Ngu van 9 ca nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.37 MB, 294 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn: 19/08/2012
Tuần 1:

Tiết 1-2:

Văn bản:

Phong c¸ch Hå ChÝ Minh

(Lê Anh Trà)
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Thấy đợc vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền
thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị. ý nghĩa của phong cách
HCM trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

- Thấy đợc một số biện pháp nghệ thuật chủ yếu đã góp phần làm nổi bật vẻ đẹp
phong cách Hồ Chí Minh. Bớc đầu tiếp xúc với văn bản có sự kết hợp yếu tố
thuuyeets minh với lp lun.

2. Kỹ năng:

- Nm bt ni dung vn bn nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ
bản sắc văn hóa dân tộc.

- Vận dụng các biện pháp NT trong việc viết VB về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn
hóa, lối sống.

3. Thái độ:

- Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, học sinh cã ý thøc tu dìng, häc tËp rÌn lun
theo gơng Bác.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo ¸n, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo, tranh minh ho¹ …

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến ni
bi hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT

- Học sinh su tầm tranh ảnh, bài viết về
nơi ở và nơi lµm viƯc cđa Bác trong
khuôn viên Chủ Tịch Phủ....

C . Tin trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (KiĨm tra sự chuẩn bị của HS)
* Giới thiệu bài míi:

- Cho học sinh xem ảnh Bác Hồ đọc báo trong vờn Chủ Tịch Phủ.

- Hồ Chí Minh không chỉ là anh hùng dân tộc vĩ đại mà con là danh nhân văn

hoá thế giới. Bởi vậy, phong cách sống và làm việc của Bác Hồ không chỉ là phong
cách sống và làm việc của ngời anh hùng dân tộc vĩ đại mà còn là của một nhà văn
hoá lớn - một con ngời của nền văn hoá tơng lai. Vậy vẻ đẹp văn hoá của phong cách
Hồ Chí Minh là gì? Đoạn trích dới đây phần nào sẽ trả lời cho câu hỏi ấy.

Hoạt động của học sinh và giáo viên . Nội dung kiến thức cần đạt.
Hoạt động 1: Hớng dẫn đọc v tỡm hiu

chung về văn bản.

- Giỏo viờn hng dẫn cách đọc.

- Giáo viên đọc đoạn 1,2 học sinh đọc
tiếp :

- Giáo viên nhận xét cách đọc.

- Gi¸o viên kiểm tra một vài từ khó ở
chú thích.

- Em hãy xác định thể loại của văn bản?
- Văn bản này đợc trích từ bài viết nào?
Của ai?

- Theo em văn bản trên có thể chia thành
mấy đoạn? Nội dung của từng đoạn?

I. Tìm hiểu chung:

1. §äc : Giäng chËm r·i, b×nh tÜnh, khóc
triÕt.

2. Tõ khã.

- Bất giác: tự nhiên, ngẫu nhiên, không
dự định trớc.

- Đạm bạc: sơ sài, giản dị, không cầu kì,
bày vẽ.

3. Thể loại: văn bản nhật dụng thuộc
chủ đề : sự hội nhập với thế giới và giữ
gìn bản sắc văn hố dân tộc

4. Bè cơc của văn bản: 3 đoạn

- on 1: T u...rt hin đại: Q
trình hình thành phong cách văn hố Hồ
Chí Minh.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Hoạt động 2: Hớng dẫn đọc và phân
tích văn bản.

Học sinh đọc đoạn 1.

- Đoạn văn đã khái quát vốn tri thức văn
hoá của Bác Hồ nh thế nào?

- Bằng con đờng nào Ngời có đợc vn tri

thc vn hoỏ y?

- Điều kì lạ nhất trong phong cách văn
hoá Hồ Chí Minh là gì? Vì sao cã thÓ
nãi nh vËy?

Giáo viên kết luận: Sự đôc đáo, kì lạ
nhất trong phong cách văn hố Hồ Chí
Minh là s kết hợp hài hoà những phong
cách rất khác nhau, thống nhất trong
một con ngời Hồ Chí Minh đó là truyền
thống và hiên đại, Phơng Đông và
Ph-ơng Tây , xa và nay, dân tộc và quốc tế ,
vĩ đại và bình dị....

-> Một sự kết hợp thơng nhất và hài hoà
bậc nhất trong lịch sử, dân tộc từ xa đến
nay.

Hoạt động 2: Phân tích ( tiếp)
Học sinh đọc đoạn 2

- Lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất
Phơng Đơng của Bác Hồ đợc biểu hiện
nh thế nào?

- V× sao có thể nói lối sông của Bác Hồ
là sự kết hợp giữa giản dị và thanh cao?

Giỏo viờn c các câu thơ của Tố Hữu

ca ngợi về Bác:

"Mong....lèi mßn"

Giáo viên phân tích câu: "Thu...tăm ao"
để thấy vẻ đẹp của cuộc sống gắn vi

làm việc của Bác.

-on 3: Cịn lại: Bình luận và khẳng
định ý nghĩa của phong cách văn hố
Hồ Chí Minh .

II. Ph©n tÝch:

1. Con đờng hình thành phong cách
văn hoá H Chớ Minh.

- Vốn trí thức văn hoá của Chủ Tịch Hồ
Chí Minh rất sâu rộng ( ít có vị lÃnh tụ
nào lại am hiểu về các dân tộc, nhân dân
thế giới, văn hoá thế giơí sâu sắc nh
Bác.)

- Nh Bác đã dày công học tập, rèn
luyện không ngừng suốt cuộc đời hoạt
động cách mạng đầy gian truân.

+ Đi nhiều nơi , tiếp xúc với nhiều nền
văn hố từ Phơng Đơng đến Phơng Tây,

khăp các Châu lục á, Âu,Phi ,Mỹ..

+ Nói và viết thạo nhiều thứ tiếng nớc
ngồi,...-> Đó là cơng cụ giao tiếp quan
trọng bậc nhất để tìm hiểu và giao lu với
các dân tộc trên thế giới .

+ Qua công việc, lao động mà học
hỏi ...đến mức khá uyên thâm.

+ Häc trong mäi n¬i, mäi lóc.

+ Tiếp thu mọi cái đẹp, cái hay, phê
phán những hạn chế tiêu cực.

=> Những ảnh hởng quốc tế sâu đậm đã
nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc ở
Ngời để trở thành một nhân cách rất
Việt Nam, bình dị, rất Phơng Đơng, rất
Viêt Nam nhng cũng rất mới và rất hiện
đại.

2. Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí
Minh thể hiện trong phong cách sống
và làm việc của Ngời.

- Có lối sống vơ cùng giản dị:
+ Nơi ở, nơi lam việc đơn sơ....
+ Trang phục hết sức giản dị....
+ Ăn uống đạm bạc

- Cách sống giản dị đạm bạc nhng vô
cùng thanh cao, sang trọng

+ Đây không phải la lối sống khắc khổ
của nh÷ng con ngêi tù vui trong c¶nh
nghÌo khã.

+ Đây cũng không phải cách tự thần
thánh hoá, tự làm cho khác đời , hơn
đời.

+ Đây là lối sống có văn hoá -> môt
quan niệm thẩm mỹ, cái đẹp là sự giản
dị tự nhiên.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

thú quê đạm bạc thanh cao.
Học sinh đọc đoạn 3

- Nêu cảm nhận của em về những nét
đẹp phong cách Hồ Chí Minh .

- Từ đó rút ra ý nghĩa cao đẹp của phong
cách Hồ Chí Minh là gì?

Hoạt động 3: Hớng dẫn tổng kết và
luyện tập.

- Để làm nổi bật những vẻ đẹp và phẩm
chất cao quý của phong cách Hồ Chí

Minh, ngời viết đã dùng nhng biện pháp
nghệ thuật nào?

- Vậy qua bài học em thấy đợc những vẻ
đẹp gì trong phong cách của Hồ Chí
Minh ?

cách sống của các vị hiền triết xa)
3. ý nghĩa phong cách Hồ Chí Minh 
- Giống : các vị danh nho: khơng tự thần
thánh hố, tự làm khác cho đời, lập dị,
mà là một cách di dỡng tinh thần, một
quan niệm thẩm mỹ về lẽ sng.

- Khác: Đây là một lối sống của mét
ngêi céng s¶n l·o thành, một vị Chđ
TÞch Níc, linh hån d©n téc trong hai
cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ, xây
dựng chủ nghÜa x· héi.

III. Tỉng kÕt : 
1. NghƯ tht :

- Kết hợp giữa kĨ chun, ph©n tích,
bình luận

- Chọn lọc chi tiết tiêu biêủ.
- So sánh các bậc danh nho xa.
- Đối lập giÃ các phẩm chất....

- Dẫn chứng thơ cổ, dùng tõ H¸nViƯt.
2. Néi dung : SGK

d. Híng dÉn häc ë nhµ.

- Học sinh thảo luận các tình huống, biểu hiện của lối sống có văn hố (thuộc chủ đề
hội nhập và giữ gìn và phát huy bản sắc dân tc)

- Soạn trớc bài: Đấu tranh cho một thế giới hòa binh.
e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

...
...
...
...

Ngày soạn: 20/08/2012
Tiết 3:

các phơng châm hội thoại
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Củng cố kiến thức đã học về hội thoại lớp 8.
- Nắm đợc các phơng châm hội thoại hc lp 9.

- Biết vận dụng các phơng châm hội thoại trong giao tiếp xÃ hội.
2. Kỹ năng:

- Nhn biết và phân tích đợc cách sử dụng phơng châm về lợng và phơng châm về
chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể.

- Vận dụng các phơng châm hội thoại vừa học vào hoạt động giao tiếp.
3. Thái độ:

- Có ý thức sử dụng các phơng châm hội thoại trong giao tiếp một cách đúng đắn.
B. Chuẩn bị của giỏo viờn v hc sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo án, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
kh¶o,…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan n ni
bi hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,…

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cũ: ()
* Giới thiệu bài mới:

- Giáo viên gợi cho học sinh nhớ lại khái niệm " héi tho¹i"

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

giao tiếp. Văn minh ứng xử là một nét đẹp của nhân cách văn hoá . "Học ăn ...học
mở" là nhng cách học mà ai cũng cần học, cần biết.

-Trong giao tiếp có những quy định tuy khơng nói ra thành lời nhng những ngời
tham gia giao tiếp cần tuân thủ nếu không giao tiếp sẽ khơng thành . Những quy định
đó thể hiện qua các phơng châm hội thoại (về lợng, về chất, quan hệ, cách thức, lịch
sự....)

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1 : Hình thành khái niệm
phơng châm về lợng.

Giáo viên cho học sinh đọc đoạn hội
thoại và trả lời câu hỏi ở sgk ( t8).
- Bơi nghĩa là gì ( di chuyển trong nớc
hoặc trên mặt nớc bằng cử động của cơ
thể).

- Vậy An hỏi "học bơi ở đâu" mà Ba trả
lời " ở dới nớc" thì câu trả lời có đáp
ứng điều mà An muốn biết không? ?
Cần trả lời nh thế nào?

- Câu nói trong giao tiếp bao giờ cũng
cần truyền tải một nội dung nào đó.
Vậy câu trả lời của An là hiện tợng
khơng bình thờng trong giao tiếp.

- Từ đó có thể rút ra bài học gỡ v giao
tip?

- Yêu cầu học sinh kể lại chuyện "Lợn
cới áo mới"

- Vì sao truyện này lại gây cời?

- Lẽ ra họ phải hỏi và trả lời nh thế nào
để ngời nghe biết đợc điều cần hỏi và
cần trả lời ?

- Qua câu chuyện này theo em cần phải
tuân thủ yêu cầu gì khi giao tiếp ?
Giáo viên hệ thống hoá kiến thức.
- Khi giao tiếp ta cần chú ý điều gì?
Học sinh đọc to ghi nhớ1, Giỏo viờn
kt lun.

Giáo viên liên hệ víi thc tÕ :

Có thể xem bài tập làm văn là một văn
bản hội thoại giữa học sinh và giáo
viên....Vì khơng đọc kĩ đề bài, nắm
đúng yêu cầu của đề nên nhiều em bị
phê là lan man, thừa ý, thiếu ý...
-> Đó là khuyết điểm phơng châm về
l-ợng.

Hoạt động 2 : Hình thành phơng châm
khái niệm về chất.

Giáo viên cho học sinh đóng diễn lại

câu chuyện : "Quả bí khổng lồ"

- Truyện cời này phê phán điều gì?
-Nh vậy trong giao tiếp có điều gì cần
tránh?

- Nu khụng bit chc tuần sau lớp sẽ
không cắm trại thì em có thơng báo
điều đó với các bạn khơng?

- Không biết chắc vì sao bạn mình nghỉ

I. Phơng châm về lợng.
* Ví dụ 1: (SGK)

- Câu trả lời của Ba không mang nội dung
mà An cần biết.

- iu m An cần biết là một địa điểm cụ
thể nào đó nh ở bể bơi thành phố , sông,
hồ, biển.

-> Khi nói, câu nói phải có nội dung đúng
với yêu cầu của giao tiếp, khơng nên nói
ít hơn những gì mà giao tiếp địi hỏi.
* Ví dụ 2: (SGK)

- Trun này gây cời vì các nhân vật nói
nhiều hơn những gì cần nói.

- Lẽ ra chỉ hỏi :

+ Bác có thấy con lợn nào chạy qua đây
không?

+ NÃy giờ tôi chẳng thÊy con lỵn nào
chạy qua đây cả.

->Trong giao tiếp không nên nói nhiều
hơn những gì cần nói.

* Ghi nhớ : (SGK) Khi giao tiÕp cÇn chó
ý:

+ Nãi cho cã néi dung.

+ Nội dung lời nói phải đáp ứng đúng yêu
cầu của cuc giao tip (khụng tha, khụng
thiu)

=> Đó là phơng châm về lợng.

II. Phơng châm về chất.
* Ví dụ: "Quả bí khổng lồ"
- Phê phán tính nói khoác.

-> Trong giao tip khơng nên nói những
điều mà mình khơng tin là đúng sự thật.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

häc th× em nãi với giáo viên: Bạn ấy

nghỉ học vì èm kh«ng?

- Giáo viên hệ thống hố kiến thức:
Khi giao tiếp phải : nói đúng sự thật ,
nói đúng cái tâm của mình, đúng tấm
lịng mình, khơng nên nghĩ một đằng,
nói một nẻo, nói thế này làm thế khác;
Đừng nói những điều gì mà mình tin là
khơng đúng hay khơng có bằng chứng
xác thực. Nói đúng sự thật là phơng
châm về chất trong hội thoại.

- Giáo viên kết luận phơng châm về
chất.

- Kể tên những câu chuyện thành ngữ ,
tục ngữ , từ ngữ chỉ cách nói liên quan
tới phơng châm hội thoại về chất.

có bằng chứng xác thực.

* Ghi nhớ: SGK : Học sinh đọc to ghi
nhớ.

- TruyÖn : Con rắn vuông, Đi mây về
gió....

- Nói có sách mách có chứng, nói nhăng
nói cuội, nói trạng, nói dèi...

Hoạt động 3: III. Luyn tp .

Bài tập 1: Giáo viên chiếu bài tập 1 trên máy chiếu. Học sinh lên chữa.

a, "Trõu.... nh " -> thừa cụm từ : "ni ở nhà". Vì từ "gia súc" đã hàm chứa
nghĩa là thú nuôi trong nhà.

b , " én ... có hai cánh " -> thừa "hai cánh " vì tất cả các lồi chim đều có hai
cánh .

Bài tập 2: Học sinh làm theo ba nhóm, sau đó cử đại diện trình bày.
Nhóm 1:

a, Nói có căn cứ chắc chắn là nói cã s¸ch, m¸ch cã chøng.

b, Nói sai sự thật một cách cố ý, nhằm che dấu điều gì đó là núi di.
Nhúm 2:

c, Nói một cách hú hoạ, không có căn cứ là nói mò.
d, Nói nhảm nhí, vu vơ là nói nhăng nói cuội.

Nhóm 3: Nói khoác lác... là nói trạng .

Cỏc t ng ny u ch cách nói tuân thủ hoặc vi phạm phơng châm hội thoại về
chất.

Bài tập 3: Học sinh đọc và làm bài tập

Với câu “Rồi có ni đợc khơng", ngời nói đã khơng tn thủ phơng châm về
l-ợng .

Bµi tËp 4:

a, Các từ ngữ: nh tôi đợc biết, tôi tin rằng, nếu khơng lầm thì, tơi nghe nói, theo
tơi nghĩ , hình nh là....-> sử dụng trong trờng hợp ngời nói có ý thức tơn trọng phơng
châm về chất ...ngời nói tin rằng những điều mình nói là đúng, muốn đa ra bằng
chứng thuyết phục ngời nghe.

b, Các từ ngữ : nh tơi đã trình bày, nh mọi ngời đều biết ...-> Sử dụng trong
tr-ờng hợp ngời nói có ý thức tơn trọng phơng châm về lợng, nghĩa là không nhắc lại
những điều đã đợc trình bày.

d. Híng dÉn häc ë nhµ.

- Nắm đợc thế nào là phơng châm về lợng, phơng châm về cht trong hi thoi .
- Lm bi tp 5.

- Ôn tập lại văn bản thuyết minh.

- Đọc kĩ văn bản " Hạ Long - Đá và Nớc". Trả lời câu hỏi ở SGK trang 12.
e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

...
...
...
...

Ngày soạn: 22/08/2012
Tiết 4:

sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
 trong văn bản thuyết minh

A . Mc tiờu cn t :

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

1. KiÕn thøc:

- Học sinh hiểu và sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
làm cho văn bản thuyết minh sinh động hấp dẫn.

- BiÕt c¸ch sư dơng mét sè biƯn pháp nghệ thuật vào văn bản thuyết minh.
2. Kỹ năng:

- Nhận ra các biện pháp nghệ thuật đợc sử dụng trong văn bản thuyết minh.
- Vậ dụng các biện pháp nghệ thuật khi viết văn thuyết minh.

3. Thái độ:

- Cã ý thøc sư dơng c¸c biƯn ph¸p nghƯ tht khi viết văn bản thuyết minh.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Gi¸o ¸n, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
kh¶o,…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)
* Giíi thiƯu bµi míi:

- ở chơng trình ngữ văn 8 các em đã đợc học, bớc đầu tạo lập văn bản thuyết
minh. ở lớp 9 các em tiếp tục đợc học kiểu văn bản này với một số yêu cầu cao hơn
nh sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh có tác dụng gì và
cụ thể nh thế nào bài học hơm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.

Hoạt động của GV và HS Nội dung cầ đạt

Hoạt động I: Ôn tập lại kiến thức v
kiu vn bn thuyt minh.

- Văn bản thuyết minh là gì?

- Đặc điểm chủ yếu của vản bản thuyết
minh là g× ?

- Các phơng pháp thuyết minh thờng
dùng đã học là gì?

Giáo viên cho học sinh phát biểu , học
sinh khác nhận xét . Giáo viên kết luận.
Hoạt động II: Hớng dẫn tìm hiểu việc sử
dụng 1 số biện pháp nghệ thuật trong
văn bản thuyết minh qua một văn bản cụ

thể : "Hạ Long - Đá và nớc "

Cho 2 hoặc 3 học sinh đọc diễn cảm văn
bản ở SGK .

- Bài văn thuyết minh vấn đề gì?

- Văn bản ấy có cung cấp vấn đề tri thức
đối tợng khơng? Đặc điểm ấy có dễ dàng
thuyết minh bằng cách đo đếm, liệt kê
không?

- Vấn đề " Sự kì lạ của Hạ Long vơ tận"
đợc tác giả thuyết minh bằng cách nào?

- Theo em nếu nh chỉ dùng phơng pháp
liệt kê (Hạ Long có nhiều nớc, nhiều o,

I. Tìm hiểu việc sử dụng 1 số biện 
pháp nghệ thuật trong văn bản 
thuyết minh

1. Ôn tập văn b¶n thut minh.

- Là kiểu văn bản thơng dụng trong mọi
lĩnh vực đời sống nhằm củng cố tri thức
khách quan về đặc điểm, tính chất,
nguyên nhân,.... của các hin tng v s
vt trong t nhiờn, xó hi.

- Đặc ®iĨm : Cđng cè tri thức khách
quan về những sự vật , hiện tợng.

- Phơng pháp : Định nghĩa, phân loại ,
nêu ví dụ, liệt kê, số liệu, so sánh.

2. Viết văn bản thuyết minh có sử 
dụng một số biện pháp nghệ thuật.
* Văn bản : Hạ Long - Đá và nớc.

- Bi vn thuyt minh (i tng ) : Sự kì
lạ của Hạ Long.

-> Đối tợng thuyết minh rất trừu tợng,
ngời viết ngoài việc thuyết minh về đối
tợng cịn phải truyền đợc cảm xúc và sự
thích thú tới ngi c.

- Sự kì lạ của Hạ Long thể hiện :

+ Miêu tả sinh động : " Chính nớc.... có
tâm hồn ".

+ Gi¶i thÝch vai trß cđa níc: Nớc tạo
nên sự di chun, di chun theo mäi
c¸ch.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

hang động lạ lùng) thì đã nêu đợc sự kì lạ
của H Long cha?

- Vậy tác giả hiểu sự "kì lạ" này là gì?
Gạch dới câu văn nêu khái quát sự kì
diệu của Hạ Long?

Câu: "Chính Nớc...có tâm hồn"

- Theo em tác giả đã sử dụng những biện
pháp nghệ thuật nào để giới thiệu sự kì lạ
của Hạ Long ? Dn chng minh ho?

- Những biện pháp nghệ thuật ấy có tác
dụng gì cho văn bản thuyết minh này?

Giỏo viờn tiu kt vn .

Qua việc tìm hiểu vản bản : " Đá Nớc
-Hạ Long" em rút ra nhËn xÐt g×?

Học sinh phát biểu - Giáo viên kết luận,
học sinh đọc to ghi nhớ.

Hoạt động III: Hớng dẫn luyện tập

cã thĨ th¶ cho thun nỉi trôi, hoặc
buông theo dòng, hoặc trèo nhẹ, hc
l-ít nhanh, lóc nhanh, lóc dõng.

Trong lúc dạo chơi, du khách có cảm
giác hình thù các đảo đang biến đổi,kết
hợp với ánh sáng, góc nhìn,...các đảo đá

Hạ Long biến thành một thế giới có
hồn, một thập loại chúng sinh động.
- Tác giả sử dụng biện pháp tởng tợng
và liên tởng:

+ Tëng tợng những cuộc dạo chơi :
"N-ớc tạo....sắc".

+ Khơi gợi cảm giác có thể có :đột
nhiên, bỗng, bỗng nhiên, hoá thân .
-> Dùng phép nhân hoá để tả các đảo đá
(gọi chúng là thập loại chúng sinh, là
thế giới ngời, bọn ngời bằng đá hối hả
trở về...). Tuỳ theo góc độ di chuyển
của khách, theo hơng ánh sáng rọi vào
đá, mà thiên nhiên tạo nên thế giới sống
động, biến hoá đến lạ lùng.

-> Tác dụng: Giới thiệu vịnh Hạ Long
không chỉ đá và nớc mà là một thế giới
sống có hồn->là một bài thơ văn xuôi
mời gọi du khách đến với Hạ Long.
* Ghi nhớ :

- Trong văn bản thuyết minh ngoài
những phơng pháp đã học, để bài văn
thuyết minh đợc sinh động hấp dẫn,
ng-ời ta vận dụng một số biện pháp nghệ
thuật : kể, tự thuật, đối thoại theo lối ẩn
dụ, nhân hoá...( liên tởng , tởng tợng )

- Khi sử dụng các biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh cần lu ý sử
dụng thích hợp, tập trung làm nổi bật
đặc điểm của đối tợng thuyết minh gây
hứng thú cho ngời đọc.

II. LuyÖn tËp :

Bài tập1: Giáo viên cho học sinh đọc kĩ văn bản, sau đó thảo luận nhóm theo
câu hỏi ở SGK. Kết quả thảo luận đợc các nhóm trình bày vào giấy khổ to

( trong 7 phút). Sau đó các nhóm dán lên bảng.

Các nhóm nhận xét lẫn nhau, Giáo viên định hớng, trình bày kết quả trên máy chiếu.
a, Bài văn có tính chất thuyết minh vì đã củng cố cho ngời đọc những tri thức
khách quan về loài Ruồi.

- Tính chất ấy thể hiện ở các điểm: tính chất chung về họ, giống, lồi, về các tập
tính sinh sống, sinh đẻ, đặc điểm cơ thể, củng cố các kiến thức chung đáng tin cậy về
loài Ruồi, thức tỉnh ý thức giữ vệ sinh, phòng bệnh, ý thức diệt Ruồi.

- Những phơng pháp thuyết minh đợc sử dụng:
+ Định ngha: thuc h cụn trựng...

+ Phân loại: các loại Ri .

+ Sè liƯu : Sè vi khn, sè lỵng sinh sản của một cặp Ruồi ...
+ Liệt kê : mắt lới, chân tiết ra chất dính....

b, Bi thuyt minh này có một số nét đặc biệt sau :

- VỊ hình thức: giống nh văn bản tờng thuật một phiên toà.
- Về nội dung: giống nh một câu chuyện kể vỊ loµi Ri.

- Tác giả đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật: kể chuyện, miêu tả, nhân hoá...
c, Tác dụng biện pháp nghệ thuật làm cho văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn,
thú vị, gây hứng thú cho ngời đọc, làm nổi bật nội dung.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

- Đoạn văn này nhằm nói về tập tính của chim cú dới dạng ngộ nhận (định kiến)
thời thơ ấu, sau lớn lên đi học có dịp nhận thức lại.

- BiƯn ph¸p nghƯ tht : lÊy ngé nhËn håi nhá làm đầu mối câu chuyện
d. Hớng dẫn học bài ở nhà.

- Tìm các đoạn văn thuyết minh có sử dơng u tè nghƯ tht.

- Soạn kĩ mục I bài : " Luyện tập...thuyết minh" , mỗi nhóm một đề
- Đề định hớng: Thuyết minh chiếc nón , chiếc quạt .

* Yêu cầu : Nêu đợc công dụng, cấu tạo, chủng loại, lịch sử,..., biết vận
dụng một số biện pháp nghệ thuật làm cho văn bản sinh động, hấp dẫn.

e. rót kinh nghiƯm giê d¹y:

...
...
...
...
...
...

Ngày soạn: 23/08/2012
Tiết 5:

Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh

A . Mc tiờu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kin thc:

- Ôn tập, củng cố, hình thức hoá các kiến thức về văn bản thuyết minh: nâng cao
thông qua việc kết hợp với các biện pháp nghệ thuật.

- Nm đợc tác dụng của các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
2. Kỹ năng:

- Rèn luyện kỹ năng xác định yêu cầu của đề bài thuyết minh về một đồ dùng cụ
thể. Lập dàn ý chi tiết và viết phần mở bài cho bài văn thuyết minh về một đồ dùng.

3. Thái độ:

- Cã ý thøc rÌn lun việc đa các yếu tố nghệ thuật vào văn bản thuyết minh.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo ¸n, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo, các đoạn văn mẫu,

- Bng ph, ti liu cú liờn quan n ni
bi hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,…

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)
* Giíi thiƯu bµi míi:

Hoạt động của GV và HS Nội dung cầ đạt

Hoạt động I: Giáo viên kiểm tra việc
chuẩn bị ở nhà của học sinh.

Giáo viên kiểm tra, cho học sinh nhận
xét . Giáo viên nhận xét nhắc nhở.
Hoạt động II: Tổ chức cho học
sinh trình bày thảo luận một đề .
* Nhóm 1:Thuyết minh về Cái quạt .
- Cho một số học sinh ở nhóm 1 trình
bày dàn ý, chi tiết, dự kiến cách sử
dụng yếu tố nghệ thuật trong bài thuyết
minh . Đọc đoạn mở bài .

- C¶ líp th¶o ln , nhËn xÐt , bổ xung,

sửa chữa ....

- Giáo viên nhận xét chung , hớng dẫn
lập dàn ý, gợi ý cách sử dụng biện pháp

I. Thảo luận việc chuẩn bị bài ở nhà.

II. Luyên tập trên lớp:

*Nhóm 1- Đề 1:Thuyết minh về cái quạt.
Lập dàn ý:

1. Mở bài: Giới thiệu chung về chiếc
quạt.

2. Thân bài:

- Định nghĩa về cái quạt là một dụng cụ
nh thế nµo?

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

nghệ thuật sao cho đạt hiệu quả.

* Nhãm 2: Thut minh vỊ C¸i nãn.
C¸ch thøc tiÕn hành tơng tự nhóm 1

- Mỗi loại có cấu tạo và có công dụng nh
thế nào? Bảo quản ra sao?

- Gặp ngời bảo quản thì số phận quạt nh
thế nào?

