Luận văn tốt nghiệp đánh giá công tác bồi thường giải phóng mặt bằng dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 18a uông bí

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------o0o--------------

NGUYỄN THỊ THẢO
Tên khóa luận:
ĐÁNH GIÁ CƠNG TÁC BỒI THƯỜNG GIẢI PHĨNG MẶT BẰNG
DỰ ÁN CẢI TẠO, NÂNG CẤP QUỐC LỘ 18A UÔNG BÍ – BẮC NINH
(ĐOẠN QUA THỊ XÃ ĐƠNG TRIỀU), TỈNH QUẢNG NINH

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo:

Chính quy

Chun ngành:

Địa Chính Mơi Trường

Khoa:

Quản lý Tài ngun

Lớp:

K46 – ĐCMT – N01

Khóa học:

2014 - 2018

Thái Nguyên, 2018


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------o0o--------------

NGUYỄN THỊ THẢO
Tên khóa luận:
ĐÁNH GIÁ CƠNG TÁC BỒI THƯỜNG GIẢI PHĨNG MẶT BẰNG
DỰ ÁN CẢI TẠO, NÂNG CẤP QUỐC LỘ 18A UÔNG BÍ - BẮC NINH
(ĐOẠN QUA THỊ XÃ ĐƠNG TRIỀU), TỈNH QUẢNG NINH

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo:

Chính quy

Chun ngành:

Địa Chính Mơi Trường

Lớp:

K46 - ĐCMT - N01

Khoa:

Quản lý Tài nguyên

Khóa học :

2014 - 2018

Giảng viên hướng dẫn: ThS.Dương Thị Thanh Hà

Thái Nguyên, năm 2018


i

LỜI CẢM ƠN
Sau một thời gian dài học tập và nghiên cứu tại trường em đã được
phân công về thực tập tốt nghiệp tại Phịng Tài Ngun và Mơi Trường thị xã
Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Đến nay em đã thực tập xong và hồn thành
khóa luận tốt nghiệp này.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban chủ nhiệm khoa cùng
tồn thể các thầy giáo, cơ giáo trong Khoa Quản lý Tài nguyên - Trường Đại
học Nông Lâm Thái Nguyên đã giúp đỡ tạo điều kiện cho em trong suốt quá
trình học tập và nghiên cứu và đặc biệt là cô giáo hướng dẫn ThS. Dương
Thị Thanh Hà đã hướng dẫn giúp đỡ em tận tình và chu đáo trong suốt quá
trình học tập và triển khai nghiên cứu đề tài.
Em cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới ban Lãnh đạo và toàn thể
các anh, chị, cơ, chú cán bộ của Phịng Tài Ngun và Môi Trường thị xã
Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và trực tiếp giúp
đỡ em trong q trình thực tập tốt nghiệp.
Bên cạnh đó em cũng nhận được sự quan tâm, động viên, tạo điều kiện
giúp đỡ tận tình của gia đình và bạn bè của em.

Với tấm lòng biết ơn sâu sắc em xin chân thành cảm ơn trước sự giúp
đỡ quý báu đó.
Em xin chân thành cảm ơn !
Quảng Ninh, ngày tháng năm 2017
Sinh viên

Nguyễn Thị Thảo


ii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 4.1. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế của thị xã Đông Triều ........................ 25
Bảng 4.2. Dân số giai đoạn 2015 - 2017 của thị xã Đông Triều..................... 26
Bảng 4.3. Hiện trạng sử dụng đất của thị xã Đông Triều năm 2017.................... 29
Bảng 4.5 Giá đất ở theo nhà nước quy định và theo quyết định bồi thường .. 35
Bảng 4.6. Đơn giá bồi thường, hỗ trợ đất nông nghiệp của dự án .................. 37
Bảng 4.7. Kết quả bồi thường thiệt hại về đất của dự án ................................ 39
Bảng 4.8. Tổng hợp số tiền bồi thường của các xã, phường .......................... 41
Bảng 4.9. Tổng hợp số tiền hỗ trợ, TĐC của dự án ........................................ 44
Bảng 4.10 Tổng kinh phí bồi thường của dự án ............................................. 45
Bảng 4.12 Ảnh hưởng đến an ninh trật tự của người dân nằng trong dự án... 47
Bảng 4.13 Ảnh hưởng môi trường sống của người dân nằng trong dự án ..... 47


iii

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1 Phương pháp SWOT ........................................................................ 19
Hình 4.1. Sơ đồ vị trí thị xã Đơng Triều ......................................................... 20

iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT

Tên đầy đủ

Tên viết tắt

7

BTC

Bộ tài chính

11

BTGPMB

Bồi thường giải phóng mặt bằng

3

CP

Chính phủ

9

GCNQSD

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

10

GPMB

Giải phóng mặt bằng

6

HĐND

Hội đồng nhân dân

12

HT&TĐC

Hỗ trợ và tái định cư

2

NĐ

Nghị định

4

QĐ

Quyết định

13

TĐC

Tái định cư

8

TN&MT

Tài nguyên và môi trường

5

TT

Thông tư

1

UB

Ủy ban nhân dân

v

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. iv
MỤC LỤC ......................................................................................................... v
PHẦN 1: MỞ ĐẦU.......................................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề................................................................................................... 1
1.2. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................... 2
1.2.1. Mục tiêu tổng quát .................................................................................. 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................ 2
1.3. Ý nghĩa của đề tài ....................................................................................... 2
1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học: .................................... 2
1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn: ................................................................................... 2
PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................... 4
2.1. Cơ sở khoa học của đề tài .......................................................................... 4
2.1.1. Cơ sở lý luận .......................................................................................... 4
2.1.2. Cơ sở pháp lý của đề tài .......................................................................... 4
2.2. Một số khái niệm liên quan tới cơng tác bồi thường giải phóng mặt bằng ...... 6
2.2.1. Khái quát về công tác bồi thường GPMB ............................................... 6
2.2.2. Đặc điểm của quá trình bồi thường GPMB ............................................ 7
2.2.3. Những yếu tố tác động đến công tác GPMB .......................................... 8
2.2.4. Thực trạng về cơng tác bồi thường, giải phóng mặt bằng trên thế giới và
ở Việt Nam ........................................................................................................ 9
PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU ................................................................................................................ 16
3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 16

vi

3.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 16
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 16
3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ............................................................ 16
3.3. Nội dung nghiên cứu. ............................................................................... 16
3.3.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội thị xã Đông Triều .......... 16
3.3.2. Vài nét về tình hình quản lý và sử dụng đất tại địa bàn thị xã Đông Triều ... 17
3.3.3 . Đánh giá công tác BT& GPMB của dự án cải tạo,nâng cấp đường QL
18 đoạn qua thị xã Đông Triều........................................................................ 17
3.3.4. Đánh giá những thuận lợi, khó khăn của cơng tác bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư của dự án và đề xuất những phương án giải quyết ....................... 17
3.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 17
3.4.1. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu sơ cấp ...................................... 17
3.4.2. Phương pháp kế thừa............................................................................. 18
3.4.3. Phương pháp phân tích xử lý số liệu ..................................................... 18
3.4.4. Phương pháp phân tích SWOT ............................................................. 18
PHẦN 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ...................................................... 20
4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của thị xã Đông Triều....................... 20
4.1.1. Điều kiện tự nhiên. ................................................................................ 20
4.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội của thị xã Đơng Triều.................................. 25
4.2. Vài nét tình hình quản lý, sử dụng đất của thị xã Đông Triều ................ 27
4.3 . Đánh giá về công tác bồi thường giải phóng mặt bằng dự án cải tạo, nâng
câp đường QL18 đoạn qua thị xã Đông Triều ................................................ 30
4.3.1 Khái quát chung về dự án....................................................................... 30
4.3.2 Thực trạng công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của dự án 31
4.4. Những thuận lợi và khó khăn trong công tác Bồi thường, GPMB và đưa
ra hướng giải quyết.......................................................................................... 48
4.4.1. Thuận lợi ............................................................................................... 48

vii

4.4.2. Khó khăn ............................................................................................... 50
4.4.3. Đề xuất phương án giải quyết và rút ra những bài học kinh nghiệm.... 52
PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................... 54
5.1. KẾT LUẬN ............................................................................................... 54
5.2. KIẾN NGHỊ ............................................................................................. 54
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 56
PHỤ LỤC ....................................................................................................... 58


1
PHẦN 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Trong những năm gần đây, thực hiện đường lối cơng nghiệp hóa hiện
đại hóa đất nước do Đảng đề ra, đất nước ta có nhiều khởi sắc, bộ mặt nền
kinh tế thị trường theo xu hướng xã hội chủ nghĩa đang vươn trên đà phát
triển với những khu công nghiệp, khu du lịch, dịch vụ, văn hóa…các dự án
liên doanh trong và ngồi nước, các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng và các cơng
trình như: giao thơng, thể thao, giải trí…đã và đang đưa vào hoạt động trên
diện tích hàng nghìn ha
Cùng với sự phát triển của cả nước về kinh tế - xã hội, tỉnh Quảng
Ninh nói chung, thị xã Đơng Triều nói riêng trong thời gian qua đã có nhiều
cơng trình dự án được thực hiện nhằm mục đích đẩy mạnh nền kinh tế của
toàn tỉnh, toàn thị xã nâng cao chất lượng của người dân góp phần nhỏ vào sự
nghiệp phát triển của cả nước. Tuy nhiên có những dự án đã hồn thành, các
cơng trình đã đưa vào sử dụng nhưng vẫn còn nhiều đơn thư khiếu nại.

Nguyên nhân chính có phải là mức bồi thường chưa thỏa đáng hay ở một
nguyên nhân chủ quan nào khác? Xuất phát từ những vấn đề trên và nhận
thấy được tầm quan trọng của công tác GPMB, được sự đồng ý của Ban
giám hiệu Nhà trường, Ban chủ nhiệm khoa Quản Lý Tài Nguyên, trường
Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên, cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình của cơ
giáo ThS.Dương Thị Thanh Hà em tiến hành thực hiện đề tài “Đánh giá
công tác bồi thường giải phóng mặt bằng dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ
18A ng Bí - Bắc Ninh, đoạn qua địa bàn thị xã Đông Triều- Tỉnh
Quảng Ninh”.


