của xã hội.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

-

Việc hình thành con đờng cho mỗi ngời đợc bát đầu từ khi cịn thơ dại,
đợc ni dỡng dần theo tháng năm.

( Lấy dẫn chứng từ ngay tác phẩm Cố hơng, trong c¸c t¸c phÈm kh¸c,
trong thùc tÕ cuéc sèng).

-

Phân tích việc chọn đờng đúng dắn và hậu quả “lầm đờng lạc lối” của

sai đờng.

-

Liên hệ bản thân về quá trình hình thành con đờng cuộc đời

-

Đề 4:

“ Kính gửi thầy!... Xin thầy hÃy dạy cho cháu rằng có thể bán cơ bắp và
trí tuệ cho ngời trả giá cao nhất, nhng không bao giờ cho phép ai ra giá mua
trái tim và tâm hồn mình (Trích th cđa tỉng thèng Abraham Lincoln, gưi 
hiƯu trëng ng«i trờng nơi con trai ông theo học).

Anh (chÞ ) cã suy nghÜ nh thÕ nào về câu nói trên.
 Gỵi ý

-

Nội dung đoạn th thể hiện quan điểm giáo dục hiện đại, đúng đắn của
tổng thống Licoln:

+ Cần dạy cho đứa trẻ lớn lên vừa thông minh, khơn ngoan (có thể bán cơ
bắp và trí tuệ cho ngời trả giá cao nhất), vừa giàu bản lĩnh có nhân cách
cao đẹp (nhng khơng bao giờ cho phép ai ra giá mua trái tim và tâm hồn
mình).

+ Thể hiện sự sáng suốt và tâm huyết của Tổng thống với cơng tác giáo
dục, cũng là tình yêu thơng và cách dạy dỗ con cái đúng đắn ca mt
ng-i cha.

+ Từ đo rút ra bài học rèn luyện những phẩm chất cho chính bản thân
mình.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

§Ị 5:

Từ bài thơ Sa hành đoản ca (Bài ca ngắn đi trên bãi cát) của Cao Bá Quát,
anh (chị) suy nghĩ gì về con đờng công danh của ngời xa và con đờng lập
nghiệp của thanh niên hiện nay?

Gỵi ý:
Néi dung:

1- Bài ca nắn đi trên bãi cát là thái độ, cách nhìn của Cao Bá Quát về 
con đờng danh lợi dới triều Nguyễn. Đó là con đờng danh lợi tầm thờng, 
gập nghềnh, trác trở, chán ghét. Tác giả bất bình với những học thuật khoa
cử nhà Nguyễn (bảo thủ trì trệ, khơng chịu cải cách, đổi mới dù nhiều trí
thức VN đã đặt ra vấn đề cấp bách này).

Tác giả đã bớc đầu cảm nhận cần phải đổi mới giáo dục qua cái nhìn chán
ghétlối học cũ. Có thể phân tích qua bài thơ với những hìnhảnh “bãi cát dài”,
“đi một bớc nh lùi”, “quán rợu”, “ngời say”... (con đờng cùng, giọng điệu
gập ghềnh, trúc trắc).

2- Suy nghĩ về con đờng công danh của ngời xa:

- Dới triều đại PK trớc đây, con đờng học- thi đỗ- làm quan là con đờng vinh
hoa bao nhà nho. Đãlà thân nam nhi thì phải khẳng định đợc vị thế của mình
giữa cuộc đời, phải có cơng danh để thi thố lí tởng (“ trị quốc bình thiên
hạ”-DC văn học).

- Nhng cơng danh với Cao Bá Qt đáng chán ghét vì ơng sống dới triều
Nguyễn- triều đại phong kiến cuối cùng đang lâm vào khủng hoảng với
nhiều dấu hiệu suy thoái. Thực tế vô số kẻ nhận công danh nh một miếng
mồi ngon béo bở cần giành lấy để mu cầu lợi ích bần tiện của bản thân. Tác
giả Sa hành đoản ca là một trí thức lớn khơng chịu nhắm mắt trớc thực tại bi

đát của cuộc đời. Ơng có cái nhìn mang tầm t tởng lớn, muốn tìm một con
đ-ờng khác cho những ngời tri thức.

3- Suy nghĩ về con đờn lập nghiệp của thanh niên hiện nay:

- Con đờng lập nghiệp của thanh niên hiện nay rộng mở hơn, không chỉ giới
hạn ở việc thi đỗ đại học ra “làm thầy” mà còn “làm thợ” thành những thợ
lành nghề trong lĩnh vực khoa học công nghệ mà nớc ta đang rất thiếu.