- Qut công sở nhiều nơi không đợc
bảo quản ra sao?

- Ngày xa quạt giấy còn là một sản phẩm
mỹ thuật ( Ngời ta vẽ tranh, đề thơ lên
quạt, dùng quạt tặng nhau làm vt k
nim.)

- Quạt ở nông thôn...., quạt kéo ở các nhà
quan ngày trớc....

* Lu ý: Nờn sử dụng biện pháp nghệ thuật
: tự thuật, nhân hoá để kể...

3. Kết bài : Cảm nghĩ chung về cái quạt
trong đời sống hiện đại.

*Nhãm 2 - §Ị: Thuyết minh về cái nón.
Lập dàn ý:

1. Mở bài: Giới thiệu chung về chiếc nón.
2. Thân bài:

- Lịch sử chiếc nón.
- Cấu tạo chiếc nón.
- Qui trình làm nón.

- Giá trị kinh tế, văn hoá nghệ thuật của
chiếc nón.

3. Kt bài: Cảm nghĩ chung về chiếc nón
trong đời sống hiện i.

d. Hớng dẫn học ở nhà

- Soạn bài : " Đấu tranh...hoà bình"

- Vit hon chnh bi vn cho một trong hai đề trên theo dàn ý đã lập.
e. rỳt kinh nghim gi dy:

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Ngày soạn: 27/08/2011
Tuần 2:

Tiết 6-7:

Đấu tranh cho một thế giới hoà bình

(G.G.Mỏc-kột)
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Học sinh hiểu đợc nội dung vấn đề đặt ra trong văn bản : Nguy cơ chiến tranh hạt
nhân đang đe doạ toàn bộ sự sống trên trái đất nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân
loại là ngăn chặn nguy cơ đó, là đấu tranh cho một thế giới hồ bình.

- Thấy đợc nghệ thuật nghị luận của tác giả : chứng cứ cụ thể, xác thực , cách so
sánh rõ ràng, giàu sức thuyết phc, lp lun cht ch.

2. Kỹ năng:

- c hiu vn bản nhật dụng bàn về một vấn đề liên quan đến nhiêm vụ đấu tranh
vì hịa bình của nhân loại.

3. Thái độ:

- Giáo dục tinh thần hữu nghị, hịa bình và có ý thức đấu tranh vì hịa bình của nhõn
loi.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giỏo án, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo, một vài mẩu tin thời sự quốc tế,…
- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài học, Giấy A4,...

- Vë ghi, vë bài soạn, SGK, SBT,

C . Tin trỡnh t chc cỏc hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiÓm tra bµi cị: (…)
* Giíi thiƯu bµi míi:

- Giáo viên nói về hậu quả của việc ném 2 quả bom nguyên tử của Mỹ xuống
thành phố Hi-rô-si-ma và Na-ga-sa-ki ë NhËt B¶n.

- Sự ra đời của nguyên tử hạt nhân, vũ khí giết ngời hàng loạt của thế giới .

- Từ đó chỉ ra mối đe doạ tiềm ẩn đối với nhân loại, yêu cầu đấu tranh vì một thế
giới hồ bình là một nhiệm vụ đi đầu của tất cả các nớc.

- Dùa vµo chó thÝch * SGK giới thiệu tác giả Mác -két.

Hot ng ca GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động I: Hớng dẫn đọc và tìm hiểu
chung về văn bản.

Giáo viên cùng 3- 4 học sinh đọc văn
bản nhận xét cách đọc .

- Xác định kiểu loại của văn bản?

- Văn bản sử dng phng thc biu t
no l ch yu?

- Đoạn trích cã bè cơc nh thÕ nµo?

Hoạt động II: Hớng dẫn c phõn tớch
vn bn.

- HÃy nêu luận điểm và hệ thống luận
cứ của văn bản?

I. Tìm hiểu chung:

1. Đọc : gọn rõ ràng dứt khoát, đanh thép,
chú ý phát âm, viết tắt.

2. Kiểu loại:

-Nội dung nhật dụng: Nghị luận chính trị
xÃ hội.

3. Từ khó.

4. Bố cục văn bản: 3 phÇn:

- Từ đầu...tốt đẹp hơn: Nhân loại đang
đứng trớc hiểm hoạ hạt nhân.

- TiÕp...xt ph¸t cđa nã: Chøng lÝ cho
sù nguy hiĨm phi lÝ cđa chiÕn tranh hạt
nhân (cuộc đua vũ trang hạt nhân là vô
cùng tốn kém)

- Còn lại : Lời kêu gọi của Mác- két.
II. Phân tích:

1. Tìm hiểu luận điểm và các luận cứ
của văn bản.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

- Em có nhận xét gì về cách lập luận
( trình bày ) của tác giả ?

Hc sinh c li on 1.

- Nhận xét cách mở đầu của tác giả ?

- Những thời điểm con số đợc nêu ra có
tác dụng gì ?

- Tác giả so sánh sự nguy hiểm đó nh
thế nào ? Em hiểu gì về thanh gơm
Đa-mơ- clét và dịch hạch.

- Giáo viên có thể củng cố thông tin về
động đất , sóng thần ở năm quốc gia
Nam á, bão Catrina.

- Giáo viên : Bình và phân tÝch thªm.
Chun mơc 3.

Học sinh đọc đoạn 2 .

- Giáo viên đa bảng thống kê cho HS so
sánh.

- Qua bản so sánh trên em có thể rút ra
kÕt luËn g×?

- NhËn xÐt cách đa dẫn chứng và so
sánh của tác giả?

Hc sinh đọc đoạn " Khơng đi ....điểm

xuất phát của nó".

- Luận cứ mà tác giả nêu ra ở đoạn văn
này là gì?

- Giáo viên giải thích khái niệm : lí trÝ
tù nhiªn, qui lt tù nhiªn, logic tÊt u
cđa tù nhiªn.

một thế giới hồ bình là nhiệm vụ cấp
bách cho toàn nhân loại -> nên ngay ở
nhan đề đấu tranh cho một thế giới hồ
bình.

- HƯ thèng ln cø:

+ Kho vũ khí hạt nhân đang đợc tàng trữ
có khả năng huỷ diệt cả trái đất và các
hành tinh khác trong hệ mặt tri.

+ Chạy đua vũ trang ( h¹t nhân) là vô
cùng tốn kém và hết sức phi lý.

+ Chiến tranh hạt nhân không chỉ đi ngợc
lại lí trí loài ngời mà còn ngợc lại lí trí
của tự nhiên, phản lại sự tiến hoá.

+ Vì vậy tất cả chúng ta có nhiệm vụ
ngăn chặn chiến tranh hạt nhân đấu tranh
vì một thế giới hồ bình.

-> C¸c luận cứ mạch lạc, chặt chẽ, sâu sắc
-> Đó là bộ xơng vững chắc của văn bản
tạo nên tính thuyết phục cơ bản của lập
luận.

2. Hiểm hoạ chiến tranh hạt nhân.

- Mở đầu bằng câu hỏi. Trả lời bằng một
thời ®iĨm hiƯn t¹i(8- 8- 1986). Víi con sè
cơ thĨ :

+ 50.000 đầu đạn hạt nhân tơng đơng với
4 tấn thuốc nổ trên một ngời -> 12 lần
biến mất mọi sự sống trên trái đất cộng
với tất cả hành tinh đang xoay quanh mặt
trời cộng với 4 hành tinh nữa cộng với sự
phá huỷ thế thăng bằng của hệ mặt trời.
=> Chứng minh cho ngời đọc thấy rõ sự
nguy cơ, hiểm hoạ khủng khiếp của việc
tàng trữ vũ khí hạt nhân trên th gii
(1986).

- So sánh với thanh gơm Đa- mô- clét và
dịch hạch (lan truyền nhanh và chết ngời
hàng loạt ).

3. Chạy đua vò trang, chuÈn bị chiến
tranh hạt nhân và những hậu qu¶ cđa
nã.

- Hàng loạt so sánh, dẫn chứng trong các
lĩnh vực xã hội y tế, giáo dục, ... -> rất
cần thiết trong cuộc sống con ngời ( đặc
biệt là đối với những nớc nghèo, đang
phát triển ) -> Cách so sánh tồn diện, cụ
thể có tác dụng làm nổi bật sự tốn kém
ghê gớm, tính chất phi lí của cuộc chạy
đua vũ trang.

-> Cã søc thuyÕt phôc cao.

- Chiến tranh hạt nhân không chỉ tiêu diệt
nhân loại mà còn thiêu huỷ sự sống trên
trái đất -> Phn lớ trớ ca t nhiờn.

+ Qua 380 triệu năm con bớm mới bay
đ-ợc .

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

- Tỏc giả đã đa ra những dẫn chứng nào
để chứng tỏ sự huỷ diệt của chiến tranh
nhân loại vô cùng kinh khủng ?

- Điều đó có ý nghiã gì?

Giáo viên : Nh vậy ông đã chỉ ra cho
mỗi ngời , mỗi quốc gia , thấy rõ hiểm
hoạ vũ khí hạt nhân , chạy đua vũ trang
khủng khiếp nh thế nào?

Học sinh c on 3.

- Bức thông điệp mà tác giả muốn gửi
gắm tới mọi ngời là gì?

- Mỏc - kột đã có đề nghị gì?

Giáo viên : Mác-két đã có một cách nói
độc đáo lên án những kẻ hiếu chiến đã ,
đang gây ra cuộc chạy đua vũ trang , đe
doạ cuộc sống hồ bình , n vui của
dân tộc và nhân loại. Tâm hồn ông cháy
bỏng một niềm khao khát hồ bình cho
nhân loại.

+ Thế mà chỉ cần " bấm nút một cái " quá
trình vĩ đại và tốn kém đó " trở lại điểm
xuất phát của nó .

-> Tính chất phản tự nhiên của chiến
tranh hạt nhân nếu nổ ra nó sẽ đẩy lùi sự
tiến hoá của sự sống trong tự nhiên ->
Chiến tranh hạt nhân mang tính chất phản
động.

4. Lêi kêu gọi của Mác- két về nhiƯm
vơ khÈn thiÕt cđa chóng ta.

- Hãy đấu tranh ngăn chặn chiến tranh hạt
nhân, cho một thế giới hồ bình :"

Chúng ta đến đây ...cơng bằng".

- Cần lập một nhà băng lu giữ trí nhớ tồn
tại c c sau thm ho ht nhõn...

-> Nhân loại cần giữ gìn kí ức của mình,
lịch sử sẽ lên án những thế lực hiếu chiến
đẩy nhân loại vào thảm hoạ hạt nhân.

Hoạt động III: III. Tổng kết - luyện tập.

- C¶m nghÜ cđa em sau khi học xong văn bản : " Đấu tranh vì một thế giới hoạ
bình"?

- Tính thuyết phục và hấp dẫn của văn bản nhật dụng nghị luận- chính trị - xÃ hội
này là những yếu tố nào ?

- Học sinh ph¸t biĨu nhËn xÐt .

- Giáo viên tổng kết những điểm chính về nội dung nghệ thuật .
- Học sinh đọc to ghi nhớ .

C. Híng dÉn häc bµi ë nhà.
- Học sinh làm bại tập 5 SGK.
- Soạn bài " Tuyên bố .... trẻ em".
e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

...
...

Ngày soạn: 29/08/2011
Tiết 8:

Các phơng châm hội thoại 
( TiÕp theo )

A . Mục tiêu cần đạt:

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Nắm đợc nội dung phơng châm quan hệ, phơng châm cách thức, phơng chõm lch
s .

- Biết vận dụng những phơng châm này trong giao tiếp.
2. Kỹ năng:

- Nhn bit v phõn tớch đợc cách sử dụng các phơng châm hội thoại trong một tình
huống giao tiếp cụ thể.

- Vận dụng các phơng châm hội thoại vào hoạt động giao tiếp.
3. Thái độ:

- Có ý thức vận dụng các phơng châm hội thoại vào hoạt động giao tiếp một cách
phù hợp.

B. ChuÈn bÞ của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo án, SGK, SGV, Tµi liÖu tham

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài học, Giấy A4,...

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)

- Thế nào phơng châm về lợng, phơng châm về chất trong hội thoại?
- Làm bài tập 5.

* Giới thiệu bµi míi:

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động I: Hình thành khái niệm 
ph-ơng châm quan hệ.

- Thành ngữ " Ơng nói gà bà nói vịt"
dùng để chỉ tình huống hội thoại nh thế
nào?

- Điều gì sẽ xảy ra nếu xuất hiện những
tình huống hội thoại nh vậy ? ( con ngời
sẽ không giao tiếp đợc với nhau và nhau

và những hoạt động xã hội sẽ trở nên rối
loạn )

- Từ đó giáo viên khẳng định:
Học sinh đọc to ghi nhớ.

Hoạt động II: Hớng dẫn phơng châm 
hình thành khái niệm phơng châm cách 
thức.

- Thành ngữ : " dây cà ra dây muống ",
" lúng búng nh ngậm hột thị " dùng để
chỉ những cách nói nh thế nào ?

- Những cách nói ảnh hởng nh thế nào
đến giao tiếp ? ( Ngời nghe khó tiếp
nhận, hoặc tiếp nhận không đúng nội
dung đợc truyền đạt -> kết quả giao tiếp
không đạt yêu cầu ).

- Qua đó có thể rút ra bài học gì trong
giao tiếp?

- Có thể hiểu câu sau theo mấy cách :
"Tôi đồng ý ...ông ấy" ?

- Để ngời nghe không hiểu lầm phải nói
nh thế nào?

- Vậy trong giao tiếp cần tuân thủ điều

gì?

- Hc sinh phát biểu nhận xét. Giáo
viên kết luận gọi một học sinh đọc to
ghi nhớ.

Hoạt động III: Hình thành khái niệm 
phơng châm lịch sự.

Học sinh đọc " Ngời ăn xin"

- Vì sao ngời ăn xin và cậu bé trong
truyện đều cảm thấy mình đã nhận đợc
t ngi kia mt cỏi gỡ ú?

I. Phơng châm quan hƯ.
* VÝ dơ:

" Ơng nói gà bà nói vịt "-> Chỉ tình
huống hội thoại mỗi ngời nói một đằng,
không khớp nhau, không hiểu nhau .

* Kết luận: Khi giao tiếp cần nói đúng 
vào đề tài mà hội thoại đang đề cập, tránh
lạc đề-> phơng châm quan h .

* Ghi nhớ: SGK

II. Phơng châm cách thức :
* Ví dụ:

- Dây cà ra dây muống, Lúng búng nh
ngậm hột thị.

+ Chỉ cách nói dài dòng, rờm rà ( tn1).
+ Chỉ cách nói ấp úng không thành lời,
không rành mạch (tn2).

-> Khi giao tiếp cần nói ngắn gọn rành
mạch .

* Ví dụ 2:

"Tụi ng ý với những nhận định về
truyện ngắn của ông ấy.

- Cách 1: Tôi đồng ý với những nhận
định của ông ấy về truyện ngắn.

- Cách 2: Tôi đồng ý với những nhận định
của một ngời nào đó về truyện ngắn của
ông ấy.

* Tôi đồng ý với những nhận định của
ông ấy về truyện ngắn .

* Tôi đồng ý với những nhận định của các
bạn m ụng y sỏng tỏc .

-> Tránh cách nói mơ hồ .

* Ghi nhớ : SGK.

III. Phơng châm lịch sự.
* Ví dụ : " Ngời ăn xin"

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

- Có thể rút ra bài học gì từ truyện này?

- Giáo viên hệ thống hoá kiến thức.
Giáo viên gọi 1 em đọc to ghi nhớ 3.

tôn trọng , quan tâm đến ngời khác .
* Kết luận : Trong giao tiếp dù địa vị xã 
hội và hoàn cảnh của ngời đối thoại nh
thế nào thì ngời nói cũng phải chú ý đến
cách tơn trọng đối với ngời đó .

(Khơng vì cảm thấy ngời đối thoại thấp
kém hơn mình mà dùng những lời lẽ thiếu
lịch sự).

Hoạt động IV: IV. Luyện tập .

Bài tập 1: * Gợi ý : Những câu tục ngữ, ca dao đó khẳng định vai trị của ngơn
ngữ trong đời sống và khuyên ta trong giao tiếp nên dùng những lời lẽ lịch sự, nhã
nhặn .

-Giáo viên giới thiệu thêm từ " uốn câu" ở câu C có nghĩa là uốn thành chiếc lỡi câu.
Nghĩa của cả câu là : Không ai dùng một vật quý ( Chiếc câu bằng vàng ) để làm
một việc không tơng xứng với giá trị của nó. (Uốn bằng chiếc lỡi câu).

* Mét số câu tục ngữ ca dao có nội dung tơng tù :
- " Chim kh«n ... dƠ nghe ".

- Vàng thì thử lửa thử than ,

Chuông kêu thử tiÕng, ngêi ngoan thư lêi.

Bµi tËp 2 : PhÐp tu từ từ vựng có liên quan trực tiếp với phơng châm lịch sự là
phép nói giảm nói tránh .

Vớ d: Thay vì chê bài văn của bạn dở, ta nói: Bài văn của cậu viết cha đợc hay .
Bài tập 3 :

a, ...nãi m¸t .
b, ...nãi hít .
c, ...nãi mãc.
d,...nãi leo.

e,...nói ra đầu ra đũa.

- Các từ ngữ trên chỉ những cách nói liên quan đến ph ơng châm lịch sự (a,
b, c, d) và phơng châm cách thức (e).

Bµi tËp 4:

a, Khi ngời nói chuẩn bị hỏi về một vấn đề không đúng vào đề tài mà hai ngời
đang trao đổi, tránh để ngời nghe hiểu là mình khơng tn thủ phơng châm quan hệ,
ngời nói dùng cách nói : nhân tiện đây xin hỏi ....

b, Trong giao tiếp, đơi khi vì một lý do nào đó, ngời nói phải nói một điều mà

ngời đó nghĩ sẽ làm tổn thơng thể hiện của ngời đối thoại. Để giảm nhẹ ảnh hởng
(xuất phát từ việc tuân thủ phơng châm lịch sự ) ngời nói dùng cách diễn đạt trên .

c, Những cách này báo hiệu cho ngời đối thoại biết là ngời đó đã khơng tn thủ
phơng châm lịch sự và phải chấm dứt sự không tn thủ đó.

Bµi tËp 5 : Häc sinh lµm bài tập theo nhóm. Đại diện nhóm trình bày.
- Nói băm nói bổ: nói bốp chát, xỉa xói, thô bạo. ( phơng châm lịch sự ).

- Núi nh m vo tai: nói mạnh, trái ý ngời khác, khó tiếp thu ( phng chõm lch
s ).

- Điều nặng tiếng nhẹ: nói trách móc, chì chiết (phơng châm lịch sự ).

- Nửa óp nưa më : nãi mËp mê, ìm ê, kh«ng nói ra hết ý ( phơng châm cách thức
).

- Mm loa mép dãi: lắm lời, đanh đá, nói át ngời khác ( phơng châm lịch sự ).
- Đánh trống lảng: cố ý né tránh vấn đề mà ngời đối thoại muốn trao đổi
( phơng châm quan hệ ).

Nói nh dùi đục chấm mắm cáy : nói không khéo thô tục, thiếu tế nhị ( ph
-ơng châm lịch sự ).

d : Hớng dẫn học ở nhà.
- Làm lại bài tập 4, 5.

- Chuẩn bị bài tiếp theo.

e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Ngày soạn: 31/08/2011
Tiết 9:

s dng yu tố miêu tả 
trong văn bản thuyết minh.
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt c:
1. Kin thc:

- Củng cố kiến thức về văn bản thuyết minh và văn bản miêu tả.
- Hiểu vai trò của yếu tố miêu tả trong văn thuyết minh.

2. Kỹ năng:

- Cú k nng s dng cú hiu qu cỏc yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh.
3. Thái độ:

- Cã ý thøc sư dơng tèt u tè miªu tả khi làm văn thuyết minh.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo án, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
khảo, các đoạn văn mẫu,

- Bng ph, ti liu có liên quan đến nội
bài học, Giấy A4,...

- Vë ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tin trỡnh t chc các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)

Trong văn bản thuyết minh, ngoài việc sử dụng những phơng pháp so sánh liệt kê
phân tích, dùng số liệu định nghĩa,...ngời ta cịn sử dụng những biện pháp nghệ thuật
nào nữa ? Nêu tác dụng của nó trong văn bản thuyết minh ?

* Giíi thiƯu bµi míi:

Trong văn bản thuyết minh, khi phải trình bày các đối tợng cụ thể trong đời sống
nh lồi cây, các di tích, thắng cảnh, các thành phố, mái trờng, nhân vật,....bên cạnh
việc thuyết minh rõ ràng mạch lạc, các đặc điểm, giá trị , quá trình hình thành của đối
tợng thuyết minh ....cũng cần sử dụng yếu tố miêu tả để làm cho đối tợng hiện lên cụ
thể, gần gũi, dễ cảm, dễ nhận. Vậy miêu tả trong văn bản thuyết minh thể hiện cụ thể
nh thế nào? Có khác gì so với vai trị miêu tả trong văn học, tác dụng nh thế nào trong
văn bản thuyết minh? Bài học hôm nay chúng ta sẽ làm rõ điều đó.

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động I: Hớng dẫn tìm hiểu yếu
tố miêu tả trong văn bản thuyết minh.
Học sinh đọc to văn bản.

- Nhan đề văn bản có ý nghĩa gì ?
Học sinh thảo luận - phát biểu - nhận
xét. Giáo viên kết luận.

- Tìm những câu văn thuyết minh về
đặc điểm cây chuối ?

Gi¸o viªn cho häc sinh ph¸t biĨu
-nhËn xÐt - bæ sung.

- Hãy xác định câu văn miêu tả về cây

I. T×m hiĨu yếu tố miêu tả trong văn
bản thuyết minh.

* Tìm hiểu văn bản : C©y chi...ViƯt
Nam.

1, Nhan đề : nhấn mạnh vai trò của cây
chuối đối với đời sống vật chất, tinh thần
của ngời Việt Nam từ xa đến nay.

Đồng thời thể hiện thái độ đúng đắn của
con ngời trong việc ni trồng chăm sóc,
sử dụng có hiệu quả các giá trị của cây
chuối.

2, Những đặc điểm tiêu biểu của cây
chuối :

- Đoạn 1 : Câu 1, 3, 4.
- Đoạn 2 : Câu 1.

- Đoạn 3 : Giới thiệu quả chuối , những
loại chuối và công dụng :

+ Chui chớn để ăn .

+ Chuối xanh để chế biến thức ăn .
+ Chui th cỳng.

mỗi loại chia ra những cách dùng , cách
nấu món ăn, cách thờ khác nhau....

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

chuối?

Học sinh phát biểu - nhận xét.
Giáo viên kết luËn.

- Cho biết tác dụng của yếu tố miêu tả
đó?

- Theo yêu cầu của văn bản thuyết
minh có thể bổ sung những gì ?

( Thuyt minh? Miêu tả? Cơng dụng )
Học sinh thảo luận 3 nhóm. Trình bày
kết quả. Giáo viên định hớng cho học
sinh .

-Giáo viên khái qt lại vấn đề.

- Ỹu tè miªu tả có tác dụng gì trong

văn bản thuyết minh.

Hc sinh đọc to ghi nhớ.

Hoạt động II: Hớng dẫn luyện tập

- Đoạn 3 :

+ Câu3: Chuối trứng cuốc...trứng quốc.
+ Câu 5: Không thiếu...gốc cây.
+ Câu 8: Chuối xanh...món gỏi.

-> Tỏc dụng: Văn bản đã vận dụng yếu tố
miêu tả một cách thích hợp để giúp ngời
đọc hình dung đợc đối tợng cần đợc
thuyết minh ( cây chuối trong đời sống
Việt Nam nói chung chứ không phải miêu
tả một cây chuối, hay một rừng chuối cụ
thể ). Miêu tả ở đây nhằm giúp ngời đọc
hình dung các chi tiết về loại cây, lá, thõn,
qu chui.

4, Có thể thêm các ý : 
* Thuyết minh :

- Phân loại chuối : Chuối tây ( thân cao,
màu trắng, quả ngắn ); Chuối hột ( thân
cao, màu tím sẫm, quả ngắn, trong ruột có
hột ); Chuèi tiªu ( thân thấp, mầu sẫm,
quả dài); Chuối ngự ( thân cao mầu sẫm

quả nhỏ )...

- Thân gồm nhiều lớp bẹ,...
- Lá gồm có cuống lá, lá.
- Nõn chuối: Màu xanh.

- Hoa chi : mµu hång, cã nhiỊu líp bĐ.
- Gèc cã củ và rễ.

* Miêu tả :

- Thân tròn, mát rợi mọng nớc....

- Tàu lá xanh rờn, bay xào xạc trong gió,
vẫy óng ả dới ánh trăng....

* Công dụng :

- Th©n c©y chuèi non thái ghép vào rau
sống, ăn rất mát -> giải nhiệt, làm phao
bơi, kết bè vợt sông .

- Hoa chui : Thỏi bng si mng để ăn
sống, xào, nộm....

- Quả chuối: Vị thuốc quý trong đơng y...
* Ghi nhớ : SGK

II. Lun tËp :

Bµi tËp 1 : Häc sinh lµm theo 3 nhóm, trình bày kết quả vào giấy trong.

- Thân....hình dáng thẳng, tròn, nh một cái trụ cột mọng nớc, gợi ra cảm giác mát
mẻ dễ chịu.

- Lỏ chui ti xanh rờn ỡn cong cong dới ánh trăng, thỉnh thoảng lại vẫy lên phần
phật nh mời gọi ai đó trong ờm trng khuya vng.

- Lá chuối khô lót ổ nằm vừa mềm mại, vừa thoang thoảng mùi thơm dân dÃ cứ ám
ảnh tâm trí của những kẻ tha hơng...

- Quả chuối chín vàng vừa bắt mắt, vừa dậy lên một mùi thơm ngào ngạt quyến rũ.
- Bắp chuối màu phơn phít hång ®ung ®a trong giã chiỊu nom gièng nh một cái
búp lửa của thiên nhiên kì diệu.

- Nừn chuối màu xanh non cuốn tròn nh một bức th cịn phong kín đang đợi gió mở
ra .

Bài tập 2: Học sinh đọc bài tập 2.
Yếu tố miêu tả : Tách... rất nóng.

Bµi tËp 3 : Häc sinh lµm bµi tËp theo c¸c nhãm ( 3 ) : Theo c¸c đoạn.
- Đoạn 1 : Qua sông hồng .... mợt mà.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

- Đoạn 4 : Bàn cờ là... che läng.

- Đoạn 5 : Với khoảng thời gian ...bị khê.
- Đoạn 6 : Sau hiệu lệnh đôi... bờ sông.
d. Hớng dẫn học ở nhà.

- Học sinh làm bài tập ở sách bài tập.

- Soạn bài và chuẩn bị mơc I ë tiÕt " Lun tËp sư dơng....thut minh".
e. rót kinh nghiƯm giê d¹y:

...
...
...
...
 
 Ngày soạn: 01/09/2011
Tiết 10:

Luyn tp s dng yu tố miêu tả 
trong văn bản thuyết minh
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- TiÕp tơc «n tËp, cđng cè vỊ văn bản thuyết minh, có nâng cao thông qua việc kết
hợp với miêu tả. Vai trò của yếu tố miêu tả.

2. Kỹ năng:

- Rốn k nng tng hp v vn bản thuyết minh, viêt đoạn văn, bài văn thuyết minh
sinh động, hấp dẫn.

3. Thái độ:

- Cã ý thøc vµ biÕt sử dụng tốt yếu tố miêu tả trong việc tạo lập văn bản thuyết
minh.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Gi¸o ¸n, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo,

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài học, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)
* Giíi thiƯu bµi míi:

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động I: Tìm hiểu đề, tìm ý, lập
dàn ý.

Giáo viên ghi đê lên bảng :

- Đề yêu cầu trình bày vấn đề gì?
* Gợi ý :

- Cụm từ " Con trâu ở làng quê Việt
Nam " bao gồm những ý gì ? ( Đó là
cuộc sống của ngời làm ruộng, con trâu
trong việc đồng áng, con trâu trong
cuộc sống làng quê....)

- Với vấn đề này cần trình bày những ý
gì ?

- Cã thĨ sư dơng ý nµo trong bµi thut
minh khoa häc?

- Hãy lập dàn ý cho đề bài trên?

I. Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý : 
Đề bài : Con trâu ở làng quê Việt Nam.
1. Tìm hiểu đề, tìm ý :

* Yêu cầu của đề:

Giới thiệu, thuyết minh về vị trí, vai trị
của con trâu trong đời sống của ngời
nông dân, trong nghề nơng của ngời Việt
Nam.

* C¸c ý lín :

- Con trâu trong nghề làm ruộng : là sức
kéo để cày, bừa, kéo xe, trục lúa ....