2
1.2. Mục tiêu của đề tài
1.2.1. Mục tiêu tổng quát
Đánh giá cơng tác bồi thường giải phóng mặt bằng Dự án cải tạo nâng
cấp quốc lộ 18A đoạn ng Bí - Bắc Ninh, đoạn qua địa bàn thị xã Đông
Triều - Tỉnh Quảng Ninh để thấy được những thuận lợi và khó khăn.Từ đó,
đưa ra những giải pháp cụ thể cho việc thực hiện các dự án tiếp theo.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
- Nghiên cứu tình hình cơ bản của thị xã Đơng Triều ảnh hưởng đến cơng
tác giải phóng mặt bằng như thế nào?
- Nghiên cứu những ảnh hưởng của cơng tác giải phóng mặt bằng Dự
án cải tạo nâng cấp đường quốc lộ 18A, đoạn qua địa bàn thị xã Đông Triều,
tỉnh Quảng Ninh để thấy được những thuận lợi và khó khăn.
- Đánh giá ảnh hưởng của việc thu hồi đất để cải tạo nâng cấp quốc lộ
18A, đoạn qua địa bàn thị xã Đông Triều - tỉnh Quảng Ninh đến đời sống
người dân ở đây như thế nào.
- Đề xuất các giải pháp cần thực hiện trong thời gian tới nhằm ổn định
và nâng cao đời sống của người dân bị thu hồi đất hiện tại và tương lai.
1.3. Ý nghĩa của đề tài

1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học:
Giúp em củng cố những kiến thức đã học trên lớp, học hỏi, tiếp thu
vận dụng những kiến thức, kinh nghiệm vào thực tế trong lĩnh vực bồi thường
giải phóng mặt bằng, rèn luyện tính cẩn thận, tỷ mỉ trong nghiên cứu khoa học,
cụ thể là công tác bồi thường hỗ trợ, tái định cư.
1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn:
Những kết quả khoa học thu được thông qua thực hiện đề tài sẽ bổ
sung cơ sở thực tiễn để đánh giá chung tình hình đời sống việc làm của
người dân trước và sau khi bị Nhà nước thu hồi đất.


3
Kết quả của đề tài giúp cho các nhà quản lí đất đai rút ra kinh
nghiệm, thấy được những mặt đã làm được và những mặt cịn hạn chế trong
cơng tác bồi thường giải phóng mặt bằng, từ đó có biện pháp thúc đẩy cơng
tác bồi thường giải phóng mặt bằng, thực hiện đúng tiến độ kế hoạch, quy
hoạch của thị xã


4
PHẦN 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Cơ sở khoa học của đề tài
2.1.1. Cơ sở lý luận
Nhu cầu thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phịng, an ninh, lợi
ích quốc gia và đầu tư xây dựng các cơng trình cơng cộng, phát triển đơ thị,
các dự án sản xuất, kinh doanh là một tất yếu khách quan trong quá trình phát
triển kinh tế - xã hội, đặc biệt đối với sự nghiệp cơng nghiệp hố - hiện đại
hố của cả nước nói chung và tỉnh Quảng Ninh nói riêng. Trong quá trình
thực hiện các dự án đầu tư thì cơng tác giải phóng mặt bằng là một khâu quan

trọng và có tính đặc thù, khơng những ảnh hưởng lớn đến tiến độ đầu tư mà
còn liên quan đến sự ổn định tình hình kinh tế, chính trị - xã hội.
Hiện nay, vấn đề bồi thường, GPMB khi Nhà nước thu hồi đất đang là
một vấn đề mang tính thời sự cấp bách. Không chỉ vậy, công tác bồi thường
giải phóng mặt bằng cịn là vấn đề phức tạp mang tính chất chính trị, kinh tế xã hội tổng hợp, đòi hỏi được sự quan tâm của nhiều ngành, nhiều cấp, các tổ
chức và cá nhân. Để làm giảm những mâu thuẫn trên, đã có rất nhiều cố gắng
trong việc cải thiện các chính sách về đền bù thiệt hại cho người sử dụng đất
khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư, phát triển kinh tế - xã
hội. Tuy nhiên, các chính sách này cũng có những bất cập, hạn chế nhất định,
nhất là mức giá bồi thường thiệt hại và việc khôi phục mức sống cho các hộ
dân bị di chỗ ở chuyển đến nơi ở mới, hoặc mất nguồn thu nhập chính do phải
di chuyển, giải phóng mặt bằng.
2.1.2. Cơ sở pháp lý của đề tài
2.1.2.1. Các văn bản pháp quy của nhà nước có liên quan đến cơng tác BT&
GPMB
- Luật Đất đai năm 2013 được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ
ngày 01/07/2014, để hướng dẫn việc bồi thường GPMB theo quy định của


5
Luật Đất đai 2013, một số văn bản được ban hành có liên quan đến cơng tác
bồi thường GPMB
- Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định
chi tiết thi hành một số điêu của luật đất đai.
- Nghị định số 44/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định
về giá đất.
- Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định
về thu tiền sử dụng đất.
- Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15/05/2014 của Chính phủ quy
định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất;

- Thông tư số 36/2014/TT-BTNMT ngày 30/06/2014 của Bộ Tài nguyên
và Môi trường quy định chi tiết phương pháp xác định giá đất; xây dựng điều
chỉnh bảng giá đất; định giá đất cụ thể và tư vấn xác định giá đất;
- Thông tư số 37/2014/TT-BTNMT ngày 30/06/2014 của Bộ Tài nguyên
và Môi trường quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất;
- Nghị định số 104/2014/NĐ-CP ngày 14/11/2014 cuả Chính phủ quy
định về khung giá đất.
- Thơng tư 30/2014/TT-BTNMT ngày 02/06/2014 của Bộ Tài Nguyên
và Môi trường quy định về hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử
dụng đất, thu hồi đất
2.1.2.2. Các văn bản pháp quy của địa phương liên quan đến công tác bồi
thường giải phóng mặt bằng
- Quyết định số 1766/2014/QĐ-UBND ngày 13/8/2014 của UBND tỉnh
Quảng Ninh "Về việc ban hành quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất theo Luật Đất đai 2013 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh".


