Luận văn quản lý hoạt động văn hoá học đường của học sinh trung học phổ thông trên địa bàn thành phố hà nội hiện nay

BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
›››

NGUYỄN THỊ BÉ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG VĂN HĨA HỌC
ĐƯỜNG CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ
THƠNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ
HÀ NỘI HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2013


BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
›››

NGUYỄN THỊ BÉ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG VĂN HĨA HỌC
ĐƯỜNG CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ
THƠNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ
HÀ NỘI HIỆN NAY

Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học: PGS, TS NGUYỄN VĂN PHÁN

HÀ NỘI - 2013


BẢNG CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết đầy đủ
An tồn giao thơng
Ban giám hiệu
Bộ giáo dục và đào tạo
Cán bộ quản lý
Đoàn thanh niên
Giáo viên chủ nhiệm
Giáo dục ngoài giờ lên lớp
Học sinh
Phòng chống tệ nạn xã hội
Phòng chống ma tuy
Sở giáo dục và đào tạo
Số lượng
Tệ nạn xã hội
Tỉ lệ
Trung học phổ thơng
Trung học cơ sở
Trung ương
Trước cơng ngun
Văn hố học đường
Việt Nam
Xã hội

Chữ viết tắt
ATGT

BGH
BGD&ĐT
CBQL
ĐTN
GVCN
GDNGLL
HS
PCTNXH
PCMT
SGD&ĐT
SL
TNXH
TL
THPT
THCS
TW
TCN
VHHĐ
VN
XH


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
Chương 1
1.1.
1.2.
1.3.
Chương 2

2.1.
2.2.
2.3.
Chương 3

3.1.
3.2.

3
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
VĂN HOÁ HỌC ĐƯỜNG CỦA HỌC SINH
TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
Các khái niệm cơng cụ của đề tài
Nội dung quản lý hoạt động văn hoá học đường của
học sinh trung học phổ thông
Những nhân tố tác động cơ bản tới văn hoá học
đường của học sinh trung học phổ thơng
THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
VĂN HỐ HỌC ĐƯỜNG CỦA HỌC SINH
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY
Vài nét về giáo dục trung học phổ thông trên địa bàn
thành phố Hà Nội hiện nay
Thực trạng hoạt động văn hoá học đường của học
sinh trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Hà
Nội hiện nay
Thực trạng về quản lý hoạt động văn hoá học đường
của học sinh trung học phổ thông thành phố Hà Nội
hiện nay và nguyên nhân của những hạn chế

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG VĂN
HOÁ HỌC ĐƯỜNG CỦA HỌC SINH TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH
PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY
Yêu cầu trong đề xuất và thực hiện biện pháp quản lý
hoạt động văn hoá học đường của học sinh trung học
phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay
Hệ thống biện pháp quản lý hoạt động văn hố học
đường của học sinh trung học phổ thơng trên địa bàn
thành phố Hà Nội hiện nay

13
13
23
29

33
33
38
41

54
54
57

3.3

Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

77
82
84
86


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong
những động lực thúc đẩy sự nghiệp cơng nghiệp hố , hiện đại hoá đất nước,
là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Công cuộc đổi mới của đất
nước ta trong những năm qua mang tính sâu sắc và toàn diê ̣n, từ một nền kinh
tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế nhiều thành phần vâ ̣n hành
theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Với công cuộc đổi mới,
chúng ta có nhiều thành tựu rất đáng tự hào về phát triển kinh tế - xã hô ̣i, văn
hóa - giáo dục.
Trong quá trình đổi mới chúng ta có nhiều thuận lợi và khó khăn, một
trong những khó khăn đó là mă ̣t trái của cơ chế thị trường cũng ảnh hưởng
tiêu cực đến sự nghiê ̣p giáo dục, trong đó sự suy thoái về đạo đức và những
giá trị nhân văn tác động đến đại đa số thanh niên và học sinh như: có lối sống
thực dụng, thiếu ước mơ và hoài bão, lập thân, lập nghiệp; những tiêu cực
trong thi cử như vụ vi phạm quy chế thi ở Đồi Ngô- Bắc Giang năm 2011,
vi phạm quy chế thi ở điểm thi Quang Trung – Hà Đông năm 2013, làm giả
bằng cấp, chạy theo thành tích. Thêm vào đó, sự du nhập văn hố phẩm đồi
truỵ thơng qua các phương tiện như phim ảnh, games, mạng Internet…
Làm ảnh hưởng đến những quan điểm về tình bạn, tình yêu trong lứa tuổi
thanh thiếu niên và học sinh, nhất là các em chưa được trang bị và thiếu

kiến thức về vấn đề này.
Đánh giá thực trạng giáo dục, đào tạo Nghị quyết TW 2 khóa VIII nhấn
mạnh: “Đă ̣c biê ̣t đáng lo ngại là mô ̣t bô ̣ phâ ̣n học sinh, sinh viên có tình trạng
suy thối về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài
bão lâ ̣p thân, lâ ̣p nghiê ̣p vì tương lai của bản thân và đất nước. Trong những
năm tới cần tăng cường giáo dục tư tưởng đạo đức, ý thức cơng dân, lịng u
nước, chủ nghĩa Mác Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh… Tổ chức cho học sinh
tham gia các hoạt động xã hội, văn hoá, thể thao phù hợp với lứa tuổi và với
yêu cầu giáo dục toàn diện”.


Thành phố Hà Nội cũng khơng đứng ngồi thực trạng đó, trong
những năm qua hiện tượng học sinh vi phạm quy chế thi, vi phạm pháp
luật, vi phạm đạo đức, thuần phong mỹ tục trong và ngồi nhà trường cịn
rất nhiều, hiện tượng học sinh đang tự đánh mất mình trên Facebook ngày
càng đáng báo động.
Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên có nhiều, trong đó có nguyên
nhân từ khâu quản lý hoạt động văn hoá học đường của học sinh trung học
phổ thông chưa tốt, do vậy với trách nhiệm của người làm công tác quản lý
mô ̣t trường trung học phổ thông tôi thấy cần phải chú trọng đến việc quản lý
các hoạt động văn hoá học đường của học sinh trung học phổ thông trên địa
bàn thành phố Hà Nội thật tốt. Tuy nhiên quản lý các hoạt động văn hoá học
đường của học sinh trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện
nay còn có những hạn chế bất cập. Nếu đề xuất được hệ thống biện pháp về
quản lý hoạt động văn hóa học đường cho học sinh thì có thể đẩy lùi được tệ
nạn xã hội, xây dựng được môi trường giáo dục lành mạnh cho học sinh
trung học phổ thông trong địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay vì vậy tôi mạnh
dạn chọn đề tài: “Quản lý hoạt động văn hố học đường của học sinh trung
học phổ thơng trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay ” làm luận văn tốt
nghiệp, với mong muốn đóng góp kết quả nghiên cứu của mình vào việc quản

lý hoạt động văn hóa học đường và đề ra các giải pháp để giúp cho học sinh
có thái độ, hành vi ứng xử phù hợp với quy định về văn hóa học đường, xây
dựng lý luận quản lý hoạt động văn hóa học đường của học sinh trung học
phổ thông góp phần giảm thiểu những thái độ, hành vi phản văn hoá học
đường của học sinh trường trung học phổ thông nhằm nâng cao chất lượng
giáo dục tồn diện học sinh.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Quản lý văn hóa học đường là thuật ngữ mới xuất hiện trong những
năm gần đây; tuy nhiên các nghiên cứu ở nước ngoài và trong nước cho thấy
nguồn gốc của nó đã có từ rất lâu trong lịch sử. Ở phương Đông từ thời cổ