- Con trâu trong lễ hội đình đám.

- Con trâu của nguồn cung cấp thịt, da để
thuộc sừng trâu dùng để làm đồ mỹ nghệ.
- Con trâu là nguồn tài sản lớn của ngời
nông dân Việt Nam.

- Con trâu đối tuổi thơ.

* Cã thĨ sư dơng tri thøc nãi vỊ søc kÐo
cđa tr©u.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Học sinh phát biểu, giáo viên nhận xét,
lập ra mét dµn ý chung nhÊt.

- Đối với dàn ý này, em sẽ dự định đa
yếu tố miêu tả vào yếu tố nào? ( Học
sinh tự do phát biểu ) .

Hoạt động II: Hớng dẫn luyện tập.
- Nội dung cần thuyết minh trong mở
bài là gì ? yếu tố miêu tả sử dụng nh thế
nào ?

* Mở bài: Giới thiệu chung v con trõu
trờn ng rung Vit Nam.

* Thân bài :

- Con trâu trong nghề làm ruộng là sức
kéo cµy, bõa, kÐo xe....

- Con trâu trong lễ hội, đình đám....
- Con trâu là tài sản lớn nhất.

- Con trâu trong việc cung cấp thực phẩm
và chế biến đồ mĩ nghệ.

- Con trâu đối với tuổi thơ.

* KÕt luËn: Con trâu trong tình cảm của
ngời dân.

II. Luyện tập :

* Hớng dẫn viết đoạn mở bài có nội dung
thuyết minh và miêu tả.

M bi : Gii thiu chung v con trâu trên đồng ruộng Việt Nam.

Cách 1 : ở Việt Nam trên bất kì miền quê nào đều thấy hình búng con trõu trờn
ng rung...

Cách 2 : Nêu câu tục ngữ, ca dao về trâu.

Cách 3 : Tả cảnh trẻ em chăn trâu, cho trâu tắm, trâu ăn cỏ....

...T ú giới thiệu vị trí của con trâu trong đời sống nông thôn Việt Nam.
Giáo viên yêu cầu học sinh làm vào vở, gọi một số em và phân tích, đánh giá.

* H ớng dẫn học sinh viết phần thân bài :

1. Giíi thiƯu con tr©u trong mét sè lƠ héi.

Nếu phải viết đoạn văn cho phần này, thì em sẽ viết nh thế nào ? Có thể xen yếu
tố miêu tả vào đợc khơng ?

-> Ngồi việc cày bừa hàng ngày trâu còn xuất hiện trong các lễ hội truyền thống
" Chọi trâu" - một nét đệp văn hoá của dân tộc ta. Cứ mỗi năm vào đầu tháng 3 ở Đồ
Sơn lại tổ chức hội chọi trâu để tìm con trâu khoẻ nhất. Những chú trâu mộng to khoẻ,
chắc nịch, da bóng nhẫy, da đen mợt, sừng nhọn và cong,...sẽ đợc đem đến hội thi.
Trong những tiếng hò reo, trống cờ vang dậy những chú trâu sẽ đợc đánh số vào lng
và từng cặp trâu sẽ đợc dẫn ra trờng đấu.

Con trâu bây giờ đã là biểu tợng của SEA GAME 22 của Đông Nam á tổ chức
tại Việt Nam. Biểu tợng "Trâu vàng "mặc quần áo cầu thủ đón các vận động viên nớc
bạn vào ngày 15 tháng 12 là sự tôn vinh trâu Việt Nam, ngời dân lao động Việt
Nam...

2. Giới thiệu con trâu với tuổi thơ ở nông thôn.

Em sẽ viết gì cho đoạn văn này? Em sẽ sử dụng yếu tố miêu tả nh thế nào?

-> Khụng cú ai sinh ra và lớn lên ở các làng quê Việt Nam mà lại khơng có tuổi
thơ gắn bó với con trâu. Thuở nhỏ, đa cơm cho cha đi cày, mải mê ngắm nhìn con trâu
đợc thả lỏng đang say xa gặm cỏ một cách ngon lành. Lớn lên một chút, nghễu nghện
cỡi lên lng trâu trong những buổi chiều đi chăn trâu. Thật thú vị biết bao, nếu bạn đem
theo một cuốn sách, một cây sáo ...Tâm hồn chúng ta sẽ trở nên sảng khối, bay
bổng và kì diệu biết chừng nào ...cỡi trâu ra đồng, cỡi trâu lội sông, cỡi trâu thong
dong và phi nớc đại.

Thú vị biết bao! Con trâu hiền lành, ngoan ngoãn đã để lại trong kí ức tuổi thơ
mỗi ngời bao nhiêu kỉ niệm ngt ngo !

d. Hớng dẫn học ở nhà.

- Viết đoạn văn cho các phần còn lại của thân bài, kết bµi.

- Soạn bài tiếp theo, chuẩn bị ơn tập tốt để làm bài viết Tập Làm Văn số 1.
e. rỳt kinh nghim gi dy:

...
...
...
...

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Ngày soạn: 03/09/2011 
Tuần 3:

Tiết 11-12:

Văn bản:

Tuyên bố thế giới

v s sng còn, quyền đợc bảo vệ
và phát triển của trẻ em
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:

1. Kiến thức:

- HS Thấy đợc thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới hiện nay, tầm quan
trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em.

- Hiểu đợc sự quan tâm sâu sắc của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề bảo vệ,
chăm sóc tr em.

2. Kỹ năng:

- Nõng cao mt bc k nng đọc-hiểu một văn bản nhật dụng.
- Học tập phơng pháp tìm hiểu, phân tích trong tạo lập VBND.

- Tìm hiểu và biết đợc quan điểm của Đảng và NN ta về vấn đề nêu trong VB.
3. Thái độ:

- GD sự nhận thức đúng đắn về ý thức, nhiệm vụ của bản thân và XH đối với
nhiệm vụ bảo vệ và chm súc tr em.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Gi¸o ¸n, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo,

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài học, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)

- Sự gần gũi và khác biệt giữa chiến tranh hạt nhân và động đất, sóng thần là gì?
- Mỗi ngời chúng ta cần phải làm gì để góp phần vào cơng cuộc đấu tranh vì một
thế giới hồ bình?

* Giíi thiƯu bµi míi:

Bác Hồ từng viết " Trẻ em ...ngoan". Trẻ em Việt Nam hôm nay, cũng nh trẻ em
trên toàn thế giới đang đứng trớc những thuận lợi to lớn về sự chăm sóc ni dỡng,
giáo dục nhng đồng thời cũng đang gặp những thách thức, những câu trả lời không
nhỏ, ảnh hởng xấu đến tơng lai phát triển của các em. Một phần bản Tuyên bố thế
giới về sự sống còn, quyền đợc bảo vệ và phát triển trẻ em tại Hà Nội cấp cao thế
giới họp tại liên hợp quốc ( Mĩ ) cách đây 15 năm ( 1990 ) đã nói lên tầm quan
trọng của vấn đề này.

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu
chung văn bản .

Ba hc sinh c.

Giáo viên kiểm tra từ khó häc sinh .

- Xác định kiểu loại văn bản ?

- Văn bản có thể chia thành mấy phần?
Ngoài ra văn bản còn hai phần:

Những cam kết, những bớc tiếp theo.

- Em có nhận xét gì về bố cục văn bản?
Hoạt động II: Hớng dẫn phân tích văn

I. T×m hiĨu chung :

1. Đọc : rõ ràng khúc chiết .
2. Từ khã :

- Tăng trởng: Phát triển theo hớng tốt đẹp,
tiến bộ.

- Vơ gia c: Khơng gia đình khơng nhà ở.
3. Kiểu loại: Văn bản nhật dụng: nghị
luận chính trị xã hội .

4. Bè cơc:

- Mở đầu: Lí do của bản tun ngơn.
-Sự thách thức: Thực trạng trẻ em trên thế
giới trớc các nhà lãnh đạo chính trị.

- Cơ hội: Những điều kiện thuận lợi để
thực hiện nhiệm vụ quan trọng.

- NhiƯm vơ: Nh÷ng nhiƯm vơ cơ thĨ.
=> Bè cơc rõ ràng, mạch lạc, liên kết các
phần chặt chẽ.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

b¶n.

Học sinh đọc lại mục 1, 2.

- Nội dung và ý nghĩa của từng mục
vừa đọc ?

- Em có nhận xét gì về phần mở bài ?
Học sinh đọc phần " Thách thức"

- ở phần này bản tun bố đã có nội
dung gì ?

- VËy thùc tÕ cđa trỴ em thÕ giíi ra
sao?

Giáo viên liên hệ : nạn buôn bán trẻ
em, trẻ em bị mắc HIV, trẻ sớm phạm
tội, trẻ em Nam á sau động đất, sóng
thần.

- Hãy xác định vai trò của mục 3, 7 ?

Giáo viên tiểu kết chuyển kết mục 3.
Học sinh tù tãm t¾t những điều kiện
thuận lợi nªu trong mơc 8, 9 ?

Em có suy nghĩ gì về điều kiện của đất
nớc ta hiện tại?

Học sinh đọc mục 10, 17.

- Dựa trên cơ sở thực tế của cuốc sống
trẻ em trên thế giới hiện nay, các cơ hội
ở phần trớc tuyên bố đã nêu ra các
nhiệm vụ gì ?

1. PhÇn mở đầu :

- Mc 1 : Nờu vn , giới thiệu mục đích
và nhiệm vụ của hội nghị cấp cao thế
giới.

- Mục 2 : Khẳng định quyền đợc sống,
quyền đợc phát triển trong hồ bình, hạnh
phúc của mọi trẻ em trên thế giới, kêu gọi
khẩn thiết toàn nhân loại hãy quan tâm
đến vấn đề này .

-> Nêu vấn đề một cách ngắn gọn, rõ, có
tính chất khẳng định.

2. Sù th¸ch thøc :

- Nêu lên khá đầy đủ, cụ thể về tình trạng
rơi vào hiểm hoạ, cuộc sống khổ cực về

nhiều mặt của trẻ em trên thế giới hiện
nay.

+ Bị trở thành nạn nhân của chiến tranh,
chủ nghĩa khủng bố, phân biệt chủng tộc,
sự xâm lợc chiếm đóng và thơn tính của
nớc ngồi ...

+ Bị thảm hoạ đói nghèo, vơ gia c, dịch
bệnh, ô nhiễm môi trờng, mù chữ ...
+ Nhiều trẻ em chết ( 40.000 cháu/ngày )
vì suy dinh dỡng, bệnh tật.

Mục 3: có tác dụng chuyển đoạn, chuyển
ý, giới hn vn .

- Mục 7: kết luận cho phần "thách thức"
nhận nhiệm vụ.

3. Những cơ hội :

- Việc bảo hộ, chăm sóc trẻ em trong bối
cảnh thế giới hiện nay có những điều kiện
thuận lợi :

- S liên kết lại của các quốc gia trên
cùng ý thức cao của cộng đồng thế giới
tăng cờng phúc lợi trẻ em.

- Công ớc về quyền trẻ em đợc khẳng

định về mặt pháp lý, tạo cơ hội mới để
quyền và phúc lợi của trẻ em thực sự đợc
tôn trọng .

- Sự hợp tác quốc tế ngày càng có hiệu
quả .

=> Đảng và Nhà nớc Việt Nam đã quan
tâm đến vấn đề trẻ em đợc thực hiện ở
một số chính sách, việc làm : Trong các
lĩnh vực giáo dục (trờng học cho trẻ em
khuyết tật, HS trờng mầm non, cơng viên
nhà hát, nhà xuất bản ...)

4. Nh÷ng nhiƯm vơ :

- Tăng cờng sức khoẻ, cấp độ dinh dỡng
giảm tỉ lệ tử vong của trẻ ( đặc biệt là trẻ
sơ sinh )-> nhiệm vụ hàng đầu.

- Trẻ em tàn tật, có hồn cảnh sống đặc
biệt cần đợc quan tâm nhiều hơn nữa .
- Đảm bảo bình đẳng nam n trong tr
em.

- Xoá nạn mù chữ ở trẻ em (phổ cập trung
học -> trung học cơ sở-> trung học phổ
thông). Đi học là quyền lợi tất yếu của trẻ
em.

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

- Em có nhận xét gì về các trình bày
vấn đề ở mục này ?

Hoạt động III: Hớng dẫn tổng kết 
- Em nhận thức nh thế nào về tầm quan
trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ
em, về sự quan tâm của cộng đồng
quốc tế đối vi vn ny?

Giáo viên cho học sinh ghi nhớ .

- Em đã biết đợc những vấn đề gì của
Đảng bộ, chính quyền địa phơng nơi
em ở thể hiện sự bảo vệ, quan tâm,
chăm sóc trẻ em?

Häc sinh tù liªn hƯ.

Hoạt động III: Hớng dẫn luyện tập
HS chuẩn bị dới sự hớng dẫn của GV

- Kết hợp tính tự lập của trẻ và sự giáo
dục của gia đình và nhà trờng, xã hội.
- Kết hợp giải quyết các vấn đề kinh tế
tầm vĩ mô và cơ bản đối với các nớc
nghèo .

- Các nhiệm vụ trên cần ở sự nỗ lực liên
tục, sự phối hợp đồng bộ giữa các nớc, sự
hợp tác quốc tế.

=> ý, lời dứt khoát, mạch lạc rõ ràng.
III. Tổng kết.

1. Tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ
chăm sóc trẻ em, sự quan tâm của cộng
đồng quốc tế hiện nay :

- Đây là những nhiệm vụ có ý nghĩa quan
trọng hàng đầu của từng quốc gia và của
cộng đồng quốc tế vì nó liên quan trực
tiếp đến tơng lai đất nớc, nhân loại ( Trẻ
em hôm nay thế giới ngày mai ...)

- Qua những chủ trơng, chính sách, qua
những hành động cụ thể đối với việc bảo
vệ, chăm sóc trẻ em mà ta nhận ra trình
độ văn minh của một xã hội.

- Vấn đề bảo vệ chăm sóc trẻ em đang
đ-ợc cộng đồng quốc tế dành sự quan tâm
thích đáng với các chủ trơng nhiệm vụ đề
ra có tính cụ thể tồn diện.

2. Ghi nhí : SGK.

IV. Lun tËp:

-> HS ph¸t biĨu-nhËn xÐt
d: Híng dÉn häc bµi ë nhµ.

- Häc sinh häc thuéc ghi nhớ.
- Làm phần câu hỏi luyện tập.

- Soạn bài " Ngời con gái Nam Xơng ".
e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

...
...
...
...

Ngày soạn: 05/09/2011.
Tiết 13 :

Các phơng châm héi tho¹i
(TiÕp theo)

A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Hiểu đợc mối liên hệ giữa phơng châm hội thoại với tình huống giao tiếp.

- Hiểu đợc phơng châm hội thoại không phải là những quy định bắt buộc trong
mọi tình huống giao tiếp vì nhiều lí do khác nhau, các phơng châm hội thoại có khi
khơng đợc tn thủ .

2. Kü năng:

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

- GD ý thức lựa chon các phơng châm hội thoại trong giao tiếp.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo án, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
kh¶o,…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan n ni
bi hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,…

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cò: (…)

Giáo viên lồng kiểm tra kiến thức đã học về các phơng châm hội thoại đã học
trong q trình bài mới.

* Giíi thiƯu bµi míi:

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động I: Tìm hiểu quan hệ giữa
các phơng châm hội thoại với tình
huống giao tiếp.

Học sinh đọc truyện :

- Nhân vật chàng rể có tuân thủ đúng
phơng châm lịch sự khơng? Tại sao?

- Câu hỏi ấy đợc sử dụng có ỳng lỳc,
ỳng ch khụng? Ti sao?

- Từ câu truyện trên em rút ra bài học
gì trong giao tiếp?

Lu ý : Có thể một câu nói thì thích hợp
trong tình huống này, nhng lại không
thích hợp trong tình huống khác.

Giáo viên hệ thống hoá kiến thức, gọi
học sinh đọc to ghi nhớ.

Hoạt động II: Tìm hiểu những trờng
hợp không tuân thủ phng chõm hi
thoi.

Giáo viên chép ví dụ sau vào bảng phụ:
a, - Cậu học bơi ở đâu vậy ?

- ở dới nớc chứ còn ở đâu .
b, én là một loài chim có hai cánh .
c, Anh ta nói một tÊc lªn trêi.

d, Ơng nói gà bà nói vịt .

e, Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lịng nhau.
- Hãy cho biết trong các ví dụ trên,
ph-ơng châm hội thoại nào không đợc
tuân thủ ? Vì sao?

Học sinh phát biểu cá nhân - nhận xét.
Giáo viên kết luận phân tích ví dụ 2.
Học sinh đọc đoạn đối thoại ở SGK.
- Câu trả lời của Ba có đáp ứng nhu cầu
thơng tin đúng nh An muốn khơng?
- Có phơng châm hội thoại nào đã
khơng đợc tn thủ .

- V× sao ngời nói không tuân thủ phơng
châm ấy .

- Em hÃy tìm những tình huống tơng tự
?

I. Quan hệ giữa phơng châm hội thoại
với tình huống giao tiếp .

* Ví dơ : Trun " Chµo hái ".

- Nhân vật chàng rể, với câu nói : " Có gì
đâu....phải không?"đã tuân thủ phơng
châm lịch sự vì nó thể hiện sự quan tâm
đến ngời khác.

- Câu hỏi của chàng rể sử dụng khơng
đúng lúc, đúng chỗ, vì ngời đợc hỏi đâng
ở trên cao nên phải vất vả trèo xuống để
trả lời-> Chàng rể trở thành quấy rối ngời
khác.

=> Khi giao tiếp không những phải tuân
thủ các phơng châm hội thoại mà còn
phải nắm đợc các đặc điểm của tình
huống giao tiếp nh : nói với ai, nói khi
nào, nói ở đâu, nhằm mục đích gì?

* Ghi nhí : SGK.

II. Nh÷ng trêng hợp không tuân thủ
phơng châm hội thoại .

* Ví dụ 1 :

a, Cha tuân thủ phơng châm về lợng.
b, Cha tuân thủ phơng châm về lợng.
c, Cha tuân thủ phơng châm về chất.
d, Cha tuân thủ phơng châm về quan hệ.
e, Tuân thủ phơng châm lịch sự.

=> Ch cú ví dụ e tuân thủ thủ phơng
châm lịch sự còn các ví dụ cịn lại đều
khơng tn thủ phơng châm hội thoại .
* Ví dụ 2 :

- Câu trả lời của Ba không đáp ứng nhu
cầu thông tin nh An mong muốn.

-> Phơng châm về lợng đã không đợc
tuân thủ .

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

- Khi Bác sĩ nói với một ngời mắc bệnh
nan y về tình trạng sức khoẻ của bệnh
nhân đó thì phơng châm hội thoại nào
có thể khơng đợc tuân thủ ? Vì sao ?
Học sinh nêu tình huống tơng tự.
- Từ đó em rút ra kết luận gì ?

- Khi nói " Tiền bạc chỉ là tiền bạc " thì
có phải ngời nói không tuân thủ phơng
châm về lợng hay không? Phải hiểu ý
nghĩa câu này nh thế nµo?

VÝ dơ : ChiÕn tranh lµ chiÕn tranh, nã
vÉn lµ nó, nó là con bố nó mà...

- Qua phân tích ví dụ trên em rút ra kết
luận gì về việc không tuân thủ các
ph-ơng châm hội thoại trong quá tr×nh
giao tiÕp?

- Giáo viên hệ thống hố kiến thức.
- Học sinh đọc to ghi nhớ .

Hoạt động III: Hớng dẫn luyện tập.

* VÝ dô 3 :

-> Phơng châm về chất có thể đợc tn
thủ. Vì bác sĩ nói để động viên ngời bệnh
- đây là một việc làm cần thiết nhân đạo.
-> Không phải sự nói dối nào cũng đáng
chê trách .

=> Trong bất kì tình huống giao tiếp nào
mà có một yêu cầu nào đó quan trọng
hơn, cao hơn yêu cầu tuân thủ phơng
châm hội thoại thì phơng châm hội thoại
có thể khơng đợc tn thủ.

* VÝ dơ 4 : C©u "TiỊn bạc chỉ là tiền bạc".
- Xét về nghĩa tờng minh -> không tuân
thủ phơng châm về lợng .

- Xột v nghĩa hàm ý -> vẫn bảo đảm tuân
thủ Phơng châm về lợng .

=> Nghĩa là : Tiền bạc chỉ là phơng tiện
để sống chứ khơng phải mục đích cuối
cùng của con ngời -> Răn dạy : Không
nên chạy theo tiền bạc mà quên đi nhiều
thứ khác quan trọng hơn thiêng liêng hơn
trong cuộc sống.

-> C¸ch nãi gây sự chú ý với ngời khác,...

Học sinh rút ra ghi nhí SGK.
III. Lun tËp :

Bài tập 1 : Học sinh đọc mẩu chuyện : học sinh thảo luận nhóm - Đại diện nhóm
phát biểu - lớp nhận xét . Giáo viên kết luận ý kiến đúng :

- Ơng bố khơng tn thủ phơng châm cách thức: Một đứa bé 5 tuổi không thể nhận
biết đợc "Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao" để nhờ đó mà tìm đựơc quả bóng -> Cách
nói của ơng bố đối với cậu bé là không rõ -> Đối với ngời khác thì đó là một câu nói
có thơng tin rất rõ ràng .

Bài tập 2 : - Lời nói của chân và tay không tuân thủ thủ phơng châm lịch sự.
Việc khơng tn thủ đó là khơng thích hợp với tình huống giao tiếp .

- Trong tình huống này, các vị khách khơng chào hỏi gì cả mà nói
ngay với chủ nhà những lời lẽ giận giữ , nặng nề ...còn ở câu chuyện này, giận giữ và
nói nặng nề nh vậy là khơng có lí do chính đáng.

d. Híng dÉn häc bµi ë nhµ.

- Chuẩn bị ơn tập phần văn thuyết minh ( có sử dụng yếu tố miêu tả ) để viết bài
tập làm văn số 1 cho tốt .

e. rót kinh nghiƯm giê d¹y:

...
...
...
...

Ngày soạn: 07/09/2011.
Tiết 14- 15:

Vit bi tp lm vn số 1
(Văn thuyết minh-viết trên lớp)
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài làm học sinh đạt đợc:
1. Kiến thc:

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

2. Kỹ năng:

- Rốn k nng thu thập tài liệu, hệ thống ....viết văn bản thuyết minh có sử dụng
yếu tố miêu tả, gồm đủ 3 phần : Mở bài, thân bài, kết luận.

3. Thái độ:

- HS có ý thức làm bài nghiêm túc, độc lập.
B. Chuẩn b ca thy v trũ:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị cđa trß

- Giáo án, ra đề, đáp án, biểu điểm,...

- In đề ra giấy,... - Ôn tập kiến thức về văn thuyết minh,...
c. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học:

* Khởi động: - ổn định lớp:

* Giới thiệu bài mới: - GV nêu yêu cầu khi làm bài.
Hoạt động I: - Giáo viên phát đề đã in sẵn cho HS.
Đề bài : (Theo đề chung ca T b mụn).

Đề bài tham khảo:

Con trâu ở làng quê Việt Nam.
Đáp án - Biểu điểm :

Yờu cu : - Viết đợc văn bản thuyết minh có kết với một số biện pháp nghệ thuật
và miêu tả .

- Bài viết có bố cục 3 phần.

- Vn vit trong sáng, diễn đạt trôi chảy.
* Mở bài : 1 điểm.

Giới thiệu chung về con trâu trên đồng ruộng Việt Nam.
* Thân bài : 8 điểm.

- Con trâu trong nghề làm ruộng. ( 2 điểm )
- Con trâu trong lễ hội, đình đám. ( 1,5 điểm )
- Con trâu là tài sản lớn nhất. ( 1 điểm )

- Con trâu trong việc cung cấp thực phẩm và chế biến đồ mĩ nghệ.
- con trâu đối với tuổi thơ. ( 2 điểm )

* KÕt ln : 1 ®iĨm.

Con trâu trong tình cảm của ngời dân Việt Nam.

Hoạt động II: GV giữ trật tự, HS làm bài.

Hoạt động III: GV thu bài và nhận xét giờ làm.
d. Hớng dẫn học bi.

- Chuẩn bị bài: Ngời con gái Nam Xơng.
e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Ngày soạn: 09/09/2011.
Tuần 4:

Tiết 16. Bài 4:

Chuyện ngời con gái Nam Xơng
(Trích : Truyền kì mạn lục)

-Nguyn 
D-A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Học sinh cảm nhận đợc vẻ đẹp truyền thống trong tâm hồn của ngời phụ nữ
Việt Nam qua nhân vật Vũ Nơng.

- Thấy rõ số phận oan trái của ngời phụ nữ dới chế độ phong kiến.

- Tim hiểu những thành công về nghệ thuật của tác phẩm : nghệ thuật dựng
truyện, dựng nhân vật, sự sáng tạo trong công việc kết hợp những yếu tố kì ảo với
những tình tiết có thực tạo nên v p riờng ca loi truyn truyn kỡ.

2. Kỹ năng:

- Rèn kĩ năng tóm tắt tác phẩm tự sự và phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự
trung đại.

3. Thái độ:

- Trân trọng và thơng cảm đối với ngời phụ nữ xa.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Gi¸o ¸n, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo,

- Bng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài học, Giấy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tin trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)

- Kể tên các truyện ngắn trung đại đã học ở lớp 6. Từ đó nêu lên đặc điểm khái
quát về truyện ngắn trung đại.

* Giíi thiƯu bµi míi:

Từ thế kỉ XVI, nền văn học trung đại Việt Nam đã bắt đầu xuất hiện thể loại văn
xuôi trung đại, truyện ngắn, tuỳ bút. Một trong những tác phẩm đó là truyện ngắn "
Truyền kì mạn lục " của Nguyễn Dữ. Ngay từ khi ra đời cho đến nay, áng văn ch ơng
này đã đợc đánh giá là " Thiên cổ tuỳ bút ". Cây bút kì diệu truyền tới ngàn đời. Vậy
tác phẩm có nội dung gì và thành công về mặt nghệ thuật ra sao, bài học hôm nay
chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiu vn
bn.

- Giới thiệu sơ lợc về Nguyễn Dữ .

- Em hiểu gì về nhan đề " Truyền kì
mạn lục ". Giáo viên giới thiệu thêm.

- Xác định thể loại của tác phẩm?
- Nêu đặc điểm của thể truyền kỡ?
( Giỏo viờn cú th gii thiu )

I. Đọc và tìm hiểu chung:
1. Tác giả:

- Sống ở thế kỉ XVI ( Đời Lê - Mạc ) quê
ở huyện Thanh Miện (Hải Dơng).

- Là học trò giỏi của Nguyễn Bỉnh Khiêm.
- Đỗ cử nhân làm quan một năm, sau cáo

quan về ở ẩn ở Thanh Hoá.

2. Tác phẩm Truyền kì mạn lơc:

- Ghi chép tản mạn những điều kì lạ vn
c lu truyn.

- Viết bằng chữ Hán 20 truyện.

- Khai th¸c c¸c trrun cỉ d©n gian,
trun thut lÞch sư.

- Nhân vật ngời phụ nữ đức hạnh, ngời trí
thức -> nạn nhân của phong kiến.

3. ThĨ lo¹i :

- Truyền kì : là một thể loại văn xuôi tù sù
cã nguån gèc tõ Trung Quèc.

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

- Giới thiệu vài nét về " Chuyện ngời
con gái Nam X¬ng ".

- Hãy nêu đại ý của văn bản ?

Giáo viên hớng dẫn học sinh, 1- 2 em
đọc.

- Học sinh xác định tình huống truyện,
các ý. Dựa vào tình huống truyện để kể

tóm tắt ( 2 học sinh ).Hc sinh khỏc
nhn xột.

Giáo viên kiểm tra học sinh.

- Văn bản có thể chia thành mấy phÇn?
Néi dung chÝnh tõng phÇn?

Giáo viên cho học sinh xác định nhân
vật chính của truyện và nhân vật trung
tâm. Sau đó chuyển hoạt động 2.

Hoạt động 2: Hớng dẫn phân tích văn
bản.

- Nhân vật Vũ Nơng đợc tác giả giới
thiệu nh thế nào?

Giáo viên : Nếu nh truyện cổ tích thiên
về cốt truyện cộng với diễn biến hoạt
động của nhân vật, thì ở đây dới ngịi
bút sáng tạo của tác giả nhân vật có đời
sống, tính cách rõ rệt hơn. Tác giả đã
dặt ra nhân vật vũ nơng vào nhiều hoàn
cảnh khác nhau.