6
- Quyết định số 3238/QĐ-UBND ngày 26/12/2014 của UBND tỉnh
Quảng Ninh "Về việc quy định giá các loại đất trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh
thực hiện từ ngày 01/01/2015 đến 31/12/2019".
- Quyết định số 398/2012/QĐ-UBND ngày 27/02/2012 của UBND tỉnh
Quảng Ninh "Về việc ban hành Bộ đơn giá bồi thường tài sản đã đầu tư vào
đất khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh".
- Quyết định số 4234/2015/QĐ-UBND ngày 28/12/2015 của UBND
tỉnh Quảng Ninh "Về việc ban hành Bộ đơn giá bồi thường tài sản gắn liền
với đất khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh".
- Quyết định số 1813/QĐ-UBND ngày 26/6/2015 của UBND tỉnh
Quảng Ninh "Về việc phê duyệt giá đất cụ thể để tính tiền bồi thường, bố trí

tái định cư khi nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án: Cải tạo, nâng cấp Quốc
lộ 18 đoạn Bắc Ninh - ng Bí (đoạn qua tỉnh Quảng Ninh).
2.2. Một số khái niệm liên quan tới công tác bồi thường giải phóng mặt bằng
2.2.1. Khái qt về cơng tác bồi thường GPMB
Công tác bồi thường GPMB là việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phịng, an ninh, lợi
ích quốc gia, lợi ích cơng cộng, mục đích phát triển kinh tế.
Việt Nam là nước có nền kinh tế đang phát triển, nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa đã có những thay đổi về mọi mặt, với tốc độ
phát triển nhanh và đạt những thành quả hết sức quan trọng trong quá trình
đổi mới đất nước. Do đó đã thu hút được nhiều nguồn vốn đầu tư của các cá
nhân, tổ chức doanh nghiệp trong và ngồi nước. Cùng với q trình cơng
nghiệp hố tốc độ đơ thị hố ngày càng mạnh, kéo theo những thay đổi đã làm
ảnh hưởng rất lớn đến quá trình sử dụng đất, đất nông nghiệp giảm dẫn đến
đất phi nông nghiệp tăng lên (đất khu công nghiệp, đất đô thị, đất giao thơng,
đất thuỷ lợi). Vì vậy việc thu hồi đất là không tránh khỏi.


7
Việc bồi thường có thể tiến hành bằng tiền hoặc bằng vật chất khác có
thể do các quy định của pháp luật điều tiết hoặc do thoả thuận của các chủ thể.
Bồi thường thiệt hại về đất đai thực chất là việc giải quyết mối quan hệ về
kinh tế giữa Nhà nước với người được giao đất, cho thuê đất và những người
bị thu hồi đất. Bồi thường thiệt hại về đất phải được thực hiện theo quy định
của của nhà nước về giá đất, phương thức thu hồi và thanh tốn. Nó vừa đảm
bảo lợi ích của người bị thu hồi đất đồng thời cũng đảm bảo lợi ích của Nhà
nước, của người nhận đất thu hồi để sử dụng, tức là phải giải quyết hài hồ lợi
ích của cả ba đối tượng này.
2.2.2. Đặc điểm của quá trình bồi thường GPMB
Q trình bồi thường giải phóng mặt bằng là q trình đa dạng và phức

tạp, nó thể hiện khác nhau giữa các dự án, liên quan đến lợi ích của tồn xã
hội. Do đó q trình bồi thường GPMB có đặc điểm sau:
+ Tính đa dạng: Mỗi dự án được tiến hành trên các vùng khác nhau với
điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế xã hội trình độ dân trí nhất định. Đối với
khu vực nội thành, mức độ tập trung dân cao, ngành nghề đa dạng, giá trị đất
và tài sản trên đất lớn dẫn đến q trình giải phóng mặt bằng có đặc trưng
nhất định. Đối với khu vực ven đô, mức độ tập trung dân cư khá cao, ngành
nghề dân cư phức tạp, hoạt động sản xuất đa dạng: Công nghiệp tiểu thủ công
nghiệp, thương mại, bn bán nhỏ…Q trình giải phóng mặt bằng cũng có
đặc trưng riêng của nó. Đối với khu vực ngoại thành hoạt động chủ yếu của
dân cư là nông nghiệp, do đó GPMB cung được tiến hành với những đặc
trưng riêng biệt.
+ Tính phức tạp: Đất đai là tài sản có giá trị cao, có vai trị quan trọng
trong đời sống kinh tế xã hội, đối với mọi người dân. Đối với vùng nơng thơn
thì đất đai là tư liệu sản xuất khơng thể thiếu trình độ sản xuất nơng dân thấp,
khả năng chuyển đổi nghề nghiệp khó khăn, do đó tâm lý dân cư vùng này là
giữ được đất để sản xuất, thậm chí họ cho thuê đất còn thu được lợi nhuận cao