đại, Khổng Tử (551- 479- TCN ) trong Kinh dịch rất xem trọng việc giáo dục
đạo đức cho người học.
Văn hố ln đi liền với giáo dục, giáo dục đi liền với văn hoá, cả hai
đều là sản phẩm đặc thù của loài người, chỉ có loài người mới có. Lênin đã
khẳng định: giáo dục là “Phạm trù vĩnh hằng” tồn tại mãi mãi cùng loài
người: Thế hệ trước phải truyền cho thế hệ sau các kinh nghiệm lịch sử- xã
hội, tạo nên tiến hố khơng ngừng của lồi người. Giáo dục được coi là nhân
tố cực kỳ quan trọng quyết định sự trường tồn của quốc gia-dân tộc.
Ở nước ta, trong Cương lĩnh Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1991 ghi rõ
giáo dục là quốc sách hàng đầu, có lẽ ai cũng biết bản chất của con người
được hình thành, phát triển từ ngoài xã hội vào được xã hội hoá, nhập tâm vào
não bộ, lĩnh hội, biểu hiện ra hành vi, hành động, hoạt động. Đứa trẻ từ bào
thai chào đời như một sinh thể muốn thành người phải tham gia vào quá trình
giáo dục. Quá trình này, thật dầy công, nhiều khi cả cuộc đời, nhất là từ tuổi
thơ đến hết vị thành niên. Cách đây khoảng 5.000 năm, phạm trù nhà trường
như là một thiết chế xã hội có tổ chức, có mục tiêu,... Ra đời ở Trung Đông,
rồi 1.500 năm sau ở Ai cập; tiếp theo, từ giữa thiên niên kỷ trước Công
nguyên ở Trung hoa và Hy Lạp. Khái niệm “Học đường” có từ đây. Người ta

đề ra chương trình, hình thành phương pháp, xây dựng địa điểm giảng dạy,
phịng thí nghiệm...Đấy là khơng gian tiến hành hoạt động dạy-học, mà thầy
và trò là chủ thể cùng nhau tiến hành các thao tác trong giờ học, các hành
động truyền đạt- tiếp thu nhằm cùng một mục đích là hình thành và phát triển
tri thức, kỹ năng, thái độ ở người học. Cả hai chủ thể của hoạt động dạy - học
với cùng một động cơ là hình thành, phát triển con người trong dịng văn hoá,
văn minh của nhân loại và dân tộc. Văn hoá, văn minh là nội dung của giáo
dục đào tạo, và cũng là mục tiêu của giáo dục đào tạo.Vấn đề đặt ra ở đây là
làm sao chuyển vốn học vấn thành vốn văn hoá: từ tri thức, kỹ năng sang thái
độ giá trị nhân cách - điều mà ngày nay thường nói là dạy chữ, dạy nghề, dạy
người. Tiến hành giáo dục trước hết và cuối cùng là nhằm phát triển con


người, hình thành ở mỗi người nhân cách văn hố, vì thế địi hỏi một mơi
trường giáo dục tương ứng mà bây giờ gọi là văn hoá học đường.
Taylo (E.B.Tylor, 1832-1917, Anh) đã đưa ra một định nghĩa mà đến
nay vẫn được coi là định nghĩa kinh điển về văn hoá. Trong tác phẩm nổi
tiếng “Văn hoá nguyên thuỷ” (1871), ông viết: “Văn hoá là tổ hợp các tri
thức, niềm tin, nghệ thuật, đạo đức, luật pháp, phong tục, và các năng lực,
thói quen khác mà con người với tư cách là thành viên của xã hội tiếp thu
được”. Đây là cách hiểu văn hoá theo nghĩa rộng, trước hết kể đến khoa học
và giáo dục. Nói đến nhà trường là nói đến khoa học, giáo dục, văn hoá; rồi
đến nghệ thuật, phong tục... Định nghĩa này đã chỉ ra cả các năng lực và thói
quen mà từng người học được. Đây chính là kết quả giáo dục mong đợi - hình
thành và phát huy nhân cách văn hố – bản sắc văn hoá, văn hoá ứng xử - hệ
giá trị của từng con người, từng tổ chức, của nhà trường. Người xưa rất coi
trọng văn hoá, vẫn thường dạy “Học ăn, học nói, học gói, học mở”. Nhà
trường phải dạy “Phương thức sinh hoạt” – cách sống, lối sống ở ngay trong
nhà trường, ở gia đình, ngồi cộng đồng... Rất tiếc, những người làm giáo dục
chưa thấm nhuần triết lý sâu sắc này, nói thật hơn, không quán triệt vào hoạt

động dạy - học. Những tri thức mà nhà trường truyền đạt cho người học phải
giúp họ tạo nên các “Dấu hiệu” trong não – các “Công cụ” tâm lý trong đầu,
trong tâm hồn, làm cho con người trở thành con người văn hố; đấy chính là
mục tiêu của văn hoá học đường.
Nhà giáo dục Hoa Kỳ Kent D.peteson trong bài viết về văn hố học
đường “Tích cực hay tiêu cực” đã đưa ra quan niệm văn hoá học đường như
sau: “ Văn hoá học đường là tập hợp các chuẩn mực, giá trị niềm tin các lễ
nghi và nghi thức, các biểu tượng và truyền thống tạo ra vẻ bề ngoài của nhà
trường” [22-259]. Theo Kent D.peteson một mơi trường văn hố học đường là
khái niệm tổng hợp, tập hợp gồm: Nội quy nhà trường; giá trị và triết lý quan
điểm giáo dục nhà trường; những lễ ghi, khánh tiết đặc trưng của một nhà
trường; Biểu tượng đại diện riêng của một trường; những tấm gương dạy tốt
học tốt của một trưòng; Những câu chuyện về thế mạnh và tạo ấn tượng tốt về


trường; giá trị riêng của trường để học sinh tự hào. Ơng cho rằng “Văn hố
học đường như một cấu trúc, một q trình và bầu khơng khí của các giá trị
và chuẩn mực dẫn dắt giáo viên và học sinh đến việc giảng dạy và học tập có
hiệu quả [22- 259].
Sinh thời Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Có tài mà khơng có đức thì là
người vơ dụng”. Người coi trọng mục tiêu, nội dung giáo dục đạo đức trong
các nhà trường thông qua việc quản lý văn hoá học đường như học sinh khi
đến trường phải thực hiện những quy định sau: “Tiên học lễ, hậu học văn”,
“Đoàn kết tốt”, “Kỷ luật tốt”, “Khiêm tốn, thật thà dũng cảm”, “Con người
cần có bốn đức: Cần - kiệm - liêm - chính, mà nếu thiếu một đức thì khơng
thành người”.
Nghị quyết TW14 ngày 11/1/1979 Bộ chính trị về cải cách giáo dục “
Nội dung giáo dục ở trường trung học phổ thơng mang tính tồn diện và
kỹ thuật tổng hợp, nhưng chú ý hơn đến phát huy sở trường, năng khiếu
cho cá nhân…Ở trường trung học phổ thông cần coi trọng giáo dục thẩm

mỹ ( Âm nhạc, mĩ thuật, giáo dục hoạt động văn hóa nghệ thuật, thể dục
thể thao, luyện tập quân sự).
Tháng 9/2007 tại Hà Nội, Hội thảo khoa học “Xây dựng văn hoá học
đường- Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường” đã được
tổ chức. Tháng 10/2008, Ban tuyên giáo TW cũng tổ chức hội nghị chuyên đề
văn hoá học đuờng trong tình hình hiện nay.
Nội dung của văn hố học đường nói chung, môi trường giáo dục nói
riêng bao hàm nội dung của “trường học thân thiện” do Quỹ Nhi đồng Liên
hợp quốc (UNICEF) đề xướng từ những thập kỷ cuối thế kỷ XX với các nội dung:
Thân thiện với địa bàn hoạt động, thân thiện trong tập thể sư phạm với nhau, thân
thiện giữa thầy và trò, có đủ cơ sở vật chất. Ở nước ta, sau khi thí điểm ở 50
trường tiểu học và THCS, năm 2008 Bộ GD-ĐT đã phát động phong trào “Xây
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, nhằm “Xây dựng mơi trường giáo
dục an toàn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện của địa phương và đáp
ứng nhu cầu của xã hội” với 5 nội dung: xây dựng trường học xanh sạch đẹp, an


toàn; dạy học có hiệu quả; rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh; tổ chức hoạt
động tập thể vui tươi lành mạnh; học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát
huy giá trị các di tích lịch sử văn hoá, cách mạng ở địa phương.
Tháng 3/2009 tại Tiền Giang, hội khoa học tâm lý giáo dục Việt nam
tổ chức hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề “Văn hoá học đườngLý luận và thực tiễn”. Hội nghị giao ban chuyên đề văn hoá học đường
trong các trường học được Ban tuyên giáo tổ chức với mục đích đánh giá
thực trạng mơi trường văn hố, đời sống văn hoá của học sinh – sinh viên.
Tiếp thu ý kiến đóng góp của các lực lượng giáo dục, hội nghị với mục
đích nhìn thẳng vào sự thật, nói đúng sự thật, đề xuất được định hướng,
giải pháp sát hợp với cơ quan có thẩm quyền hoạch định chính sách nhằm
tạo điều kiện tham gia giáo dục văn hoá học đường.
Về quản lý văn hóa học đường, những năm qua được nhiều tác giả
nước ta quan tâm nghiên cứu như: Phạm Minh Hạc, Hà Thế Ngữ, Nguyễn

Đức Minh, Phạm Hoàng Gia, Phạm Tất Dong. Nhiều tác giả khác như
Nguyễn Văn Nhẫn với bài viết giáo dục đạo đức thông qua tiết chào cờ, các
bài viết của Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội Khoa học - Tâm lý giáo dục
Hà Nội về văn hoá học đường. Theo tác giả Phạm Minh Hạc: “Phạm trù
văn hoá học đường chưa được đưa vào phạm vi quản lý nhà trường. Chúng
ta chưa có tiêu chí, chưa ai khảo sát, có người đã nói về khía cạnh này, khía
cạnh kia thì cũng khơng ít. Ơng trăn trở: Văn hoá học đường là việc cần
thiết biết nhường nào” [7- 15].
Bên cạnh các tài liệu, cơng trình nghiên cứu trên, những năm qua
các cơng trình đề tài luận văn, các bài báo của một số tác giả đã bàn đến
vấn đề quản lý văn hóa học đường như: Luận văn thạc sỹ của Đồng Thị
Quyên - Đại học sư phạm Hà Nội I, 2011 “Biện pháp giáo dục hành vi
văn hóa học đường cho sinh viên sư phạm âm nhạc- Mỹ thuật trường cao
đẳng văn hóa nghệ thuật Hạ Long”; Luận văn thạc sỹ của Phạm Thành
Vinh, Đại học sư phạm Hà Nội I, 2011 “Một số nội dung hình thức tổ
chức giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên trường cao đẳng


sư phạm Nghệ An”. Tác giả Trần Minh Hằng trong tạp chí giáo dục thủ đơ
số 215 năm 2009 có bài viết rất sâu sắc: “Văn hóa học đường với việc xây
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”…
Kết quả nghiên cứu những cơng trình về quản lý hoạt động văn hố học
đường như trình bày trên, cho thấy: Việc quản lý hoạt động văn hoá học
đường đã được các nhà quản lý và xã hội chú ý; Quản lý hoạt động văn hoá
học đường chưa có sự thống nhất giữa các trường về nội dung, hình thức giáo
dục văn hoá học đường; nhất là chưa đi sâu vào nghiên cứu nội dung, hình
thức, biện pháp quản lý hoạt động văn hoá học đường của học sinh trung học
phổ thông. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu trên là những gợi ý, định hướng
cho chúng tôi kế thừa, nghiên cứu xây dựng cơ sở lý luận về vấn đề quản lý
văn hoá học đường của học sinh trung học phổ thông trên địa bàn thành phố

Hà Nội hiện nay.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu:
Luận văn trên cơ sở nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn, từ đó
hướng tới mục đích đề xuất biện pháp quản lý văn hoá học đường của học
sinh trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay, góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục nhân cách toàn diện cho học sinh.
* Nhiệm vụ nghiên cứu:
Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về vấn đề quản lý hoạt động văn hoá
học đường của học sinh trung học phổ thông.
Khảo sát, đánh giá, phân tích thực trạng quản lý hoạt động văn hố học
đường của học sinh trung học phổ thông thành phố Hà Nội hiện nay.
Đề xuất biê ̣n pháp quản lý hoạt động văn hoá học đường của học sinh
trung học phổ thông thành phố Hà Nội hiện nay.
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu:
Quản lý hoạt động giáo dục nhân cách học sinh trung học phổ thông.
* Đối tượng nghiên cứu:


Quản lý hoạt động văn hoá học đường của học sinh trung học phổ
thông thành phố Hà Nội hiện nay.
* Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài được tiến hành nghiên cứu, khảo sát ở một số trường trung học
phổ thông thành phố Hà Nội; nội dung khảo sát tập trung vào thái độ, hành vi
ứng xử của học sinh trên địa bàn thành phố Hà Nội; thời gian khảo sát, điều
tra và tổng hợp số liệu từ năm 2010 đến nay.
5. Giả thuyết khoa học
Văn hoá học đường của học sinh được hình thành, phát triển trong hoạt
động và quan hệ xã hội của họ; các trường trung học phổ thông chỉ có thể

quản lý tốt hoạt động văn hố học đường của học sinh khi: Nhận thức, trách
nhiệm của chủ thể trong quản lý được nâng cao; việc quản lý diễn ra có kế
hoạch chặt chẽ; các quy chế, quy định khơng ngừng hồn thiện; tổ chức thực
hiện đầy đủ nội dung quản lý; hoạt động ngoại khoá, văn hoá tinh thần của
học sinh được quản lý chặt chẽ; phát huy vai trị các tổ chức, đồn thể trong
quản lý giáo dục học sinh; thường xuyên kiểm tra, đánh giá kết quả và rút
kinh nghiệm quản lý hoạt động văn hoá học đường của học sinh...
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận nghiên cứu:
Để hoàn thành cơng trình nghiên cứu, tác giả đã qn triệt sâu sắc các
quan điểm về giáo dục và quản lý giáo dục của Đảng cộng sản Việt Nam và
của Chủ tịch Hồ Chí Minh; đồng thời đã vận dụng phép biện chứng duy vật
của chủ nghĩa Mác Lê Nin, các quan điểm hệ thống cấu trúc, logic -lịch sử và
quan điểm thực tiễn trong quá trình nghiên cứu.
* Phương pháp nghiên cứu:
Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
Nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các tài liệu, văn bản liên
quan đến đề tài như: Một số tác phẩm của Hồ Chí Minh bàn về giáo dục, các
giáo trình, sách chuyên khảo, tài liệu về lý luận quản lý, quản lý giáo dục; các


cơng trình khoa học, bài báo khoa học có liên quan đến đề tài như: Luận văn,
luận án, báo cáo khoa học, kỷ yếu hội thảo khoa học.
Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi;
Phương pháp quan sát các hoạt động văn hoá học đường của học sinh
trung học phổ thông trên dịa bàn thành phố Hà Nội hiện nay;
Phương pháp phỏng vấn, toạ đàm với học sinh, nhà quản lý, giáo
viên, tìm hiểu nguyên nhân và đề xuất biện pháp quản lý hoạt động văn
hố học đường của học sinh trung học phổ thơng trên địa bàn thành phố

Hà Nội;
Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến các nhà khoa học, nhà quản lý về
một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan đến đề tài;
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn quản lý hoạt động văn
hoá học đường của học sinh trung học phổ thông trên địa bàn Hà Nội;
Phương pháp sử dụng toán thống kê để xử lý số liệu…
7. Ý nghĩa, giá trị của đề tài
Kết quả nghiên cứu luận văn đã hoàn thiện khái niệm: Quản lý hoạt
động văn hoá học đường của học sinh trung học phổ thông và làm rõ nội dung
quản lý hoạt động này; đồng thời phân tích, đánh giá làm rõ thực trạng và đề
xuất hệ thống biện pháp có tính khả thi về quản lý hoạt động văn hoá học
đường của học sinh trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện
nay; và có thể áp dụng các biện pháp đó trên điạ bàn các thành phố khác ở
nước ta.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, nội dung luận văn gồm: 3 chương (10 tiết); kết
luận và kiến nghị; danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG VĂN HỐ
HỌC ĐƯỜNG CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
1.1. Các khái niệm công cụ của đề tài
1.1.1. Khái niệm văn hoá học đường
Thuật ngữ văn hóa học đường xuất hiện trong các nước nói tiếng Anh
vào khoảng đầu những năm 1990…Và sau đó lan ra nhiều nước trên thế giới.
Hiện nay có rất nhiều ý kiến khác nhau về khái niệm văn hóa học đường.
Theo Kent D.Peterson nội dung cụ thể của văn hóa học đường gồm
những vấn đề sau: Văn hóa học đường là làm cho mọi thành viên hiểu được
mục tiêu, giá trị của nhà trường; văn hóa học đường là chuẩn bộ môn học; văn

hóa học đường là làm cho mọi người học cam kết có trách nhiệm học tốt; văn
hóa học đường là xây dựng quan hệ hợp tác trong nhà trường, tạo cơ hội cho
mọi người phản ánh kịp thời, kiểm tra lẫn nhau và chia sẻ kinh nghiệm thực
tiễn với nhau.
Ở mỗi nước khác nhau, quan niệm về văn hóa học đường cũng khác
nhau thể hiện qua các giá trị hướng tới của nó. Ví dụ như giáo dục Singapor
chọn các giá trị như: Chính trực, vì con người, học tập đam mê vì tương lai, vì
chất lượng...Giáo dục Hàn Quốc hướng tới các giá trị trách nhiệm với bản
thân, cộng đồng và quốc gia, lao động chăm chỉ, học tập nghiêm túc, lạc
quan, hướng tới tương lai…
Ở Việt Nam, trong những năm gần đây, khái niệm văn hóa học đường
được sử dụng nhiều, nhưng cách hiểu về nó như thế nào vẫn chưa được thống
nhất và vẫn là chủ đề “nóng” mà ngành giáo dục đang quan tâm. Một số tác
giả cho rằng: Văn hóa học đường là những giá trị đạo đức, là cách thức, thái
độ ứng xử của thầy đối với trò, thầy đối với thầy, thầy đối với cha mẹ học
sinh...Của trò đối với thầy, của trò đối với trị, của trị đối với gia đình và mọi
người trong xã hội...Nói tóm lại văn hóa học đường là bao hàm những giá trị


quý báu của cả tinh thần lẫn vật chất trong môi trường đào luyện con ngườisản phẩm đặc biệt của giáo dục.
Theo tác giả Phạm Minh Hạc: Văn hóa học đường là hệ các chuẩn mực
giúp các cán bộ quản lý nhà trường, các thầy cô, các quý vị phụ huynh và các
em học sinh, sinh viện có cách thức suy nghĩ, tình cảm và hành động tốt đẹp.
Tác giả cho rằng: Văn hóa học đường ở Việt Nam cần đảm bảo 3 yếu tố:
Thứ nhất là cơ sở vật chất: Trường phải ra trường, lớp phải ra lớp, trang
thiết bị, đồ dùng dạy học phải đảm bảo mới tạo ra được môi trường văn hóa,
ứng xử, giao tiếp.
Thứ hai là xây dựng môi trường văn hóa học đường: Phải tạo “Trường
học thân thiện, học sinh tích cực” nhằm giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả,
phù hợp với điều kiện từng địa phương, đáp ứng nhu cầu của xã hội.

Thứ ba là giáo dục văn hóa ứng xử, văn hóa giao tiếp trong nhà trường
cho học sinh, sinh viện ngoan ngỗn, lễ phép, lịch sự, biết kính trên, nhường
dưới, tơn sư trọng đạo, hịa nhã, thân thiện…[7-15].
Tác giả Thái Duy Tuyên lại nhận định: Văn hóa học đường hay (Văn
hóa nhà trường) là những giá trị, những kinh nghiệm lịch sử của xã hội lồi
người đã được tích lũy trong quá trình xây dựng hệ thống giáo dục quốc dân
và quá trình hình thành nhân cách [27- 16].
Văn hóa học đường được hiểu là dấu ấn của cộng đồng, nhà trường lên các
thành viên và toàn bộ đời sống tinh thần, vật chất và hoạt động dạy học, các quan
hệ ứng xử trong trường, ghi nhận mức độ phát triển của cộng đồng đó.
Tóm lại, văn hóa học đường là một phạm trù rộng, một thuật ngữ
khoa học còn khá mới mẻ, nó là văn hóa của một nhà trường, của một
nền giáo dục, là nét đẹp trong môi trường sư phạm: Từ cơ sở vật chất,
môi trường quan hệ ứng xử, môi trường công việc. Những nét đẹp đó
được thể hiện trong hành vi ứng xử của thầy, của trò, của cán bộ quản lý
và nhân viên, phụ huynh nhà trường.


Từ việc phân tích bản chất và đặc trưng của các thuật ngữ văn hóa học
đường, khái niệm về văn hóa học đường có thể được hiểu như sau:
* Khái niệm văn hố học đường:
Văn hóa học đường là biểu hiện của trình độ văn hố thể hiện thơng
qua thái độ, hành vi thực hiện các chuẩn mực, giá trị văn hố giúp học sinh,
có các nhận thức, tình cảm, hành động tốt đẹp.
Mục tiêu chung nhất của văn hóa học đường là xây dựng trường học
lành mạnh cơ sở quan trọng để đảm bảo chất lượng thật.
Nội dung của văn hóa học đường của học sinh trong trường trung học
phổ thông hiện nay của chúng ta rất phong phú, song có thể tóm tắt thành ba
vấn đề cơ bản: đó là xây dựng cơ sở vật chất trường học khang trang, đạt
chuẩn; xây dựng môi trường giáo dục trong nhà trường, ở gia đình, nơi cơng

cộng; xây dựng "văn hóa ứng xử", "văn hóa giao tiếp".
Khi phát động phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện,
học sinh tích cực", Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo
Nguyễn Thiện Nhân đã nói rõ: Phong trào này nhằm "Thiết lập lại môi trường
sư phạm với 6 đặc trưng là trật tự kỷ cương, trung thực, khách quan, cơng
bằng, tình thương và khuyến khích sáng tạo, hiệu quả".
Đây là nội dung rất cơ bản của văn hóa học đường. Tác dụng tích cực của
văn hóa học đường là xây dựng nhân cách cho học sinh, chống lại lối sống tiêu
cực. Chính vì thế, mỗi nhà trường cần có văn hóa học đường của mình.
Văn hóa học đường của mỗi cấp học có sự khác nhau. Thuật ngữ "Văn
hóa học đường của học sinh trung học phổ thông" xuất hiện chưa lâu, nhưng
nội dung của văn hóa học đường thì các nhà trường Việt Nam nói chung, các
nhà trường nói riêng đã kiên trì xây dựng từ năm này qua năm khác, từ thế
hệ này qua thế hệ khác và thực tế đạt được nhiều thành tựu quan trọng.
Văn hóa học đường của học sinh trung học phổ thông, là môi trường rất
quan trọng để rèn luyện nhân cách và giáo dục học sinh trung học phổ thơng
trở thành những con người sống có hồi bão, có lý tưởng tốt đẹp.
* Khái niệm hoạt động văn hoá học đường của học sinh
trung học phổ thông:


Từ sự phân tích về khái niệm văn hóa học đường của học sinh trung
học phổ thông như trên, cùng với tiếp cận hoạt động, có thể nhận thức hoạt
động văn hoá học đường của học sinh trung học phổ thông là những hành
động của họ thông qua thái độ, hành vi thực hiện các chuẩn mực, giá trị văn
hoá xã hội, nó phản ánh trình độ văn hố của họ.
Bàn về hoạt động văn hóa học đường, có quan niệm cho rằng hoạt động
văn hóa học đường được thể hiện bằng các hoạt động dạy và học trên lớp, hoạt
động ngoài giờ lên lớp (Ngoại khóa, tham quan, thực hành, sinh hoạt tập thể…về
các chủ đề giáo dục); tự giáo dục…Các hình thức tổ chức hoạt động theo cá

nhân, nhóm, toàn lớp, toàn trường với sự tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp của
nhà giáo dục. Hoạt động văn hóa học đường phải có kế hoạch, có mục đích giúp
cho học sinh tự định hướng giá trị, chuyển đổi ý thức, thái độ, hành vi, thói quen
cho phù hợp với văn hóa học đường. Mỗi học sinh khi tham gia hoạt động văn
hóa học đường sẽ có cơ hội để bộc lộ tính cách, hình thành và thể hiện năng lực,
phẩm chất của mình, đồng thời trau dồi được kỹ năng sống tốt hơn.
Từ quan niệm về hoạt động văn hóa học đường trên, có thể hiểu: Hoạt
động văn hóa học đường của học sinh trung học phổ thơng là hành vi, thái độ
có văn hố của họ trong ứng xử, giao tiếp, tham gia các hoạt động, phù hợp
với các chuẩn mực đạo đức, văn hoá của xã hội.
1.1.2. Khái niệm quản lý hoạt động văn hoá học đường học sinh trung học phổ
thông.
* Khái niệm quản lý:
Theo Trần Kiểm: Giáo trình “ Khoa học quản lý giáo dục một số vấn đề
lý luận và thực tiễn”( Sách chuyên khảo dùng cho các trường Đại học sư
phạm, Cao đẳng sư phạm, cán bộ quản lý giáo dục, nghiên cứu sinh, học viên
cao học), Nhà xuất bản giáo dục, tr8 đã đưa ra khái niệm về quản lý như sau:
Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong việc huy động,
phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (Nhân lực,
vật lực, tài lực ) trong và ngoài tổ chức( chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu
nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao.


Thông qua tác động có ý thức, bằng quyền lực, theo quy trình mà hoạt
động quản lý mới có thể phối hợp các nguồn lực bên trong và bên
ngoài tổ chức. Các nguồn lực được phối hợp quản lý gồm: nhân lực,
vật lực, tài lực. Quản lý là hoạt động vừa mang tính khoa học, vừa
mang tính nghệ thuật. Quản lý đóng vai trị đặc biệt quan trọng trong
duy trì và phát triển tổ chức ở mọi cấp độ, mọi loại hình. Với nội dung rộng lớn
và đa dạng của quản lý, để làm rõ vai trò của nó, cần tiếp cận ở hai cấp độ: Quản

lý là hoạt động hay là một hình thức lao động đặc biệt. Nó lấy các hoạt động cụ
thể làm đối tượng để tác động nhằm định hướng, thiết kế, duy trì, phát triển,
điều chỉnh và phối hợp các hoạt động đó thành một hợp lực để hướng tới hoàn
thành mục tiêu của tổ chức. Quản lý gồm 4 chức năng cơ bản: Phân tích, dự báo
và lập kế hoạch; tổ chức thực hiện kế hoạch; lãnh đạo/chỉ đạo thực hiện kế
hoạch; kiểm tra, đánh giá.
* Khái niệm quản lý văn hoá học đường:
Quản lý văn hoá học đường, đã được nhiều người nghiên cứu và được
thực hiện trong các trường trung học phổ thơng, tuy nhiên chúng ta nên hiểu
quản lý văn hố học đường theo khái niệm sau:
Quản lý văn hoá học đường, là sự tác động có ý thức của chủ thể quản
lý đến mọi thành viên trong nhà trường, nhằm hướng dẫn, điều chỉnh nhận
thức, thái độ và hành vi của cán bộ, giáo viên, học sinh phù hợp chuẩn mực
giá trị đạo đức, văn hoá xã hội.
Quản lý văn hoá học đường, là quản lý thái độ, hành vi của cán bộ, giáo
viên, học sinh thông qua các quan hệ thày và trò, trò với trò, giáo viên và phụ
huynh, cha mẹ và con cái…
Quản lý văn hoá học đường, là quản lý thái độ, hành vi của học sinh
trong các hoạt động như: hoạt động học tập trong các giờ học, thực hiện nội
quy, vui chơi giải trí, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tham quan, kỹ
năng ứng xử giao tiếp, tự giáo dục của học sinh.


Quản lý văn hoá học đường, là đề ra phương hướng, mục tiêu, kế
hoạch, biện pháp quản lý văn hoá học đường nhằm xây dựng môi trường giáo
dục có văn hoá lành mạnh.
Quản lý văn hoá học đường, là quản lý kế hoạch giáo dục hành vi văn
hoá học đường trong ứng xử, giao tiếp, trong học tập, cuộc sống, trong thực
hiện trang phục, bảo vệ môi trường, cảnh quan, cơ sở vật chất, trong cách chia
sẻ chung sức vì cộng đồng xã hội.

* Khái niệm quản lý hoạt động văn hố học đường của học sinh trung
học phổ thơng:
Khái niệm quản lý hoạt động văn hoá học đường của học sinh trung
học phổ thông hiện nay có nhiều quan niệm khác nhau, có người lại hiểu quản
lý hoạt động văn hoá học đường là quản lý nhận thức của cán bộ giáo viên,
học sinh về văn hóa học đường, ý thức tham gia quản lý văn hóa học đường
thông qua các hoạt động văn hoá học đường của học sinh như hoạt động học
tập, thực hiện nội quy, vui chơi giải trí, hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp,
tham quan, kỹ năng ứng xử giao tiếp, tự giáo dục bản thân. Quản lý hoạt động
văn hoá học đường là đề ra phương hướng, mục tiêu, kế hoạch, biện pháp
quản lý các hoạt động văn hoá học đường của đội ngũ quản lý của nhà trường
nhằm kiểm soát, định hướng việc giáo dục hình thành nhân cách học sinh
theo các giá trị văn hoá, đạo đức xã hội như hướng các hoạt động của học sinh
đạt tới chân, thiện, mỹ để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh.
Quản lý hoạt động văn hoá học đường là quản lý kế hoạch hoạt động giáo dục
văn hoá học đường của cán bộ quản lý nhằm giúp học sinh có văn hóa trong
ứng xử, giao tiếp, trong học tập, cuộc sống, trong thực hiện trang phục, bảo vệ
môi trường, cảnh quan, cơ sở vật chất, trong cách chia sẻ, chung sức vì cộng
đồng xã hội .
Tóm lại, quản lý hoạt động văn hoá học đường là quản lý các hoạt động
văn hóa học đường nhằm giáo dục, điều chỉnh thái độ, hành vi văn hoá học
đường cho học sinh trung học phổ thông và làm cho học sinh có ý thức tình
cảm tích cực và có thói quen thực hiện hành vi văn hoá phù hợp với chuẩn


mực xã hội. Các hình thức quản lý hoạt động văn hoá học đường như quản lý
hoạt động dạy và học trên lớp, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp như tham
quan, ngoại khóa, giáo dục kỹ năng song, sinh hoạt tập thể, văn nghệ, thể dục
thể thao, các hoạt động tự giaó dục, giáo dục trong tiết sinh hoạt lớp, toàn
trường, cá nhân, giáo dục theo các hoạt động phong trào...

Từ sự phân tích trên, có thể hiểu khái niệm quản lý hoạt động văn hoá
học đường của học sinh trung học phổ thông như sau:
Quản lý hoạt động văn hoá học đường của học sinh trung học phổ
thơng, là quản lý các hoạt động văn hóa do nhà trường tổ chức cho học sinh
tham gia nhằm điều chỉnh, hướng dẫn thái độ và hành vi văn hóa họ phù hợp
với nội quy nhà trường, giá trị đạo đức, văn hoá của xã hội.
Từ quan niệm về quản lý hoạt động văn hóa học đường như trên, có thể
hiểu mục tiêu, vai trị, chức năng và hình thức quản lý hoạt động văn hóa học
đường như sau:
Mục tiêu quản lý hoạt động văn hoá học đường cuả học sinh trung học
phổ thông: Chuyển hóa những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức xã hội thành
những phẩm chất đạo đức nhân cách cho học sinh, hình thành ở học sinh thái
độ, hành vi đúng đắn trong giao tiếp, ứng xử ý thức tự giác thực hiện các
chuẩn mực của xã hội, thói quen chấp hành nội qui nhà trường, các quy định
của pháp luật, có lối sống, hành vi ứng xử với mọi người xung quanh tốt
đẹp; giúp học sinh phát triển tồn diện nhân cách, tích cực tham gia xây
dựng trường học thân thiện.
Vai trò, chức năng của quản lý hoạt động văn hoá học đường:
Quản lý hoạt động văn hố học đường của học sinh trung học phổ
thơng có vai trị vơ cùng quan trọng: Nhà trường có vai trò chỉ đường, giáo
viên có vai trò dẫn lối, cha mẹ học sinh có vai trò đồng hành nhằm mục đích
giáo dục thái độ, hành vi của học sinh theo chuẩn mực đạo đức, văn hóa, quy
định của pháp luật; giúp học sinh sống có lý tưởng, hoài bão và thực hiện
được ước mơ của mình, ln hướng tới cái “Chân, Thiện, Mĩ”, đáp ứng được
yêu cầu đòi hỏi của tiến bộ xã hội. Quản lý hoạt động văn hóa học đường còn


để nâng cao hiệu quả giáo dục văn hóa học đường cho học sinh, giúp học sinh
có kỹ năng sống như biết tự miễn dịch với các tệ nạn xã hội, các hành vi lệch
lạc về lối sống đạo đức, biến dạng về văn hóa…Trước cơn bão của mặt trái cơ

chế thị trường, những tác động tiêu cực từ hệ thống “ intenetđen”, facebook
đang hàng ngày hủy hoại các giá trị đạo đức, văn hóa thì nhà trường, gia đình,
các tổ chức xã hội luôn là ngôi nhà để che chắn cho học sinh không bị ảnh
hưởng xấu đến quá trình hình thành nhân cách. Quản lý hoạt động văn hố học
đường của học sinh trung học phổ thơng nhà trường cần thực hiện có hiệu quả
các nội dung xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực trong mỗi nhà
trường và cơ sở giáo dục; tăng cường công tác giáo dục pháp luật và qui chế, qui
định về giáo dục và đào tạo, góp phần hình thành thế hệ công dân hiểu, nắm
vững và tự giác chấp hành pháp luật.
Nhà trường nghiên cứu, rà sốt nội dung, hình thức triển khai công tác
giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, kiềm chế và phấn đấu khơng cịn
hiện tượng bạo lực học đường, các hành vi thiếu văn hóa trong học sinh;
Tăng cường cơng tác giáo dục tồn diện và quản lý học sinh; chú trọng và
tăng cường giáo dục tư tưởng chính trị, văn hóa truyền thống, lòng yêu
nước, đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, kỹ năng thực hành, ý thức trách
nhiệm xã hội; tổ chức tốt các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể
thao, công tác chăm sóc sức khỏe; chú trọng công tác bảo đảm an ninh,
trật tự trường học; giáo dục an tồn giao thơng, phịng chống bạo lực, tệ
nạn xã hội, tai nạn thương tích, đuối nước, dịch bệnh đối với học sinh .
Đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao năng lực, trình độ chun mơn cho đội
ngũ cán bộ, giáo viên làm công tác học sinh, sinh viên, tư tưởng, văn hóa, thể dục,
thể thao và y tế trường học. Đẩy mạnh việc triển khai thành lập bộ máy chuyên
trách thực hiện công tác quản lý hoạt động văn hóa học đường của học sinh.
Thày cô luôn là người dẫn lối để học sinh có thái độ hành vi ứng xử
văn hóa, thực hiện văn hóa trong học tập, vui chơi giải trí, sử dụng điện thoại,
mạng intenet, facebook theo hướng tích cực, có thẩm mỹ trong ăn mặc, văn
hóa đọc, âm nhạc, hội họa theo hướng văn minh , thanh lịch, hiện đại và


truyền thống. Giúp học sinh tham gia các hoạt động ngoại khóa lành mạnh, bổ

ích, sẵn sàng tham gia phong trào tình nguyện vì mơi trường, đảm bảo ATGT,
PCTNXH, đền ơn đáp nghĩa, nhân đạo từ thiện, sống có đạo lý, nhân văn…
Quản lý văn hóa học đường không thể thiếu vai trị của gia đình, vì gia
đình là cái nơi để ni dưỡng là mơi trường hình thành văn hóa trong mỗi học
sinh. Gia đình có quan tâm đến việc giáo dục văn hóa, rèn luyện nhân cách cho
con thì nhà trường mới có học sinh tốt, gia đình bỏ bê, phó mặc việc dạy dỗ con
cái cho nhà trường thì sẽ gây khó khăn cho nhà trường rất nhiều trong việc quản
lý giáo dục học sinh. Cha mẹ luôn lắng nghe, luôn thấu hiểu, tư vấn cho con,
giúp con học tập và từng bước trưởng thành, ngăn chặn cái xấu, cái ác ngoài xã
hội gây ảnh hưởng đến quá trình hình thành nhân cách của con.
Quản lý hoạt động văn hoá học đường của học sinh trung học phổ
thơng gồm 4 chức năng cơ bản: Phân tích, dự báo và lập kế hoạch; tổ chức
thực hiện kế hoạch; lãnh đạo/chỉ đạo thực hiện kế hoạch; kiểm tra, đánh giá.
Hình thức tổ chức quản lý hoạt động văn hố học đường của học sinh
trung học phổ thông bao gồm: Quản lý hoạt động dạy học trên lớp; quản lý hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp như tham quan, ngoại khóa, giáo dục kỹ năng
sống, văn nghệ, thể dục thể thao…; hoạt động tự giáo dục; kiểm tra đánh giá.
Quản lý dạy học trên lớp, là quản lý quá trình dạy kiến thức khoa học
tự nhiên, xã hội kết hợp với việc dạy người của giáo viên. Quản lý việc dạy học,
dạy người của giáo viên thông qua kế hoạch giảng dạy, kế hoạch lồng ghép giáo
dục văn hóa học đường, kỹ năng sống vào một số tiết học của các bộ môn, thông
qua việc tổ chức dạy học theo các bước nhằm đưa học sinh vào nề nếp học tập, có ý
thức chấp hành tốt nội quy, giáo dục tính trung thực trong kiểm tra thi cử của học
sinh, hướng học sinh biết vận dụng, liên hệ kiến thức vào thực tế cuộc sống
Quản lý hoạt động văn hố học đường của học sinh trung học phổ thơng
qua giáo dục ngoài giờ lên lớp (Hoạt động ngoại khóa) , nhằm giáo dục kỹ
năng ứng xử giao tiếp, kỹ năng giải quyết các vấn đề phát sinh trong cuộc sống,
tạo điều kiện cho học sinh phát huy khả năng sáng tạo, tự thích ứng với mơi
trường xã hội “Ở bầu thì trịn, ở ống thì dài” theo hướng tích cực. Quản lý hoạt

động giáo dục ngồi giờ lên lớp thơng qua kế hoạch hoạt động văn hóa học
đường ở các tiết chào cờ, giáo dục kỹ năng sống, biểu diễn văn nghệ theo chủ
đề, tham quan học tập tại các di tích lịch sử văn hóa, cơ sở sản xuất, các làng
nghề truyền thống, các buổi hoạt động nhân đạo từ thiện tại các trung tâm xã
hội, trại trẻ mồ côi...
Quản lý hoạt động văn hóa học đường thông qua việc tự giáo dục, tự
đánh giá của học sinh nhằm giúp học sinh nhận thức được các đúng, cái sai,
thế nào là thái độ, hành vi có văn hóa, đạo đức, không có văn hóa đạo đức,
người không có văn hóa, đạo đức sẽ bị người khác không tôn trọng, bị coi
thường, khinh rẻ, xa lánh… Từ đó giúp học sinh biết tự điều chỉnh thái độ
hành vi sao cho phù hợp với chuẩn mực văn hóa, đạo đức.
1.2. Nội dung quản lý hoạt động văn hoá học đường của học sinh
trung học phổ thông
1.2.1. Quản lý việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động văn
hoá học đường của học sinh
Quản lý việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động văn hoá học
đường của học sinh, là khâu đầu tiên trong toàn bộ các nội dung quản lý. Để
xây dựng kế hoạch hoạt động văn hóa học đường, cần phân tích thực
trạng văn hố học đường, quản lý hoạt động văn hoá học đường trong năm
học của ngành, trường, địa phương; xác định điều kiện giáo dục như cơ sở vật
chất, tài chính, quỹ thời gian, sự phối hợp với lực lượng giáo dục trong
trường và ngoài trường. Xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động văn hóa học
đường nhằm xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, góp phần giáo
dục tồn diện học sinh, giúp học sinh có nhận thức và hành vi đạt được yêu
cầu như: Học sinh thể hiện tinh thần, ý chí vươn lên đưa nước Việt Nam thoát
khỏi nghèo nàn, lạc hậu; có năng lực hội nhập trong lĩnh vực chuyên mơn.
Học sinh xử lý hài hịa mối quan hệ cá nhân và tập thể, biết quan tâm đến lợi
ích chung; biết giao tiếp, ứng xử trong công việc và trong các mối quan hệ xã
hội. Học sinh có lối sống lành mạnh, nếp sống văn minh, tôn trọng pháp luật

và truyền thống đạo đức; cần kiệm, trung thực, nhân nghĩa, có ý thức bảo vệ
môi trường, học sinh có lương tâm, đạo đức, có hiểu biết về nghề nghiệp; linh
hoạt, có năng lực tư duy sáng tạo, có năng lực hiểu biết các lĩnh vực văn hóa,
kiến thức xã hội, có trình độ thẩm mỹ, biết thưởng thức, nhận biết cái đẹp,
phê phán cái xấu; có khả năng tham gia các hoạt động thể thao, chăm sóc sức
khỏe cho bản thân.
Quản lý nội dung kế hoạch hoạt động văn hóa học đường cần tập trung
vào những vấn đề sau: Quản lý kế hoạch tuyên truyền giáo dục nhận thức về
vai trò trách nhiệm của cán bộ quản lý trong nhà trường đối với hoạt động văn
hóa học đường. Quản lý việc tổ chức các hoạt động giáo dục, ca ngợi truyền
thống tốt đẹp của dân tộc, truyền thống cách mạng, tuyên truyền quan điểm,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Chú trọng giáo dục
đạo lý làm người, ý thức trách nhiệm, nghĩa vụ công dân, lòng yêu nước, yêu
chủ nghĩa xã hội, đạo đức, lối sống, nếp sống văn hóa, lịch sử, bản sắc dân tộc
và tinh hoa văn hóa nhân loại. Ca ngợi những biểu hiện tích cực và phê phán
những khuynh hướng tiêu cực trong mối quan hệ giữa con người với con
người, với di sản của nhân loại và với môi trường xung quanh.
Quản lý nội dung kế hoạch giải quyết được tâm tư, nguyện vọng, tình
cảm, trách nhiệm của tuổi trẻ học sinh, đối với tình bạn, tình yêu, gia đình,
thầy giáo, cô giáo, nhà trường và cộng đồng. Giải quyết được thực trạng về
hoạt động văn hóa học đường hiện nay đặc biệt những vấn đề mang tính thời
sự “Nóng” của lứa tuổi học sinh trung học phổ thông như bạo lực học đường,
nói tục, chửi thề, vi phạm an tồn giao thơng, sống thử, giao tiếp ứng xử trên
facebook, lối sống thực dụng chạy theo đồng tiền, tham gia tệ nạn xã hội,
quan hệ đồng giới, ý thức bảo vệ môi trường...
Quản lý nội dung của kế hoạch phải mang tính đi trước, đón đầu những
vấn đề sẽ xẩy ra trong thực tế quản lý hoạt động văn hóa học đường nhằm hạn
chế việc vi phạm văn hóa học đường, đồng thời tạo ra các hình thức phong

phú để giáo dục học sinh tự quản lý hoạt động văn hóa học đường của cá
nhân, nhóm, tập thể đạt hiệu quả cao.


Quản lý kế hoạch tổ chức hoạt động văn hoá học đường cho học sinh,
theo từng năm học, học kỳ, hoặc theo từng tháng, tuần. Học sinh bắt buộc
phải tham gia các hoạt động văn hóa học đường do nhà trường, lớp tổ chức.
Hằng năm, các nhà trường căn cứ vào quy định về việc xây dựng văn hóa học
đường và điều kiện cụ thể của trường và địa phương để xây dựng kế hoạch và
triển khai tổ chức các hoạt động văn hoá học đường cho học sinh.
Tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch quản lý hoạt động văn hố học
đường như: Giải thích mục tiêu, u cầu, của kế hoạch quản lý hoạt động văn
hoá học đường; thảo luận biện pháp thực hiện kế hoạch; sắp xếp bố trí nhân
sự, phân cơng trách nhiệm quản lí, huy động cơ sở vật chất, kinh tế; định rõ
tiến trình, tiến độ thực hiện, thời gian bắt đầu, thời hạn kết thúc.
Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý, tổ chức, Đồn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Ban đại diện
cha mẹ học sinh các tổ chức khác trong trường để triển khai kế hoạch, thực
hiện phù hợp với điều kiện cụ thể của trường.
Tăng cường tổ chức các hoạt động văn hóa quần chúng, giao lưu văn hoá,
văn nghệ, giới thiệu chuyên đề văn hóa, giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, tổ chức
tham quan dã ngoại để giáo dục kiến thức xã hội và nghề nghiệp cho học sinh.
Tổ chức hoạt động văn hoá học đường cho học sinh, theo phương pháp
giáo dục ngoại khoá, kết hợp lồng ghép trong các môn học liên quan và phù
hợp với điều kiện, khả năng, năng khiếu của cá nhân. Chủ động phối hợp với
gia đình học sinh, và các cơ quan, tổ chức xã hội có liên quan trong quá trình
thực hiện kế hoạch quản lý hoạt động văn hóa học đường.
Hiệu trưởng nhà trường chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch, chỉ đạo,
cụ thể hóa các nội dung quản lý hoạt động văn hóa học đường của trường để
tổ chức thực hiện, kiểm tra và đánh giá kết quả. Cụ thể như: Chỉ đạo giáo viên

chủ nhiệm, Đoàn thanh niên lập kế hoạch quản lý hoạt động văn hóa học
đường của học sinh từng tuần, tháng, học kỳ, năm học.Trong chỉ đạo thực
hiện kế hoạch quản lý hoạt động văn hoá học đường, cần điều hành các bộ
phận thực hiện những nhiệm vụ để bảo đảm giáo dục học sinh thực hiện các