- Vậy nhân vật Vũ Nơng đợc miêu tả
trong những hoàn cảnh nào ? ( Trong
cuộc sống vợ chồng, khi tiễn chồng đi

4. " ChuyÖn ngời con gái Nam Xơng"
- Là chuyện thứ 16/ 20.

- Cã nguån gèc tõ trun cỉ tích : Vợ
chàng Trơng (truyện cổ tích Việt Nam)
- Đợc tác giả sáng tác thành truyện truyền
kì chữ Hán: " Chuyện ngời con gái Nam
Xơng "

* Đại ý : Chuyện kể về số phận oan nghiệt
của một ngời phụ nữ có nhan sắc, đức
hạnh dới chế độ phong kiến, chỉ vì một lời
nói ngây thơ của đứa trẻ mà bị nghi ngờ,
sỉ nhục, phải tự kết liễu đời mình để giải
tỏ tấm lòng trong sạch. tác phẩm cũng thể
hiện ớc mơ ngàn đời của nhân dân: ngời
tốt, bao giờ cũng đợc đền trả xứng đáng,
dù chỉ là ở một th gii huyn bớ.

5. Đọc - Kể tóm tắt truyện.
* Tãm t¾t trun:

ở huyện Nam Xơng ( Hà Nam ) có nàng
Vũ Thị Thiết xinh đẹp, nết na, lấy chàng
Trơng nhà giàu, có tính hay ghen. Trơng
Sinh phải xa nhà đi lính, Vũ Nơng một tay
quán xuyến việc nhà, lo tang mẹ chồng,
nuôi dạy con thơ, một lòng chung thuỷ
chờ chồng. Gần hai năm sau, Trơng Sinh
trở về, trong câu chuyện vơ tình với Bé

Đản về một ngời đàn ông đêm nào cũng
đến nhà với mẹ nó. Chàng nổi máu ghen,
mắng nhiếc vợ thậm tệ, rồi đánh đuổi đi,
khiến nàng phẫn uất chạy ra bến Hoàng
Giang tự vẫn. Khi hiểu ra nỗi oan của vợ
chàng đã lập đàn giải oan ở bờ sông, nàng
chỉ ngồi kiệu hoa ẩn hiện giữa dịng, nói
vọng vào lời từ biệt rồi biến mất.

6. Gi¶i thÝch tõ khã :
7.Bè cơc : 3 phÇn.

- Đoạn 1 : "Từ đầu...mình": Cuộc đời Vũ
Nơng khi lấy chồng và khi Trơng Sinh đi
lính xa.

- Đoạn 2: "Tiếp...qua rồi": Nỗi oan khuất
và cái chết bi thảm của Vũ Nơng.

- Đoạn 3 : Vũ Nơng tìm cách tự minh oan
cho mình.

* Nhân vật chính: Vũ Nơng, Trơng Sinh.
* Nhân vật trung tâm : Vũ Nơng.

II. Phân tích.

1. Nhân vật Vũ Nơng.

* T dung xinh đẹp, tính tình thuỳ mị, nết

na.

=> ca ngợi đức tính thuỳ mị nết na của Vũ
Nơng

=> Đó cũng là mẫu ngời phụ nữ trung đại.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

lÝnh, khi xa chång, khi bÞ chång nghi
oan. )

- Trong cuộc sống vợ chồng ngời đã xử
sự nh thế nào trớc tính hay ghen của
Trơg Sinh?

- Trong buổi chia tay tiễn chồng đi
lính, Vũ Nơng đã nói những câu gì?
Qua lời dặn dò ấy ta hiểu thêm tính
cách và nguyện ớc của ngời nh thế
nào ?

- Em cã nhËn xÐt gì về ngôn ngữ mà
tác giả sử dụng ở đoạn thoại này.

Hc sinh c thoi ca V Nng, nhn
xột, phỏt biểu. Giáo viên bình :

- Trong hơn 1 năm xa chồng, Vũ Nơng
đã sống cuộc sống nh thế nào? Lời trối
trăng của bà mẹ chồng giúp ta hiểu rõ
thêm gì về ngời con dâu của bà.

(Học sinh đọc lời nói cui cựng ca b
m)

Giáo viên bình

Giỏo viờn sau khi kể lại sự việc giữa
Trơng Sinh và đứa con, rồi về nhà la
mắng, đánh, đuổi vợ, tác giả đã ghi lại
lời nói, giãi bày thanh minh của Vũ
N-ơng, đẩy mâu thuẫn truyện đến đỉnh
điểm, tô đậm thêm số phận, tính cách
nhân vật.

- H·y ph©n tÝch 3 lêi nãi cđa Vị N¬ng?

- Em cã nhËn xÐt gì về tình tiết truyện
ở lời thoại 3? ( Nguyên nhân nỗi oan và
vì sao ngời phải chết.)

- Qua phân tích nhân vật Vũ Nơng, em
có thể khái quát về con ngời, tâm hồn,
tính cách và số phận, của Vũ Nơng nh
thế nào?

- Bit Trng Sinh nh giu li cú tính hay
ghen, nàng ln giữ gìn khn phép
khơng từng để lúc nào cợ chồng phải bất
hồ.

* Khi tiƠn chång ®i lÝnh :

- Lời dặn dị đậm đà tình nghĩa của ngời
vợ hiền khi chồng phải đi xa : " Nàng
rót ...bay bổng ".

- Khơng mong vinh hiển, áo gấm phong
hầu, chỉ mong chồng đợc bình an trở về.
- Cảm thơng với những gian nan, nguy
hiểm mà chồng sẽ phải chịu ng.

- Nói lên nỗi khắc khoải nhớ nhung của
mình.

-> Câu văn nhịp nhàng theo lối biền ngẫu,
những hình ảnh ớc lệ, điển tích...

* Khi bị chồng nghi oan - Nỗi oan cđa Vị
N¬ng.

a, Lời thoại 1 ( lần 1): Phân trần để chồng
hiểu rõ vấn đề của mình: Ngời nói đến
thân phận của mình, tình nghĩa vợ chồng,
khẳng định tấm lòng thuỷ chung trong
trắng -> xin chồng đừng nghi oan-> ngời
tìm mọi cách để hàn gắn hạnh phúc gia
đình đang có nguy cơ tan vỡ.

b, Lần 2: Nói lên nỗi đau đớn thất vọng
khơng hiểu vì sao lại bị đối xử bất cơng

(mắng nhiếc đấnh đuổi đi), khơng có
quyền đợc tự bảo vệ, hạnh phúc gia đình
niềm khao khát của cả đời ngời tan vỡ,
tình yêu tan vỡ,....-> một loạt hình ảnh
thiên nhiên biểu hiện cho sự mất mát đáng
tiếc, những cái chết vơ cùng xót xa -> Tác
giả đã mợn cảnh để ngụ tình ( phơng cách
ớc lệ của văn học trung đại ) -> gây xúc
động lòng ngời.

c, Lần 3: Thất vọng tột cùng, hôn nhân
khơng thể hàn gắn nổi, ngời đã tự vẫn theo
dịng Hong Giang :

- Nàng tắm gội chay sạch.
- Lời than nh mét lêi ngun....

-> Tình tiết đợc sắp xếp đầy kịch tính :
N-ời bị dồn đến bớc đờng cùng, đã mất tất
cả, đành chấp nhận sau mọi số phận sau
mọi cố gắng không thành.

Hành động trẫm mình của ngời là hành
động quyết liệt cuối cùng để bảo toàn
danh dự, tuyệt vọng cay đắng, có sự chỉ
đạo của lí trí chứ khơng phải là hành động
bột phát trong cơn nóng giận nh truyện cổ
tích miêu tả.

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

- Nhân vật Trơng Sinh đợc tác giả giới

thiệu là con ngời nh thế nào? Qua đó ta
có thể khái quát đó là một con ngời nh
thế nào?

- Từ đó em hãy chỉ rõ nguyên nhân nỗi
oan khuất của Vũ Nơng ?(có thể
chuyển lên cuối mục 1)

- Hình ảnh " Cái bóng " đóng vai trị gì
trong câu chuyện này?

Giáo viên bình chuyn mc 3.
Hc sinh c on kt.

- Tìm những yếu tố kì ảo trong truyện.

- Em có nhận xét gì về cách đa những
yếu tố kì ảo vào truyện cđa Ngun
D÷.

và xót thơng sâu sắc. Mỗi hình ảnh câu
văn dành cho nhân vật đều đậm đà cảm
hứng nhân văn, lay động tâm hồn bạn đọc
chúng ta.

2. Nh©n vËt Trơng Sinh và hình ảnh
"Cái bóng" oan nghiệt.

* Trơng Sinh là con một gia đình giàu có,
có tính đa nghi, độc đốn, cố chấp, nơng

nổi, ngu xuẩn, hết sức gia trởng -> Tiêu
biểu cho chế độ phụ quyền trong xó hi
phong kin.

* Nỗi oan khuất cđa Vị N¬ng cã nhiều
nguyên nhân:

- Cuc hụn nhõn gia V Nng và Trơng
Sinh có phần khơng bình đăng với chế độ
phụ quyền gia trởng phong kiến .

- Do tÝnh ®a nghi cộng với tâm trạng nặng
nề khi đi lính về của Tr¬ng Sinh.

- Tình huống bất ngờ: lời của đứa trẻ ngây
thơ, chứa đầy những dữ kiện đáng ngờ:"
một ngời đàn ông...cũng ngồi"

- Cách c xử hồ đồ, độc đoán của Trơng
Sinh.

-> Nút thắt ngày một chặt, kịch tính ngày
càng cao.

- Trơng Sinh trở thành kẻ vũ phu, thô bạo
với vợ -> cái chết Vũ Nơng chẳng khác
nào bị bức tử ( mà kẻ bức tử lại vô can ).
* Hình ảnh cái bóng : chi tiết quan träng
cđa c©u chun.

- Với Vũ Nơng: là cách để dỗ con, cho
nguôi nỗi nhớ chồng,... Đồng thời nó là
nguyên nhân dẫn nàng n cỏi cht.

- Với bé Đản:

+ L bng chng về sự h hỏng của vợ.
+ Cho chàng thấy sự thật tội ác mà chàng
đã gây ra cho vợ.

-> Cái bóng trở thành đầu mối, điểm nút
của câu chuyện, làm cho ngời đọc ngỡ
ngàng, xúc động.

3. Đoạn kết câu chuyện : Những yếu tố
hoang đờng kỡ l :

* Yếu tố kì ảo:

-Phan Lang nằm mộng -> th¶ rïa.

- Phan lang lạc vào động rùa của Linh Phi
đợc đãi yến, gặp Vũ Nơng - đợc linh phi
r nca v dng th.

- Vũ Nơng đa trâm cho Phan Lang mang
vỊ cho Tr¬ng Sinh.

- Hình ảnh Vũ Nơng hiện ra khi Trơng
Sinh lập đàn giải oan...

-> Các yếu tố kì ảo đa xen kẽ với những
yếu tố thực ( địa danh, thời điểm lịch sử,
sự kiện lịch sử, trang phục mĩ nhân, tình
cảnh gia đình Vũ Nơng khơng chăm sóc
sau khi ngời mất )

-> làm cho thế giới kì ảo lung linh trở nên
gần với cuộc sống thực, tăng độ tin cậy
cho ngời đọc.

* ý nghĩa : Đặt ra 3 vn .

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

- Việc đa yếu tố kì ảo vào câu chuyện
có ý nghĩa gì?

Hot ng 3: Hớng dẫn tổng 
kết-luyện tập .

- Xác định chủ đề của câu chuyện?
( học sinh thảo luận nhóm ).? Hãy nêu
nhận xét về cách dẫn dắt tình tiết câu
chuyện, những lời đối thoại trong
truyện? ( học sinh thảo luận nhóm).

- Qua đó em học tập đợc nghệ thuật kể
chuyện của Nguyễn Dữ?

Cho HS đọc phần đọc thêm và kể lai
truyện theo cách của mình.

thêm một nét đẹp vốn có của nhân vật Vũ
Nơng: ở hiền gằp lành.

- Thể hiện tính truyền kì: yếu tố hoang
đ-ơng, thần linh, ma quái. ( Kết thúc có hậu
cho tác phẩm : thể hiện ớc mơ ngàn đời
của nhân dân ta về sự cân bằng cho những
cuộc đời : ngời tốt dù có trải qua oan
khuất, cuối cùng sẽ đợc minh oan )

- Kết thúc ngầm chứa một bi kịch:Vũ
N-ơng trở lại trần thế uy nghi, loang loáng
nhng mờ nhạt -> là một chút an ủi cho
ng-ời bạc phận, hạnh phúc ( thực sự ) đã mất
đi thì khơng bao giờ tìm lại đợc: Chàng
Trơng phải trả giá cho hành động của
mình.

III. Tổng kết.
1. Chủ đề :

- Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn truyền thống
của ngời phụ nữ Việt Nam.

- Cảm thông với số phận nhỏ nhoi, bất
hạnh, bi kịch của ngơi phụ nữ dới chế độ
phong kiến.

- Phê phán thói ghen tng mù qng, tính

độc quyền gia trởng của đàn ơng trong gia
đình -> vấn đề muôn thuở của mọi thời
đại.

- Tố cáo chiến tranh phi nghĩa đã gây nên
cảnh gia đình chia lìa, đổ nát.

2. NghƯ tht :

- Dẫn dắt tình huống câu chuyện : Da vào
cốt truyện có sẵn cộng với sự sáng tạo của
tác giả tăng cờng tính bi kịch và làm
truyện trở nên hấp dẫn, sinh động.

- Lời đối thoại - độc thoại của nhân vật
làm cho chuyện sinh động, khắc hoạ rõ
nét tính cách nhân vật.

- Thµnh công về mặt dựng truyện, khắc
hoạ tính cách nhân vật, kết hợp tự sự, trữ
tình, kịch.

- Kết hợp ngòi bút lãng mạn thấm đẫm
cảm hứng nhân văn .=> Xứng đáng là một
áng " Thiên cổ kì.

IV. Lun tËp:
-> HS kĨ-nhËn xÐt

d. Hớng dẫn học ở nhà.

- Tóm tắt lại truyện.

- c bi c thờm.

- Phát biểu cảm nghĩ của em về nhân vật Vũ Nơng.
- Soạn bài tiếp theo

e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

...
...
...
...

Ngày soạn: 12/09/2011.
Tiết 18. Bài 4 :

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Nắm đợc hệ thống từ ngữ thông thờng đợc dùng để xng hô trong hội thoại.
- Hiểu đợc sự phong phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm của hệ thống các từ
ngữ xng hơ trong Tiếng Việt.

- HiĨu rõ mối quan hệ chặt chẽ giữa việc sử dụng từ ngữ xng hô với tình huống
giao tiếp.

2. Kỹ năng:

- Thấy đợc mối quan hệ của việc sử dụng từ ngữ xng hô trong văn bản cụ thể.
- Nắm vững và sử dụng thích hợp từ ngữ xng hơ.

3. Thái độ:

- Có thái độ đúng mực khi sử dụng từ xng hô trong giao tiếp.
B. Chuẩn bị của giáo viên v hc sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Gi¸o ¸n, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
kh¶o,…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)
* Giíi thiƯu bµi míi:

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Hớng dẫn HS trả lời các
câu hỏi phần ví dụtìm hiểu từ ngữ xng
hô và việc sử dụng từ ngữ xng hô.

- Em hãy nêu một số từ ngữ để xng hơ
trong tiếng việt và cho biết cách dùng từ
ngữ đó?

Gi¸o viên nêu tình huống cho học sinh
phân tích.

- Qua ú em có thể rút ra nhận xét gì về
tình huống từ ngữ xng hô trong tiếng
việt?

Giáo viên yêu cầu học sinh đọc 2 đoạn
trích trong tác phẩm " Dế Mèn phiêu lu
kí ".

- Xác định các từ ngữ xng hơ trong hai
đoạn trích .

- Phân tích sự thay đổi về cách xng hô
của Choắt và Mèn.

- Giải thích sự thay đổi đó?

- Qua đó em rút ra điều gì trong việc
x-ng hơ trox-ng hội thoại.

Giáo viên yêu cầu học sinh lấy thêm ví
dụ để minh ho.

Giáo viên hệ thống hoá kiến thức cho

I. Tõ ng÷ xng hô và việc sử dụng từ
ngữ xng hô.

* Ví dụ :

- Ng«i thø nhÊt : t«i, tao,...chóng tôi,
chúng tao...

- Ngôi thứ hai : mày, mi, chúng mày...
- Ngôi thứ ba : nó, hắn, chúng nó, họ...
- Suồng sÃ : mày, tao,..

- Trang trọng : quí ông, quí bà, quí cô, quí
vị...

=> Tiếng việt có một hệ thống từ ngữ
x-ng hô phox-ng phó, tinh tÕ, giàu sắc thái
biểu cảm.

* Ví dụ :

- Các từ ngữ xng hô trong :

+ Đoạn trích 1 : em - anh (Choắt nói với
Mèn); ta - chú mày (Mèn nói với Choắt).
+ Đoạn trích 2 : tôi - anh ( Mèn nói với
Choắt, Choắt nãi víi MÌn )

- Sự thay đổi về cách xng hụ :

+ Đoạn 1: Cách xng hô của kẻ yếu cảm
thấy mình thấp hèn, cần nhờ vả ngời khác
( Choắt ) với kẻ mạnh kiêu căng và hách
dịch ( Mèn )

+ Đoạn 2: xng hơ bình đẳng.

- Sự thay đổi về cách xng hô trong hai
đoạn trích vì tình huống giao tiếp thay
đổi, ở đoạn 2 choắt thấy không cần nhờ
vả, nơng tựa Mèn nữa mà trăng trối với t
cách là một ngời bạn.

=> Ngời nói cần căn cứ vào đối tợng và
đặc điểm khác của tình huống giao tiếp
để xng hơ cho thích hợp.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

học sinh đọc ghi nhớ SGK.

Hoạt động 1: Hớng dẫn HS làm cỏc
BT.

II. Luyện tập :
Bài tập 1 :

- Nhầm chúng ta víi chóng em ( chóng t«i ).
- Chóng ta gồm cả ngời nói và ngời nghe.

- Chúng em, chúng tôi : không bao gồm ngời nghe.
Bài tập 2 :

Khi một ngời xng là " chúng tôi ", chứ không phải xng là " tơi " là để thể hiện
tính khỏch quan va s khiờm tn.

Bài tập 3 :

- Cách xng hô của Thánh Gióng với mẹ là bình thờng.

- Cách xng hơ của Thánh Gióng với xứ giả: Ta - Ơng chứng tỏ Thánh Gióng là
một đứa trẻ khác thờng, mang màu sắc của truyền thuyết.

Bµi tËp 4 : Học sinh thảo luận nhóm, trình bày.

- V tng l ngời tôn s trọng đạo nên vẫn xng hô với thầy giáo cũ là gọi thầy xng
con.

- Ngời thầy giáo cũ tơn trọng cơng vị hiện tại của trị nên gọi vị tớng là ngài.
- Qua cách xng hô của hai ngời, ta thấy cả hai ngời đối nhân xử thế rất thấu tình
đạt lí.

Bµi tËp 5 :

- Trớc năm 1945 nớc ta là một nớc phong kiến : Vua xng " Trẫm " bọn thần
dân là " quan lớn ", gọi nhân dân là " khố rách áo ôm ", vua gọi quan là " khanh ",
nhân dân là " lệ dân, con dân, bách tính "...-> Thể hiện thái độ phân biệt ngôi thứ rõ
rệt, thái độ miệt thị.

- Cách xng hô của Bác Hồ gần gũi, thân mật, thể hiện sự thay đổi về chất trong

mối quan hệ giữa lãnh tụ cách mạng và quần chúng cách mạng.

Bµi 6 :

- Cai lệ là kẻ có quyền nên xng hô trịch thợng, hống hách.

- Ch Du l ngi thp cổ bé họng nên phải xng hô một cách nhún nhờng. Sự
thay đổi cách xng hô của chị Dậu phản ánh những sự thay đổi trong hành vi ứng xử
của nhân vật. Nó thể hiện sự phản kháng quyết liệt của một con ngời bị dồn đến bớc
đờng cùng.

( Giáo viên cho học sinh thảo luận theo nhóm, sau đó nhóm cử một đậi diện lên
trình bày trên giấy khổ to ).

d. Híng dÉn häc bµi ë nhµ.
- Lµm lại bài tập vào vở bài tập.
- Soạn bài tiếp theo.

e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

Ngày soạn: 15/09/2011.
TiÕt 19. Bµi 4 :

Cách dẫn trực tiếp
và cách dẫn gián tiếp
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Học sinh nắm đợc hai cách dẫn lời nói hoặc ý nghĩ : cách dẫn, lời dẫn trực tiếp
và gián tiếp.

2. Kỹ năng:

- Rốn luyn k nng nhn din, trớch dn khi viết văn bản.
3. Thái độ:

- Cần có thái độ sử dụng đúng cách dẫn trực tiếp và cách dẫn giỏn tip trong khi
vit vn.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Gi¸o ¸n, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
kh¶o,…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)
* Giíi thiƯu bµi míi:

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Hớng dânHS tìm hiểu
cách dẫn trực tiếp bằng cách trả lời các
câu hỏi sau.

- Học sinh đọc ví dụ a, b trên bảng phụ.
- Phần in đậm ở ví dụ a là lời nói hay ý
nghĩ của một nhân vật?

- Nó đợc ngăn cách với một bộ phận
đứng trớc bằng những dấu gì ?

- Phần in đậm ở ví dụ b là lời nói hay ý
nghÜ cđa nh©n vËt?

(Giáo viên nói để học sinh hiểu khái
niệm lời nói và ý nghĩ bằng một tình
huống cụ thể)

- Nó đợc ngăn cách với bộ phận đứng
trớc bằng những dấu gì ?

- Có thể đảo vị trí của phần in đậm lên
phía trớc đợc khơng ? Khi đảo hai bộ
phận sẽ đợc ngăn cách bằng dấu gì ?
- Em hiểu thế nào là cách dẫn trực tiếp.

Hoạt động 2: Hớng dẫn HS tìm hiểu
cách dẫn gián tiếp bằng cách trả lời
các câu hỏi sau.

Học sinh đọc ví dụ a, b mc II.

- Phần in đậm ở ví dụ a là lời nói hay ý
nghĩ ?

- Phần in đậm ở vÝ dơ b lµ lêi nãi hay lµ
ý nghÜ ?

- Nó đợc ngăn cách với bộ phận đứng
trớc bằng dấu gì ?

- Cã thĨ thay tõ "r»ng" b»ng tõ g× ?

I. C¸ch dÉn trùc tiÕp :
* VÝ dơ a :

- Cháu nói : " Đấy, bác...là gì!"

-> õy là lời nói vì trớc đó có từ "
nói " trong phần lời của ngời dẫn.

-> Nó đợc ngăn cách với bộ phận đứng
tr-ớc bằng dấu 2 chấm và dấu ngoặc kép.
* Ví dụ b :

- Hoạ sĩ nghĩ thầm : " Khách ... chẳng
hạn ".-> Đây là ý nghĩ vì trớc đó có từ "
nghĩ ".

- DÊu hiƯu t¸ch hai phần câu cũng là dấu
hai chấm và dấu ngoặc kép.

-> Có thể đảo đợc. Khi đảo cần thêm dấu
gạch ngang để ngăn cách hai phần.

=> Cách dẫn trực tiếp là nhắc lại nguyên
văn lời nói hay ý nghĩ của ngời hoặc nhân
vật; lời dẫn trực tiếp đợc đặt trong dấu
ngoặc kép.

II. C¸ch dÉn gi¸n tiếp :
* Ví dụ :

a, Phần in đậm ở ví dụ a là lời nói.
b, Phần in đậm ở vÝ dơ b lµ ý nghÜ.

- Nó đợc ngăn cách với bộ phận trớc bởi
từ " rằng " ở ví dụ B. Chuẩn bị của thầy
trò:

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

- Em hiểu thế nào là cách dẫn gián tiếp.

Giỏo viờn : gọi học sinh đọc to ghi nhớ
SGK.

Hoạt động 3:
GV: treo bảng phụ.

a,- Hơm qua, nó quả quyết với tơi rằng :

" Ngày mai tôi sẽ đến nhà anh chơi ".
b,- Hơm qua nó quả quyết với tơi
rằnghơm nay nó đến nhà tơi chơi.

- Hãy xác định lời dẫn trực tiếp, lời dẫn
gián tiếp trong các ví dụ trên.

- Em có nhận xét gì về 2 cách diễn đạt
trên ?

- Từ đó em rút ra kết luận gì khi chuyển
lời dẫn gián tiếp sang lời dẫn trực tip ?

Học sinh phát biểu, giáo viên kết luận.

Hot ng 4:

=> Dẫn gián tiếp là nhắc lại lời hay ý của
ngời hoặc nhân vËt theo kiÓu thuËt lại,
không giữ nguyên văn.

* Ghi nhớ : SGK.

III. ChuyÓn lêi dÉn trùc tiÕp sang lêi
dÉn gi¸n tiÕp sang lêi dÉn gi¸n tiếp.
* Ví dụ :

a, Đây là lời dẫn trực tiếp.
b, Đây là lời dẫn gián tiếp.

- Xột về nội dung 2 cách diễn đạt trên
giống nhau, nhng khác về cấu trúc ngữ
pháp, từ ngữ có sự thay đổi. ( ở ví dụ b )
* Kết luận : Khi chuyển lời dẫn trực tiếp
sang lời dẫn gián tiếp, cần chú ý các bớc
sau :

- Bỏ dấu hai chấm và dấu ngoặc kép .
- Chuyển chủ ngữ ở lời dẫn trực tiếp sang
ngơi thích hợp ( đại từ ngôi thứ 3 )

- Thay đổi các từ định vị thời gian cho
thích hợp.

IV. Luyện tập.
Bài tập 1 : Yêu cầu học sinh nhận diện cách dẫn và lời dẫn.
- Cách dẫn trong các câu ở a, b đều là dẫn trực tiếp.

- C©u a : Lời dẫn bắt đầu từ " A! lÃo già....". Đó là ý nghĩ mà nhân vật gán cho
con chó.

- Câu b : Lời dẫn bắt đầu từ " Cái vờn là ...". Đó là ý nghĩ của nhân vật ( lÃo tự
bảo rằng )

Bài tập 2 : Yêu cầu học sinh thực hành tạo câu có chứa lời dẫn theo mẫu gợi ý đẫ
cho. ( Học sinh làm theo 3 nhóm)

Câu a : - Dẫn trực tiếp :

Trong " Báo cáo chính trị.... của Đảng ", Chđ tÞch Hå ChÝ Minh nêu rõ : "

Chúng ta phải..."

- DÉn gi¸n tiÕp :

Trong " Báo cáo chíng trị ...của Đảng " Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định rằng
chúng ta phải ....

Câu b : - Dẫn trực tiếp Trong cuốn sách " Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa....thời
đại", đồng chí Phạm Văn Đồng viết " Giản dị trong đời sống ...làm đợc ".

- DÉn gi¸n tiÕp :

Trong cuốn sách " Chủ tich Hồ Chí Minh ....thời đại " đồng chí Phạm Văn Đồng
khẳng định rằng Hồ Chủ Tịch là một con ngời giản dị....làm đợc.

C©u c : - DÉn trùc tiÕp :

Trong cuốn sách " Tiếng Việt... dân tộc " ông Đặng Thai Mai khẳng định:
" Ngời Việt nam ngày nay... của mình"

- DÉn gi¸n tiÕp:

Trong cn sách " Tiếng Việt ...dân tộc " ông Đặng Thai Mai khẳng điịnh rằng
ngời Việt Nam...của mình.

Bài tập 3 : Giáo viên hớng dẫn cho học sinh:

- Yêu cầu: Chuyển lêi dÉn trùc tiÕp sang lêi dÉn gi¸n tiÕp trong một tình huống
cho sẵn với số lợng ngời tham gia có thể gây nhầm lẫn.

- Cần chú ý:

+ Phõn bit rõ lời thoại là của ai, đang nói với ai, trong đó có phần nào mà ngời
nghe cần chuyển đến ngời thứ ba, ngời thứ ba đó là ai.

+ Thêm vào trong câu những từ ngữ thích hợp để mạch ý của câu rõ :

Vũ Nơng nhân đó cũng đa gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan nói hộ với chàng
Trơng rằng nếu chàng cịn nhớ chút tình xa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở
bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nớc, Vũ Nơng sẽ trở về.

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

- Häc thuéc ghi nhớ.

- Chuẩn bị bài " Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự ".
e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

...
...
...
...

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

Ngày soạn: 16/09/2011.
Tiết 20 . Bài 4:

Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự
(Tự học có hớng dẫn)

A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:

1. Kiến thức:

- Ôn tập, củng cố, hệ thống hố kiến thức về tóm tắt văn bản tự sự đã học ở lớp
8, nâng cao ở lớp 9 (các yếu tố nhân vật, sự việc, cốt truyện,… và yêu cu ca vn bn
túm tt)

2. Kỹ năng:

- Rốn k nng tóm tắt văn bản tự sự theo các yêu cầu khác nhau : càng ngắn gọn
hơn, nhng vẫn đảm bảo các ý chính, nhân vật chính .

3. Thái độ:

- HS ý thức đợc vai trị của việc tóm tắt văn bản tự sự để rèn luyện.
B. Chuẩn bị của giáo viờn v hc sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo án, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
kh¶o,…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến ni
bi hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,…

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: ()

- Thế nào là tóm tắt một văn bản tự sự .
- Cách tóm tắt văn bản tự sự .

Yêu cầu :

- Túm tt vn bn t s là kể lại một cốt truyện để ngời đọc hiểu đợc nội dung
cơ bản của tác phẩm ấy.

- Khi tãm tắt cần chú ý :

+ Phải căn cứ vào những u tè quan träng nhÊt cđa t¸c phÈm: sù viƯc và nhân
vật chính ( hoặc cốt truyện và nhân vật chÝnh )

+ Có thể xen kẽ có mật độ những yếu tố bổ trợ: các chi tiết, nhân vật phụ miêu
tả, biểu cảm, đối thoại, độc thoại nội tâm.

* Giíi thiƯu bµi míi:

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu các
tình huống cần phải tóm tắt văn bản tự
sự.

Cho học sinh các tình huống trong
SGK, trao đổi để rút ra nhận xét về sự
cần thiết phải tóm tắt văn bản tự sự .
- Qua các tình huống trên, em thấy việc
tóm tắt văn bản tự sự có vai trị nh thế

nào trong cuộc sống.

- Từ đó hãy nêu ra các tình huống khác
mà phải vận dụng kĩ năng tóm tắt văn
bản tự sự.

Hoạt động 2:

GV: Híng dẫn thực hành tóm tắt một
văn bản tự sự.

-HS quan sát trên bảng phụ

- Cỏc s việc chính đã đợc nêu lên cha ?
Có thiếu sự việc nào quan trọng khơng?
Nếu có thì đó là sự việc gì? Tại sao đó
lại là sự việc quan trọng cần phải nêu?
Giáo viên cho học sinh sửa lại sự việc 7
và bổ sung thêm sự việc trên. Giáo viên
yêu cầu học sinh dựa vào các sự vic

I. Sự cần thiết của việc tóm tắt văn b¶n
tù sù .

- Trong thực tế, khơng phải lúc nào chúng
ta cũng có thời gian và điều kiện để trực
tiếp đọc nguyên văn tác phẩm văn học
hoặc xem phim vì vậy tóm tắt văn bản tự
sự là một nhu cầu thiết yếu do cuộc sống
đặt ra.

- Tóm tắt văn bản giúp ngời đọc và ngời
nghe dễ nắm đợc nội dung chính của một
chuyện.Văn bản tóm tắt thờng ngắn gọn
dễ nhớ.

Häc sinh tù béc lé.

II. Thùc hµnh tóm tắt một văn bản tự
sự.

* Bài tập 1:

- SGK nêu 7 sự việc khá đầy đủ của cốt
truyện: "Chuyện...Nam Xng"

- Vẫn còn thiếu một sự việc quan trọng
là:

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

chính để viết văn bản tóm tắt đêm. Chính sự việc này làm chàng hiểu ra
vợ mình đã bị oan.

- Từ đó ta thấy sự việc thứ 7 cha hợp lí
-> cần bổ sung và sửa chữa.

Bài tập 2 : Viết bản tóm tắt " Chuyện ngời con gái Nam Xơng "trong 20 dịng:
Xa có chàng Trơng Sinh, vừa cới vợ xong đã phải đầu quân đi lính để lại mẹ già
và ngời vợ trẻ là Vũ Thị Thiết, còn lại là Vũ Nơng, bụng mang dạ chửa. Mẹ Trơng
Sinh ốm chết,Vũ Nơng lo ma chay chu tất. Giặc tan, Trơng Sinh trở về nhà, nghe lời
con nhỏ, nghi là vợ mình khơng chung thuỷ. Vũ Nơng bị oan, bèn gieo mình xuống

sơng Hồng Giang tự vẫn. Sau đó, vào một đêm Trơng Sinh cùng con trai ngồi bên
đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tờng và nói đó chính là ngời hay tới đêm đêm. Lúc
đó chàng mới hiểu ra vợ mình bị oan. Phan Lang là bạn cùng làng với Vũ Nơng, do cu
mạng thần rùa Linh Phi, vợ vua Nam Hải, nên khi chạy nạn, chết đuối ở biển đã đ ợc
Linh Phi cứu sống để trả ơn . Phan Lang gặp lại Vũ Nơng trong động của Linh Phi .
Hai ngời nhận ra nhau Phan Lang đợc trở về trần gian, Vũ Nơng gửi chiếc hoa vàng
cùng lời nhắn cho Trơng Sinh. Trơng Sinh nghe Phan Lang kể thơng nhớ vợ vô cùng,
bèn lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang. Vũ Nơng trở về ngồi trên kiệu hoa đứng
giữa dòng, lúc n, lỳc hin.

Bài tập 3 : Tóm tắt rút ngắn hơn văn bản trên :

Xa cú chng Trng Sinh, va cới vợ xong đã phải đi lính. Giặc tan Trơng Sinh trở
về, nghe lời con nhỏ, nghi oan là vợ mình khơng chung thuỷ. Vũ

Nơng bị oan, bèn gieo mình xuống sơng Hồng Giang tự vẫn. Một đêm Trơng
Sinh cùng con trai ngồi bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tờng và nói đó chính là
ngời hay tới đêm đêm. Lúc đó chàng mới hiểu ra vợ mình bị oan. Phan lang tình cờ
gặp lại Vũ Nơng dới thuỷ cung. Khi Phan Lang trở về trần gian, Vũ Nơng gửi chiếc
hoa vàng cùng lời nhắn cho Trơng Sinh. Trơng Sinh lập đàn giải oan trên bến Hoàng
Giang. Vũ Nơng trở về ngồi trên chiếc kiệu hoa đứng giữa dịng, lúc ẩn, lúc hiện.

* Häc sinh rót ra ghi nhí theo SGK.

Hoạt động 3: III. Hớng dẫn luyện tập.
Bài tập 1: - Học sinh làm bài tập theo hai nhóm.

- Nhóm cử một đại diện lên trình bày, lớp nhận xét.
Bài tập 2: - Làm ở nhà.

d. Híng dÉn häc ë nhµ.
Häc sinh làm bài tập 2.
Soạn bài " Chuyện cũ...".
e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

Ngày soạn: 17/09/2011
Tuần 5:

Tiết 21. Bài 4 :

S phỏt triển của từ vựng
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Học sinh nắm đợc từ vựng của một ngôn ngữ không ngừng phát triển.

- Sự phát triển của từ vựng đợc diễn ra trớc hết theo cách phát triển nghĩa của từ
thành nhiều nghĩa trên cơ sở nghĩa gốc. Hai phơng thức chủ yếu phát triển nghĩa là ẩn
dụ và hoán d.

2. Kỹ năng:

- Rèn kĩ năng mở rộng vốn từ theo c¸ch ph¸t triĨn tõ vùng.

- NhËn biÕt ý nghÜa của từ ngữ trong các cụm từ và trong văn bản.

- Phân biệt các phơng thức tạo nghĩa mới của từ ngữ với các phép tu từ ẩn dụ,
hoán dụ.

3. Thỏi :

- Có ý thức phát triển thêm các từ mới.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo ¸n, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo,

- Bng ph, ti liệu có liên quan đến nội
bài học, Giấy A4,...

- Vë ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tin trỡnh t chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)
* Giíi thiƯu bµi míi:

Ngơn ngữ là một hiện tợng xã hội. Nó ngừng biến đổi theo sự vận động của xã
hội. Sự phát triển của Tiếng Việt, cũng nh ngôn ngữ nói chung, đợc thể hiện trên cả 3
mặt: ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp. Bài học hôm nay chỉ đề cập đến sự phát triển của
Tiếng Việt về mặt từ vựng.

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu sự biến đổi và
sự phát triển nghĩa của từ bằng cách
cho HS trả lời các câu hỏi.

- Cho biÕt tõ " kinh tế " trong bài thơ "
Vào.... cảm tác" của Phan Bội Châu có
ý nghĩa gì ?

- Ngy nay từ này có đợc hiểu nh vậy
khơng?

- Qua đó em có nhận xét gì về nghĩa
của từ ?

Giáo viên: Nh vậy trong quá trình phát
triển xã hội những sự vật, hiện tợng mới
nảy sinh. Do vậy ngôn ngữ cũng phải có
những từ ngữ mới để biểu thị các sự vật,
hiện tợng đó. Một trong hai hớng phát
triển nghĩa của từ đó là hình thành
nghĩa mới và nghĩa cũ mất đi.

Học sinh đọc ví dụ ( Bảng phụ ).

- Xác định nghĩa gốc và nghĩa chuyển
của từ : Xuân, Tay trong các ví dụ.

Giáo viên : Nh vậy nghĩa của từ biến
đổi và phát triển theo một hớng nữa đó
là hình thành các nghĩa mới cùng tồn tại

với nghĩa gốc và có quan hệ với nghĩa
gốc .

I. Sự biến đổi và phát triển nghĩa của
từ ngữ.

* Ph©n tÝch vÝ dô.

1, Kinh tế : trị nớc cứu đời-> Tác giả ôm
ấp hoài bão trông coi việc nớc, cứu giúp
ngời đời.

Kinh tế: Chỉ toàn bộ hành động của con
ngời trong lao động sản xuất, trao đổi,
phân phối và sử dụng của cải vật chất làm
ra.

-> Nhận xét: Nghĩa của từ khơng phải bất
biến. Nó có thể thay đổi theo thời gian.
Có những nghĩa cũ bị mất đi và những
nghĩa mới đợc hỡnh thnh.

=> Hình thành nghĩa mới, nghĩa cũ mất
đi.

Ví dụ : Đăm chiêu :

-> Phải và trái (nghĩa cũ ).

-> Băn khoăn suy nghĩ ( nghĩa mới )

2, Xuân.

a, Xuân (1): mùa chuyển tiếp từ đông
sang hạ, đợc coi là mở đầu của một năm
-> nghĩa gc.

Xuân (2): tuổi trẻ ( nghĩa chuyển )

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

- Từ đó em rút ra kết luận gì về sự biến
đổi và phát triển của từ ngữ.

Gi¸o viên lấy ví dụ minh hoạ cho học
sinh.

- Trong trng hợp có nghĩa chuyển đó
đợc hình thành theo phơng thức chuyn
ngha no ?

Dựa trên quan hệ tiếp cận ( gần nhau )

- HÃy phân biệt ẩn dụ, hoán dụ từ vùng
häc víi Èn dơ, ho¸n dơ tu tõ häc.

Giáo viên chốt vấn đề - học sinh đọc ghi
nhớ.

Tay (2) : Ngời chuyên hành động hay giỏi
một môn, một nghề nào đó -> chuyển
nghĩa.

* KÕt luËn :

1, Nghĩa của từ biến đổi và phỏt trin
theo hai hng :

- Hình thành nghĩa mới và nghĩa cũ mất
đi.

- Hình thành nghĩa mới cùng tồn tại với
nghĩa gốc và có quan hệ với nghÜa gèc.
2, Ph¬ng thøc chun nghÜa cđa tõ : Cã
hai phơng thức

- ẩn dụ :

+ Hình thức. Dựa vào sự giống nhau
+ Cách thức. giữa hai sự vật, hiện
+ Chức năng. tợng.

+ Kết quả.
- Hoán dụ :

+Lấy bộ phận chỉ toàn thÓ.

+Vật chứa đựng chỉ vật đợc chứa đựng.
+ Lấy trang phục thay cho ngời.

=> Cả hai phơng thức này đều căn cứ vào
quy luật liên tởng.

3, Sự khác nhau giữa ẩn dụ và hoán dụ tu
từ học với ẩn dụ, hoán dụ từ vựng học.
- ẩn dụ, hoán dụ tu từ học là những biện
pháp tu từ, nó chỉ mang nghĩa lâm thời
không tạo ra ý nghĩa mới cho từ. Đây là
cách diễn đạt bằng hình ảnh, hình tợng,
mang tính biểu cảm cho câu nói.

- ẩn dụ, hốn dụ từ vựng học tạo nghĩa
mới thực sự của từ, các nghĩa này đợc ghi
trong từ điển.

* Ghi nhớ : SGK.
Hoạt động 2: GV hớng dẫn HS làm bài tập. II. Luyện tập

Bài tập 1 : Xác định nghĩa của từ " Chân "
a, Từ " Chân": đợc dùng với nghĩa gốc .

b, Từ " Chân": đợc dùng với nghĩa chuyển theo phơng thức hoán dụ.
c, Từ " Chân": đợc dùng với nghĩa chuyển theo phơng thức ẩn dụ.
d, Từ " Chân": đợc dùng với nghĩa chuyển theo phơng thức ẩn dụ.
Bài tập 2 :

Trong những cách dùng trà a-ti-sô, trà hà thủ ô, trà sâm,... từ "trà" đợc dùng với
nghĩa chuyển, chứ không phải là nghĩa gốc nh đợc giới thiệu ở trên. Trà ở những cách
dùng trên có nghĩa là sản phẩm từ thực vật, đợc chế biến thành dạng khô, dùng để pha
nớc uống -> Phơng thức ẩn dụ.

Bài tập 3 : Cách dùng : Đồng hồ điện tử, đồng hồ nớc....từ đồng hồ đợc hiểu với
nghĩa chuyển theo phơng thức ẩn dụ, chỉ khí cụ dùng để đo có bề ngồi giống đồng

hồ -> đợc chuyển nghĩa theo phơng thức ẩn dụ.

d. Híng dÉn häc ë nhµ.
- Häc sinh lµm bµi tËp 4,5.
- Häc thcghi nhí.

- Soạn bài tiếp theo.

e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

...
...
...
...

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

TiÕt 22. Bµi 5 :

Chun cị trong phủ chúa Trịnh
(Trích: Vũ trung tuỳ bút Phạm §×nh Hỉ)

Đọc thêm 
-A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- HS thấy đợc cuộc sống xa hoa của vua chúa, sự nhũng nhiễu của quan lại thời
Lê- Trịnh và thái độ phê phán của tác giả.

- Bớc đầu nhận biết đợc đặc trng cơ bản của thể loại tuỳ bút đời xa xa và đánh

giá đợc nghệ thuật của những dịng ghi chép đầy tính hiện thực này.

2. Kü năng:

- Rốn k nng c, cm nhn th loi tu bút cổ.
3. Thái độ:

- Có cái nhìn phê phán trớc hiện thực suy tàn của chế độ phong kiến Việt Nam
cui th k XVIII.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Gi¸o ¸n, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo,

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài học, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)

1. Kể tóm tắt " Chuyện ngời con gái Nam X¬ng ".

2. Hãy nêu chủ đề và phân tích ý nghĩa của kết truyện " Ngời con gái Nam Xơng

* Giíi thiƯu bµi míi:

Giáo viên dựa vào chú thích * để giải thích bài.

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động1: Hớng dẫn tìm hiểu
chung.

- Em h·y giíi thiƯu mét vµi nÐt tiêu
biểu về tác giả và tác phẩm " Vị trung
t bót ".

- Em biÕt g× vỊ " Chun cũ trong Phủ
Chúa Trịnh "?

(Học sinh phát biểu giáo viên giới thiệu
thêm).

- Giỏo viờn hng dn c, 2 hc sinh
c.

Giáo viên kiểm tra việc nắm bắt từ khó
của học sinh.

- Xác định thể loại của văn bản ?
- Em biết gỡ v th tu bỳt?

Giáo viên nhắc lại khái niệm thĨ t

I. T×m hiĨu chung :
1. Tác giả:

- Phm ỡnh H ( 1768 - 1839 ) - quê ở
tỉnh Hải Dơng, là một nho sĩ sống vào
thời triều đại phong kiến khủng hoảng nên
có t tởng ẩn c.

- " Vũ trung tuỳ bút " là một tác phẩm nổi
tiếng của ông, là kí thác tâm sự bất đắc
chí của một nho sĩ không gặp thời, tác
phẩm đã ghi lại một cách sinh động, hấp
dẫn hiện thực đen tối của lịch sử nớc ta
thời đó.

- Vũ trung tuỳ bút (ghi chép tuỳ bút viết
trong ma ) đợc viết vào đầu thời Nguyễn,
gồm 88 mẩu chuyện nhỏ.

2. Chuyện cũ trong Phủ Chúa Trịnh.
- Là 1/ 88 truyện ghi chép về cuộc sống
và sinh hoạt ở phủ chúa thời Thịnh Vơng
Trịnh Sâm ( 1742 - 1782 ), một vị chua
nổi tiếng thơng minh, quyết đốn và kiêu
căng xa xỉ, càng về cuối đời càng bỏ bê
triều, đắm chìm trong xa hoa, hởng lc
cựng ng Th Hu.

3. Đọc.

4. Giải thích từ khó :
- Hoạn quan : Thái giám

- Cung giám : Nơi ë lµm viƯc cđa các
hoạn quan.

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

bút.

- Vn bn cú thể đợc chia thành mấy
phần? Nội dung từng phần.

Hoạt động 2: Hớng dẫn phân tích .
Học sinh đọc lại đoạn mt.

Giáo viên sơ qua vỊ nh©n vËt lịch sử
Trịnh Sâm.

- vn bn ny thúi ăn chơi xa xỉ của
chúa Trịnh dẫ đợc tác giả miêu tả nh
thế nào ?

( Tháng 3-4 lần binh lính dàn hầu vòng
quanh 4 mặt hồ, nội thâng ăn mặc giả
đàn bà làm bán hàng quanh hồ,dàn
nhạc khắp ni...)

- Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu
tả của tác giả ở đoạn này.

- Việc miêu tả nh vậy có tác dụng gì ?
Giáo viên bình.

Hc sinh c đoạn " Mỗi khi ...biết đó
là triệu bất từng."

- T¹i sao kết thúc đoạn văn miêu tả này
tác giả lại nãi " KỴ tri thøc ...bÊt tõng. "

- Em cảm nhận đợc gì về tình cảm của
của tác giả ở on vn ny.

Giáo viên chuyển ý : Sách xa có câu "
Thợng bất chính hạ tắc loạn" - cấp trên
không chân chính, nghiêm túc thì cấp
dới tất sẽ loạn, chúa ở trên cao mải mê
ăn chơi sa đoạ, tất yếu quan cÊp díi û
thÕ lµm cµn.

Hoạt động 3:

- ở đoạn văn thứ 2 tác giả đã cho ta
thấy rõ điều gì ?

+ Bọn hoạn quan đã nhũng nhiễu dân
bằng những thủ đoạn nào?

6. Bè côc : 2 phÇn.

- Từ đầu....triệu bất từng : Cuộc sống xa
hoa hởng lạc của Thịnh Vơng Trịnh Sâm.
- Còn lại : Những hoạt động của bọn quan
lại thái giám.

II. Ph©n tÝch :

1. Cuộc sống xa hoa hởng lạc Thịnh 
V-ơng Trịnh Sâm và quan lại hầu cận.
- Cho xây dựng nhiều cung điện, đình đài
liên miên, đi chơi liên miên -> hao tài tốn
của, huy động nhiều sức dân.

- Những cuộc dạo chơi ở Tây Hồ diễn ra
thờng xuyên, huy động rất nhiều ngời hầu
hạ, bày đặt những trị giải trí lố lăng và
tốn kém.

- Việc tìm thu vật " phụng thủ "- thực chất
là cớp đoạt của quý trong thiên hạ (Chim
q, thú lạ, cây cổ thụ, những hịn đá hình
dáng kì lạ, chậu hoa cây cảnh) về tơ điểm
cho nơi ở của chúa. Tác giả miêu tả kĩ
việc công phu đa một cây đa cổ thụ....phải
một cơ binh hàng trăm ngời mới tin nổi.
-> Tác giả miêu tả các sự việc một cách
cụ thể, chân thực, khách quan, khơng lời
bình, có lời kể có miêu tả tỉ mỉ vài sự kiện
để khắc hoạ ấn tợng.

=> Làm nổi bật bức tranh phồn hoa mà
giả dối, tởng chỉ ghi chép, khơng một lời
bình mà sự việc nó cứ tự phơi bày những
nét rởm hợm, nực cời đáng chê trách.
- Cảnh đêm nơi vờn chúa là cảnh đợc
miêu tả thực: chân cầm dị thú, cổ mộc
quái thạch lại đợc bày vẽ nh " bến bể đầu
non nhng âm thanh lại gợi cảm giác ghê
rợn trớc một cái gì đang tan tác, đau
th-ơng chứ không phải trớc cảnh đẹp bình
yên, phồn thực, no ấm, đó là " triệu bất
từng": điềm gở -> cảm nghĩ tác giả đợc
bộc lộ trực tiếp ( kẻ trí thức giả nhân..)
- Tác giả nh cảm nhận đợc, dự báo trớc sự
suy vong tất yếu của một triều đại chỉ biết
chăm lo đến chuyện ăn chơi hởng lạc trên
mồ hôi, nớc mắt và cả xơng máu của dân
lành -> Điều đó đã xảy ra khơng lâu sau
khi Thnh Vng mt.

2. Thủ đoạn nhũng nhiễu dân của bọn
hoạn quan cung giám :

* Thủ đoạn :

- Ban ngày đi dò la xem nhà ai có chậu
hoa cây cảnh, chim hót khiếu hay biên hai
chữ " phụng thủ" vào nh÷ng vËt Êy.

- Đêm đến : Cho quan lính lấy rồi vu cho

chủ nhà giấu vật cung phụng để doạ lấy
tiền.

- Vật to quá : bắt phá tờng để đem ra...
-> Đây là hành động vừa ăn cớp vừa la
làng -> thật vô lý, bất công.

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

- Hậu quả của những thủ đoạn này là
gì?

Giáo viên bình.

- Đoạn văn cuối " Nhà ta ở....ví cì Êy "
cã ý nghÜa g× ?

- Em cã nhËn xét gì về nghệ thuật thể
hiện của tác giả ở đoạn này.

Giáo viên bình.

Hot ng 3: Hng dn tng kt luyện
tập.

- Qua văn bản này, em có thể khái quát
một trong những nguyên nhân khiến
chính quyền Lê - Trịnh sụp khụng
th cu vón l gỡ?

- Đặc sắc nghệ thuật của bài văn là ở
những điểm nào ?

Học sinh phát biểu - lớp nhận xét, Giáo
viên rút ra ghi nhớ.

Hc sinh đọc to ghi nhớ SGK.

Häc sinh th¶o luËn nhãm c©u hái sè3
SGK.

Học sinh trình bày, Giáo viên treo bảng
phụ để HS quan sát:

hủ bá cđa q cđa m×nh.

- Chính mẹ tác giả cũng phải chặt bỏ một
cây lê và hai cây lựu quý rất đẹp trong
v-ờn nhà mình để tránh tai hoạ.

*NghÖ thuËt : Tác giả nêu dÉn chøng ë
ngoµi råi kÕt thóc bằng một dẫn chứng tại
nhà mình.

ỏng vn mang tớnh chân thực, sinh động,
ngời đọc thấy rõ dấu hiệu " triệu bất từng
" hơn, tính chất phê phán mạnh mẽ hơn :
-> Cuộc sống xa hoa vô độ, sự lũng đoạn
của chúa Trịnh cùng quan lại chính là
nguyên nhân dẫn tới cuộc sống khổ cực
của nhân dân ta-> ( giá trị tố cáo hiện
thực )

III. Tæng kÕt - luyện tập.
1. Ghi nhớ : SGK

2. Sự khác nhau giữa t bót vµ trun

T Bót.

- Cốt truyện đơn giản, mờ nhạt hoặc
khơng có cốt truyện.

- KÕt cÊu tù do, láng lỴo, cã khi tản
mạn, tuỳ theo cảm xúc ngời viết.

- Giàu tính cảm xúc, chủ quan ( chất
trữ tình)

- Chi tiết, sự việc chân thực có khi từ
những điều mắt thấy tai nghe trong
thùc tiÔn cuộc sống.

Truyện

- Thuộc loại tự sự, văn xuôi, có chi tiết, sự
việc, cảm xúc nhân vật.

- Cốt truyện nhất thiết phải có, có khi lắt
léo, phức tạp.

- Kt cấu chặt chẽ, sắp đặt đầy dụng ý

nghệ thuật của ngời viết.

- Tính cảm xúc chủ quan đợc thể hiện kín
đáo qua nhân vật, sự việc.

- Chi tiết sự việc phần nhiều đợc h cu,
sỏng to.

- Hoàn thành phần luyện tập soạn bài tiÕp
theo.

D. Híng dÉn học ở nhà.
- Học thuộcghi nhớ.

- Soạn bài tiếp theo.

e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

Ngày soạn: 20/09/2011
Tiết 23-24. Bài 5:

Hoàng Lê nhất thống chí
hồi thứ mời bốn

Đánh Ngọc Hồi, quân Thanh bị thua trận
Bỏ Thăng Long, Chiêu Thống trốn ra ngoài

(Ngụ Gia Vn Phỏi)
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Cảm nhận đợc vẻ đẹp hào hùng của ngời anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong
đại phá quân Thanh, sự thảm bại của bọn xâm lợc và số phận của lũ vua quan phản
dân hại nớc.

- Hiểu sơ bộ về thể loại và giá trị nghệ thuật của lối văn trần thuật kết hợp với
miêu tả chõn thc, sinh ng.

2. Kỹ năng:

-Rốn luyn kh nng cm nhận tác phẩm viết theo thể chí.
3. Thái độ:

- Tự hào về ngời anh hùng Nguyễn Huệ và thấy đợc sự thất bại thảm hại của tớng
lĩnh nhà Thanh.

B. ChuÈn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo án, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
kh¶o,…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài học, Giấy A4,...

- Vë ghi, vë bài soạn, SGK, SBT,

C . Tin trỡnh t chc cỏc hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)

- Cuộc sống xa hoa, hởng lạc của Trịnh Sâm và quan lại hầu cận đợc tác giả miêu
tả nh thế nào trong " Vũ trung tuỳ bút''

"Chuyện cũ...Trịnh'' đề cập đến vấn đề gỡ?
* Gii thiu bi mi:

Giáo viên tóm tắt: diễn biÕn ë 2 håi 12, 13, dÉn vµo håi 14.

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: GV hớng dẫn tìm hiểu
chung.

- Tr×nh bµy hiĨu biÕt cđa em vỊ nhãm
Ng« Gia Văn Phái ?

Học sinh trả lời - Giáo viên giới thiệu
thêm.

- Giới thiệu vài nét cơ bản về tác phẩm
''Hoàng Lê nhất thống chí"

Giáo viên giới thiệu thêm về tác phẩm.
- HÃy giới thiệu vị trí ®o¹n trÝch.

Giáo viên cho học sinh đọc, đoạn trích
( on tiờu biu )

Giáo viên kiểm tra việc nắm từ khó của
học sinh.

- Đoạn trích có thể chia thành mấy phần,
tóm tắt từng đoạn.

I. Tìm hiểu chung.
1. Tác giả:

* Ngụ Gia Văn Phái: 1 nhóm tác giả
thuộc dịng họ Ngơ Thì, trong đó có 2
tác giả chính là Ngơ Thì Chí
(1758-1788), làm quen thời Lê Chiêu Thống và
Ngơ Thì Du (1772-1840) làm quan dới
triều Nguyễn.

* Hoàng Lê nhất thống chí là tiểu thuyết
lịch sư - mét t¸c phẩm văn xuôi chữ
Hán- Ghi chép vÒ sù thèng nhÊt vơng
triều nhà Lê. Gồm 17 hồi.

* Đoạn trích: hồi 14(trích), viết về sự
kiện vua Quang Trung i phỏ quõn
Thanh.

2. Đọc- giải nghĩa tõ khã.

- Đoạn1: Từ đầu...năm Mậu Thân
1788: Đợc tin báo quân Thanh đã chiếm
Thăng Long , Bắc Bình Vơng Nguyễn
Huệ lên ngôi hoàng đế và thân chinh
cm quõn dp gic.

- Đoạn 2: Tiếp...kéo vào thành

Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng
lẫy lừng của vua Quang Trung.

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

- Từ đó em hãy nêu đại ý của đoạn trích

Hoạt động 2: GV hớng dẫn phân tích.
- Qua đoạn trích này em cảm nhận hình
ảnh ngời anh hùng dân tộc Quang Trung
- Nguyễn Huệ nh th no?

Học sinh tự do phát biểu.
Giáo viên hƯ thèng l¹i.

- Em đánh giá nh thế nào về việc
Nguyễn Huệ ra lời phủ dụ qn lính ở
Nghệ An?

- Em hãy tìm chi tiết, dẫn chứng thể hiện
ở đoạn trích để chứng tỏ ơng có tài dụng

binh nh thần.

- Hãy đọc đoạn văn thể hiện ý chí quyết
thắng, tinh thần dũng cảm trong chiến
trận của Nguyễn Huệ.

- Ph©n tÝch vua Quang Trung trong trËn

Thanh vµ sù thảm hại của vua tôi Lê
Chiêu Thống.

3. Đại ý :

- Đoạn trích miêu tả chiến thắng lẫy
lững của vua Quang Trung, Sự thảm bại
của quân tớng nhà Thanh và số phận của
vua quan phản nớc, hại dân.

II. Phân tích:

1. Hình ảnh ngêi anh hïng d©n téc
Quang Trung - Ngun H

* Con ngời hành động mạnh mẽ, quyết
đốn, xơng xáo, nhanh gọn, quả quyết:
+ Nghe tin giặc chiếm Thăng Long- ông
không hề nao núng, ''Định thân chinh
cầm quân đi ngay''.

+ Trong 1 tháng, ông đã làm đợc nhiều

việc lớn: tế cáo Trời đất, lên ngơi hồng
đế...tuyển mộ qn lính duyệt binh ở
Nghệ An, định kế hoạch hành quân,
đánh giặc, đối phó với nhà Thanh sau
chiến thắng.

* Trí tuệ sáng suốt, nhạy bén: Thể hiện:
+ Phân tích tình hình, tơng quan giữa
giữa ta và địch một cách chính xác. Dụ
lính ở Nghệ An; khẳng định chủ quyền
dân tộc, lên án hoạt động xâm lăng phi
nghĩa của giặc...gợi truyền thống
chống ngoại xâm của dân tộc...-> Lời
du nh bài hịch ngắn gọn và sâu xa, có
tác động kích thích lịng u nớc, truyền
thống quật cờng của dõn tc

+ Xét đoán dùng ngời (phê bình và khen
ngợi tớng Sở, Lân)

+ Khiờm tn bit tỡm ngi ti giỏi để
bàn mu lợc...

+ Dự đốn chính xác, ý chí quyết thắng
và tầm nhìn xa trơng rộng: Định hoạch
kế hoạch ngoại giao sau chiến tranh để
bảo vệ hoà bình lâu dài

* Tµi dơng binh nh thÇn: Cuéc hành
quân thần tốc, thế giới phải khâm phục.

+ 24 tháng chạp: Tại PXuân (Huế) nhận
tin báo, họp bàn viƯc qu©n.

+ 25: Lập đàn tế trời đất, lên ngơi hong
, h lnh xut quõn.

+ 29: Đến Nghệ An, gặp Nguyễn Thiếp,
tuyển quân, duyệt binh, ra lời dụ

+ 30: Ngày đi 150 km hành quân ra Tam
Điệp gặp tớng Sở, Lân, ăn tết trớc. Đêm
tiến quân ra Thăng long.

+ Vừa hàng quân, vừa đánh giặc, nữa
đêm ngày 3 Tết đánh quân Hạ Hồi

+ Ngµy 5 TÕt Thăng Long, vợt kế hoạch
2 ngày.

* ýchí quyết thắng, tinh thần dũng cảm
trong chiến trận: Đoạn văn khắc hoạ
thành công hình ảnh ngêi anh hïng
Quang Trung - NguyÔn HuÖ lÉm liÖt
trong chiÕn trËn:

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

đánh Ngọc Hồi

- Em cã nhËn xÐt g× về nghệ thuật xây
dựng truyện ở đoạn này?

Qua ú em cảm nhận đợc gì về hình ảnh
ngời anh hùng dân tộc trong lịch sử
chống giặc ngoại xâm đợc thể hiện ở
tiểu thuyết lịch sử?

- Theo em nguồn cảm hứng nào đã chi
phối ngịi bút tác giả khi tạo dựng hình
ảnh ngời anh hựng dõn tc ny?

( Giáo viên nên nói thêm)

Giáo viên giới thiệu về nhân vật Tôn Sĩ
Nghị

- S thảm hại của quân tớng nhà Thanh
đợc thác giả miêu tả nh thế nào?

- Số phận của bọn vua tôi Lê Chiêu
Thống đợc miêu t nh th no?

Giáo viên kể cho học sinh biết thªm vỊ
sè phËn cđa Lª Chiªu Thèng sau khi
sang tàu.

- Nhận xét về lối văn trần thuận ở
đoạn 2 .

Giáo viên: Cho học sinh thảo luận
nhóm câu hỏi 4

1- Cho hc sinh đọc 2 đoạn văn để từ đó
rút ra nhận xét.

Hoạt động 3: GV hớng dẫn tổng kết 
-Luyn tp

- Qua đoạn trÝch, håi 14 t¸c

+ Dới sự chỉ huy của Quang Trung, qn
lính hàng quân trên 1 chặng đờng dài từ
Nam ra Bắc mà chiến đấu vô cùng dũng
cảm, mãnh liệt, bằng khí thế chiến
thắng.

+ Hình ảnh Quang Trung trong trận đánh
Ngọc Hồi thật mãnh liệt

* Nghệ thuật: Đoạn văn ghi lại những sự
kiện, lịch sử diễn ra gấp gáp, khẩn trơng
miêu tả cụ thể từng hành động, lời nói
của nhân vật chính, từng trận đánh.
-> Hình ảnh ngời anh hùng đợc khắc họa
rõ nét vơí tính cách quả cảm, mạnh mẽ,
trí tuệ, sáng suốt, nhạy bén, tài dụng
binh nh thần, là ngời tổ chức và là linh
hồn của chiến công vĩ đại -> đây là đặc
điểm của tiến trình lịch sử.

-> Các tác giả viết tiểu thuyết lịch sử là
luôn đề cao quan điểm phản ánh hiện

thực: Tôn trọng sự thực lí tởng, ý thức
dân tộc. Mặc dù các tác giả Ngô Gia
Văn Phái là những cựu thần, chịu ơn sâu
nghĩa nặng của nhà Lê, nhng họ không
thể bỏ qua sự thật. Vua Lê hèn yếu đã
cõng rắn cắn gà nhà và chiến công lẫy
lừng của vua Quang Trung là niềm tự
hào lớn lao của cả dân tộc.

2. Sù thảm bại của quân xâm lợc nhà
Thanh và bọn bán nớc của quân xâm 
l-ợc Thanh.

a) Sự thảm hại của quân xâm lợc Thanh.
- Tôn Sĩ Nghị kéo quân sang An Nam là
nhằm lợi ích riêng + Là 1 tên tớng bất
tài, quần quân mà không biết thực h ra
sao.

+ Sự kiêu căng tự mãn, chủ quan khinh
địch + cho quân lính mặc sức vui chơi.
- Khi Tây Sơn ỏnh n ni:

+ Tớng thì sợ hÃi lo chuồn trớc

+ Qu©n: ai nÊy rông rêi, xin hành bỏ
chạy.

+ Quõn s hoảng hồn, tan tác, xô đảy
nhau rơi xuống sụng m cht.

-> Sông Nhị Hà tắc nghẽn không chảy
đ-ợc.

b) Số phận thảm h¹i cđa bän vua tôi
phản nớc, hại dân.

- ChÞu chung sè phËn bi th¶m cu¶ kỴ
vong qc:

+ Lê Chiêu Thống + Thái hậu chạy bán
sống bán chết, luôn mấy ngày không ăn.
+ May gặp ngời thổ hào cứu giúp chỉ
đ-ờng cho chạy trốn- gặp đợc Tơn Sĩ Nghị
''nhìn nhau than thở, ốn giận chảy nớc
mắt''.

-> Nghệ thuật: kể chuyện xen miêu tả
một cách sinh động cụ thể, gây ấn tợng
mạnh.

* NghƯ tht miªu t¶:

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

phẩm''Hồng Lê Nhất Thống Chí'' em
cảm nhận đợc những gì?

Học sinh rút ra ghi nhớ
Học sinh đọc to ghi nhớ.

- Hãy phát biểu chủ đề ca vn bn?

quan hàm chứa hàm chứa vẻ hả hê, sung
sớng của ngời thắng trận trớc kẻ xâm
l-ợc.

III. Tổng kÕt - Lun tËp 
1) Ghi nhí: SGK

2) Chủ đề:

- Phản ánh chiến dịch hành quân thần
tốc, giải phóng Thăng Long, sự bạc nhợc
của vua tôi nhà Lê.

- Ca ngi ngi anh hựng dõn tc ti ba
Nguyễn Huệ, khẳng định quyết tâm của
dân tộc ta chống xâm lợc bảo vệ nền độc
lập vững bền.

D. Híng dÉn học ở nhà.
- Làm phần luyện tập.

- Chuẩn bị tiết tiếp theo.

e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

Ngày soạn: 22/09/2011
Tiết 25. Bài 5:

Sự phát triển của tõ vùng

(TiÕp theo)

A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Học sinh nắm đợc hiện tợng phát triển của từ vựng của một ngôn ngữ bằng
cách tăng số lợng từ ngữ :

+ Tạo thêm tữ ngữ mới.

+ Mợn từ ngữ của tiếng nớc ngoài.
2. Kỹ năng:

- Rèn khả năng tạo từ mới cũng nh nhận biết từ ngữ mới tạo ra và từ ngữ mợn
của tiếng nớc ngoài. Sử dụng từ ngữ mợn tiếng nớc ngoài phù hợp.

3. Thỏi :

- Có ý thức tạo từ ngữ mới.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo án, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
kh¶o,…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến ni

bi hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,…

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)
* Giíi thiƯu bµi míi:

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: GV hớng dẫn HS thảo
luận.

Häc sinh thảo luận câu hỏi 1.

Tra từ điển cho những từ míi cÊu t¹o.

- Giáo viên hớng dẫn cho học sinh tra từ
KHBH đầy đủ sạch đẹp có chất lợng

- Trong Tiếng Việt có những từ đợc cấu
tạo theo mơ hình X+ tặc.

Hãy tìm những từ ngữ mối xã hội cấu
tạo theo mơ hình đó.

- Từ đó em rút ra nhận xét gì về sự phát
triển nghĩa của từ vựng?

- Cã mấy cách tạo từ mới.

Học sinh làm bài tập 1.
Học sinh làm theo nhóm 3.

Hot ng 2:

I. Tạo tự mới:
* VÝ dô:

- Điện thoại di động: điện thoại vô tuyến
nhỏ mang theo ngời, đợc sử dụng trong
vùng phủ sóng của cơ sở cho thuê bao.
- Kinh tế tri thức: nền kinh tế chủ yếu dựa
vào việc sản xuất, lu thơng, phân phối các
sản phẩm có hàm lợng tri thức cao.

- Đặc khu kinh tế: khu vực dành riêng cho
để thu hút vốn và công nghệ nớc ngồi với
những chính sách u đãi.

- Sở hữu trí tuệ: quyền sở hữu đối với sản
phẩm do hoạt động trí tuệ mang lại, đợc
pháp luật bảo hộ quyền tácgiả...

- X + tặc = lâm + tặc = tin tặc...

* Ghi nhớ: - Tạo từ mới là một cách để
phát triển từ vựng Tiếng Việt.

- Cã 2 c¸ch tạo từ mới:
+ Phơng thức láy:

Vớ d: iu , iu đàng, lỉnh kỉnh, lịch
kịch,....

+ Phơng thức ghép: các từ ngữ mới chủ
yếu đợc tạo ra bằng cách ghép các tiếng
lại vi nhau.

Ví dụ: xe máy, xe tăng,.., công nông,...
Bài tập 1:

X + trờng: chiến trờng, công trờng...
X + hoá: ô xi hoá, lÃo hoá...

X + điện tư: th ®iƯn tư, thơng mại điện
tử...

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

GV:cho HS đọc, trả lời các câu hỏi
phần II.

Học sinh đọc ví dụ 1a, b
- Tìm từ Hán Vit

- Học sinh làm bài tập 2 mục II.
- Những từ này có nguồn gốc từ đâu?
- Vậy qua phân tÝch vÝ dơ em cã thĨ rót
ra nhËn xÐt g×?

Học sinh đọc to ghi nhớ

Hoạt động 3:

GV : Híng dÉn luyện tập

Giáo viên cho học sinh làm theo nhóm
(thi tiếp sức).

* Ví dụ: 1) Tìm từ Hán Việt:

1a: Thanh minh, tiết, lễ, tảo mộ, hội, đạp
thanh, yến thanh, bộ hành, xuân, tài tử,
giai nhân.

1b: B¹c mƯnh, duyªn phËn, thần linh,
chứng giám, thiếp, đoan trang, tiết trinh,
bạch, ngọc.

2) Từ ngữ mới: 
a, Bệnh AIDS
b, Ma-két-ting.

-> Có ngn gèc tõ tiÕng Anh.
* Ghi nhí:

Trong q trình phát triển, Tiếng Việt đã
mợn rất nhiều từ ngữ nớc ngoài để làm
phong phú cho vốn Tiếng Việt. Chủ yếu

là mợn tiếng Hán.

III. Luyện tập
Bài tập 2:
Bài 3.

Từ mợn tiếng Hán: mÃng xà, biên phòng,
tham ô, ô thuế, phê phán, ca sĩ, nô lệ.
- Từ mợn ngôn ngữ Châu Âu : Xà phòng,
ôtô, ra- đi -ô, ôxi, cà phê, ca nô.

D. H íng dÉn häc ë nhµ.
- Lµm bµi tËp 4.

- Soạn bài tuần 6.

e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

...
...
...
Ngày soạn: 23/09/2011
Tuần 6:

Tiết 26. Bài 6:

Truyện Kiều của Nguyễn Du
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:

1. Kiến thức:

- Nắm đợc những nét chủ yếu về cuộc đời, con ngời, sự nghiệp văn chơng của
Nguyễn Du.

- Nắm đợc cốt truyện, những giá trị cơ bản về nội dung và nghệ thuật của Truyện
Kiều. Từ đó thấy đợc Truyện Kiều là kiệt tác của văn học dân tộc.

2. Kỹ năng:

- Có kĩ năng cảm nhận tác phẩm truyện thơ nôm trong VHTĐ.
- Rèn luyện kỹ năng tóm t¾t trun.

3. Thái độ:

- GD lịng tự hào về nền văn hóa dân tộc, tự hào về đại thi hào Nguyễn Du, về di
sản văn hóa quý giá của ụng, c bit l Truyn Kiu.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo án, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo, Văn b¶n Trun KiỊu, su tầm
một số lời bình về Nguyễn Du vµ Trun
KiỊu.

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan n ni
bi hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT, su tầm
tranh ảnh ,

C . Tin trỡnh tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

Đỉnh cao nhất của văn học trung đại Việt Nam từ thế kỉ X - hết thế kỉ XIX là đại
thi hào - danh nhân văn hoá thế giới Nguyễn Du với kiệt tác Truyện Kiều...Đây là
một tác gia quan trọng trong chơng trình ngữ văn THCS - THPT. ở chơng trình lớp 9
chúng ta đợc học 6 tiết về Nguyễn Du và Truyện Kiều. ở tiết học này thầy sẽ giúp các
em nắm đợc những nét chủ yếu về cuộc đời, con ngời, sự nghiệp văn chơng của
Nguyễn Du và cốt truyện cũng nh giá trị cơ bản về nội dung và nghệ thuật của Truyện
Kiều.

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: GV giới thiệu tác giả
Nguyễn Du.

- Giíi thiƯu vµi nÐt chÝnh vỊ tiĨu sư cđa
Ngun Du ? ( Năm sinh, năm mất, tên
tự, biệt hiệu.)

- Hóy nờu những nét chính về thời đại,
gia đình, cuộc đời của Nguyễn Du có
ảnh hởng đến việc sáng tác Truyện
Kiều.

- Em biết gì về cuộc đời Nguyễn Du ?
Cuộc đời ơng đã có ảnh hởng nh thế nào

đến ST Truyện Kiều ?

Học sinh phát biểu, Giáo viên khái quát,
bổ sung.

- Kể tên những t¸c phÈm chÝnh cđa
Ngun Du ? Chữ Hán ? Chữ Nôm?

Giỏo viờn chuyn ý sang mục II.
Hoạt động 2:

GV: Giíi thiƯu Trun KiỊu.

- VÞ trí của Truyện Kiều trong nền văn
học Việt Nam ?

- Em h·y nªu nguån gèc cña Truyện
Kiều ? Vậy Truyện Kiều có phải là tác

I. Nguyễn Du : ( 1765 - 1820 )
- Tên chữ : Tố Nh.

- Hiệu : Thanh Hiên.

- Quê quán : Làng tiên Điền, Huyện Nghi
Xuân, Tỉnh Hà Tĩnh.

* Gia ỡnh : Đại quý tộc, nhiều đời làm
quan, có truyền thống văn học, thi đỗ tiến
sĩ, từng làm tể tớng, anh làm thợng th.

Cha, Mẹ mất sớm, gia đình tan nát cùng
với sự suy vong của triều đại Lê - Trịnh
-> Nguyễn Du xuất thân trong một gia
đình đại quý tộc, nhiều đời làm quan và
có truyền thống văn học.

* Thời đại : Có những biến đổi kinh
thiên động địa, tập đoàn phong kiến tranh
giành quyền lực, quyết liệt, khởi nghĩa
nông dân Tây Sơn, Quân Thanh xâm lợc,
Quang Trung phá tan quân Thanh, đánh
đổ chính quyền Lê - Trịnh, Nguyễn.
Nguyễn ánh lật đổ Tây Sơn thiết lập triều
Nguyễn -> Nguyễn Du gắn bó với một
triều đại lịch sử đầy biến động, nhiều sự
kiện lịch sử trọng đại, vì vậy đã tác động
mạnh tới tình cảm và nhận thức của ơng,
làm xuất hiện những quan niệm mới về
nhân sinh, xã hội, con ngời trong đó có
trào lu nhân đạo CN.

* Cuộc đời Nguyn Du :

+ Có năng khiếu văn học bẩm sinh.

+ Bản thân mồ cơi sớm, cuộc đời đã có
những năm tháng gian truân, trôi dạt.
+ Năng khiếu văn học bẩm sinh+ Vốn
sống vô cùng phong phú + Trái tim yêu
thơng vĩ đại taọ nên thiên tài Nguyễn Du.

+ Sự nghiệp văn học của Nguyễn Du với
những sáng tạo lớn có giá trị cả về chữ
Hán và chữ Nôm, xuất sắc nhất là
"Truyện Kiu".

* Tác phẩm :

- Chữ Hán : Các tập thơ : Thanh Hiên thi
tập, Bắc hành tạp lục, Nam trung tạp
ngâm. ( 243 bài ).

- Chữ Nôm : Truyện Kiều, Văn Chiêu
hồn,...

II. Truyện Kiều:

(Đoạn trờng tân thanh)

1, Vị trí : Đỉnh cao chói lọi của nền văn
học Việt Nam, một trong những kiệt tác
của văn học thế giới, và của nghệ thuật
thi ca TV.

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

phẩm phiên dịch không?

- Xỏc nh th loi ca Truyn Kiu ?
Giỏo viên giới thiệu thêm về truyện
Nôm.

Häc sinh dùa vµo néi dung tãm t¾t

Trun KiỊu lần lợt kể lại truyện theo 3
đoạn lớn.

- Giáo viên diễn giảng, phân tích ngắn
gọn.

HThanh : " Đó là một bản án, một tiếng
kêu thơng, một ớc mơ và một cái nhìn
bế tắc "

Bng thiờn tài nghệ thuật và tấm lòng
nhân đạo sâu sắc, Nguyễn Du đã thay
máu đổi hồn, làm cho tác phẩm trở thành
một kiệt tác vĩ đại.

3, ThÓ loại :

- Truyện thơ chữ Nôm, theo thể lục bát.
- Dài 3254 câu.

4, Túm tt : 
- Gp g ớnh c.
- Gia bin lu lc.
- on t.

5, Giá trị của Truyện Kiều :
a, Nội dung :

* Giá trị hiện thùc :

-Trun KiỊu lµ mét bøc tranh vỊ mät x·
héi bất công, tàn bạo.

- S phn bt hnh ca mt ngời phụ nữ
đức hạnh, tài hoa trong xã hội phong
kiến.

* Giá trị nhân đạo sâu sắc :

- Truyện Kiều đề cao tình yêu tự do khát
vọng công lý và ca ngợi phẩm chất cao
đẹp của con ngời.

-Truyện Kiều là tiếng nói lên án các thế
lực tàn bo ch p lờn quyn sng con
ngi.

b, Giá trị nghệ thuËt :

- Truyện Kiều là một kiệt tác nghệ thuật,
với bút pháp của một nghệ sĩ thiên tài, là
sự kết tinh thành tựu văn học dân tộc trên
hai phơng diện ngôn ngữ và thể loại.
Thành công của Nguyễn Du là trên tất cả
các phơng diện mà đặc sắc nhất là nghệ
thuật xây dựng nhân vật.

-Truyện Kiều là tập đại thành của ngôn
ngữ văn học dân tộc

d. Híng dÉn häc ë nhµ.
1, Häc thc ghi nhí.

2, Tãm t¾t ng¾n gän Trun KiỊu .

3, Nắm giá trị nội dung, nghệ thuật đặc sắc của Truyện Kiều .
e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

Ngày soạn:26/09/2011
Tiết 27. Bài 6 :

ChÞ em Th KiỊu.

( Trích: Truyện Kiều của Nguyễn Du )
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Thấy đợc nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du : Khắc hoạ những nét
riêng về nhan sắc, tài năng, số phận Thuý Vân, Thuý Kiều bằng bút pháp nghệ thuật
cổ điển.

- Thấy đợc cảm hứng nhân đạo trong Truyện Kiều : trân trọng, ca ngợi vẻ đẹp
của con ngời.

- Biết vận dụng bài học để miêu tả nhân vật.
2. Kỹ năng:

- Rèn luyện kĩ năng đọc truyện thơ Kiều, phân tích nhân vật bằng cách so sánh,

đối chiếu.

3. Thái độ:

- GD thái độ trân trọng vẻ đẹp của con ngời.
B. Chuẩn b ca giỏo viờn v hc sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo án, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
kh¶o,…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài học, Giấy A4,...

- Vë ghi, vë bài soạn, SGK, SBT,

C . Tin trỡnh t chc cỏc hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiÓm tra bài cũ: ()

1, Nhắn lại một cách vắn tắt giá trị nội dung và nghệ thuật của Truyện Kiều.
2, Tóm tắt một cách ngắn gọn Truyện Kiều cđa Ngun Du.

* Giíi thiƯu bµi míi:

Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du miêu tả nhiều bức chân dung nhân vật đặc sắc.
Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. Hai chân dung đầu tiên mà ngời đọc đợc
th-ởng thức đó chính là chân dung hai ngời con gái họ Vơng - hai chị em Thuý Kiều,

Thuý Vân. Thơ cổ viết về giai nhân thì đoạn thơ " Chị em Thuý Kiều " trích trong
Truyện Kiều của thi hào Nguyễn Du là một trong những vần thơ tuyệt bút, 24 câu lục
bát đã miêu tả sắc, tài và đức hạnh chị em Thuý Kiều, Thuý Vân - hai tuyệt thế giai
nhân - với tất cả tấm lòng quý mến và trân trọng của nhà thơ thiên tài dân tộc....

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: GV hớng dẫn tìm hiểu
chung văn bản.

Hai học sinh - Nhận xét cách đọc.
- Hãy xác định vị trí đoạn trích ?

Giáo viên đọc phần mở đầu Truyện
Kiều : " Trăm năm....tố nga...

Häc sinh tìm từ khó -> giải thích.
- HÃy tìm bố cục đoạn trích?

- Từ câu kết trên, em hÃy cho biết tại

I. Tìm hiểu chung.

1, Đọc : Giọng vui tơi, trong sáng, nhịp
nhàng.

2, Vị trí đoạn trích:

Nm ở phần mở đầu Truyện Kiều, giới
thiệu gia cảnh nhà Vơng viên ngoại. Sau

4 câu thơ nói về gia đình họ Vơng ( bậc
trung lu, con trai út là Vơng Quan), tác
giả dành 24 câu thơ để nói về Th Vân,
Th Kiều.

3, Gi¶i thÝch từ khó: SGK.
4, Bố cục đoạn trích: 4 phần.

- 4 câu đầu : Giới thiệu khái quát hai chị
em Thuý KiÒu.

- 4 câu tiếp theo : Gợi tả vẻ đẹp Thuý
Vân.

- 12 câu còn lại : Gợi tả vẻ đẹp Thuý
Kiều.

- 4 c©u cuèi : NhËn xÐt chung vỊ cc
sèng hai chÞ em.

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

sao tác giả lại tả theo trình tự nh vậy? tả kĩ nhân vật Thuý Kiều vì vậy đây là
nhân vật chính của truyện, nhân vật Thuý
Vân chØ lµm nỊn cho Th KiỊu.

Hoạt động 2: GV hớng dẫn phân tích .
Học sinh đọc lại 4 câu thơ đầu :

- Em hiĨu " Hai ¶ tè nga " là gì ?

- Câu thơ "mai cèt...tinh thÇn" cho ta

biết gì về cách tả của tác giả ?

- Gi ý : Cõu th ó s dụng biện pháp
nghệ thuật tu từ gì ? Tác dụng ca bin
phỏp ngh thut y?

Giáo viên giới thiệu thêm về biện pháp
ớc lệ ?

- Câu cuối cho ta biết trớc điều gì về 2
bức chân dung sẽ v ẻ.

- Chân dung Th Vân có đặc điểm gì ?
Tác giả đã dùng những biện pháp nghệ
thuật nào để miêu tả ?

Giáo viên bình.

- T ú em cú nhn xét chung nh thế
nào về bức chân dung này?

- Vẻ đẹp đó dự báo gì trong tích cách,
số phận cuộc đời sau này của Thuý
Vân.

Học sinh đọc 12 câu tiếp theo.

- So sánh với cách tả Thuý Vân để thấy
sự giống, khác nhau của hai chõn dung.

II- Phân tích :

1. Giới thiệu khái quát 2 chị em Thuý
Vân - Thuý Kiều (4 câu đầu)

- Hai ả tố nga → Giới thiệu vị trí thứ
bậc của 2 cơ gái → hình ảnh ẩn dụ gợi
tả vẻ đẹp trong trắng, cao quý của 2 cô
gái đẹp.

- "Mai cốt ... tinh thần " - bút tháp ớc lệ
gợi tả (Bằng phơng pháp so sánh, ẩn dụ,
tợng trng, lấy thiên nhiên để so sánh với
vẻ đẹp của con ngời) → Gợi tả vẻ đẹp
duyên dáng thanh cao, trong trắng của
ngời thiếu nữ.

- Câu cuối : Tác giả đã khái quát đợc vẻ
đẹp chung ( mời phần vẹn mời ) và vẻ
đẹp riêng ( mỗi ngời mỗi vẻ ) của từng
ngời.

2. Gợi tả vẻ đẹp Thuý Vân

- Câu mở đầu vừa giới thiệu, khái quát
đặc điểm của nhân vật- Hai chữ "trang
trọng" nói lên vẻ đẹp cao sang, quý phái
của Vân.

- V đẹp trang trọng, đoan trang của ngời

thiếu nữ đợc so sánh với hình tợng thiên
nhiên với những thứ cao đẹp trên đời :
trăng, hoa, mây, tuyết, ngọc → Biện
pháp nghệ thuật ớc lệ.

- Tác giả tả cụ thể ( thủ pháp liệt kê ) :
khn mặt, đơi mày, mái tóc, làn da, nụ
cời, giọng nói, " đầy đặn ", " nở nang "
" đoan trang " -> nghệ thuật so sánh ẩn
dụ nhằm thể hiện vẻ đẹp trung thực phúc
hậu mà quý phái của thiếu nữ : khuôn
mặt trịn trịa, đầy đặn nh mặt trăng, lơng
mày sắc nét đậm nh con ngài, miệng cời
tơi thắm nh hoa, giọng nói trong trẻo
thoát ra từ hàm răng ngà ngọc, mái tóc
đen, óng, nhẹ hơn làn mây, làn da trắng
mịn mà hơn tuyết.

=> Chân dung Thuý Vân là chân dung
mang tính cách, số phận. Vẻ đẹp của Vân
tạo sự hoà hợp, êm đềm với xung quanh "
mây thua ", " tuyết nhờng ",

-> nó vẫn trong vịng trời đất, vẫn trong
quy luật của tự nhiên.

-> Đó sẽ là cuộc đời êm ả, bình lặng,
sn s.

3. Chân dung Thuý Kiều:

* Giống nh lúc tả Vân :

- Câu thơ đầu khái quát đặc điểm nhân
vật : Kiều sắc sảo về trí tuệ và mặn mà về
tâm hồn -> Nghệ thuật đòn bẩy.

- Gợi tả vẻ đẹp của Kiều biện pháp ớc lệ :
" thu thuỷ" ( nớc mùa thu ), " xuân sơn "
( núi mùa xuõn ), hoa, liu.

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

Giáo viên bình.

- Em hiểu câu " Một hai....thành " là nh
thế nào? Tác giả sử dụng biện pháp
nghệ thuật gì để tả cái tài hoa của Thuý
Kiều.

- Em cã nhận xét chung nh thế nào về
bức chân dung cđa KiỊu ?

- Trong 2 bøc ch©n dung Th V©n và
Thuý Kiều, em thấy bức chân dung nào
nổi bật hơn, vì sao ?

Giáo viên bình.

Hc sinh c 4 cõu cui.

- NhËn xÐt kh¸i qu¸t về nết sinh hoạt
của hai chị em KiỊu - V©n.

- Em hiểu " Mặc ai" đặt ở cuối câu có ý
nghĩa gì?

Hoạt động 3: GV hớng dẫn tổng kết.
- Phân tích cảm hứng nhân đạo của
Nguyễn Du qua đoạn trích ?

( häc sinh th¶o luËn nhãm )

- Học sinh thảo luận câu hỏi : So sánh
đoạn thơ " Chị em Thuý Kiều " với đoạn
đọc thêm để thấy đợc những sáng tạo
nghệ thuật của Nguyễn Du.

- Qua đoạn trích này em có nhận xét gì?
Học sinh đọc to ghi nhớ.

* Kh¸c :

- Tác giả tập trung gợi tả vẻ đẹp của đôi
mắt :

+ Làn thu thuỷ : làn nớc mùa thu dợn
sóng gợi lên sống động vẻ đẹp của đôi
mắt trong sáng, long lanh, linh hoạt..
+ Nét xuân sơn - nét núi mùa xuân lại gợi
lên đôi lông mày thanh tú, trên gơng mặt
trẻ trung.

- Khi tả Vân tác giả chỉ tập trung gợi tả
nhan sắc mà khơng thể hiện cái tình, cái
tình của ngời. Khi tả Kiều nhà thơ tả một
phần còn hai phần để tả tài năng : cầm,
kì, thi, hoạ....Trong đó tài đàn đã là năng
khiếu ( nghề riêng ) vợt lên trên mọi
ng-ời.

-> Vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp của cả
sắc - tài - tình : " Nghiêng nớc...thành"
-> ẩn dụ ( thành ngữ cổ ) -> Nhan sắc của
nàng là vô địch, là đệ nhất thế gian này.
=> Chân dung Thuý Kiều cũng là chân
dung mang tính cách số phận. Vẻ đẹp
của Kiều làm cho tạo hoá phải ghen ghét,
các vẻ đẹp khác phải đố kị - " hoa ghen ",
" liễu hờn "- nên số phận nàng sẽ éo le,
đau khổ.

* Chân dung Thuý Vân đợc miêu tả trớc
để làm nổi bật lên chân dung của Thuý
Kiều -> thủ pháp nghệ thuật đòn bẩy.
Nguyễn Du chỉ dành 4 câu để gợi tả Vân,
dành tới 12 câu thơ để cực tả vẻ đẹp của
Kiều. Vẻ đẹp của Vân chủ yếu là ở ngoại
hình, cịn vẻ đẹp của Kiều là cả nhan sắc,
tài năng, tâm hồn.

4. NÕp sèng thêng ngµy cđa chÞ em
KiỊu.

- Phong lu, quí phái, êm đềm, đoan
chính, kín đáo, gia phong, nền nã.

- " Mặc ai" -> nhấn mạnh thêm cách
sống khuôn phép, gia giáo của chị em
Kiều. Đồng thời nêu lên vấn đề với tính
cách và vẻ đẹp của Vân - Kiều có thể
cấm cung mãi đợc khơng.

III. Tỉng kÕt - lun tËp :

1. Cảm hứng nhân đạo của Nguyễn Du.
- Đề cao giá trị con ngời,nhân phẩm, tài
năng, khát vọng, ý thức về thân phận cá
nhân.

- Nguyễn Du trân trọng cái đẹp đồng thời
lo lắng cho số phận của những con ngời
tài hoa nhan sắc -> tấm lòng nhân đạo
bao la của đại thi hào Nguyễn Du.

2. NghƯ tht :

- Bót ph¸p ớc lệ, ẩn dụ, so sánh.

- Tả khái quát -> tả chi tiÕt, cô thĨ vỊ
nh©n vËt.

- Bút pháp : phơng pháp địn bẩy. Có sự

kết hợp giữa yếu tố tự sự + miêu tả.

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

d. Híng dÉn học ở nhà.
1, Học thuộc lòng đoạn thơ.

2, Viết đoạn văn tả tài, sắc của hai chị em Kiều - Vân.
3, Soạn bài tiếp theo.

e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

...
...
...
...

Ngày soạn: 27/09/2011
Tiết 28. Bài 6:

Cnh Ngy xuõn.
(Trớch: Truyn Kiều - Nguyễn Du)
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Thấy đợc nghệ thuật miêu tả của Nguyễn Du : kết hợp bút pháp tả và gợi, sử
dụng từ ngữ giầu chất tạo hình để miêu tả cảnh ngày xuân với những đặc điểm riêng.
Tác giả miêu tả cảnh mà nói lên đợc tâm trạng của nhân vật,

- Vận dụng bài học để viết văn tả cảnh.

2. Kỹ năng:

- Rèn luyện kĩ năng đọc truyện thơ Kiều, phân tích nhân vật thông qua tả cảnh.
3. Thái độ:

- GD thái độ yêu mến cảnh sắc quê hơng, những phong tục cổ truyền tt p ca
dõn tc.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Gi¸o ¸n, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo,

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài học, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)

- Đọc thuộc lịng đoạn trích " Chi em Th Kiều ". Hãy cho biết bút pháp nghệ
thuật chủ yếu của Nguyễn Du sử dụng để tả chân dung hai chị em Thuý Kiều là gì ?
* Giới thiệu bài mới:

Với đoạn trích " Chị em Thuý Kiều " đã cho ta thấy Nguyễn Du là bậc thầy trong

nghệ thuật miêu tả chân dung. Không những thế với đoạn trích " Cảnh ngày xuân " sẽ
cho ta thấy ông còn là bậc thầy trong tả cảnh thiên nhiên. " Cảnh ngày xuân " gồm 18
câu thơ, từ câu 39 -> 56 của Truyện Kiều là một bức hoạ về cảnh ngày xuân trong tiết
Thanh minh và cảnh du xuân của trai tài gái sắc, của chị em Thuý Kiều. Đây là đoạn
thơ tiêu biểu cho bút pháp nghệ thuật tả cảnh và tả tình của đại thi hào Nguyễn Du...

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: GV hớng dẫn đọc và tìm
hiểu chung văn bản.

Giáo viên hớng dẫn đọc đọc mẫu
-học sinh đọc -> nhận xét cách đọc.

- Xỏc nh v trớ, ni dung ca on
trớch.

- Giáo viên kiểm tra việc nhớ từ khó của
học sinh .

- Đoạn trích có thể chia thành mấy phần
- Nội dung mỗi phần là gì ?

- Em có nhận xét gì về trình tự miêu tả

I. Tìm hiểu chung.

1. Đọc : Chậm rÃi, khoan thai, tình cảm
trong sáng.

2. Vị trí đoạn trích:

- Sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều.
- Nội dung : Tả cảnh ngày xuân trong tiết
tháng 3 ( Thanh minh ) và cảnh du xuân
của chị em Th KiỊu.

3. Gi¶i nghÜa tõ khã :
2, 3, 4, 5, 8, 9.

4. Bè côc :

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

tõ bè cơc nµy.

Hoạt động 2: Hớng dẫn đọc và phân
tích chi tiết văn bản.

Học sinh đọc 4 câu thơ đầu : Hóy t
tiờu cho on th.

- Hai câu thơ đầu gợi tả điều gì.

- Hỡnh nh " con ộn a thoi " gợi cho
em liên tởng gì về thời gian và cảm xúc.
Giáo viên : Hai câu thơ đầu vừa tả
không gian vừa gợi thời gian. Đó là một
khơng gian và thời gian sống động với
cánh én rộn ràng chao liệng nh thoi đa
giữa bầu trời trong sáng, giữa khơng
gian thống đạt mênh mông. Hai chữ "

đa thoi " rất gợi hình gợi cảm. Nó giúp
ngời đọc hình dung ra cảnh mùa xuân
rất đặc trng, bởi én về báo hiệu mùa
xuân đến, mà gợi ra thời gian mùa xuân
đẹp đang trôi rất nhanh.

" Thiều quang" gợi lên cái mầu hồng
của mùa xuân, cái ấm ấp của khí xuân,
cái mênh mông bao la của đất trời....
Khung cảnh ngày xuân sẽ hoàn thiện
hơn khi thi nhân vẽ nên một bức hoạ
tuyệt đẹp về mùa xuân.

- Em hãy đọc câu thơ ấy ? Hai câu thơ
này đã gợi cho em cảm giác gì ?

- Em cã nhËn xÐt g× vỊ c¸ch dïng từ
ngữ và bút pháp nghệ thuật của Nguyễn
Du khi gợi tả mùa xuân?

Học sinh trả lời - Giáo viên nhận xÐt, bỉ
sung, b×nh.

So sánh cách dùng từ " tận " với " rợn ".
Giáo viên chỉ bằng 4 câu thơ với bút
pháp nghệ thuật tả kết hợp với gợi
Nguyễn Du đã cho ngời đọc thởng thức
một bức hoạ tuyệt tác về cảnh ngày
xuân trong sáng : có cánh én chao liệng
trên bầu trời khống đạt, trong xanh ;

bằng những nét chấm phá của thi nhân
đã khắc hoạ nên một bức tranh mùa
xuân với vẻ đẹp riêng của nó ....Với từ
"điểm" thi nhân đã thả hồn vào cảnh vật
khiến cảnh vật rất sống động và có hồn .
Giáo viên chuyển ý -> mục 2.

Học sinh đọc 8 câu tiếp theo .

- Trong tiết Thanh minh đã diễn ra hoạt
động gì ?

- Em biết gì về những hoạt động ấy ?
- Tác giả đã sử dụng từ ngữ gì để thể
hiện hoạt động của 2 lễ hội ấy ?

- T¸c dơng của việc sử dụng từ ngữ ấy

- 8 câu tiếp : Khung c¶nh lƠ héi trong tiÕt
Thanh minh.

- 6 câu cuối : Cảnh chị em Thuý Kiều du
xuân trở về.

-> Bố cục theo trình tự thời gian cuộc du
xuân. Cảnh thiên nhiên, cảnh sinh hoạt
đ-ợc miêu tả theo trình tự không gian, trình
tự thời gian.

II. Phân tích :

1. Khung cảnh ngày xuân :

* Hai cõu th u gi lên đặc điểm riêng
của mùa xuân :

- Hình ảnh con én đa thoi - ẩn dụ nhân
hố, gợi tả khơng gian, vừa gợi thời gian
trôi nhanh - ngày xuân trôi nhanh -...
- Thiều quang....đã ngoài sáu mơi : thời
gian mùa xuân có 90 ngày vậy mà giờ đã
hết 60 ngày - đã bớc sang tháng ba, tháng
cuối mùa xuân -> gợi cảm giác tiếc nuối
trớc làn ánh sáng đẹp của mùa xuân.
* Hai câu thơ tiếp : Là một bức tranh
tuyệt tác về cảnh ngày xuân trong sáng :
- Nền của tranh là một màu xanh bát ngát
tới tận chân trời của đồng cỏ, trên đó
điểm xuyết một vài bông lê trắng.

-> Một bức tranh mùa xuân với đờng nét
thanh tú, mầu sắc hài hoà, trong trẻo.
- Bút pháp nghệ thuật : Tả ít, gợi nhiều,
gợi kết hợp với tả; ( cách dùng từ độc đáo
" trắng điểm ")->

- Cá non : Gỵi sù míi mẻ, tinh khôi giàu
sức sống.

- Xanh tn chõn tri : Khoáng đạt, trong

trẻo.

- Trắng điểm : Nhẹ nhàng, thanh khit,
sng ng, cú hn.

- Màu xanh + trắng : Gợi cảm giác mênh
mông mà quạnh vắng trong sáng mà trẻ
trung, nhẹ nhàng mà thanh khiết.

=> Tất cả khắc hoạ nên mét bøc tranh
xu©n hoa lÖ, tuyÖt mÜ -> chøng tá tài
nghệ miêu tả thiên nhiên của Nguyễn Du.

2. C¶nh lƠ héi ngày xuân trong tiết
Thanh minh.

- LƠ t¶o mé

- Hội đạp thanh

->TruyÒn thèng văn hoá dân téc ViÖt
Nam.

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

trong việc diễn tả không khí và hoạt
động của lễ hội ?

Giáo viên : Thơ ca là nghệ thuật của
ngôn từ các từ ghép, từ láy là danh từ,
động từ, tính từ đã đợc Nguyễn Du sử
dụng chọn lọc tinh tế , làm sống lại

khơng khí lễ hội mùa xuân, một nét đẹp
văn hoá lâu đời của Phơng Đông, của
Việt Nam .

" Ngæn ...giÊy bay "

Đời sống tâm linh, phong tục cổ truyền
trong lễ tảo mộ đợc nói đến với nhiều
cảm thông, chia sẻ . Các tài tử giai
nhân, 3 chị em Kiều trong buổi du xn
khơng chỉ cầu nguyện cho những vong
linh mà cịn gửi gắm bao niềm tin , ao
-ớc về tơng lai, hạnh phúc cho tuổi xuân
khi mùa xuân về .

Học sinh c on cũn li .

- Cảnh vật và không khí màu xuân trong
6 câu thơ cuối có gì khác với 4 câu thơ
đầu ? Vì sao ?

- Giỏo viờn : Cảnh ở 6 câu thơ cuối vẫn
mang nét thanh tao, trong trẻo của mùa
xuân, rất êm dịu với nắng nhạt, khe nớc
nhỏ, 1 nhịp cầu nhỏ bắc ngang . Mọi
chuyển động ở đây đều nhẹ nhàng : mặt
trời từ từ ngã bóng về Tây , bớc chân
ngời thơ thẩn, dòng nớc uốn quanh .
Nhng cảnh ở đây đã đợc thay đổi về
không gian, thời gian nhng điều quan

trọng là cảnh đợc cảm nhận qua tâm
trạng của con ngời . Cả một khơng gian
êm đềm vắng lặng, tâm tình của chị em
Kiều nh dịu lại trong bóng tà dơng.
- Các từ láy : tà tà, thanh thanh, nao
nao, nho nhỏ đợc tác giả sử dụng ở đây
nhằm nói lên điều gì ? Từ nào diễn tả
tâm trạng rõ nhất .

Giáo viên : Trong văn học trung đại
hình ảnh chiều tà thờng gợi lên ý niệm
nhớ nhung, hoài niệm hoặc tàn tạ thê
l-ơng . Còn ở đây cuộc du xuân ngoại
cảnh đã xong, đã chấm dứt lễ hội tng
bừng , náo nhiệt ... Tâm hồn con ngời
dờng nh cũng chuyển điệu theo sự thay
đổi của thời gian, không gian . Các từ
láy tợng hình ... gợi lên sự nhạt nhồ
của cảnh vật , sự rung động của tâm hồn
giai nhân khi hội tan, ngày tàn .

Cảnh vật và thời gian đợc miêu tả
bằng bút pháp ớc lệ tợng trng nhng rất
sống động, gần gũi thân quen với bất cứ
ngời Việt Nam nào với hình ảnh của
ngọn tiểu khê,nhip cầu nho nhỏ ấy là
mầu sắc của đồng quê là cảnh quê hơng

nhén nhÞp, rén ràng, náo nức.

3. Cnh ch em Kiu i du xuõn trở về .
- Cảnh mùa xuân vẫn đẹp trong trẻo , ờm
du , thanh khit .

- Nhịp thơ : chậm lại.
- Tâm trạng : thơ thẩn.
- Cử chỉ : dan tay, lần xem.
- Nhịp chân : bớc dần.

- Cảnh vật : ngän tiĨu khª, thanh thanh,
nao nao, nho nhá.

=> Cảnh ở đây có sự thay đổi về khơng
gian, thời gian. Tất cả nh đang nhạt dần,
lặng dần.

Cả 1 không gian êm đềm, vắn lặng, tâm
tình của chị em Kiều nh dịu lại trong
bóng tà dơng.

- Các từ láy : Tà tà, thanh thanh, nao nao,
nho nhỏ không chỉ biểu đạt sắc thái cảnh
vật mà còn bộc lộ tâm trạng con ngời.
Đặc biệt là từ " nao nao " đã nhuốm màu
tâm trạng lên cảnh vật : cảm giác bâng
khuâng xao xuyến về một ngày xuân
đang còn mà sự linh cảm về điều sắp xảy
ra đã xuất hiện...

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

đất nớc mình. Tính dân tộc là một nét

đẹp đậm đà trong thơ Nguyễn Du, nhất
là những vần thơ tả cảnh ngụ tình tuyệt
tác

Hoạt động 3: GV Hớng dẫn tổng kết
luyện tập.

Häc sinh th¶o luËn theo nhãm.

- Qua phân tích đoạn trích "Cảnh...
xuân" em hãy chỉ ra những nét đặc sắc
trong nghệ thuật miêu tả thiên nhiên
của Nguyễn Du ?

Giáo viên : Với đặc sắc nghệ thuật miêu
tả thiên nhiên này chúng ta có thể đánh
giá về tài năng sử dụng ngơn ngữ của
Nguyễn Du đó là ơng xứng đáng là bậc
thầy trong tả cảnh thiên nhiên. Qua đó
chúng ta sẽ học tập thêm trong việc thực
hành ngơn ngữ của mình đó là việc đa
sử dụng yếu tố miêu tả trong văn tự sự
mà tiết học sau chúng ta sẽ tìm hiểu?
- Qua đó em cảm nhận đợc điều gì từ "
Cảnh...xuân ".

Học sinh đọc to ghi nh.

III. Tổng kết - Luyện tập .

* Đặc sắc nghệ thuật miêu tả thiên nhiên
của Nguyễn Du.

- on th cú kết cấu hợp lý theo trình tự
thời gian của cuộc du xuân. Cảnh đợc
miêu tả theo trình tự khơng gian và trình
tự thời gian.

- Cã sù kết hợp giữa tả và gợi.

Sử dụng biện pháp nghệ thuật ẩn dụ
-nhân hoá.

- Cách sử dụng từ ghép, từ láy giàu chất
tạo hình.

- Vi bỳt phỏp ớc lệ tợng trng cảnh vật
hiện lên rất sống động, gần gũi.

- Ngơn ngữ thơ đậm đà tính dân tộc.

* Ghi nhí : SGK. ==> Lµm bµi tËp 1.
d. Híng dÉn häc ë nhµ.

- Häc sinh lµm bµi tËp còn lại.
- Học thuộc lòng bài thơ.

e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

...

...
...
...

Ngày soạn 28/09/2011
Tiết 29. Bài 6:

Thut ng
A . Mc tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Hiểu đợc khái niệm thuật ngữ và một số đặc điểm cơ bản của nó.
- Biết sử dng chớnh xỏc thut ng.

2. Kỹ năng:

- Rèn kĩ năng giải thích nghĩa của thuật ngữ và vận dụng thuật ngữ trong nói và
viết.

3. Thỏi :

- Cú thỏi s dụng chính xác thuật ngữ.
B. Chuẩn bị của giáo viên v hc sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Gi¸o ¸n, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
kh¶o,…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)

+ Có mấy cách để phát triển từ vựng Tiếng Việt ? Học sinh làm bài tập 4 (74)
* Giới thiệu bài mới:

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

thuËt ng÷

- So sánh 2 cách giải thích trên về nghĩa
của từ " nớc " và " muối ", cho biết cách
giải thích nào khơng thể hiểu đợc nếu
thiếu kiến thức về hố học.

- Em đã học các định nghĩa này ở bộ
môn nào.

- Những từ ngữ đợc định nghĩa chủ yếu
đợc dùng trong loại văn bản nào ?

- Từ đó em hiểu thế nào là thuật ngữ?

Học sinh đọc to ghi nhớ.

Hoạt động 2: Xác định đặc điểm của
thuât ngữ.

Học sinh thảo luận, trao đổi, trả lời câu
hỏi ở mục II.1, 2.

- Từ đó em rút ra đặc điểm gì của thuật
ngữ?

Học sinh đọc to ghi nhớ số 2.

Hoạt động 3: Hớng dn luyn tp.

1, Ví dụ 1 :

* Cách giải thích thứ nhất ai cũng hiểu
đ-ợc -> Đây là cách giải nghĩa của từ thông
thờng.

* Cách gi¶i thÝch thø hai yêu cầu cần
phải có kiến thức về hoá học.

-> Cách giải thích nghÜa cđa tht ng÷.
2, VÝ dơ 2 :

- Thạch nhũ là...-> Bộ phận địa lí.
- Bazơ là...-> Bộ mơn hố học.
- ẩn dụ...-> Bộ mơn ngữ văn.

- Ph©n sè thËp ph©n...-> Bộ môn toán
học.

-> Thờng đợc dùng trong các văn bản
khoa hc.

3, Ghi nhớ : SGK.

II. Đặc điểm của thuật ngữ
* VÝ dô :

- Các thuật ngữ thạch nhũ, bazơ, phân số
thập phân chỉ có một nghĩa nh SGK đã
giải thích, ngồi ra khơng cịn nghĩa nào
khác.

- " Mi " ở trờng hợp a là thuật ngữ
-> không có sắc thái biểu cảm : tình cảm
sâu đậm cđa con ngêi.

- " Mi " ë trêng hỵp b là một ẩn dụ
-> nó mang sắc thái biểu cảm :

* Kết luận :

- Thuật ngữ mang tÝnh chÝnh x¸c.

- Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái
niệm, mỗi khái niệm chỉ đợc biểu thị

bằng một thuật ng.

- Thuật ngữ không có tính biểu cảm.
III. Luyện tập :

Bài tập 1 : Chia làm 4 nhóm, mỗi nhóm 3 câu.
Các từ lần lợt điền :

- Lực....( Vật lý)

- Xâm thực...( Địa lý )

- Hiện tợng hoá học...( Hoá học)
-Trờng từ vựng...( Ngữ văn)
- Di chỉ...( Lịch sử )

- Thụ phấn...( Sinh học)
- Lu lợng...( Địa lý)
- Trọng lực ....( Vật lý)
- Khí áp...( Địa lý)
- Đơn chất ....( Hoá học)
- Thị tộc phụ hệ...( Lịch sử)
- Đờng trung trùc....( To¸n häc)

Bài tập 2 : - Điểm tựa là một thuật ngữ vật lí, có nghĩa là điểm cố định của một 
địn bẩy, thơng qua đó lực tác động đợc truyền tới lực cản. ở đoạn trích này nó khơng
đợc sử dùng nh một thuật ngữ, mà " Điểm tựa " chỉ nơi làm chỗ dựa chính ( Ví tựa nh
của địn bẩy)

Bµi tËp 3 :

- Trờng hợp a, từ " hỗn hợp " đợc dùng nh một thuật ngữ.
- Trờng hợp b, từ " hỗn hợp " đợc dùng nh một từ thông thờng.
Bài tập 4, 5 : Học sinh làm ở nhà.

d. Híng dẫn học ở nhà :
- Làm các bài tập còn lại.
- Học thuộc ghi nhớ.
- Soạn bài tiếp theo.

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

...
...
...

Ngày soạn: 29/09/2011
Tiết 30. Bài 5 :

Tr bi tp làm văn số 1
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bi hc hc sinh t c:
1. Kin thc:

- Ôn tập, củng cố các kiến thức về văn bản thuyết minh.

- Đánh giá các u điểm, nhợc điểm của một bài viết cụ thể về các mặt :
+ Kiểu bài : Có đúng là văn bản thuyết minh khơng ?

+ Nội dung : Các tri thức cung cấp có đầy đủ, khách quan khơng ?

+ Cã sư dơng biƯn ph¸p nghệ thuật và yếu tố miêu tả một cách hợp lý, có hiệu
quả không ?

2. Kỹ năng:

- Bit t sa lỗi, biết viết văn bản thuyết minh có sử dụng ú tố miêu tả.
3. Thái độ:

- Có thái độ tích cực, tự giác trong việc sửa lỗi khi làm bài viết.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

ChuÈn bÞ của thầy Chuẩn bị của trò

- Giỏo án, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo,…(chấm bài, thống kê tỉ lệ điểm)
- Bảng phụ, tài liệu có liên quan n ni
bi hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,
- Đọc lại bài, tién hành sửa bài của bản
thân, nêu nhận xét vỊ bµi lµm cđa
m×nh,...

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiÓm tra sù chuẩn bị của HS: ()
* Giới thiệu bài míi:

Hoạt động 1: Giáo viên nhắc lại yêu cầu của bài viết :

- Thuyết minh là cung cấp tri thức khách quan về đối tợng để ngời đọc hiểu đợc
bản chất và những đặc điểm của đối tợng.

- Trong bài viết này, thuyết minh phải có sự kết hợp với các biện pháp nghệ thuật
và các yếu tố miêu t¶.

Nhìn chung đa số các em nắm vững các u cầu trên.
Hoạt động 2: Nhận xét chung về bài viết.

Hoạt động 3: Đánh giá kết quả.

Giáo viên đọc kết quả, tính tỉ lệ % khá , giỏi, trung bình, yếu kém.
- Điểm khá giỏi:

- Điểm trung bình :
- YÕu kÐm :

Hoạt động 4: Hớng dẫn học sinh đọc - bình.
- Đọc hai bài khá giỏi

- Mét bài thuộc loại yếu.

Hoạt động 5: Trả bài, học sinh đổi bài cho nhau cùng rút kinh nghiệm.
Giáo viên nhắc nhở, dặn dò học sinh chuẩn bị bài viết tiếp theo.

e. rót kinh nghiệm giờ dạy:

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

Ngày soạn: 30/09/2011
Tuần 7 :

TiÕt 31 : Bµi 7:

Kiều ở lầu Ngng Bích.
( Trích: Truyện Kiều – Nguyễn Du)
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Qua tâm trạng cô đơn, đau buồn, thơng nhớ của Thuý Kiều, cảm nhận đợc tấm
lòng thuỷ chung, nhân hậu của nàng.

- Thấy đợc nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật của Nguyễn Du : diễn biến tâm
trạng đợc thể hiện qua ngôn ngữ độc thoi, ngh thut t cnh ng tỡnh.

2. Kỹ năng:

- Rèn kĩ năng làm văn tự sự tả tâm trạng nhân vËt.

- Nhận ra và thấy đợc tác dụng của ngôn ngữ độc thoại, của NT tả cảnh ngụ tình.
3. Thái :

- Có lòng thơng cảm, thấu hiêủ nỗi đau và những tình cảm cao quý của lòng
ng-ời.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo án, SGK, SGV, Tµi liệu tham
khảo, Tranh minh hoạ Kiều ë lÇu Ngng
BÝch.…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan n ni
bi hc, Giy A4,...

- Vở ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,…

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cũ: ()
- Đọc thuộc đoạn " Cảnh ngày xuân "
- Nêu cảm nhận của em về 4 câu thơ đầu.
* Giới thiệu bài mới:

Giáo viên giới thiệu vị trí đoạn trích, nội dung đoạn trích.

Hot ng ca GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: GV hớng dẫn đọc vàtìm
hiểu chung.

Giáo viên hớng dẫn đọc - hc sinh c
- nhn xột.

Giáo viên kiểm tra việc nhớ từ khó của
học sinh.

- Đoạn trích cã thÓ chia thành mấy
phần? Nội dung từng phần ?

- Em có nhận xét gì về bố cục của đoạn
trích ?

Hoạt động 2: Hớng dẫn đọc và phân
tích.

Học sinh đọc 6 câu thơ đầu.

- Hãy nhận xét khung cảnh thiên nhiên
trong 6 câu thơ đầu đợc nhìn qua con
mắt của Kiều ( Không gian ở đây đợc
miêu tả nh thế no? )

Giáo viên bình.

- Hai chữ " khoá xuân " gợi cảnh tợng
gì ở Kiều?

- Hỡnh nh " mõy sm ốn khuya " gi

I. Đọc và tìm hiểu chung.
1. Đọc : giäng chËm, buån.

2. Gi¶i nghÜa tõ khã : 1, 8, 9, 10.
3. Bố cục : 3 phần.

- 6 câu đầu : Tâm trạng của Kiều trớc lầu

Ngng Bích.

- 8 câu tiếp theo : Nỗi lòng thơng nhớ.
- 8 câu cuối : Tâm trạng đau buồn âu lo
của Kiều thể hiện qua cách nhìn cảnh vật.
-> Đây là đoạn thơ tả cảnh ngụ tình rất
đặc sắc : cảnh vật thiên nhiên đợc nhìn tả
qua con mắt, tâm trạng của nhân vật trữ
tình : một tâm trạng rất cơ đơn buồn nhớ,
rất đỗi bơ vơ.

II. Ph©n tÝch.

1. Hồn cảnh cô đơn, tội nghiệp của
Kiều.

- Không gian đợc gợi bằng những hình
ảnh : bát ngát, cát vàng bụi bay, dãy núi
xa mờ => không gian mênh mông hoang
vắng.

- Cảnh vật : non xa, trăng gần, cát vàng
bụi hồng gợi sự mênh mông, rộng ngợp,
cô đơn trơ trọi.

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

tÝnh chÊt g× cđa thêi gian?

- Qua khung cảnh thiên nhiên ấy cho
thấy Kiều đang ở tâm trạng nh thế nào?
Học sinh đọc 8 câu tip.

Giáo viên : 8 câu thơ tiếp theo trực tiếp
nói lên nỗi nhớ thơng của Kiều.

- Trong cnh ng ca mình ngời đã nhớ
tới ai? Nhớ ai trớc, ai sau? Nhớ nh thế
có hợp lý khơng?

Häc sinh trả lời, Giáo viªn nhËn xÐt,
kÕt luËn cã liªn hệ với các đoạn thơ
tr-ớc và sau...

- Kiều nhớ Kim Trọng nh thế nào? Tại
sao nàng lại nhớ sâu s¾c nh vËy?

- Em hiĨu " TÊm son...phai " nh thÕ
nµo?

- Qua đó em cảm nhận đợc tâm trạng gì
của Kiều khi nhớ chàng Kim.

- Đọc câu thơ thể hiện tâm trạng Kiều
khi nhớ cha mẹ ?

- Nỗi nhớ cha mẹ có khác gì với cách
thể hiện nỗi nhớ ngời yêu.

- Hóy phân tích nghệ thuật dùng từ
ngữ, hình ảnh của tác giả để sáng t
iu ú.

- Em có nhận xét gì về tấm lòng Thuý
Kiều qua nỗi nhớ thơng của nàng.
Giáo viên bình

Giáo viên : 8 câu thơ cuối miêu tả
cảnh vật qua tâm trạng ( tả cảnh ngụ
tình ) ->Học sinh đọc 8 câu cuối.

- Cảnh là thực hay h? Mỗi cảnh vật có
nét riêng nhng đồng thời lại có nét
chung để diễn tả tâm trạng Kiều. Em
hãy phân tích và chứng minh điều ú?

- Nhận xét cách dùng điệp ngữ " buồn
trông" và các từ láy ở cuối đoạn.

- Em c¶m nhËn nh thÕ nào về hoàn
cảnh và tâm trạng của Kiều qua 8 câu
cuối?

khộp kớn, Kiu b giam hãm trong không
gian, làm bạn với mây, đèn trăng.

=> Nng ri vo hon cnh cụ n tuyt
i.

2. Nỗi thơng nhớ ngời thân yêu.

- Kiều nhớ Kim Träng vµ nhí cha mĐ.
Nhí Kim Träng trớc -> phù hợp với quy
luật tâm lí, thể hiện sù tinh tÕ cđa ngßi bót
Ngun Du.

* KiỊu nhí Kim Träng :

- Nhớ buổi thề nguyền đính ớc.

- Tëng tỵng Kim Trọng đang nhớ về mình
vô vọng.

-> Kiu nhớ với nỗi đau đớn xót xa.
Khẳng định lịng thuỷ chung son sắt.
-> Giáo viên bình:

* Kiều nhớ cha mẹ : Kiều thơng và xót.
- Thơng : Cha mẹ sáng, chiều tựa cửa
ngóng tin con, trơng mong sự đỡ đần.
- Xót : Lúc cha mẹ tuổi già sức yếu mà
khơng đợc chăm sóc...

- Các thành ngữ : " quạt nồng ấm lạnh "
+ Điển cố : Sân lai, gốc tử -> Thể hiện
tình cảm trực tiếp, xót thơng -> Tâm trạng
nhớ thơng lòng hiếu thảo của ngời, con
xót xa ân hận vì khơng báo đáp cha mẹ.
* Trong hồn cảnh ở lầu Ngng Bích :
Kiều là ngời đáng thơng nhất, nhng ngời

đã quên cảnh ngộ bản thân để nghĩ về
Kim Trọng, nghĩ về cha mẹ -> Kiều là
ng-ời thuỷ chung, ngng-ời con hiếu thảo, ngng-ời có
tấm lịng vị tha đáng trọng.

3, Nỗi buồn cô đơn tuyệt vọng :
- Cảnh trong tõm trng Kiu.

+ Nhớ mẹ, nhớ quê hơng - cảm nhận qua
cánh buồm thấp thoáng xa xa.

+ Nhí ngêi yªu, xãt xa duyªn phËn nh
hình ảnh " hoa trôi man mác ".

+ Buån cho c¶nh ngé m×nh nghe tiÕng
sãng mà ghê sợ.

-> Cnh c nhỡn t xa -> giu màu sắc từ
nhạt -> đậm, âm thanh từ tĩnh đến động,
nỗi nhớ buồn từ man mác mông lung ->
lo âu kinh sợ, dự cảm giông bão sẽ nổi lên
hãi hùng xô đẩy, vùi dập cuộc đời Kiều.
- Điệp ngữ " buồn trông " -> điệp khúc
tâm trạng.

-> Nỗi buồn cơ đơn, đau đớn, xót xa, bế
tắc tuyệt vọng. Đó là sự cơ đơn thân phận
nổi trơi vơ định, nỗi buồn tha hơng, lòng
thơng nhớ ngời yêuvà cha mẹ, và cả sự
bàng hoàng lo sợ. Ngay sau lúc này Kiều

đã mắc lừa Sở Khanh để rồi lâm vào cảnh
" Thanh lâu hai lợt, thanh y hai lần."

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

Hoạt động 3: Hớng dẫn tổng kết.

- Đặc sắc nghệ thuật đợc thể hiện qua
đoạn trích là gì ?

- Thái độ tình cảm của Nguyễn Du với
nhân vật nh thế nào ?

1. Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình.

2. Ni dung : Tỏc giả cảm thơng cho tình
cảnh của Kiều, ca ngợi vẻ đẹp thuỷ chung,
nhân hậu trong tâm hồn Kiều.

Hoạt động 4: Hớng dẫn luyện tập. IV. luyện tập

Học sinh làm bài tập 1 : Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình : miêu tả cảnh qua cái nhìn
của nhân vật đồng thời diễn tả tâm trạng nhân vt.

d. Hớng dẫn học ở nhà.
- Học thuộc lòng đoạn trích.

- Làm bài tập ở SGK + Phân tích và nêu cảm nhận của em ở 8 câu thơ cuối.
e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

Ngày soạn: 02/10/2011
Tiết 32. Bài 6:

Miờu t trong vn bản tự sự
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

Thấy đợc vai trò, tác dụng của miêu tả , hành động , sự việc , cảnh vật , con ng
-ời trong tự sự .

- Sự kết hợp các phơng thức biểu đạt trong một văn bản.
2. Kỹ năng:

- Phát hiện và phân tích đợc tác dụng của miêu tả trong văn bản tự sự.
- Rèn kĩ năng vận dụng mọi phơng thức biểu đạt trong một văn bản

3. Thái độ:

- HS có ý rèn luyện để có thể làm đợc bài văn tự sự có yếu tố miêu tả.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chn bÞ cđa thầy Chuẩn bị của trò

- Giáo ¸n, SGK, SGV, Tµi liƯu tham
kh¶o,…

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài học, Giấy A4,...

- Vë ghi, vở bài soạn, SGK, SBT,

C . Tin trỡnh t chc các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)
* Giíi thiƯu bµi mới:

- Giáo viên giới thiệu bài bằng việc ý nghĩa của yếu tố miêu tả trong văn bản tự sù

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Hớng dẫn học sinh tìm
hiểu vai trị của yếu tố miêu tả trong
văn bản tự sự

Gv gọi một học sinh đọc đoạn trích
- Đoạn trích ấy kể về việc gì?

- Sự việc ấy đã diễn ra nh thế nào ?
Hs diễn đạt các các sự việc bằng đoạn
văn

- Chỉ ra các chi tiết miêu tả trong đoạn
trích . Các chi tiết miêu tả ấy nhằm thể
hiện những đối tợng nào ?

- T¸c dơng cđa viƯc sư dơng u tố
miêu tả ấy

- Nu k nh vy thỡ nhân vật vua QT

có nổi bật khơng ? Trận đánh có sinh
động khơng ? Tại sao ?

- Từ đó em hãy cho biết :

Yếu tố miêu tả có tác dụng nh thế nào
đối với văn bản tự sự .

Gi¸o viên bổ sung

I .Vai trò của miêu tả trong văn bản tự
sự :

1. Ví dụ và phân tích VD:

* Sự việc : Quang Trung đánh đền Ngọc
Hồi .- Kế sách đánh giặc

* DiÔn biÕn : Qu©n Thanh ra b¾n phun
khãi lưa , qu©n QT khiêng ván nhất tề
xông lên

Quõn Thanh i bi , tng SN thắt cổ
* Các chi tiết miêu tả :

- " Nhân có gió bắc ... làm hại mình "
- Qn Tây Sơn thừa kế ... đại bại

-> T¸c dơng : Tạo nên cái phông , cái nền ,
làm nổi bật sự việc và nhân vật

* on vn khụng cú yếu tố miêu tả :
-> Khơng sinh động , vì chỉ đơn giản kể
lại các sự việc , chỉ trả lời câu hỏi việc gì ,
chứ cha trả lời đợc câu hỏi việc đó diễn ra
nh thế nào ?

2. KÕt luận :

- Miêu tả trong văn bản tự sự là miêu tả cụ
thể , chi tiết về cảnh vật , con ngời , sự
việc có tác dụng làm cho câu chuyện trở
nên hấp dẫn

* Những dạng miêu tả thờng sử dụng trong
văn bản tự sự :

- Tả cảnh : cảnh thiên nhiên + sinh hoạt ->
tạo tình hng cho sù viƯc tiÕn triĨn

- Tả ngời : Hình dáng , tính tình , hành
động , tả nội tâm -> Khắc hoạ rõ nét đặc
điểm , tính chất , bản chất nhân vật

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

- Chỉ làm yếu tố phụ (bổ trợ) . Vì vậy miêu
tả khơng đợc lấn át lời kể , làm chìm cốt
truyện

- yếu tố miêu tả tạo nên " xơng thịt " câu
chuyện , để lại ấn tợng sâu đậm trong tâm

trí ngời đọc

Hoạt động 2: Hớng dẫn luyện tập : II. Luyện tập:
Bài tập 1 : Học sinh làm theo 2 nhúm

Nhóm 1 : Tìm những yếu tố tả ngời trong " Chị em Thuý Kiều " - Phân tích giá
trị của những yếu tố miêu tả ấy trong việc thể hiện , nội dung mỗi đoạn trích :

Sau 5 phút : Đại diện hai nhóm trình bày
" V©n xem ...vêi

...hoa ghen thua th¾m ...xanh "

Tả ngời : NDu dùng hình ảnh thiên nhiên miêu tả 2 chị em Thuý Kiều ở nhiều
nét đẹp -> Chân dung nhân vật tơi đẹp .

Nhãm 2 : Tìm yếu tố tả cảnh trong " Cảnh ...Xuân "- Phân tích giá trị của những
yếu tố miêu tả ấy ...

Đại diện nhóm trình bày:

Tả cảnh thiên nhiên " Ngày xuân ... bông hoa "
" Tà tà ... bắc ngang "
Tả cảnh sinh hoạt : " Gần xa .... nh nêm "

Tác dụng : Cảnh tơi sáng phù hợp với xÃ hội của nhân vật trong ngày hội .
Bài tập 2 ,3 : Học sinh làm theo nhóm

Giáo viên Hớng dẫn cho học sinh :

Bài 2: Yêu cầu kể về việc chị em T. Kiều đi chơi xuân

+ Gii thiu khung cảnh chung ( miêu tả ) và chị em Thuý Kiều đi hội
+ Tả cảnh thiên nhiên trên cỏnh ng quờ.

+ Tả không khí lễ hội mùa xuân .

+ C¶nh con ngêi trong lƠ héi ( diƠn biÕn , sù viƯc )
+ C¶nh ra vỊ

Bài 3:: Giới thiệu vẻ đẹp của chị em Thuý Kiều 
d. Hớng dẫn học ở nhà

- Häc sinh lµm Bµi tËp 2,3
- Häc thuéc ghi nhí

- Chn bÞ bµi tiÕp theo : trau dåi vèn tõ
e. rót kinh nghiệm giờ dạy:

...
...
...
...

Ngày soạn: 04/10/2011
Tiết 33. Bài 7:

Trau di vốn từ
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Hiểu đợc tầm quan trọng của việc trau dồi vốn từ
2. Kỹ năng:

- Muốn trau dồi vốn từ trớc hết phải rèn luyện để hiểu biết đợc đầy đủ , chính xác
nghĩa và cách dùng từ.

3. Thái độ:

- Cã ý thøc trau dồi vốn từ.

B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Gi¸o ¸n, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo,

- Bảng phụ, tài liệu có liên quan đến nội
bài học, Giấy A4,...

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :
* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiĨm tra bµi cị: (…)
* Giíi thiƯu bµi míi:

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Hớng dẫn rèn luyện nghĩa
của từ và cách dùng từ

Giáo viên cho học sinh đọc ví dụ
- Em hiểu ý kiến đó nh thế nào ?

(néi dung , lêi nãi gåm mÊy ý ? khuyªn
ta điều gì ?)

Gv treo bảng phụ ghi VD I.2:

- Xỏc định lỗi diễn đạt? giải thích vì sao
có những lỗi này ?

Gv hệ thống hoá kiến thức , hs đọc ghi
nhớ.

Hoạt động 2:

HS đọc đoạn văn của Tơ Hồi (SGK)
- Tơ Hồi nói về vấn đề gì có liên quan
đên việc trau dồi vốn từ ?

- Qua c©u chun của Tô Hoài , em rút ra
bài học gì ?

HS đọc to ghi nhớ .

Hoạt động 3: Hớng dẫn luyện tập

I . Rèn luyện để nắm vững nghĩa của
từ và cách dùng từ :

* ví dụ : a) Tiếng Việt là nghĩa giàu
đẹp, đáp ứng mọi nhu cầu nhận thức v
giao tip ca ngi Vit

- Phải không ngừng trau dåi vèn tõ
* vÝ dô 2 :

a) Dùng thừa từ "đẹp "vì " thắng cảnh "
có nghĩa là "cảnh p "

b) Dùng sai từ " dự đoán " vì dự đoán có
nghiÃ là : Đoán trớc tình hình có thể xảy
ra trong tơng lai -> ChØ nªn dïng là :
Phỏng đoán , ớc tính

c) Dùng sai từ " đẩy mạnh " : thúc đây
cho phát triển nhanh lên . Nói về qui mơ
thì có thể là mở rộng hay thu hẹp chứ
khơng thể nhanh hay chậm đợc

-> Ngêi viÕt kh«ng biÕt chÝnh xác nghĩa
và cách dùng từ mà mình sử dụng

* Rõ ràng là không phải do " tiếng ta
nghèo " mà do ngời viết đã " không biết
dùng tiếng ta ". Nh vậy muốn biết dùng

tiếng ta thì phải nắm đợc đầy đủ và
chính xác nghĩa của từ và cách dùng
* Ghi nhớ : SGK

II. Rèn luyện để làm tăng vốn từ 
- Nhà văn Tô Hồi nói đến việc phải
"học lời ăn tiếng nói của nhân dân" để
trau dồi vốn từ của mình .

- Phải rèn luyện để biết thêm những từ
cha biết để làm tăng vốn từ .

III . Lun tËp 
Bµi tËp 1: Hs làm bài tập theo nhóm :

- Hậu quả : kÕt qu¶ xÊu

- Đoạt : chiếm đợc phần chiến thắng
- Trinh tú : Sao trên trời

Bài tập 3 : sửa lỗi dùng từ 
a, Im lặng - vắng lặng , yên tĩnh
b, Cảm xúc -> Cảm động , cảm phục
c, Thành lập -> thit lp

d, Dự đoán -> phỏng đoán , dự tính
Bài 4 : Bình luận ý kiến :

Ting Vit của chúng ta là một ngôn ngữ trong sáng và giàu đẹp . Điều đó đợc thể
hiện trớc hết qua ngơn ngữ của nhân dân . Muốn gìn giữ sự trong sáng và giàu đẹp

của ngôn ngữ dân tộc phải học tập lời ăn tiếng nói của họ .

d. Híng dÉn häc ë nhµ
- Lµm bµi tËp : 2 ,5 ,6 ,7 ,8

- ChuÈn bÞ : viÕt bài tập làm văn số 2 - Văn tự sự
e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

Ngày soạn: 06/10/2011.
TiÕt 34 – 35. Bµi 7 :

Viết bài tập làm văn số 2 
(Văn tự sự-Làm tại lớp)
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Biết vận dụng những kiến thức đã học để thực hành viết một bài văn tự sự kết
hợp với miêu tả cảnh vật , con ngời , hnh ng .

2. Kỹ năng:

- Rốn luyn k nng din đạt , trình baỳ.
3. Thái độ:

- Cã ý thøc lµm bài nghiêm túc.
B. Chuẩn bị của thầy và trò:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Giỏo ỏn, ra đề, đáp án, biểu điểm,...

- In đề ra giấy,... - Ôn tập kiến thức về văn thuyết minh,...
c. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học:

* Khởi động: - ổn định lớp:

* Giới thiệu bài mới: - GV nêu yêu cầu khi làm bài.
Hoạt động I: - Giáo viên phát đề đã in sẵn cho HS.
Đề bài: (Theo Ngân hàng đề bài của Tổ bộ môn)
Hoạt động II: GV giữ trật tự, HS làm bài.

Hoạt động III: GV thu bài và nhận xét giờ làm.
D. Hớng dẫn học ở nhà:

- Soạn bài MÃ Giám Sinh mua KiỊu.
e. rót kinh nghiƯm giê d¹y:

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

Ngày soạn: 08/10/2011 
Tuần 8:

TiÕt 36-37. Bµi 8:

Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
(Trích: Lục Vân Tiên - Nguyễn Đình Chiểu)
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Nắm đợc cốt truyện và những điều cơ bản về tác giả , tác phẩm

- Qua đoạn trích , hiểu đợc khát vọng cứu ngời , giúp đời của tác giả và phẩm
chât của hai nhân vật : Lục vân Tiên , Kiều Nguyệt Nga

2. Kỹ năng:

- Nhn din v hiu c cỏc t địa phơng Nam bộ.

- Cảm nhận đợc vẻ đẹp của nhân vật lý tởng theo quan niệm đạo đức của Nguyn
ỡnh Chiu.

3. Thỏi :

- GD tinh thần chính trực sẵn sàng làm việc nghĩa.
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:

Chuẩn bị của thầy Chuẩn bị của trò

- Gi¸o ¸n, SGK, SGV, Tài liệu tham
khảo, Tranh ch©n dung Nguyễn Đình
Chiểu,

- Bng ph, ti liu cú liờn quan đến nội
bài học, Giấy A4,...

- Vë ghi, vë bµi so¹n, SGK, SBT,…

C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học :

* Khởi động: - ổn định lớp:

- KiÓm tra bài cũ: ()

- Đọc thuộc lòng đoạn trích : Kiều ở Lầu Ngng Bích

- Cảm nhận của em về nhân vật T.Kiều qua Đoạn trích này
* Giíi thiƯu bµi míi:

Cố thủ tớng Phạm Văn Đồng từng nói về Nguyễn Đình Chiểu: Trên trời có
những vì sao có ánh sáng khác thờng , nhng thoạt nhìn cha thấy sáng , song càng nhìn
càng sáng .Nguyễn Đình Chiểu - nhà thơ yêu nớc vĩ đại của nhân dân miền nam thế kỉ
XX - là một trong những ngôi sao nh th .

Học sinh xem tranh chân dung Nguyễn Đình Chiểu.

Hot động của thầy và trò Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu chung:
Học sinh đọc chú thích

- Từ cuộc đời của NĐC em đánh giá nh
thế no v con ngi ny?

Giáo viên bổ sung mở rộng

- HÃy nêu một vài nét về sự nghiệp văn
chơng của Nguyễn Đình Chiểu ?

- Đặc điểm kết cấu và tính chất truyện có

gì khác so víi T.KiỊu ? (Giáo viên bổ
sung)

Giáo viên b×nh

Học sinh đọc tóm tắt tác phẩm -> một
Học sinh đọc tóm tắt lại

- Tác phẩm là một thiên tự truyện , em
hãy tìm những tình tiết của truyện trùng
với cuộc đời ca NC ?

I. Tìm hiểu chung

1, Tác giả: (1822 - 1888) , quê ở làng
Tân Thới , Tỉnh Gia Định

- L ngi cú ngh lc chin đấu để sống
và cống hiến cho đời (gặp nhiều bất
hạnh nhng vẫn vợt qua đợc )

- Có lòng yêu nớc và tinh thần bất khuất
chống ngoại xâm

2, Tác phẩm : Lục Vân Tiên (2082 câu)
- Là tác phẩm xuất sắc nhất của ông
- Là truyện thơ nôm : - 1854 - trớc khi
thực dân pháp xâm lợc

- Kt cu chơng hồi : Với mục đích

truyền đạo lí làm ngời

- Đặc điểm thể loại : truyện kể hơn là để
đọc -> chú trọng hành động nhân vật
3, Tóm tắt tác phẩm : 4 phần

- Lục vân Tiên đánh cớp cứu Kiều
Nguyệt Nga

- Lục Vân Tiên gặp nạn mà vẫn giữ lòng
chung thuỷ

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

- Sự khác biệt ở ci trun cã ý nghÜa
g×?

Hoạt động 2 : Hớng dẫn đọc và phân
tích đoạn trích

Học sinh đọc và nêu đại ý đoạn trích

-Qua đoạn trích em hãy cho biết Lục Vân
Tiên đã làm đợc những việc gì ? Tính
cách của chàng thể hiện ở những hành
động nào ?

- Lục Vân Tiên đã hành động chống bọn
ác nào ?

- Vân Tiên đã gặp bon cứop trong hồn
cảnh nào ?

- Lí do đánh cớp ?

- Vân Tiên đánh cớp nh thế nào ?

- Qua đó em có nhận xét gì về nhân vật
Lục Vân Tiờn ?

- Những ngời Vân Tiên đng ra bảo vệ lµ
ai?

- Em cảm nhận đợc gì về Vân Tiên qua
những hành động trên và từ chối lời đề
nghị trả ơn củ KNN ?

- Hình ảnh KNN ở đây đợc khắc hoạ chủ
yếu qua chi tiết nào ?

- Chân dung KNN đợc tác giả giới thiệu
nh thế nào ? Bằng những hình ảnh nào ?
Nghệ thuật gì ?

- PhÇn ci : nói lên ớc mơ và khát vọng
cháy bỏng của nguyễn Đình Chiểu
4, Vị trí đoại trích : SGk

II. Ph©n tÝch :

* Đại ý : Đoạn trích kể về cảnh LVT đI
thi gặp bọn cớp , chàng đánh tan và cứu

đợc KNN , Nguyệt Nga cảm kích muốn
tạ ơn chàng nhng Vân Tiên từ chối
1, Nhân vật Lục Vân Tiên:

* Hành động tiêu diệt kẻ ác :

- Bọn Phong Lai - lũ giặc cớp chuyên
nghiệp , đông quan , nhiều lính , bt
nhõn phi ngha

- Hoàn cảnh : Vân Tiên 16 tuổi , vốn chỉ
là học trò quen với bút nghiên sách vở ,
đang về nhà chuẩn bị đi thi .

- Lớ do đánh cớp : Thấy dân chạy loạn ,
hỏi thăm , biết có giặc cớp , xơng vào
đánh .

- Nổi giận lơi đình , tả đột hữu xơng ->
là anh dũng ( không nghĩ đến bản thân ,
quyết chiến đấu tiêu diệt cái ác ) , ngời
có tài năng ( tiêu diệt đợc bọn cớp
chuyên nghiệp , hùng mạnh ) ngời có
nghĩa khí (vì bênh vực kẻ yếu - một việc
nghĩa - mà sẵn sàng xả thân ) .Đó là
một Triệu Tử Long thứ hai :

* Hành động bảo vệ ngời lành :

- Dân chúng phải chạy loạn và KNN

những ngời không quen biết nhng đang
bị bọn cớp tÊn c«ng .

- Xử sự : + Thấy ngời đợc cứu là phu nữ
-> không lợi dụng

+ Thấy chị em KNN than khóc -> tìm
cách an ủi , thăm hỏi ân cần , động viên
+ Đợc đề nghị trả ơn -> từ chối

-> Lục vân tiên là con ngời chính trực ,
hào hiệp , nhân hậu trọng nghĩa,có cách
hành xử của các bậc hảo hán => Lục
vân tiên là một hình ảnh đẹp , hình ảnh
lí tởng mà tác giả gửi gắm niềm tin và
-ớc vọng đem đến xã hội công bằng
2, Nhân vật Kiều Nguyệt Nga.
- Lời thoại đáp lời vân tiên
- Chân dung KNN:

+ Gia đình : Cha làm quan , đang đến
chỗ cha đề lấy chng

+ Rất hiểu ơn nghĩa to lớn của Vân Tiên
với mình : Cứu mạng , bảo toàn phẩm
hạnh .

+ Xng hô trân trọng , khiêm nhờng :
Quân tử , liên thiếp , xin lạy , xin tha .
-> Cách nói năng văn vẻ dịu dàng , mực

thớc .

+ Rất băn khoăn bối rối vì hoàn cảnh
hiện tại khong thể trả ơn

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

- Qua nhng ứng xử đó em cảm nhân đợc
những nét đẹp nào trong tâm hồn KNN ?

Giáo viên : Nét đẹp tâm hồn đó đã làm
cho hình ảnh KNN chinh phục đợc tình
cảm yêu mến của nhân dân , những con
ngời bao giờ cũng rất xem trọng ơn nhgiã
" Ơn ai một chút chẳng quên "

Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết

- Em cã nhËn xÐt g× vỊ nghƯ tht miêu tả
nhân vật qua đoạn trích ?

- c im ny gần giống với loại truyện
nào mà em đã học

- Em có nhận xét gì về ngôn ngữ của tác
giả trong đoạn trích ?

- Cảm nhËn cña em sau khi học xong
đoạn trích ?

Hc sinh c to ghi nh SGK

trả ơn

=> KNN là một ngời có giáo dục , có
hiếu nghe lời cha mẹ , biết quí trọng giữ
gìn phẩm hạnh của ngời con gái , biết
nói năng khiêm nhờng , mực thíc . ¡n ë
cã tríc cã sau , ch©n thµnh

III. Tỉng kÕt 
1. NghƯ tht :

* NghƯ tht miêu tả nhân vật:

- Khụng chỳ trng n ngoi hỡnh , nội
tâm .

- Chủ yếu mô tả qua hành động , cử
chỉ , li núi

-> Đây là cách khắc hoạ tính cách nhân
vật của tru cổ dân gian

* Ngôn ngữ ngêi kĨ chun

- Mộc mạc , bình dị , mang tính chất
khẩu ngữ , màu sắc , nam bộ -> có khả
năng phổ biến rộng rãi trong nhân dân
lao động nam b

- Ngôn ngữ thơ đa dạng phù hợp với

diễn biến tình tiết

- Lời đối thoại của Vân Tiên với cớp thì
đầy phẫn nộ , cịn bọn cớp thì hống
hách , kiêu căng

- Lời đối thoại của Vân Tiên với KNN
thì mềm mỏng , xúc động chân thành
2, Nội dung : SGK

d. Híng dẫn học ở nhà
- Học thuộc đoạn trích

- Bình luận câu thơ " Làm ơn trả ơn "
- Chuẩn bị bài " Trau dồi vốn từ "

e. rút kinh nghiệm giờ dạy:

...
...
...
...
...

Ngày soạn: 10/10/2011
Tiết 38. Bài 7:

Trau dồi vốn từ
A . Mục tiêu cần đạt :

Qua bài học học sinh đạt đợc:
1. Kiến thức:

- Hiểu đợc tầm quan trọng của việc trau dồi vốn từ
2. Kỹ năng:

- Muốn trau dồi vốn từ trớc hết phải rèn luyện để hiểu biết đợc đầy đủ , chính xác
nghĩa và cách dùng từ.

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

- Cã ý thức trau dồi vốn từ cho bản thân.