8
hơn là sản xuất nhưng họ vẫn không cho thuê. Tình hình đó dẫn đến cơng tác
tun truyền vận động dân di chuyển là rất khó khăn.Việc hỗ trợ nghề nghiệp
là điều cần thiết để đảm bảo đời sống dân cư sau này. Mặt khác cây trồng vật
nuôi trên vùng đất này cũng đa dạng không tập trung một loại cây trồng vật
ni nhất định nên gây khó khăn cho công tác định giá bồi thường.
2.2.3. Những yếu tố tác động đến cơng tác GPMB
Q trình bồi thường GPMB diễn ra hết sức phức tạp và nhạy
cảm.Trong đó có rất nhiều yếu tố tác động, nó có thể thúc đẩy quá trình bồi
thường GPMB diễn ra nhanh hay chậm. Quá trình bồi thường GPMB diễn
ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Một số yếu tố chính mà

chúng ta cần quan tâm khi tổ chức thực hiện cơng tác bồi thường GPMB
như sau:
- Chính sách bồi thường, TĐC của Nhà nước
- Quy mô dự án và đặc điểm kinh tế - xã hội của địa bàn
- Công tác quản lý Nhà nước về đất đai
- Tác động của cơng tác quy hoạch, kế hoạch hóa việc sử dụng đất.
- Việc ban hành và tổ chức thực hiệc các văn bản pháp luật về quản lý
và sử dụng đất tác động đến công tác bồi thường GPMB
- Tác động của công tác giao đất, cho thuê đất; - Đăng ký đất đai, lập và
quản lý hồ sơ địa chính, quản lý hợp đồng sử dụng đất, thống kê, kiểm kê, cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
- Giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo các vi phạm trong quản lý và
sử dụng đất đai
- Việc ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật về quản lý
và sử dụng đất tác động đến công tác bồi thường GPMB
- Nhận thức của người dân bị thu hồi đất


9
2.2.4. Thực trạng về cơng tác bồi thường, giải phóng mặt bằng trên thế giới
và ở Việt Nam
2.2.4.1. Công tác bồi thường,GPMB trên thế giới
- Tại Australia
Australia có lịch sử hình thành từ thuộc địa Anh, nhờ vậy cơ sở và hệ
thống pháp luật, quản lý xã hội nói chung và quản lý sở hữu sử dụng đất đai
nói riêng được hình thành từ rất sớm. Pháp luật và chính sách đất đai của
Astralia mang tính kế thừa và phát triển liên tục, không bị thay đổi và gián
đoạn bởi các thay đổi về thể chế chính trị. Trên cơ sở tập hợp và vận dụng ,
pháp luật và chính sách đất đai phát triển nhất quán, ngày càng hoàn thiện
thộc loại hàng đầu Thế giới.

Luật đất đai ở Astralia quy định đất đai của quốc gia thuộc hai loại
sởhữu Nhà nước và sở hữu tư nhân. Luật đất đai bảo hộ tuyệt đối quyền lợi và
nghĩa vụ của chủ sở hữu đất đai. Chủ sở hữu đất đai có quyền cho thuê,
chuyển nhượng, thế chấp và thừa kế theo di chúc mà khơng có sự cản trở nào,
kể cả việc tích lũy đất đai. Luật cũng quy định Nhà nước có quyền trưng thu
đất nhân phục vụ vào mục đích cơng cộng, phục vụ phát triển kinh tế- xã hội,
nhưng việc trưng thu gắn liền với việc Nhà nước thực hiện bồi thường.
Mỗi Bang, ngoài Luật Đất đai ra cịn có các văn bản quy định cụ thể việc thực
hiện và các đạo luật khác có liên quan nhằm bảo vệ tối đa hiệu quả trong việc
sử dụng đất đai. Về quản lý các cơng trình cơng cộng, Luật quy định được lấy
đất để làm đường bộ, đường sắt và các cơng trình cơng cộng cần thiết khác.
Phạm vi pháp luật này rất rộng đối với tất cả các cơng trình cơng cộng mang
lại lợi ích cho Nhà nước và cho người dân. Quyền lấy đất và cấp cho các cơng
trình cơng trình cơng cộng là quy tắc chung bao trùm các Luật có liên quan
tới đất, ngay cả trong trường hợp mảnh đất đó thuộc sở hữu tư nhân, giấy


10
chứng nhận đó có ghi quyền được bảo lưu của Nhà nước lấy mảnh đất đó
phục vụ cho cơng trình công cộng(Ánh Tuyết, 2002)[4]
-Tại Thái Lan
Ở Thái Lan, Hiến pháp 1982 quy định việc trưng dụng đất cho xây
dựng cơ sở hạ tầng quốc phòng, phát triển nguồn tài nguyên cho đất nước,
phát triển đô thị, cải tạo đất đai và các cơng trình cơng cộng khác phải theo
thời giá thị trường cho những người hợp pháp về tất cả các thiệt hại do việc
trưng dụng đất gây ra và quy định việc bồi thường phải khách quan cho người
chủ mảnh đất và người có quyền thừa kế tài sản đó. Dựa trên các quy định
này, các ngành có quy định chi tiết cho việc trưng dụng đất cho ngành mình.
Năm 1987, Thái Lan ban hành Luật trưng dụng về bất động sản áp
dụng cho việc trưng dụng đất sử dụng vào việc xây dựng tiện ích cơng cộng,