- Nếu khơng đợc đến trờng, bạn vẫn có thể tự học, hoặc vừa học vừa làm, học
cách lao động kiếm sống và vơn lên làm giàu “trờng đời là trờng họclớn
nhất” (DC thực tế tự lao động, tự kiếm sống)...

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Đề 6:

Hiện nay nhiều nhân tµi níc ta co xu híng ra níc ngoµi lËp nghiƯp. Em

có suy nghĩ gì về hiện tợng “Chảy máu chất xám” đó?
II- Gợi ý làm bài:

1- VỊ néi dung:

- Nớc Việt Nam có truyền thống hiếu học, thời nào cũng có các nhân tài ở
các lĩnh vực. Họ làm vẻ vang đất nớc ở những cống hiến của mình.

- Hiền tài là ngun khí của đất nớc, chú trọng đào tạo nhân tài là tầm nhìn
chiến lợc lâu dài cho tơng lai đất nớc.

- Vấn đề “chảy máu chất xám” hiện nay thực sự đáng báo động…

- Nguyên nhân dẫn đến hiện tợng trên cần đợc nhìn từ nhiều phía, dới nhiều
góc độ…

- “Chảy máu chất xám” ảnh hởng đến sự phát triển chung của xã hội, đến
kinh tế, văn hố, chính trị…

- Cần lên án những ngời “có tài mà khơng có đức”, vì chạy theo mu cầu danh
lợi cá nhân mà thiếu trách nhiệm với nhân dân, với đất nớc.

- Phải làm thế nào để thu hút nhân tài của đất nớc- tài sản vô giá của mỗi
quốc gia (đề ra giả phỏp trc mt v lõu di)?

2- Về ph ơng pháp:

- Xây dựng, sắp xếp luận điểm rõ ràng hợp lí, có số liệu dẫn chứng thực tế
làm cơ sở cho lập luận đợc vững chắc.

- Biết kết hợp tốt các phơng thức biểu đạt nh: tự sự, biểu cảm… để bài nghị
luận sinh động, thuyết phục.

§Ị 7:

Nhằm khơi dậy tinh thần tự hào dân tộc và ý thức trách nhiệm trong thời đại
mở cửa, hội nhập của đất nớc, báo Thanh niên mở diễn đàn “Nớc Việt Nam
ta nhỏ hay không nhỏ?”.

Nếu đợc tham gia diễn đàn trên, anh (Chị) sẽ nói gì với tuổi trẻ hơm nay?
II- Gợi ý cách làm bi:

1- yêu cầu về kĩ năng:

- Bit trỡnh by cỏc luận điểm trong bài văn nghị luận xã hội: giải thích, bình
luận để khẳng định vấn đề. Trên cơ sở đó, rút ra bài học bổ ích đối với thanh
niên nói chung và bản thân nói riêng.

- Hình thức đảm bảo yêu cầu
2- Yêu cầu về kiến thức:
a- Giải thích vấn đề:

- “Níc VN ta nhá hay kh«ng nhá?”

“Nhỏ” ở đây không phải là nhỏ về địa lí, dân số, mà là vị thế nớc ta trong
thế đối sánh, trong quan hệ với quốc gia khác.

b- Bình luận một số khía cạnh của vấn đề:
*LĐ 1:

So với nhiêu nớc trên thế giới và ngay cả nhng con “rồng”, con “hổ” tang
khu vực, nớc ta có những mặt thua kém, tụt hậu về khoa học, công nghệ, về
chỉ số GDP, về tiềm lực kinh tế… Xét về mặt này, nớc ta đúng là “nhỏ”.
*LĐ 2:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

hùng về phơng diện này, nớc ta không hề nhỏ (Đó là chứa kể những
tiềm lực khác nh trí tuệ, tài nguyên, nguồn lực con ngời )

* LĐ 3:

Vì sao chúng ta có những tiềm lực nh thế mà lại thua kém nhiều nớc khác?
Vì sao hiện nay, ta vẫn là một níc l¹c hËu?

( Có thể đa ra một số lí do: Vì cha phát huy đợc trí tuệ, cha phát huy đợc
khát vọng con ngời Việt Nam, vì chúng ta cha dám nhìn thẳng, nhìn thật,
nhất là những nhợc điểm của mình, vì những hậu quả của chiến tranh để
lại…

* LĐ 4: Đề xuất các giải pháp để làm cho nớc ta có vị thế về kinh t, chớnh 
tr, vn hoỏ:

- Phải khơi dậy niềm tự hào dân tộc trong mỗi con ngời, nhất là tuổi trẻ.
- Phải tăng cờng giao lu, học hỏi với các nớc khác.

- Phải xây dựng chiến lợc phát triển giáo dục, ddaaof tạo và chiến lợc phát
triển khoa học công nghệ hợp lí.

</div>