Giao an 12

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (985.64 KB, 156 trang )

(1)Baøi : OÂN TAÄP (Tieát: 1) 11C11 11C9 11C10. Ngµy so¹n:12/8/2010. Lớp Ngaøy daïy I.MUÏC TIEÂU CUÛA BAØI 1.Về kiến thức : Học sinh nắm vững : Cấu tạo nguyên tử, kí hiệu nguyên tử , mối liên hệ giữa các đại lượng trong nguyên tử ; Nguyên tố hoá học , đồng vị ; cấu trúc bảng hệ thống, quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố ; liên kết hoá học ; cân bằng hoá học . . . 2.Veà kó naêng : -Làm được các bài tập về nguyên tử : Xác định các đại lượng trong nguyên tử , đồng vị. -Viết được cấu hình electron nguyên tử từ đó biết được vị trí của chúng trong bảng hệ thống tuần hoàn, biết được số electron hoá trị . .. -Xác định được liên kết của các phân tử thông thường, phán đoán được chiều hướng phản ứng của 1 phản ứng thuận nghịch . . . II.CHUAÅN BÒ III.TIEÁN TRÌNH BAØI GIAÛNG Tieát 1: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1 : I.NGUYÊN TỬ GV: Em haõy cho bieát nguyeân 1.Caáu taïo : tử được cấu tạo như thế -31 -3 me = 9,1.10 kg = 0,55.10 ñvc naøo ? Ñaëc ñieåm cuûa caùc voû : e 19 hạt tạo nên nguyên tử ? qe = -1,6.10 C, quy ước qe = 1HS: Nguyên tử được cấu tạo Goàm hai phaàn 19 p : qp = +1,6.10 C, quy ước qp =1+ goàm hai phaàn : Voû(e) vaø haït nhaân haït nhaân (p,n) . . . n : qn = 0 GV: Đàm thoại cho hs đưa ra mp mn 1,67.10-27kg khối lượng và điện tích của 1ñvc. các loại hạt. Trong nguyên tử trung hoà điện : Số e = số p. 2.Hạt nhân nguyên tử – nguyên tố hoá học – đồng vị : A a.Kí hiệu nguyên tử : Z X : Hoạt động 2 : + A = Z + N : soá khoái. GV: Nguyên tử X có số khối + số hiệu nguyên tử Z = Số P = Số e = số A và số hiệu nguyên tử Z thứ tự nguyên tố..

(2) được kí hiệu như thế nào ? b.Nguyên tố hoá học : tập hợp các nguyên tử A HS : Z X coù cuøng ñieän tích haït nhaân. GV: em haõy cho bieát soá hieäu c.Đồng vị : các nguyên tử của cùng một nguyên nguyên tử là gì ? tố hoá học có cùng số p nhưng khác nhau về GV: Đàm thoại cho hs nêu ra soá n. mối liên hệ giữa các hạt. 35 37 35 37 Vd : 17 Cl , 17 Cl . Cl Cl GV: Laáy ví duï : 17 , 17 . yêu cầu hs cho biết số p, 3.Vỏ nguyên tử : Lớp e : K L M N . . n, A ? từ đó yêu cầu hs . nhắc lại khái niệm đồng n= : 1 2 3 4 ... vò. Phân lớp e : 1s 2s2p 3s3p3d Hoạt động 3 : 4s4p4d4f GV: Nhắc lại sự chuyển động của electron trong nguyên -Nguyên lí vững bền : Trong nguyên tử các electron chiếm lần lượt các mức năng lượng từ tử . Đàm thoại cho HS thấp đến cao. nhắc lại lớp electron, phân 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f . . . lớp electron. . . 2 2 3 vd : 7N :1s 2s 2p GV: yeâu caàu HS nhaéc laïi nguyên lí vững bền ? thứ      2 2 6 2 6 2 6 tự mức năng lượng. áp 26Fe : 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d ( mức năng lượng) duïng vieát caáu hình  caáu hình e : 1s22s22p63s23p63d6 4s2 electron cuûa N, Fe ? HS : . . . r ntử độ âm điện tính kl. Hoạt động 4 : Cuûng Coá. tính pk. : Nhoùm (trên xuống dưới ) chu kì : (traùi sang phaûi ). + Tính chaát cuûa caùc oxit vaø hiñroxit : ? II.LIÊN KẾT HOÁ HỌC 1.Liên kết ion : Là liên kết được hình thành do lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện tích traùi daáu. - Liên kết ion được hình thành giữa kim loại ñieån hình vaø phi kim ñieån hình . vd : NaCl, Al2O3, . . 2.Liên kết cộng hoá trị : Là liên kết được hình thành giữa các nguyên tử bằng những cặp electron chung..

(3) + Liên kết cộng hoá trị có cực : Hình thành giữa các phi kim khác nhau . Vd : H2O, NH3, HCl. . . + Liên kết CHT không có cực . Vd :H2, Cl2, N2 ... + Lieân keát cho nhaän (Lieân keát phoái trí) : Caëp electron dùng chung do 1 nguyên tử bỏ ra.Vd : SO2 , NH4+.. Lớp Ngaøy daïy. Baøi : OÂN TAÄP (Tieát :2) 11C11 11C9 11C10. Ngµy so¹n:15/8/2010. I.MUÏC TIEÂU CUÛA BAØI 1.Về kiến thức : Học sinh nắm vững : Cấu tạo nguyên tử , kí hiệu nguyên tử , mối liên hệ giữa các đại lượng trong nguyên tử ; Nguyên tố hoá học , đồng vị ; cấu trúc bảng hệ.

(4) thống, quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố ; liên kết hoá học ; cân bằng hoá học . . . 2.Veà kó naêng : -Làm được các bài tập về nguyên tử : Xác định các đại lượng trong nguyên tử , đồng vị. -Viết được cấu hình electron nguyên tử từ đó biết được vị trí của chúng trong bảng hệ thống tuần hoàn, biết được số electron hoá trị . .. -Xác định được liên kết của các phân tử thông thường, phán đoán được chiều hướng phản ứng của 1 phản ứng thuận nghịch . . . II.CHUAÅN BÒ III.TIEÁN TRÌNH BAØI GIAÛNG Tieát 1: Hoạt động của thầy Hoạt động 4 : GV: yeâu caàu Hs nhaéc laïi caùc nguyeân taéc saép xeáp ? Caùc khaùi nieäm : Chu kì, nhóm ? Mối liên hệ giữa cấu trúc electron trong nguyên tử với ô nguyên toá , nhoùm , chu kì ?. Hoạt động của trò III.CÂN BẰNG HOÁ HỌC 1.Ñònh nghóa : Vd : 2 SO2 + O2. 2 SO3. Vt = Kt.[SO2]2. [O2], Vn = Kn .[SO3]2. Khi caân baèng : Vt = Vn GV: Nhắc lại số electron hoá trị của các ntoá nhoùm A vaø B. Cho hs vieát caáu hình  K .[SO ]2. [O ]=K .[SO ]2 t 2 2 n 3 e cuûa : Cl, Mn vaø xaùc ñònh vò trí cuûa 2 Kn chuùng trong BTH ? [ SO3 ] Kcb = K = 2 Hoạt động 5 : t [ SO 2 ] [ O2 ] GV: Đàm thoại cho Hs nhắc lại quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố ? Vậy : cân bằng hoá học là trạng thái Cho biết những tính chất nào đi đôi với của hỗn hợp các chất phản ứng nhau ? khi tốc độ phản ứng thuận bằng tốc độ phản ứng nghịch. 2.Các yếu tố ảnh hưởng : a. Nguyeân lí chuyeån dòch caân baèng cuûa Lô satôlieâ : Hoạt động 6 : Một phản ứng thuận nghịch đang GV: Em hãy cho biết các loại liên kết đã ở trạng thái cân bằng khi chịu một học ? Vì sao các nguyên tử lại liên kết tác động bên ngoài như thay đổi với nhau ? nồng độ, nhiệt độ, áp suất thì cân HS : Trả lời. baèng seõ chuyeån dòch theo chieàu.

(5) GV: Trong các phân tử sau : NaCl, Al2O3, H2O, NH3, Cl2, N2 . . . phân tử nào có liên kết ion ? Liên kết CHT có cực, không có cực ? GV: Đàm thoại cho hs nhắc lại các khái nieäm.. .. Hoạt động 7 : GV: Cân bằng hoá học là gì ? Các yếu tố nào ảnh hưởng đến cân bằng hoá học ? GV: Lấy ví dụ , yêu cầu hs cho biết tốc độ phản ứng thuận ? tốc độ phản ứng nghịch. . . từ đó yêu cầu hs nhắc lại khái niệm cân bằng hoá học ? HS:cân bằng hoá học là trạng thái của hỗn hợp các chất phản ứng khi tốc độ phản ứng thuận bằng tốc độ phản ứng nghòch.. chống lại sự thay đổi đó. b.các yếu tố ảnh hưởng : các yếu tố ảnh hưởng chiều chuyển dịch nồng độ. taêng giaûm. khác phía với bên tăng. nhiệt độ. taêng giaûm. aùp suaát. taêng giaûm. theo chieàu thu nhieät -Q theo chiều toã nhiệt +Q giaûm soá mol khí. veà phía giaûm. taêng soá mol khí. GV: Yeâu caàu HS nhaéc laïi nguyeân lí chuyeån dòch caân baèng cuûa lô satôlieâ ? HS: Một phản ứng thuận nghịch đang ở traïng thaùi caân baèng khi chòu moät taùc động bên ngoài như thay đổi nồng độ, nhiệt độ, áp suất thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều chống lại sự thay đổi đó. GV: Phân tích nguyên lí, đàm thoại cho HS đưa ra chiều hướng chuyển dịch. GV: Cuûng coá baøi. Ngµy so¹n:18/8/2010. Ch¬ng I: TiÕt 3. sù ®iÖn li Bµi 1:. Lớp Ngaøy daïy I. Môc tiªu bµi häc: 1. VÒ kiÕn thøc:. sù ®iÖn li 11C11. 11C9. 11C10.

(6) - Biết đợc các khái niệm về sự điện li, chất điện li. - HiÓu nguyªn nh©n vÒ tÝnh dÉn ®iÖn cña dung dÞch chÊt ®iÖn li. - Hiểu đợc cơ chế của quá trình điện li. 2. VÒ kü n¨ng: - RÌn luyÖn kü n¨ng thùc hµnh, quan s¸t, so s¸nh. - RÌn luyÖn kh¶ n¨ng lËp luËn logic. II. ChuÈn bÞ: GV: Dụng cụ và hoá chất thí nghiệm đo độ dẫn điện. Tranh vÏ: ( H×nh 1.1 SGK vµ 1.2, 1.3, 1.4 SGK) HS: Xem lại hiện tợng dẫn điện đã đợc học trong chơng trình vật lí lớp 7. III. Tổ chức hoạt động dạy học: 1.ổn định lớp: 2. TiÕn tr×nh Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: I. HiÖn tîng ®iÖn li: - GV l¾p hÖ thèng thÝ nghiÖm nh SGK vµ lµm 1. ThÝ nghiÖm: SGK thÝ nghiÖm biÓu diÔn. KÕt qu¶: - HS quan s¸t, nhËn xÐt vµ rót ra kÕt luËn. - Dung dÞch muèi, axit, baz¬ dÉn ®iÖn. - C¸c chÊt r¾n khan: NaCl, NaOH vµ Hoạt động 2: một số dung dịch rợu, đờng,… không - GV đặt vấn đề: Tại sao các dung dịch muối, dẫn điện. axit, baz¬ dÉn ®iÖn. 2. Nguyªn nh©n tÝnh dÉn ®iÖn cña - HS: Vận dụng kiến thức dòng điện đã học ở các dung dịch axit, bazơ, muối trong môn vật lí lớp 9 để trả lời: Do trong các dung nớc. dịch trên có các tiểu phân mang điện tích đợc - Các muối, axit, bazơ khi tan trong ngọi là ion. Các ion này do các phân tử muối, ớc phân li ra các ion làm cho dung dịch axit, baz¬ khi tan trong níc ph©n li ra. cña chóng dÉn ®iÖn. - GV: BiÓu diÔn sù ph©n li cña muèi, axit, - Qu¸ tr×nh ph©n li c¸c chÊt trong níc baz¬ theo ph¬ng tr×nh ®iÖn li,. Híng dÉn c¸ch ra ion lµ sù ®iÖn li. gäi tªn c¸c ion. - Nh÷ng chÊt tan trong níc ph©n li - GV: Đa ra một số muối, axit, bazơ quen thành các ion đợc gọi là chất điện li. thuộc để HS biểu diễn sự phân li và gọi tên - Sự điện li đợc biểu diễn bằng phơng c¸c cation t¹o thµnh. tr×nh ®iÖn li.. . Hoạt động 3: - GV giíi thiÖu dông cô, ho¸ chÊt vµ lµm thÝ nghiÖm. - HS quan s¸t, nhËn xÐt vµ rót ra kÕt luËn: Với dung dịch HCl bóng đèn sáng rõ hơn so với dung dịch CH3COOH. Điều đó chứng tỏ nồng độ ion trong dung dịch HCl lớn hơn trong dung dịch CH3COOH. Do đó HCl phân li m¹nh h¬n CH3COOH. - GV kÕt luËn: C¸c chÊt kh¸c nhau cã kh¶ n¨ng ph©n li kh¸c nhau. Hoạt động 2: - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt: ThÕ nµo lµ chÊt ®iÖn li m¹nh? ChÊt ®iÖn li mạnh có độ điện li bằng mấy? - HS phát biểu định nghĩa SGK. Dựa vào biểu thức tính độ điện li và định nghĩa về chất điện li mạnh tính đợc  = 1. - GV: C¸c chÊt ®iÖn li m¹nh lµ:. Vd: NaCl   Na   Cl  HCl   H   Cl  NaOH   Na   OH  II. Ph©n lo¹i chÊt ®iÖn li: 1. ThÝ nghiÖm: SGK - KÕt luËn: C¸c chÊt kh¸c nhau cã kh¶ n¨ng ph©n li kh¸c nhau.. 2. ChÊt ®iÖn li m¹nh vµ chÊt ®iÖn li yÕu:.

(7) + C¸c axit m¹nh: HCl, HNO 3, H2SO4, HClO4, … + C¸c baz¬ m¹nh: NaOH, KOH, Ba(OH)2, … + HÇu hÕt c¸c muèi. ( GV để HS điền các axit mạnh, bazơ mạnh vµ muèi vµo sau dÊu 2 chÊm). - GV: Sự điện li của chất điện li mạnh đợc biÓu diÔn b»ng ph¬ng tr×nh ®iÖn li vµ dïng  để chỉ chiều điện li và đó là sự điện li hoàn toµn. - GV yªu cÇu HS viÕt ph©n tö ®iÖn li c¸c chÊt HS võa ®iÒn. - GV: Dựa vào phân tử điện li có thể tính đợc nồng độ các ion trong dd nếu biết nồng độ chÊt ®iÖn li. - GV yêu cầu HS tính nồng độ ion một số dd. Hoạt động 4: - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt: ThÕ nµo lµ chÊt ®iÖn li yÕu? ChÊt ®iÖn li yếu có độ điện li bằng mấy? - HS phát biểu định nghĩa SGK. Dựa vào biểu thức tính độ điện li và định nghĩa về chất điện li mạnh tính đợc 0 <  < 1. - GV: C¸c chÊt ®iÖn li yÕu lµ: + C¸c axit yÕu: H2S, CH3COOH, H2CO3, HF, … + C¸c baz¬ yÕu: Fe(OH)3, Mg(OH)2, … ( GV để HS điền các axit yếu vào sau dấu hai chÊm). - GV: Sự điện li của chất điện li mạnh đợc biÓu diÔn b»ng ph¬ng tr×nh ®iÖn li vµ dïng mòi tªn hai chiÒu trong ph¬ng tr×nh ®iÖn li. Vậy đó là quá trình thuận nghịch. - GV yªu cÇu HS viÕt ph©n tö ®iÖn li mét sè chÊt ®iÖn li yÕu. - GV đặt vấn đề: Sự điện li của chất điện li yếu có đầy đủ những đặc trng của quá trình thuận nghịch. Vậy đặc trng của quá trình thuËn nghÞch lµ g×? - HS: + Phản ứng thuận nghịch sẽ đạt đến trạng thái cân bằng. Đó là cân bằng động. + Trạng thái cân bằng đợc đặc trng bởi hằng sè c©n b»ng. + ChuyÓn dÞch c©n b»ng tu©n theo nguyªn lÝ L¬sat¬lie. - GV: Tơng tự nh vậy quá trình điện li sẽ đạt đến trạng thái cân bằng gọi là cân bằng điện li. Cân bằng điện li đợc đặc trng bởi hằng số ®iÖn li. - GV yªu cÇu HS viÕt biÓu thøc tÝnh h»ng sè ®iÖn li cho qu¸ tr×nh ®iÖn li:   CH 3COO   H  CH 3COOH   [CH 3COO  ][ H  ] - HS: K = [CH 3COOH ] K chØ phô thuéc. 1. ChÊt ®iÖn li m¹nh: - Kh¸i niÖm: SGK -  cña chÊt ®iÖn li m¹nh b»ng 1. - Dùng  để chỉ chất điện li mạnh trong ph©n tö ®iÖn li. - Từ phơng trình điện li, nồng độ chất điện Tính đợc nồng độ các ion trong dung dÞch. 2 Vd: TÝnh [ CO3 ] vµ [Na+] trong dung dÞch Na2CO3 0,1M. 2 Na2CO3  2Na+ + CO3 Theo ph©n tö ®l: nNa  2nNa2CO3 2.0,1 0,2(mol ) nCO 2 nNa2CO3 0,1(mol ) 3. 2. ChÊt ®iÖn li yÕu: - Kh¸i niÖm: SGK. -  cña chÊt ®iÖn li yÕu: 0 <  < 1.   - Dùng   để chỉ chất điện li yếu trong ph¬ng tr×nh ®iÖn li. Vd:    CH 3COO   H  CH 3COOH   A. C©n b»ng ®iÖn li: Sù ®iÖn li cña chÊt ®iÖn li yÕu lµ qu¸ tr×nh thuËn nghÞch. Qu¸ tr×nh ®iÖn li sÏ đạt đến trạng thái cân bằng gọi là cân bằng điệnu li đợc đặc trng bởi hằng số .(®iÖn li ( K chØ phô thuéc vµo t0 .Cân bằng điện li là cân bằng động Sự chuyển dịch cân bằng cũng tuân .theo nguyªn lÝ L¬sat¬lie.

(8) vào nhiệt độ. - GV: Sù chuyÓn dÞch c©n b»ng ®iÖn li còng tu©n theo nguyªn lÝ L¬sat¬lie. GV nêu câu hỏi: Khi pha loãng dung dịch ?độ điện li của các chất điện li tăng. Vì sao DÆn dß: VÒ nhµ lµm c¸c bµi tËp 4,5 SGK.. TiÕt 4. Ngµy so¹n:20/8/2009. Bµi 2: axit, baz¬ vµ muèi Lớp 11C11 11C9 11C10 Ngaøy daïy I. Môc tiªu bµi häc: :VÒ kiÕn thøc .1 .BiÕt kh¸i niÖm axit, baz¬, theo thuyÕt A-rª-ni-ut vµ Bron-stet - BiÕt ý nghÜa cña h»ng sè ph©n li axit, h»ng sè ph©n li baz¬. - BiÕt muèi lµ g× vµ sù ®iÖn li cña muèi. 2. VÒ kü n¨ng: - Vận dụng lí thuyết axit – bazơ của A-rê-ni-ut và Bron-stet để phân biệt axit, bazơ, lỡng tính và trung tính. - BiÕt viÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña muèi. - Dựa vào hằng số phân li axit, bazơ để tính nồng độ ion H+ và OH- trong dung dịch. II. ChuÈn bÞ: GV: Dông cô: èng nghiÖm Ho¸ chÊt: Dung dÞch NaOH, muèi Zn, dung dÞch HCl, NH3, quú tÝm. III. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: Kiểm tra sỹ số, tác phong. 2. KiÓm tra bµi cò: Trong c¸c chÊt sau chÊt nµo lµ chÊt ®iÖn li yÕu, ®iÖn li m¹nh: HNO3, HCl, H2SO4, H2S, H2CO3, KOH, Ba(OH)2, NaOH, Fe)OH)2, … ViÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña chóng? 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: I. Axit vµ baz¬ theo A-re-ni-ut. 1. §Þnh nghÜa: ( Theo A-re-ni-ut) - GV cho HS nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm vÒ - Axit lµ chÊt khi tan trong níc ph©n li axit đã học ở các lớp dới và cho ví dụ. ra ion H+. - GV: C¸c axit lµ nh÷ng chÊt ®iÖn li. H·y HCl    H   Cl  viết phơng trình điện li của các axit đó. - GV yªu cÇu 2 HS lªn b¶ng viÕt 3 ph¬ng    CH 3COO   H   tr×nh ®iÖn li cña 3 axit. NhËn xÐt vÒ c¸c CH 3COOH  ion do axit vµ baz¬ ph©n li ra. - Baz¬ lµ chÊt khi tan trong níc ph©n li - GV kÕt luËn: Axit lµ chÊt khi tan trong n- ra ion OH-. íc ph©n li ra ion H+.  OH   Na  - GV cho HS nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm vÒ Vd: NaOH   bazơ đã học ở các lớp dới và cho ví dụ. Hoạt động 2: - GV: Dùa vµo ph¬ng tr×nh ®iÖn li HS viÕt 2. Axit nhiÒu nÊc, baz¬ nhiÒu nÊc:.

(9) trªn b¶ng, cho HS nhËn xÐt vÒ sè ion H+ ®- A. Axit nhiÒu nÊc: îc ph©n li ra tõ mçi ph©n tö axit. Axit lµ mét ph©n tö chØ ph©n li mét .nÊc ra ion H+ lµ axit mét nÊc GV nhÊn m¹nh: Axit lµ mét ph©n tö chØ - …Vd: HCl, HNO3, CH3COOH ph©n li mét nÊc ra ion H+ lµ axit mét nÊc. Axit mµ mét ph©n tö ph©n li nhiÒu Axit mµ mét ph©n tö ph©n li nhiÒu nÊc ra .nÊc ra ion H+ lµ axit nhiÒu nÊc .ion H+ lµ axit nhiÒu nÊc …,Vd: H2SO4, H3PO4, H2S GV yªu cÇu HS lÊy vÝ dô vÒ mét axit mét H 2 SO4    H   HSO4 nấc, axit nhiều nấc. Sau đó viết phơng .tr×nh ph©n li theo tõng nÊc cña chóng    H   SO42  HSO4  GV dẫn dắt HS tơng tự nh trên để hình  thµnh kh¸i niÖm baz¬ mét nÊc vµ nhiÒu .nÊc    H   H 2 PO4 H 3 PO4   GV: §èi víi axit m¹nh nhiÒu nÊc vµ baz¬ m¹nh nhiÒu nÊc th× chØ cã nÊc thø .nhÊt ®iÖn li hoµn toµn. :Hoạt động 3 GV: Baz¬ lµ nh÷ng chÊt ®iÖn li. H·y viªt ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña c¸c axit vµ baz¬ .đó GV yªu cÇu 2 HS lªn b¶ng viÕt 3 ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña 3 baz¬. NhËn xÐt vÒ c¸c .ion do axit vµ baz¬ ph©n li ra GV kÕt luËn: Baz¬ lµ chÊt khi tan trong .+níc ph©n li ra ion H GV dẫn dắt HS tơng tự nh trên để hình thành khái niệm bazơ một nấc và nhiều .nÊc Hoạt động 4 GV lµm thÝ nghiÖm, HS quan s¸t vµ nhËn .xÐt Cho dung dÞch HCl vµo èng nghiÖm + .đựng Zn(OH)2 Cho dung dÞch NaOH vµo èng nghiÖm + .đựng Zn(OH)2 HS: Cả 2 ống Zn(OH)2 đều tan. Vậy Zn(OH)2 vừa phản ứng với axit vừa phản .¬øng víi baz GV kÕt luËn: Zn(OH)2 lµ hi®r«xit lìng .tÝnh GV đặt vấn đề: Tại sao Zn(OH)2 là -.    H   HPO42  H 2 PO4      H   PO43 HPO42    :B. Baz¬ nhiÒu nÊc Baz¬ lµ mét ph©n tö chØ ph©n li mét .nÊc ra ion OH- lµ baz¬ mét nÊc … ,Vd: KOH, NaOH NaOH    Na   OH  Baz¬ mµ mét ph©n tö ph©n li nhiÒu .nÊc ra ion OH- lµ baz¬ nhiÒu nÊc … ,Vd: Ba(OH)2, Ca(OH)2 Ca (OH ) 2    Ca (OH )   OH . Ca (OH )     Ca 2   OH  C¸c axit baz¬ nhiÒu nÊc ph©n li lÇn lît .theo tõng nÊc :Hi®roxit lìng tÝnh .3 Kh¸i niÖm: SGK Vd: Zn(OH)3 lµ Hi®r«xit lìng tÝnh    Zn 2   2OH  Zn(OH ) 2      2 H   ZnO22  Zn(OH ) 2   Mét sè Hi®r«xit lìng tÝnh thêng gÆp lµ: Al(OH)3, Cr(OH)3, Pb(OH)2, …,Sn(OH)2 .Lực axit và bazơ của chúng đều yếu -.

(10) ?hi®r«xit lìng tÝnh GV gi¶i thÝch: Theo A-re-ni-ut th× Zn(OH)2 võa ph©n li theo kiÓu axit võa .¬ph©n li theo kiÓu baz :¬Ph©n li theo kiÓu baz +   Zn 2   2OH  Zn(OH )2   :Ph©n li theo kiÓu axit +    2 H   ZnO22 Zn(OH ) 2    2   :Hay ) H 2 ZnO2  2 H  ZnO2 ( GV: Mét sè hi®r«xit lìng tÝnh thêng gÆp lµ: Al)OH)3, Cr(OH)3, Pb(OH)2, Sn(OH)2, .… Tính axit và bazơ của chúng đều yếu : Hoạt động 5 GV yêu cầu HS cho ví dụ về muối, viết phơng trình điện li của chúng? Từ đó cho ?×biÕt muèi lµ g GV yêu cầu HS cho biết muối đợc chia ?thành mấy loại ?Cho vÝ dô GV lu í HS: Những muối đợc coi là khồn tan thì thực tế vẫn tan một lợng rất nhỏ, .phần nhỏ đó điện li. :II. Muèi Þnh nghÜa: SGK§ .1 :Ph©n lo¹i Muèi trung hoµ: Trong ph©n tö kh«ng .+cßn cã kh¶ n¨ng ph©n li ra ion H … ,Vd: NaCl, Na2SO4, Na2CO3 Muèi axit: Trong ph©n tö cã kh¶ n¨ng .+ph©n li ra H … ,Vd: NaHCO3, NaH2PO4 .Muèi kÐp, phøc chÊt Vd: NaCl.KCl, [Ag(NH3)2]Cl, … ,[Cu(NH3)4]SO4 :Sù ®iÖn li cña muèi trong níc .2 .Hầu hết muối tan đều phân li mạnh Nếu gôc saxit còn chứa H có tính axit .+thì gốc này phân li yếu ra H :VÝ dô    H   SO32 HSO3   :NÕu lµ ion phøc :VÝ dô.  Ag ( NH 3 ) 2  Cl    Ag ( NH 3 ) 2    Cl    Ag   2 NH 3  Ag ( NH 3 ) 2    . .Cñng cè: Lµm bµi tËp 8 SGK DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp 4, 5, 7 SGK TiÕt 5. Bµi 3:. Ngµy so¹n: 24/08/2010. sù ®iÖn li cña níc, ph, ChÊt chØ thÞ axit – baz¬ Lớp 11C11 11C9 11C10 Ngaøy daïy I. Môc tiªu bµi häc: 1. VÒ kiÕn thøc: - Biết đợc sự điện li của nớc. - Biết đợc tích số ion của nớc và ý nghĩa của đại lợng này. - Biết đợc khái niệm về pH và chất chỉ thị axit-bazơ. 2. VÒ kü n¨ng: - Vận dụng tích số ion của nớc để xác định nồng độ ion H+ và OH- trong dung dịch. - Biết đánh giá độ axit, bazơ của dung dịch dựa vào nồng độ ion H+, OH- và pH. - Biết sử dụng 1 số chất chỉ thị axit, bazơ để xác định tính axit, kiềm của dung dịch. II. ChuÈn bÞ:.

(11) GV: Dung dÞch axit lo·ng HCl, dung dÞch baz¬ lo·ng NaOH, phenolphtalein, giÊy chØ thÞ axit-baz¬ v¹n n¨ng. Tranh vÏ. III. Tổ chức hoạt động: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động thầy và trò Hoạt động 1: - GV nêu vấn đề: Thực nghiệm đã xác nhận đợc rằng nớc là chất điện li rất yếu. H·y biÓu diÔn qu¸ tr×nh ®iÖn li cña níc theo thuyÕt A-rª-ni-ut vµ thuyÕt bronstªt. - HS: Theo thuyÕt A-re-ni-ut    H   OH  (1) H 2O   Theo thuyÕt Bron-stet   H 3O   OH  (2) H 2O  H 2O   - GV bæ sung: Hai c¸ch viÕt nµy cho hÖ quả giống nhau. Để đơn giản ngời ta chän c¸ch viÕt thø nhÊt. Hoạt động 2: - GV yªu cÇu HS viÕt biÓu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng cña c©n b»ng (1) [ H  ][OH  ]  HS : K  (3) [ H 2O ] - GV: Trình bày để HS hiểu đợc do độ ®iÖn li rÊt yÕu nªn [H2O] trong (3) lµ không đổi. Gộp giá trị này với hằng số cân bằng cũng sẽ là một đại lợng không K đổi, kí hiệu là H 2O ta có: K H 2O K [ H 2O ] [ H  ].[OH  ]. Néi dung ghi b¶ng I. Níc lµ chÊt ®iÖn li rÊt yÕu: 1. Sù ®iÖn li cña níc: Níc lµ chÊt ®iÖn li rÊt yÕu:    H   OH  H 2O   ( ThuyÕt A-rª-ni-ut)    H 3O   OH  H 2 O  H 2O   ( ThuyÕt Bron-stet). 2. TÝch sè ion cña níc: K ë 250C h»ng sè H 2O gäi lµ tÝch sè ion cña níc: K H 2O [ H  ].[OH  ] 10 14 7  [H+] = [OH-] 10 M .  VËy m«i trêng trung tÝnh lµ m«i trờng trong đó: 7 [H+] = [OH-] 10 M .. K H 2O. là một hằng số ở nhiệt độ xác định, gọi là tích số ion của nớc, ở 250C K H 2O = 10-14. - GV gîi ý: Dùa vµo h»ng sè c©n b»ng (1) vµ tÝch sè ion cña níc, h·y t×m nång độ ion H+ và OH-. - HS ®a ra biÓu thøc:  14 7 [H+] = [OH-] = 10 10 M - GV kÕt luËn: Níc lµ m«i trêng trung tÝnh nªn m«i trêng trung tÝnh lµ m«i trêng cã [H+] = [OH-] = 10-7M. Hoạt động 3: K - GV th«ng b¸o H 2O lµ mét h»ng sè đối với tất cả dung dịch các chất. Vì vậy:. 3. ý nghÜa tÝch sè ion cña níc: A. M«i trêng axit: BiÕt [H+]   [OH-] VÝ dô: TÝnh [H+] vµ [OH-] cña dung dÞch.

(12) nếu biết [H+] trong dung dịch sẽ biết đợc [OH-] trong dung dÞch vµ ngîc l¹i. VÝ dô: TÝnh [H+] vµ [OH-] cña dung dÞch HCl 0,01M. - HS: TÝnh to¸n cho kÕt qu¶: [H+] = 10-2M; [OH-] = 10-12M. So s¸nh thÊy trong m«i trêng axit: H+] > [OH-] hay [H+] > 10-7M] GV: H·y tÝnh [H+] vµ [OH-] cña dung .dÞch NaOH 0,01M - HS: TÝnh to¸n cho kÕt qu¶: [H+] =10-12M; [OH-] = 10-2M. So s¸nh thÊy trong m«i trêng baz¬: [H+] < [OH-] hay [H+] < 10-7M GV: Độ axit, độ kiềm của dung dịch đ- .[+ợc đánh giá bằng [H Môi trờng axit: [H+] > 10-7M Môi trờng bazơ: [H+] < 10-7M Môi trờng trung tính: [H+] = 10-7M :Hoạt động 4 GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt pH lµ g×? Cho biÕt dung dÞch ?axit, kiÒm, trung tÝnh cã pH b»ng mÊy HS: M«i trêng axit coa pH < 7, m«i tr- êng kiÒm cã pH > 7, m«i trêng trung .tÝnh cã pH = 7 GV bổ sung: Để xác định môi trờng của dung dịch ngời ta dùng chất chỉ thị .nh quú tÝm, phenolphtalein GV yêu cầu HS dùng chất chỉ thị đã học để nhận biết các chất trong 3 ống .ơnghiệm đựng nớc, axit, baz GV bổ sung: Chất chỉ thị chỉ cho phép xác định giá trị pH một cách gần đúng. Muốn xác định chính xác pH phải dùng .m¸y ®o pH :Cñng cè bµi GV dùng bài tập 3, 5a SGK để củng cố .bµi häc. HCl 0,001M. HCl   H   Cl  [H+] = [HCl] = 1010 14 3  M   [OH ]   3 10 11 M 10 B. M«i trêng baz¬: BiÕt[OH-]   [H+] VÝ dô: TÝnh [H+] vµ [OH-] cña dung dÞch NaOH 10-5M. NaOH    Na   OH  [OH ] = [NaOH] = 10-5M 10 14  [ H  ]   5 10 9 M . 10 + Vậy: [H ] là đại lợng đánh giá độ axit, độ kiềm của dung dịch: M«i trêng axit: [H+] > 10-7M M«i trêng baz¬: [H+] < 10-7M M«i trêng trung tÝnh: [H+] = 10-7M II. Kh¸i niÖm vÒ pH, chÊt chØ thÞ axitbaz¬: 1. Kh¸i niÖm pH: [H+] = 10pH-M hay pH = -lg[H+] VÝ dô: [H+] = 10-3M  pH = 3: M«i trêng axit. [H+] = 10-11M  pH = 11: M«i trêng baz¬. [H+] = 10-7M  pH = 7: M«i trêng trung tÝnh. Thang pH 2. ChÊt chØ thÞ axit-baz¬: Là chất có màu sắc biến đổi phụ thuộc vµo gi¸ trÞ pH cña dung dÞch. VÝ dô: Quú tÝm, phenolphtalein. ChØ thÞ v¹n n¨ng. - Dùng máy để xác định pH. KiÓm tra 15': TÝnh pH cña c¸c dd sau vµ cho biÕt chóng cã m«i trêng axÝt,baz¬ hay trung tÝnh? a) dd H2SO4 0.005M b) dd HNO3 0,01M c) dd KOH 0.001M d) dd Ca(OH)2 Đáp án: Tính đúng pH mỗi câu 1,5đ Xác định môi trờng đúng mỗi câu 0,5đ.

(13) Ngµy so¹n:26/08/2010 TiÕt 6. Bµi 4: phản ứng trao đổi trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li Lớp 11C11 11C9 11C10 Ngaøy daïy I. Môc tiªu bµi häc: 1. VÒ kiÕn thøc: - Hiểu đợc bản chất, điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch chất điện li. 2. VÒ kü n¨ng: - ViÕt ph¬ng tr×nh ion rót gän cña ph¶n øng. - Dựa vào điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch chất điện li để biết đợc ph¶n øng x¶y ra hay kh«ng x¶y ra. II. ChuÈn bÞ: GV: Dông cô vµ ho¸ chÊt thÝ nghiÖm: NaCl, AgNO3, NH3, Fe2(SO4)3, KI, hå tinh bét. III. Ph¬ng ph¸p: IV. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: I. §iÒu kiÖn x¶y ra ph¶n øng trong - GV: Khi trén dung dÞch Na2SO4 víi dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li: dung dÞch BaCl2 sÏ cã hiÖn tîng g× x¶y 1. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt kÕt tña: ra? ViÕt ph¬ng tr×nh? Vd 1: Dung dịch Na2SO4 phản ứng đợc - GV híng dÉn HS viÕt ph¶n øng ë d¹ng víi dung dÞch BaCl2 ion. PTPT: - GV kÕt luËn: Ph¬ng tr×nh ion rót gän Na2SO4 + BaCl2  BaSO4  + 2NaCl cho thÊy thùc chÊt cña ph¶n øng trªn lµ Do: Ba 2+ + SO 2-  BaSO ( Ph©n tö ion 4 4 ph¶n øng gi÷a 2 ion Ba2+ vµ SO42- t¹o kÕt thu gän) tña. Vd 2: Dung dịch CuSO phản ứng đợc - T¬ng tù GV yªu cÇu HS viÕt ph¬ng víi dung dÞch NaOH. 4 tr×nh ph©n tö, ion thu gän cña ph¶n øng PTPT: gi÷a CuSO4 vµ NaOH vµ HS rót ra b¶n CuSO4 + NaOH  Na2SO4 + Cu(OH)2 chất của phản ứng đó. Do: Cu2+ + 2OH-  Cu(OH)2  Hoạt động 2: 2. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt ®iÖn li - GV: Yªu cÇu HS viÕt ph¬ng tr×nh ph©n yÕu: tö, ph¬ng tr×nh ion rót gän cña ph¶n øng A. T¹o thµnh níc: giữa hai dung dịch NaOH và HCl và rút Ví dụ: dung dịch NaOH phản ứng đợc ra b¶n chÊt cña ph¶n øng nµy. víi dung dÞch HCl. - GV lµm thÝ nghiÖm: §æ dung dÞch HCl PTPT: vào cốc đựng dung dịch CH3COONa, NaOH + HCl  NaCl + H2O thÊy cã mïi giÊm chua. H·y gi¶i thÝch Do: H+ + OH-  H2O ( ®iÖn li yÕu) hiÖn tîng vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng B. T¹o thµnh axit yÕu: díi d¹ng ph©n tö vµ ion rót gän..

(14) Hoạt động3: 3) ph¶n øng t¹o thµnh chÊt dÔ bay h¬i: - T¬ng tù nh vËy GV yªu cÇu HS viÕt ph- Na2CO3+2HCl  2NaCl + H2O + CO2 ¬ng tr×nh ph©n tö, ph¬ng tr×nh ion rót 2+ gän cña ph¶n øng gi÷a Na2CO3 vµ HCl CO3 + 2H  H2O + CO2 vµ rót ra b¶n chÊt cña ph¶n øng nµy. KÕt lu©n: Để phản ứng trao đổi ion xẩy ra thì: s¶n phÈm ph¶n øng ph¶i cã chÊt kÕt tña hoÆc chÊt ®iÖn li yÕu hoÆc chÊt dÔ bay h¬i DÆn dß:VÒ nhµ lµm bµi tËp 2, 3, 4, SGK TiÕt sau luyÖn tËp, vÒ nhµ «n l¹i kiÕn thøc theo néi dung môc kiÕn thøc cÇn nhí SGK vµ chuÈn bÞ nh÷ng bµi tËp trong môc bµi tËp SGK.. Ngµy so¹n: 28/08/2010 TiÕt 7 Bµi 4: phản ứng trao đổi trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li Lớp 11C11 11C2 11C6 Ngaøy daïy I. Môc tiªu bµi häc: 1. VÒ kiÕn thøc: - Hiểu đợc bản chất, điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch chất điện li. - Hiểu đợc phản ứng thuỷ phân của muối..

(15) 2. VÒ kü n¨ng: - Dựa vào điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch chất điện li để biết đợc ph¶n øng x¶y ra hay kh«ng x¶y ra. II. ChuÈn bÞ: GV: Dông cô vµ ho¸ chÊt thÝ nghiÖm: NaCl, AgNO3, NH3, Fe2(SO4)3, KI, hå tinh bét. III. Ph¬ng ph¸p: IV. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 4: III. Ph¶n øng thuû ph©n cña muèi: - GV: Cho quỳ tím vào 4 lọ đựng nớc 1. Khái niệm phản ứng thuỷ phân của cÊt, råi cho lÇn lît c¸c muèi muèi: CH3COONa; Fe(NO3)3; NaCl vào. Yêu Phản ứng trao đổi ion giữa muối hoà tan cầu HS nhận xét và xác định môi trờng, và nớc làm cho pH thay đổi là phản ứng pH cña c¸c chÊt. thuû ph©n muèi. - HS: ống 1 màu chỉ thị không đổi, môi 2. Phản ứng thuỷ phân của muối: trêng trung tÝnh. Vd 1: Dung dÞch CH3COONa thuû ph©n èng 2 mµu chØ thÞ ho¸ xanh, m«i trêng t¹o m«i trêng baz¬. Do: kiÒm. CH3COONa  Na+ + CH3COOống 3 màu chỉ thị hoá đỏ, môi trờng axit. CH 3COO   HOH  CH 3COOH  OH  ống 4 màu chỉ thị không đổi, môi trờng Cßn ion Na+ trung tÝnh nªn [OH-] t¨ng  trung tÝnh. .¬[OH-] > 10-7M cã m«i trêng baz - GV: Nh vËy khi hoµ tan mét sè muèi Vd 2: Dung dÞch Fe(NO3)3 thuû ph©n t¹o vào nớc đã xảy ra phản ứng trao đổi ion : m«i trêng axit. Do gi÷a muèi hoµ tan vµ níc lµm cho pH 3+ 3)3  Fe + 3NO3 biến đổi. Phản ứng nh vậy gọi là phản Fe(NO 3 Fe  HOH  Fe(OH ) 2  H  øng thuû ph©n. Hoạt động 5: Cßn ion NO3- trung tÝnh nªn [H+] t¨ng  - GV: T¹i sao dung dÞch CH3COONa cã .[H+] > 10-7M cã m«i trêng axit m«i trêng baz¬? Vd 3: Dung dÞch Fe(CH3COO)3 - HS: Do: Do: Fe(NO3)3  Fe3+ + 3NO3 + CH3COONa  Na + CH3COO Fe3  HOH  Fe(OH ) 2  H  CH 3COO   HOH  CH 3COOH  OH . Cßn ion Na trung tÝnh.  [OH-] t¨ng  [OH-] > 10-7M cã m«i trêng baz¬. - GV: Sau ph¶n øng axit CH3COOH vµ baz¬ OH- nªn cã ph¶n øng ngîc l¹i do đó quá trình trên thuận nghịch. - GV yªu cÇu HS cho biÕt CH3COONa lµ s¶n phÈm cña axit nµo vµ baz¬ nµo, cho biÕt thªm mét sè muèi lµ s¶n phÈm cña axit yÕu vµ baz¬ m¹nh nh muèi trªn? - HS: §ã lµ s¶n phÈm cña axit yÕu CH3COOH vµ baz¬ NaOH. Mét sè muèi kh¸c lµ Na2CO3, Na2S, K2SO3. - GV: Dung dịch các muối này đều có pH > 7. Hay muèi trung hoµ t¹o bëi axit yÕu vµ baz¬ m¹nh khi thuû ph©n cho m«i trêng kiÒm. Do anion ph¶n øng víi níc t¹o OH-. - GV: T¹i sao ® Fe(NO3)3 cã m«i trêng axit? +. :Vµ CH 3COO  HOH  CH 3COOH  OH Nên môi trờng tuỳ thuộc vào độ thuỷ .ph©n cña hai ion trªn Vd 4: dung dÞch muèi axit NaHCO3, Na2HPO4 cã m«i trêng kiÒm. Dung dÞch NaH2PO4 cã m«i trêng axit. Tuú thuéc .vµo b¶n chÊt cña tõng ion Vd: NaHCO3  Na+ + HCO3 :HCO3- lµ ion lìng tÝnh nªn . . HCO3  HOH  H 2 CO3  OH  HCO3  HOH . CO32  H 3O . V× lùc baz¬ cña HCO3- m¹nh h¬n lùc .¬axit nªn dung dÞch cã m«i trêng baz KÕt luËn: SGK *.

