ngavs

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.71 MB, 35 trang )

KiĨm tra bµi cị

:

Hai khổ thơ đầu của bài “Đoàn thuyền đánh cá”
diễn tả điều gì ?

A. Cảnh hồng hơn trên biển cả.

B. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên bãi biển
C. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi

D. Cảnh đoàn thuyền đánh cá tr v

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Tiết 56:
Văn bản:

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

- Bằng Việt ( 1941)- Quê:Hà Tây.
- Thuộc lớp nhà thơ trưởng thành
trong kháng chiến chống Mỹ.

- Trải qua nhiều công việc : làm báo,
đi chiến trường, biên tập, dịch thơ -
truyện. Giữ các chức vụ quan trọng:
Tổng thư kí hội văn học Hà Nội, uỷ
viên BCH hội nhà văn Việt Nam,

hiện là chủ tịch hội Liên hiệp văn học
Hà Nội.

? Em hãy nêu những hiểu biết của em về tác giả

Bằng Việt?

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

I/ Giới thiệu tác giả - tác phẩm:

2. Tác phẩm:

Bài thơ Bếp Lửa sáng tác 1963, khi tác giả đang

là sinh viên học ngành Luật ở nước ngoài. Bài

thơ được đưa vào tập "Hương cây- Bếp lửa"

(1968), Tập thơ đầu tay của Bằng Việt và Lưu

Quang Vũ.

Em hãy nêu hoàn cảnh ra đời và thời

gian sáng tác bài thơ này?

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

-Thơ Bằng Việt trong

trẻo, mượt mà, khai

thác những kỉ niệm và

mơ ước tuổi trẻ nên

gần gũi với bạn đọc trẻ

nhất là trong nhà

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

II. Đọc - Hiểu văn bản

1. Đọc và tìm hiểu chú thích:

<sub>Cách đọc :Đọc với giọng tình cảm chậm rãi và </sub>
lắng đọng.

<sub>Giải thích từ:</sub>

- Đinh ninh: nhắc lại cho người khác nắm chắc, nhớ
chắc.

- Chiến khu: vùng căn cứ của lực lượng cách mạng
hay lực lng khỏng chin.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

+Kh 1. Bếp lửa khơi nguồn kỉ niệm.

+ Năm khổ tiếp: Hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bàvà
hình ảnh bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa.
+ Khổ 6. Suy nghĩ về bà và cuộc đời bà.

+ Khổ cuối: Nỗi niềm thương nhớ bà của người cháu xa quê.

II. Đọc hiểu văn bản

2. Bố cục và thể loại.

- Thể thơ: Tám chữ

- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp tự sự và miêu tả.
- Bố cục văn bản

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

II. Đọc - Hiểu văn bản

3. Phân tích:

a. Khổ thơ đầu.

? Em hãy khái quát ý nghĩa của ba câu thơ

đầu ?



Ba câu thơ đầu khơi nguồn dòng hồi tưởng của

người cháu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

3. Phân tích:

a. Khổ thơ đầu

? Hình ảnh bếp lửa được hình dung

trong trí nhớ của tác giả như thế

nào ?

II. Đọc - Hiểu văn bản

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm.
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm

Những câu thơ trên sử dụng biện pháp

nghệ thuật gì?

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>I/ Đọc, hiểu chú thích:</b>
<b>II/ Đọc </b><b> hiểu văn bản:</b>
3.Phõn tớch.

a. Kh th đầu

Mét bÕp lưa s ¬ng sím
Mét bÕp lưa nång ® ợm
Cháu th ơng bà

Từ láy chờn vờn

Gợi bàn tay kiên nhẫn, khéo léo
của ng ời nhóm lửa

Gợi tấm lòng chi chút của bà
dành cho con cháu

Gợi bếp lửa thực bập bùng trong s
ơng sớm

Gợi cái mờ nhoè cđa bÕp lưa trong
kØ niƯm

Êp iu

chờn vờn
ấp iu

biết mấy nắng m a

Hình ảnh Èn dơ
“ biÕt mÊy n¾ng m a”

Gợi vẻ đẹp tần tảo, chịu th
ơng chịu khó của bà

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

? Hình ảnh “ Biết mấy nắng mưa” hay ở chỗ

nào?



<sub>“ Biết mấy nắng mưa”</sub>

<sub> là một cách nói ẩn dụ </sub>

gợi ra phần nào cuộc đời vất vả, lo toan của bà.



<sub>Từ hình ảnh bếp lửa, liên tưởng tự nhiên đến </sub>

người nhóm lửa- đến nỗi nhớ, tình thương với

bà của đứa cháu đang ở xa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

3. Phân tích:
a. Khổ thơ đầu.

<i><b>Tình cảm bà cháu thiêng liêng ấy cứ như một dịng </b></i>

<i><b>sơng với con thuyền nhỏ chở đầy ắp những kỉ niệm </b></i>
<i><b>mà suốt cuộc đời này chắc người cháu khơng bao </b></i>
<i><b>giờ qn được và cung chính từ đó, sức ấm và ánh </b></i>
<i><b>sáng của bếp lửa cũng như của tình bà cháu cứ lan </b></i>
<i><b>toả tồn bài thơ</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

3. Phân tích:

b.Những khổ thơ tiếp theo

II. Đọc - Hiểu văn bản

Trong dòng hồi tưởng của cháu, những kỉ niệm nào
về bà và tình bà cháu được gợi lại ?

Đó là những kỉ niệm hồi cháu lên 4 tuổi và những năm

giặc càn quét.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

? Ấn tượng sâu đậm trong lòng cháu

hồi 4 tuổi là gì?

* Năm cháu 4 tuổi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

3. Phân tích:

? Hình ảnh nào? Chi tiết nào ám ảnh mãi trong

tâm trí tác giả đến bây giờ nghĩ lại vẫn vô

cùng xúc động?

II. Đọc - Hiểu văn bản

Đói mịn đói mỏi

Gợi những năm gian

<sub>khổ(trong k/c chống </sub>

Gợi những năm gian

<sub>khổ(trong k/c chống </sub>

Pháp)- Cái đói kéo dài ,

làm mỏi mệt và kiệt sức

mọi người.

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>



Sâu đậm nhất trong kỉ niệm của cháu vẫn là

mùi khói bếp. “khói hun nhèm mắt cháu”

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>



Khói nhiều, cay, khét vì củi ướt, vì

sương nhiều và lạnh. Hình ảnh bếp

lửa, ngọn khói,mùi khói cùng hình

ảnh bà hiện ra trong nỗi nhớ

thương ngậm ngùi của người cháu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

Tám năm rịng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế

TiÕng tu hú sao mà tha thiết thế!
Mẹ cùng cha công tác bận không về

Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.
Nhóm bếp lửa nghĩ th ơng bà khó nhọc,

Tu hỳ i! Chng n cùng bà

Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?

* Trong tám

năm

ròng

Trong hồi tưởng của cháu , Kỉ niệm nào khác nữa về
bà được nhắc tới ?

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

II. Đọc - Hiểu văn bản

<sub>Tiếng chim </sub><sub>Tiếng chim </sub>

tu hú

? Vì sao tiếng tu hú ám ảnh tâm trí người

cháu đến thế?

Tiếng tu hú là âm thanh quen

thuộc ở đồng quê, người xa

nhà nhớ quê là nhớ tiếng tu

hú.

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

Nhắc tới kỉ niệm trong tám năm này, tác giả còn
nhắc tới những điều gì nữa về bà ?

Tám năm đó, cháu ở cùng bà. Bà bảo cháu nghe, bà
dậy cháu làm, bà chăm cháu học…bên ánh lửa hồng

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

? Theo em,có nỗi niềm nào của người cháu vang

vọng trong lời thơ:

Tiếng tu hú báo mùa hè, râm ran trong vòm lá, trên

cánh đồng cứ khắc khoải kêu mãi, kêu hoài, trong

thực tế đã da diết, trong nỗi nhớ lại càng da diết

hơn...!Thể hiện nỗi nhớ quê, nhớ bà và đặc biệt là tình

thương bà vơ hạn của cháu.

thương bà vô hạn của cháu.

Yếu tố biểu cảm thật đậm nét .Bà sớm hôm chăm
chút cho cháu.Với những dịng thơ tự sự nhưng chân

tình và sâu sắc,đã tơ đậm hình bà trong lịng người
cháu xa quê !

“Tu hú ơi ! Chẳng đến ở cùng bà

Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa ?”

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi

Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi

Đỡ đần bà dựng lại túp nều tranh

Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:

“Bố ở chiến khu, bố cịn việc bố,

Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,

Cứ bảo ở nhà vẫn được bình yên ! ”

Rôi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen

Một ngọn lửa lịng bà ln ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng...

* Trong những năm giặc càn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

? Đoạn thơ sử dụng lời dẫn. Đó là lời dẫn trực tiếp

hay gián tiếp?hãy chỉ ra lời dẫn đó?



<sub>Đó là lời dẫn trực tiếp</sub>

<sub>.</sub>

? Đoạn thơ dẫn trực tiếp lời dặn cháu của bà nhằm

mục đích gì?



Khơng chỉ giúp ta hình dung rõ giọng nói, suy

nghĩ, tình cảm của bà mà cịn làm sáng lên phẩm

chất người bà – người mẹ Việt Nam yêu nước đầy

lòng hy sinh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

Đoạn thơ cịn sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ?

<sub> Điệp ngữ : “ Một ngọn lửa”</sub>

Vì sao ở đây tác giả lại dùng từ “ngọn lửa” mà
không nhắc lại “bếp lửa” ? Ngọn lửa ở đây có ý

nghĩa gì ?

<sub>Từ hình ảnh bếp lửa cụ thể tĩnh tại, tương đối khách </sub>

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa

Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ

Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm

Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm

Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi

Nhóm nồi xơi gạo mới sẻ chung vui

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

Ơi kì lạ và thiêng liêng-bếp lửa!

II. Đọc - Hiểu văn bản

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

? Đoạn thơ đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ?

Sử dụng

điệp ngữ.

- Biết mấy nắng mưa
- Nhóm

Hình ảnh bà
như hiện lên

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

? Hình ảnh bếp lửa được bà nhóm lên trong

đoạn này là gì ?

Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm

Nhóm niềm yêu thương , khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xơi gạo mới sể chung vui

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

<sub>Bà nhóm “nồi xơi gạo mới” là nhóm lên tình u </sub>

thương san sẻ cho bà con xóm giềng thân thuộc.

<sub>“Nhóm tâm tình tuổi nhỏ” là nhóm lên vẻ đẹp tâm </sub>

hồn, thắp sáng ước mơ cho cháu.

<sub>Bà nhóm “niềm yêu thương khoai sắn” là </sub>

</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

? Vì sao tác giả đi tới khẳng định ngợi ca: “Ơi kì

lạ và thiêng liêng – bếp lửa !”?

</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>

Thảo luân .

Tại sao khi nhắc đến bếp lửa là người cháu nhớ đến
bà, và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay đến
hình ảnh bếp lửa ?

Trong bài thơ có hai hình ảnh nổi bật, gắn bó mật thiết và
trở đi trở lại nhiều lần, đó là bà và bếp lửa. Trong dịng

hồi tưởng của cháu hai hình ảnh ấy ln gắn bó.

Vì bà ln là người nhóm lên bếp lửa mỗi sáng, mỗi chiều

và suốt cả cuộc đời bà, trong mọi cảnh ngộ, từ những ngày

gian khó đến những lúc yên vui.

Bếp lửa là biểu hiện đầy gợi cảm về sự tảo tần ,chăm sóc, u
tương mầ bà dành cho cháu.Bếp lửa là tình bà ấm nồng, là tay

</div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33>

Suy nghĩ về
bà và cuộc

đời bà

Bà không chỉ
là người
nhóm lửa, giữ

lửa mà cịn là
người truyền
lửa.
Hình ảnh
bếp lửa
Hình ảnh
quen
thuộc
Khơi nguồn
cảm hứng

Nhớ về bà
và tình cảm

của 2 bà
cháu

Hồi tưởng kỷ
niệm bên bà

KN năm 4
tuổi,những
năm đói khổ

rồi những
năm k/c của

đất nước.

Cháu ở xa
khơng ngi

nhớ bà

Nội dung bài học.

Qua tìm hiểu nội dung bài học em hãy nêu mạch cảm xúc
của bài thơ

</div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34>

Hướng dẫn về nhà

1. Học thuộc lòng bài thơ.

2. Nắm được cấu trúc của bài theo dòng hồi

tương của tác giả.

</div>
<span class='text_page_counter'>(35)</span><div class='page_container' data-page=35></div>