quốc phịng, phát triển nguồn tài nguyên hoặc lợi ích khác cho đất nước, phát
triển đô thị, nông nghiệp, công nghiệp, cải tạo đất đai sử dụng vào mục đích
cơng cộng. Luật quy định những nguyên tắc về trưng dụng đất, nguyên tắc
tính giá trị đền bù các loại tài sản bị thiệt hại. Căn cứ vào đó, từng ngành đưa
ra những quy định cụ thể về trình tự tiến hành bồi thường, tái định cư, nguyên
tắc cụ thể xác định bồi thường, các bước lập và phê duyệt dự án bồi thường
tái định cư, trình tự đàm phán, nhận tiền bồi thường, quyền khiếu nại, tố cáo,
khởi kiện(Viện Nghiên Cứu địa chính 2002)[18]
2.2.4.2. Cơng tác giải phóng mặt bằng ở Việt Nam
- Tại Thanh Hóa
Cơng tác giải phóng mặt bằng của thành phố Thanh Hóa Xác định làm
tốt cơng tác bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) là góp phần quan trọng
cho các dự án trọng điểm, đa mục tiêu hoàn thành, góp phần thúc đẩy phát
triển kinh tế - xã hội của thành phố nói riêng, cả tỉnh nói chung vì vậy Thành
ủy, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố Thanh Hóa và các ngành


11
chức năng đã tập trung chỉ đạo sát sao, tăng cường kiểm tra tiến độ thực hiện
và đề ra biện pháp tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển
khai, tạo điều kiện cho các đơn vị liên quan làm nhiệm vụ. Ban giải phóng
mặt bằng và tái định cư thành phố (được thành lập từ tháng 7 - 2006) đã chủ
động tham mưu cho Ủy ban nhân dân thành phố thành lập hội đồng bồi
thường giải phóng mặt bằng, tăng cường cán bộ bám hiện trường, tập trung
chỉ đạo sâu sát với mục tiêu mỗi dự án cơng tác giải phóng mặt bằng khơng
những bảo đảm tiến độ mà còn phải được triển khai theo đúng quy định của
pháp luật. Từ khi thành lập đến năm 2013, Ban giải phóng mặt bằng và Tái
định cư thành phố đã thực hiện giải phóng mặt bằng trên 100 dự án. Hiện nay
ban 17 đang gấp rút triển khai giải phóng mặt bằng 77 dự án với diện tích thu
hồi 967,45ha, ứng với 19.772 hộ ảnh hưởng, trong đó có 5.962 hộ phải di

chuyển. Riêng trong năm 2013 đã phê duyệt được 1.018 tỷ đồng và chi trả
được khoảng 900 tỷ đồng cho giải phóng mặt bằng các dự án trên địa bàn.
Đối với các hộ dân, đơn vị phải di dời đã được Ban giải phóng mặt bằng và
Tái định cư tham mưu cho Ủy ban nhân dân thành phố Thanh Hóa bố trí tái
định cư tại các phường, xã trên địa bàn theo hướng nơi ở mới tốt hơn nơi ở
cũ. Làm tốt công tác bồi thường giải phóng mặt bằng đã góp phần quan trọng
cho nhiều dự án trên địa bàn như dự án phát triển tồn diện kinh tế - xã hội
thành phố Thanh Hóa (CSEDP), tiểu dự án 2 thuộc Dự án nâng cấp, mở rộng
Quốc lộ 1A đoạn Dốc Xây – thành phố Thanh Hóa, khu đơ thị số 1 trung tâm
thành phố Thanh Hóa, Đại lộ Nam sơng Mã, tuyến đường từ ngã ba Voi
(thành phố Thanh Hóa) đi thị xã Sầm Sơn, hệ thống tiêu úng Đông Sơn, nhiều
khu dân cư, khu tái định cư trên địa bàn,v.v... đã và đang đồng loạt triển khai
thi cơng. Điển hình như dự án CSEDP. Đây là dự án lớn, đa lĩnh vực, có
phạm vi ảnh hưởng rộng, đi qua 11 phường, xã của thành phố Thanh Hóa với
diện tích đất phải thu hồi 87,3ha, có 1.557 hộ bị ảnh hưởng, trong đó có 257


12
hộ và 6 cơ quan, đơn vị phải di chuyển, tổng kinh phí bồi thường giải phóng
mặt bằng dự án dự kiến khoảng 531 tỷ đồng. Hơn nữa, thực hiện cam kết với
các nhà tài trợ, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng dự án CSEDP phải
triển khai gấp rút, trong thời gian ngắn, bàn giao mặt bằng sạch cho các đơn
vị liên quan để triển khai thi công các cơng trình đúng tiến độ. Do tập trung
huy động các nguồn lực phục vụ giải phóng mặt bằng dự án CSEDP, đến
tháng 12-2013, Ban giải phóng mặt bằng và Tái định cư thành phố đã bàn
giao mặt bằng tất cả các gói thầu xây lắp của dự án, tạo điều kiện thuận lợi
cho các đơn vị triển khai thi cơng đồng bộ các hạng mục cơng trình. Hiện nay,
cịn một số 18 cơng trình trên tuyến như đường ống nước, cáp viễn thông, hệ
thống điện... phải di chuyển đang được Ban giải phóng mặt bằng và Tái định
cư thành phố khẩn trương thực hiện để sớm bàn giao 100% mặt bằng sạch cho