(16) - HS: Do: 3. Fe  HOH . Fe(NO3)3  Fe3+ + 3NO3 Fe(OH ) 2  H . Cßn ion NO3- trung tÝnh  [H+] t¨ng  [H+] > 10-7M cã m«i trêng axit. 2+ GV: Sau phản ứng bazơ Fe(OH) và axit H+ nên có phản ứng ngợc lại do đó .qu¸ tr×nh trªn lµ thuËn nghÞch GV yªu cÇu HS cho biÕt Fe(NO3)3 lµ s¶n phÈm cña axit nµo vµ baz¬ nµo, cho biÕt thªm 1 sè muèi lµ s¶n phÈm cña axit ?m¹nh vµ baz¬ yÕu nh muèi trªn HS: §ã lµ s¶n phÈm cña axit HNO3 m¹nh vµ baz¬ yÕu Fe(OH)3. Mét sè .muèi kh¸c lµ FeSO4, Al(NO3)3, ZnCl2 GV: Dung dịch các muối này đều có pH < 7. Hay muối trung hoà tạo bởi axit m¹nh vµ baz¬ yÕu khi thuû ph©n cho m«i trêng axit. Do cation ph¶n øng víi níc .+t¹o H GV đặt vấn đề: Đối với các muối là sản phẩm của axit yếu và bazơ yếu khi hoà tan vào nớc pH thay đổi nh thế nào? Ví ?dô nh dung dÞch Fe(CH3COO)3 GV yªu cÇu HS viÕt qu¸ tr×nh t¬ng t¸c .cña c¸c ion víi níc HS: Môi trờng là axit hay bazơ phụ .thuộc vào độ thuỷ phân của 2 ion GV đặt vấn đề: Đối với các muối axit của axit yếnh NaHCO3, Na2HPO4, NaH2PO4 khi hoµ tan vµo níc pH thay ?đổi nh thế nào GV: Dung dÞch muèi axit NaHCO3, Na2HPO4 cã m«i trêng kiÒm. Dung dÞch .NaH2PO4 cã m«i trêng axit GV yªu cÇu HS viÕt qu¸ tr×nh t¬ng t¸c .cña ion HCO-3 víi níc GV: V× lùc baz¬ cña HCO-3 m¹nh h¬n lùc axit nªn dung dÞch cã m«i trêng .¬baz - GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i dung dÞch nh÷ng lo¹i muèi nµo cã m«i trêng axit, baz¬, muèi. Nh÷ng ion nµo trong c¸c muối đó đã làm cho pH của chúng thay đổi? DÆn dß:VÒ nhµ lµm bµi tËp 5, 6, 7, 8, 9 SGK TiÕt sau luyÖn tËp, vÒ nhµ «n l¹i kiÕn thøc theo néi dung môc kiÕn thøc cÇn nhí SGK vµ chuÈn bÞ nh÷ng bµi tËp trong môc bµi tËp SGK..

(17) Ngµy so¹n:02/9/2010 TiÕt 8: Bµi 6: Bµi thùc hµnh sè 1 ¬TÝnh axit-baz Ph¶n øng trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li Lớp 11C11 11C2 11C6 Ngaøy daïy I. Môc tiªu bµi häc: :VÒ kiÕn thøc .1 Cñng cè c¸c kiÕn thøc vÒ Axit-Baz¬ vµ ®iÒu kiÖn x¶y ra ph¶n øng trong dung dÞch c¸c .chÊt ®iÖn li :VÒ kü n¨ng .2 .RÌn luyÖn kü n¨ng tiÕn hµnh thÝ nghiÖm trong èng nghiÖm víi lîng nhá hãa chÊt II. ChuÈn bÞ dông cô thÝ nghiÖm vµ ho¸ chÊt cho mét nhãm thùc hµnh: :Dông cô thÝ nghiÖm .1 Üa thuû tinh - èng hót nhá. - Bộ giá thí nghiệm đơn giản - èng nghiÖm§ .Th×a xóc ho¸ chÊt b»ng thuû tinh .Ho¸ chÊt: Chøa trong lä thuû tinh, nót thuû tinh kÌm èng hót nhá giät .2 Dung dịch HCl 0,1M Dung dịch Na2CO3 đặc Giấy đo độ pH Dung dịch CaCl2 đặc Dung dịch NH4Cl 0,1M Dung dịch phênolphtalein Dung dịch CH3COONa 0,1M Dung dịch CuSO4 1M Dung dịch NaOH 0,1M Dung dịch NH3 đặc III. Phơng pháp IV. Tổ chức hoạt động dạy học: GV chia HS trong lớp ra thành 8 nhóm thực hành để .tiÕn hµnh thÝ nghiÖm ¬ThÝ nghiÖm 1: TÝnh axit-baz .A. Chuẩn bị và tiến hành thí nghiệm: Thực hiện nh SGK đã viết :B. Quan s¸t hiÖn tîng xÈy ra vµ gi¶i thÝch Nhá dung dÞch HCl 0,1M lªn mÉu giÊy pH, giÊy chuyÓn sang mµu øng víi pH =1. .M«i trêng axits m¹nh Thay dung dÞch HCl b»ng dung dÞch NH4Cl 0,1M giÊy chuyÓn sang mµu øng víi .pH=5. M«i trêng axits yÕu Gi¶i thÝch: Muèi NH4Cl t¹o bëi gèc baz¬ yÕu vµ gèc axit m¹nh, khi tan trong níc, gèc .baz¬ yÕu bÞ thuû ph©n lµm cho dung dÞch cã tÝnh axit Thay dung dÞch NH4Cl b»ng dung dÞch CH3COONa 0,1M, giÊy chuyÓn sang mµu øng .víi pH = 9. M«i trêng baz¬ yÕu Gi¶i thÝch: Muèi CH3COONa t¹o bëi gèc baz¬ m¹nh vµ gèc axit yÕu, khi tan trong níc .¬gèc axit yÕu bÞ thuû ph©n lµm cho dung dÞch cã tÝnh baz Thay dung dÞch HCl b»ng dung dÞch NaOH 0,1M giÊy chuyÓn sang mµu øng víi .pH=13. M«i trêng kiÒm m¹nh.

(18) .Thí nghiệm 2: Phán ứng trao đổi trong dung dịch các chất điện li .A. ChuÈn bÞ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: Thùc hiÖn nh SGK :B. Quan s¸t hiÖn tîng thÝ nghiÖm vµ gi¶i thÝch .Nhỏ dung dịch Na2CO3 đặc vào dung dịch CaCl2 đặc xuất hiện kết tủa trắng CaCO3 Hoà tan kết tủa CaCO3 vừa mới tạo thành bằng dung dịch HCl loãng, xuất hiện các .bọt khí CO2 Nhá vµi giät dung dÞch phªnolphtalein vµo dung dÞch NaOH lo·ng chøa trong èng nghiÖm, dung dÞch cã mµu hång tÝm. Nhá tõ tõ tõng giät dung dÞch HCl vµo, võa nhá võa l¾c, dung dÞch sÎ mÊt mµu. Ph¶n øng trung hoµ x¶y ra t¹o thµnh dung dÞch muèi .trung hoµ NaCl vµ H2O. M«i trêng trung tÝnh Nhỏ dung dịch NaOH vào dung dịch CuSO4, xuất hiện kết tủa xanh nhạt Cu(OH)2. Nhỏ tiếp dung dịch NH3 đặc và lắc nhẹ Cu(OH)2 tan tạo thành dung dịch phức màu .xanh thÈm trong suèt IV. Néi dung têng tr×nh: …Tªn HS…Líp .1 …Tªn bµi thùc hµnh .2 :Néi dung têng tr×nh .3 Trình bày cách tiến hành thí nghiệm, mô ta hiện tợng quan sát đợc, giải thích, viết ph¬ng tr×nh, c¸c thÝ nghiÖm nÕu cã. Ngµy so¹n:08/09/2010 TiÕt 9: Bµi 5:. luyÖn tËp axit, baz¬ vµ muèi. ph¶n øng trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li Lớp 11C11 11C2 11C6 Ngaøy daïy.

(19) I. Môc tiªu bµi häc: 1. Về kiến thức: Củng cố kiến thức về phản ứng trao đổi xảy ra trong dung dịch các chÊt ®iÖn li. 2. VÒ kü n¨ng: RÌn luyÖn kü n¨ng viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng díi d¹ng ion vµ ion thu gän. II. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS: 3. Bµi míi: III. KiÕn thøc cÇn nhí: Hoạt động 1: GV tổ chức cho HS điền vào phiếu học tập để khắc sâu các kiến thức cần nhí díi ®©y: 1. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch chất điện li là gì? Cho ví dụ tơng øng. - T¹o thµnh chÊt kÕt tña. - T¹o thµnh chÊt ®iÖn li yÕu. - T¹o thµnh chÊt khö. 2. Ph¶n øng thuû ph©n cña muèi lµ g×? Nh÷ng trêng hîp nµo x¶y ra ph¶n øng thuû ph©n? 3. Ph¬ng tr×nh ion rót gän cã Ý nghÜa g×? Nªu c¸ch viÕt ph¬ng tr×nh ion rót gän? IV. Bµi tËp: Hoạt động 2: GV cho HS làm các bài tập sau để rèn luyện các kỹ năng vận dụng lí thuyết đã học. Bµi 1 (SGK) a) Pb(OH)2 + 2OH-  PbO2- + 2H2O b) Pb2+ + H2S  PbS + 2H+ c) SO32- + H2O  HSO3- + OHd) Cu2+ + H2O  Cu(OH)+ + H+ e) AgBr + 2S2O32-  [Ag(S2O3)2]3- + Brf) SO32- + 2H+  SO2 + H2O Bài 2 (SGK): í đúng B và C. GV yªu cÇu HS gi¶i thÝch v× sao chän B vµ C. Bµi 3 (SGK) C¸c ph¶n øng x¶y ra SO32- + H2O2 SO42- + H2O SO42- + Ba2+  BaSO4 Bµi 5 (SGK) - GV yêu cầu HS viết phản ứng xảy ra và xác định số mol HCl đã phản ứng với MCO3. - HS: MCO3 + 2HCl  MCl2 + H2O + CO2 NaOH + HCl  NaCl + H2O Ta cã: nHCl = 0,02 . 0,08 = 1,6 . 10-3 mol NNaOH = 5,64 . 10-3 . 0,1 = 5,64 . 10-4 mol => nHCl d = 1,6 . 10-3 – 5,64.10-4 = 1,036.10-3 mol - GV yêu cầu HS xác định số mol MCO3 và khối lợng mol của M. 1 1, 036.10 3 nMCO3  nHCl pu  5,18.10 4 2 2 m 0,1022 M MCO3   197 n 5,18.10  4  M 197  60 137. VËy kim lo¹i lµ Ba. DÆn dß: Tiết sau thực hành bài thực hành số 1, về nhà đọc trớc phần cách tiến hành thí nghiệm..

(20) Ngµy so¹n:12/9/2010 TiÕt 10: Lớp Ngaøy daïy. KIEÅM TRA 1 TIEÁT CHƯƠNG 1: SỰ ĐIỆN LY 11C11 11C2 11C6. I. MUÏC TIEÂU CUÛA BAØI kiểm tra đánh giá khả năng lĩnh hội kiến thức của các em. qua kết quả giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy cho phù hợp với mưc học của học sinh từng lớp II. ĐỀ VAØ ĐÁP ÁN C©u 1: TÝnh pH cña c¸c dd sau: a) dd HCl 0.001M b) dd H2SO4 0.005M c)dd HNO3 2% (d=1,054g/ml) d)dd CH3COOH 0.1M(độ điện li =0.01) C©u 2: Cho 300ml dd gåm HCl 0,1M vµ H2SO4 aM vµo 200ml dd gåm NaOH 0,1M vµ Ca(OH)2 0.2M thu đợc ddA a) Khi a=0.1M th× ddA cã tÝnh Baz¬ hay Axit tÝnh pH cña ddA b) §Ó ph¶n øng trung hoµ xÈy ra th× a cã gi¸ trÞ lµ bao nhiªu? h·y tÝnh khèi lîng muèi thu đợc? §¸p ¸n: C©u 1: a). HCl  H+ + Cl0.001 0.001 vËy pH = 3. b) pH = 2.

(21) c) CM = 10*C%*D/M= 10*2*1.054/63 = 0.335 pH = - lg0.335= 1,5 d) CH3COOH  CH3COO- + H+ 0.1M 0.1*0.01 pH= 3 C©u 2: a) nHCl = 0.3*0.1 = 0.03mol nH+ = 0.03mol nH2SO4 =0.3*0.1= 0.03mol nH+ = 0.06mol Tæng sè mol H+ lµ: 0.03+0.06=0.09mol nNaOH = 0.2*0.1= 0.02mol nCa(OH)2=0.2*0.2=0.04mol. nHO-= 0.02mol nHO-= 0.04mol. Tæng sos mol OH- lµ: 0.02+0.04=0.06mol VËy sè mol H+ d lµ: 0.09-0.06=0.03mol pH= - lg0.03/0.5 = b) để phản ứng trung hoà xẩy ra thì số mol H+ = số mol OH0.03+0.3a = 0.06 vậy a = 0.1M mmuèi = maxit + mbaz¬- mníc.

(22) Ch¬ng 2:. Nhãm Nit¬ Kh¸i qu¸t vÒ nhãm nit¬. Ngµy so¹n:16/9/2010. Lớp 11C11 11C2 11C6 Ngaøy daïy I. Môc tiªu bµi häc :VÒ kiÕn thøc .1 .ơBiết đợc tên các nguyên tố thuộc nhóm nit Hiểu đợc đặc điểm cấu tạo nguyên tử và vị trí của nhóm nitơ trong bảng tuần hoàn .Hiểu đợc sự biến đổi tính chất của các đơn chất và một số hợp chất trong nhóm :Về kỹ năng .2 Vận dụng đợc kiến thức về cấu tạo nguyên tử và vị trí của nhóm nitơ để hiểu đợc .ơnhững TCHH chung của các nguyên tố nhóm nit Vận dụng quy luật chung về biến đổi tính chất của các đơn chất và hợp chất trong một nhóm A để giải thích sự biến đổi tính chất của các đơn chất và hợp chất các .¬nguyªn tè nhãm nit II. ChuÈn bÞ:- GV: B¶ng tuÇn hoµn. .HS: Xem lại phần kiến thức chơng 1 và chơng 2 SGK hoá học lớp 10 III. Tổ chức hoạt động dạy học: :ổn định lớp .1 :KiÓm tra bµi cò .2 3. TiÕn tr×nh: TiÕt 11: Bµi 7: Nit¬ I. Môc tiªu bµi häc: :VÒ kiÕn thøc .1 .ơHiểu đợc cấu tạo phân tử, tính chất vật lí, hoá học của nit .Biết đợc phơng pháp điều chế nitơ trong công nghiệp và trong phòng thí nghiệm .ơHiểu đợc ứng dụng của nit :Về kỹ năng .2 Vận dụng đặc điểm cấu tạo phân tử của nitơ để giải thích tính chất vật lí, hoá học của .ơnit .RÌn luyÖn kü n¨ng suy luËn logic II. ChuÈn bÞ: .GV: Điều chế sẵn khí nitơ cho vào các ống nghiệm đậy bằng nút cao su (HS: Xem lại cấu tạo phân tử nitơ ( Phần LKHH SGK hoá học lớp 10 III. Tổ chức hoạt động dạy học: :ổn định lớp .1 :KiÓm tra bµi cò .2 Trình bày sự biến đổi tính chất của đơn chất và hợp chất của các nguyên tố phân nhóm .chÝnh nhãm V.

(23) :TiÕn tr×nh .3 Hoạt động của thầy :Hoạt động 1 GV nªu c©u hái: M« t¶ liªn kÕt trong ph©n tö nit¬? Hai nguyªn tö trong ph©n ?tö nit¬ liªn kÕt víi nhau nh thÕ nµo GV gợi í: Dựa vào đặc điển cấu tạo của nguyên tử N, để đạt cấu hình bền giống khÝ hiÕm th× c¸c nguyªn tö N ph¶i lµm ?thÕ nµo :GV kÕt luËn .Ph©n tö N gåm cã 2 nguyªn tö + Hai nguyªn tö trong ph©n tö N liªn kÕt + víi nhau b»ng 3 liªn kÕt céng ho¸ trÞ .kh«ng cã cùc :Hoạt động 2 GV cho HS quan sát ống nghiệm đựng .khí N HS nhận xét về: Màu sắc, mùi vị, có ?duy trì sự sống không và có độc không GV bæ sung thªm tÝnh tan, nhiÖt ho¸ .r¾n, láng, kh¶ n¨ng duy tr× sù ch¸y :Hoạt động 3 :GV nếu vấn đề Nitơ là phi kim khá hoạt động ( độ âm + điện là 3) nhng ở nhiệt độ thừơng khá trơ ?vÒ mÆt ho¸ häc, h·y gi¶i thÝch Số oxi hóa của N ở dạng đơn chất là + bao nhiªu? Dùa vµo c¸c sè oxi ho¸ cña .¬Nit¬ dù ®o¸n TCHH cña nit :HS giải quyết 2 vấn đề trên .Dựa vào đặc điểm cấu tạo của phân tử + Dựa vào khả năng thay đổi số oxi hoá + .¬cña nit GV kết luận: + ở nhiệt độ thờng N khá trơ về mặt hoá học. Còn ở nhiệt độ cao đặc biệt khi có xúc tác N trở nên hoạt .động Tuỳ thuộc vào sự thay đổi số oxi hoá, + nit¬ cã thÓ thÓ hiÖn tÝnh khö hay tÝnh oxi .¸ho :Hoạt động 4 GV đặt vấn đề: Hãy xét xem nitơ thể hiện tính khử hay tính oxi hoá trong tr?ờng hợp nào GV thông báo phản ứng của N với H và .kim loại hoạt động HS xác định số oxi hoá của N trớc và sau phản ứng, từ đó cho biết vai trò của .nit¬ trong ph¶n øng GV lu í HS: Nitơ phản ứng với Liti ở .nhiệt độ thờng .GV thông báo phản ứng của N2 với O2 HS xác định số oxi hoá của nitơ trớc và sau phản ứng, từ đó cho biết vai trò của ?nit¬ trong ph¶n øng. Hoạt động của trò :¬I. CÊu t¹o ph©n tö nit .Ph©n tö nit¬ gåm cã 2 nguyªn tö Hai nguyªn tö trong ph©n tö nit¬ liªn kÕt víi nhau b»ng 3 liªn kÕt céng ho¸ trÞ .kh«ng cã cùc NN. II. TÝnh chÊt vËt lÝ: SGK. :III. TÝnh chÊt ho¸ häc ở nhiệt độ thờng nitơ khá trơ về mặt hoá học. Còn ở nhiệt độ cao đặc biệt khi .có xúc tác nitơ trở nên hoạt động Tuỳ thuộc vào sự thay đổi số oxi hoá, nitơ có thể thể hiện tính khử hay tính oxi .¸ho :¸TÝnh oxi ho .1 T¸c dông víi H2: ë 4000C, pcao, cã xóc .t¸c N2 + H2 2NH3 H = -92kJ. T¸c dông víi kim lo¹i m¹nh ( Li, Ca, (…Mg, Al to Li + N2 Li3N :TÝnh khö .2 T¸c dông víi oxi: ë 30000C hoÆc hå .quang ®iÖn to>3000oC N2 + O2 2NO H = +180kJ :NO dÔ dµng kÕt hîp víi O2 2NO+ O2 NO2 Mét sè oxit kh¸c cña N: N2O, N2O3, N2O5 chóng kh«ng ®iÒu chÕ trùc tiÕp tõ .ph¶n øng cña N vµ O KÕt luËn: Nit¬ thÓ hiÖn tÝnh khö khi t¸c dụng với nguyên tố có độ âm điện lớn h¬n vµ thÓ hiÖn tÝnh khö khi t¸c dông víi .nguyên tố có độ âm điện nhỏ hơn.

(24) GV nhấn mạnh: Phản ứng này xảy ra rất khó khăn cần ở nhiệt độ cao và là .ph¶n øng thuËn nghÞch NO rÊt dÔ dµng kÕt hîp víi oxi t¹o thµnh .NO2 màu nâu đỏ Cã mét sè oxi kh¸c cña nit¬ N2O, N2O3, N2O5 chóng kh«ng ®iÒu chÕ trùc tiÕp tõ .ph¶n øng cña N vµ O GV kết luận: N2 thể hiện tính khử khi tác dụng với ntố có độ âm điện lớn hơn vµ thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸ khi t¸c dông víi .ntố có độ âm điện nhỏ hơn :Hoạt động 5 GV + Trong tù nhiªn N2 cã ë ®©u vµ ?×d¹ng tån t¹i cña nã lµ g ?Ngêi ta ®iÒu chÕ N2 b»ng c¸ch nµo + HS dùa vµo kiÕn thøc thùc tÕ vµ t liÖu .SGK tr¶ lêi GV tr×nh bµy kü vÒ ph¬ng ph¸p, nguyªn t¾c ®iÒu chÕ N2 b»ng c¸ch chng .cÊt ph©n ®o¹n kh«ng khÝ láng :Hoạt động 6 ?ìGV nêu câu hỏi: Nitơ có ứng dụng g HS dựa vào kiến thức thực tế và t liệu .SGK để trả lời Cñng cè bµi: GV dïng bµi tËp sè 4 .SGK để củng cố bài học. IV. Tr¹ng th¸i thiªn nhiªn vµ ®iÒu :chÕ Tr¹ng th¸i thiªn nhiªn: SGK .1 :iÒu chÕ§ .2 A. Trong CN: Chng cÊt ph©n ®o¹n kh«ng .khÝ láng :B. Trong phßng thÝ nghiÖm o. NH 4 NO2  t N 2  2 H 2O. V. øng dông: SGK. DÆn dß:VÒ nhµ lµm bµi tËp sè 3, 5, 6 SGK. Ngµy so¹n:18/9/2010 TiÕt 12, Bµi 8: amoniac vµ muèi amoni Lớp 11C11 11C2 11C6 Ngaøy daïy I. Môc tiªu bµi häc: :VÒ kiÕn thøc .1 .HS hiểu đợc:- Tính chất hoá học của amoniac và muối amoni * .Vai trò quan trọng của amoniac và muối amoni trong đời sống và trong kỹ thuật .HS biết: Phơng pháp điều chế amoniac trong công nghiệp và trong phòng thí nghiệm * :VÒ kü n¨ng .2 Dựa vào cấu tạo phân tử để giải thích tính chất vật lí, tính chất hoá học của amoniac .và muối amoni Vận dụng nguyên lí chuyển dịch cân bằng để giải thích các điều kiện kỹ thuật trong .sản xuất amoniac .Rèn luyện khả năng lập luận logic và khả năng viết các phơng trình trao đổi ion II. Chuẩn bị: GV: Dông cô vµ ho¸ chÊt ph¸t hiÖn tÝnh tan cña NH3; dung dÞch NH4Cl; dung dÞch .NaOH; dung dÞch AgNO3; dung dÞch CuSO4 Tranh ( Hình 3.6): NH3 khử CuO; tranh ( hình 3.7): So đồ thiết bị tổng hợp NH3 trong .công nghiệp.

(25) III. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: Kiểm tra sỹ số, tác phong. :KiÓm tra bµi cò .2 .¬Tr×nh bµy tÝnh chÊt ho¸ häc cña nit :TiÕn tr×nh .3 Hoạt động của thầy :Hoạt động 1 GV nªu c©u hái: Dùa vµo cÊu t¹o cña ntö nit¬ vµ H h·y m« t¶ sù h×nht hµnh ptö NH3? ViÕt CT electron vµ CT cÊu t¹o ph©n tö amoniac?0 HS dựa vào kiến thức đã biết ở lớp 10 và .SGK để trả lời GV bổ sung: Ptử NH3 có cấu tạo hình tháp, ntử N ở đỉnh tháp còn 3 ntử H nằm ở 3 đỉnh của tam giác đều là đáy của hình tháp  có cấu tạo không đối xứng nên ptử .NH3 ph©n cùc :Hoạt động 2 GV chuÈn bÞ mét èng nghiÖm chøa s½n khÝ NH3. Cho HS quan s¸t tr¹ng th¸i, mµu sắc, có thể hé mở nút cho HS phẩy nhẹ để .ngöi .GV lµm TN thö tÝnh tan cña khÝ NH3 .HS quan s¸t hiÖn tîng, gi¶i thÝch - GV bæ sung: KhÝ NH3 tan rÊt nhiÒu trong nớc, ở 200C 1 lít nớc hoà tan đợc 800 lÝt NH3.. Hoạt động của trò (A. amoniac (NH3 :I. CÊu t¹o ph©n tö N. H H H Trong ptö NH3 ntö N l k víi 3 nguyªn tö H b»ng 3 l/k céng ho¸ trÞ cã cùc, ë ntö N cßn cã mét cÆp e cha tham gia .l/k .NH3 lµ ph©n tö ph©n cùc Ntö N trong ptö NH3 cã sè oxi ho¸ -3 lµ thÊp nhÊt trong c¸c sè oxi ho¸ cã thÓ .cã cña N :II. TÝnh chÊt vËt lÝ Lµ chÊt khÝ kh«ng mµu, mïi khai xèc, .nhÑ h¬n kh«ng khÝ Tan nhiÒu trong níc, t¹o thµnh dung .dÞch cã tÝnh kiÒm :III. TÝnh chÊt ho¸ häc :TÝnh baz¬ yÕu .1 A. T¸c dông víi níc: Khi hoµ tan khÝ NH3 vµo níc mét phÇn c¸c ph©n tö NH3 :Hoạt động 3 .ph¶n øng GV yªu cÇu: Dùa vµo thuyÕt axit-baz¬ NH3 + H2O NH4+ + ỌHcủa Bron-stet để giải thích tính bazơ của -5 .Kb = 1,8.10  lµ mét baz¬ yÕu .NH3 T¸c dông víi axit HS: Khi tan trong níc, mét phÇn nhá c¸c - ::B. VÝ dô ptö NH3 kÕt hîp víi H+ cña níc  NH4+ + 2NH + 2H SO  (NH ) SO 3 2 4 4 2 4 OH NH + HCl  NH Cl 0 3(k) (k) 4 GV bæ sung: Kb cña NH3 ë 25 C lµ (kh«ng mµu) ( kh«ng mµu) ( khãi tr¾ng ) .1,8.10-5 nªn lµ mét baz¬ yÕu . NhËn biÕt khÝ NH3 GV: NH3 khÝ còng nh dung dÞch dÔ dµng nhËn H+ cña dung dÞch axit t¹o muèi C. Dung dÞch NH3 cã kh¶ n¨ng lµm kÕt .amoni :tña nhiÒu hi®roxit kim lo¹i .Gv m« t¶ TN gi÷a khÝ NH3 vµ khÝ HCl :VÝ dô 1 .HS gi¶i thÝch hiÖn tîng TN vµ viÕt ptpø GV: Khi cho dung dÞch FeCl3 vµo dung - FeCl3 + 3NH3 + 3H2O  3NH4Cl +Fe(OH)3 dÞch NH3 sÏ x¶y ra ph¶n øng nµo gi÷a c¸c Fe3+ + 3NH3 + 3H2O  3NH4+ +Fe(OH)3 ?ion trong 2 dung dÞch nµy :VÝ dô 2 HS: X¶y ra ph¶n øng Fe3+ + OH-  AlCl3 + 3NH3 + 3H2O  3NH4Cl +Al(OH)3 Fe(OH)3 Al3+ + 3NH3 + 3H2O  3NH4+ +Al(OH)3 GV híng dÉn HS thiÕt lËp nªn ph¬ng :Kh¶ n¨ng t¹o phøc .2 .tr×nh ho¸ häc T¬ng tù HS h×nh thµnh ph¬ng tr×nh ho¸ - Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2 .häc ë vÝ dô 2 Cu(OH) 2 + 4NH3  Cu(NH3)4]2+ + 2OH] :Hoạt động 4 (ion phøc mµu xanh thÉm ) GV đặt vấn đề: Ngoài những tính chất trên, NH3 còn có tính chất đặc biệt khác. AgCl + 2NH3  [Ag(NH3)2]Cl GV lµm thÝ nghiÖm: Nhá tõ tõ dung dÞch -AgCl + 2NH3  [Ag(NH3)2] + Cl.

(26) .NH3 đến d vào 2ml dung dịch CuSO4 HS quan sát, nhận xét hiện tợng: Lúc đầu có kết tủa sau đó kết tủa tan, thu đợc .dung dÞch xanh thÈm trong suèt GV gi¶i thÝch hiÖn tîng b»ng c¸c ph¬ng .tr×nh hçn hîp GV bæ sung: dung dÞch NH3 cßn hoµ tan mét sè kÕt tña nh: AgCl, Zn(OH)2, t¹o ra c¸c ion phøc [Ag(NH3)3]+, [Zn(NH3)42+. Ion phức đợc tạo thành là nhờ liên kết cho nhËn gi÷a cÆp e tù do ë N trong ph©n tö .NH3 víi c¸c obitan trèng cña ion kim lo¹i :Hoạt động 5 Gv yªu cÇu HS cho biÕt: Sè oxi ho¸ cña N trong NH3 vµ nh¾c l¹i sè oxi ho¸ cña N. Từ đó d đoán TCHH tiếp theo của NH3 .dựa vào sự thay đổi số oxi hoá của N HS: Trong ph©n tö NH3 nit¬ cã sè oxi ho¸ -3 vµ c¸c sè oxi ho¸ cã thÓ cã cña N lµ -3, 0, +1, +2, +3, +4, +5. Nh vËy trong các phản ứng hỗn hợp khi có sự thay đổi sè oxi ho¸, sè oxi ho¸ cña N trong NH3 .chØ cã thÓ t¨ng lªn, chØ thÓ hiÖn tÝnh khö GV bæ sung: NH3 thÓ hiÖn tÝnh khö yÕu .h¬n H2S GV yªu cÇu HS n/c SGK vµ cho biÕt tÝnh ?khö cña NH3 thÓ hiÖn nh thÕ nµo .GV kết luận và TCHH của NH3 :Hoạt động 6 GV híng dÉn HS nghiªn cøu SGK DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp 2, 4, 6.. :TÝnh khö .3 :A. T¸c dông víi O2 o. 4 NH 3  3O2  t 2 N 2  6 H 2O o. 4 NH 3  5O2  xt,t   4 NO  6 H 2O. :B. T¸c dông víi Cl2 o. 2 NH 3  3Cl2  t 2 N 2  6 HCl. :C. T¸c dông víi mét sè oxit kim lo¹i o. 2 NH 3  3CuO  t 3Cu  N 2  3H 2O.

(27) Ngµy so¹n:20/9/2010 TiÕt 13: Bµi 8:. amoniac vµ muèi amoni Lớp 11C11 11C2 Ngaøy daïy. I. Môc tiªu bµi häc: :VÒ kiÕn thøc .1 .HS hiểu đợc:- Tính chất hoá học của amoniac và muối amoni * .Vai trò quan trọng của amoniac và muối amoni trong đời sống và trong kỹ thuật .HS biết: Phơng pháp điều chế amoniac trong công nghiệp và trong phòng thí nghiệm * :VÒ kü n¨ng .2 Dựa vào cấu tạo phân tử để giải thích tính chất vật lí, tính chất hoá học của amoniac .và muối amoni Vận dụng nguyên lí chuyển dịch cân bằng để giải thích các điều kiện kỹ thuật trong .sản xuất amoniac .Rèn luyện khả năng lập luận logic và khả năng viết các phơng trình trao đổi ion II. Chuẩn bị: GV: Dông cô vµ ho¸ chÊt ph¸t hiÖn tÝnh tan cña NH3; dung dÞch NH4Cl; dung dÞch .NaOH; dung dÞch AgNO3; dung dÞch CuSO4 Tranh ( Hình 3.6): NH3 khử CuO; tranh ( hình 3.7): So đồ thiết bị tổng hợp NH3 trong .công nghiệp III. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: Kiểm tra sỹ số, tác phong. :KiÓm tra bµi cò .2 .¬Tr×nh bµy tÝnh chÊt ho¸ häc cña nit :TiÕn tr×nh .3 Hoạt động của thầy Hoạt động của trò :Hoạt động 7 :V. øng dông HS n/c SGK cho biết NH3 đợc điều chế - SGK :V. §iÒu chÕ ?trong phßng TN nh thÕ nµo? ViÕt pthh :Trong PTN .1 GV yêu cầu HS sử dụng nguyên lí Lơ Sa-tơ-li-e để làm cho cân bằng dịch Muèi amoni ph¶n øng víi dung dÞch chuyÓn vÒ phÝa t¹o NH3. GV gîi Ý: Cã thÓ .kiÒm áp dụng yếu tố p, to, xt, nồng độ đợc :VÝ dô 2NH4Cl+Ca(OH)22NH3 + CaCl2 +H2O ?kh«ng? V× sao HS: Tăng áp suất của hệ, giảm nhiệt độ, - NH4+ + OH-  NH3 + H2O .un nóng dung dịch NH3 đậm đặcĐ .dùng chất xúc tác :Trong c«ng nghiÖp .2 :GV bæ sung .Tæng hîp tõ c¸c nguyªn tè T¨ng ¸p suÊt: 300-1000 atm + 0 Giảm nhiệt độ: 450-500 C + N 2 +2 NH2⃗ t 0 , xt 3 NH 2 ChÊt xóc t¸c: FE + H = -92kJ Vận dụng chu trình khép kín để nâng + :Các biện pháp khoa học đã áp dụng .cao hiÖu suÊt ph¶n øng T¨ng ¸p suÊt: 200-300 atm + :Hoạt động 8 Giảm nhiệt độ: 450-5000C + GV cho HS quan s¸t tinh thÓ muèi ChÊt xóc t¸c: FE + amoni clorua sau đó hoà tan vào nớc, Vận dụng chu trình khép kín để nâng + dïng giÊy quú thö m«i trêng dd. HS nhËn .cao hiÖu suÊt ph¶n øng xÐt tr¹ng th¸i, mµu s¾c, kh¶ n¨ng tan vµ B. Muèi amoni: (NH4)nX .pH cña ddÞch HS: Tinh thÓ kh«ng mµu tan dÔ trong n- - +ion NH4 .íc, dd cã pH < 7 :Gv kh¸i qu¸t Muèi amoni lµ hîp chÊt tinh thÓ ion, .ph©n tö gåm cation NH4+ vµ gèc axit.

(28) Tất cả muối amoni đều tan, là chất điện .li mạnh :Hoạt động 9 GV lµm TN: Chia dd NH4Cl vµo 2 èng :nghiÖm .èng 1: Nhá thªm vµi giät dd NaOH èng 2: Nhá thªm vµi giät dd AgNO3 HS quan s¸t nhË xÐt, viÕt ptp d¹ng ph©n tö .vµ d¹ng ion thu gän :HS: ë èng 1 cã khÝ mïi khai to¸t ra do NH4Cl + NaOH  NaCl + NH3 + H2O NH4+ + OH-  NH3 + H2O :ë èng 2 thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng NH4Cl + AgNO3  AgCl + NH4NO3 Cl- + Ag+  AgCl GV kết luận: Các phản ứng trên là phản ứng trao đổi ion, ở phản ứng 1 ion NH4+ nhờng H+ nên là axit. Phản ứng 1 dùng để .®iÒu chÕ NH3 vµ nhËn biÕt muèi amoni Gv lµm TN: LÊy 1 Ýt bét NH4Cl vµo èng .nghiÖm kh«, ®un nãng èng nghiÖm qs¸t HS nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch: Muèi ë èng nghiÖm hÕt, xuÊt hiÖn muèi ë gÇn miÖng èng nghiÖm. Do NH4Cl bÞ ph©n huû t¹o NH3 khí và HCl khí, khi bay đến gần miÖng èng nghiÖm cã to thÊp nªn kÕt hîp .víi nhau thµnh NH4Cl .GV yªu cÇu HS lÊy thªm vÝ dô kh¸c GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i ph¶n øng ®iÒu .chÕ N2 trong PTN o. NH 4 NO2  t N 2  2 H 2O. :GV cung cÊp thªm ph¶n øng o. NH 4 NO3  t N 2O  2 H 2O. Từ đó phân tích để HS thấy bản chất của ph¶n øng ph©n huû muèi amoni lµ: Khi đun nóng muối amoni đều bị phân huỷ ra axit vµ NH3, tuú thuéc vµo axit cã tÝnh oxi ho¸ hay kh«ng mµ NH3 bÞ oxi ho¸ thµnh .c¸c s¶n phÈm kh¸c :Cñng cè bµi GV dùng bài tập 2 SGK để củng cố bài .häc DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp SBT líp 11.. :I. TÝnh chÊt vËt lÝ Muèi amoni lµ hîp chÊt tinh thÓ ion, ph©n tö gåm cation NH4+ vµ anion gèc .axit Tất cả muối amoni đều tan, là chất điện li mạnh :II. TÝnh chÊt ho¸ häc :Phản ứng trao đổi ion .1 Víi axit, dung dÞch baz¬, dung dÞch .muèi :VÝ dô 1 * NH4Cl + NaOH  NaCl + NH3 + H2O NH4+ + OH-  NH3 + H2O  ®iÒu chÕ NH3 trong phßng thÝ nghiÖm .vµ nhËn biÕt muèi amoni :VÝ dô 2 * NH4Cl + AgNO3  AgCl + NH4NO3 Cl- + Ag+  AgCl :Ph¶n øng nhiÖt ph©n .2 A. Muèi amoni t¹o bëi axit cã tÝnh oxi (ho¸ ( HNO3, HNO2 o. NH 4 NO2  t N 2O  2 H 2O o. NH 4 NO2  t N 2  2 H 2O.

(29) Ngµy so¹n:21/09/2010 TiÕt 14: Bµi 9: axit nitric vµ muèi nitrat Lớp 11C11 11C2 11C6 Ngaøy daïy I. Môc tiªu bµi häc: :VÒ kiÕn thøc .1 .Hiểu đợc tính chất vật lí, hoá học của axit nitric và muối nitrat .Biết đợc phơng pháp điều chế axit nitric trong PTN và trong công nghiệp :Về kỹ năng .2 .Rèn luyện kỹ năng viết ptrình phản ứng oxi hoá khử và phản ứng trao đổi ion .Rèn luyện kỹ năng lập luận logic II. Chuẩn bị: GV: Axit HNO3 đặc và loãng; dung dịch axit H2SO4 loãng; dung dịch BaCl2; dung dịch NaNO2; NaNO3 tinh thể; Cu(NO3)2 tinh thể; Cu; S; ống nghiệm; đèn cồn; giá ống .nghiÖm .HS: Ôn lại phơng pháp cân bằng phản ứng oxi hoá khử III. Tổ chức hoạt động dạy học: :ổn định lớp .1 :KiÓm tra bµi cò .2 :TiÕn tr×nh .3 TiÕt 1 Hoạt động thầy và trò Néi dung ghi b¶ng :Hoạt động 1 A. Axit nitric HS viết CTCT, xác định số oxi hoá - :I. Cấu tạo phân tử .¬cña nit O H  O N O .Trong ph©n tö N cã sè oxi ho¸ +5 :II. TÝnh chÊt vËt lÝ Axit HNO3 là chất lỏng không màu, bốc khói :Hoạt động 2.

(30) GV chuÈn bÞ mét èng nghiÖm chøa s½n axit nitric. GV më nót lä axit, ®un nãng nhÑ mét chót. Cho HS quan s¸t vµ ph¸t hiÖn 1 sè TCVL cña axit .nitric Gv x¸c nhËn nhËn xÐt cña HS vµ bæ :sung Axit HNO3 kh«ng bÒn ngay ë nhiÖt + độ thờng, dới tác dụng của ánh sáng nã còng bÞ ph©n huû dÇn. KhÝ cã mµu nâu đỏ là khí NO2. Phản ứng phân :huû 4HNO3  4NO2 + O2 + 2H2O V× vËy axit HNO3 l©u ngµy cã mµu .vµng do NO2 ph©n huû ra tan vµo axit Axit HNO3 tan trong níc theo bÊt + .kú tû lÖ nµo :Hoạt động 3 GV yªu cÇu HS lÊy vÝ dô vÒ tÝnh axit .nitric, viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng HS: Làm quỳ tím hoá đỏ, tác dụng .với bazơ, oxit bazơ và một muối GV nêu vấn đề: Tại sao axit nitric có tính oxi hoá? Tính oxi hoá của axit ?nitric đợc biểu hiện nh thế nào GV gợi í: Dựa vào cấu tạo HNO3 để .giải thích HS: Trong ph©n tö HNO3 nit¬ cã sè oxi ho¸ +5 lµ sè oxi ho¸ cao nhÊt cña nit¬. V× vËy trong c¸c ph¶n øng cã sù thay đổi số oxi hoá, số oxi hoá của nit¬ chØ cã thÓ gi¶m xuèng c¸c gi¸ trÞ .thÊp h¬n: -3, 0, +1, +2, +3, +4 GV x¸c nhËn: Nh vËy s¶n phÈm oxi ho¸ cña axit nitric rÊt phong phó, cã .thÓ lµ: NH4NO3, N2, N2O, NO, NO2 GV làm một số TN để HS thấy khả năng oxi hoá của HNO3 phụ thuộc vào nồng độ axit và bản chất của chất .khö TN1: GV lấy 2 ống nghiệm, 1 ống đựng dung dịch axit HNO3 đặc và lo·ng råi bá vµo mçi èng nghiÖm mét .mảnh kim loại đồng HS nhËn xÐt mµu s¾c khÝ tho¸t ra vµ .viÕt ph©n tö ph¶n øng GV: Víi c¸c kim lo¹i cã tÝnh khö m¹nh: Zn, Mg, Al …. s¶n phÈm oxi ho¸ cña HNO3 cã thÓ lµ N2O, N2, .NH4NO3 HS lập các phân tử phản ứng tơng .ảứng với các hiện tợng đã mô t :GV bổ sung thêm Fe và Al thụ động trong dung dịch + HNO3 đặc nguội. GV giải thích cho ?ìHS biết đợc thụ động là g Hæn hîp gåm mét thÓ tÝch HNO3 +. .trong kh«ng khÝ Èm Axit HNO3 dÔ bÞ nhiÖt hoÆc ¸nh s¸ng ph©n .huû .Axit HNO3 tan v« h¹n trong níc -. :III. TÝnh chÊt ho¸ häc :TÝnh axit .1 Là axit mạnh, dung dịch HNO3 làm đổi màu .quú tÝm, t¸c dông baz¬, oxit baz¬, muèi :VÝ dô HNO3 + CuO  Cu(NO3)2 + H2O 2 HNO3 + Ca(OH)2  Ca(NO3)2 + H2O 2 HNO3+CaCO3 2 Ca(NO3)2 + H2O+CO2 :¸TÝnh oxi ho .2 .Lµ axit cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh nhÊt 1+ 0 3- 5+ .HNO3 cã thÓ bÞ khö thµnh NH4NO3, N2, N2O 4+ 2+ NO, NO2 tuỳ theo nồng độ của HNO3 và khả .n¨ng khö cña chÊt tham gia :A. Víi kim lo¹i Oxi ho¸ hÇu hÕt c¸c kim lo¹i trõ Au vµ ph©n :tö HNO3 ® + M  M(NO3)n+NO2+H2O HNO3 l +M khö yÕu  M(NO3)n+NO+H2O M khö m¹nh  M(NO3)n + NO, N2O, NH4NO3 + H2O (n lµ ho¸ trÞ cao nhÊt vµ bÒn cña kim lo¹i ) Cu + 4 HNO3(®)  Cu(NO3)2 + 2NO2 2H2O + 3Cu +8HNO3(l)  3Cu(NO3)2 + 2NO 4H2O + 5Mg + 12 HNO3(l) 5Mg(NO3)2 + N2 6H2O + 8Al + 30 HNO3 (l)  8Al(NO3)2 + 3N2O + 15H2O 4Zn + 10HNO3(l) 4Zn(NO3)2 NH4NO3+ 3H2O + .Chú í:- Fe, Al thụ động với HNO3 đặc nguội.

(31) đặc và 3 thể tích HCl đặc gọi là cờng thuỷ. Cờng thuỷ hoà tan đợc cả Au và phân tử. Trong khi đó HNO3 đặc nóng không phản ứng đợc. GV giải thích .nguyªn nh©n TN 2: Cho mẫu S bằng hạt đậu xanh vào ống nghiệm đựng HNO3 đặc. Sau đó đun nóng nhẹ, khi phản ứng kết thóc nhá vµo dung dÞch trong èng .nghiÖm vµi giät BaCl2 HS: xác định sản phẩm sinh ra và viết phản ứng. Nhận xét: Trong phản øng trªn sè oxi ho¸ cña nit¬ gi¶m tõ +5 xuèng +4 sè oxi ho¸ cña S t¨ng tõ .0 lên +6 cực đại Tơng tự nh vậy HS viết phân tử .phản ứng với C của HNO3 đặc GV: HS quan s¸t h×nh vÏ 3.9 SGK vµ nhËn xÐt: DÇu th«ng bèc ch¸y khi t¸c dụng với dung dịch HNO3 đặc. Vậy HNO3 đặc phản ứng đợc với một số .hîp chÊt GV m« t¶ hiÖn tîng thÝ nghiÖm: NÕu nhá dung dÞch HNO3 vµo dung dÞch H2S thấy xuất hiện kết tủa trắng đục vµ cã khÝ kh«ng mµu ho¸ n©u ngoµi kh«ng khÝ. Yªu cÇu HS viÕt ph¬ng .tr×nh ph¶n øng T¬ng tù, viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng .khi cho FeO t¸c dông víi HNO3 :Gv kết luận Axit HNO3 có đầy đủ tính chất của + .axit m¹nh Axit HNO3 lµ chÊt oxi ho¸ m¹nh, + t¸c dông víi hÇu hÕt c¸c kim lo¹i, mét .sè phi kim vµ hîp chÊt cã tÝnh khö Kh¨ n¨ng oxi ho¸ cña HNO3 phô + thuộc nồng độ của axit và độ hoạt động của chất phản ứng của axit và .nhiệt độ. Ngµy so¹n:21/09/2011 Bµi 9: axit nitric vµ muèi nitrat Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy I. Môc tiªu bµi häc: :VÒ kiÕn thøc .1 .Hiểu đợc tính chất vật lí, hoá học của axit nitric và muối nitrat .Biết đợc phơng pháp điều chế axit nitric trong PTN và trong công nghiệp :Về kỹ năng .2 TiÕt 15:.

(32) .Rèn luyện kỹ năng viết ptrình phản ứng oxi hoá khử và phản ứng trao đổi ion .Rèn luyện kỹ năng lập luận logic II. Chuẩn bị: GV: Axit HNO3 đặc và loãng; dung dịch axit H2SO4 loãng; dung dịch BaCl2; dung dịch NaNO2; NaNO3 tinh thể; Cu(NO3)2 tinh thể; Cu; S; ống nghiệm; đèn cồn; giá ống .nghiÖm .HS: Ôn lại phơng pháp cân bằng phản ứng oxi hoá khử III. Tổ chức hoạt động dạy học: :ổn định lớp .1 :KiÓm tra bµi cò .2 :TiÕn tr×nh .3 Hoạt động thầy và trò Néi dung ghi b¶ng :TiÕt 2 :IV. øng dông SGK :Hoạt động 4 HS: Dùa vµo SGK vµ t×m trong thùc tÕ :c¸c øng dông cña HNO3 .Lµ ho¸ chÊt quan träng trong PTN + øng dông nhiÒu trong CN: PhÈm + :V. §iÒu chÕ … nhuộm, phân đạm Trong PTN: H2SO4 đặc + KNO3, .1 :Hoạt động 5 HS t×m hiÓu SGK vµ cho biÕt trong PTN - .NaNO3 r¾n ®un nãng HNO3 đợc điều chế nh thế nào? Giải H 2 SO4( d )  NaNO3( r )  t HNO3  NaHSO4 ?thÝch HS tìm hiểu SGK và cho biết trong PTN - Trong CN: HNO3 đợc sản xuất qua ba .2 :giai ®o¹n NHO3 tõ NH3 cã mÊy giai ®o¹n? ViÕt O ,t , xt O ?ph¶n øng cña mçi giai ®o¹n NH 3     NO    GV nhËn xÐt Ý kiÕn cña HS vµ yªu cÇu NO2  H O, O HNO3 HS tãm t¾t c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt HNO3 bằng sơ đồ. Đợc điều chế nh thế nào? ?Gi¶i thÝch :Hoạt động 6 :B. Muèi nitrat ↓ HS nghiên cứu SGK và cho biết đặc điểm về tính tan của muối nitrat. Viết ph- :I. Tính chất của muối nitrat :TÝnh chÊt vËt lÝ .1 .¬ng tr×nh ®iÖn li cña mét sè muèi HS: Tất cả muối nitrat đều tan và điện li - Tất cả các muối nitrat đều tan và là .chất điện li mạnh .m¹nh .Ion NO3- kh«ng mµu :PT ®iÖn li :TÝnh chÊt ho¸ häc .2 Ca(NO3)  Ca2+ + 2NO3 + C¸c muối M(NO3)n đều kém bền bởi KNO3  K + NO3 nhiÖt ( M lµ kim lo¹i). S¶n phÈm ph©n GV bæ sung: Ion NO3- kh«ng mµu vµ huû phô thuéc vµo b¶n chÊt cña cation mét sè muèi nitrat dÔ bÞ ch¶y r÷a trong .M .kh«ng khÝ M trớc Mg: M(NO2)n + O2 :Hoạt động 7 GV lµm TN: NhiÖt ph©n NaNO3 ( èng - M sau Cu: M + O2 + NO2 M cßn l¹i: Oxit kim lo¹i + O2 + NO2 .(1) vµ Cu(NO3)2 ( èng 2 VÝ dô: 2KNO3 2KNO2 + O2 .HS quan s¸t hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch ë èng 1 thÊy cã khÝ tho¸t ra vµ lµm cho + 2AgNO2  2Ag + 2NO2 + O2 .(que đóm bùng cháy lên ( khí O2 2Cu(NO3)2  2CuO + O2 + 4NO2 ë èng 2 thÊy cã khÝ tho¸t cã mµu n©u +  Khi ®un nãng M(NO3)n lµ chÊt oxi đỏ bay ra ( Khí NO2) và làm cho que .ho¸ m¹nh .(đóm bùng cháy lên ( khí O2 GV: Khi ống 2 đã nguội, rót nớc vào lắc nhẹ thấy có kết tủa đen. Rót vào một chót H2SO4 lo·ng thÊy dung dÞch cã mµu .xanh. HS gi¶i thÝch hiÖn tîng, viÕt ptpø o. 2. 2. o. 2. 2.

(33) HS: KÕt tña ®en lµ CuO, dung dÞch cã :mµu xanh lµ CuSO4. Ptr×nh ph¶n øng 2Cu(NO3)2  2CuO + O2 + 4NO2 CuO + H2SO4  CuSO4 + H2O 2KNO3  2KNO2 + O2 GV bổ sung: Nhiệt phân muối nitrat của kim loại đứng trớc magiê trong dãy hoạt động hoá học sẽ thu đợc muối nitric vµ O2, cßn nhiÖt ph©n muèi nitrat cña kim loại đứng sau Cu sẽ thu đợc kim .lo¹i VÝ dô: 2AgNO3  2Ag + 2NO2 + O2 :Hoạt động 8 GV lµm thÝ nghiÖm: Cho thªm m¶nh Cu .vµo dung dÞch NaNO3 .Thªm dung dÞch H2SO4 vµo HS qs hiÖn tîng gi¶i thÝch: dd ®ang tõ kh«ng mµu chuyÓn sang mµu xanh, cã khí không màu sau đó hoá nâu trong .kh«ng khÝ tho¸t ra :Ph¬ng tr×nh ph¶n øng 3Cu+8H++ 2NO3- 3Cu2+ + 2NO+4H2O 2NO + O2 2NO2 GV kÕt luËn: Trong m«i trêng axit ion NO3- thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸ gièng HNO3. .Dïng pø nµy nhËn biÕt dd muèi nitrat :Hoạt động 9 HS nghiªn cøu SGK t×m hiÓu thùc tÕ cho biÕt muèi nitrat cã nh÷ng øng dông ?×g HS: Điều chế phân đạm. Điều chế thuốc .nổ đen :Hoạt động 10 T×m hiÓu trong tù nhiªn nit¬ cã mÆt ë ®©u? Tån t¹i ë d¹ng nµo? Nit¬ lu©n ?chuyÓn trong tù nhiªn nh thÕ nµo HS sử dụng SGK và hình 3.1 để trả lời ?câu hỏi trên :Củng cố bài GV sử dụng bài tập 2, 3 SGK để củng cố .bµi häc. :NhËn biÕt muèi nitrat .3 Trong m«i trêng axit ion NO3- thÓ hiÖn .tÝnh oxi ho¸ gièng HNO3 VÝ dô: dung dÞch NaNO3 + H2SO4 lo·ng + Cu  dung dÞch mµu xanh + khÝ .kh«ng mµu ho¸ n©u ngoµi kh«ng khÝ 3Cu+8H++ 2NO3- 3Cu2+ + 2NO+4H2O 2NO + O2 2NO2  Dïng ph¶n øng nµy nhËn biÕt dung .dÞch muèi nitrat. :II. øng dông muèi nitrat .iều chế phân đạmĐ .iều chế thuốc nổ đenĐ ơC. Chu trình của nit :trong tù nhiªn SGK -. KiÓm tra 15’: Đề bài: Có các dd mất nhãn sau, bằng phơng pháp hoá học hãy nhận biết các dd đó? dd NaCl; dd (NH4)NO3; dd CH3COONa; dd HCl; dd HNO3; dd Ca(OH)2; dd NaNO3 Đáp án: Nhận biết đợc dd HCl; dd HNO3; dd Ca(OH)2; dd (NH4)NO3 mçi chÊt 1® Nhận biết đợc: dd NaCl; dd CH3COONa; dd NaNO3 mçi c©u 2®.

(34)

(35) Ngµy so¹n:25/09/2011 TiÕt 16:. Bµi 10: Lớp Ngaøy daïy. photpho 11C3. 11C6. I. Môc tiªu bµi häc: Kiến thức Biết được: - Vị trí trong bảng tuần hoàn , cấu hình electron nguyên tử của nguyên tố photpho. - Các dạng thù hình, tính chất vật lí (trạng thái, màu sắc, khối lượng riêng, tính tan, độc tính), ứng dụng, trạng thái tự nhiên và điều chế photpho trong công nghiệp . Hiểu được: - Tính chất hoá học cơ bản của photpho là tính oxi hoá (tác dụng với kim loại Na, Ca...) và tính khử (tác dụng với O2, Cl2). Kĩ năng: - Dự đoán, kiểm tra bằng thí nghiệm và kết luận về tính chất của photpho. - Quan sát thí nghiệm, hình ảnh .., rút ra được nhận xét về tính chất của photpho. - Viết được PTHH minh hoạ. - Sử dụng được photpho hiệu quả và an toàn trong phòng thí nghiệm và thực tế Trọng tâm: - So sánh 2 dạng thù hình chủ yếu của Photpho là P trắng và P đỏ về cấu trúc phân tử, một số tính chất vật lí. - Tính chất hoá học cơ bản của photpho là tính oxi hoá (tác dụng với kim loại Na, Ca...) và tính khử (tác dụng với O2, Cl2). II. ChuÈn bÞ: - GV: Dụng cụ gồm ống nghiệm, kẹp gỗ, giá sách, đèn cồn. Hoá chất gồm photpho đỏ, photpho trắng. III. Tổ chức hoạt động: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: - HS quan sát P đỏ và P trắng. Nghiên cứu SGK để trả lời các câu hỏi. + P cã mÊy d¹ng thï h×nh? + Sù kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ cña c¸c d¹ng thï h×nh lµ g×? - GV gi¶i thÝch sù kh¸c nhau vÒ 1 sè tÝnh chÊt vËt lÝ cña 2 d¹ng thï h×nh. - GV lµm TN chøng minh sù chuyÓn hoá P đỏ và P trắng.. Hoạt động của trò I. TÝnh chÊt vËt lÝ: Cã 2 d¹ngt hï h×nh chÝnh. 1. Photpho tr¾ng: - Tinh thÓ mµu tr¾ng gåm c¸c ph©n tö liªn kÕt víi nhau b»ng lùc hót Van- ®e yÕu  Tinh thÓ P t¾ng mÒm, tonc thÊp. - Rất độc, không tan trong nớc, dễ tan trong dung m«i h÷u c¬. - Ph¸t quang trong bãng tèi. 2. Photpho đỏ:.

(36) - GV bổ sung: Nếu để lâu ngày P trắng dần chuyển thành P đỏ. Do đó cần bảo quản P trắng trong nớc, P trắng rất độc còn P đỏ không độc. - GV kÕt luËn: P cã 2 d¹ng thï h×nh chính là đỏ và trắng. Hai dạng này có thÓ chuyÓn ho¸ cho nhau. Hoạt động 2: - GV nêu vấn đề:+ Dựa vào số oxi hoá cã thÓ cã cña P dù ®o¸n kh¶ n¨ng ph¶n øng cña P? ViÕt ptpø minh ho¹? - Gi¶i thÝch t¹i sao ë ®iÒu kiÖn thêng P hoạt động mạnh hơn nitơ? - GV nhËn xÐt ý kiÕn cña HS vµ chó ý nhấn mạnh đặc điểm khác với nitơ.. - Chất bột màu đỏ, có ấu trúc polime (P)n bÒn  khã nãng ch¶y, khã bay h¬i. - Không độc: 250oC. Ptrắng. Pđỏ. II. TÝnh chÊt hãa häc: 1. Khi t¸c dông víi kim lo¹i m¹nh . o. 3. 2 P  3Ca  Ca3 P2. 2. TÝnh khö: Khi tác dụng với phi kim hoạt động và nh÷ng chÊt oxi ho¸ m¹nh. A. Víi oxi: o. o. 5  2. 3 O 2du  4 P  2 P2 O 5 o. o. 5  1. 5 O 2thieu  2 P  2 P Cl 3. B. Víi Clo: o. o. 5  1. 5 Cl 2du  2 P  2 P Cl 5 o. Hoạt động 3: - HS dùa vµo SGK vµ t×m trong thùc tÕ nh÷ng øng dông cña photpho. - GV tãm t¾t c¸c ý kiÕn cña HS vµ nãi râ h¬n c¸c pøhh x¶y ra khi lÊy löa b»ng diªm. Hoạt động 4: - GV:+ Trong tù nhiªn P tån t¹i ë nh÷ng d¹ng nµo? + T¹i sao trong tù nhiªn nit¬ tån ë d¹ng tự do còn P lại tồn tại ở dạng đơn chất? + Trong công nghiệp P đợc sản xuất b»ng c¸ch nµo? ViÕt ptpø? - GV cÇn dÉn d¾t HS thÊy râ tÇm quan trọng của P đối với sinh vật và con ngời. Cñng cè bµi: GV dùng bài tập 1, 2 SGK để củng cố bµi häc.. o. 5  1. 3 Cl 2thieu  2 P  2 P Cl 3. C. Víi hîp chÊt oxi ho¸ m¹nh HNO3, KNO3. 6P + 5KclO3  3P2O5 + 5KCl Kết luận: - P hoạt động mạnh hơn N ở điều kiện thờng. Do l/k đơn trong phân tử P kÐm bÒn h¬n l/k ba trong ph©n tö N. - Ptrắng hoạt động mạnh hơn Pđỏ. - P võa cã tÝnh oxi ho¸ võa cã tÝnh khö. III. øng dông: SGK IV. Tr¹ng th¸i tù nhiªn vµ ®iÒu chÕ: 1. Tr¹ng th¸i tù nhiªn: SGK 2. §iÒu chÕ: to. Ca3(PO4)2 + 3SiO2 + 5C   3CaSiO3 + 2Ph¬I + 5CO. . DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp 2, 3, 4, 5, 6, SGK Ngµy so¹n:02/10/2011 TiÕt 17: Bµi 11: axit photphoric vµ muèi photphat Lớp Ngaøy daïy. 11C3. 11C6. I. Môc tiªu bµi häc: Kiến thức Biết được: - Cấu tạo phân tử, tính chất vật lí (trạng thái, màu, tính tan), ứng dụng, cách điều chế H3PO4 trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp..

(37) - Tính chất của muối photphat (tính tan, tác dụng với axit, phản ứng với dung dịch muối khác), ứng dụng. Hiểu được H3PO4 là axit trung bình, axit ba nấc. Kĩ năng: - Viết các PTHH dạng phân tử hoặc ion rút gọn minh hoạ tính chất của axit H 3PO4 và muối photphat. - Nhận biết được axit H3PO4 và muối photphat bằng phương pháp hoá học. - Tính khối lượng H3PO4 sản xuất được, % muối photphat trong hỗn hợp. Trọng tâm: - Viết được phương trình phân li theo từng nấc của axit H3PO4 là axit ba nấc. - Viết được các PTHH minh họa tính chất hóa học của axit H3PO4 : tính axit, tác dụng với dd kiềm tạo ra 3 loại muối tùy theo lượng chất tác dụng. - Tính chất của muối photphat. Nhận biết ion photphat II. ChuÈn bÞ: GV: Hoá chất gồm: axit photphoric đặc, dung dịch AgNO 3; dung dịch Na3PO4; dung dÞch HNO3. Dông cô: èng nghiÖm. III. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: - HS tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: + H·y viÕt CTCT ph©n tö axit photphoric? + B¶n chÊt gi÷a c¸c liªn kÕt nguyªn tö trong ph©n tö lµ g×? + Trong hîp chÊt nµy sè oxi ho¸ cña photpho lµ bao nhiªu? - GV nhËn xÐt ý kiÕn cña HS. Hoạt động 2: - GV cho HS quan sát lọ đựng axit H3PO4. - HS nhËn xÐt vµ cho biÕt tÝnh chÊt vËt lÝ cña H3PO4. - GV bæ sung: axit H3PO4 tan trong níc theo bÊt kú tû lÖ nµo lµ do sù t¹o thµnh l/k hi®ro gi÷a c¸c ptö axit H3PO4 víi c¸c ph©n tö níc. Hoạt động 3: - HS dùa vµo sè oxi ho¸ cña P trong ptö H3PO4 vµ sè oxi ho¸ cã thÓ cña P dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña H3PO4. - GV nhËn xÐt ý kiÕn cña Hs vµ gi¶i thÝch râ: MÆc dï còng cã sè oxi ho¸ +5 trong khi HNO3 cã tÝnh oxi ho¸ rÊt m¹nh nhng H3PO4 kh«ng cã tÝnh oxi ho¸. Nguyªn nh©n lµ do tr¹ng th¸i oxi ho¸ +5 cña P kh¸ bÒn, kh«ng dÔ bÞ thay. Hoạt động của trò a. axit photphoric I. CÊu t¹o ph©n tö: HO H  O  P+5 HO. O. II. TÝnh chÊt vËt lÝ: (SGK). III. TÝnh chÊt ho¸ häc: 1. TÝnh oxi ho¸ - khö: Kh«ng cã tÝnh oxi ho¸ khã bÞ khö. 2. T¸c dông bëi nhiÖt: 5 200 250o C 400 500o C H3 PO4        H 4 P 2 O7        HPO3  H 2O  H 2O. (axit ®iphotphoric)( axit metaphotphoric) H4P2O7 hoÆc HPO3 + H2O  H3PO4 3. TÝnh axit: Trong dung dÞch ph©n li theo 3 nÊc:.

(38) đổi trong các phản ứng hoá học. - GV giíi thiÖu: H3PO4 dÔ mÊt níc. Dùa vµo SGK cho biÕt khi ®un nãng tõ tõ qu¸ tr×nh mÊt níc cña H3PO4 diÔn ra nh thÕ nµo? Cho biÕt sè oxi ho¸ cña P trong các hợp chất đó? - HS: Tr¶ lêi theo SGK. - GV: Tóm tắt lại dới dạng sơ đồ:. H+ + H2PO4- K1 = 7.6*10-3. H3PO4 H2PO4-. H+ + HPO42- K2 = 6.2*10-8. HPO42-. H+ + PO43- K3 = 4.4*10-13.  dd H3PO4 cã nh÷ng tÝnh chÊt chung cña axit và có độ mạnh trung bình. - Làm màu quỳ hoá đỏ. - T¸c dông víi baz¬ hoÆc oxit baz¬. Tuú H4P2O7 hoÆc HPO3 + H2O  H3PO4 thuéc vµo tØ lÖ sè mol mµ muèi sinh ra lµ - GV yªu cÇu HS: + Viết phơng trình điện li của H3PO4 để muối axit hoặc trung hoà. chứng minh đó là axit ba nấc và là axit Ví dụ: Tác dụng với NaOH nNaOH có độ mạnh trung bình. + Cho biÕt trong dung dÞch H 3PO4 tån n §Æt a = H PO t¹i nh÷ng lo¹i ion nµo? NÕu a = 1: + Gäi tªn c¸c s¶n phÈm ®iÖn li. + ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng cña H3PO4 H3PO4+NaOHNaH2PO4+H2O (1) NÕu a = 2: víi oxit baz¬, baz¬, kim lo¹i, muèi. - GV gióp HS dùa vµo tû lÖ mol axit víi H3PO4+2NaOHNa2HPO4+2H2O (2) bazơ hoặc oxit bazơ để xác định muối Nếu a = 3: H3PO4+3NaOHNa3PO4+3H2O (3) sinh ra. NÕu 1 < a < 2 x¶y ra (1) vµ (2) NÕu 2 < a < 3 x¶y ra (2) vµ (3) - T¸c dông víi kim lo¹i (tríc H) 2H3PO4+ 3Mg  Mg3(PO4)2 + 3H2 - T¸c dông víi dung dÞch muèi cña axit yÕu h¬n: 2H3PO4+Na2CO3Na3PO4+H2O+CO2 IV. §iÒu chÕ vµ øng dông: Trong c«ng nghiÖp: Ph¬ng ph¸p ng©m chiÕt: Hoạt động 4: - HS nghiên cứu SGK cho biết các ph- Ca3(PO4)2+3H2SO4đặc3CaSO4+ 2H3PO4 - Ph¬ng ph¸p nhiÖt: ¬ng ph¸p ®iÒu chÕ axit H3PO4 . O - GV bæ sung thªm ph¬ng ph¸p thuû P    P2O5  H O H 3 PO4 ph©n PX5. - øng dông: §iÒu chÕ muèi photphat vµ ph©n l©n. B Muèi photphat 200 250o C 400 500o C H 3PO4        H 4 P2O7        HPO3  H 2O  H 2O. 3. 4. 2. Hoạt động 5: - HS cho biÕt c¸c lo¹i muèi photphat. - HS dùa vµo b¶ng tÝnh tan vµ SGK cho biêt đặc điểm về: + TÝnh tan. + Ph¶n øng thuû ph©n. - GV gi¶i thÝch thªm vÒ m«i trêng cña c¸c dung dÞch muèi photphat. - GV lµm thÝ nghiÖm: Nhá dung dÞch AgNO3 vào dung dịch Na3PO4. Sau đó nhá vµi giät dung dÞch HNO3 vµo kÕt tña. - HS nhËn xÐt hiÖn tîng, gi¶i thÝch vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng. - HS: Cã kÕt tña vµng, kÕt tña tan trong. 2. 2 lo¹i. 1. TÝnh chÊt cña muèi photphat: I. TÝnh tan: SGK . Ph¶n øng thuû ph©n: Các muối photphat tan đều thuỷ phân. VÝ dô: Dung dÞch muèi Na3PO4 cã m«i trêng baz¬ do: PO43- + HOH  HPO42- =OHDung dÞch NaHPO4 cã m«i trêng baz¬ do:.

(39) HPO42- + HOH  H2PO4- + OHDung dÞch Na2HPO4 cã m«i trêng axit: H2PO4- + HOH  H3PO4 + OHHPO42-, H2PO4- lµ ion lìng tÝnh. Lùa baz¬ cña HPO42- m¹nh h¬n lùc axi, lùc axit H2PO4- m¹nh h¬n lùc baz¬. II. NhËn biÕt ion photphat: Lµ dung dÞch AgNO3. ThÝ nghiÖm: SGK (3Ag+ + PO43-  Ag3PO4  ( mµu vµng. HNO3.. Cñng cè bµi: GV dùng bài tập 2 SGK để củng cố bài häc. DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp 3, 4, 5, 6, 7, 8 SGK TiÕt 18. Bµi 12: Ph©n bãn ho¸ häc Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy. Ngµy so¹n:08/10/2011. I. Môc tiªu bµi häc: Kiến thức Biết được: - Khái niệm phân bón hóa học và phân loại - Tính chất, ứng dụng, điều chế phân đạm, lân, kali, NPK và vi lượng. Kĩ năng - Quan sát mẫu vật, làm thí nghiệm nhận biết một số phân bón hóa học. - Sử dụng an toàn, hiệu quả một số phân bón hoá học. - Tính khối lượng phân bón cần thiết để cung cấp một lượng nguyên tố dinh dưỡng Trọng tâm - Biết thành phần hóa học của các loại phân đạm, phân lân, phân kali, phân phức hợp, tác dụng với cây trồng và cách điều chế các loại phân này II. ChuÈn bÞ: GV: Ho¸ chÊt gåm c¸c lo¹i ph©n bãn. Dông cô: èng nghiÖm HS: T×m hiÓu c¸c øng dông. III. Tổ chức hoạt động: 1. ổn định lớp: Kiểm tra sỹ số, tác phong. 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy tÝnh chÊt ho¸ häc cña H3PO4. 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: - HS tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: + Hãy cho biết vai trò của phân đạm? + Cách đánh giá chất lợng đạm dựa vào ®©u?. Hoạt động của trò I. Phân đạm: Phân đạm cung cấp nitơ hoá hợp cho cây díi d¹ng ion nitrat NO3- vµ ion amoni NH4+. Phân đạm làm tăng tỷ lệ của protit thùc vËt, cã t¸c dông lµm cho c©y trång ph¸t triÓn m¹nh, nhanh cµnh l¸ xanh t¬i, cho nhiÒu h¹t, nhiÒu cñ hoÆc nhiÒu qu¶. Phân đạm đợc đánh giá theo tỷ lệ % về.

(40) khèi lîng cña nguyªn tè N. 1. Phân đạm amoni: §ã lµ c¸c lo¹i muèi amoni: NH 4Cl, Hoạt động 2: + GV cho HS quan sát lọ đựng phân đạm (NH4)2SO4, NH4NO3… Các muối này đợc điều chế từ amoniac amoni vµ tr×nh bµy t/c vËt lÝ cña chóng. + GV yªu cÇu HS tr×nh bµy c¸ch ®iÒu vµ axit t¬ng øng: chế đạm amoni. 2NH3 + H2SO4 (NH4)2SO4 + GV tr×nh bµy thªm t¸c h¹i cña lo¹i đạm này. 2. Phân đạm nitrat: Hoạt động 3: §ã lµ c¸c muèi nitrat: NaNO3, Ca(NO3)2 + GV cho HS quan sát lọ đựng phân … Các muối này đợc điều chế từ axit đạm nitrat và trình bày tính chất vật lí nitric và cacbonat kim loại tơng ứng. cña chóng. VÝ dô: + GV yªu cÇu HS tr×nh bµy c¸ch ®iÒu CaCO3 + 2HNO3  Ca(NO3)2 chế đạm nitrat. + CO2 + H2O + GV tr×nh bµy thªm t¸c h¹i cña lo¹i đạm này. 3. Phân đạm urê: Hoạt động 4: Ure, (NH2)2CO là loại phân đạm tốt nhất + GV cho HS quan sát lọ đựng phân đạm hiện nay, có tỉ lệ % rất cao (46%) urª vµ tr×nh bµy tÝnh chÊt vËt lÝ cña §iÒu chÕ: chóng. CO2 + 2NH3  (NH2)2CO + H2O + GV yêu cầu HS trình bày cách điều Trong đất có biến đổi: chế, quá trình biến đổi trong chất của (NH2)2CO + 2H2O  (NH4)2CO3. đạm urê. Nhîc ®iÓm cña ure lµ dÔ ch¶y níc, tuy Ýt + GV trình bày tác dụng chính của đạm hơn so với muối nitrat, vì vậy phải bảo urª. qu¶n ë kh« r¸o. II. Ph©n l©n: Hoạt động 5: Ph©n l©n cung cÊp photpho cho c©y díi + Trong tù nhiªn photpho tån t¹i ë d¹ng ion photphat PO43-. nh÷ng d¹ng nµo? Phân lân đánh giá theo tỷ lệ % khối lợng + T¹i sao trong tù nhiªn nit¬ tån t¹i ë P2O5 t¬ng øng víi lîng photpho cã trong d¹ng tù do cßn photpho tån t¹i ë d¹ng thµnh phÇn cña nã. đơn chất? 1. Ph©n l©n nung ch¶y: + Trong công nghiệp photpho đợc sản Cách điều chế: Trộn bột quặng photphat xuất bằng cách nào? Viết phơng trình và loại đá có magie ( thí dụ đá bạch vân ph¶n øng? còn gọi là đolomit CaCO3 MgCO3) đã - GV cần dẫn dắt, gợi ý giúp HS trả lời đập nhỏ, rồi nung ở nhiệt độ cao, trên các câu hỏi và cho HS thấy rõ tầm quan 10000C. Sau đó làm nguội nhanh và tán trọng của photpho đối với sinh vật và thành bột. con ngêi. - GV yªu cÇu HS cho biÕt vai trß cña ph©n l©n, d¹ng tån t¹i cña ph©n l©n lµ g×? - Chất lợng phân lân đợc đánh giá dựa vào đại lợng nào? 2. Supephotphat: Hoạt động 6: Có hai loại là supe lân đơn và supe lân - GV cÇn dÉn d¾t, gîi Ý gióp HS tr¶ lêi kÐp. các câu hỏi và cho HS thấy rõ tầm quan A. Supephotphat đơn: trọng của photpho đối với sinh vật và - Các điều chế: trộn bột quặng photphat con ngêi. với dung dich axit sunfuric đặc phản ứng - GV yªu cÇu HS cho biÕt vai trß cña sau ®©y x¶y ra: ph©n l©n, d¹ng tån t¹i cña ph©n l©n lµ g×? Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 Ca(H2PO4)2 + - Chất lợng phân lân đợc đánh giá dựa 2CaSO4 vào đại lợng nào? Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµm cho níc bay h¬i. Ngời ta thêm nớc vừa đủ để muối CaSO4 + Yêu cầu HS phân loại đợc 2 loại supe kết tinh thành muối ngậm nớc: l©n, vµ tr×nh bµy c¬ së s¶n xuÊt ph©n lo¹i CaSO4. 2H2O (th¹ch cao) đó? Supephotphat đơn là hổn hợp của Canxi.

(41) + Yêu cầu HS đánh giá đợc chất lợng đihidrôphotphat và thạch cao. cña mçi lo¹i vµ c¸ch ®iÒu chÕ chóng. B. Supephotphat kÐp: - C¸ch ®iÒu chÕ: §iÒu chÕ H3PO4 Ca3(PO4)2 + 3H2SO4  3CaSO4 + - Trén bét quÆng phètph¸t víi axit photphoric ph¶n øng sau ®©y x¶y ra: Ca3(PO4)2 + 4H3PO4  3Ca(H2PO4)2 Trong thµnh phÇn cña supephotphat kÐp không có lẫn thạch cao, do đó tỉ lệ % P2O5 cao hơn, chuyên chở đở tốn kém h¬n. III. Ph©n kali: - Ph©n kali cung cÊp cho c©y trång Hoạt động 7: Yêu cầu tơng tự nh trên đối với phân kali nguyên tố kali dới dạng nguyên tố ion vµ ph©n hçn hîp, ph©n phøc hîp vµ ph©n K+. - Phân kali giúp cho cây hấp thụ đợc vi lîng. nhiều đạm hơn, cần cho việc tạo ra chất đờng, bột, chất xơ, chất dầu và tăng cờng søc chèng bÖnh, chèng rÐt vµ chÞu h¹n. IV. Ph©n hçn hîp vµ ph©n phøc hîp: Ph©n hçn hîp: Chøa N, P, K. Ph©n phøc hîp: §îc s¶n xuÊt b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc. §iÒu chÕ: NH3 t¸c dông H3PO4 V. Ph©n vi lîng: Cung cÊp c¸c nguyªn tè nh: Mg, Zn… Cñng cè bµi: GV dùng bài tập 2 SGK để củng cố bài. DÆn dß:VÒ nhµ lµm bµi tËp 3, 4 SGK. -----------------------------------------------------------------------------------------------. Ngµy so¹n:12/10/2011 Bµi thùc hµnh sè 2 TiÕt 19 Bµi 14: tÝnh cña c¸c hîp chÊt nit¬ photpho Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy I. Môc tiªu bµi häc: Kiến thức Biết được : Mục đích, cách tiến hành và kĩ thuật thực hiện các thí nghiệm :.

(42)  Phản ứng của dung dịch HNO3 đặc, nóng và HNO3 loãng với kim loại đứng sau hiđro.  Phản ứng KNO3 oxi hoá C ở nhiệt độ cao.  Phân biệt được một số phân bón hoá học cụ thể (cả phân bón là hợp chất của photpho). Kĩ năng  Sử dụng dụng cụ, hoá chất để tiến hành được an toàn, thành công các thí nghiệm trên.  Quan sát hiện tượng thí nghiệm và viết các phương trình hoá học.  Loại bỏ được một số chất thải sau thí nghiệm để bảo vệ môi trường.  Viết tường trình thí nghiệm. Trọng tâm  Tính chất một số hợp chất của nitơ ;  Tính chất một số hợp chất của photpho . 1. Dông cô thÝ nghiÖm: èng nghiÖm, nót cao su ®Ëy èng nghiÖm kÌm 1 èng dÉn thuû tinh, cốc 250ml hoặc chậu thuỷ tinh, bộ giá thí nghiệm đơn giản, đèn cồn, giá để ống nghiÖm. 2. Ho¸ chÊt: Chøa trong lä thuû tinh, nót thuû tinh kÌm èng hót nhá giät. - Dung dịch HNO3 đặc - Ph©n kali nitrat, amoni sunfat, supephotphat kÐp - Dung dÞch H2SO4 - Dung dịch BaCl2 đặc - Dung dÞch NH4Cl - Dung dÞch phenolphtalein - Dung dÞch AgNO3 - Dung dÞch AlCl3 - Dung dÞch NaOH 0,1M - Cu kim lo¹i vµ giÊy chØ thÞ mµu. III. Tổ chức hoạt động: GV chia HS trong lớp ra thành 4 nhóm thực hành để tiến hành thÝ nghiÖm. ThÝ nghiÖm 1: §iÒu chÕ khÝ amoniac vµ thö tÝnh chÊt cña dung dÞch amoniac. A. ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: Thực hiện nh SGK đã viết. B. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch: - Cho một ít nớc vào ống nghiệm b đã chứa amoniac vừa mới thu đợc, nút chặt miệng èng nghiÖm b»ng nót cao su vµ l¾c m¹nh ta cã dung dÞch amoniac kh«ng mµu. Rãt dung dÞch amoniac vµo 2 èng nghiÖm nhá. - Nhỏ vài giọt dung dịch phenolphtalein vào ống nghiệm thứ nhất, dung dịch có màu đỏ tÝm: dung dÞch cã m«i trêng baz¬. - Nhá vµi giät dung dÞch muèi AlCl3 vµo èng nghiÖm thø hai, dung dÞch xuÊt hiÖn kÕt tña keo tr¾ng l(OH)3. Ph¬ng tr×nh ho¸ häc: AlCl3 + 3NH3 + 3H2O  Al(OH)3 + NH4Cl ThÝ nghiÖm 2: TÝnh oxi ho¸ cña axit nitric A. ChuÈn bÞ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: Thùc hiÖn nh SGK. Lu Ý HS lÊy lîng nhá ho¸ chÊt v× trong s¶n phÈm ph¶n øng cã nh÷ng khÝ NO vµ NO 2 rÊt độc. B. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch: - Cho mảnh Cu vào ống nghiệm chứa HNO 3 đặc có khí NO2 màu nâu bay ra vì HNO3 đặc khử đến NO2 dung dịch chuyển sang màu xanh do tạo ra Cu(NO3)2. - Cho m¶nh Cu vµo èng nghiÖm chøa HNO3 lo·ng vµ ®un nãng cã khÝ kh«ng mµu bay ra vì HNO3 loãng bị khử đến NO. Dung dịch cũng chuyển sang màu xanh lam của Cu(NO3)2. ThÝ nghiÖm 3: Ph©n biÖt mét sè lo¹i ph©n bãn ho¸ häc. A. ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: Thực hiện nh SGK đã viết. B. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch:.

(43) - (NH4)2SO4 có dạng tinh thể nhỏ, không màu đợc nhuộm màu xanh, tan nhanh trong níc. * Xác định phân amoni sunfat: - Nhá dung dÞch BaCl2 vµo èng nghiÖm chøa dung dÞch (NH4)2SO4 vµ dung dÞch NaOH cã mïi khai NH3 bay ra theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc: (NH4)2SO4 + 2NaOH  Na2SO4 + 2NH3 + 2H2O Ph¬ng tr×nh ion thu gän: NH4+ + HO-  NH3 + H2O IV. Néi dung têng tr×nh: 1. Tªn HS … Líp … 2. Tªn bµi thùc hµnh… 3. Néi dung têng tr×nh: A. Trình bày cách tiến hành thí nghiệm, mô tả hiện tợng quan sát đợc, giải thích, viÕt ph¬ng tr×nh c¸c thÝ nghiÖm 1 vµ 2. B. H·y ®iÒn c¸c kÕt qu¶ cña thÝ nghiÖm 3 vµo b¶ng sau ®©y: Thó Tªn ho¸ Dạng bề Màu Tính tan Các xác định Các phân tù häc ngoµi s¾c trong níc ph¶n øng hçn tö hçn hîp hîp. Ngµy so¹n:16/10/2011 Bµi 13: TiÕt 20 Bµi 13:. LuyÖn tËp ch¬ng 2 luyÖn tËp tÝnh chÊt cña nit¬ photpho vµ c¸c hîp chÊt cña chóng Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy. I. Môc tiªu bµi häc: :VÒ kiÕn thøc .1 Cñng cè kiÕn thøc tÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu chÕ vµ øng dông cña nit¬, .amoniac, muèi amoni, axit nitric, muèi nitrat :VÒ kü n¨ng .2 .Rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức để giải bài tập II. Chuẩn bị:- GV: Chuẩn bị bảng tóm tắt nội dung lí thuyết cần thiết. .HS: Ôn tập lí thuyết và làm đầy đủ bài tập ở nhà :III. Tổ chức hoạt động dạy học :ổn định lớp .1 :KiÓm tra bµi cò .2 3. Bµi míi: Hoạt động 1: Cho HS thùc hiÖn «n tËp, tæng kÕt c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vµo b¶ng: §¬n chÊt Amoniac Muèi amoni Axit Muèi ( NH3) nitric nitrat CT H H N N H  N H. H  N H.

(44) H KhÝ, kh«ng mµu, kh«ng Ýt tan TCVL mïi, trong níc. - BÒn ë nhiÖt độ thờng. TCHH. N2. NO NH3 Ca3+O 2N2. to, xt, +H to, xt, p +Ca t o. KhÝ, mïi khai, tan nhiÒu trong níc.. DÔ tan, dÔ ®iÖn li m¹nh.. - TÝnh baz¬ yÕu. - Thuû ph©n t¹o m«i trêng axit.. NH3. -. ChÊt láng, kh«ng mµu, tan v« h¹n. - Lµ axit m¹nh.. NH4Cl. +H2O +Al3-Al(OH)3 +H2O T¹o phøc: Mu NH4èi TÝnh +OHkhö: +HCltru. §. chÕ ng øng hoµ dông Hoạt động 2: GV yêu cầu HS giải các bài tập. Bµi 1: Mu Chỉ ra đợc A là N2, B: NH3, C: NO, D: èi NO2, E: HNO3, G: NaNO3 H: NaNO2 Vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng? axi t Bµi 3: Chỉ ra đợc A: NH3, B: Cl2, C: NH4Cl, D: N2, E: HCl Vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra? Bµi 4: - Đáp án đúng câu a là: A. - Đáp án đúng cấu b là : D DÆn dß: HS vÒ nhµ xem tríc bµi photpho.. DÔ tan, dÔ ®iÖn li m¹nh.. - Ph©n huû nhiÖt..

(45) Ngµy so¹n:16/10/2011 TiÕt 21. Bµi 13:. luyÖn tËp tÝnh chÊt cña nit¬ photpho vµ c¸c hîp chÊt cña chóng Lớp Ngaøy daïy. 11C3. 11C6. I. Môc tiªu bµi häc: 1. VÒ kiÕn thøc: Cñng cè kiÕn thøc tÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu chÕ vµ øng dông cña photpho, H3PO4, muèi photphat.. 2. VÒ kü n¨ng: - Rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức để giải bài tập. II. ChuÈn bÞ: GV: ChuÈn bÞ b¶ng tãm t¾t néi dung lÝ thuyÕt cÇn thiÕt. HS: Ôn tập lí thuyết và làm đầy đủ bài tập về nhà. III. Tổ chức hoạt động: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy tÝnh chÊt ho¸ häc cña H3PO4. 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động 1: Cho HS thùc hiÖn «n tËp, tæng kÕt c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vµo b¶ng: §¬n chÊt P Axit photphoric Muèi photphat CT TCVL TCHH §iÒu chÕ øng dông Hoạt động 2: Gi¶i c¸c bµi tËp ë SGK Bµi 2: A. 2K3PO4 + 3Ba(NO3)2  Ba3(PO4)2 + 6KNO3 B. 2Na3PO4 + Al2(SO4)3  2Al(PO4)  + 3Na2SO4 C. 2K3PO4 + 3CaCl2  Ca3(PO4)2 + 6KCl D. Na3HPO4 + NaOH  Na3PO4 + H2O E. Ca(H2PO4)2 + Ca(OH)2  2Ca(HPO4) + 2H2O ( theo tû lÖ 1:1) F. Ca(H2PO4)2 + 2Ca(OH)2  2Ca3PO4 + 4H2O ( theo tû lÖ 1:2) Bài 3: Chọn đáp án C đúng.. TiÕt 22. II Mục đích. kiÓm tra 1 tiÕt Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy. Ngµy so¹n:18/10/2011.

(46) 1) Kiểm tra mức độ nắm kiến thức các em với chơng Nitơ Photpho nh thế nào từ đó giáo viên có thẻ thay đổi phơng pháp giảng dạy 2) KiÓm tra kh¶ n¨ng vËn dông kiÕn thc vµo lµm c¸c bµi tËp tù luËn II Ma trận đề. Chủ đề NhËn BiÕt Th«ng HiÕu VËn Dông VËn Dông cao Nit¬ Amoniac Axit HNO3. 10% 5% 5%. 15%. muèi NO3-. 10%. 15%. Tæng. 30%. 30%. 20%. 20%. 30%. 10%. III. §Ò Vµ §¸p ¸n 1) §Ò Bµi C©u 1 (3®) Hoµn thµnh chuçi ph¶n øng sau? (2) N2 (1) NH3 NO (3) NO2 (4) HNO3 (5) Cu(NO3)2 (6) NO2. C©u 2: (3®) nhËn biÕt c¸c dd mÊt nhÉn sau: NaNO3; NaCl; HNO3; HCl C©u 3: (4®) Cho 6.4(g) Cu Tác dụng vừa đủ với 100ml dd HNO 3 thu đợc Vlít khí màu n©u (ë ®ktc) a) TÝnh V b) tính nồng độ mol/lít của ddHNO3 2) §¸p ¸n C©u 1: 1) N2 + 3H2  2NH3 0.5® xt 2) NH3 + O2 NO + H2O 0.5® 3) NO + O2kk NO2 0.5® 4) 4NO2 + O2 + 2H2O 4HNO3 0.5® 5) Cu + 4HNO3 o Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O 0.5® 6) 2Cu(NO3)2 t 2CuO + 4NO2 + O2 Câu 2: Học sinh nhận ra 1 dd đợc 0.75đ Dïng qu× tÝm t¸ch thµnh hai khèi + Không đổi màu quì tím là; NaNO3; NaCl; ( khối I) + Quì tms hoá đỏ là: HNO3; HCl (Khối 2) dùng AgNO3 để nhậ ra NaCl trong khối I Và HCl trong khối (NÕu häc sinh lµm c¸ch kh¸c mµ chÝnh x¸c vÉn ch ®iÓm nh trªn) 6.4 C©u 3; 4® nCu = 64 = 0,1 mol ptp: Cu + 4HNO3 Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O 0.5® 0,1 mol 0,4 mol 0,2 mol  VNO2 = 0,2 * 22,4 = 4,48 lÝt. 2®.

(47) CM =. 0,4 0,1. = 4M. 2®. Ngµy so¹n 24/10/2011 Ch¬ng III. nhãm cacbon. TiÕt 23 : Lớp Ngaøy daïy. cacbon 11C3 11C6. I. Môc tiªu: Kiến thức Biết được: - Vị trí của cacbon trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học, cấu hình electron nguyên tử , các dạng thù hình của cacbon, tính chất vật lí (cấu trúc tinh thể, độ cứng, độ dẫn điện), ứng dụng Hiểu được: - Cacbon có tính phi kim yếu (oxi hóa hiđro và kim loại canxi), tính khử ( khử oxi, oxit kim loại). Trong một số hợp chất, cacbon thường có số oxi hóa +2 hoặc +4. Kĩ năng.

(48) - Viết các PTHH minh hoạ tính chất hoá học của C, Trọng tâm: - Một số dạng thù hình của cacbon có tính chất vật lí khác nhau do cấu trúc tinh thể và khả năng liên lết khác nhau. - Tính chất hóa học cơ bản của cacbon: vừa có tính oxi hóa (oxi hóa hiđro và kim loại ) vừa có tính khử ( khử oxi, hợp chất có tính oxi hóa) II. ChuÈn bÞ: GV: M« h×nh than ch×. Kim c¬ng, mÉu than gç, må hãng. HS: Xem l¹i phÇn kiÕn thøc vÒ cÊu tróc tinh thÓ kim c¬ng ( líp 10), tÝnh chÊt ho¸ häc cña cacbon ( líp 9). III. Tæ chøc d¹y häc: 1. ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: Trình bày sự biến đổi tính chất của đơn chất và hợp chất của các nguyªn tè trong nhãm IV A. 3. Bµi míi:. CÊu tróc. Hoạt động của trò I.VÞ trÝ vµ cÊu t¹o electron ntö C: ¤ 16,nhãm IVA,chu kú 2 1s2 2s22p2 - 4, 0, +2 vµ +4 II. TÝnh chÊt vËt lÝ: Kim c¬ng Than ch× Tứ diện đều Cấu trúc lớp, đặn. c¸c líp l/k yÕu víi nhau. 0 mµu, 0 dÉn ®iÖn, 0 dÉn nhiÖt, rÊt cøng.. TÝnh chÊt. Hoạt động của thầy Hoạt động 1: ? H·y cho biÕt vÞ trÝ cña C trong BTH ? ? ViÕt cÊu h×nh e ntö cña C ? Sè oxy ho¸ cña C cã thÓ cã? Hoạt động 2 + Quan sát mô hình và mẫu vật để tìm hiÓu cÊu tróc c¸c d¹ng thï h×nh cña C. + Dùa vµo SGK vµ kiÕn thøc thùc tÕ tr×nh bµy tÝnh chÊt vËt lÝ c¸c d¹ngt hï h×nh cña C. - GV: Thiết kế bảng để HS điền vào cho dễ quan sát đối chiếu. Kim c¬ng Than ch× CÊu tróc TÝnh chÊt - Gv hớng dẫn HS dựa vào đặc điểm cấu tróc tinh thÓ cña c¸c d¹ngt hï h×nh gthÝch t¹i sao c¸c d¹ng thï h×nh cña C cã nh÷ng tÝnh chÊt vËt lÝ tr¸i ngîc nhau. Hoạt động3: - GV yªu cÇu HS: Dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña C dùa vµo cÊu tróc ntö vµ c¸c tr¹ng th¸i sè oxi ho¸ cña C? - HS: TÝnh oxi ho¸ vµ tÝnh khö. - GV yªu cÇu HS cho biÕt: C thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸, tÝnh khö khi nµo? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹? - GV bæ sung thªm mét s« ph¶n øng thÓ hiÖn tÝnh khö cña C vµ lu Ý HS: + Nh÷ng oxit kim lo¹i tõ Al trë vÒ tríc kh«ng bÞ C khö. + Vì ở nhiệt độ cao C khử đợc CO2 do đó khi đốt cháy C trong oxi ngoài CO2 sinh ra còn có CO. Nếu ở nhiệt độ cao sản phÈm chñ yÕu lµ CO.. X¸m ®en, cã ¸nh kim,dÉn ®iÖn tèt. C¸c líp dÔ t¸ch ra khái nhau.. III. TÝnh chÊt ho¸ häc: ë t0 thêng C kh¸ tr¬ vÒ mÆt ho¸ häc nhng trở nên hoạt động khi đun nóng. Trong c¸c p/ø C thÓ hiÖn tÝnh khö, tÝnh oxi ho¸. 1. Tính khử: ( đặc trng) A. T¸c dông víi oxi: 4. 0. C o  O2  t C O2. B. T¸c dông víi hîp chÊt: - C khử đợc nhiều oxit kim loại ( trừ oxit kim lo¹i tõ Al trë vÒ sau trong d·y ®iÖn hoá), Với oxit phi kim ở nhiệt độ cao, với HNO3, H2SO4 đặc, KClO3. 2. 0. 3C o  Fe2O3  t 2 Fe  3 C O o. 2. 0. CO2  C  t 2 C O o. 0. 2. H 2O  C  t 2 C O H 2 o. 0. 4. 4 HNO3dac  C  t 2 C O2  2 H 2O 4 NO2.

(49) 2. TÝnh oxi ho¸: A. T¸c dông víi hi®ro: o. 4. 0. C  2 H 2  t C H 4. Hoạt động 4: - GV yªu cÇu HS cho biÕt kim c¬ng, than chì, than vô định hình có những ứng dông g×? - HS: §å trang søc, dao c¾t thuû tinh, mòi khoan… - GV yêu cầu HS dựa vào các đặc điểm tính chất vật lí, tính chất hoá học để giải thích các ứng dụng đó.. B. Tác dụng với kim loại ở nhiệt độ cao t¹o : 4Al + 3C  Al4C3 ( Nh«m cacbua ) IV. ứng dụng: SGK( học sinh tự đọc) V. Tr¹ng th¸i thiªn nhiªn vµ ®iÒu chÕ: 1. Tr¹ng th¸i thiªn nhiªn: SGK 2. §iÒu chÕ:. Hoạt động 5: - GV yªu cÇu HS dùa vµo SGK vµ hiÓu biÕt cuéc sèng cho biÕt tr¹ng th¸i thiªn nhiªn cña cacbon. - GV bæ sung thªm c¸c kiÕn thøc thùc tÕ. - GV cung cÊp cho HS ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ c¸c d¹ng thï h×nh cña cacbon.. 1000 C ,thieukh Than đá      than cốc. o. 100000 atm ,3000 C Than ch×       Kim c¬ng nh©n t¹o. o. o.  2500  C , khongcokk    than ch×.. Gç + O2 kh«ng khÝ thiÕu  Than gç. t CH4   than muéi + H2 0. Cñng cè bµi: C phản ứng đợc với các chất nào trong c¸c chÊt sau: Fe2O3, CO2, H2, HNO3, H2SO4 đặc, K2O, Al2O3, CO. Viết ptpứ? DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp 23.2, 23.5 SBT 11. Xem l¹i cÊu t¹o ph©n tö CO2. TÝnh chÊt ho¸ häc cña oxit axit..

(50) TiÕt 24:. Ngµy so¹n: 22/10/2011 hîp chÊt cña cacbon. Lớp Ngaøy daïy. 11C3. 11C6. I. Môc tiªu: Kiến thức Biết được: - Tính chát vật lí của CO và CO2. Hiểu được: - CO có tính khử ( tác dụng với oxit kim loại), CO 2 là một oxit axit, có tính oxi hóa yếu ( tác dụng với Mg, C ). Biết được: Tính chất vật lí, tính chất hóa học của muối cacbonat (nhiệt phân, tác dụng với axit). - Cách nhận biết muối cacbonat bằng phương pháp hoá học. Kĩ năng - Viết các PTHH minh hoạ tính chất hoá học của CO, CO2, muối cacbonat. - Tính thành phần % muối cacbonat trong hỗn hợp ; Tính % khối lượng oxit trong hỗn hợp phản ứng với CO; tính % thể tích CO và CO2 trong hỗn hợp khí. Trọng tâm: - CO có tính khử ( tác dụng với oxit kim loại), CO 2 là một oxit axit, có tính oxi hóa yếu ( tác dụng với Mg, C ). - Muối cacbonat có tính chất nhiệt phân, tác dụng với axit. Cách nhận biết muối cacbonat. II. ChuÈn bÞ: HS: «n l¹i c¸ch viÕt cÊu h×nh e ,xem l¹i cÊu t¹o ph©n tö CO2. III. Tæ chøc d¹y häc: 1. ổn định lớp:. 2. Kiểm tra bài cũ: Cacbon có những tính chất hoá học đặc trng nào? Cho ví dụ ? 3. Bµi míi:. Hoạt động của thầy Hoạt động 1: - GV :h·yn/c SGK cho biÕt ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ tc vlÝ cña CO ,N2? - GV giải thích vì sao CO rất độc.. Hoạt động của trò A. Cacbon monoxit: CO I. TÝnh chÊt vËt lÝ: SGK KhÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng vÞ, nhÑ h¬n KK, Ýt tan trong níc, kh¸c nit¬ là CO rất độc Hoạt động 3: II. TÝnh chÊt ho¸ häc: - GV yêu cầu HS từ đặc điểm cấu tạo dự 1. CO là oxit không tạo muối. ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña CO. CO o t¸c dông víi H2O, axit vµ dd kiÒm - HS: Do phân tử bền nên kém hoạt động ở đk thờng. ở t0 thờng, chỉ hoạt động ở t0 cao. 2. ChÊt khö m¹nh:.

(51) - GV bæ sung: ë t0 thêng kh«ng t/d víi níc, oxi baz¬, dd baz¬ nªn cßn gäi lµ oxit kh«ng t¹o muèi. C2+(CO) cã xu híng chuyÓn lªn C4+(CO) bÒn nªn cã tÝnh khö m¹nh ë t0 cao.. * CO ch¸y trong kh«ng khÝ:. Hoạt động 4: GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK cho biết khí CO đợc điều chế nh thế nào? ViÕt p/t ph¶n øng? S¶n phÈm phô cña c¸c ph¬ng ph¸p nµy lµ g× vµ lo¹i chóng ra khái CO nh thÕ nµo? Hoạt động 5: - HS nghiªn cøu SGK vµ hiÓu biÕt thùc tÕ rót ra tÝnh chÊt vËt lÝ cña CO2. - GV bæ sung thªm ¶nh hëng cña CO2 đến môi trờng. Hoạt động 7: - GV: Sè oxi ho¸ +4 cña C kh¸ bÒn nªn trong các phản ứng khó bị thay đổi. Tuy nhiªn khi gÆp chÊt khö m¹nh nã thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸ . GV cho vÝ dô minh ho¹. - GV yªu cÇu HS chøng minh CO2 lµ oxit axit, viÕt p/t ph¶n øng vµ cho biÕt đặc điểm của axit cacbonic.. CO + CuO   Cu + CO2 3. §iÒu chÕ: A. Trong CN: C + H2O ⇔ H2. HS nghiªn cøu SGK cho biÕt c¸ch ®iÒu chÕ CO2 trong CN vµ trong PTN.. t0. 2CO + O2   2CO2 H < 0 * CO kết hợp đợc với Clo: CO + Cl2  COCl2 ( photgen) * T¸c dông nhiÒu oxit kim lo¹i: t0. CO +. 0. t CO2 + C   2CO. B. Trong PTN: H SO HCOOH     CO + H2O II. Cacbon ®ioxit: CO2 1. TÝnh chÊt vËt lÝ: SGK . TÝnh chÊt ho¸ häc: A. ThÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸ khi t¸c dông víi kim lo¹i cã tÝnh khö m¹nh: 2. 4d. t0. CO2 + 2Mg   C + 2MgO B. Lµ oxit axit: - T/d víi níc:CO2 + H2O ⇔ H2CO3 H2CO3 lµ axit hai nÊc rÊt yÕu, kÐm bÒn ph©n huû thµnh CO2 vµ H2O. - T¸c dông oxit baz¬. - T/d víi dd kiÒm t¹o muèi trung hoµ vµ muèi axit. VÝ dô: Thæi khÝ CO2 vµo ddÞch Ca(OH)2. CO 2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O Hay: 2CO2 + Ca(OH)2  Ca(HCO3)2 4. §iÒu chÕ: -Trong CN: t0. CaCO3(r)   CaO(r) + CO2(k) Trong PTN: Muèi cacbonat + axit m¹nh. CaCO3 + 2HCl  CaCl2 + CO2 + H2O DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp 1, 2, 3, 4, 5 SGK trang 75. TiÕt 25:. Ngµy so¹n: 23/10/2011 hîp chÊt cña cacbon. Lớp Ngaøy daïy I. Môc tiªu:. 11C3. 11C6.

(52) Kiến thức. Biết được: - Tính chát vật lí của CO và CO2. Hiểu được: - CO có tính khử ( tác dụng với oxit kim loại), CO 2 là một oxit axit, có tính oxi hóa yếu ( tác dụng với Mg, C ). Biết được: Tính chất vật lí, tính chất hóa học của muối cacbonat (nhiệt phân, tác dụng với axit). - Cách nhận biết muối cacbonat bằng phương pháp hoá học. Kĩ năng - Viết các PTHH minh hoạ tính chất hoá học của C, CO, CO2, muối cacbonat. - Tính thành phần % muối cacbonat trong hỗn hợp ; Tính % khối lượng oxit trong hỗn hợp phản ứng với CO; tính % thể tích CO và CO2 trong hỗn hợp khí. Trọng tâm: - CO có tính khử ( tác dụng với oxit kim loại), CO 2 là một oxit axit, có tính oxi hóa yếu ( tác dụng với Mg, C ). - Muối cacbonat có tính chất nhiệt phân, tác dụng với axit. Cách nhận biết muối cacbonat. II. Tæ chøc d¹y häc: 1. ổn định lớp:. 2. Kiểm tra bài cũ: Cacbondioxit có những tính chất hoá học đặc trng nào? Cho ví dô ? 3. Bµi míi:. Hoạt động của thầy Hoạt động 8: - GV yêu cầu HS cho biết đặc điểm của axit cacbonic. Rồi từ đó nhận xét về ph©n lo¹i muèi cacbonat. ? Cho biÕt tÝnh tan cña muèi cacbonat? - GV yªu cÇu HS cho biÕt v× sao muèi cacbonat hay hiđrocacbonat đều tham gia đợc phản ứng với axit mạnh, tại sao muối hiđrocacbonat phản ứng đợc với muèi axit, cho vÝ dô? - GV th«ng b¸o kh¶ n¨ng bÞ nhiÖt ph©n cña c¸c lo¹i muèi cacbonat vµ hi®rocacbonat. Hoạt động 9: GV cho HS nghiªn cøu SGK vÒ øng dông c¸c muèi quan träng cña cacbonat.. Hoạt động của trò III. Axit cacbonic vµ muèi cacbonat: I.Axit cacbonic lµ axit rÊt yÕu vµ kÐm bÒn. Cã kh¶ n¨ng ph©n li theo 2 nÊc: H2CO3 ⇔ H+ + HCO3K1 = 4,5.10-7 HCO3- ⇔ H+ + CO32K2 = 4,8.10-11 II. Muèi cacbonat: A. TÝnh tan: SGK B. T¸c dông víi axit:. NaHCO3 + HCl  NaCl + CO2 + H2O HCO3- + H+  CO2 + H2O Na2CO3 + 2HCl  NaCl + CO2 + H2O CO32- + 2H+  CO2 + H2O. C. T¸c dông víi dd kiÒm: Muèi :hi®rocacbonat t¸c dông víi dd kiÒm NaHCO3 + NaOH  Na2CO3 + H2O HCO3- + OH-  CO32- + H2O NaHCO3 + KOH  Na2CO3 2 K2CO3 + H2O +. :D. Ph¶n øng nhiÖt ph©n .Muèi cacbonat tan o bÞ nhiÖt ph©n Muèi cacbonat tan  oxit kim lo¹i + .CO2 Muèi hi®rocacbonat  muèi cacbonat + CO2 + H2O t Na2CO3 + CO2 + H2O   NaHCO3 0. : Lµm bµi tËp sè 3.. 0. t BaCO3   BaO + CO2.

(53) 2. ¦ng dông mét sè muèi cacbonat quan träng:SGK III. Cñng cè bµi Câu1. Dẫn khí CO2 thu đợc khi cho 10 g CaCO3 tác dụng với dung dịch HCl vào 50mg dung dịch NaOH 40%. Khối lợng muối cacbonat thu đợc là bao nhiêu (trong các sè díi ®©y)? A. 10,5g B. 10,6g* C. 9,6g D. KÕt qu¶ kh¸c C©u.2 Cho axit HCl t¸c dông tõ tõ víi 3,8g hçn hîp hai muèi Na2CO3 vµ NaHCO3, thu đợc 0,896 lít khí (đktc). Thành phần phần trăm theo khối lợng 2 muối lần lợt là: A. 55,78g vµ 44,22g B. 54,78% vµ 45,22% *C. 55,87% vµ 44,23% D. Tất cả đều sai DÆn dß: 6 SGK trang 108.. TiÕt 26:. Ngµy so¹n:02/11/2011 silic vµ hîp chÊt cña silic (đọc thêm). Lớp Ngaøy daïy. 11C3. 11C6. I. Môc tiªu: Kiến thức Biết được: - Vị trí của silic trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học, cấu hình electron nguyên tử. - Tính chất vật lí (dạng thù hình, cấu trúc tinh thể, màu sắc, chất bán dẫn), trạng thái tự nhiên , ứng dụng (trong kĩ thuật điện), điều chế silic (Mg + SiO2). - Tính chất hoá học : Là phi kim hoạt động hoá học yếu, ở nhiệt độ cao tác dụng với nhiều chất (oxi, cacbon, dung dịch NaOH, magie). - SiO2: Tính chất vật lí (cấu trúc tinh thể, tính tan), tính chất hoá học (tác dụng với kiềm đặc, nóng, với dung dịch HF)..

(54) - H2SiO 3 : Tính chất vật lí (tính tan, màu) sắc, tính chất hoá học ( là axit yếu, ít tan trong nước, tan trong kiềm nóng). - Công nghiệp silicat: Thành phần hoá học, tính chất, quy trình sản xuất và biện pháp kĩ thuật trong sản xuất gốm, thuỷ tinh, xi măng. Kĩ năng - Viết được các PTHH thể hiện tính chất của silic và các hợp chất của nó. - Bảo quản, sử dụng được hợp lí, an toàn, hiệu quả vật liệu thuỷ tinh, đồ gốm, xi măng. - Tính % khối lượng SiO2 trong hỗn hợp. Trọng tâm. - Silic là phi kim hoạt động hóa học yếu, ở nhiệt độ cao tác dụng với nhiều chất (oxi, cacbon, dung dịch NaOH, magie). - Tính chất hóa học của hợp chất SiO2 (tác dụng với kiềm đặc, nóng, với dung dịch HF). hợp chất H2SiO 3 (là axit yếu, ít tan trong nước, tan trong kiềm nóng). - Ngành công nghiệp silicat là ngành sản xuất thủy tinh, đồ gốm, xi măng.Cơ sở hóa học và quy trình sản xuất cơ bản, ứng dụng . II. Tæ chøc d¹y häc: 1. ổn định lớp: 2. Bµi míi: thÇy híng dÉn Hoạt động 1: - GV:h·y n/c SGK vµ cho biÕt tÝnh chÊt vËt lÝ cña silic, so s¸nh víi cacbon? + Cã 2 d¹ng thï h×nh: Tinh thÓ vµ v« định hình ( giống C). + t0s vµ t0nc ( gièng C). + Si cã tÝnh b¸n dÉn ( kh¸c C). Hoạt động 2: - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK råi so s¸nh víi C, Si cã tÝnh chÊt ho¸ häc gièng vµ kh¸c nhau nh thÕ nµo? - GV yªu cÇu HS lÊy ph¶n øng minh ho¹?. Học sinh đọc bài rút ra kết luận I. Silic 1. TÝnh chÊt vËt lÝ: SGK. 2. TÝnh chÊt ho¸ häc: A. TÝnh khö: * T/d víi phi kim: Halogen, O2, C, … Si + 2F2  SiF4 t0. Si + O2   SiO2 * T/d víi hîp chÊt: t0. 3Si + Fe2O3   2Fe + 3 SiO2 Si + 2NaOH + H2O  Na2SiO3 0+ 2H2 B. TÝnh oxi ho¸: T/d víi KL ë t cao: t0. Hoạt động 3: - GV y/c HS ncøu SGk vµ cho biÕt: + Trong tù nhiªn Si tån t¹i ë ®©u vµ ë d¹ng nµo? + øng dông vµ ®iÒu chÕ silic? Hoạt động 4: - GV cho HS quan s¸t mÉu c¸t s¹ch tinh thÓ th¹ch anh vµ cho nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ cña SiO2. - HS nghiªn cøu SGK cho biÕt tÝnh chÊt. Si + 2Mg   Mg2Si. 3. Tr¹ng th¸i tù nhiªn: SGK 4. øng dông vµ ®iÒu chÕ: * §iÒu chÕ: Cho SiO2 + chÊt khö m¹nh ë nhiệt độ cao. 0. t C + SiO2   Si + 2CO t0. Mg + SiO2   Si + 2MgO II. Hîp chÊt cña silic: 1. Silic ®ioxit ( SiO2): A.T/c vËt lÝ vµ tr¹ng th¸i tù nhiªn:.

(55) ho¸ häc cña SiO2? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹? - Gv nhËn xÐt ý kiÕn cña HS vµ bæ sung nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt.. SGK. B. TÝnh chÊt ho¸ häc: - Là oxit axit nên t/d với kiềm đặc nóng hoÆc nãng ch¶y, muèi cacbonat kim lo¹i kiÒm nãng ch¶y. 0. Hoạt động 5: - GV lµm thÝ nghiÖm: Cho khÝ CO 2 léi qua dd Na2SiO3. Khuấy bằng đũa thuỷ tinh cho đến khi xuất hiện màu trắng đục th× ngõng. - HS quan s¸t, nhËn xÐt vµgi¶i thÝch. + Chất trong cốc nhanh đông cứng lại thµnh khèi do cã ph¶n øng. Na2SiO3 + CO2 + H2O  H2SiO3+ Na2CO3 + H2SiO3 lµ chÊt kÕt tña keo, kh«ng tan trong níc. + H2SiO3 lµ axit yÕu h¬n c¶ H2CO3. Cñng cè bµi: Gv cho HS lµm bµi tËp sè 3 trang 108 SGK để củng cố bài học.. t SiO2 + 2NaOH   Na2SiO3 + H2O t0. SiO2 + Na2CO3   Na2SiO3 + CO2 - SiO2 tan đợc trong HF. 4HF + SiO2  SiF4 + 2H2O. 2. Axit silic vµ muèi silicat: A. Axit silic: H2SiO3 - KÕt tña keo, kh«ng tan trong níc. - DÔ mÊt níc khi ®un nãng: t0. H2SiO3   SiO2 + H2O - Là axit yếu, yếu hơn cả H2CO3 do đó: Na2SiO3 + CO2 + H2O  H2SiO3+ Na2CO3 B. Muèi silicat: ChØ cã silicat kim lo¹i kiÒm tan trong níc, dd cña nã cã m«i trêng kiÒm. Na2SiO3 + 2H2O  2NaOH + H2SiO3. DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp 1, 2, 3, 4, 5 SGK trang 108. Tìm hiểu phơng pháp sản xuất gạch và gốm sứ ở địa phơng. ------------------------------------------------------------------------------------------------------.

(56) Ngµy so¹n:10/11/2011 TiÕt 27:. luyÖn tËp. TÝnh chÊt cña cacbon, silic vµ c¸c hîp chÊt cña chóng.. Lớp Ngaøy daïy. 11C3. 11C6. CT TCVL TCHH §. ChÕ ø. Dông Hoạt động 1: GV tổ chức cho HS thảo luận để khắc sâu các kiến thức cần nhớ dới đây: TÝnh chÊt vËt lÝ vµ tÝnh chÊt ho¸ häc. §iÒu chÕ. øng dông. Hoạt động 2: HS cñng cè l¹i kiÕn thøc cña m×nh b»ng c¸ch ®iÒn vµo b¶ng trªn. B. Bµi tËp: Hoạt động 3: Cho 3 HS lªn lµm bµi tËp 2, 4, 6 SGK.. Muèi + cacbonat + silicat. H2SiO3. H2CO3. SiO2. CO, CO2. Silic. Cacbon. I. Môc tiªu: 1. VÒ kiÕn thøc: Cñng cè kiÕn thøc tÝnh chÊt vË t lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu chÕ, øng dông cña cacbon, silic, , CO, CO2, H2CO3, muèi cacbonat vµ hi®rocacbonat, axit silixic, muèi silicat. 2. VÒ kü n¨ng: - Rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức để giải bài tập. II. ChuÈn bÞ: GV: ChuÈn bÞ b¶ng tãm t¾t néi dung lÝ thuyÕt cÇn thiÕt. HS: Ôn tập lí thuyết và làm đầy đủ bài tập ở nhà. III. Tæ chøc d¹y häc: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cu¶ HS: KÕt hîp trong giê d¹y. 3. Néi dung luyªn tËp: A. KiÕn thøc cÇn nhí:.

(57) Ngµy so¹n: 16/11/2011. Ch¬ng IV: TiÕt 28:. đại cơng về hoá học hữu cơ më ®Çu vÒ ho¸ häc h÷u c¬ Lớp 11C11 11C2 Ngaøy daïy. I. Môc tiªu: Kiến thức Biết được :  Khái niệm hoá học hữu cơ và hợp chất hữu cơ, đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ.  Phân loại hợp chất hữu cơ theo thành phần nguyên tố (hiđrocacbon và dẫn xuất).  Sơ lược về phân tích nguyên tố : Phân tích định tính, phân tích định lượng. Kĩ năng  Tính được phân tử khối của chất hữu cơ dựa vào tỉ khối hơi và định lương được các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ. Trọng tâm:  Đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ.  Phân tích nguyên tố: phân tích định tính và phân tích định lượng 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: I. Kh¸i niÖm hîp chÊt h÷u c¬ vµ ho¸ - GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm häc h÷u c¬ vÒ hîp chÊt h÷u c¬, ho¸ häc h÷u c¬. so - Hîp chÊt h÷u c¬ lµ hîp chÊt cña C ( trõ s¸nh tû lÖ vÒ sè lîng hîp chÊt h÷u c¬ so CO, CO2, muèi cacbonat, xianua,cabua). víi hîp chÊt cña cacbon. - Ho¸ häc hîp chÊt lµ ngµnh ho¸ häc - GV kÕt luËn. chuyªn nghiªn cøu c¸c HCHC. Hoạt động 2:Cho các h/c sau II. Ph©n lo¹i hîp chÊt h÷u c¬ CH4, C2H4, C6H6 - Hi®rocacbon: chØ chøa C vµ H. HCHO,CH3COOH,C2H5OH VÝ dô: CH4, C6H6 Cã n/x g× vÒ 2 d·y h/c trªn? - DÉn xuÊt cña hi®rocacbon: Ngoµi H, C cßn cã O, Cl, S, … VÝ dô: C2H5OH, CH3Cl. Hoạt động 3: GV yªu cÇu HS: III. §Æc ®iÓm chung cña c¸c hîp chÊt + Nhắc lại một số hợp chất hữu cơ đã hữu cơ: häc ë líp 9. 1. §Æc ®iÓm cÊu t¹o: + NhËn xÐt thµnh phÇn ph©n tö, lo¹i liªn - Ph¶i cã C, ngoµi ra cßn cã H, O, Cl, S, kết trong phân tử hợp chất hữu cơ đó. - LKHH ë c¸c hîp chÊt h÷u c¬ thêng lµ liªn kÕt céng hãa trÞ. - GV thoong b¸o thªm vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ 2.TÝnh chÊt vËt lÝ: vµ tÝnh chÊt ho¸ häc cña hîp chÊt h÷u c¬ - Thêng t0s , t0nc thÊp ( dÔ bay h¬i). råi lÊy vÝ dô chøng minh. - Thêng kh«ng tan hay Ýt tan trong níc, nhng tan trong dung m«i h÷u c¬. 3. TÝnh chÊt ho¸ häc: - §a sè hîp chÊt h÷u c¬ thêng x¶y ra chËm, kh«ng hoµn toµn , kh«ng theo mét hớng nhất định và phải đun nóng, hay.

(58) Hoạt động 4: - GV nêu mục đích và phơng pháp phân tích định tính. - GV lµm thÝ nghiÖm ph©n tÝch glucoz¬. - HS nhËn xÐt hiÖn tîng vµ rót ra kÕt luËn: Glucoz¬ ⃗ CuO , t o CO2 + H2O NhËn ra CO2: CO2 + Ca(OH)2dd CaCO3 +H2 Vẫn đục NhËn ra H2O: CuSO4+5H2O CuSO4+5H2O Tr¾ng xanh KÕt luËn: Trong thµnh phÇn glucoz¬ cã C vµ H. - GV tæng qu¸t lªn víi HCHC bÊt kú. Hoạt động 5: - HS nghiên cứu SGK rút ra kết luận phơng pháp xác định sự có mặt của nitơ trong HCHC. - GV tóm tắt phơng pháp xác định N ở dạng sơ đồ. Hoạt động 6: - GV nêu mục đích và phơng pháp phân tích định lợng. - HS qs sơ đồ phân tích định lợng C, H ( h×nh 5.1) t×m hiÓu vai trß c¸c chÊt trong các thiết bị, thứ tự lắp đặt các thiết bị. - GV yªu cÇu HS cho biÕt: + Cách xác định khối lợng CO2, H2O sinh ra. + Nếu đổi vị trí bình 1 và 2 đợc không? V× sao?. cÇn xóc t¸c. IV.S¬ lîc vÒ ph©n tÝch nguyªn tè 1. Phân tích định tính: - Mục đích: xác định các nguyên tố có trong hîp chÊt h÷u c¬. - Ph¬ng ph¸p: Ph©n huû HCHC thµnh hợp chất vô cơ đơn giản rồi nhận biết bằng phản ứng đặc trng. a) xác định cacbon và hiđro: ⃗ CuO , t 0. HCHC. CuSO4khan. spvc Ca(OH)2. VËy HCHC A cã mÆt C vµ H.. b) Xác định nitơ: HCHC ⃗ H 2 SO 4 d ,t o spvc⃗ NaOHd , t o khÝ mïi khai bay lªn -> Cã NH3 VËy HCHC A cã mÆt N. 2. Phân tích định lợng: - Mục đích: Xác định tỷ lệ khối lợng các nguyªn tè trong HCHC. - Ph¬ng ph¸p: Ph©n huû HCHC thµnh hợp chất vô cơ rồi định lợng chúng bằng ph¬ng ph¸p khèi lîng hoÆc thÓ tÝch. VÝ dô: Ph©n tö mAg HCHC A. a) §Þnh lîng cacbon vµ hi®ro: Cho s¶n phÈm ph©n tÝch lÇn lît ®i qua c¸c b×nh. - Bình 1: Hấp thụ H2O bởi H2SO4 đặc, P2O5, dd muèi b·o hoµ. mH O = mb×nh 1 - B×nh 2: HÊp thô CO2 bëi CaO, dd kiÒm… mCO = mb×nh 2 2. 2. 12 .mCO mCO . 12 .100 % → %C= 44 44 .m A 2. mH O mH O . 2. 100 % mC = → %H = 18 18. m A. mC =. 2. 2. 2. 2. b) §Þnh lîng nit¬: Sau khi hÊp thô CO2 vµ H2O ®o thÓ tÝch khÝ cßn l¹i råi quy vÒ ®ktc: m .100 %. N mN = 28.V/22,4  %N = Hoạt động 8: mA GV cho HS nghiên cứu thí dụ ở SGK để tÝnh % khèi lîng c¸c nguyªn tè C, H, N, c) §Þnh lîng Oxi: - Oxi: mO = mA – ( mC + mH + mN + …) vµ O. Hay: %O = 100 – ( %C + %H + %N + …) Cñng cè bµi: d) VÝ dô: SGK GV dùng bài tập 1, 2 SGK để củng cố bµi häc..

(59) Ngµy so¹n:18/11/2011 TiÕt 29:. c«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ Lớp 11C6 11C3 Ngaøy daïy. I. Môc tiªu: Kiến thức Biết được :  Các loại công thức của hợp chất hữu cơ : Công thức chung, công thức đơn giản nhất, công thức phân tử và công thức cấu tạo. Kĩ năng  Tính được phân tử khối của chất hữu cơ dựa vào tỉ khối hơi.  Xác định được công thức phân tử khi biết các số liệu thực nghiệm.  Phân biệt được hiđrocacbon và dẫn xuất của hiđrocacbon theo thành phần phân tử. Trọng tâm:  Cách thiết lập công thức đơn giản nhất và công thức phân tử. II. Tæ chøc: 1. ổn định lớp: Kiểm tra sỹ số, tác phong. 2. KiÓm tra bµi cò: HS lªn b¶ng lµm bµi tËp sè 5 trang 127 SGK. 3. Bµi míi: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò.

(60) Hoạt động 1: - GV :h· gi¶n íc c¸c sè ntè trong h/c C2H4? + Nêu ý nghĩa công thức đơn giản nhất. Hoạt động 2: - GV cho HS xÐt vÝ dô SGK díi sù dÉn d¾t cña GV theo c¸c bíc: + HS đặt công thức phân tử của A. + HS lËp tû lÖ sè mol c¸c nguyªn tè cã trong A. + HS cho biÕt mèi liªn hÖ gi÷a tû lÖ sè mol vµ tû lÖ sè nguyªn tö. + Tõ mèi liªn hÖ trªn suy ra c«ng thøc đơn giản nhất của A. - GV: Nếu đặt công thức phân tử của A lµ (C5H6O)n h·y nªu Ý nghÜa cña n? - GV yªu cÇu HS tãm t¾t c¸c bíc lËp công thức đơn giản nhất của một hợp chÊt h÷u c¬. Hoạt động 3: - GV cho ví dụ để HS áp dụng. Hoạt động 4: Gv:nªu ý nghÜa cña CTPT?. I. Công thức đơn giản nhất: 1.§Þnh nghÜa: SGK. 2. Thiết lập công thức đơn giản nhất: A. VÝ dô: HCHC A(C, H, O): 73,14%C; 7,24%H Lập công thức đơn giản nhất của A? CTPT A: CxHyOz Tû lÖ sè mol ( TØ lÖ sè nguyªn tö) cña c¸c nguyªn tè trong A: nC:nH:nO = x : y : z = 73 ,14 : 12. 7 ,24 19 , 62 : 1 16. = 6,095 : 7,204 : 1,226 = 5 : 6 : 1 Vậy công thức đơn giản nhất của A là: C5H6O CTPT cña A cã d¹ng (C5H6O)n víi n lµ béi cña 5 : 6 : 1. B. Tæng qu¸t: >. Hoạt động 5:Quan sát bảng phụ và cho n/x ? CTPT TØ lÖ CT§GN sè ntö Etilen C2H4 1:2 CH2 Axetilen C2H2 1:1 CH Axit C2H4O2 1:2:1 CH2O axetic Rîu C2H6O 2:6:1 C2H6O etylic GV híng dÉn hs lµm -. Dựa vào sơ đồ đẻ giải vd này GV híng dÉn hs lµm. öII. C«ng thøc ph©n tö: 1.§Þnh nghÜa :CTPT biÓu thÞ sè lîng ntö cña mçi ntè trong ptö 2.Quan hÖ gi÷a c«ng thøc ph©n tö vµ công thức đơn giản nhất. -Sè ntö mçi ntè trong CTPT lµ sè nguyªn lÇn sè ntö cña nã trong CT§GN -CTPT cã thÓ trïng CT§GN 3.C¸ch thiÕt lËp CTPT hîp chÊt HC a.Th«ng qua CT§GN VD:ChÊt h÷u c¬ X Cã CT§GN CH2O vµ có MX =60,0g/mol.Xác định CTPT X? b.Dùa vµo thµnh phÇn % khèi lîng c¸c ntè Sơ đồ: CxHyOz  xC + yH + zO KL(g) M 12x y 16z % 100 %C %H %O M 12 x y 16 z = = = 100 %C %H %O x= M . %C ;y= M . %H ; 12. 100 % 1 . 100 % M . %o 16 .100 %. z=. Cñng cè bµi: GV dùng bài tập 2a và 4a SGK để củng VD: PP có % kl lần lợt là 75,47%; cè bµi häc. 4,35%, 20,18%. MPP=318,0g/mol.LËp CTPT cña PP. c. Tính trực tiếp từ kl sản phẩm đốt.

(61) ch¸y VD hc Y (C<H>O).§èt ch¸y ht 0,88g Y thu đợc 1.76g CO2 và 0,72g H2O. d Y KK =3,04.Xác định CTPT Y. Dặn dò: Về nhà nắm lại các bớc và nội dung từng bớc để xác định công thức phân tử hîp chÊt h÷u c¬. Lµm bµi tËp sè 2, 3, 4 trang 130 vµ 131 SGK.. Ngµy so¹n:20/11/2011. TiÕt 30: Lớp Ngaøy daïy. LuyÖn tËp 11C3. 11C6. I. Môc tiªu: 1. VÒ kiÕn thøc: - Cách biểu diễn CTCT và cấu trúc không gian của các phân tử hữu cơ đơn giản. - Phân biệt các loại đồng phân cấu tạo, đồng phân lập thể. 2. VÒ kü n¨ng: HS nắm vững cách xác định CTPT từ kết quả phân tích. II. ChuÈn bÞ: GV: Bảng phụ nh SGK nhng để trắng. III. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ ë nhµ cña HS. 3. Bµi míi: A. KiÕn thøc cÇn nhí: Hoạt động 1: HS lần lợt đại diện các nhóm trình bày nội dung nh sơ đồ trong SGK từ đó rút ra: - Mét sè ph¬ng ph¸p tinh chÕ chÊt h÷u c¬: Chng cÊt, chiÕt, kÕt tinh. - Xác định CTPT hợp chất hữu cơ gồm các bớc: xác định phân tử, CTĐGN, CTPT. B. Bµi tËp: Hoạt động 2: GV cho HS làm các bài tập. Bµi 2 – SGK: A. %O = 100% - ( 49,4% + 9,8% + 19,1%) = 21,7% DA/kk = MA/29 = 2,52  MA = 73 CTPT cña A lµ CxHyOzNt Ta cã x:y:z:t = %C : %H : %O : %N 12 1 16 14 49 , 4 9,8 21 ,7 19 , 1 ¿ : : : =3:7 :1 :1 12 1 16 14. CT§GN cña A lµ: C3H7ON. CTPT cña A lµ: (C3H7ON)n Ta cã: MA = 73 = ( 3.12 + 7 + 16 + 14)n => n = 1 VËy CTPT A lµ: C3H7ON B. %O = 100% - ( 54,54% + 9,09%) = 36,37% DA/CO2 = MA/29 = 44 => MA = 88 CTPT cña A lµ: CxHyOz.

(62) Ta cã x:y:z = %C : %H : %O = 54 , 54 : 9 , 09 : 36 , 37 =2: 4 :1 12 1 16 12 1 16 CT§GN cña A lµ: C2H4O. CTPT cña A lµ: (C2H4O)n Ta cã MA = 88 = ( 2.12 + 4 + 16)n => n = 2 VËy CTPT cña A lµ C4H8O2 Bµi 3 – SGK: %O = 100% - ( 54,8% + 4,8% + 9,3%) = 31,1% CTPT cña A lµ: CxHyOzNt Ta cã x:y:z:t = %C : %H : %O : %N 12 1 16 14 54 , 8 4,8 31 , 1 9,3 : : : =7:7 :3 :1 12 1 16 14. = CT§GN cña A lµ: C7H7O3N. CTPT cña (C7H7O3N)n Ta cã MA = 153 = ( 7.12 + 7 + 16,3 + 14)n => n = 1 VËy CTPT cña A lµ C7H7O3N. Vì N có hoá trị lẻ, còn O, C đều có hoá trị chẵn nên số H lẻ => PTK lẻ. DÆn dß: VÒ nhµ xem l¹i c¸ch gäi tªn hîp chÊt h÷u c¬ theo tªn thay thÕ.. Ngµyso¹n:24/11/2011 TiÕt 31:. CÊu tróc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬. Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy.

(63) I. Môc tiªu : Kiến thức Biết được :  Nội dung thuyết cấu tạo hoá học . Kĩ năng  Viết được công thức cấu tạo của một số chất hữu cơ cụ thể. Trọng tâm:  Nội dung thuyết cấu tạo hoá học. II. Tæ chøc d¹y häc: TiÕt 1: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: HS lªn b¶ng lµm bµi tËp sè 3 vµ sè 6 trang 124 SGK. 3. Tiến trình: GV đặt vấn đề: a. Vấn đề 1: Tại sao với rất ít nguyên tố nhng lại tạo đợc rất nhiều hợp chất hữu c¬? b. Vấn đề 2: Hoá trị của cacbon phải chăng có sự thay đổi? c. Vấn đề 3: Vì sao có nhiều hợp chất hữu cơ có cùng CTPT nhng lại có tính chất ho¸ häc kh¸c nhau? d. Vấn đề 4: Các nguyên tử trong hợp chất hữu cơ phải chăng sắp xếp hỗn độn hay cã trËt tù? e. Vấn đề 5: Các nguyên tử phân bố trong không gian nh thế nào? Làm nh thế nào để biểu diễn chúng? Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: I.C«ng thøc cÊu t¹o 1.Kh¸i niÖm: CTCT biÓu diÔn thø tù vµ c¸ch thøc l/k ?CTCT lÇ g×? ( l/k đơn, l/k bội) của các ntử trong ptử. 2.C¸c lo¹i CTCT: CTCT khai triÓn. - GV: Franklin đã đa ra k/n hoá trị, Kekule đã thiết lập rằng C luôn có hoá trị 4, năm 1858 nhà bác học Cu-pe đã nªu ra r»ng: C¸c ntö C kh¸c c¸c ntö ntè kh¸c lµ chóng cã thÓ l/k víi nhau t¹o ra m¹ch th¼ng, nh¸nh hay vßng. N¨m 1861 But-le-rop đã đa ra những luận ®iÓm lµm c¬ së cho thuyÕt cÊu t¹o ho¸ häc. - GV: But-le-rop khẳng định: các ntử l/k theo đúng hoá trị, sắp xếp theo trật tự nhất định, thay đổi trật tự sắp xếp sẽ tạo ra chÊt míi. - GV: từ CTPT C2H6O viết đợc những CTCT nµo? – HS: CH3-CH2-OH CH3 -O-CH3 - GV: ChÊt láng chÊt khÝ T¸c dông víi Na o t¸c dông víi Na. - HS tõ sù so s¸nh trªn nªu luËn ®iÓm 1. - Từ luận điểm 1 ta đã giải quyết đợc. CTCT rót gän. CTCT rót gän nhÊt. I. ThuyÕt cÊu t¹o ho¸ häc: 1. Néi dung thuyÕt cÊu t¹o ho¸ hä. A. LuËn ®iÓm 1: SGK VÝ dô: CTPT. CTCT.

(64) vấn đề nào đã nêu ở trên? Hoạt động 2: - GV: Belarut khẳng định: C có hoá trị 4, C cã thÓ liªn kÕt trùc tiÕp víi nhau t¹o m¹ch th¼ng, nh¸nh, vßng. - GV: Với 4 C hãy đề nghị các dạng m¹ch C th¼ng, nh¸nh, vßng? - HS từ đó nêu luận điểm 2. - GV: từ luận điểm 2 ta đã giải quyết đợc vấn đề nào đã nêu ở trên? Hoạt động 3: - GV: Belarut khẳng định: tính chất của c¸c chÊt phô thuéc vµo thµnh phÇn ph©n tö ( sè lîng, b¶n chÊt nguyªn tö) vµ cÊu t¹o ho¸ häc ( trËt tù s¾p xÕp). - HS so s¸nh thµnh phÇn ( Sè lîng ntö, b¶n chÊt c¸c ntö), tÝnh chÊt. KÕt hîp víi ví dụ ở mục I.1 từ đó nêu luận điểm 3.. C2H6O. CH3-CH2-OH Rîu etylic. CH3-O-CH3 Dimetyl ete. M« h×nh. B. LuËn ®iÓm 2: SGK VÝ dô: CH3-CH2-CH2-CH3; CH3-CH-CH3; CH2-CH2. M¹ch th¼ng. CH3. CH2-CH2. M¹ch nh¸nh M¹ch vßng. C. LuËn ®iÓm 3: SGK CH4 CCl4 C4H10 C5H12 KhÝ Láng KhÝ Láng. DÆn dß: VÒ nhµ xem tiÕp phÇn cßn l¹i cña bµi.. Ngµyso¹n:24/11/2011 TiÕt 32:. CÊu tróc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬. Lớp 11C6 11C3 Ngaøy daïy. I. Môc tiªu : Kiến thức Biết được :  Khái niệm đồng đẳng, đồng phân.  Liên kết cộng hoá trị và khái niệm về cấu trúc không gian của phân tử chất hữu cơ. Kĩ năng  Phân biệt được chất đồng đẳng, chất đồng phân dựa vào công thức cấu tạo cụ thể. Trọng tâm:  Chất đồng đẳng, chất đồng phân  Liên kết đơn, bội (đôi, ba) trong phân tử chất hữu cơ III. Tæ chøc d¹y häc: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: HS lªn b¶ng nªu c¸c luËn ®iÓm cña thuyÕt cÊu t¹o. 3. TiÕn tr×nh:.

(65) Hoạt động của thầy Hoạt động 4: - GV lấy 2 ví dụ dãy đồng đẳng nh SGK. - HS nhËn xÐt sù kh¸c nhau vÒ thµnh phÇn ptö cña mçi chÊt trong tõng d·y đồng đẳng? Từ đó rút ra k/n đồng đẳng? - GV chú í HS: các chất trong dãy đồng đẳng. - Thµnh phÇn ptö h¬n kÐm nhau n nhãm CH2. - Cã t/c t¬ng tù nhau ( nghÜa lµ cã cÊu t¹o ho¸ häc t¬ng tù nhau). VÝ dô: CH3OH vµ CH3OCH3 kh«ng ph¶i là đồng đẳng. Hoạt động 5: - GV sö dông mét sè vÝ dô nh÷ng chÊt khác nhau có cùng CTPT để HS rút ra khái niệm đồng phân. Hoạt động 6: - HS nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm: + Liªn kÕt céng ho¸ trÞ lµ g×? + NÐu dùa vµo sè e l/k gi÷a hai ntö th× chia l/k céng ho¸ trÞ thµnh mÊy lo¹i? §Æc ®iÓm cña tõng lo¹i? + L/k  và  đợc hình thành nh thế nµo? - GV cho HS quan s¸t h×nh vÏ sù xen phủ trục và bên và lấy ví dụ để củng cố các khái niệm liên kết đơn, đôi, ba. Hoạt động 7: HS quan s¸t h×nh vÏ SGK tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: CTCT khai triÓn, CTCT thu gän nhÊt lµ g×? C¸ch biÓu diÔn nh thÕ nµo? LÊy vÝ dô minh ho¹? DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp SGK.. Hoạt động của trò. 2. Đồng đẳng, đồng phân: A. Đồng đẳng: Các chất trong dãy đồng đẳng: - Thµnh phÇn ph©n tö h¬n kÐm nhau nhiÒu nhãm-CH2-. - Cã tÝnh chÊt t¬ng tù nhau ( nghÜa lµ cã cÊu t¹o ho¸ häc t¬ng tù nhau). B. §ång ph©n: Lµ nh÷ng chÊt kh¸c nhau nhng cã cïng c«ng thøc ph©n tö. CH3-CH2-OH CH3-O-CH3 Rîu etylic Dimetyl ete ChÊt láng ChÊt khÝ. T¸c dông víi Na o t¸c dông víi Na. II. Liªn kÕt trong trong ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬: 1. C¸c liªn kÕt trong ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬: - Liên kết đơn ( liên kết ): Tạo bởi 1 cặp e chung. - Liên kết đôi ( 1 liên kết  và ): Tạo bởi 2 cÆp e chung. - Liªn kÕt ba (2 liªn kÕt  vµ ): T¹o bëi 3 cÆp e chung. Trong đó liên kết  tạo nên do sự xen phủ, cßn liªn kÕt  t¹o nªn bëi sù xen phñ trôc..

(66) Ngµy so¹n:26/11/2011. TiÕt 33: Lớp Ngaøy daïy. LuyÖn tËp 11C3. 11C6. I. Môc tiªu: 1. VÒ kiÕn thøc: - Dựa vào các luận điểm của thuyết cấu tạo nhận biết đợc đồng đẳng đồng phân. - Phân biệt các loại đồng phân cấu tạo, đồng phân lập thể. 2. VÒ kü n¨ng: HS xác định đợc công thức phân tử qua các bài tập. II. ChuÈn bÞ: GV: ChuÈn bÞ c¸c bµi tËp cÇn thiÕt III. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: 2. Bµi míi: A. KiÕn thøc cÇn nhí: HS ôn tập lại các bớc xác định CTPT và thuyết cấu tạo. B. Vận dụng làm các bài tập xác định CTPT qua phản ứng cháy : Bài 1: Đốt cháy hoàn toàn 1,1 gam chất hữu cơ E ngời ta thu đợc 1,12 lít CO2( điều kiện tiêu chuẩn ) và 0,9 gam H2O . Khi hoá hơi 0,55 gam chất E thì thu đợc thể tích đúng bằng thể tích của 0,2 gam khí oxi ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. Xác định công thức phân tử của E. ( Trờng cao đẳng kinh tế kĩ thuật Thái Bình 2005) §¸p sè: C4H8O2 Bài 2: Đốt cháy hoàn toàn 1,46 gam một axit hữu cơ A thu đợc 1,344 lít CO2 ( điều kiện tiêu chuẩn ) và 0,9 gam H 2O . Xác định công thức phân tử của A. Cho biết số nguyên tử H không lớn h¬n 14 ( C§ s ph¹m VÜnh Phóc 2005) §¸p sè: C6H10o4 Bài 3:Đốt cháy hoàn toàn 6 gam một hợp chất hữu cơ A chỉ chứa 1 nguyên tử oxi thu đợc 4,48 lít khÝ CO2( ®ktc) vµ 3,6 gam H2O. Xác định công thức phân tử của A. §¸p sè : CH2O Bµi 4: §èt ch¸y hoµn toµn 0,73 gam mét hîp chÊt h÷u c¬ X chøa C,H,O. s¶n phÈm t¹o ra cho qua bình 1 đựng P2O5 ( d) và rồi qua bình 2 đựng 1 lít dung dịch Ca(OH)2 0,02M. a) T×m c«ng thøc ph©n tö cña X biÕt khèi lîng b×nh 1 t¨ng 0,45 gam vµ b×nh 2 cã 1 gam kÕt tña . Hơi của X nặng gấp 36,5 lần khí He ở cùng nhiệt độ và áp suất . b)Xác định công thức cấu tạo của X, biết khi xà phòng hoá X thì thu đợc một muối và glixerin ( C§ l¬ng thùc thùc phÈm ) §¸p sè :1. TH1:CO2 hÕt Ca(OH)2 d ⇒ C2H10O7 ( lo¹i ) v× y TH2: CO2, Ca(OH)2 hÕt ⇒ C6H10O4. 2x + 2..

(67) Bµi 5: §èt ch¸y hoµn toµn 0,44 gam hîp chÊt h÷u c¬ A trong ph©n tö chØ chøa C,H,O s¶n phÈm thu đợc lần lợt cho qua bình 1 đựng H2SO4đặc, bình 2 đựng dung dịch Ba(OH)2 d sau phản ứng thÊy b×nh 1 t¨ng 0,36 gam, b×nh 2 t¹o thµnh 3,94 gam kÕt tña. a)Xác định công thức thực nghiệm của A. b)Cho MA < 90 đvC. Xác định CTPT của A. §S : a)(C2H4O)n b)C2H4O vµ C4H8O2. Bµi 6: §èt ch¸y hoµn toµn 1,26 gam hîp chÊt h÷u c¬ A cã cha c¸c nguyªn tè C,N,O,H cÇn võa đủ 0,56 lít O2 (Điều kiện tiêu chuẩn) . Cho toàn bộ sản phẩm đốt chấy vào bình 1 đựng dung dịch H2SO4 đặc thì thu đợc 0,672 lít hỗn hợp khí B ở (Điều kiện tiêu chuẩn) . Cho B qua bình đựng dung dịch Ca(OH)2 d thì thu đợc 2 gam kết tủa trắng . Xác định công thức phân tử của A. Biết công thức phân tử của A trùng với công thức đơn gi¶n nhÊt. §¸p sè: CH5O2N Bµi 7: §èt ch¸y hoµn toµn 4,44 gam chÊt h÷u c¬ X ( chøa C,H,O) . cho toµn bé s¶n phÈm ch¸y hấp thụ hoàn toàn vào bình đựng dd Ca(OH) 2 d, thấy khối lợng bình tăng thêm 11,16gam, đồng thời thu đợc 18 gam kết tủa.Xác định CT thực nghiệm của X. bµi 8: §èt ch¸y hoµn toµn 10,4 gam chÊt h÷u c¬ A cã chøa c¸c nguyªn tè C, H, O cÇn dïng hÕt 15,68 lợng khí O2 ở đktc và thu đợc tỉ lệ số mol CO2: số mol H2O = 5:6. Xác định CTĐG, CTPT cña A biÕt A lµ rîu. §S: CTPT:C5H12O2 Bµi 9: §èt ch¸y 400ml hçn hîp gåm hi®rocac bon vµ N 2 víi 900ml O2 ( cã d ) , thÓ tÝch s¶n phẩm khí thu đợc 1400ml. Sau khi cho hơi nớc ngng tụ còn 800ml. Cho hỗn hợp này lội qua dung dịch KOH đặc thì còn 400ml , Thể tích các khí đo ở cùng điều kiện . Xác định công thức ph©n tö cña hi®roicacbon §¸p sè : C2H6 Bµi 10: §èt ch¸y hoµn toµn 9,9 gam chÊt h÷u c¬ A gåm 3 nguyªn tè C, H, Cl s¶n phÈm t¹o thµnh cho qua bình đựng dung dịch H2SO4 đặc và Ca(OH)2 thì thấy khối lợng các bình này tăng lần lợt lµ 3,6 gam vµ 8,8 gam. a. T×m c«ng thøc thùc nghiÖm cña A. b. b. Xác định CTPT của A biết A chỉ chứa 2 nguyên tử clo. §S : a. (CH2Cl)n b. C2H4Cl2. TiÕt 34:. Ngµy so¹n 02/12/2011 ¤n tËp häc kú I Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy. A. Môc tiªu - HÖ thèng ho¸ nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n nh sù ®iÖn li; axit, baz¬, muèi theo thuyÕt ®iÖn li; TÝnh chÊt cña nit¬ - photpho vµ cacbon - silic. - HiÓu mèi liªn hÖ gi÷a thuyÕt ®iÖn li víi øng dông cña thuyÕt nµy khi nghiªn cøu c¸c hîp chÊt cña nit¬, photpho nh axit nitric, c¸c muèi nitrat, axit photphoric, c¸c muèi photphat, v.v….

(68) - Nội dung phần phi kim (nitơ - photpho, cacbon - silic) đợc nghiên cứu dựa trên cơ sở lÝ thuyÕt ho¸ häc vÒ nguyªn tö, liªn kÕt ho¸ häc vµ ph¶n øng ho¸ häc. - Các khái niệm, cách biểu diễn CTCT và cấu trúc không gian của các phân tử HC đơn gi¶n, c¸c lo¹i ph¶n øng cña HCHC. - Phân biệt các loại đồng phân cấu tạo - Nắm vững cách xác định CTPT từ kết quả phân tích, tìm CTCT của một số chất đơn gi¶n. B. ChuÈn bÞ: b¶ng phô C. Tổ chức hoạt động dạy học I. ổn định lớp. II. TiÕn tr×nh d¹y häc: TiÕt1: Hoạt động 1: Thảo luận nội dung phiếu học tập 1 1. ThÕ nµo lµ sù ®iÖn li? Kh¸i niÖm vÒ axit, baz¬, muèi, hi®roxit lìng tÝnh theo thuyÕt ®iÖn li. Cho vÝ dô minh ho¹. 2. Điều kiện để xảy ra các phản ứng trao đổi giữa các ion trong dung dịch. Viết phơng trình ion đầy đủ, thu gọn của các phản ứng sau: AgNO 3 +NaCl → AgCl ↓+NaNO 3 (1) Na2 CO3 +2 HCl →2 NaCl+ H 2 O+CO2 ↑ (2) 3. Mét cèc níc cã chøa a mol Ca2+, b mol Mg2+, c mol Cl- , d mol HCO3- . HÖ thøc liªn hÖ gi÷a a, b, c, d lµ: A. 2a + 2b = c - d C. 2a + 2b = c + d B. a + b = c + d D. a + b = 2c + 2d Hoạt động 2: Thảo luận nội dung phiếu học tập 2 1. Cã V1 ml dung dÞch axit HCl cã pH = 3, pha lo·ng thµnh V 2 ml dung dÞch axit HCl cã pH = 4. BiÓu thøc quan hÖ gi÷a V1 vµ V2: A. V1=9V2 C. V2=9V1 D. V2=V1 B. V2=10V1 2. Một cốc đựng 200,0 ml dung dịch AlCl 3 0,2M. Rót vào cốc này 20,0 ml dung dịch NaOH nồng độ a mol/l, ta thu đợc một kết tủa, đem sấy khô và nung đến khối lợng không đổi thì đợc 0,51 g chất rắn. Hỏi a có giá trị nào sau đây? A. 1,5M B. 1,5M hay 3,0M C. 1M hay 1,5M D. 1,5M hay 7,5M Hoạt động 3: Thảo luận nội dung phiếu học tập 3 1. So s¸nh nit¬ - photpho vµ cacbon - silic vÒ c¸c néi dung: - §Æc ®iÓm cÊu t¹o nguyªn tö vµ liªn kÕt ho¸ häc. - Tính chất vật lí và hoá học của cá đơn chất nitơ,photpho và cacbon, silic. - ThÕ nµo lµ d¹ng thï h×nh? HiÖn tîng thï h×nh ë photpho vµ cacbon - C¸c hîp chÊt quan träng, cã nhiÒu øng dông cña nit¬-photpho vµ cacbon-silic 2. Vai trò của N-P và của C-Si đối với công nông nghiệp. 3. So s¸nh c¸c axit HNO3, HCl vµ H2SO4 vÒ thµnh phÇn ph©n tö, tÝnh chÊt ®iÖn li, tÝnh axit. LËp b¶ng so s¸nh ba axit. Hoạt động 4: Thảo luận nội dung phiếu học tập số 4 1. Các biện pháp kĩ thuật áp dụng lí thuyết tốc độ phản ứng và cân bằng hoá học trong s¶n xuÊt amoniac vµ axit nitric. 2. Đồng (Cu) tác dụng với dung dịch axit nitric đặc thì thu đợc khí nào sau đây? A. H2 B. N2 D. NO C. NO2 3. Chất nào sau đây là nguyên nhân chính làm khí hậu trái đất ấm dần lên? A. H2O C. SiO2 D. SO2 B. CO2 Hoạt động 5: Thảo luận phiếu học tập số 5 1. Theo thuyÕt cÊu t¹o ho¸ häc, øng víi c«ng thøc ph©n tö C 3H6 cã c¸c c«ng thøc cÊu t¹o lµ: A. 1 C. 5 D. 6 B. 2 2. øng víi c«ng thøc ph©n tö C4H10 theo thuyÕt cÊu t¹o ho¸ häc cacbon cã ho¸ trÞ 4, hi®iro cã ho¸ trÞ 1, sè c«ng thøc cÊu t¹o lµ: B. 4 C. 5 D. 6 A. 2 3. Đốt cháy hoàn toàn 5,8 gam chất hữu cơ A thu đợc 2,65 gam Na2CO3 , 12,1 gam CO2 vµ2,25 gam H2O..

(69) a. TÝnh khèi lîng cña c¸c nguyªn tè cã trong 5,8 gam A vµ % khèi lîng cña nã cã trong A? b. Tìm công thức đơn giản nhất của A 4. Hợp chất A (C, H, O, N) có MA = 89 đvC. Khi đốt cháy 1 mol A thu đợc hơi H2O, 3 mol CO2 vµ 0,5 mol N2. T×m CTPT cña A.. TiÕt 35:. Ngµy so¹n 05/12/2011 ¤n tËp häc kú I Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy. A. Môc tiªu - Vận dụng kiến thức kỹ năng để giải một số bài tập. - Nắm vững cách xác định CTPT từ kết quả phân tích, tìm CTCT của một số chất đơn gi¶n. B. ChuÈn bÞ: b¶ng phô C. Tổ chức hoạt động dạy học I. ổn định lớp. II. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. Gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc tËp díi d¹ng c©u tr¾c nghiÖm cho häc sinh tù gi¶i cuèi buæi gi¸o viªn ch÷a bµi. I. Tr¾c nghiÖm (4 ®iÓm) 1. Một dd có [OH-]=10-12, dd đó có môi trờng: A. AxÝt B. Baz¬ C. Trung tÝnh D. Không xác định đợc 2. D·y nµo sau ®©y gåm c¸c chÊt võa thÓ hiÖn tÝnh khö, võa thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸ khi tham gia ph¶n øng? A. NH3 , N2 , NO2 C. NO2 , N2 , NO B. N2 , NO , N2O5 D. NH3 , NO , HNO3 3. Nh÷ng ion nµo díi ®©y kh«ng thÓ tån t¹i trong cïng mét dung dÞch? A. Na+ , Mg2+, NO3-, SO42C. Ba2+,Al3+, Cl-, HSO-4 + 2+ 3B. K , Cu , OH , PO4 D. Cu2+ , Fe3+ , SO42- , Cl4. §Ó nhËn biÕt ion PO43- trong dd muèi, thêng dïng thuèc thö lµ AgNO3 , v×: A. Ph¶n øng t¹o dung dÞch cã mµu vµng B. Ph¶n øng cã khÝ mµu n©u t¹o ra C. Ph¶n øng t¹o khÝ kh«ng mµu, ho¸ n©u trong kh«ng khÝ D. Ph¶n øng t¹o ra kÕt tña cã mµu vµng.

(70) 5. Hoà tan hoàn toàn m gam Fe vào dung dịch HNO 3 loãng, d thì thu đợc 0,448 lít khí NO duy nhÊt (®ktc). Gi¸ trÞ cña m lµ: A. 1,12g B. 11,20g C. 0,56g D. 5,60g 6. Theo thuyÕt CTHH trong HCHC, c¸c nguyªn tö liªn kÕt víi nhau theo: A. Đúng số oxi hoá và theo một trật tự nhất định B. Đúng hoá trị và theo một trật tự nhất định. C. Đúng hoá trị và không cần theo một trật tự nhất định nào D. Đúng số oxi hoá và không cần theo một trật tự nhất định nào t0, xt 7.Ph¶n øng: CH3COOH + CH3OH CH3COOCH3 + H2O thuéc lo¹i ph¶n øng g×? A. Ph¶n øng thÕ C. Ph¶n øng céng B. Ph¶n øng t¸ch D. Cả A, B, C đều sai 8. Nung 13,4g hỗn hợp 2 muối cacbonat của 2 kim loại hoá trị 2, thu đợc 6,8g chất rắn vµ khÝ X. Lîng khÝ X sinh ra do hÊp thô vµo 75ml dung dÞch NaOH 1M. Khèi lîng muối khan thu đợc sau phản ứng là: A. 4,2g B. 5,8g C. 6,3g D. 6,5g II. Tù luËn (6 ®iÓm) 1. Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau (ghi rõ điều kiện phản ứng nếu có): N2⃗ (1)NH 3 ⃗ (2) NO ⃗ (3)NO 2(⃗ 4)HNO 3 ⃗ (5)NH4 NO 3 ⃗ (6)N 2 O. 2. Đồng phân là gì? Viết công thức cấu tạo các đồng phân có công thức phân tử là: C4H10 3. Đốt cháy hoàn toàn 4,3g hợp chất hữu cơ A thu đợc 6,72 lít CO2 và 6,3g nớc. Khi đốt cháy hoàn toàn 1 mol A cần 212,8 lít O2. Xác định công thức phân tử của A (các thể tÝch khÝ ®o ë ®ktc) B. §¸p ¸n I. Tr¾c nghiÖm: 8 c©u x 0,5 ®iÓm = 4 ®iÓm 1. A 2. C 3. B 4. D 5. A 6. B 7. A 8. C II. Tù luËn 1. Viết đúng, đủ 6 phơng trình x 0,5 điểm = 3 điểm 2. Định nghĩa đúng: 0,5 điểm Viết đợc 2 đồng phân = 1điểm 3. Tính đợc mC , mH -> A dạng CxHy:0,5 điểm Tìm đợc công thức đơn giản nhất: 0,5 điểm Tìm đợc công thức phân tử: 0,5 điểm Qua bµi cho häc trß rÌn luyÖn chu¶n bÞ cho kiÓm tra häc kú I.

(71) Ngµy so¹n 10/12/2011 kiÓm tra häc kú 1 ( §Ò thi chung ) Lớp 11C11 11C2 Ngaøy daïy I. Mục đích: Đánh giá học sinh nắm kiến thức của chơng trình học kỳ I Ph©n lo¹i häc sinh giái, kh¸, trung b×nh, yÕu kÐm II.§Ò kiÓm tra: Mã đề thi 135 Họ, tên thí sinh:.......................................................................... Số báo danh:............................................................................... TiÕt 36:. Câu 1: Hiđrocacbon A có 16,28%H trong phân tử (về khối lượng). vậy CTPT và số đồng phân tương ứng của A là : A. C5H12 và 3 đồng phân B. C6H14 và 4 đồng phân C. C6H14 và 5 đồng phân D. C6H14 và 6 đồng phân. Câu 2: [ ] Những hợp chất nào sau đây không thể chứa vòng benzen(C6H6)? (a) C8H6Cl2 (b) C10H16 (c)C9H14Br2 (d) C10H12Cl2. A. c, d B. b,c C. a, b D. a, c, d Câu 3: Đem nung hoàn toàn 3,4 gam muối bạc nitrat. Khối lượng chất rắn còn lại là: A. 2,32 gam. B. 2,78 gam. C. 2,16 gam. D. 3,08 gam. Câu 4: Dung dịch A có pH = 5. Vậy dung dịch A có: A. [H+] = 10-5 mol/l. B. [H+] = 105 mol/l. C. [OH-] = 10-5 mol/l. D. [OH-] = 105 mol/l. Câu 5: Cho 1,96 gam H3PO4 vào 200 ml dung dịch NaOH 0,2M. Muối thu được là: A. NaH2PO4 B. Na2HPO4 C. Na2HPO4 Và Na3PO4 D. Na3PO4. Câu 6: Cặp dung dịch nào dưới đây có thể phản ứng với nhau? A. H3PO4 và KCl. B. H3PO4 và KOH. C. H3PO4 và SO2. D. H3PO4 và HNO3. Câu 7: Trong phương trình hóa học của phản ứng nhiệt phân Nhôm nitrat, tổng các hệ số của các chất bằng: A. 5. B. 7. C. 21. D. 9. Câu 8: Dãy các chất sắp xếp theo chiều tăng dần số oxi hóa của nguyên tử Nitơ là: A. NH3, N2, N2O, HNO3. B. N2, NO, NH3, HNO3. C. NH3, NO2, KNO3, N2. D. N2O, NH4Cl, NO2, HNO3. Câu 9: Đốt cháy hoàn toàn 0,9 gam hợp chất hữu cơ, thu được 1,32 gam CO 2 và 0,54 gam H 2O. Tỷ khối hơi hợp chất so với H2 là 90. CTPT của chất hữu cơ trên là: A. C6H12O6 B. CH2O C. C4H8O4 D. C2H4O2 Câu 10: Phương trình ion thu gọn của phản ứng hóa học xảy ra khi cho dung dịch Na 2CO3 tác dụng với dung dịch BaCl2 là: A. Na+ + Cl-  NaCl . B. H+ + CO32-  CO2 + H2O. C. H+ + Cl-  HCl . D. Ba2+ + CO32-  BaCO3 . Câu 11: Khi nhiệt phân hoàn toàn hổn hợp Mg(NO3)2 và NaNO3, hçn hợp chất rắn thu được là: A. NaNO2, Mg(NO2)2. B. Na2O, Mg(NO2)2. C. Na2O, MgO. D. NaNO2, MgO..

(72) Cõu 12: Trộn V1 lít dung dịch có pH = 3 với V2 lít dung dịch có pH = 11 thu đợc dung dịch có pH = 4. Tỷ lệ V 1 : V2 cã gi¸ trÞ b»ng: A. 11: 9 B. 9 : 11 C. 9 : 2 D. 2 : 9 Câu 13: Cặp chất nào sau đây không phản ứng với nhau? A. dd KOH và dd BaCl2. B. dd CaCl2 và dd K2CO3. C. dd NaOH và dd FeCl3. D. dd HCl và dd Na2CO3. 2+ Câu 14: Trong một dung dịch chứa a mol Zn , b mol Al3+, c mol SO42- và d mol NO3-. Biểu thức liên hệ giữa a, b, c, d là: A. 2a + 3b = 2c + d B. 3a + 2b = c + d C. 2a + 3b = c + 2d D. a + b = c + d Câu 15: Ở nhiệt độ cao, cacbon tác dụng với dung dịch HNO3 đặc theo phương trình hóa học sau: C + HNO3  CO2 + NO2 + 2H2O. Tổng hệ số tỉ lượng của các chất trong phương trình hóa học trên là: A. 13. B. 8. C. 10. D. 12. Câu 16: Để phân biệt hai bình khí CO2 và SO2 tốt nhất dùng thuốc thử nào? A. dung dịch H2SO4. B. dung dịch Br2. C. dung dịch Ca(OH)2. D. dung dịch CaCl2. Câu 17: Phản ứng hóa học trong đó photpho thể hiện tính oxi hóa là: A. 6P + 5KClO3  3P2O5 + 5KCl. B. 4P + 5O2  2P2O5. C. 2P + 3Mg  Mg3P2. D. 2P + 5Cl2  2PCl5. 2Câu 18: Số mol ion SO4 có trong 50 ml dung dịch Al2(SO4)3 0,1M là: A. 0,015 mol. B. 0,01 mol. C. 0,005 mol. D. 0,02 mol. Câu 19: Câu nào sau đây không đúng? A. HNO3 tinh khiết là chất lỏng, không màu, bốc khói mạnh trong không khí ẩm. B. Axit nitric tinh khiết kém bền, bị phân hủy khi có ánh sáng.. C. Axit nitric là chất oxi hóa mạnh, tác dụng với tất cả các kim loại. D. Trong HNO3, nitơ có số oxi hóa cao nhất là +5. Câu 20: Hòa tan hoàn toàn m gam bột kim loại nhôm vào một lượng dung dịch axit nitric rất loãng có dư, có 0,02mol khí NO duy nhất thoát ra. Lấy dung dịch thu được cho tác dụng với luợng dư dung dịch xút, đun nóng, có 672 ml duy nhất một khí (đktc) có mùi khai thoát ra. Các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Trị số của m là: A. 4,32 gam B. 2,7 gam C. 3,24 gam D. 4,86 gam Câu 21: Nhóm gồm các dung dịch đều dẫn điện được là: A. HCl; KNO3; NaOH. B. C6H12O6; NaNO3; HNO3. C. C2H5OH; KOH; FeCl3. D. CH3OH; NaCl; H2SO4. Câu 22: Hấp thụ hoàn toàn 2,24 lít khí CO 2 (đktc) vào 300 ml dung dịch NaOH 1M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được hổn hợp chất rắn gồm: A. NaHCO3 và Na2CO3. B. NaHCO3 và NaOH. C. NaHCO3, Na2CO3 và NaOH. D. Na2CO3 và NaOH. Câu 23: Trong phòng thí nghiệm, H3PO4 được điều chế bằng phản ứng: P + HNO3  H3PO4 + NO2 + H2O Tổng hệ số của các chất trong phương trình hóa học trên là: A. 9. B. 15. C. 13. D. 21. Câu 24: Phản ứng nhiệt phân muối nitrat nào sau đây không chính xác? A. 2KNO3  2KNO2 + O2. B. 2AgNO3  2Ag + 2NO2 + O2. C. 2Mg(NO3)2  2MgO + 4NO2 + O2. D. Cu(NO3)2  Cu + 2NO2 + O2. Câu 25: Thể tích dung dịch HNO3 1M cần dùng để trung hòa 200 ml dung dịch Y gồm KOH 2M là: A. 400 ml. B. 375 ml. C. 450 ml. D. 500 ml. -----------------------------------------------. ----------- HẾT ----------.

(73) Ngµy so¹n: 18/12/2010. Ch¬ng V: TiÕt 37:. Hi®rocacbon no Ankan Lớp 11C3 Ngaøy daïy. 11C6. I. Môc tiªu: Kiến thức Biết được :  Định nghĩa hiđrocacbon, hiđrocacbon no và đặc điểm cấu tạo phân tử của chúng.  Công thức chung, đồng phân mạch cacbon, đặc điểm cấu tạo phân tử và danh pháp.  Tính chất vật lí chung (quy luật biến đổi về trạng thái, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng, tính tan). Kĩ năng  Quan sát thí nghiệm, mô hình phân tử rút ra được nhận xét về cấu trúc phân tử, tính chất của ankan.  Viết được công thức cấu tạo, gọi tên một số ankan đồng phân mạch thẳng, mạch nhánh. Trọng tâm:  Đặc điểm cấu trúc phân tử của ankan, đồng phân của ankan và tên gọi tương ứng. II. ChuÈn bÞ: GV: Bảng gọi tên 10 ankan không phân nhánh đầu tiên trong dãy đồng đẳng các ankan. M« h×nh ph©n tö propan, n – butan, izobutan. B¶ng 5.1 SGK. Xăng, mỡ bôi trơn động cơ. III. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò:HS lªn b¶ng lµm bµi tËp sè 3 vµ 6 trang 124 SGK. 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: I. Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp: - GV cho HS quan sát mô hình các 1. Đồng đẳng: phân tử ankan và yêu cầu HS cho biết Dãy đồng đẳng metan ( ankan):CH4, C2H6, CTPT cña c¸c ankan råi rót ra CTTQ. C3H8, C4H10… CnH2n+2 ( n 1) Hoạt động 2: 2. §ång ph©n: - GV cho HS quan s¸t 2 ph©n tö råi rót A. §ång ph©n m¹ch cacbon: ra nhận xét về trật tự liên kết trong 2 Từ C4H10 có hiện tợng đồng phân mạch C ( ph©n tö nµy. th¼ng vµ nh¸nh). Ví dụ: C4H10 có hai đồng phân. CH3-CH2-CH2-CH3 CH3-CH-CH3 CH3 C5H10 có 3 đồng phân: CH3-CH2-CH2-CH2-CH3 CH3 CH-CH-CH2-CH3 CH3-C-CH3 CH3.

(74) Hoạt động 3: Cho HS nhËn xÐt vÒ sè lîng nguyªn tö C liªn kÕt trùc tiÕp víi mçi nguyªn tö C rồi từ đó rút ra định nghĩa bậc C.. C. BËc C ( trong ankan) = sè ntö C lk với ntử C đó: D. CH3 I IV III II I CH3 – C - CH3-CH2-CH3 CH3 CH3 3. Danh ph¸p: A. Ankan kh«ng ph©n nh¸nh:. Hoạt động 4: GV lấy 2 ví dụ về cách đọc tên của : Butan pentan GV yêu cầu HS tổng quát hoá cách đọc tªn cña c¸c ankan kh¸c vµ c¸c gèc t¹o ra tõ ankan t¬ng øng b»ng c¸ch ®iÒn vµo phiÕu häc tËp.. Tªn ankan m¹ch th¼ng=Tªn m¹ch C chÝnh + an. CH3-CH2-CH2-CH3 CH3-CH2-CH2-CH2-CH3 Butan Pentan Ankan(CnH2n+2) – 1H = nhãm ankyl ( CnH2n+1-) Tªn nhãm ankyl = Tªn m¹ch C chÝnh + yl. CH3-CH2-CH2-CH2-CH2CH3-CH2-CH2-CH2Pentyl Butyl Hoạt động 5: Ankan ph©n nh¸nh: Gäi theo danh ph¸p GV nªu quy t¾c IUPAC vµ lÊy vÝ dô B. thay thÕ: phân tích cho HS hiểu đợc quy tắc này. - Chọn m¹ch C chÝnh ( dµi vµ nhiÒu nh¸nh nhÊt). - §¸nh sè m¹ch C chÝnh tõ phÝa gÇn nh¸nh đánh đi. - Tªn = VÞ trÝ + tªn nh¸nh + Tªn m¹ch C chÝnh + an. CH3 1 2 3 4 1 2 3 CH3-CH-CH2-CH3 CH3-C-CH3 CH3 CH3 2-metylbutan 1,2- ®imetyl propan 1 2 3 4 5 CH3-CH-CH-CH2-CH3 CH3 C2H5 3-etyl-2-metyl-pentan II. TÝnh chÊt vËt lÝ: 1. Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi và khèi lîng riªng: - Tõ C1 – C4 : KhÝ, C5 – C18: Láng, C19 trë ®i: R¾n. - M t¨ng  tnc, ts, d t¨ng, ankan nhÑ h¬n níc. 2. TÝnh tan vµ mµu s¾c: Kh«ng tan trong níc ( kÞ níc), lµ dung m«i kh«ng ph©n cùc. Kh«ng mµu. DÆn dß:Lµm BT trong SGK ------------------------------------------------------------------------------------------------------.

(75) TiÕt 38:. Ankan Lớp 11C3 Ngaøy daïy. Ngµy so¹n: 20/12/2011 11C6. I. Môc tiªu: Kiến thức Biết được :  Tính chất hoá học (phản ứng thế, phản ứng cháy, phản ứng tách hiđro, phản ứng crăckinh).  Phương pháp điều chế metan trong phòng thí nghiệm và khai thác các ankan trong công nghiệp. ứng dụng của ankan. Kĩ năng  Viết các phương trình hoá học biểu diễn tính chất hoá học của ankan.  Xác định công thức phân tử, viết công thức cấu tạo và gọi tên.  Tính thành phần phần trăm về thể tích và khối lượng ankan trong hỗn hợp khí, tính nhiệt lượng của phản ứng cháy. B. Trọng tâm:  Tính chất hoá học của ankan  Phương pháp điều chế metan trong phòng thí nghiệm II. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò:HS lªn b¶ng lµm bµi tËp sè 3 vµ 6 trang 124 SGK. 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: - HS nhắc lại đặc điểm cấu tạo phân tử III. Tính chất hoá học: c¸c ankan. Ankan chØ chøa c¸c liªn kÕt C-C, C-H. §ã.

(76) - Từ đặc diểm cấu tạo đó GV kết luận: Ptö ankan chØ chøa c¸c l/k C-C, C-H. §ã lµ c¸c l/k  bÒn v÷ng, v× thÕ c¸c ankan tơng đối trơ về mặt hoá học: Ankan cã kh¶ n¨ng tham gia p/ø thÕ, p/ø t¸ch, p/ ø oxi ho¸. Hoạt động2: - HS viÕt ph¶n øng thÕ cña CH 4 víi Cl2 · häc ë líp 9. - GV lu ý HS: Tuú thuéc vµo tû lÖ sè mol CH4 vµ Cl2 mµ s¶n phÈm sinh ra kh¸c nhau. - T¬ng tù GV cho HS lªn viÕt ph¶n øng thÕ clo ( 1:1) víi C2H6 vµ C3H8. - GV th«ng b¸o % tû lÖ c¸c s¶n phÈm thÕ cña C3H8 vµ kÕt luËn: P/ø clo ho¸ Ýt cã tÝnh chän läc: Clo cã thÓ thÕ H ë cacbon c¸c bËc kh¸c nhau. Cßn p/ø br«m ho¸ th× cã t/c chän läc cao h¬n: Br«m hÇu nh chØ thÕ cho H ë cacbon bËc cao h¬n. Flo ph¶n øng m·nh liÖt nªn ph©n huû ankan thµnh C vµ HF. I«t qu¸ yÕu nªn kh«ng p/ø víi ankan. Hoạt động 3: - GV tr×nh bµy phÇn c¬ chÕ pø cña CH4. - HS ¸p dông viÕt c¬ chÕ pø etan víi clo. Hoạt động 4: - GV viÕt 2 ptpø: T¸ch H vµ bÎ g·y m¹ch C cña propan. - HS n/x: Díi t¸c dông cña t0, xt c¸c ankan kh«ng nh÷ng bÞ t¸ch H mµ cßn bÞ bÏ g·y c¸c lk C-C t¹o ra c¸c ptö nhá h¬n. - GV cho HS viÕt p/ø t¸ch H vµ bÏ g·y m¹ch C cña C4H8 khi ®un nãng cã xt. Hoạt động 5: - GV y/c HS viết ptpứ đốt cháy CH 4 và ptpứ tổng quát đốt cháy ankan. Nhận xÐt tû lÖ sè mol H2O vµ CO2 sinh ra sau pø. - GV lu ý HS: + P/ø to¶ nhiÖt  Lµm nguyªn liÖu. + Không đủ O2  p/ứ cháy không hoàn toµn t¹o ra C, CO… + Cã xóc t¸c, ankan sÏ bÞ oxi ho¸ kh«ng hoµn toµn t¹o thµnh dÉn xuÊt chøa oxi: CH4 + O2 ⃗ xt , t o HCH=O + H2O Hoạt động 6: GV giíi thiÖu ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ ankan trong CN vµ lµm thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ CH4 trong PTN.. là các l/k  bền vững  tơgn đối trơ về mÆt ho¸ häc: ChØ cã kh¶ n¨ng tham gia p/ø thÕ, p/ø t¸ch, p/ø oxi ho¸. 1. Ph¶n øng thÕ bëi halogen: VÝ dô 1: CH4 + Cl2 ⃗ as CH3Cl + HCl CH3Cl + Cl2 ⃗ as CH2Cl2 + HCl CH2Cl2 + Cl2 ⃗ as CHCl3 + HCl CHCl3 + Cl2 ⃗ as CCl4 + HCl VÝ dô 2: CH3-CH3 + Cl2  CH3-CH2Cl + HCl. VÝ dô 3: CH3-CH2-CH3 + Cl2. C¸c p/ø trªn gäi lµ p/ø halogen ho¸, s¶n phÈm gäi lµ dÉn xuÊt halogen. C¬ chÕ: Bíc kh¬i mµo: as Cl + Cl Cl-Cl ⃗ Bíc ph¸t triÓn d©y chuyÒn: ⃗ CH3Cl + HC CH3-H + Cl ❑ ⃗ CH3Cl + Cl CH3 + Cl-Cl ❑ ⃗ ……….. CH3-H + Cl ❑ Bớc đứt dây chuyền: ⃗ Cl-Cl Cl + Cl ❑  ⃗ CH3Cl CH3 + Cl ❑   ⃗ CH3-CH3 CH3 + CH3 ❑ 2. Ph¶n øng t¸ch: CH3-CH3 ⃗ 500o C , xt CH2-CH2 + H2 CH3-CH2-CH2-CH3. 3. Ph¶n øng oxi ho¸: - P/ø ch¸y ( p/ø oxi ho¸ hoµn toµn). ⃗ CO2 + 2H2O CH4 + O2 ❑ 3 n+ 1 ⃗ O2 ❑nCO 2 CnH2n+2 + 2 + ( n + 1) H2O - P/ø oxi ho¸ kh«ng hoµn toµn ( khi cã xt) -> DÉn xuÊt chøa oxi: CH4 + O2 ⃗ xt , t o HCH=O + H2O III. §iÒu chÕ vµ øng dông: 1. §iÒu chÕ: A. Trong CN: T¸ch tõ khÝ dÇu má. B. Trong PTN: §iÒu chÕ CH4 CH3COONar + NaOHr ⃗ CaO , nung CH4 + Na2CO3 Al4C3 + 12H2O  3CH4 + 4Al(OH)3 Hoạt động 7: 2. øng dông: - HS nghiên cứu sơ đồ trong SGK rút ra - Làm nhiên liệu, vật liệu..

(77) nh÷ng øng dông c¬ b¶n cña ankan. - Lµm nguyªn liÖu. - HS t×m nh÷ng øng dông cã liªn quan đến tính chất hoá học. DÆn dß:Lµm BT trong SGK Ngµy so¹n:02/01/2012 LuyÖn tËp C¸ch gäi tªn, tÝnh chÊt cña hi®rocacbon no Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu: - Sù t¬ng tù vµ sù kh¸c biÖt vÒ t/c vËt lÝ, t/c ho¸ häc vµ øng dông gi÷a ankan -CÊu tróc, danh ph¸p ankan - Kü n¨ng viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹ tÝnh chÊt cña ankan . II. ChuÈn bÞ: - B¶ng phô. II. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. KiÕn thøc cÇn nhí: Hoạt động 1: HS ®iÒn c«ng thøc tæng qu¸t vµ nhËn xÐt vÒ cÊu tróc ankan vµ xicloankan. Hoạt động 2: HS điền đặc điểm danh pháp và qui luật về tính chất vật lí của ankan và xicloankan. Hoạt động 3: HS ®iÒn tÝnh chÊt ho¸ häc vµ lÊy vÝ dô minh ho¹ b»ng c¸ch lµm bµi tËp 4 SGK. Hoạt động 4: HS nªu c¸c øng dông quan träng cña ankan vµ xicloankan. Qua các hoạt động HS đợc bảng nh sau: Ankan Xicloankan CTTQ CnH2n+2; n  1 CmH2m; m  3 CÊu tróc Mạch hở chỉ có l/k đơn C-C. Mạch vòng, chỉ có l/kết đơn C-C. Mạch cacbon tạo thành đờng Trừ xiclopropan ( mạch C phẳng), gÊp khóc. c¸c ntö C trong ptö xicloankan o cïng n»m tren mét mÆt ph¼ng. Danh ph¸p Tªn gäi cã ®u«i -an Tªn gäi cã ®u«i -an vµ tiÕp ®Çu ng÷ xiclo. TÝnh chÊt C1-C4: ThÓ khÝ C3-C4: ThÓ khÝ vËt lÝ. t0nc, t0s, khèi lîng riªng t¨ng t0nc, t0s, khèi lîng riªng t¨ng theo theo ph©n tö khèi, nhÑ h¬n n- ptö khèi, nhÑ h¬n níc, kh«ng tan íc, kh«ng tan trong níc. trong níc. TÝnh chÊt - Ph¶n øng thÕ. - Ph¶n øng thÕ. ho¸ häc. - Ph¶n øng t¸ch. - Ph¶n øng t¸ch. - Ph¶n øng oxi ho¸. - Ph¶n øng oxi ho¸. KL:ë ®iÒu kiÖn thêng ankan t- Xiclopropan, xiclobutan cã p/ø ơng đối trơ. céng më vßng víi H2. Xiclopropan cã p/ø céng më vßng víi Br2. Xiclopropan, xiclobutan kÐm bÒn. §iÒu chÕ vµ Tõ dÇu má. Tõ dÇu má. øng dông. Lµm nhiªn liÖu, nguyªn liÖu. Lµm nhiªn liÖu, nguyªn liÖu. TiÕt 39:. 2. DÆn dß: ChuÈn bÞ bµi tËp phÇn «n tËp ch¬ng. TiÕt 40:. Ngµy so¹n:28/12/2011 LuyÖn tËp C¸ch gäi tªn, tÝnh chÊt cña hi®rocacbon no.

(78) Lớp Ngaøy daïy. 11C3. 11C6. I. Mục đích yêu cầu: - Sù t¬ng tù vµ sù kh¸c biÖt vÒ t/c vËt lÝ, t/c ho¸ häc vµ øng dông gi÷a ankan vµ Xicloankan -CÊu tróc, danh ph¸p ankan vµ Xicloankan - Kü n¨ng viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹ tÝnh chÊt cña ankan vµ Xicloankan. II. ChuÈn bÞ: - Tranh vÏ m« h×nh mét sè xicloankan. - B¶ng tÝnh chÊt vËt lÝ cña mét vµi xicloankan. III. Tiến trình giảng dạy: 1. ổn định lớp: 2. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: HS nghiªn cøu c«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o vµ m« h×nh trong SGK rót ra c¸c kh¸i niÖm. - Xicloankan. - CÊu tróc kh«ng gian cña monoxicloankan: Trõ xiclopropan, ë ph©n tö xicloankan c¸c nguyªn tö cacbon kh«ng cïng n»m trªn mét mÆt ph¼ng. Hoạt động 2: - GV gäi tªn mét sè monoxicloankan. - HS nhËn xÐt rót ra qui t¾c gäi tªn monoxicloankan. - HS vËn dông gäi tªn mét sè monoxicloankan. Hoạt động 3: HS n/c b¶ng 6.3 rót ra nhËn xÐt quy luËt biến đổi t0nc, tos, khối lợng riêng, màu s¾c vµ tÝnh tan cña c¸c xicloankan theo chiÒu ph©n tö khèi. Hoạt động 4: HS nghiên cứu đặc điểm cấu tạo monoxicloankan. GV híng dÉn HS viÕt c¸c pthh cña xiclopropan vµ xiclobutan: Ph¶n øng céng, ph¶n øng thÕ, ph¶n øng ch¸y.. Hoạt động của trò I. CÊu t¹o:Xicloankan lµ nh÷ng HC no m¹ch vßng. Xicloankan cã CT chung lµ CnH2n ( n  3). Quy t¾c: Sè chØ vÞ trÝ Xiclo + An -Tªn nh¸nh Tªn m¹ch chÝnh H2C. H2C. CH2. CH2 H2C H2C CH2 Xiclopropan Xiclobutan II. TÝnh chÊt ho¸ häc: Ptử chỉ có l/k đơn (giống ankan) có mạch vßng, ( kh¸c ankan) lµ xicloankan cã t/c hhäc gièng ankan. 1. Ph¶n øng thÕ: t0 + Br2. Br+HBr. 2. Ph¶n øng céng më vßng - Xiclopropan vµ xiclobutan cã céng víi H2 + H2 ⃗ Ni , t o CH3-CH2-CH3 + H2 ⃗ Ni , t o CH3-CH2- CH2-CH3 - Víi Br2, axit ( chØ cã xiclopropan). H 2C CH2. + Br2. ⃗. Br-CH2-CH2-CH2-Br. ❑ Hoạt động 5: H 2C GV híng dÉn HS viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ ⃗ CH3-CH2-CH2Br + HBr ❑ häc vµ øng dông cña ankan dùa trªn ph¶n øng t¸ch hi®ro. _C¸c xicloankan vßng lín (5,6…c¹nh) kh«ng tham gia p/ céng më vßng 3. Ph¶n øng ch¸y:.

(79) C6H12 + 9O2  6CO2 + 6H2O CnH2n + 3n/2 O2  n CO2 + n H2O H<0 III. §iÒu chÕ vµ øng dông: 1. §iÒu chÕ: CH3(CH2)4CH3 ⃗ + + H2  t 0 , xt 2. øng dông: Lµm nhiªn liÖu, lµm dung m«i, lµm nguyên liệu để điều chế các chất khác. DÆn dß: Lµm bµi tËp vÒ. Ngµy so¹n:03/01/2012 TiÕt 41: Bµi thùc hµnh sè 3 Phân tích định tính, điều chế và tính chất của metan. Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu: - Xác định sự có mặt của C, H và halogen trong hợp chất hữu cơ. - BiÕt ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ nhËn biÕt vÒ mét sè tÝnh chÊt ho¸ häc cña metan. - TiÕp tôc tËp luyÖn kü n¨ng thùc hµnh thÝ nghiÖm víi lîng nhá ho¸ chÊt, quan s¸t, nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng x¶y ra. II. ChuÈn bÞ: 1. Dông cô thÝ nghiÖm: - èng nghiÖm. - §Ìn cån, diªm. - Nót cao su 1 lç ®Ëy võa miÖng èng nghiÖm. - èng hót nhá giät. - èng dÉn khÝ h×nh ch÷ L. - Cèc thuû tinh 100-200 ml - Bộ giá thí nghiệm thực hành. - Kẹp hoá chất. - Giá để ống nghiệm 2 tầng. 2. Ho¸ chÊt: - Đờng kính. - CHCl3 hoặc CCl4 - CuO - CH3COONa đã đợc nghiền nhỏ. - Bét CuSO4 khan. - V«i t«i. - Dung dÞch KMnO4 1% - Dung dÞch níc br«m. - Dung dÞch níc v«i trong. - N¾m b«ng. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: Thí nghiệm 1: Xác định sự có mặt của C, H trong hợp chất hữu cơ. A. ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: B. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch..

(80) TiÕn tr×nh thÝ nghiÖm (SGK). ThÝ nghiÖm 2: NhËn biÕt halogen trong hîp chÊt h÷u c¬. A. ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: B. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch. TiÕn tr×nh thÝ nghiÖm (SGK). ThÝ nghiÖm 3: §iÒu chÕ vµ thö mét vµi tÝnh chÊt cña metan. A. ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: B. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch. TiÕn tr×nh thÝ nghiÖm (SGK). IV. ViÕt têng tr×nh: TT nghiÖm. thÝ. Dông cô vµ ho¸ chÊt cÇn dïng. C¸ch tiÕn hµnh. Nªu hiÖn tîng. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng gi¶i thÝch nÕu cã.. I II III. Ch¬ngVI:. hi®rocacbon kh«ng no. TiÕt 42:. Ngµy so¹n: 08/01/2012. Anken Lớp Ngaøy daïy. 11C3. 11C6. I. Mục đích yêu cầu: Kiến thức Biết được :  Công thức chung, đặc điểm cấu tạo phân tử, đồng phân cấu tạo và đồng phân hình học.  Cách gọi tên thông thường và tên thay thế của anken.  Tính chất vật lí chung (quy luật biến đổi về nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng, tính tan) của anken. Kĩ năng  Viết được công thức cấu tạo và tên gọi của các đồng phân tương ứng với một công thức phân tử (không quá 6 nguyên tử C trong phân tử).  Xác định công thức phân tử, viết công thức cấu tạo, gọi tên anken. Trọng tâm:  Dãy đồng đẳng và cách gọi tên theo danh pháp thông thường và danh pháp hệ thống/ thay thế của anken. II. ChuÈn bÞ: - Mô hình ptử etilen, mô hình đồng phân hình học cis-trans của but-2-en ( hoặc tranh vÏ). III. TÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: I. Đồng đẳng ,đồng phân, danh pháp:.

(81) Tõ c«ng thøc cña etilen vµ kh¸i niÖm đồng đẳng HS đã biết, GV yêu cầu HS viết CTPT một số đồng đẳng của etilen, viết CTTQ của dãy đồng đẳng và nêu dãy đồng đẳng của etilen. Hoạt động 2: HS viết CTCT một số đồng đẳng của etilen. Hoạt động 3: HS nghiªn cøu SGK hoÆc m« h×nh ph©n tö etilen rót ra nhËn xÐt. Trªn c¬ s¬ nh÷ng c«ng thøc cÊu t¹o HS đã viết, GV yêu cầu HS khái quát về loại đồng phân cấu tạo của các anken. NhËn xÐt Ankan cã: - §ång ph©n m¹ch cacbon. - Đồng phân vị trí liên kết đôi. HS tiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c chÊt cã CTCT đã viết thành 2 nhóm đồng phân vị trí liên kết đôi. HS vËn dông viÕt CTCT c¸c anken cã CTPT: C5H10 và đọc tên của chúng. Hoạt động 5: HS quan s¸t m« h×nh cÊu t¹o ptö cisbut-2-en vµ trans-but-2-en rót ra kh¸i niệm về đồng phân hình học. GV có thể dùng sơ đồ sau để mô tả khái niệm đồng ph©n h×nh häc.. 1. Dãy đồng đẳng anken: C2H4, C3H6, C4H8, … CnH2n ( n  2) Anken hay cßn gäi lµ olefin 2. §ång ph©n: a. §ång ph©n cÊu t¹o: Viết đồng phân của C4H8: CH2=CH-CH2-CH3 , CH3-CH=CH-CH3 CH2=C-CH3 CH3 b. §ång ph©n h×nh häc: R1 R3 C =. C. R2 R4 §iÒu kiÖn: R1  R2 vµ R3  R4 §ång ph©n cis khi m¹ch chÝnh n»m cïng mét phÝa cña liªn kÕt C=C. §ång ph©n trans khi m¹ch chÝnh n»m hai phÝa kh¸c nhau cña liªn kÕt C=C. CH3 CH3 C = C H CH3. H H. cis-but-2-en. C = C H CH3 trans-but-2-en 3.Danh ph¸p Tªn th«ng thêng: tªn ankan t¬ng øng nhng đổi đuôi an thành đuôi ilen. CH2=CH-CH3 : Propilen CH2=CH-CH2-CH3 :  - butilen CH3-CH=CH-CH3 :  - butilen CH2=CH- : Nhãm vinyl Tªn thay thÕ: GV: Gäi tªn mét sè anken. A. Quy t¾c: HS: NhËn xÐt, rót ra quy luËt gäi tªn c¸c Sè chØ vÞ trÝ – Tªn nh¸nh – tªn m¹ch anken theo tªn thay thÕ. chÝnh - Sè chØ vÞ trÝ – en. HS: VËn dông quy t¾c gäi tªn mét sè - Mạch chính là mạch chứa l/k đôi, dài anken. nhÊt vµ cã nhiÒu nh¸nh nhÊt. GV: Lu ý cách đánh số thứ tự mạch - §¸nh sè C m¹ch chÝnh b¾t ®Çu tõ phÝa chính ( từ phía gần đầu nối đôi hơn). gần liên kết đôi. CH2=CH2 CH2=CH-CH3 Eten Propen CH2=CH-CH2-CH3 But-1-en HS lµm bµi tËp 3 SGK. CH3-CH=CH-CH3 But-2-en II. TÝnh chÊt vËt lÝ: (SGK). Hoạt động 6: - Kh«ng tan trong níc. GV cho HS quan s¸t b¶ng 6.1 råi rót ra - Kh«ng mµu. nhận xét về sự biến đổi nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy và khối lợng riêng..

(82) DÆn dß: VÒ nhµ xem tríc phÇn bµi cßn l¹i. Ngµy so¹n: 10/01/2012. TiÕt 43:. Anken Lớp Ngaøy daïy. 11C3. 11C6. I. Mục đích yêu cầu: Kiến thức Biết được :  Phương pháp điều chế anken trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. ứng dụng.  Tính chất hoá học : Phản ứng cộng brom trong dung dịch, cộng hiđro, cộng HX theo quy tắc Mac-côp-nhi-côp ; phản ứng trùng hợp ; phản ứng oxi hoá. Kĩ năng  Quan sát thí nghiệm, mô hình rút ra được nhận xét về đặc điểm cấu tạo và tính chất.  Viết các phương trình hoá học của một số phản ứng cộng, phản ứng trùng hợp cụ thể.  Phân biệt được một số anken với ankan cụ thể.  Tính thành phần phần trăm về thể tích trong hỗn hợp khí có một anken cụ thể. Trọng tâm:  Tính chất hoá học của anken.  Phương pháp điều chế anken trong phòng thí nghiệm và sản xuất trong công nghiệp. II. ChuÈn bÞ: - ống nghiệm, nút cao su kèm ống dẫn khí, kẹp ống nghiệm, đèn cồn, bộ giá TN. III. TÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò II. TÝnh chÊt ho¸ häc: L/k đôi C=C là trung tâm p/ứ. Hoạt động 1: HS phân tích đặc điểm cấu tạo phân tử L/k  ở nối đôi của anken kém bền vững anken, dù ®o¸n trung t©m ph¶n øng. nên trong p/ứ dễ bị đứt ra để tạo thành l/k  víi c¸c ntö kh¸c. Hoạt động 2: 1. Ph¶n øng céng H2 ( P/ø hi®ro ho¸) HS viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng cña etilen CH2=CH2 + H2 ⃗ xt CH3-CH3 với H2 ( đã biết ở lớp 9) từ đó viết pt CnH2n + H2 ⃗ C xt nH2n+2 anken céng H2. 2. Ph¶n øng céng halogen ( ph¶n øng Hoạt động 3: halogen ho¸) GV híng dÉn HS nghiªn cøu h×nh 3.7 A. T¸c dông víi clo: trong SGK rót ra kÕt luËn vµ viÕt ph¬ng CH2=CH2 + Cl2  CH2Cl-CH2Cl tr×nh p/ø anken céng clo, br«m. 1,2-®icloetan B. T¸c dông víi br«m: CH3-CH=CH-CH2-CH2-CH3 + Br2  CH3-CH-CH-CH2-CH2-CH3 Br Br ( 2,3-®ibromhexan).

(83) Hoạt động 4: GV gîi ý HS viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng anken với HX ( HCl, HBr, HI) , axit H2SO4 đậm đặc,H2O. Chó ý: - PhÇn mang ®iÖn d¬ng tÊn c«ng tríc. HS viÕt ptpø trïng hîp etilen víi níc, s¬ đồ p/ứ propen với HCl, isobuten với nớc, GV nªu s¶n phÈm chÝnh phô. HS nhËn xÐt rót ra híng cña p/ø céng axit vµ níc vµo anken.. 3. Ph¶n øng céng axit vµ céng níc: A. Céng axit: CH2=CH2 + H-Cl(khÝ)  CH3CH2Cl ( Etyl clorua) CH2=CH + H-OSO3H(®®) CH3CH2OSO3H ( Etyl hi®rosunfat). C¬ chÕ: C=C. − + HA ⃗ −A. -C-C-. B. Céng níc: +¿, t CH2=CH2 + H-OH H. 0. ⃗¿. H-CH2-CH2OH ( Etanol) CH2=CH-CH3 ⃗ HCl CH2-CH-CH3. + CH2-CH-CH3. H Cl ( spc). Cl H Hoạt động 5: CH3 GV viết sơ đồ và ptpứ trùng hợp ( spp) ⃗ CH =C-CH CH -C-CH H O 2 3 2 3 etilen. HS nhận xét, viết sơ đồ và ptpứ 2 trïng hîp anken kh¸c. H OH (spc) GV híng dÉn HS rót ra c¸c kh¸i niÖm + CH -CH-CH p/ø trïng hîp, polime, monme, hÖ sè 2 3 trïng hîp… OH H (spp) Quy t¾c céng Maccopnhicop (SGK). Hoạt động 6: HS viÕt ptp¶ø ch¸y tæng qu¸t, nhËn xÐt 4. Ph¶n øng trïng hîp: vÒ tû lÖ sè kol H2O vµ sè mol CO2 sau nCH2=CH2 ⃗ t 0 , xt , p (-CH2-CH2-)n ph¶n øng lµ 1:1. Etilen Polietilen(PE) GV lµm thÝ nghiÖm, HS nhËn xÐt hiÖn t- nCH =CH-CH  (-CH -CH-) 2 3 2 n îng, GV viÕt ptpø, nªu ý nghÜa cña pø. Lu ý: Nªn dïng dd KMnO4 lo·ng. CH3 Hoạt động 7: ( Polipropilen) HS dựa vào kiến thức đã biết nêu phơng Khái niệm: SGK ph¸p ®iÒu chÕ anken nh dùa vµo p/ø t¸ch 5. Ph¶n øng oxi ho¸: hi®ro, p/ø cracking. Ph¶n øng oxi ho¸ hoµn toµn: Hoạt động 8: 3n O → nCO2 + nH 2 O ;  H < 0 HS nghiªn cøu SGK rót ra øng dông c¬ CnH2n + 2 2 b¶n cña anken. Ph¶n øng oxi ho¸ hoµn toµn: 3CH2=CH2 + 2KMnO4 + 2H2O  3HOCH2-CH2OH + 2KOH + 2MnO2 V. §iÒu chÕ vµ øng dông: 1. §iÒu chÕ: - Dùa vµo p/ t¸ch hi®ro, p/øg cracking. CH3CH2OH ⃗ H 2 SO 4 CH2=CH2 + H2O 1700C. 2. øng dông:.

(84) a. Tæng hîp polime: ⃗ CH2=CH2 Cl 2 CH2-CH2 ⃗ 500 0 C. Cl Cl CH2=CH ⃗ xt , t 0 (-CH2-CH-)n. -HCl. Cl Cl ( Vinyl clorua) (PVC) b. Tæng hîp c¸c ho¸ chÊt kh¸c: CH2=CH2 + 1/2O2 ⃗ Ag, t 0 CH2-CH2 O Cñng cè bµi: HS lµm bµi tËp 2 SGK. DÆn dß: VÒ nhµ n¾m l¹i tÝnh chÊt hçn hîp cña anken. Lµm bµi tËp 2, 3, 4 trang 170 SGK. DÆn dß: VÒ nhµ n¾m l¹i tÝnh chÊt hçn hîp cña anken. Lµm bµi tËp 2, 3, 4 trang 170 SGK.. TiÕt 44:. Bµi 30: Lớp Ngaøy daïy. anka®ien 11C3. Ngµy so¹n:11/01/2012. 11C6. I. Mục đích yêu cầu: Kiến thức Biết được :  Định nghĩa, công thức chung, đặc điểm cấu tạo của ankađien.  Đặc điểm cấu tạo, tính chất hoá học của ankađien liên hợp (buta-1,3-đien và isopren : phản ứng cộng 1, 2 và cộng 1, 4). Điều chế buta-1,3-đien từ butan hoặc butilen và isopren từ isopentan trong công nghiệp. Kĩ năng  Quan sát được thí nghiệm, mô hình phân tử, rút ra nhận xét về cấu tạo và tính chất của ankađien.  Viết được công thức cấu tạo của một số ankađien.  Dự đoán được tính chất hoá học, kiểm tra và kết luận.  Viết được các phương trình hoá học biểu diễn tính chất hoá học của buta-1,3đien..

(85) Trọng tâm:  Đặc điểm cấu trúc phân tử, cách gọi tên của ankađien.  Tính chất hoá học của ankađien (buta-1,3-ddien và isopren).  Phương pháp điều chế buta-1,3-ddien và isopren. II. ChuÈn bÞ:M« h×nh ph©n tö but-1,3-®ien. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy tÝnh chÊt ho¸ häc cña anken? 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: - GV giíi thiÖu cho HS biÕt c¸c kh¸i niÖm vÒ polien. - HS viÕt CTCT mét sè anka®ien theo c«ng thøc ph©n tö díi sù híng dÉn cña GV từ đó rút ra: + CTTQ cña ®ien. + Ph©n lo¹i ®ien. + Danh ph¸p ®ien.. Hoạt động của trò I. Ph©n lo¹i: Kh¸i niÖm: - Hi®rocacbon mµ trong ph©n tö cã 2 liªn kết đôi C=C gọi là đien. - Hi®rocacbon mµ trong ph©n tö cã 3 liªn kết đôi C=C gọi là trien. CTTQ ®ien m¹ch hë: CnH2n-2 (n3) - 2 liên kết đôi liền nhau. VÝ dô: CH2=C=CH2: Anlen. - 2 nối đôi cách nhau 1 liên kết đơn ( đien liªn hîp). CH2=CH-CH=CH2:CH2=C-CH=CH2 buta-1,3-®ien(®ivinyl). CH3(isopren). - 2 nối đôi cách nhau 1 liên kết đơn CH2=CH-CH2-CH=CH2 (penta-1,4-®ien) Hoạt động 2: Trªn c¬ së sù ph©n tÝch cÊu t¹o cña ph©n tö buta-1,3-®ien vµ isopren, HS viÕt c¸c ptpø cña chóng víi H2, X2, HX. - GV cho biÕt tû lÖ % s¶n phÈm céng 1,2 vµ 1,4. - HS rót ra nhËn xÐt: + Buta-1,3-®ien vµ isopren cã kh¶ n¨ng tham gia p/ø céng. + ở nhiệt độ thấp u tiên tạo thành sản phẩm cộng -1,2 ở nhiệt độ cao u tiên tạo thµnh s¶n phÈm -1,4. + P/ø céng HX theo quy t¾c Mac-c«pnhi-c«p.. II. 2. Ph¶n øng cña buta-1,3-®ien vµ isopren: A. Céng H2: CH2=CH-CH=CH2 + 2H2 ⃗ t 0 , Ni CH3-CH2-CH2-CH3 CH2=C-CH=CH2 + 2H2 CH3 ⃗ Ni , t 0 CH3-CH-CH2-CH3. CH3 B. Céng halogen vµ hi®rohalogen: CH2=CH-CH=CH2 + Br2. CH2Br-CHBr-CH=CH2(1) CH2Br-CH=CH-CH2Br (2). - ë -800C s¶n phÈm (1): 80% vµ s¶n phÈm (2): 20%. - ë 400C s¶n phÈm (1): 20% vµ s¶n phÈm (2): 80%. CH2=CH-CH=CH2 + HBr. CH2Br-CH2-CH=CH2(1) CH2Br-CH=CH-CH3 (2). - ë -800C s¶n phÈm (1): 80% vµ s¶n phÈm.

(86) (2): 20%. - ë 400C s¶n phÈm (1): 20% vµ s¶n phÈm (2): 80%. Hoạt động 4: GV híng dÉn HS viÕt ptpø trïng hîp C. Ph¶n øng trïng hîp: buta-1,3-®ien vµ isopre. Chó ý p/ø trïng nCH2=CH-CH=CH2 ⃗ t 0 , xt , p hîp chñ yÕu theo kiÓu céng -1,4 t¹o ra buta-1,3-®ien polime còn một l/k đôi trong phân tử. (-CH2-CH=CH-CH2-)n Polibuta®ien ( cao su buna) CH2=C-CH=CH2. Hoạt động 5: GV nªu pp ®iÒu chÕ buta-1,3-®ien vµ isopren trong CN, gîi ý HS viÕt ph©n tö . Cã thÓ yªu cÇu HS viÕt thªm ph©n tö ph¶n øng ®iÒu chÕ buta-1,3-®ien tõ C2H5OH. HS t×m hiÓu SGK rót ra nhËn xÐt vÒ øng dông quan träng cña buta-1,3-®ien vµ isopren dïng lµm nguyªn liÖu s¶n xuÊt cao su.. CH3. isopren. CH3. ⃗ t 0 , xt , p. ( -CH2-C=CH-CH2-)n. Poli isopren. 3. §iÒu chÕ vµ øng dông cña buta®ien vµ isopren: - §iÒu chÕ: CH3-CH2-CH2-CH3 ⃗ t 0 , xt , p CH2=CH-CH=CH2 + 2H2 CH3-CH-CH2-CH3 CH3. ⃗ t 0 , xt , p CH2=C-CH=CH2 + 2H2 CH3. - øng dông: §iÒu chÕ c¸c cao su. DÆn dß: Lµm bµi tËp 2, 3, 4 trang 173 SGK..

(87) Tieát 45:. LUYEÄN TAÄP Lớp 11C3 Ngaøy daïy. Ngày soạn:14/01/2012 11C6. I.Muïc ñích yeâu caàu: -Ôn lại kiến thức về anken,ankadien so sánh giữa ankan và anken. -Giải dựoc bài tập liên quan anken.ankadien II.Phương pháp: -Đàm thoại -Dieãn giaûng. III.Chuaån bò: -Giáo viên: soạn giáo án, tài liệu liên quan, các bài tập nâng cao. -Hoïc sinh: hoïc baøi cuõ, laøm baøi taäp veà nhaø. IV.Tieán trình tieát daïy: 1.Ổn định lớp: 2.Kieåm tra baøi cuõ: 3.Vào bài mới: Hoạt động của GV và HS GV: Cho sơ đồ phản ứng. Huớng dẫn, sau đó gọi hS lên bảng làm. a.C2H5OHC2H4  C2H6  C2H5Cl C3H6(OH)3 C3H7Cl b. C3H8  C3H6 (C3H6)n C3H5Cl C3H6Br2 HS: leân baûng trình baøy.. Noäi dung Bài 1.Hoàn thành các sơ đồ phản ứng sau: H 2 SO 4 , 1700 C C2H4 + H2O a. C2H5OH ⃗ C2H4 + H2 ⃗ Ni , t 0 C2H6 aùkt , 1:1 C2H5Cl + HCl C2H6 + Cl2 ⃗ C2H4 + HCl  C2H5Cl ⃗ C2H6 Craêckinh , xt , t 0 , p C2H4 + H2 b. C3H8 ⃗ Craêckinh , xt , t 0 , p CH2=CH-CH3 + H2O + [ O ] CH2-CH-CH3. C3 H6 + H2 ⃗ KMnO4.

(88) OH OH CH2=CH-CH3 + HCl  CH2-CH-CH3 H. n CH2=CH ⃗ xt ,t 0 , p. Cl. n CH2=CH CH3 ¿ righ ¿ ¿ () ¿. CH3 GV: yeâu caàu HS nhaéc laïi tính chaát đặc trưng của các hợp chất hữu cơ. Từ đó nêu pp nhận biết các chất. HS: etylen laøm maát maøu dd broâm. Nếu dẫn hỗn hợp có etylen qua dd brôm thì etylen bị giữ lại.. GV: cho HS đọc đề bài 6/98 sgk Sau dó hứớng dẫn ách lập hệ rồi giaûi. GV: Goïi moät Hs leân giaûi.. CH2=CH-CH3 + Br2  CH2-CH-CH3 Br Br CH2=CH-CH3 + Cl2  CH2=CH-CH2Cl +HCl Bài 2: Dùng pp hóa học để : a.Phaân bieät metan vaø etylen. b.Laøm sach khí etan coù laãn etylen. c.Phaân bieät 2 chaát loûng hexen-1 vaø xiclohexan. Giaûi: a.Dẫn từng khí qua đ brôm, khí nào làm maát maøu dd broâm laø etylen. b.Dẫn hỗn hợp có etylen qua dd brôm thì etylen bị giữ lại : ptpứ: CH2=CH2 + Br2  CH2Br-CH2Br. c. Dùng brôm để phân biệt:hexen-1 làm maát maøu dd broâm: CH2=CH-CH2-CH2-CH2-CH3 + Br2  CH2Br-CH2Br-CH2-CH2-CH2CH3. Baøi 3: baøi 6/96 Goïi A: CxHy CxHy +(x+y/4) O2 xCO2 +y/2H2O  x=4 vaø x+y/4= 6 x=4 vaø y=8 A C4H8 A laøm maát maøu dd bromA laø anken coù CTCT: CH2=C-CH3 CH3.

(89) V.Cuûng coá: -Nhaéc laïi moät soá ñieåm caàn löu yù trong baip taäp anken. -Bài tập: Dẫn 3,36lit khí gồm metan và một anken đi qua bình đựng dd Br2 dư, thấy khối lượng bình 4,2 g, khí thoát ra có thể tích 1,12lit. Xác định CTPT của A. VI.Baøi taäp veà nhaø:. TiÕt 46: Bµi 43:. ankin Lớp 11C3 Ngaøy daïy. Ngµy so¹n:18/01/2011 11C6. I. Mục đích yêu cầu: Kiến thức Biết được :  Định nghĩa, công thức chung, đặc điểm cấu tạo, đồng phân, danh pháp, tính chất vật lí (quy luật biến đổi về trạng thái, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng, tính tan) của ankin.  Tính chất hoá học của ankin : Phản ứng cộng H2, Br2, HX ; Phản ứng thế nguyên tử H linh động của ank-1-in ; phản ứng oxi hoá). Điều chế axetilen trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. Kĩ năng  Quan sát được thí nghiệm, mô hình phân tử, rút ra nhận xét về cấu tạo và tính chất của ankin.  Viết được công thức cấu tạo của một số ankin cụ thể.  Dự đoán được tính chất hoá học, kiểm tra và kết luận.  Viết được các phương trình hoá học biểu diễn tính chất hoá học của axetilen.  Phân biệt ank-1-in với anken bằng phương pháp hoá học.  Tính thành phần phần trăm về thể tích khí trong hỗn hợp. Trọng tâm:  Dãy đồng đẳng, đặc điểm cấu trúc phân tử, đồng phân và cách gọi tên theo danh pháp thông thường, danh pháp hệ thống của ankin.  Tính chất hoá học của ankin  Phương pháp điều chế axetilen trong phòng thí nghiệm, trong công nghiệp. II. ChuÈn bÞ: - Tranh vẽ hoặc mô hình rỗng, mô hình đặc của phân tử axetilen. - Dụng cụ: ống nghiệm, nút cao su kèm ống dẫn khí, cặp ống nghiệm, đèn cồn, bộ giá thÝ nghiÖm..

(90) - Ho¸ chÊt: CaC2, dung dÞch KMnO4, dung dÞch Br2. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: I. Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp: GV cho biết một số ankin tiêu biểu: 1. Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp: Yêu cầu HS thiết lập dãy đồng đẳng Đồng đẳng: cña ankin. C2H2, C3H4,…CnH2n-2 ( n  2) HS rót ra nhËn xÐt: (HC  CH), C3H4 ( HC  C-CH3) Ankin lµ nh÷ng hi®rocacbon m¹ch hë §ång ph©n, danh ph¸p: cã mét l/k ba trong ph©n tö. C5H8 HC  C-CH2-CH2-CH3 tªn th«ng thêng: tªn gèc ankyl + CH3-C  C-CH2-CH3 Axetilen. HC  C-CH-CH3 Hoạt động 2: HS viết các đồng phân của ankin có CH3 CTPT. HC  CH HC  C-CH3 GV gäi tªn theo danh ph¸p IUPAC vµ Etin Propin tªn th«ng thêng. HC  C-CH2CH3 But-1-in HS rót ra quy t¾c gäi tªn. HC  C CH2CH2CH3 Pent-1-in CH3-C  C-CH2CH3 Pent-2-in - Tªn IUPAC: T¬ng tù nh gäi tªn anken nhng dùng đuôi in để chỉ lkết ba. II. TÝnh chÊt vËt lý (SGK) Hoạt động 3: III. TÝnh chÊt ho¸ häc: Gv lµm TN ®iÒu chÕ C2H2 råi cho ®i 1. Ph¶n øng céng: qua dd Br2, dd KMnO4.Y/c hs nx mµu a. Céng H2: cña dd Br2, dd KMnO4 sau pø. CH  CH + H2  CH2=CH2 HS viÕt c¸c ph©n tö ph¶n øng: CH  CH + H2  CH3CH3 GV híng dÉn HS viÕt ptpø: NÕu xt Ni pø dõng l¹i giai ®o¹n 2. d/Axetilen + H2O; propin + H2O NÕu xt Pd/PbCO3 pø dõng l¹i g®o¹n 1. GV lu ý HS pø céng HX, H2O vµo b. Céng dung dÞch br«m: ankin còng tu©n thñ theo quy t¾c Mac- C2H5C  CC2H5 + Br2  c«p-nhi-c«p. C2H5CBr  CBrC2H5 (-200C) C2H5CBr  CBrC2H5 + Br2  C2H5CBr2  CBr2C2H5 (200C) c. Céng HCl: HCCH + HCl ⃗ Hg 2 Cl2 HC =CH2 Cl HC=CH2 + HCl  CH3-CHCl2 Cl d. Céng níc: HgSO4 HCCH + H-OH ⃗ Hoạt động 5: Từ đặc điểm cấu tạo phân tử anikn, GV híng dÉn HS viÕt ptpø ®ime ho¸ vµ trime ho¸. Hoạt động 6: GV ph©n tÝch vÞ trÝ ntö hi®ro ë liªn kÕt ba cña ankin, lµm TN axetile víi dd AgNO3 trong NH3, híng dÉn HS viÕt ptpø.. CH2=CH-OH CH3-CH=O. e. Ph¶n øng ®ime ho¸ vµ trime ho¸: 2CH  CH ⃗ t 0 , xt CH2=CH-CCH 3CH  CH ⃗ t 0 , xt C6H6 2. Ph¶n øng thÕ b»ng ion kim lo¹i: 2AgNO3 + 3NH3 ++H2O-  [Ag(NH3)2] OH + NH4NO3 CH  CH + [Ag(NH3)2]+OH- .

(91) GV lu ý: Pứ dùng để nhận ra axetilen CAg  CAg + 2H2O + 4NH3 vµ c¸c ankin cã nhãm H-CC- ( c¸c R-C  CH + [Ag(NH3)2]+OH-  ankin ®Çu m¹ch). R-C  CAg + 2H2O + NH3 Pứ tạo kết tủa vàng dùng để nhận biết ankin cã nèi ba ®Èu m¹ch. DÆn dß: VÒ nhµ n¾m l¹i tÝnh chÊt hçn hîp cña ankin. Lµm bµi tËp 1, 2, 3, 4 trang 183 SGK.. TiÕt 47:. Bµi 44:. Ngµy so¹n:22/01/2012 ankin + luyÖn tËp + kiÓm tra 15’. Lớp Ngaøy daïy. 11C3. 11C6. I. Mục đích yêu cầu: - Sù gièng vµ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt gi÷a anken, ankin vµ anka®ien..

(92) - Nguyªn t¾c chung ®iÒu chÕ c¸c hi®rocacbon kh«ng no dïng trong c«ng nghiÖp ho¸ chÊt. Mối liên quan giữa cấu tạo và tính chất các loại hiđrocacbon đã học. - ViÕt PTP¦ minh ho¹ tÝnh chÊt ho¸ häc cña anken, anka®ien vµ ankin. So s¸nh ba lo¹i hiđrocacbon trong chơgn với nhau và với hiđrocacbon đã học. II. ChuÈn bÞ: - GV cã thÓ chuÈn bÞ b¶ng kiÕn thøc cÇn nhí theo mÉu sau. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: Trong qu¸ tr×nh luyÖn tËp. 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: III. TÝnh chÊt ho¸ häc: HS viÕt ptpø ch¸y cña ankin b»ng c«ng 3. Ph¶n øng oxi ho¸: thøc tæng qu¸t, nhËn xÐt tû lÖ sè mol Ph¶n øng ch¸y: 2CnH2n-2 + (3n-1)O2  CO2 vµ H2O. 2nCO2 + ( 2n-2) H2O Trên cơ sở hiện tợng quan sát đợc ở TN Pứ oxi hoá không hoàn toàn ankin làm trên HS khẳng định ankin có pứ oxi hoá mất màu dd KMnO4. víi KMnO4. IV. §iÒu chÕ vµ øng dông: Hoạt động 2: 1. §iÒu chÕ: Phản ứng điều chế C2H2 từ CaC3 HS đã Nhiệt phân metan ở 15000C. biÕt, GV yªu cÇu HS viÕt c¸c pthh cña 2CH4 ⃗ 15000 C CH  CH + 3H2 p/ø ®iÒu chÕ C2H2 tõ CaCO3 vµ C. Thuû ph©n CaC2: GV nªu ph¬ng ph¸p chÝnh ®iÒu chÕ 2 + HOH  C2H2 + Ca(OH)2 axetilen trong c«ng nghiÖp hiÖn nay lµ CaC 2. øng dông: nhiÖt ph©n metan ë 15000C. - Làm đèn xì. HS t×m hiÓu phÇn øng dông cña - Dïng ®iÒu chÕ c¸c ho¸ chÊt kh¸c. axetilen trong SGK. Hoạt động của thầy Hoạt động 3: HS viết công thức cấu tạo dạng tổng quát và điền những đặc điểm về cấu trúc của ankan, anka-1,3-®ien, ankin vµo b¶ng. Hoạt động 4: HS nêu những tính chất vật lí cơ bản vào bảng. Hoạt động 5: HS nêu những tính chất hoá học cơ bản của anken, anka-1,3-đien, ankin vµo b¶ng vµ lÊy vÝ dô minh ho¹ b»ng c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng. Hoạt động 6: HS nªu nh÷ng øng dông c¬ b¶n cña 3 lo¹i tÝnh chÊt trªn vµo b¶ng. Hoạt động 7: GV lựa chọn bài tập trong SGK hoặc bài tập tự soạn cho HS làm để vËn dông kiÕn thøc vµ cñng cè. Hoạt động của trò: Anken Anka®ien Ankin 1. CÊu tróc 2. TÝnh chÊt vËt lÝ 3. TÝnh chÊt ho¸ häc 4. øng dông DÆn dß: VÒ nhµ n¾m alÞ tÝnh chÊt hçn hîp cña anken. Lµm bµi tËp 2, 3, 4 trang 170 SGK. KIEÅM TRA 15PHUÙT I. Muïc ñích: Đánh giá khả năng nắm kiến thức của học trò về chương hiđrôcácbon không no..

(93) II. Chẩn bị đề. Hoïvaø teân: …………………. KIEÅM TRA 15’ Lớp 10 C.. MÔN : HOÁ Đề bài Câu1: Viết các phương trình phản ứng thực hiện chuỗi chuyển hoá sau:. + HCl. A. ( 1 :1 ). + H2, Pd. propin. B. C. + Ag2O,NH3 Đáp án:. trùng hợp. D. 1) CH = C – CH3 + HCl. CH2 = CCl – CH3 (A). 2) CH2 = CCl – CH3. policlopropen (B). 2.5ñ 2.5ñ. o. 3) CH = C – CH3 + H2 4) CH = C – CH3 + Ag2O. Pd,t C NH3. CH2= CH – CH3 (C) AgC = C – CH3 (D). 2.5ñ 2.5ñ. Ngµy so¹n:25/01/2012 TiÕt 48:. Bµi 45:. Bµi thùc hµnh 4. ®iÒu chÕ vµ TÝnh chÊt cña etilen,axetilen. Lớp Ngaøy daïy. 11C3. 11C6. I. Mục đích yêu cầu: * HS biÕt: - BiÕt lµm viÖc víi c¸c dông cô thÝ nghiÖm trong ho¸ h÷u c¬. - BiÕt thùc hµnh vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña hi®rocacbon kh«ng no. * HS vËn dông: TiÕp tôc luyÖn tËp kü n¨ng thùc hµnh thÝ nghiÖm víi l îng nhá ho¸ chÊt, quan s¸t nhËn xÐt vµ gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng x¶y ra. II. ChuÈn bÞ: 1. Dông cô thÝ nghiÖm: - èng nghiÖm. - §Ìn cån. - Nót cao su 1 lç ®Ëy võa miÖng èng nghiÖm. - èng hót nhá giät. - èng dÉn khÝ h×nh ch÷ L. - Cèc thuû tinh 100-200ml. - Bộ giá thí nghiệm thực hành. - Kẹp hoá chất. - Giá để ống nghiệm 2 tầng. 2. Ho¸ chÊt: - DÇu th«ng, níc cµ chua chÝn. - §¸ bät, CaC2 - H2SO4 đặc. - Dung dÞch KMnO4 lo·ng, dung dÞch br«m. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y:.

(94) ThÝ nghiÖm 1: §iÒu chÕ vµ thö tÝnh chÊt cña etilen. a. ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. b. Quan s¸t hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch. TiÕn tr×nh thÝ nghiÖm nh SGK. ThÝ nghiÖm 2: §iÒu chÕ vµ thö tÝnh chÊt cña axetilen. a. ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. b. Quan s¸t hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch. TiÕn tr×nh thÝ nghiÖm nh SGK. IV. ViÕt têng tr×nh: TT thÝ nghiÖm Dông cô vµ ho¸ C¸ch tiÕn hµnh Nªu hiÖn tîng chÊt cÇn dïng. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng gi¶i thÝch nÕu cã.. I II. TiÕt 49:. Ngµy so¹n:28/01/2012. KIEÅM TRA 1 TIEÁT Lớp 11C11 11C2 Ngaøy daïy I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU : . kiểm tra kiến thức:. - Nắm vững công thức tổng quát của ankan, anken, ankin gọi tên các ankan, anken, ankin mạch không có nhánh và các đồng phân vị trí . - Nắm được cấu tạo phân tử, từ đó suy ra tính chất hóa học của ankan, anken, ankin (phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng trùng hợp, phản ứng oxi hóa) . - Bieát phöông phaùp ñieàu cheá ankan, anken, ankin. - Gọi tên và viết công thức cấu tạo của các ankan, anken, ankin không phức tạp. - Viết phương trình phản ứng một cách thành thạo II. CHUAÅN BÒ Giáo viên chuẩn bị đề bài Hs oân taäp chuaån bò kieåm tra III. Đề Bài Caâu1(3ñ) Nhaän bieát caùc bình khí maát nhaõn sau: CH4, C2H4, C2H2 CO2 Câu 2(3,5đ): Hoàn thành dãy chuyển hoá sau C2H4 CH4. C2H2. C2H5Cl C4H10.

(95) C4H4. C4H6. Caâu 3(3.5ñ) Đốt chấy hoàn toàn m(g) một hiđrôcacbon A thu được 22(g) CO2 và 10,8(g) H2O a) tính m(1,5ñ) b) xác định CTPT của A viết đồng phân và gọi tên các đồng phân đó(2đ) ĐÁP ÁN: Caâu 1:3ñ CH4 C2H4 C2H2 CO2. Ca(OH)2. Keát tuûa traéng CH4 C2H2 C2H4. Khí CO2. AgNO3. keát tuûa vaøng laø C2H2 CH4 dd Br2. C2H4. C2H4 Caâu 2(3,5ñ = 1 pö 0,5ñ) Caâu 3: a) 1,5ñ mC = 6g mH = 1.2g m = mC + mH = 6 + 1.2 =7.2g Ta coù nCO2 < nH2O vaäy A laø ankan 14n + 2= 72 vaäy n = 5 C5H12. MA = 7,2/(0,6-0,1) = 72u. CH4.

(96) Ngµy so¹n:05/02/2012. Ch¬ng VII TiÕt 50:. hi®rocacbon th¬m Nguån hi®rocacbon thiªn nhiªn Bµi 35:. benzen và đồng đẳng mét sè hi®r«cacbon th¬m kh¸c Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy. I. Mục đích yêu cầu: * HS biÕt: - CÊu tróc e cña benzen. - Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp của ankylbenzen. - TÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc cña benzen vµ ankylbenzen. * HS hiÓu: Sù liªn quan cña cÊu tróc ph©n tö vµ tÝnh chÊt ho¸ häc cña benzen. * HS vận dụng: Quy tắc thế ở nhân benzen để viết phơng trình phản ứng điều chế các dÉn xuÊt cña benzen vµ ankylbenzen. II. ChuÈn bÞ: GV: M« h×nh ph©n tö benzen. HS: ¤n l¹i tÝnh chÊt cña hi®rocacbon no, hi®rocacbon kh«ng no. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ỏn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động thầy và trò Hoạt động 1: - HS quan sát sơ đồ và mô hình phân tử benzen rót ra nhËn xÐt. - GV tr×nh bµy chi tiÕt sù h×nh thµnh liªn kÕt trong ph©n tö benzen, m« h×nh vµ c¸ch thøc biÓu diÔn.. Néi dung ghi b¶ng A. benzen và đồng đẳng I. Cấu trúc đồng đẳng, đồng phân và danh ph¸p. 1. CÊu tróc ph©n t. a. Sù h×nh thµnh l/k trong ptö benzen: - S¸u ntö C trong ptö benzen ë tr¹ng th¸i lai ho¸ s¶n phÈm. - S¸u obitan p cña 6 ntö C xen phñ bªn víi nhau t¹o thµnh obitan  cho c¶ vßng benzen. b. M« h×nh ph©n tö: - S¸u ntö C trong ptö benzen t¹o thµnh một lục giác đều. Cả 6 ntử C và 6 ntử H cïng n»m trªn mét mÆt ph¼ng. - C¸c gãc ho¸ trÞ b»ng 1200. c. BiÓu diÔn c«ng thøc cÊu t¹o cña.

(97) benzen: Hoạt động 2: HS tìm hiểu CTCT thu gọn một số đồng ph©n vµ tªn gäi cña ankylbenzen rót ra nhËn xÐt.. 2. Đồng đẳng, đồng phân và danh ph¸p. - C¸c ankylbenzen lµ c¸c chÊt khi thay thÕ c¸c ntö H trong ph©n tö cña benzen. - C«ng thøc chung lµ CnH2n-6 víi n  6. - Ankylbenzen có đồng phân mạch cacbon và đồng phân vị trí nhóm thế trên vßng benzen. CH3 1. Hoạt động 3: HS nghiªn cøu b¶ng 7.1 trong SGK rót ra nhËn xÐt vÒ t0nc; t0s, khèi lîng riªng c¸c aren. Hoạt động 4: GV lµm TN: Hoµ tan benzen trong níc vµ trong x¨ng, hoµ tan i«t, lu huúnh trong benzen. HS nhËn xÐt vÒ mµu s¾c, tÝnh tan cña benzen. Hoạt động 5: HS phân tích đặc điểm cấu tạo nhân benzen: m¹ch vßng, t¹o hÖ liªn hîp v× vËy nh©n benzen kh¸ bÒn. C¸c aren cã 2 trung t©m ph¶n øng lµ nh©n benzen vµ m¹ch nh¸nh. GV híng dÉn HS suy luËn kh¶ n¨ng tham gia c¸c ph¶n øng ho¸ häc cña aren. Hoạt động 6:. CH3. (o)6. 2. (m)5. 3(m). CH2CH3. CH3. 4(p). Metylbenzen o-®imetylbenzen etylbenzen. ( toluen) Cã hai c¸ch gäi tªn ankylbenzen. II. TÝnh chÊt vËt lÝ: 1. Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi và khèi lîng riªng: + Tnc nh×n chung gi¶m dÇn, cã sù bÊt thêng ë p-Xilen; o-Xilen; m-Xilen. + Nhiệt độ sôi tăng dần. + Khèi lîng riªng c¸c aren nhá h¬n 1g/cm3 c¸c aren nhÑ h¬n níc. 2. Mµu s¾c, tÝnh tan vµ mïi: SGK. DÆn dß: VÒ nhµ n¾m l¹i tÝnh chÊt hçn hîp cña aren. Lµm bµi tËp 2, 3, 4, 5, 7, trang 193 SGK.. Ngµy so¹n:08/02/2012 benzen và đồng đẳng mét sè hi®r«cacbon th¬m kh¸c Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu: * HS biÕt: - CÊu tróc e cña benzen. - Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp của ankylbenzen. - TÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc cña benzen vµ ankylbenzen. * HS hiÓu: Sù liªn quan cña cÊu tróc ph©n tö vµ tÝnh chÊt ho¸ häc cña benzen. TiÕt 51: Bµi 35:.

(98) * HS vận dụng: Quy tắc thế ở nhân benzen để viết phơng trình phản ứng điều chế các dÉn xuÊt cña benzen vµ ankylbenzen. II. ChuÈn bÞ: GV: M« h×nh ph©n tö benzen. HS: ¤n l¹i tÝnh chÊt cña hi®rocacbon no, hi®rocacbon kh«ng no. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ỏn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động thầy và trò Hoạt động 1 HS viÕt c¸c ptpø thÕ cña benzen, toluen víi Br2, HNO3. GV bæ sung ®iÒu kiÖn p/ø, lu ý HS: + Tr¹ng th¸i chÊt tham gia p/ø: Br«m khan; HNO3 bốc khói, H2SO4 đậm đặc ®un nãng… + §iÒu kiÖn p/ø: bét s¾t, chiÕu s¸ng. + ¶nh hëng cña nhãm thÕ nh©n th¬m tíi mức độ phản ứng và hớng phản ứng. - Toluen tham gia p/ø nitro ho¸ dÔ dµng h¬n benzen vµ t¹o thµnh s¶n phÈm thÕ vµo vÞ trÝ ortho vµ para. - Quy t¾c thÕ ë vßng benzen. GV có thể dùng sơ đồ sau để mô tả quy luËt thÕ ë nh©n benzen. Hoạt động 7: GV lµm TN cho benzen vµo dd br«m ( dd Br2 trong CCl4). HS quan s¸t, nhËn xÐt hiÖn tîng: Benzen vµ ankylbenzen kh«ng lµm mÊt mµu dd br«m ( kh«ng tham gia p/ø céng). Nhng khi cho benzen t¸c dông với Cl2 tạo ra đợc 6,6,6. GV bæ sung: Khi ®un nãng, cã xóc t¸c Ni hoÆc ph©n tö, benzen vµ ankylbenzen céng víi hi®ro t¹o thµnh xicloankan. VÝ dô: Ph¶n øng lu«n t¹o thµnh xiclohexan, kh«ng phô thuéc tû lÖ benzen vµ hi®ro.. Néi dung ghi b¶ng III. TÝnh chÊt ho¸ häc: 1. Ph¶n øng thÕ: A. Ph¶n øng halogen ho¸: + Víi benzen: Br + Br2 ⃗ Fe , t 0. + Với đồng đẳng:. + HBr. CH3 Br. CH3. + HBr + Br2. CH3 + HBr. Br - ThÕ nguyªn tö H cña m¹ch nh¸nh:. CH3. CH2Br + Br2 ⃗t 0. + HBr. Toluen benzyl bromua B. Ph¶n øng nitro ho¸: NO2 + HNO3 ⃗ H 2 SO 4 , t 0 NO2. + H2 O. NO2 + HNO3 ⃗ H 2 SO 4 , t 0. + H2 O NO2. ( m-dinitrobenzen) CH3 NO2.

(99) CH3. Hoạt động 8: GV dïng tranh hoÆc b¶ng phô giíi thiÖu sơ đồ ứng dụng của benzen và một số aren. Hoạt động 1: GV lµm TN cho benzen vµo dd KMnO 4, HS qs¸t vµ nxÐt hiÖn tîng: Benzen kh«ng t¸c dông víi dd KMnO4(kh«ng lµm mÊt mµu dd KMnO4). GV nhÊn m¹nh: c¸c ankylbenzen khi ®un nãng víi dd KMnO4 th× chØ cã nhãm ankyl bÞ oxi ho¸. GV làm TN đốt cháy benzen, nhỏ vài giọt benzen vào sứ để rồi đốt. HS qsát, nxét hiện tợng, so sánh với hiện tợng đốt cháy HC đã học: Các aren khi cháy trong kh«ng khÝ thêng t¹o ra nhiÒu muéi than. HS viÕt ptpø ch¸y cña benzen vµ aren ( dïng CTTQ). Tõ nh÷ng tchÊt trªn, díi sù híng dÉn cña GV, HS rót ra nhËn xÐt chung: Benzen tơng đối dễ tham gia p/ứ thế hơn so víi c¸c chÊt oxi ho¸. §ã còng chÝnh lµ t/c hoá học đặc trng chung của các HC thơm nên đợc gọi là tính thơm. Hoạt động 2: GV nªu 2 p/p chñ yÕu ®iÒu chÕ aren lµ: GV híng dÉn HS viÕt mét sè ph¬ng tr×nh phản ứng theo sơ đồ trong SGK.. + H2O (58%) +HNO3. CH3 + H2O (42%). C. Quy t¾c thÕ: SGK 2. Ph¶n øng céng: Cl as + 3Cl2   Cl. NO2. Cl. Cl. Cl Cl. t 0 , as.  Xiclohexan ( C6H12) + 3H2    3. Ph¶n øng oxi ho¸:. C6H5CH3. 4  KMnO H 2O. Kali benzoat. HCl.  C6H5COOK   C6H5COOH Axit benzoic. 15 O2  6CO2  3H 2O C6H6 + 2 3n  3 O2  nCO2 CnH2n-6 + 2 + (n-3)H2O. Benzen tơng đối dễ tham gia phản ứng thế h¬n so víi c¸c chÊt oxi ho¸. §ã còng chính là tính chất hoá học đặc trng chung của các hiđrocacbon thơm nên đợc gọi là tÝnh th¬m.. Cñng cè bµi: Lµm bµi tËp 7 SGK.

(100) TiÕt 52:. Bµi 35:. Ngµy so¹n:08/02/2012 benzen và đồng đẳng mét sè hi®r«cacbon th¬m kh¸c Lớp 11C6 11C3 Ngaøy daïy. I. Mục đích yêu cầu: * HS biÕt:- CÊu t¹o, tÝnh chÊt, øng dông cña stiren vµ naphtalen. * HS hiểu: Cách xác định CTCT hợp chất hữu cơ bằng phơng pháp hoá học. * HS vËn dông:- ViÕt mét sè ph¬ng tr×nh ph¶n øng chøng minh tÝnh chÊt ho¸ häc cña stiren vµ naphtalen. II. ChuÈn bÞ: Cốc thuỷ tinh 200l, ống nghiệm, đèn cồn. Hoá chất Naphtalen ( băng phiến), HNO3 đặc. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy tÝnh chÊt ho¸ häc cña benzen vµ ankylbenzen? 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động thầy và trò Hoạt động 1: GV lµm TN cho benzen vµo dd KMnO 4, HS qs¸t vµ nxÐt hiÖn tîng: Benzen kh«ng t¸c dông víi dd KMnO4(kh«ng lµm mÊt mµu dd KMnO4). GV nhÊn m¹nh: c¸c ankylbenzen khi ®un nãng víi dd KMnO4 th× chØ cã nhãm ankyl bÞ oxi ho¸. GV làm TN đốt cháy benzen, nhỏ vài giọt benzen vào sứ để rồi đốt. HS qsát, nxét hiện tợng, so sánh với hiện tợng đốt cháy HC đã học: Các aren khi cháy trong kh«ng khÝ thêng t¹o ra nhiÒu muéi than. HS viÕt ptpø ch¸y cña benzen vµ aren ( dïng CTTQ). Tõ nh÷ng tchÊt trªn, díi sù híng dÉn cña GV, HS rót ra nhËn xÐt chung: Benzen tơng đối dễ tham gia p/ứ thế hơn. Néi dung ghi b¶ng B. mét vµi hi®r«cacbon th¬m kh¸c. I. Stiren: 1. CÊu t¹o: CH=CH2 Stiren ( vinylbenzen hoÆc phenyletilen) + Cã vßng benzen. + Có 1 liên kết đôi ngoài vòng benzen. TÝnh chÊt vËt lÝ cña stiren: ChÊt láng kh«ng mµu, nhÑ h¬n níc vµ kh«ng tan trong níc. 2. TÝnh chÊt ho¸ häc: Stiren cã kh¶ n¨ng tham gia ph¶n øng thÕ vµo vßng benzen, ph¶n øng céng vµo nèi đôi. A. Ph¶n øng céng: C6H5-CH=CH2 + Br2  C6H5-CH=CH2.

(101) so víi c¸c chÊt oxi ho¸. §ã còng chÝnh lµ Br Br t/c hoá học đặc trng chung của các HC C 6H5-CH=CH2 + HCl  C6H5-CH-CH3 thơm nên đợc gọi là tính thơm. Hoạt động 2: Cl GV nªu 2 p/p chñ yÕu ®iÒu chÕ aren lµ: B. Phản ứng trùng hợp và đồng trùng hợp: GV híng dÉn HS viÕt mét sè ph¬ng tr×nh xt ,t  …(-CH-CH2-)n nCH=CH2   phản ứng theo sơ đồ trong SGK. 0. C6H5 C6H5 Hoạt động 3: - GV yªu cÇu HS tr×nh bµy c¸c bíc x¸c định công thức cấu tạo của stiren. - GV cho HS biÕt c«ng thøc cÊu t¹o HS võa viÕt lµ c«ng thøc cÊu t¹o cña stiren. - HS nhận xét đặc điểm cấu tạo của phân tö stiren. - Từ đặc điểm cấu tạo HS dự đoán tính chÊt ho¸ häc cña stiren. + Cã tÝnh chÊt gièng aren. + Cã tÝnh chÊt gièng anken. - GV th«ng b¸o tÝnh chÊt vËt lÝ cña stiren: ChÊt láng, kh«ng mµu, nhÑ h¬n níc vµ kh«ng tan trong níc. Hoạt động 4: HS dù ®o¸n hiÖn tîng thÝ nghiÖm: Cho stiren vµo dung dÞch níc br«m, HS gi¶i thÝch vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng. GV lu ý ph¶n øng céng HX theo quy t¾c Mac-c«p-nhi-c«p.. 0. nCH2=CH-CH=CH2 + nCH=CH2. ,t  xt . C6H5 (-CH2-CH=CH-CH2-CH-CH2-)n C6H5 Poli ( butadien-stiren). 3. øng dông: SGK II. Naphtalen: 1. TÝnh chÊt vËt lÝ vµ cÊu t¹o: H 8() 9. H. 1(). 7(). 2(). 6() 5() H. 3() 10. 4() H. Naphtalen cã tÝnh th¨ng hoa, chÊt r¾n kh«ng tan trong níc. 2. TÝnh chÊt ho¸ häc: A. Ph¶n øng thÕ: Br. Hoạt động 5: GV gîi ý HS viÕt 2 ph¬ng tr×nh ph¶n øng ,CH COOH  Br     trùng hợp và đồng trùng hợp.  HBr + Ph¶n øng trïng hîp: Tham gia ph¶n Br øng chØ cã 1 lo¹i monome. + Phản ứng đồng trùng hợp: Tham gia  HNO , HSO H O ph¶n øng cã tõ 2 lo¹i monome trë lªn. B. Ph¶n øng céng hi®ro ( hi®ro ho¸) Hoạt động 6: GV gîi ý: T¬ng tù etilen, stiren còng lµm H mÊt mµu dung dÞch KMnO4. HS viÕt s¬  Ni 2,150 C   Ni ,200 3 HC   ,35 atm đồ phản ứng nh SGK. 2. 3. 3. 2. 4. 2. 2 0. 0. Hoạt động 7: C. Ph¶n øng oxi ho¸: HS nghiªn cøu SGK liªn hÖ thùc tiÔn. Hoạt động 8: GV cho HS quan s¸t naphtalen ( viªn b¨ng phiÕn), HS nhËn xÐt vÒ mïi, mµu O ( kk ) cña naphtalen.  VO     ,350  450 C GV bæ sung c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ kh¸c. GV: Nªu c«ng thøc cÊu t¹o vµ c¸c ký hiÖu vÞ trÝ trªn CTCT. 2. 2 5. 2. O C. 0. O C O. - GV nªu vÞ trÝ u tiªn khi tham gia ph¶n 3. øng dông:SGK øng thÕ nh SGK. - HS: ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng thÕ Cñng cè: Lµm bµi tËp 5 SGK. nh SGK. - GV gîi ý: HS viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

(102) céng hi®ro theo hai møc. - GV viết sơ đồ phản ứng oxi hoá naphtalen, chó ý ®iÒu kiÖn ph¶n øng nh SGK. HS nªu mét sè øng dông cña naphtalen, GV bæ sung thªm. DÆn dß: VÒ nhµ xem tríc bµi nguån hi®rocacbon thiªn nhiªn. Lµm bµi tËp 2, 3, 4 SGK.. TiÕt 53 Bµi 36:. Ngµy so¹n:10/02/2012 luyÖn tËp hi®rocacbon th¬m. Lớp 11C11 11C2 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu: * HS biÕt: - Sù gièng vµ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc gi÷a hi®rocacbon th¬m, hi®rocacbon no vµ hi®rocacbon kh«ng no. * HS hiểu: Mối liên quan giữa cấu trúc và tính chất đặc trng của hiđrocacbon thơm, hi®rocacbon no vµ hi®rocacbon kh«ng no. * HS vËn dông:.

(103) - ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹ tÝnh chÊt cña c¸c hi®rocacbon. II. ChuÈn bÞ: B¶ng hÖ thèng kiÕn thøc cÇn nhí vÒ 3 lo¹i hi®rocacbon: hi®rocacbon th¬m, hi®rocacbon no vµ hi®rocacbon kh«ng no. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: Hoạt động 1: GV cho HS tæng kÕt vÒ hi®rocacbon b»ng c¸ch ®iÒn vµo b¶ng: I. KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng: Ankan C2Hn+2 ( n  1). Anken CnH2n ( n  2). §Æc ®iÓm cÊu t¹o. - ChØ cã liªn kết đơn C-C, CH. - Có đồng phân m¹ch cacbon.. - Cã mét liªn kết đôi: C = C - Có đồng phân m¹ch cacbon. - Có đồng phân vÞ trÝ liªn kÕt đôi.. TÝnh chÊt ho¸ häc. - Ph¶n øng thÕ (halogen). - Ph¶n øng t¸ch. - Ph¶n øng oxi ho¸.. - Ph¶n øng céng (H2, Br2, HX) - Ph¶n øng ho¸ hîp. - Ph¶n øng oxi ho¸ khö.. C«ng thøc ph©n tö. Ankin Ankylbenzen CnH2n-2 ( n  2) CnH2n-6 ( n  6) - Cã liªn kÕt ba: C  C - Có đồng phân m¹ch cacbon. - Có đồng phân vÞ trÝ liªn kÕt ba.. - Cã vßng benzen. - Có đồng phân m¹ch cacbon( nh¸nh mµ vÞ trÝ tơng đối của c¸c nh¸nh ankyl). - Ph¶n øng - Ph¶n øng thÕ céng (H2, Br2, (halogen, nitro) HX…) - Ph¶n øng - Ph¶n øng thÕ céng. H liªn kÕt trùc - Ph¶n øng oxi tiÕp víi nguyªn ho¸ m¹ch tö cacbon cña nh¸nh. liªn kÕt ba ®Çu m¹ch.. II. TiÕn tr×nh: Hoạt động thầy và trò Hoạt động 1: Chia 3 nhãm HS mçi nhãm hÖ thèng kiÕn thøc cña 1 lo¹i hi®rocacbon. C¸c nhãm lÇn lît tr×nh bµy vµ ®iÒn vµo « kiÕn thøc cña nhãm minh phô tr¸ch vµ lÊy thÝ dô minh ho¹ lªn b¶ng. kết thúc hoạt động 1: HS điền đầy đủ nội dung b¶ng tæng kÕt trong SGK. Hoạt động 2: GV lùa chän c¸c bµi tËp trong SGK hoÆc so¹n thªm bµi tËp giao cho c¸c nhãm HS gi¶i, GV nhËn xÐt rót ra kiÕn thøc cÇn cñng cè. 1. Hãy nêu những đặc điểm cấu trúc của hi®rocacbon th¬m, hi®rocacbon no vµ hi®rocacbon kh«ng no, suy ra tÝnh chÊt hoá học đặc trng của từng loại. 2. H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng cña toluen vµ naphtalen lÇn lît víi Cl2, Br2,. Néi dung ghi b¶ng Bµi tËp: 1. HS nhËn xÐt sau khi hoµn thnµh b¶ng tæng kÕt. 2. Ph¶n øng cña toluen: - Víi Cl2: Cl 0. Fe ,t + Cl2   . + HCl. Benzyl clorua. NÕu dïng xóc t¸c Fe ph¶n øng thÕ vµo vßng benzen: - Víi Br2: CH3. + HBr. , Fe  Br2 . CH3 + HBr. (p-br«mtluen) Br. - Víi HNO3:.

(104) HNO3, nªu râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng vµ quy t¾c chi phèi híng ph¶n øng. 3. Trong những chất sau: Br2, H2, HCl, H2SO4, HOH. Chất nào có thể cộng đợc vào CH3 + H2O aren, vµo anken? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n , Fe øng x¶y ra. Cho biÕt quy t¾c chi phèi h Br   CH3 íng cña ph¶n øng ( nÕu cã)? 4. H·y dïng ph¬ng ph¸p ho¸ häc ph©n + H2O biÖt c¸c chÊt trong mçi nhãm sau: NO2 a. Toluen, heptan-1-en vµ heptan. b. Etylbenzen, vinylbenzen vµ - Ph¶n øng cña naphtalen: Br vinylaxetilen. 2. + Br2 . + HBr. NO2 H SO. 2 4 + HNO3   . +H2O. 3. Anken: + Br2 ( dung dÞch)  t¹o dÉn xuÊt ®ibrom. Ni + H2(k)   T¹o ankan. + HCl (k)  ( Quy t¾c Mac-c«p-nhi-c«p) + H2SO4  ( Quy t¾c Mac-c«p-nhi-c«p) H ,t + H2O (k)    (Quy t¾c Mac-c«pnhi-c«p) Aren: + Br2 ( dung dÞch)  Kh«ng t¹o ph¶n øng. Ni + H2(k)   T¹o xicloankan. + HCl (k)  Kh«ng ph¶n øng. + H2SO4 (dung dÞch)  Kh«ng ph¶n øng. H ,t + H2O (k)    Kh«ng ph¶n øng. 4. a. Dïng dung dÞch KMnO4: - Hephtan-1-en lµm mÊt mµu dung dÞch KMnO4 ở nhiệt độ thờng. - Toluen lµm mÊt mµu dung dÞch KMnO 4 khi ®un nãng. - Heptan kh«ng mÊt mµu dung dÞch KMnO4. b. Dïng dung dÞch KMnO4: - Vinylbenzen vµ vinylaxetilen lµm mÊt mµu dung dÞch KMnO4 ë ®iÒu kiÖn thêng. - Etylbenzen kh«ng lµm mÊt mµu dung dÞch KMnO4 ë ®iÒu kiÖn thêng. Dïng dung dÞch AgNO3/NH3, vinylbenzen t¹o kÕt tña. . . o. o.

(105) TiÕt 53 Bµi 37:. Ngµy so¹n:14/02/2011 nguån hi®rocacbon thiªn nhiªn Lớp 11C11 11C2 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu: * HS biÕt: - Thµnh phÇn, tÝnh chÊt vµ tÇm quan träng cña dÇu má, khÝ thiªn nhiªn vµ than má. - Qu¸ tr×nh chng cÊt dÇu má, chÕ ho¸ dÇu má vµ chng kh« dÇu má. * HS hiểu: tầm quan trọng của lọc hoá dầu đối với nền kinh tế. * HS vËn dông: Ph©n tÝch kh¸i qu¸t ho¸ néi dung kiÕn thøc trong SGK thµnh nh÷ng kÕt luËn khoa häc. II. ChuÈn bÞ: MÉu dÇu má vµ mét sè s¶n phÈm ®i tõ dÇu má. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy tÝnh chÊt ho¸ häc cñÊutiren vµ naphtalen? 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động thầy Hoạt động 1: - HS quan s¸t mÉu dÇu má, quan s¸t GV lµm thÝ nghiÖm hoµ tan dÇu má. - HS nhËn xÐt vÒ tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi vÞ, tû khèi, tÝnh tan trong níc cña dÇu má. Hoạt động 2: HS nghiªn cøu SGK tãm t¾t thµnh phÇn hoá học của dầu mỏ dới dạng sơ đồ. VÒ thµnh phÇn nguyªn tè th× thêng nh sau: 83-87% C, 11-14% H, 0,01-7% S, 0,01-7% O, 0,01-2% N, c¸c kim lo¹i nặng vào khoảng phần triệu đến phần vạn.. Hoạt động 3: HS nghiên cứu bảng 8.2 trong SGK để biÕt vÒ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh chng cÊt dÇu má ë ¸p suÊt thêng vµ nhËn xÐt vÒ snr phẩm phản ứng theo nhiệt độ. Hoạt động 4: GV: Nêu mục đích của chng cất dới áp suÊt cao. HS: T×m hiÓu SGK rót ra c¸c øng dông. Hoạt động của trò A. DÇu má.. I. Tr¹ng th¸i thiªn nhiªn, tÝnh chÊt vËt lÝ vµ thµnh phÇn cña dÇu má: 1. Tr¹ng th¸i thiªn nhiªn, tÝnh chÊt vËt lÝ: DÇu má lµ hçn hîp láng, s¸nh, mµu sÉm, có mùi đặc trng, nhẹ hơn nớc và không tan trong níc. 2. Thµnh phÇn ho¸ häc: - Hi®rocacbon: Ankan, xicloankan, aren ( chñ yÕu). - ChÊt h÷u c¬ chøa oxi, nit¬, lu huúnh ( lîng nhá). - ChÊt v« c¬ rÊt Ýt. VÒ thµnh phÇn nguyªn tè th× thêng nh sau: 83-87% C, 11-14% H, 0,01-7% S, 0,01-7% O, 0,01-2% N, c¸c kim lo¹i nÆng vào khoảng phần triệu đến phần vạn. II. Chng cÊt dÇu má: 1. Chng cÊt díi ¸p suÊt thêng: A. Chng cÊt ph©n ®o¹n trong phßng thÝ nghiÖm: SGK. B. Chng cÊt ph©n ®o¹n dÇu má: SGK 2. Chng cÊt díi ¸p suÊt cao: - C1-C2, C3-C4 dïng lµm nhiªn liÖu hoÆc khÝ ho¸ láng..

(106) liên quan đến sản phẩm của quá trình ch- - ( C5-C6) gọi là ete dầu hoả đợc dùng làm ng cÊt díi ¸p suÊt cao. dung m«i hoÆc nguyªn liÖu cho nhµ m¸y ho¸ chÊt. - ( C6-C10) lµ x¨ng. Hoạt động 5: HS t×m hiÓu SGK rót ra s¶n phÈm cña qu¸ 3. Chng cÊt díi ¸p suÊt thÊp: tr×nh chng cÊt díi ¸p suÊt thÊp. Phân đoạn linh động ( dùng cho Liªn hÖ c¸c s¶n phÈm víi øng dông cña cracking). chóng. DÇu nhên, vaz¬lin, parafin, Atphan. Hoạt động 6: GV nªu c¸c thÝ dô b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n III. ChÕ biÕn dÇu má b»ng ph¬ng ph¸p øng HS nhËn xÐt rót ra kh¸i niÖm vµ néi ho¸ häc: dung cña ph¬ng ph¸p rifominh. Mục đích việc chế hoá dầu mỏ: - §¸p øng nhu cÇu vÒ sè lîng, chÊt lîng x¨ng lµm nhiªn liÖu. - §¸p øng nhu cÇu vÒ nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp ho¸ chÊt. 1. Rifominh: * Kh¸i niÖm: Rifominh lµ qu¸ tr×nh dïng xúc tác và nhiệt biến đổi cấu trúc của hi®rocacbon tõ kh«ng ph©n nh¸nh thµnh ph©n nh¸nh, tõ kh«ng th¬m thµnh th¬m. * Néi dung: - ChuyÓn ankan m¹ch th¼ng thµnh ankan m¹ch nh¸nh vµ xicloankan. - T¸ch hi®ro chuyÓn xicloankan thµnh aren. Hoạt động 7: Phản ứng cracking HS đã đợc biết trong - Tách hiđro chuyển ankan thành aren. bµi ankan. GV nªu 2 trêng hîp cracking 2. Cracking: Lµ qu¸ tr×nh bÎ g·y ph©n tö hi®rocacbon nhiÖt vµ cracking xóc t¸c. HS nhËn xÐt rót ra kh¸i niÖm cracking nh m¹ch dµi thµnh hi®rocacbon m¹ch ng¾n h¬n nhê t¸c dông nhiÖt, ( cracking nhiÖt) trong SGK. GV dïng b¶ng phô tãm t¾t 2 qu¸ tr×nh hoÆc xóc t¸c vµ nhiÖt ( cracking xóc t¸c). VÝ dô: cracking nh trong SGK. GV kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng kiÕn thøc trong C16H34  C16-mH34-2m + CmH2m bµi. HS rót ra kÕt luËn: A. Cracking nhiÖt: t0  700-9000C ChÕ biÕn dÇu má bao gåm chng cÊt dÇu B. Cracking xóc t¸c: t0  400-4500C má vµ chÕ biÕn b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc. Xóc t¸c: Aluminosilicat. KÕt luËn: ChÕ biÕn dÇu má gåm: - Chng cÊt. Hoạt động 8: - ChÕ biÕn b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc. B. KhÝ má dÇu vµ khÝ thiªn nhiªn: Hoạt động 9: HS t×m hiÓu b¶ng trong SGK ë môc I rót I. Thµnh phÇn khÝ má dÇu vµ khÝ thiªn nhiªn: SGK ra nhËn xÐt vÒ: - Kh¸i niÖm khÝ má dÇu, khÝ thiªn nhiªn. - Thµnh phÇn khÝ má dÇu, khÝ thiªn nhiªn. Hoạt động 10: HS tìm hiểu sơ đồ trong SGK rút ra quá tr×nh chÕ biÕn vµ øng dông c¬ b¶n cña khÝ má dÇu vµ khÝ thiªn nhiªn. Hoạt động 11: HS tìm hiểu sơ đồ trong SGK rút ra nhận xÐt vÒ ph¬ng ph¸p chng kh« than má vµ các sản phẩm thu đợc từ quá trình này.. II. ChÕ biÕn, øng dông cña khÝ má dÇu vµ khÝ thiªn nhiªn: C. Than má:. I. Chng kh« than bÐo:. II. Chng cất mỏ than đá: Hoạt động 12: S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh chng cÊt nhùa HS tìm hiểu SGK rút ra sản phẩm của quá than đá..

(107) trình chng cất nhựa than đá.. - Ph©n ®o¹n s«i ë 80-1700C gäi lµ dÇu nhÑ, chøa benzen, toluen, xilen… - Ph©n ®o¹n s«i ë 170-2300C gäi lµ dÇu trung, chøa naphtalen, phenol, piri®in… - Ph©n ®o¹n s«i ë 230-2700C gäi lµ dÇu nÆng, chøa crezol, xilenol, quinolin… - Cặn còn lại là hắc ín dùng để rải đờng.. DÆn dß: TÝnh chÊt vËt lÝ, thµnh phÇn, tÇm quan träng cña dÇu má.. TiÕt 54. Ngµy so¹n:18/02/2012 Bµi 38 : hÖ thèng ho¸ vÒ hi®r«cacbon. Lớp Ngaøy daïy. 11C11. 11C2. I. Mục đích yêu cầu: * HS biÕt: - Sù gièng vµ kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc gi÷a hi®rocacbon th¬m, hi®rocacbon no vµ hi®rocacbon kh«ng no. * HS hiểu: Mối liên quan giữa cấu trúc và tính chất đặc trng của hiđrocacbon thơm, hi®rocacbon no vµ hi®rocacbon kh«ng no. * HS vËn dông: - ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹ tÝnh chÊt cña c¸c hi®rocacbon. II. ChuÈn bÞ: 1. §å dïng d¹y häc: B¶ng hÖ thèng kiÕn thøc cÇn nhí vÒ 3 lo¹i hi®rocacbon: hi®rocacbon th¬m, hi®rocacbon no vµ hi®rocacbon kh«ng no. 2. Phơng pháp: Đàm thoại nêu vấn đề. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: Hoạt động 1: GV cho HS tæng kÕt vÒ hi®rocacbon b»ng c¸ch ®iÒn vµo b¶ng: I. KiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng:.

(108) Ankan C2Hn+2 ( n  1). Anken CnH2n ( n  2). §Æc ®iÓm cÊu t¹o. - ChØ cã liªn kết đơn C-C, CH. - Có đồng phân m¹ch cacbon.. - Cã mét liªn kết đôi: C = C - Có đồng phân m¹ch cacbon. - Có đồng phân vÞ trÝ liªn kÕt đôi.. TÝnh chÊt ho¸ häc. - Ph¶n øng thÕ (halogen). - Ph¶n øng t¸ch. - Ph¶n øng oxi ho¸.. - Ph¶n øng céng (H2, Br2, HX) - Ph¶n øng ho¸ hîp. - Ph¶n øng oxi ho¸ khö.. C«ng thøc ph©n tö. Ankin Ankylbenzen CnH2n-2 ( n  2) CnH2n-6 ( n  6) - Cã liªn kÕt ba: C  C - Có đồng phân m¹ch cacbon. - Có đồng phân vÞ trÝ liªn kÕt ba.. - Cã vßng benzen. - Có đồng phân m¹ch cacbon( nh¸nh mµ vÞ trÝ tơng đối của c¸c nh¸nh ankyl). - Ph¶n øng - Ph¶n øng thÕ céng (H2, Br2, (halogen, nitro) HX…) - Ph¶n øng - Ph¶n øng thÕ céng. H liªn kÕt trùc - Ph¶n øng oxi tiÕp víi nguyªn ho¸ m¹ch tö cacbon cña nh¸nh. liªn kÕt ba ®Çu m¹ch.. Hoạt động2: GV: cho hs viết các ptp theo sơ đồ chuyển hoá của SGK: C2H6 C2H2 Ankan T¸ch H2 CnH2n + 2 §ãng vßng n = 5,6,7 DÆn dß:Lµm c¸c bµi tËp SGK.. C2H4 Xicloankan CnH2n n = 5,6,7. T¸ch H2. Benzen vµ đồng đẳng CnH2n - 6.

(109) TiÕt 55. Ch¬ng VIII. Ngµy so¹n:20/02/2011. dÉn xuÊt halogen - ancol - phenol. Bµi 39:. dÉn xuÊt halogen cña hi®rocacbon Lớp 11C11 11C2 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu: * HS biÕt: - Phân loại, đồng phân, danh pháp, tính chất vật lí của dẫn xuất halogen. - øng dông cña dÉn xuÊt halogen. * HS hiÓu: Ph¶n øng thÕ vµ ph¶n øng t¸ch cña dÉn xuÊt halogen. * HS vËn dông: - Nhìn vào công thức biết gọi tên và ngợc lại từ tên gọi viết đợc công thức những dẫn xuất halogen đơn giản và thông dụng. - Vận dụng đợc phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm –OH. Vận dụng đợc phản øng t¸ch HX theo quy t¾c Zai-xep. II. ChuÈn bÞ: GV cho HS ôn lại các kiến thức về bậc cacbon, đồng phân cấu tạo, quy tắc gọi tên gốcchức, quy tắc gọi tên thay thế. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động thầy và trò Hoạt động 1: H H. Néi dung ghi b¶ng I. Định nghĩa, phân loại, đồng phân và danh ph¸p: 1. §Þnh nghÜa: H C H F C H Khi thay thÕ mét hay nhiÒu nguyªn tö hi®ro trong ph©n tö hi®rocacbon b»ng c¸c H H nguyên tử halogen ta đợc dẫn xuất a. b. halogen cña hi®rocacbon, thêng gäi t¾t lµ GV nªu sù kh¸c nhau gi÷a c«ng thøc chÊt dÉn xuÊt halogen. (a) vµ (b). GV nêu định nghĩa. Hoạt động 2: 2. Ph©n lo¹i: GV: ta cã thÓ coi ph©n tö dÉn xuÊt halogen gåm hai phÇn: Gèc hi®rocacbon Halogen Dựa vào sự thay đổi của gốc hiđrocacbon ( có thể no, không ( có thể là Fm Cl, vµ halogen trong ph©n tö ta cã sù ph©n no, th¬m) Br, I) và đồng thời loại sau, GV hớng dẫn HS đọc SGK. mét vµi halogen GV: Ngêi ta cßn ph©n lo¹i theo bËc cña kh¸c. dÉn xuÊt halogen. DÉn xuÊt halogen no. GV hái: Em h·y cho biÕt bËc cña nguyªn DÉn xuÊt halogen kh«ng no..

(110) tử cacbon trong hợp chất hữu cơ đợc xác định nh thế nào? BiÕt r»ng bËc cña dÉn xuÊt halogen b»ng bËc cña nguyªn tö cacbon liªn kÕt víi nguyªn tö halogen. H·y gi¶i thÝch t¹i sao các dẫn xuất halogen lại có bậc đợc ghi chsu nh vÝ dô trong SGK. Hoạt động 3: Em hãy cho biết ngời ta đã dùng cách biến đổi nào để có đợc các đồng phân C4H9F nh trong SGK? Hoạt động 4: GV: Một số ít dẫn xuất halogen đợc gọi. GV: Nªu quy t¾c vÒ tªn gèc chøc, thÝ dô minh ho¹ råi cho HS vËn dông. - Tªn thay thÕ: GV: Nªu quy t¾c vÒ tªn thay thÕ, vÝ dô minh ho¹ råi cho HS vËn dông.. Hoạt động 5: GV cho HS làm việc với bài tập 3 để rút ra nhËn xÐt: GV cho HS đọc SGK để biết thêm các tÝnh chÊt vËt lÝ kh¸c.. Hoạt động 1: GV hớng dẫn HS đọc cách tiến hành và kết quả thí nghiệm ở bảng 9.1 để các em tr¶ lêi c©u hái: DÊu hiÖu cã AgCl kÕt tña nãi lªn ®iÒu g×? Hãy nêu điều kiện cụ thể để mỗi chất sau thực hiện đợc phản ứng thế chất lợng b»ng nhãm OH: CH3CH2CH2-Cl C6H5Cl (propyclorua) (clobenzen) CH2=CH-CH2-Cl ( anlyl clorua) GV tr×nh bµy c¬ chÕ thÕ. Hoạt động 2: Hoạt động 3:. DÉn xuÊt halogen th¬m. * BËc halogen b»ng bËc cña cacbon liªn kÕt víi nguyªn tö halogen.. 3. §ång ph©n vµ danh ph¸p: A. §ång ph©n: Dẫn xuất halogen có đồng phân mạch cacbon, đồng thời có đồng phân vị trí nhãm chøc. Viết đồng phân của C4H9F. B. tªn th«ng thêng: Số ít dẫn xuất halogen đợc gọi theo tên th«ng thêng. VÝ dô: CHCl3: clorofom CHBr3: Brorofom. C. Tªn gèc chøc: Tªn gèc hi®rocacbon + Tªn halogenua ( Gèc + Chøc) VÝ dô: CH2Cl2: Metylen clorua. CH2=CHCl: Vinylclorua D .Tªn thay thÕ: Tªn thay thÕ tøc lµ coi c¸c nguyªn tö halogen lµ nh÷ng nhãm thÕ dÝnh vµo m¹ch chÝnh cña hi®rocacbon. Cl2CHCH3: 1,1-®icloetan ClCH2CH2Cl: 1,2-®icloetan. II. TÝnh chÊt vËt lÝ: ë ®iÒu kiÖn thêng c¸c dÉn xuÊt cña halogen cã ph©n tö khèi nhá nh CH3Cl, CH3Br lµ nh÷ng chÊt khÝ. C¸c dÉn xuÊt halogen cã ph©n tö khèi lín h¬n ë thÓ láng, nÆng h¬n níc. VÝ dô: CHCl3, C6H5Br… Nh÷ng dÉn xuÊt polihalogen cã ph©n tö khèi lín h¬n n÷a ë thÓ r¾n. VÝ dô: CHI3 III. TÝnh chÊt ho¸ häc: -C-C. X. 1. Ph¶n øng thÕ nguyªn tö halogen b»ng nhãm –OH: - DÉn xuÊt ankylhalogenua: CH3CH2CH2Cl + HOH (t0) Kh«ng x¶y ra. CH3CH2CH2Cl + HO-  CH3CH2CH2OH + Cl- DÉn xuÊt anlylhalogenua: RCH + CHCH2X + HOH  RCH + CHCH2OH + HX RCH + CHCH2X + NaOH  RCH + CHCH2OH + NaX - DÉn xuÊt phenylhalogenua:.

(111) Gv th«ng b¸o s¬ lîc vÒ c¬ chÕ ph¶n øng C6H5Cl + 2NaOH  C6H5ONa + NaCl thÕ nguyªn tö halogen. + HOH t0 cao, P cao. Hoạt động 4: Tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn mµ c¬ chÕ thÕ ThÝ nghiÖm biÓu diÔn vµ gi¶i thÝch. kh¸c nhau. Khi sinh ra tõ ph¶n øng trong b×nh cÇu 2. Ph¶n øng t¸ch hi®ro halogenua: bay sang lµm mÊt mµu dung dÞch br«m lµ A. Thùc nghiÖm: SGK CH2=CH2. Etilen t¸c dông víi br«m trong B. Gi¶i thÝch: dung dÞch t¹o thµnh C2H4Br2 lµ nh÷ng giät ancol ,t CH2-CH2 + KOH    CH2=CH2+KBr+H2O chÊt láng kh«ng tan trong níc. Điều đó chứng tỏ trong bình đã xảy ra H Br ph¶n øng t¸ch HBr khái C2H5Br. C. Híng ph¶n øng: CH3-CH=CH-CH2+H2O Híng cña ph¶n øng t¸ch hi®rohalogenua. spc GV đặt vấn đề: CH3-CH-CH2-CH3 + KOH Víi chÊt (A): Br«m t¸c dông cïng víi CH2=CH-CH2-CH3+H2O Br spp hi®ro cña cacbon bªn c¹nh. Víi chÊt (B) Cã tíi hai hi®ro cña hai cña ph¶n øng t¸ch hi®rohalogenua: cacbon ë hai bªn th× br«m t¸ch ra cïng Híng CH2-CH2 CH2-CH-CH-CH3 víi hi®ro cña cacbon bËc I hai hi®ro cña cacbon bËc II. H Br H GV: Giải quyết vấn đề: Thực nghiệm đã H Br A. B. cho ta kÕt qu¶ sau: Víi chÊt (A): Brom t¸ch ra cïng víi hi®ro GV kÕt luËn: Quy t¾c Zai-xep SGK. cña cacbon bªn c¹nh Víi chÊt (B): Cã tíi 2 hi®ro cña hai Hoạt động 5: cacbon ë hai bªn th× be«m t¸ch ra cïng A. ThÝ nghiÖm: Cho bét magie vµo C2H5OC2H5 ®ietyl ete víi hi®ro cña cacbon bËc I hai hi®ro cña (khan) khuÊy m¹nh, bét Mg kh«ng tan cacbon bËc II. Quy t¾c Zai-xep (SGK) trong ®ietyl ete (khan). Nhỏ từ từ vào đó etyl bromua, khuấy đều. 3. Phản ứng với magiê: Bột Mg dần tan hết, ta thu đợc 1 dung RX + Mg  RMgX 1 1 dÞch, chøng tá cã ph¶n øng gi÷a etyl bromua và Mg sinh ra chất mới tan đợc RMgX + H2O  RH + 2 MgX2 + 2 trong dung m«i ®ietyl ete. Mg(OH)2 B. Gi¶i thÝch ( theo SGK) Chó ý: NÕu cã níc RMgX bÞ ph©n tÝch ngay theo ph¶n øng: Do tÇm quan träng cña hîp chÊt RMgX mµ nhµ b¸c häc Ph¸p Victo Grignadr (1871-1935) đợc giải Nobel về hoá học IV. ứng dụng: n¨m 1912. 1. Lµm dung m«i. Hoạt động 6: 2. Lµm nguyªn liÖu cho tæng hîp h÷u. GV tïy chän mét trong hai c¸ch lµm. 3. C¸c øng dông kh¸c. Cách 1: Hớng dẫn HS đọc SGK rồi tổng kÕt. C¸ch 2: GV su tÇm c¸c mÉu vËt, tranh ảnh, phim chiếu có liên quan đến øngdông cña c¸c dÉn xuÊt halogen tr×nh bµy cho HS xem. Sau khi giíi thiÖu xong c¸c øng dông GV cần lu ý các em là: Hoá chất thờng độc và g©y « nhiÔm m«i trêng. Muèn dïng ho¸ chất trong sản xuất và đời sống phải nắm vững tính chất và sử dụng theo đúng hớng dÉn cña c¸c nhµ chuyªn m«n. Hoạt động 7: Cñng cè toµn bµi: 0.

(112) -C-C. X. GV hái: Em h·y ph©n tÝch cÊu t¹o dÉn xuất halogen theo sơ đồ trên, từ đó suy ra mé sè tÝnh chÊt ho¸ häc cña nã? DÆn dß: Häc c©n b»ng lµm bµi tËp.. TiÕt 55 Bµi 40:. Ngµy so¹n:22/02/2012 Ancol – cÊu t¹o, danh ph¸p, tÝnh chÊt vËt lÝ Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu: * HS biÕt: - TÝnh chÊt vËt lÝ cña ancol. * HS hiểu: Định nghĩa, phân loại, đồng phân, danh pháp, liên kết hiđro. * HS vËn dông: - GV giúp HS rèn luyện để đọc tên viết đợc công thức của ancol và ngợc lại. Viết đúng công thức đồng phân của ancol. Vn dụng liên kết hiđro giải thích tính chất vật lí của ancol. II. ChuÈn bÞ: 1. §å dïng d¹y häc: Mô hình lắp ghép phân tử ancol để minh hoạ phân fđịnh nghĩa, đồng phân, bậc của ancol, so s¸nh m« h×nh ph©n tö H2O vµ C2H5OH. C¸c mÉu vËt minh ho¹ c¸c øng dông cña ancol. 2. Phơng pháp: Đàm thoại nêu vấn đề. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động thầy và trò Hoạt động 1: GV cho HS viÕt c«ng thøc mét vµi chÊt ancol đã biết. C2H5OH CH3CH2CH2OH GV hái: Em thÊy cã ®iÓm g× giãng nhau vÒ cÊu t¹o trong ph©n tö cña c¸c hîp chÊt. Néi dung ghi b¶ng I. Định nghĩa, phân loại, đồng phân và danh ph¸p: 1. §Þnh nghÜa: Ancol lµ hîp chÊt h÷u c¬ mµ trong ph©n tö cã nhãm hi®roxyl (-OH) liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö cacbon no..

(113) h÷u c¬ trªn? GV ghi nhËn c¸c ph¸t biÓu cña HS, chØnh lý lại để dẫn đến định nghĩa. Trong định nghĩa GV lu ý đặc điểm: Nhãm hi®roxyl ( -OH) liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö cacbon no. VÝ dô: H H-C-OH H. HH H-C-C-OH HH. VÝ dô: CH3OH, C2H5OH,CH3CH2CH2OH - Các ancol no, đơn chức, mạch hở hợp thành dãy đồng đẳng của ancol etylic có c«ng thøc chung lµ CnH2n+1OH ( n  1).. HHH H-C-C-C-OH HHH. Hoạt động 2: GV: Em hãy nêu cách xác định bậc nguyªn tö C trong ph©n tö hi®rocacbon? Hãy xác định bậc của ancol trong ví dụ sau: GV: Híng dÉn HS nghiªn cøu b¶ng 8.2 SGK. Trong bảng này ancol đợc phân loại theo cÊu t¹o gèc hi®rocacbon vµ theo sè lîng nhãm hi®roxyl trong ph©n tö. C¨n cø vµo b¶ng, HS tr¶ lêi mét sè c©u hái cã d¹ng lµ: T¹i sao ngêi ta l¹i xÕp C2H5OH vào loại ancol no đơn chức? Tại sao ngời ta l¹i xÕp (CH3)3COH vµo lo¹i ancol no bậc 3 hoặc ancol đơn chức?. 2. Ph©n lo¹i: B¶ng 8.2 BËc ancol: BËc cña ancol b»ng bËc cña nguyªn tö cacbon liªn kÕt víi nhãm OH. II CH3-CH-CH2-CH2-OH;. I CH3-CH-CH-Cl. CH3 (ancol bËc I). CH3OH ( ancol bËc II). OH III CH3-CH2-C-CH3 CH3 (ancol bËc III). 3. §ång ph©n vµ danh ph¸p: A. §ång ph©n: Cã 3 lo¹i: Hoạt động 3: §ång ph©n vÒ vÞ trÝ nhãm chøc. GV đàm thoại gợi mở: §ång ph©n vÒ m¹ch cacbon. GV: Viết công thức đồng phân ancol và Đồng phân về nhóm chức. ete øng víi c«ng thøc ph©n tö C2H6O. Viết các đồng phân rợu có công thức: Tr¶ lêi: Ancol CH3CH2OH vµ ete C4H9OH CH3OCH3. CH3-CH2-CH2-CH2-OH Em cho biết làm thế nào để có đồng phân CH3-CH2-CH-CH3 vÞ trÝ nhãm chøc? Hãy viết công thức đồng phân mạch OH cacbon và đồng phân vị trí nhóm chức CH3 – CH – CH2 – OH cña c¸c ancol cã cïng CTPT C4H10O; sau đó đối chiếu với SGK để tự đánh giá kết CH3 qu¶. OH Hoạt động 4: CH3 – C – CH3 GV trình bày quy tắc tính chất rồi đọc tên một số chất để làm mẫu. GV cho HS vận CH3 dụng đọc tên các chất khác, nếu HS đọc Viết công thức đồng phân ancol và ete sia th× GV söa l¹i. øng víi c«ng thøc ph©n tö C2H6O. Ancol CH3CH2OH Ete CH3OCH3 B. Danh ph¸p: - Tªn gèc-chøc CH3 – OH Ancol etylic CH3 –CH2 – OH Ancol etylic CH3 – CH2 – CH2 – OH: Ancol npropylic + Nguyªn t¾c: Ancol + Tªn gèc h.c t¬ng øng + ic - Tªn thay thÕ: Quy tắc: Mạch chính ợc qui định là mạch.

(114) cacbon dµi nhÊt chøa nhãm OH. Số chỉ vị trí đợc bắt đầu từ phía gần nhóm –OH h¬n. Tªn hi®rocacbon t¬ng øng + Sè chØ vÞ trÝ.. VÝ dô: CH3 – OH: Metanol CH3 – CH2 – OH: Etanol CH3 – CH2 – CH2 – CH2 – OH: Butan-1-ol CH3 – CH – CH2 – OH CH3 2-metyl propan-1-ol. DÆn dß: Häc bµi vµ lµm bµi tËp SGK trang 223/224.. TiÕt 56 Bµi 40:. Ngµy so¹n:25/02/2012 ancol – tÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu chÕ vµ øng dông Lớp 11C6 11C3 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu:.

(115) * HS hiÓu: TÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu chÕ vµ øng dông cña ancol. * HS vận dụng: Tính chất hoá học của ancol để giải đúng bài tập. II. ChuÈn bÞ: 1. §å dïng d¹y häc: ThÝ nghiÖm C2H5OH + Na hoÆc phãng to h×nh 9.5 SGK. ThÝ nghiÖm Cu(OH)2 + glixerin ThÝ nghiÖm so s¸nh (A), (B), (C) cña ancol isoamylic trong bµi häc 9 môc 2, ph¶n øng thÕ nhãm OH ancol). C¸c mÉu vËt minh ho¹ c¸c øng dông cña ancol. 2. Phơng pháp: Đàm thoại nêu vấn đề. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy kh¸i niÖm ancol, tÝnh chÊt vËt lÝ cña chóng. 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động thầy và trò Hoạt động 1: GV híng dÉn HS nghiªn cøu c¸c h»ng sè vật lí của một số ancol thờng gặp đợc ghi trong bảng 9.3 SGK để trả lời các câu hỏi sau: Căn cứ vào nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi, em hãy cho biết ở điều kiện thờng c¸c ancol lµ chÊt láng, chÊt r¾n hay chÊt khÝ? Căn cứ vào độ tan, em cho biết ở điều kiÖn thêng c¸c ancol thêng gÆp nµo cã kh¶ n¨ng tan v« h¹n trong níc? Khi sè nguyên tử C tăng lên thì độ tan thay đổi nh thÕ nµo? Sau đó HS tự đọc SGK để kiểm tra ý kiến của mình đúng hay sai và tự bổ sung thêm c¸c t liÖu. Hoạt động 2: GV híng dÉn HS nghiªn cøu b¶ng 8.4 SGK để trả lời câu hỏi: C¸c hi®rocacbon, dÉn xuÊt halogen, ete ghi trong b¶ng cã ph©n tö khèi so víi ancol chªnh lÖch nhau Ýt hay nhiÒu? C¸c hi®rocacbon, dÉn xuÊt halogen, ete ghi trong bảng có nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, độ tan so với ancol chênh lÖch nhau Ýt hay nhiÒu? GV ghi nhận các ý kiến của HS để rút ra nhËn xÐt: So s¸nh ancol víi hi®rocacbon, dÉn xuÊt halogen, ete cã ptö khèi chªnh lệch không nhiều, nhng nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, độ tan trong nớc của ancol đều cao hơn. GV: Đặt vấn đề tại sao? GV hớng dẫn HS giải quyết vấn đề theo hai bíc: Bíc thø nhÊt: H·y so s¸nh sù ph©n cùc ë nhãm C-O-H ancol vµ ë ptö níc ë h×nh 9.2 SGK.. Néi dung ghi b¶ng II. TÝnh chÊt vËt lÝ: 1. TÝnh chÊt vËt lÝ: - Từ CH3OH đến C12H25OH là chất lỏng, tõ C13H27OH trë lªn lµ chÊt r¾n ë ®iÒu kiÖn thêng. - Từ CH3OH đến C3H7OH tan vô hạn trong nớc, độ tan giảm khi số nguyên tử C t¨ng. - Poliancol: S¸nh, nÆng h¬n níc, vÞ ngät. - Ancol kh«ng mµu. 2. Liªn kÕt hi®ro: A. Kh¸i niÖm vÒ liªn kÕt hi®ro: Ntö H mang mét phÇn ®iÖn tÝch d¬ng + cña nhãm –OH nµy khi ë gÇn ntö O mang mét phÇn ®iÖn tÝch - cña nhãm – OH kia th× t¹o thµnh mét l/k yÕu gäi lµ l/k hi®ro, biÓu diÔn b»ng dÊu … nh h×nh 9.3 SGK. B. ảnh hởng của l/k hiđro đến tính chất vËt lÝ: So s¸nh ancol víi hi®rocacbon, dÉn xuÊt halogen, ete cã ptö khèi chªnh lÖhc kh«ng nhiều, nhng nhiệt độ sôi, độ tan trong nớc của ancol đều cao hơn. Gi¶i thÝch: Do cã l/k hi®ro gi÷a c¸c ptö víi nhau ( l/k hi®ro liªn ptö), c¸c ptö ancol hót nhau m¹nh h¬n so víi nh÷ng ptö cã cïng ptö khèi nhng kh«ng cã l/kt hi®ro (hi®rocacbon, dÉn xuÊt halogen, ete…). V× thÕ cÇn ph¶i cung cÊp nhiÖt nhiÒu h¬n để chuyển ancol từ trạng thái rắn sang tr¹ng th¸i láng (nãng ch¶y) còng nh tõ tr¹ng th¸i láng sang tr¹ng th¸i khÝ (s«i). C¸c ptö ancol nhá mét mÆt cã sù t¬ng đồng với các ptử nớc (hình 9.4), mặt khác l¹i cã kh¶ n¨ng t¹o l/k hi®ro víi níc (h×nh 9.3), nªn cã thÓ xen gi÷a c¸c ptö níc, g¾n kÕt víi c¸c ptö níc, v× thÕ chóng hoµ tan tèt trong níc..

(116) Ntö H mang mét phÇn ®iÖn tÝch d¬ng + cña nhãm –OH nµy khi ë gÇn ntö O mang mét phÇn ®iÖn tÝch - cña nhãm – OH kia th× t¹o thµnh mét l/k yÕu gäi lµ l/k hi®ro, biÓu diÔn b»ng dÊu … nh h×nh 9.3 SGK. Bíc thø hai: GV thuyÕt tr×nh: Do cã lk hi®ro gi÷a c¸c ptö víi nhau (l/k hi®ro liªn ptö), c¸c ptö ancol hót nhau m¹nh h¬n so víi nh÷ng ptö cã cïng ptö khèi nhng kh«ng cã l/k hi®ro (hi®rocacbon, dÉn xuÊt halogen, ete…) .VÝ thÕ cÇn ph¶i cung cÊp nhiÖt nhiÒu h¬n để chuyển ancol từ trạng thái rắn sang tr¹ng th¸i láng (nãng ch¶y) còng nh tõ tr¹ng th¸i láng sang tr¹ng th¸i khÝ (s«i). C¸c ptö ancol nhá mét mÆt cã sù t¬ng đồng với các ptử nớc (hình 9.4), mặt khác l¹i cã kh¶ n¨ng t¹o l/k hi®ro víi níc (h×nh 9.3), nªn cã thÓ xen gi÷a c¸c ph©n tö níc, g¾n kÕt víi c¸c ph©n tö níc, v× thÕ chóng I .TÝnh chÊt ho¸ häc: hoµ tan tèt trong níc. + + –C–C -XH Hoạt động 4: GV cho HS ôn lại về đặc điểm cấu tạo Do sự phân cực của các liên kết C  O và của phân tử ancol để từ đó HS có thể vận O  H, các phản ứng hoá học của ancol dông suy ra tÝnh chÊt. x¶y ra chñ yÕu ë nhãm chøc –OH. §ã lµ Hoạt động 5: ph¶n øng thª snt H trong nhãm –OH; Tèt nhÊt lµ lµm thÝ nghiÖm theo h×nh 8.5 ph¶n øng thÕ c¶ nhãm –OH, ph¶n øng SGK. NÕu cã khã kh¨n vÒ dông cô th× GV t¸ch nhãm –OH cïng víi nguyªn tö H có thể làm thí nghiệm đơn giản. Lấy một trong gốc hiđrocacbon. Ngoài ra ancol ống nghiệm rót vào đó khoảng 4ml đến còn tham gia các phản ứng oxi hoá. 6ml ancol etylic tuyệt đối, bỏ tiếp vào 1. Phản ứng thế H của nhóm OH ancol: mét mÈu Na nhá b»ng ®Çu que diªm. a). Ph¶n øng chung cña ancol: Ph¶n øng x¶y ra ªm dÞu, cã khÝ H2 bay ra. 2RO – H + 2Na  H2 + 2RO – Na Khi mẩu Na tan hết, đun ống nghiệm để Natri ancolat. ancol etylic còn d bay hơi, còn lại Ancol hầu nh không phản ứng đợc với C2H5ONa bám vào đáy ống. Để ống NaOH mà ngợc lại natri ancolat bị thuỷ nghiÖm nguéi ®i, rãt 2ml níc cÊt vµo. ph©n hoµn toµn, ancol lµ axit yÕu h¬n níc. Quan s¸t C2H5ONa tan. Dung dÞch thu ®- RO – Na + H – OH  RO – H + îc lµm phenolphtalein chuyÓn sang mµu NaOH hång. GV gi¶i thÝch. TQ: Tõ thÝ nghiÖm cô thÓ trªn GV kh¸i qu¸t CnH2n+1OH + Na  CnH2n+1ONa + 1/2H2 thµnh 2 ý sau: - Ancol t¸c dông víi kim lo¹i kiÒm t¹o ra b). Ph¶n øng riªng cña glixerin: ancolat vµ gi¶i phãng hi®ro. - Ancol hầu nh không phản ứng đợc với 2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2 [C H (OH) ] Cu + H O 3 5 2 2 2 NaOH, mµ ngîc l¹i, natri ancolat bÞ thuû §ång (II) glixerat ph©n hoµn toµn, ancol lµ axit yÕu h¬n n- Dung dÞch mµu xanh lam. íc. GV lấy hai ống nghiệm đựng kết tủa Cu(OH)2 màu xanh. Nhỏ glixerol đặc sánh vào một ống, còn một ống làm đối chøng. Glixerol t¸c dông víi Cu(OH)2 t¹o thµnh phøc chÊt tan mµu xanh da trêi. P/ø nµy.

(117) dùng để nhận biết poliancol có các nhóm –OH đính với những ntử C cạnh nhau. Hoạt động 6: C¸ch 1: GV m« t¶ thÝ nghiÖm vµ viÕt ph¬ng tr×nh gi¶i thÝch. C¸ch 2: GV lµm thÝ nghiÖm, HS quan s¸t, ph©n tÝch rót ra tÝnh chÊt. Trong èng A cã ancol isoamylic. (CH3)2CHCH2CH2OH trén níc. Ta thÊy hçn hîp t¸ch thµnh 2 líp v× hÇu nh ancol isoamylic kh«ng tan trong níc. Trong èng B cã ancol isoamylic. (CH3)2CHCH2CH2OH trén víi H2SO4 lo·ng l¹nh. Ta thÊy hçn hîp t¸ch thµnh 2 líp v× ancol isoamylic kh«ng t¸c dông víi H2SO4 lo·ng l¹nh. Trong èng C cã ancol isoamylic. (CH3)2CHCH2CH2OH trén víi H2SO4 ®Ëm đặc. Ta thấy trong ống C là một dung dịch đồng nhất vì ancol isoamylic đã tác dụng với H2SO4 đậm đặc theo phản ứng: (CH3)2CHCH2CH2-OH + H2SO4  (CH3)2CHCH2CH2OSO3H + HOH Isoamyl hi®rosunfat tan trong H2SO4. GV: Kh¸i qu¸t tÝnh chÊt nµy. Ancol t¸c dông víi c¸c axit m¹nh nh axit sunfuaric đậm đặc ở lạnh, axit nitric đậm đặc, axit halogenhiđric bốc khói. Nhóm –OH ancol bÞ thÕ bëi gèc axit. Hoạt động 7: PhÇn A: T¸ch níc liªn ph©n tö vµ B. T¸ch níc néi ph©n tö, GV tr×nh bµy theo SGK. Riªng híng dÉn cña ph¶n øng t¸ch níc néi ph©n tö cã thÓ tr×nh bµy nh sau: GV đặt vấn đề: So sánh sự tách nớc nội ph©n tö ë hai chÊt sau. Dù kiÕn c¸c trêng hîp t¸ch níc néi ph©n tö cã thÓ x¶y ra víi chÊt (B). CH2 – CH2 CH3 H a). OH. 2. Ph¶n øng thÕ nhãm OH ancol: a). Ph¶n øng víi axit v« c¬: R – OH + HA  R – A + H2O VÝ dô: C2H5 – OH + HBr  C2H5Br + H2O CH2-OH. CH2ONO2. CH-OH + 3HNO3  CH-ONO2 + 3H2O CH2-OH Glixerol. CH2-ONO2 Glixerpl trinitrat. b. Ph¶n øng víi ancol: CH3-OH + HO-CH3 CH3-OH + HO-C2H5. 4  H140 2 SO 0 C. CH3-O-CH3 + H2O. H 2 SO4 1400 C.   . 3. Ph¶n øng t¸ch níc:. CH3OC2H5 + H2O. VÝ dô 1:. 4  H170 2 SO 0 I II C CH2 – CH2 CH2 = CH2 H 2C – CH – CH – OH H VÝ dô 2: H OH H H 2 SO4 b) CH3 – CH – CH2    CH3 – CH = CH2. GV giúp HS giải quyết vấn đề: Híng cña ph¶n øng t¸ch níc néi ph©n tö tu©n theo quy t¾c Zai-xep: Nhãm –OH u tiªn t¸ch ra cïng víi H ë bËc cao h¬n bªn cạnh để tạo thành liên kết đôi C = C mang nhiÒu nhãm ankyl h¬n. Hoạt động 5: GV lu ý HS: Nguyªn tö H cña nhãm – OH, nguyªn tö H cña C g¾n víi nhãm OH kết hợp với nguyên tử O của CuO để sinh ra H2O. Do vËy ancol bËc 1 sinh ra an®ehit vµ ancol bËc 2 sinh ra xeton.. OH. H. VÝ dô 3:. CH3–CH= CH-. CH3. CH3 – CH – CH – CH2 CH=CH2 H. OH. H. 2 SO4  H   H 2O. SPC CH3–CH2SPP. + Quy tắc Zai-xep: Dùng để xác định sản phÈm chÝnh, s¶n phÈm phô (SGK) Tæng qu¸t: CnH2n+1OH ( n  2) H SO   C CnH2n+1OH  140 CnH2n + H2O 2. 0. 4.

(118) GV có thể làm thí nghiệm đơn giản minh (Anken) ho¹ ®iÒu chÕ an®ehit (m« t¶ c¸ch lµm ë 4. Ph¶n øng oxi ho¸: trang 90 – ThÝ nghiÖm ho¸ häc ë trêng a) Ph¶n øng oxi ho¸ kh«ng hoµn toµn: phæ th«ng NXBGD – 1969). t CH3-CH2-OH + CuO   CH3-CHO + Cu + H2O 0. 0. t => Rîu bËc 1 + CuO   An®ehit + Cu + H2O 0. t => Rîu bËc 2 + CuO   Xªton + Cu + H2O t0. => Rîu bËc 3 + CuO   G·y m¹ch cacbon. b)Ph¶n øng oxi ho¸ hoµn toµn: CnH2n+2O + 3n/2 O2  nCO2 + (n+1) H2O DÆn dß: Häc bµi, lµm bµi tËp SGK trang 223/224..

(119) TiÕt 57 Bµi 40:. Ngµy so¹n:27/02/2012 ancol – tÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu chÕ vµ øng dông Lớp 11C6 11C3 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu: * HS hiÓu: TÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu chÕ vµ øng dông cña ancol. * HS vận dụng: Tính chất hoá học của ancol để giải đúng bài tập. II. ChuÈn bÞ: 1. §å dïng d¹y häc: ThÝ nghiÖm C2H5OH + Na hoÆc phãng to h×nh 9.5 SGK. ThÝ nghiÖm Cu(OH)2 + glixerin ThÝ nghiÖm so s¸nh (A), (B), (C) cña ancol isoamylic trong bµi häc 9 môc 2, ph¶n øng thÕ nhãm OH ancol). C¸c mÉu vËt minh ho¹ c¸c øng dông cña ancol. 2. Phơng pháp: Đàm thoại nêu vấn đề. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy kh¸i niÖm ancol, tÝnh chÊt vËt lÝ cña chóng. 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động thầy và trò. Néi dung ghi b¶ng. Hoạt động 1: A. S¶n xuÊ etanol: GV: Liên hệ tính chất của anken đã học để dẫn dắt qua cách điều chế. * Hi®rat ho¸ etilen víi xóc t¸c axit. GV: Liªn hÖ c¸ch nÊu rîu trong d©n gian để dẫn dắt qua cách điều chế. * Lªn men tinh bét. B. S¶n xuÊt metanol: GV thuyÕt tr×nh lu ý HS lµ 2 c¸ch s¶n xuất này đợc dùng trong công nghiệp vì chØ gåm mét gia ®o¹n, dïng nguyªn liÖu rÎ tiÒn nªn gi¸ thµnh thÊp.. IV. §iÒu chÕ võ øng dông: 1. §iÒu chÕ: A. S¶n xuÊt etanol: xt CH2=CH2 + HOH   CH3-CH2-OH xt TQ:CnH2n + H2O   CnH2n+1-OH. Hoạt động 2: GV su tÇm c¸c mÉu vËt ¶nh, phim giíi thiÖu cho HS. Cuèi cïng GV tæng kÕt: Etanol, metanol là những ancol đợc sử dông nhiÒu nhÊt. Bªn c¹nh c¸c lîi Ých mµ etanol, metanol đem lại, cần biết tính độc hại của chúng đối với môi trờng. Hoạt động 3: GV cñng cè toµn bµi b»ng c©u hái: Tõ cÊu t¹o cña ph©n tö ancol etylic h·y suy ra nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc chÝnh mµ nã cã thÓ cã.. Cl OH Cl CH2-CH-CH2 + NaOH CH2-CH-CH +2NaCl Cl OH Cl OH OH OH. xt RX + NaOH  . ROH + NaX. Lªn men rîu xt (C6H10O5)n + nH2O   nC6H12O6 enzim C6H12O6    2C2H5OH + 2CO2 B. §iÒu chÕ Glixerol CH2=CH-CH3 + Cl2  CH2=CH-CH2Cl + HCl CH2=CH-CH2Cl + HClO  CH2-CH-CH2. 2. øng dông: Etanol, metanol lµ nh÷ng ancol îc sö dông nhiÒu. Bªn c¹nh c¸c lîi Ých mµ etanol, metanol đem lại, cần biết tính độc hại của chúng đối với môi trờng. A. Etanol: SGK Chó ý: ZnO , Al2O3 ,4500 C. 2C2H5OH       C4H6 + H2 + 2H2O B. Metanol: SGK.

(120) IV LuyÖn TËp: Câu 1. Để phân biệt ancol nguyên chất và ancol lẫn nước người ta thường dùng thuốc thử là chất nào sau đây? A. Na kim loại. B. CuO C. Benzen. D. CuSO4 khan. Câu 2. Cho biết sản phẩm chính của phản ứng khử nước của: CH3CH - CH(OH)CH3? A. 3- metylbuten - 2 CH3. B.. 2 - metylbuten -2. C. 2 - metylbuten - 1 D. 3 - metylbuten -1 Câu 3. Đun nóng ancol no mạch hở X với hỗn hợp KBr và H2SO4 đặc (lấy dư) thu được chất hữu cơ Y (chứa C,H,Br).Biết 12,3 gam Y có thể tích bằng thể tích của 2,8 gam N2 ở cùng điều kiện. X có công thức cấu tạo là: A. CH2=CHCH2OH B. C2H5OH . C. CH3CH(OH)CH3. D. CH3OH. Câu 4. Theo danh pháp IUPAC, hợp chất (CH3)2C=CHCH2OH có tên gọi là: A. 2-metylbut-2-en-4-ol B. 3-metylbut-2-en-1-ol C. ancol isopent-2-en-1-ylc D. pent-2-en-4-ol Câu 5. Đun nóng glixerin với một tác nhân loại nước (ví dụ KHSO4) được chất E có tỉ khối so vơí NiTơ bằng 2, biết E không tác dụng với Na và trong phân tử không có mạch vòng. Biết công thức cấu tạo của E là: A. CH2=CH-CHO B. C.. CHC-CH2-OH. D.. CH2=C=CH-OH Tất cả đều đúng. Câu 6. Đun nóng 1 rượu X với H2SO4 đậm đặc ở nhiệt độ thích hợp thu được một olêfin duy nhất.công thức tổng quát của X là: A. CnH2n+1CH2OH B. CnH2n+1OH C. CnH2n+2O D. RCH2OH Câu 7. Đốt cháy một rượu X ta thu được hỗn hợp sản phẩm cháy trong đó nCO2< nH2O .kết luận nào sau đây đúng? A. (X) là rượu no C. (X) là rượu 3 lần rượu. B. (X) laø ankanol D. (X) laø ankadiol. Câu 8. Anken sau CH3CH(CH3)CH=CH2 sản phẩm loại nước của rượu nào dưới ñaây? A.. 2,2 - dimetylpropanol - 1 B. 3 - metylbutanol - 1 C. 2 - metylbutanol -2 D. 2 - metylbutanol - 1 Câu 9. Chất hữu cơ X có công thức phân tử C4H10O số lượng đồng phân của X có phản ứng với Na là: A. 6 . B. 5. C. 7 . D. 4..

(121) Câu 10.Cho biết công thức nào dưới đây là công thức của riươụ no mạch hở? A. CnH2n+2-x(OH)x B. CnH2n+1OH C. CnH2n+2O D. CnH2n+2Ox DÆn dß: Häc bµi, lµm bµi tËp SGK trang 223/224.. Tiªt 58 Bµi 41:. Ngµy so¹n:01/03/2011 Phenol 11C11 11C5. Lớp 11C2 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu: * HS biÕt: - TÝnh chÊt vËt lÝ, øng dông cña phenol. * HS hiÓu: §Þnh nghÜa, ¶nh hëng qua l¹i gi÷a c¸c nhãm nguyªn tö trong ph©n tö , tÝnh chÊt ho¸ häc, ®iÒu chÕ phenol. * HS vËn dông: - Giøp HS rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng: Ph©n biÖt phenol vµ rîu th¬m, vËn dông c¸c tÝnh chÊt hoá học của phenol để giải đúng các bài tập. II. ChuÈn bÞ: 1. §å dïng d¹y häc: - Mô hình lắp ghép để minh hoạ phenol, ancol thơm. - ThÝ nghiÖm C6H5OH tan trong dung dÞch NaOH. - ThÝ nghiÖm dung dÞch C6H5OH t¸c dông víi br«m..

(122) - Photocopy bảng nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, độ tan của một số phenol nếu cần dïng tíi khi d¹y. 2. Phơng pháp: Đàm thoại nêu vấn đề. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy tÝnh chÊt ancol, viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng? 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động thây và trò Néi dung ghi b¶ng Hoạt động 1: I. §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i vµ tÝnh chÊt GV: ViÕt c«ng thøc hai chÊt sau lªn b¶ng vËt lÝ: rồi đặt câu hỏi. Em hãy cho biết sự giống 1. Định nghĩa: vµ kh¸c nhau vÒ cÊu t¹o ph©n tö cña hai Cho c¸c chÊt sau: chÊt sau ®©y: HO HO CH2-OH GV ghi nhận ý kiến của HS, dẫn dắt đến CH3 định nghĩa ở SGK. Chó ý: Phenol còng lµ tªn riªng cña chÊt (A). Đó là chất phenol đơn giản nhất tiêu biÓu cho c¸c phenol. (A) (B) (C) ChÊt (B) cã nhãm –OH dÝnh vµo m¹ch §Þnh nghÜa: Phenol lµ hîp chÊt h÷u c¬ mµ nhánh của vòng thơm thì hợp chất đó phân tử của chúng có nhóm hiđroxyl (không thuộc loại phenol mà thuộc loại OH) liên kết trực tiếp với nguyên tử C của ancol th¬m. vßng benzen. GV kh¸i qu¸t kiÕn thøc b»ng vÝ dô sau kÌm theo híng dÉn gäi tªn. VÝ dô: OH. OH p-Crezol. Phenol CH3 Hoạt động 2: GV hớng dẫn HS đọc SGK. Lu ý HS đến đặc điểm: nhóm –OH phải liên kết trực 2. Phân lọai: tiếp với vòng benzen, đồng thời hớng dẫn Những phenol mà có chứa một nhóm – OH phenol thuéc lo¹i monophenol. đọc tên. VÝ dô: HO. HO. CH3. OH. CH3. CH3 m-Crezol o-Crezol p-Crezol Nh÷ng phenol mµ ph©n tö cã chøa nhiÒu nhãm –OH phenol thuéc lo¹i poliphenol. HO Hoạt động 3: GV giúp HS phát hiện vấn đề: GV photocopy thµnh khæ lín råi treo b¶ng. HO. OH. OH OH OH. OH. OH. OH.

(123) sè liÖu sau lªn b¶ng ®en. §é tan, g/100g (250C)9,5 (250C)2,4 (150C)5,9. (400C)2,4. (400C)3,1. ts, 0C 182 203 286. 203. 191. tnc, 0C 43 12 171. 36. 31. CÊu t¹o C6H5OH p-C6H4(OH)2 C6H5OHp-CH3 C6H5OHm-CH3 C6H5OHo-CH3. Phenol Hi®roquinon. p-Crezol. m-Crezol. o-Crezol. Phenol. Rezoxinol Catechol. GV hái: Tõ sè liÖu cña b¶ng em h·y cho biÕt: C6H5-OH lµ chÊt r¾n hay chÊt láng ë nhiÖt độ thờng. GV: Cho HS quan sát phenol đựng trong lọ thuỷ tinh để HS kiểm chứng lại dự đoán cña m×nh. GV hỏi: Nhiệt độ sôi của C6H5-OH cao hay thấp hơn nhiệt độ sôi của C2H5-OH, từ đó dù ®o¸n C6H5-OH cã kh¶ n¨ng liªn kÕt hi®ro liªn ph©n tö hay kh«ng? GV cñng cè: PhÇn nµy theo SGK.. Hoạt động 4: GV lµm thÝ nghiÖm: Cho phenol rắn vào ống nghiệm A đựng nớc và ống nghiệm B đựng dung dịch NaOH. Quan s¸t: GV giúp HS đặt vấn đề: T¹i sao trong èng nghiÖm A cßn h¹t r¾n phenol kh«ng tan, cßn phenol tan hÕt trong èng B? C¨n cø vµo cÊu t¹o ta thÊy phenol thÓ hiÖn tÝnh axit.. Hi®roquinon. Pirogalol. 3. TÝnh chÊt vËt lÝ: - SGK Phenol cã liªn kÕt hi®ro liªn ph©n tö. O–H... O-H. II. TÝnh chÊt ho¸ häc: 1. TÝnh axit: Ph¶n øng víi kim lo¹i kiÒm (Na, K) C6H5OH + Na  C6H5ONa + 1/2H2 Ph¶n øng víi dung dÞch baz¬ m¹nh: C6H5OH + NaOH  C6H5ONa (tan) + H2O TÝnh axit cña phenol < H2CO3 C6H5ONa + CO2 + H2O  C6H5OH + NaHCO3 ( vẫn đục) Phenol cã tÝnh axit m¹nh h¬n ancol nhng tÝnh axit cña nã cßn yÕu h¬n c¶ axitcacbonic. Dung dÞch phenol kh«ng làm đổi màu quỳ tím. 2. Ph¶n øng thÕ ë vßng th¬m: T¸c dông víi dung dÞch Br2: OH OH Br + 3Br2 (dung dÞch) . Br . Br + 3HBr ( KÕt tña tr¾ng) Phản ứng này đợc dùng để nhận biết phenol. 3. ¶nh hëng qua l¹i gi÷a c¸c nhãm nguyªn tö trong ph©n tö phenol: H O. - CÆp e cha tham gia l/k cña ntö oxi do ë c¸ch c¸c e  cña vßng benzen chØ 1 l/k  nªn tham gia liªn hîp víi c¸c e  cña vßng benzen ( mòi tªn cong). + L/k O-H trë nªn pcùc h¬n, lµm cho ntö H linh động hơn dễ phân li cho một lợng nhá cation H+. Do vËy phenol cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn tÝnh axit. + Mật độ e ở vòng benzen tăng lên làm cho p/ø thÕ dÔ dµng h¬n vµ u tiªn thÕ vµo vÞ trÝ ortho, para. + L/k C-O trë nªn bÒn v÷ng h¬n so víi.

(124) Trong èng nghiÖm A cßn nh÷ng h¹t chÊt rắn là do phenol tan ít trong nớc ở nhiệt độ thêng. Trong èng nghiÖm B phenol tan hÕt lµ do phenol có tính axit đã tác dụng với NaOH t¹o thµnh natri phenolat tan trong níc. C6H5-OH + NaOH  C6H5-ONa + H2O GV đặt vấn đề tiếp: Tính axit của phenol mạnh tới mức độ nào? để trả lời câu hỏi nµy ta lµm thÝ nghiÖm sau: Sôc khÝ cacbonic vµo dd natri phenolat đựng trong ống nghiệm C. Quan sát. Tại sao phenol tách ra làm vẫn đục dd? Hoạt động 5: GV giúp HS phát hiện vấn đề: Căn cứ vào cấu tạo ta thấy mật độ e ở vòng benzen t¨ng lªn lµm cho p/ø thