Luận văn thạc sĩ hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại công ty cổ phần tecotec group
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (622.33 KB, 130 trang )
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CƠNG ĐỒN
TRẦN THỊ THU HẰNG
HỒN THIỆN PHÂN TÍCH BÁO CÁO
TÀI CHÍNH TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN
TECOTEC GROUP
LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
HÀ NỘI, NĂM 2021
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CƠNG ĐỒN
TRẦN THỊ THU HẰNG
HỒN THIỆN PHÂN TÍCH BÁO CÁO
TÀI CHÍNH TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN
TECOTEC GROUP
LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
MÃ SỐ: 834 03 01
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS ĐINH THỊ MAI
HÀ NỘI, NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ “Hồn thiện phân tích báo cáo tài
chính tại Cơng ty Cổ phần Tecotec Group” là cơng trình nghiên cứu độc lập
do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Đinh Thị Mai. Luận
văn chưa được công bố trong bất cứ cơng trình nghiên cứu nào. Các số liệu,
nội dung được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng,
hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Tơi xin chịu trách nhiệm về tồn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ.
TÁC GIẢ
Trần Thị Thu Hằng
LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành luận văn của mình, tơi xin gửi lời cảm ơn chân thành
nhất tới PGS.TS. Đinh Thị Mai - người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình
giúp đỡ và động viên cá nhân tơi trong suốt q trình thực hiện luận văn.
Tơi cũng xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cơ giảng dạy chương trình
Cao học chun ngành Kế tốn tại trường Đại học Cơng Đoàn đã truyền dạy
những kiến thức quý báu trong suốt q trình tơi được học tập và nghiên cứu
ở trường. Những kiến thức này khơng chỉ hữu ích đối với việc trình bày luận
văn mà cịn giúp tơi rất nhiều trong công việc và nghiên cứu khoa học.
Tôi xin cảm ơn các thầy, cô trong hội đồng khoa học đã đóng góp
những ý kiến góp ý có ý nghĩa rất quan trọng để tơi có thể hồn thiện luận
văn này.
Trong q trình nghiên cứu và tìm hiểu thực tế, tơi xin chân thành cảm
ơn Ban Giám đốc, các phòng ban cùng các anh chị đang công tác tại Công
ty Cổ phần Tecotec Group đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong q trình thu
thập số liệu để tơi hồn thành luận văn.
Cuối cùng, tôi xin cảm ơn các thầy, cô của khoa Sau Đại học và
Trường Đại học Cơng Đồn đã tạo điều kiện thuận lợi trong suốt q trình
tơi tham gia học tập và nghiên cứu tại trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục bảng, sơ đồ
MỞ ĐẦU................................................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................................................... 1
2. Tổng quan nghiên cứu của đề tài....................................................................................... 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................... 3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................................... 4
5. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................................ 4
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài nghiên cứu................................................ 4
7. Kết cấu luận văn........................................................................................................................... 4
Chƣơng 1. LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
DOAH NGHIỆP.................................................................................................................................... 6
1.1. Khái quát chung về báo cáo tài chính và phân tích báo cáo tài chính
doanh nghiệp........................................................................................................................................ 6
1.1.1. Báo cáo tài chính và vai trị của báo cáo tài chính doanh nghiệp.........6
1.1.2. Phân tích báo cáo tài chính và mục tiêu phân tích báo cáo tài chính
doanh nghiệp........................................................................................................................................ 7
1.2. Cơ sở dữ liệu và phƣơng pháp phân tích báo cáo tài chính doanh
nghiệp........................................................................................................................................................ 9
1.2.1. Cơ sở dữ liệu phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp............................ 9
1.2.2. Phương pháp phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp........................ 11
1.3. Quy trình phân tích báo cáo tài chính............................................................ 17
1.3.1. Lập kế hoạch phân tích................................................................................................. 17
1.3.2. Thực hiện cơng tác phân tích..................................................................................... 17
1.3.3. Kết thúc phân tích............................................................................................................. 18
1.4. Nội dung phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp...................................... 18
1.4.1. Phân tích tình hình tài sản và tình hình nguồn vốn.................................... 19
1.4.2. Phân tích hoạt động tài trợ của doanh nghiệp............................................... 21
1.4.3. Phân tích hiệu suất sử dụng vốn, khả năng sinh lời và kết quả kinh
doanh trong doanh nghiệp........................................................................................................ 23
1.4.4. Phân tích tình hình cơng nợ và khả năng thanh tốn................................ 32
1.4.5. Phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ................................................................. 36
1.4.6. Phân tích rủi ro tài chính............................................................................................. 37
Tiểu kết chƣơng 1.......................................................................................................................... 38
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CƠNG
TY CỔ PHẦN TECOTEC GROUP......................................................................................... 39
2.1. Tổng quan về Công ty Cổ phần Tecotec Group................................................. 39
2.1.1. Q trình hình thành và phát triển của Cơng ty Cổ phần Tecotec Group39
2.1.2. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của Công ty Cổ phần Tecotec Group40
2.1.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán và các chính sách kế tốn áp dụng
..................................................................................................................................................................... 44
2.2. Cơ sở dữ liệu, phƣơng pháp phân tích và quy trình phân tích báo cáo
tài chính tại Cơng ty Cổ phần Tecotec Group.............................................................. 45
2.2.1. Cơ sở dữ liệu phục vụ phân tích báo cáo tài chính tại Cơng ty...........45
2.2.2. Phương pháp phân tích và quy trình phân tích báo cáo tài chính tại
Cơng ty.................................................................................................................................................... 46
2.3. Thực trạng nội dung phân tích báo cáo tài chính tại Cơng ty cổ phần
Tecotec Group............................................................................................................................... 47
2.3.1. Thực trạng phân tích tình hình tài sản và nguồn vốn của Cơng ty. .47
2.3.2. Thực trạng phân tích hoạt động tài trợ của Cơng ty................................. 55
2.3.3. Thực trạng phân tích hiệu suất sử dụng vốn, khả năng sinh lời và kết
quả kinh doanh của Công ty.................................................................................................... 55
2.3.4. Thực trạng phân tích tình hình cơng nợ và khả năng thanh tốn của
Cơng ty.................................................................................................................................................... 59
2.3.5. Thực trạng phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ...................................... 60
2.3.6. Thực trạng phân tích rủi ro tài chính Cơng ty............................................... 60
2.4. Đánh giá thực trạng về phân tích báo cáo tài chính tại Cơng ty cổ
phần Tecotec Group...................................................................................................................... 60
2.4.1. Kết quả đạt được............................................................................................................... 60
2.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế.................................................. 62
Tiểu kết chƣơng 2.......................................................................................................................... 66
Chƣơng 3. GIẢI PHÁP HỒN THIỆN PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TECOTEC GROUP............................................................... 67
3.1. Định hƣớng và mục tiêu phát triển Công ty Cổ phần Tecotec Group 67
3.1.1. Định hướng chiến lược phát triển Công ty....................................................... 67
3.1.2. Mục tiêu phát triển Công ty Cổ phần Tecotec Group...............................68
3.2. u cầu và ngun tắc hồn thiện phân tích báo cáo tài chính tại
Cơng ty Cổ phần Tecotec Group........................................................................................... 69
3.2.1. u cầu hồn thiện phân tích báo cáo tài chính............................................ 69
3.2.2. Ngun tắc cơ bản hồn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Cơng ty
Cổ phần Tecotec Group.............................................................................................................. 70
3.3. Các giải pháp hồn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Cơng ty Cổ
phần Tecotec Group...................................................................................................................... 73
3.3.1. Hồn thiện về quy trình, cơ sở dữ liệu và phương pháp phân tích báo
cáo tài chính......................................................................................................................................... 73
3.3.2. Hồn thiện nội dung phân tích báo cáo tài chính......................................... 76
3.4. Điều kiện để thực hiện các giải pháp........................................................................ 92
3.4.1. Về phía Nhà nước và các cơ quan chức năng.................................................. 92
3.4.2. Về phía Cơng ty Cổ phần Tecotec Group.......................................................... 92
Tiểu kết chƣơng 3.......................................................................................................................... 94
KẾT LUẬN............................................................................................................................................ 95
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................... 97
PHỤ LỤC
Chữ viết tắt
BCTC
BTC
BEP
BH
CCDV
CCDV
CĐKT
CSH
CPQLDN
CPBH
DT
DTT
DTTC
DTTBH
D/E
D/P
DN
EBIT
EPS
GVHB
HSkd
HTK
HĐKD
HDĐT
HĐTC
HSKD
HĐ
HT
KTK
KLĐ
LP
LN
LNST
LSTT
LNKD
LNBH
LCT
NV
P/E
SKD
SVlđ
SLĐ
SVlđ
STK
SVPT
SXKD
ROS
ROA
ROE
TT
TS
TSDH
TSNH
TSCĐ
TNDN
TRĐ
TNK
VLC
DANH MỤC BẢNG VÀ SƠ ĐỒ
Bảng
Bảng 2.1. Tình hình tài sản và nguồn vốn tại Cơng ty............................................ 47
Bảng 2.2.Tình hình cơ cấu và sự biến động tài sản của Công ty.....................49
Bảng 2.3. Tình hình cơ cấu và sự biến động nguồn vốn của Công ty...........53
Bảng 2.4. Hiệu suất sử dụng vốn của Công ty.............................................................. 56
Bảng 2.5. Khả năng sinh lời của Cơng ty........................................................................ 57
Bảng 2.6. Phân tích tình hình và kết quả kinh doanh của Công ty................58
Bảng 2.7. Khả năng thanh tốn của Cơng ty................................................................. 60
Bảng 2.8. Nội dung phân tích tài chính tại Cơng ty................................................. 64
Bảng 3.1. Phân tích tình hình tài trợ vốn của Cơng ty........................................... 77
Bảng 3.2. Hiệu suất sử dụng vốn kinh doanh của Công ty.................................. 80
Bảng 3.3. Phân tích tình hình quy mơ nợ....................................................................... 83
Bảng 3.4. Phân tích tình hình mức độ và trình độ quản trị nợ.........................85
Bảng 3.5. Phân tích khả năng thanh tốn của Cơng ty.......................................... 87
Bảng 3.6. Phân tích tình hình lưu chuyển tiền thuần của Cơng ty.................89
Bảng 3.7. Bảng phân tích rủi ro tài chính của Cơng ty.......................................... 91
Sơ đồ
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu bộ máy tổ chức của Công ty........................................................... 41
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong mơi trường kinh tế cạnh tranh như hiện nay, đối với mỗi doanh
nghiệp (DN) để tồn tại và phát triển bền vững hoạt động tài chính cần phải
được coi trọng. Để nâng cao tính cạnh tranh và có chiến lược phát tiển tốt, nhà
quản trị cần nắm rõ thực trạng tình hình tài chính của đơn vị mình. Trong đó,
việc phân tích đánh giá năng lực tài chính là một cơng cụ hết sức hữu ích.
Chính vì thế, các nhà quản trị DN thường sử dụng các thông tin được chắt lọc từ
việc phân tích báo cáo tài chính để đánh giá thực trạng hoạt động tài chính, kết
quả sản xuất kinh doanh cũng như những rủi ro và triển vọng trong tương lai
của DN. Qua đó, các nhà quản trị DN sẽ vạch ra chiến lược phù hợp để cải
thiện tình hình tài chính, tạo động lực phát triển các hoạt động sản xuất kinh
doanh. Mặt khác, trong điều kiện tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế và khu
vực, việc phân tích báo cáo tài chính thực sự rất cần thiết khơng chỉ đối với
chủ sở hữu DN mà cịn cần thiết đối với tất cả các đối tượng bên ngồi có
quan hệ về kinh tế, pháp lý với DN như: nhà đầu tư, cổ đông, ngân hàng,
nhà cung cấp, các cơ quan quản lý Nhà nước...
Báo cáo tài chính là tài liệu chủ yếu phản ánh tình hình tài chính của
đơn vị, bao gồm: tình hình tài sản, nguồn vốn, tình hình cơng nợ, dịng tiền
và kết quả hoạt động kinh doanh của đơn vị. Phân tích báo cáo tài chính là
hoạt động quan trọng, cần được quan tâm nhằm cung cấp thông tin cho
những người quan tâm biết rõ về thực trạng hoạt động tài chính, những rủi
ro, triển vọng và xu hướng phát triển của DN.
Trong những năm qua, Công ty Cổ phần Tecotec Group đã luôn quan
tâm đến tình hình và năng lực tài chính thơng qua phân tích báo cáo tài chính
để phục vụ tốt cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Nhờ đó, Cơng ty đã đạt
được những kết quả nhất định trong quá trình cạnh tranh và phát triển. Tuy
nhiên, trên thực tế cho thấy cơng tác phân tích báo cáo tài chính tại công ty
chưa được chú trọng đúng mức: nhân sự làm cơng tác phân tích cịn kiêm
2
nhiệm nhiều việc, phương pháp phân tích cịn đơn giản, nội dung phân tích
chưa sâu, chưa đầy đủ…điều đó làm giảm hiệu quả thơng tin phân tích
cung cấp cho các cấp quản lý và làm ảnh hưởng không nhỏ đến các quyết
định điều hành, phát triển công ty.
Xuất phát từ lý luận và thực tiễn đó, bằng những kiến thức quý báu về
phân tích báo cáo tài chính tích lũy được trong thời gian học tập và nghiên cứu
tại trường, sau một thời gian tìm hiểu về Cơng ty Cổ phần Tecotec Group cao học
viên đã chọn đề tài “Hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Cơng ty
Cổ phần Tecotec Group” để làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sỹ.
2. Tổng quan nghiên cứu của đề tài
Phân tích báo cáo tài chính là đề tài có tính truyền thống, đã được
nhiều cơng trình nghiên cứu trước đây đề cập. Các đề tài trước đây của
nhiều tác giả cũng đã khái quát cơ sở lý luận về phương pháp và nội dung
phân tích tài chính, cùng với đó là áp dụng cơ sở lý luận vào tình hình của
từng đơn vị cụ thể. Để học hỏi và rút kinh nghiệm từ cơng trình nghiên cứu
trước tác giả đã tham khảo một số luận văn thạc sỹ về hoàn thiện phân tích
báo cáo tài chính DN như sau:
- Luận văn thạc sĩ kinh doanh và quản lý của Tô Thị Hồng (2015) về đề
tài “Hồn thiện phân tích Báo cáo tài chính tại Cơng ty cổ phần Viglacera
Tiên Sơn”. Luận văn nghiên cứu những vấn đề cơ bản về phân tích báo cáo tài
chính DN và khảo sát thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Cơng ty cổ
phần Viglacera Tiên Sơn, từ đó đề xuất các giải pháp hồn thiện cơng tác
phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Viglarera Tiên Sơn.
- Luận văn thạc sỹ “Phân tích báo cáo tài chính tại Cơng ty cổ
phần
Dược phẩm Hà Tây” (2017) của tác giả Chu Thị Hồng Lan, đã tập trung hệ
thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về phân tích tình hình tài chính thơng
qua báo cáo tài chính, đề cập sâu đến các Phương pháp cũng như nội dung
phân tích báo cáo tài chính DN
- Luận văn thạc sĩ kinh tế của Đỗ Thị Bích Thủy (2019) về đề tài
“Hồn
3
thiện Phân tích báo cáo tài chính tại Cơng ty cổ phần 319.5”. Luận văn đã
nghiên cứu lý luận về Phân tích báo cáo tài chính DN, vận dụng vào thực tiễn
phân tích báo cáo tài chính của Cơng ty cổ phần 319.5, luận văn đưa ra nhận
xét, đánh giá thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Cơng ty và đề xuất
một số giải pháp, kiến nghị nhằm hồn thiện.
Các đề tài trên đều đã hệ thống hóa được cơ sở lý luận, phương pháp, chỉ
tiêu để phục vụ cơng tác phân tích báo cáo tài chính trong DN. Mỗi cơng trình
nghiên cứu đều mang những nét riêng của từng đơn vị, từng ngành nghề kinh
doanh, lĩnh vực hoạt động, quy mô hoạt động, tổ chức nhân sự… Tuy nhiên,
những cơng trình nghiên cứu đó đều có đặc trưng chung là các tác giả đã mô
tả lại thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại một DN cụ thể, từ đó đề xuất
các giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác phân tích báo cáo tài chính tại đơn vị
mà mình nghiên cứu.
Tại Cơng ty cổ phần Tecotec Group cho đến nay chưa có đề tài nghiên
cứu khoa học nào đề cập đến thực trạng hoàn thiện phân tích báo cáo tài
chính. Vì vậy cao học viên đã lựa chọn đề tài “Hồn thiện phân tích báo
cáo tài chính tại Cơng ty cổ phần Tecotec Group” cho luận văn thạc sỹ.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Đề tài tập trung làm rõ thực trạng và đánh giá thực trạng phân tích
báo cáo tài chính tại Cơng ty Cổ phần Tecotec Group, đề xuất một số giải
pháp, kiến nghị nhằm hồn thiện phân tích báo cáo tài chính của Cơng ty.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về phân tích báo cáo tài chính
doanh nghiệp.
-
Nghiên cứu đánh giá thực trạng phân tích Báo cáo tài chính của
Cơng ty Cổ phần Tecotec Group.
Đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm hồn thiện phân tích
báo cáo
tài chính tại Công ty Cổ phần Tecotec Group, phục vụ tốt cho cơng tác quản
trị tài chính cũng như hoạt động kinh doanh của DN.
4
4.
-
Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là phân tích báo cáo tài chính
của doanh nghiệp.
-
Phạm vi nghiên cứu:
+
Không gian: Đề tài được thực hiện tại Cơng ty Cổ phần Tecotec
Group
+
Thời gian: Phân tích báo cáo tài chính của Cơng ty Cổ phần Tecotec
Group trong giai đoạn từ năm 2018-2019, đề xuất các giải pháp hồn thiện
phân tích báo cáo tài chính của Cơng ty trong các năm tiếp theo.
5.
-
Phƣơng pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của phép duy vật biện chứng, duy vật
lịch sử, luận văn sử dụng kết hợp hệ thống các phương pháp khoa học
như: thống kê, so sánh, tổng hợp, phân tích, quy nạp, diễn giải…nhằm
nghiên cứu, luận giải và đánh giá về nội dung đề tài nghiên cứu.
Phương pháp thu thập tài liệu và xử lý dữ liệu: luận văn tập
hợp chủ
yếu các dữ liệu thứ cấp tại Cơng ty: hệ thống sổ kế tốn, báo cáo tài chính và
thu thập các tài liệu có liên quan và các báo cáo phân tích của Cơng ty.
6.
-
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
Về mặt lý luận: Đề tài nghiên cứu sẽ góp phần hệ thống hóa cơ sở lý
luận về phân tích báo cáo tài chính trong DN từ phương pháp phân tích, quy
trình phân tích, nội dung phân tích báo cáo tài chính.
-
Về mặt thực tiễn: Nghiên cứu, đánh giá thực trạng phân tích Báo cáo
tài chính tại Cơng ty Cổ phần Tecotec Group đưa ra các phương hướng
và giải pháp nhằm hồn thiện phân tích Báo cáo tài chính tại Cơng ty Cổ
phần Tecotec Group nhằm thực hiện tốt chức năng cung cấp thông tin cho
hoạt động quản trị của DN trong điều kiện kinh tế thị trường ngày càng phát
triển.
7.
Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo,
danh mục chữ viết tắt, phụ lục, luận văn được kết cấu thành 3 chương:
5
Chương 1. Lý luận cơ bản về phân tích Báo cáo tài chính doanh nghiệp
Chương 2. Thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Cơng ty Cổ phần
Tecotec Group
Chương 3. Giải pháp hồn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Cơng
ty Cổ phần Tecotec Group
6
Chƣơng 1
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
DOAH NGHIỆP
1.1. Khái quát chung về báo cáo tài chính và phân tích báo
cáo tài chính doanh nghiệp
1.1.1. Báo cáo tài chính và vai trị của báo cáo tài chính doanh nghiệp
Báo cáo tài chính DN
Trong luật kế tốn số 88/2015/QH13 có giải thích về Báo cáo tài chính,
tại điều 3 của Luật có nội dung “Báo cáo tài chính là hệ thống thơng tin
kinh tế, tài chính của đơn vị kế tốn được trình bày theo biểu mẫu quy
định tại chuẩn mực kế toán và chế độ kế tốn” [9, Điều 3].
Báo cáo tài chính DN là phương pháp kế toán tổng hợp số liệu từ các
sổ kế tốn theo các chỉ tiêu kinh tế tài chính tổng hợp, phản ánh tình hình tài
sản, nguồn vốn và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của một DN trong
một thời kỳ nhất định theo những biểu mẫu báo cáo quy định.
Trong hệ thống kế toán Việt Nam, báo cáo tài chính là loại báo cáo tổng
hợp, phản ánh một cách khái quát, toàn diện bằng các chỉ tiêu giá trị về
tình hình tài sản, nguồn hình thành tài sản theo kết cấu, kết quả hoạt động
kinh doanh và lưu chuyển tiền tệ của DN tại một thời điểm, thời kỳ nhất
định. Như vậy báo cáo tài chính khơng chỉ cung cấp thông tin chủ yếu cho
các đối tượng bên ngoài DN như: các nhà đầu tư, các nhà cho vay, các cơ
quan cấp trên, các cơ quan thuế… mà cịn cung cấp thơng tin cho các nhà
quản trị DN, giúp họ phân tích, đánh giá tình hình tài chính cũng như kết
quả hoạt động kinh doanh của DN.
Vai trị của Báo cáo tài chính DN
Vai trị của báo cáo tài chính được xem xét thơng qua nhu cầu sử dụng
thơng tin trên báo cáo tài chính của từng đối tượng liên quan, cụ thể như sau:
-
Đối với Nhà nước: Báo cáo tài chính cung cấp thơng tin cần thiết giúp
cho việc thực hiện chức năng quản lý vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế,
7
giúp cho việc thực hiện kiểm tra, kiểm soát của các cơ quan tài chính Nhà
nước đối với các hoạt động sản xuất kinh doanh của DN cũng như làm cơ sở
cho việc tính thuế và các khoản nộp khác của DN đối với ngân sách Nhà nước.
Đối với chủ DN: các nhà quản lý cần công bố thông tin trên
BCTC
định kỳ về hoạt động của DN nhằm thuyết phục các nhà đầu tư cũng như các
chủ nợ rằng DN đang có mức lợi nhuận cao nhất với độ rủi ro thấp nhất. Hơn
nữa thông tin trên Báo cáo tài chính cũng phục vụ cho cơng tác điều hành
quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của nhà quản lý.
-
Đối với nhà đầu tư hiện tại và tương lai, các chủ nợ, người cho vay, cho
thuê: Báo cáo tài chính giúp cho họ nhận biết khả năng tài chính, tình hình khả
năng thanh tốn nợ cũng như việc sử dụng nguồn vốn được đầu tư và khả năng
thu lợi nhuận để từ đó họ quyết định đầu tư hay cho vay như thế nào.
-
Đối với các cổ đông, những người góp vốn, người lao động: Báo
cáo tài chính giúp họ biết khả năng sinh lời, tỷ lệ lợi nhuận được chia hoặc
phúc lợi được hưởng.
Như vậy, báo cáo tài chính là một công cụ quan trọng trong quản lý
DN, là tài liệu không thể thiếu trong việc cung cấp thông tin tài chính phục vụ
cho việc ra quyết định hợp lý của các đối tượng quan tâm.
1.1.2. Phân tích báo cáo tài chính và mục tiêu phân tích báo cáo tài
chính doanh nghiệp
1.1.2.1. Khái niệm phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
Phân tích báo cáo tài chính là quá trình xem xét, kiểm tra, đối chiếu và
so sánh số liệu về tài chính trong kỳ hiện tại với các kỳ kinh doanh đã qua.
Thơng qua việc phân tích báo cáo tài chính sẽ cung cấp cho người sử dụng
thơng tin có thể đánh giá tiềm năng, hiệu quả kinh doanh cũng như những
rủi ro về tài chính trong tương lai của doang nghiệp [4].
Phân tích báo cáo tài chính nhằm cung cấp thơng tin hữu ích khơng chỉ
cho quản trị DN mà cịn cung cấp thơng tin kinh tế - tài chính chủ yếu cho các
đối tượng sử dụng thơng tin ngồi DN. Bởi vậy phân tích báo cáo tài chính
8
ngồi phản ánh tình hình tài chính của DN tại một thời điểm mà cịn cung cấp
các thơng tin về kết quả sản xuất kinh doanh của DN trong một thời gian.
1.1.2.2. Mục tiêu của phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
Trong nền kinh tế thị trường có sự quản lý vĩ mơ của Nhà nước, có
nhiều chủ thể quan tâm đến tình hình tài chính của DN như các nhà quản trị
DN, các cổ đông hiện tại hoặc người đang muốn trở thành cổ đông của DN,
các nhà phân tích tài chính chuyên nghiệp, nhà cung cấp tín dụng, các DN tham
gia đầu tư để đa dạng hóa rủi ro, cơ quan thuế, các cơ quan quản lý Nhà
nước, người lao động... Các chủ thể này quan tâm đến tình hình tài chính của
DN dưới góc độ khác nhau. Phân tích báo cáo tài chính giúp cho mỗi chủ thể có
thơng tin phù hợp với mục đích của mình, trên cơ sở đó họ có thể đưa ra các
quyết định để bảo tồn và gia tăng lợi ích của họ gắn với hoạt động của
DN. Chẳng hạn mục tiêu phân tích cụ thể với 3 nhóm chủ thể quản lý là các
nhà quản trị DN, nhà đầu tư, nhà cho vay như sau:
+
Phân tích báo cáo tài chính đối với các nhà quản trị DN
Đánh giá hiệu quả của hoạt động quản lý trong giai đoạn đã qua: cơ
cấu vốn, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, đặc biệt là các dấu hiệu rủi
ro tài chính trong DN... từ đó có những biện pháp điều chỉnh kịp thời và cơ sở
cần thiết để hoạch định chính sách tài chính cho tương lai của DN.
+
Định hướng cho ban lãnh đạo ra các quyết định đầu tư, quyết định
tài trợ, quyết định phân chia lợi nhuận theo cách phù hợp với tình hình thực tế
của DN.
+
Phân tích báo cáo tài chính DN là cơ sở lập ngân sách tài chính cho
kỳ sau, từ đó có những kế hoạch chuẩn bị về tài chính, máy móc trang thiết
bị, nhà xưởng, nguyên vật liệu...
+
Phân tích báo cáo tài chính DN là một cơng cụ để kiểm tra,
kiểm sốt
hoạt động, quản lý trong DN.
-
Phân tích báo cáo tài chính đối với các nhà đầu tư: Phân tích báo cáo
tài chính đối với nhà đầu tư là để đánh giá khả năng sinh lời, đánh giá các
cổ phiếu trên thị trường cũng như triển vọng trong tương lai của DN.
9
-
Phân tích báo cáo tài chính đối với người cho vay: Phân tích báo cáo
tài chính đối với người cho vay là xác định khả năng hoàn trả nợ của khách
hàng. Tuy nhiên, phân tích với những khoản cho vay dài hạn và những khoản
cho vay ngắn hạn có những nét khác nhau.
+
Đối với những khoản cho vay ngắn hạn, người cho vay đặc biệt
quan tâm đến khả năng thanh tốn ngay của DN. Nói cách khác là khả
năng ứng phó của DN khi nợ vay đến hạn trả.
+
Đối với các khoản cho vay dài hạn: người cho vay đặc biệt quan
tâm
đến khả năng sinh lời từ hoạt động kinh doanh của DN cũng như các yếu tố
gây ra rủi ro về thanh tốn, rủi ro tài chính của DN trong dài hạn là những
thông tin họ phải nắm được khi quyết định cho vay.
1.2. Cơ sở dữ liệu và phƣơng pháp phân tích báo cáo tài chính
doanh nghiệp
1.2.1. Cơ sở dữ liệu phân tích báo cáo tài chính doanh
nghiệp Hệ thống báo cáo tài chính của DN
* Bảng cân đối kế toán (Mẫu số B01 - DN) là báo cáo tài chính tổng
hợp, phản ánh tổng qt tồn bộ giá trị tài sản hiện có và nguồn hình thành tài
sản đó của DN tại một thời điểm nhất định. Bảng cân đối kế toán được chia
thành hai phần là phần “Tài sản” và phần “Nguồn vốn”. Theo Thông tư
200/2014/TT – BTC, Bảng cân đối kế tốn có kết cấu tổng thể như sau:
+
Phần tài sản bao gồm các chỉ tiêu phản ánh tồn bộ giá trị tài sản
hiện có của DN tại thời điểm lập báo cáo. Các chỉ tiêu được sắp xếp theo nội
dung kinh tế của các loại tài sản và được trình bày theo tính thanh khoản
giảm dần và được chia thành hai loại.
Loại A: Tài sản ngắn hạn bao gồm các chỉ tiêu phản ánh tài sản của
DN là: tiền, các khoản tương đương tiền, các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn,
các khoản phải thu, hàng tồn kho, tài sản ngắn hạn khác.
Loại B: Tài sản dài hạn bao gồm các chỉ tiêu phản ánh tài sản của DN
là: các khoản thu dài hạn, tài sản cố định, bất động sản đầu tư, tài sản dở dang
dài hạn, đầu tư tài chính dài hạn, tài sản dài hạn khác.
10
+
Phần nguồn vốn: bao gồm các chỉ tiêu phản ánh các nguồn hình
thành lên các loại tài sản của DN tại thời điểm lập báo cáo và được chia
thành hai loại
Loại C: Nợ phải trả bao gồm các chỉ tiêu phản ánh các loại nợ ngắn
hạn, nợ dài hạn mà DN có trách nhiệm phải thanh tốn.
Loại D: Vốn chủ sở hữu phản ánh các nguồn vốn chủ sở hữu. Các
quỹ của DN và nguồn kinh phí (nếu có) thể hiện mức độ độc lập tự chủ về
việc sử dụng các loại nguồn vốn của DN [3].
*
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Mẫu số B02 - DN) là báo cáo
tài chính tổng hợp phản ánh tổng qt tình hình và kết quả hoạt động kinh
doanh của DN chi tiết theo từng loại hoạt động sản xuất kinh doanh.
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của DN trình bày các nội dung
cơ bản về chi phí, doanh thu và kết quả từng loại giao dịch, sự kiện:
*
+
Hoạt động bán hàng và cung cấp dịch vụ;
+
Hoạt động tài chính;
+
Hoạt động khác.
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Mẫu số B03 - DN) là báo cáo tài chính
tổng hợp phản ánh việc tạo tiền, sử dụng tiền và dự trữ tiền trong kỳ báo cáo
của DN.
Nội dung của báo cáo tài chính tiền tệ gồm 3 phần:
Lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh
Lưu chuyển tiền từ hoạt động đầu tư
Lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính
Với nội dung trên báo cáo tài chính tiền tệ được kết cấu tương ứng thành
ba phần theo từng hoạt động, trong từng phần chi tiết thành các dòng để phản
ánh các chỉ tiêu liên quan đến việc tạo ra và sử dụng các khoản tiền theo từng
loại hoạt động và các chỉ tiêu được báo cáo chi tiết thành các cột theo số kỳ này
và kỳ trước để có thể đánh giá, so sánh giữa các kỳ với nhau. Phần lưu chuyển
tiền từ hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính đều lập theo phương
11
pháp trực tiếp, phần lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh lựa chọn một
trong hai phương pháp trực tiếp hay gián tiếp.
*
Thuyết minh báo cáo tài chính (Mẫu số B09 - DN) là bộ phận hợp thành
không thể tách rời của báo cáo tài chính dùng để mơ tả mang tính tường
thuật hoặc phân tích chi tiết các thơng tin, số liệu đã được trình bày trong các
báo cáo tài chính cũng như các thơng tin cần thiết khác theo yêu cầu của
các chuẩn mực kế toán cụ thể. Bản thuyết minh cũng có thể trình bày những
thơng tin khác nếu DN xét thấy cần thiết cho việc trình bày trung thực, hợp lý
báo cáo tài chính.
1.2.2. Phương pháp phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
Để phân tích báo cáo tài chính trong DN, người ta có thể sử dụng một hay
nhiều phương pháp khác nhau trong hệ thống các phương pháp phân tích.
Những phương pháp phân tích báo cáo tài chính được sử dụng phổ biến là
phương pháp so sánh, phương pháp liên hệ đối chiếu, phương pháp phân tích
nhân tố, phương pháp đồ thị, phương pháp biểu đồ, phương pháp tốn tài
chính... kể cả phân tích các tình huống giả định.
Phương pháp so sánh
So sánh là một phương pháp được sử dụng khá phổ biến trong phân
tích báo cáo tài chính, được dùng để nghiên cứu sự biến động và xác định
mức độ biến động của chỉ tiêu phân tích.
Để áp dụng phương pháp so sánh vào phân tích BCTC của DN,
trước hết xác định kỳ gốc để so sánh. Xác định kỳ gốc để so sánh phụ thuộc
vào mục đích cụ thể của phân tích. Kỳ gốc để so sánh được chọn là gốc về
mặt thời gian và khơng gian. Kỳ phân tích được chọn là kỳ thực hiện hoặc
kỳ kế hoạch hoặc kỳ kinh doanh trước. Giá trị so sánh là số tuyệt đối, số
tương đối hoặc số bình qn.
Để đảm bảo tính chất so sánh được của chỉ tiêu qua thời gian, cần
đảm bảo các điều kiện so sánh sau:
- Phải đảm bảo sự thống nhất về nội dung kinh tế của chỉ tiêu.
12
-
Phải đảm bảo sự thống nhất về phương pháp tính các chỉ tiêu.
Phải đảm bảo sự thống nhất về đơn vị tính các chỉ tiêu (kể cả
hiện vật,
giá trị và thời gian).
Khi so sánh mức đạt được trên các chỉ tiêu ở các đơn vị khác nhau,
ngoài các điều kiện đã nêu, cần đảm bảo điều kiện khác, như: cùng
phương hướng kinh doanh, điều kiện kinh doanh tương tự nhau.
Mức độ biến động tuyệt đối là kết quả so sánh trị số của chỉ tiêu giữa hai kỳ.
Kỳ thực tế với kỳ kế hoạch hoặc kỳ thực tế với kỳ kinh doanh trước… Mức
độ biến động tương đối là kết quả so sánh trị số của chỉ tiêu ở kỳ này với trị
số của chỉ tiêu ở kỳ gốc, nhưng đã được điều chỉnh theo một hệ số
của chỉ tiêu có liên quan, mà chỉ tiêu liên quan này quyết định quy mơ của
chỉ tiêu phân tích.
Q trình thực hiện phân tích theo phương pháp so sánh có thể thực
hiện bằng ba hình thức: So sánh theo chiều ngang, so sánh theo chiều dọc, so
sánh xác định xu hướng và tính chất liên hệ giữa các chỉ tiêu.
So sánh ngang ở trên các BCTC của DN chính là việc so sánh, đối
chiếu tình hình biến động cả về tuyệt đối và số tương đối trên từng chỉ tiêu,
trên từng BCTC. Thực chất của sự phân tích này là phân tích sự biến động về
quy mô của từng khoản mục, trên từng BCTC của DN. Qua đó xác định
được mức biến động (tăng hay giảm) về quy mô của chỉ tiêu phân tích và
mức độ ảnh hưởng của từng chỉ tiêu nhân tố đến chỉ tiêu phân tích.
So sánh dọc trên các BCTC của DN chính là việc sử dụng các tỷ lệ, các
hệ số thể hiện mối tương quan giữa các chỉ tiêu trong từng BCTC, giữa các
BCTC của DN. Thực chất của việc phân tích theo chiều dọc trên BCTC là
phân tích sự biến động về cơ cấu TS và NV trên bảng CĐKT của DN, hoặc
phân tích các mối quan hệ tỷ lệ giữa lợi nhuận và doanh thu với tổng giá vốn
hàng bán, với tổng TS…trên các BCTC của DN.
So sánh xác định xu hướng và tính chất liên hệ giữa các chỉ tiêu. Điều
đó được thể hiện: Các chỉ tiêu riêng biệt hay các chỉ tiêu tổng cộng trên
13
BCTC được xem xét trong mối quan hệ với các chỉ tiêu phản ánh quy mơ
chung và chúng có thể được xem xét trong nhiều kỳ để phản ánh rõ hơn xu
hướng phát triển của các hiện tượng kinh tế - tài chính DN.
Nội dung so sánh gồm:
-
So sánh số thực tế kỳ phân tích với số thực tế kỳ kinh doanh trước
nhằm xác định rõ xu hướng thay đổi về tình hình hoạt động tài chính của DN.
Đánh giá tốc độ tăng trưởng hay giảm đi của các hoạt động tài chính của DN.
-
So sánh giữa số thực tế kỳ phân tích với số thực tế kỳ kế hoạch nhằm
xác định mức phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ kế hoạch trong mọi mặt hoạt
động tài chính của DN.
-
So sánh giữa số liệu của DN với số liệu trung bình tiên tiến của ngành
của DN khác nhằm đánh giá tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của DN
tốt hay xấu, khả quan hay không khả quan.
Phương pháp so sánh là một trong những phương pháp rất quan trọng.
Nó được sử dụng rộng rãi và phổ biến nhất trong bất kì một hoạt động phân
tích nào của DN. Trong phân tích tình hình hoạt động tài chính của DN, nó
được sử dụng rất đa dạng và linh hoạt.
Phương pháp phân chia (chi tiết) được sử dụng để chia nhỏ quá trình
và kết quả thành những bộ phận khác nhau phục vụ cho mục tiêu nhận thức
quá trình và kết quả đó dưới những khía cạnh khác nhau. Thơng thường
trong phân tích thường chi tiết thành:
-
Chi tiết theo yếu tố cấu thành của chỉ tiêu nghiên cứu: chia nhỏ chỉ
tiêu nghiên cứu thành các bộ phận cấu thành nên bản thân chỉ tiêu đó.
Chi tiết theo thời gian phát sinh và kết quả kinh tế: chia nhỏ
quá trình
và kết quả theo trình tự thời gian phát sinh và phát triển.
-
Chi tiết theo không gian phát sinh của hiện tượng và kết quả kinh tế:
chia nhỏ quá trình và kết quả theo địa điểm phát sinh và phát triển của chỉ
tiêu nghiên cứu.
14
Phương pháp liên hệ, đối chiếu: là phương pháp phân tích sử dụng để
nghiên cứu xem xét mối liên hệ kinh tế giữa các sự kiện và hiện tượng kinh tế,
đồng thời xem xét tính cân đối của các chỉ tiêu kinh tế trong quá trình thực hiện
các hoạt động. Sử dụng phương pháp này cần chú ý đến các mối liên hệ mang
tính nội tại, ổn định, chung nhất và được lặp đi lặp lại, các liên hệ ngược, liên
hệ xi, tính cân đối tổng thể, cân đối từng phần... Vì vậy, cần thu thập được
thơng tin đầy đủ và thích hợp về các khía cạnh liên quan đến các luồng chuyển
dịch giá trị và sự vận động của các nguồn lực trong DN.
Phương pháp phân tích nhân tố
+ Phương pháp xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố
Phương pháp thay thế liên hoàn xác định ảnh hưởng của các
nhân tố
đến các chỉ tiêu phân tích, xuất phát từ công thức xác định trị số của chỉ tiêu
phân tích kỳ gốc, lần lượt thay thế giá trị của các nhân tố kỳ gốc bằng giá trị
kỳ phân tích theo thứ tự từ nhân tố số lượng đến nhân tố chất lượng. Ở mỗi
bước thay thế phải xác định trị số của chỉ tiêu phân tích khi mỗi nhân tố thay
đổi. Sau đó so sánh trị số của chỉ tiêu vừa tính được với chỉ số của chỉ tiêu
khi chưa có biến đổi của nhân tố cần xác định sẽ được mức độ ảnh hưởng
của nhân tố đó.
-
Phương pháp số chênh lệch được dùng để xác định ảnh hưởng của
các nhân tố đến sự biến động của chỉ tiêu phản ánh đối tượng nghiên cứu.
Điều kiện, nội dung và trình tự vận dụng của phương pháp số chênh lệch
cũng giống như phương pháp thay thế liên hoàn, chỉ khác nhau ở chỗ để
xác định mức độ ảnh hưởng của nhân tố nào thì trực tiếp dùng số chênh lệch
về giá trị kỳ phân tích so với kỳ gốc của nhân tố đó (thực chất là thay thế liên
hồn rút gọn áp dụng trong trường hợp chỉ tiêu phản ánh đối tượng nghiên
cứu có quan hệ tích số với các nhân tố ảnh hưởng).
-
Phương pháp cân đối được sử dụng để xác định mức độ ảnh hưởng
của các nhân tố đến chỉ tiêu phản ánh đối tượng nghiên cứu nếu chỉ tiêu phản
ánh đối tượng nghiên có quan hệ với nhân tố ảnh hưởng ở dạng tổng hoặc