Ban Quản lý Dự án CSEDP. Nét nổi bật trong giải phóng mặt bằng các dự án
trên địa bàn thành phố Thanh Hóa là Ban giải phóng mặt bằng và Tái định cư
đã triển khai các giải pháp đồng bộ, huy động các nguồn lực, tập trung chỉ đạo
quyết liệt với mục tiêu thực hiện khẩn trương, dứt điểm cơng tác bồi thường
giải phóng mặt bằng. Cùng với việc kiên trì tun truyền, vận động, Ban giải
phóng mặt bằng và Tái định cư thành phố và các phường, xã có đất phải thu
hồi đã quán triệt sâu rộng trong đảng viên và nhân dân Luật Đất đai, nhất là
các quyền của người sử dụng đất, khung giá bồi thường các loại đất; các
chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng của Nhà nước; mục đích, ý nghĩa
của dự án sau khi hoàn thành xây dựng; niêm yết cơng khai phương án bồi
thường giải phóng mặt bằng để người dân, đơn vị ảnh hưởng có ý kiến,vv...
Ban giải phóng mặt bằng và Tái định cư đã phối hợp với các phòng, ban liên
quan thuộc Ủy ban nhân dân thành phố, các phường, xã xác định nguồn gốc
đất bị ảnh hưởng; tổ chức họp với từng thơn, xóm, hộ dân, đơn vị bị ảnh
hưởng, tạo điều kiện cho tất cả các hộ dân, đơn vị dân chủ bàn bạc và quyết


13
định những công việc liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của mình. Việc
kiểm kê nhà cửa, cây cối, tính tốn áp giá phục vụ giải phóng mặt bằng theo
chỉ đạo của Ủy ban nhân dân thành phố Thanh Hóa là chính xác, đúng với
chính sách của Đảng và Nhà nước, không để người dân, đơn vị ảnh hưởng
thiệt thịi. Những tâm tư, nguyện vọng chính đáng của dân đã được ghi nhận
và giải quyết thấu tình, đạt lý. Đồng thời, Ban giải phóng mặt bằng và Tái
định cư thành phố đã tìm địa điểm, lập quy hoạch xây dựng một số khu tái
định cư để di chuyển các hộ dân bị ảnh hưởng về nơi ở mới( Đặng Thái
Sơn)[2]
- Tại Thái Nguyên
Là tỉnh thuộc miền núi trung du Bắc bộ, Thái Ngun có 9 đơn vị
hànhchính trực thuộc bao gồm một thành phố, một thị xã và 7 huyện, là một

trongnhững trung tâm để giao lưu, kinh tế, chính trị văn hố khoa học giáo
dục, ytế, đầu mối giao lưu giữa thủ đô Hà Nội với vùng việt Bắc kết hợp với
mạng lưới giao thông thuận lợi, đây là điều kiện thuận lợi, là cơ hội để đón
nhận sự đầu tư của các doanh nghiệp trong và ngoài nước, việc GPMB để
thực hiện các dự án trên địa bàn đang được các cấp chính quyền trong tỉnh hết
sức quantâm, tuy nhiên vấn đề này vẫn còn nhiều bất cập và khó khăn gây
ảnh hưởngđến tiến độ của dự án, kinh phí của nhà nước do nhiều nguyên nhân
khácnhau theo từng dự án cụ thể.
Trong những năm gần đây, tỉnh Thái Nguyên thu hút rất nhiều dự
ánlớn, công tác bồi thường GPMB cũng có những bước đột phá, cơ bản đã
hoàn thành và đáp ứng được tiến độ xây dựng của dự án. Theo đánh giá của
Ban chỉ đạo công tác GPMB tỉnh, trong hơn một năm qua, Thái Nguyên đã
thựchiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB cho 210 dự án, trong đó hồn
thành giao mặt bằng cho nhà đầu tư 137 dự án với tổng diện tích đất thu
hồitrên 20 triệu m2 và tổng số tiền chi trả bồi thường, hỗ trợ GPMB lên tới
hơn1000 tỷ đồng. Các dự án lớn tiêu biểu vẫn đang được triển khai và dần


14
hoàn thiện trên địa bàn tỉnh như: Dự án Khu đô thị Hồ Xương Rồng, Khu dân
cư Hồ Xương Rồng do Công ty cổ phần Sông Đà 2 làm chủ đầu tư với diện
tích quy hoạch là 45 ha cơ bản đã giải quyết được 93% công tác bồi thường,
hỗ trợ GPMB, thực hiện được khoảng trên 50% giá trị đầu tư của dự án, Khu
đơ thị đang góp phần tạo ra một điểm nhấn quan trọng cho bức tranh đô thị
TháiNguyên; Dự án Quốc lộ 3 mới Hà Nội - Thái Nguyên đã giải quyết xong,
đạttrên 90% khối lượng, GPMB được khoảng 256,7 ha; Dự án Nhà hát Ca
múa nhạc Việt Bắc đã hoàn thành việc bồi thường, hỗ trợ và GPMB đạt 98%
khối lượng, đang trong bước quy hoạch xây dựng; Dự án đường Bắc Sơn,
đường Minh Cầu kéo dài và Khu dân cư số 1 phường Hoàng Văn Thụ do
Công ty TNHH Đầu tư Thái Nguyên làm chủ đầu tư, đến nay đã triển khai thi

côngđược trên 80% khối lượng cơng trình; Dự án Khai thác và chế biến
khoáng sản Núi Pháo (NuiPhao Mining) cơ bản đã hoàn thành và đi vào hoạt
độngvới 100% vốn từ nước ngồi, tổng diện tích quy hoạch là 650 ha với
1062 hộtrong khu vực GPMB; Dự án xây dựng Nhà máy điện tử Samsung,
các dự ánvệ tinh của Samsung, các công trình phụ trợ tại huyện Phổ Yên và
dự án Nhà máy điện tử Glonics tại phường Phú Xá, thành phố Thái Nguyên,
đây là một trong những dự án đầu tư trực tiếp từ nước ngoài lớn nhất vào tỉnh
Thái Nguyên trong thời gian vừa qua và cũng là dự án có tiến độ GPMB
nhanh nhất trong tồn tỉnh, đến năm 2013 cơng tác GPMB đã hồn thành
100%, dựán đang được xây dựng và đi vào sản xuất;…
Ngoài ra trên địa bàn tỉnh còn rất nhiều dự án đang được triển khai
như:Dự án xây dựng khu hành chính và tái định cư xã Phúc Hà thuộc phường
Quán Triều; Dự án xây dựng Bến xe khách phía Nam thành phố nằm trên địa
phận phường Tích Lương; Dự án Khu dân cư số 5 phường Phan Đình Phùng;
Dự án xây dựng Khách sạn Đài Bắc 5 sao; Dự án Khu dân cư Đồi Yên Ngựa
phường Quang Trung;…


15
Tóm lại, trong nhưng năm gần đây, cơng tác bồi thường GPMB của tỉnh Thái
Nguyên có những bước đột phá, hoàn thành khối lượng lớn, cơ bản đáp ứng
được tiến độ các dự án xây dựng hạ tầng và đầu tư trên địa bàn. Tuynhiên,
một số dự án vẫn còn đang trì trệ, chưa đảm bảo tiến độ do nhiều ngun
nhân. Khó khăn lớn nhất trong cơng tác bồi thường GPMB là cơ chế chính
sách về bồi thường, hỗ trợ ln có sự thay đổi, có chỗ cịn chưa phù hợp gây
khó khăn cho cơng tác bồi thường GPMB. Việc bố trí tái định cư cho các hộ
phải di chuyển chỗ ở còn chậm thường là cùng và sau dự án chính được triển
khai, ảnh hưởng tới đời sống sinh hoạt của các hộ dân. Một số dự án trước
đây việc bố trí kinh phí bồi thường GPMB khơng kịp thời, chưa bố trí kế
hoạch tái định cư, khi chính sách thay đổi phải trình duyệt lại, làm kéo dài

thời gian, tiến độ thực hiện, gây bức xúc cho người dân trong vùng dự
án.Công tác quản lý Nhà nước về đất đai và quy hoạch xây dựng trước đây
còn tồn tại ở một số địa phương còn chưa tốt, các trường hợp xây dựng nhà
trên đất lấn chiếm, làm nhà và cơng trình đón bồi thường đã ngăn chặn nhưng
cịn, thiếu chế tài xử lý triệt để. Bên cạnh đó, cùng với việc đa số các hộ dân
ủng hộ chính sách bồi thường GPMB của Nhà nước vẫn còn những hộ chây ỳ,
lợi dụng kẽ hở của chính sách gây khó khăn cho cơng tác bồi thường GPMB.
Đây cũng chính là nguyên nhân khiến nhiều dự án triển khai chậm hoặc khó
triển khai, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tư phát triển
trên địa bàn tỉnh.( Trần Trang ,Thái Nguyên: 8 tháng đầu năm 2016 giải
phóng mặt bằng 135 dự án)[3]


16
PHẦN 3
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
- Cơng tác bồi thường và giải phóng mặt bằng của dự cải tạo, nâng cấp
đường QL18 Bắc Ninh -Uông Bí đoạn qua thị xã Đơng Triều,Tỉnh Quảng Ninh
- Các hộ gia đình cá nhân, tổ chức thuộc đối tượng bồi thường và GPMB
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu
- Đường QL18 đoạn qua Thị Xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh
3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
- Địa điểm: Phòng Tài Nguyên và Môi Trường thị xã Đông Triều, tỉnh
Quảng Ninh
- Thời gian: Từ 08/2017 đến 03/11/2017.
3.3. Nội dung nghiên cứu.
3.3.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội thị xã Đông Triều
3.3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên của thị xã.

- Vị trí địa lý.
- Địa hình địa mạo.
- Khí hậu và lượng mưa.
- Các nguồn tài nguyên.
3.3.1.2. Đặc điểm điều kiện kinh tế - xã hội
- Đặc điểm kinh tế
- Đặc điểm xã hội
3.3.1.3. Đánh giá ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên- kinh tế xã hội và sử dụng
đất đến cơng tác bồi thường giải phóng mặt bằng
- Thuận lợi
- Khó khăn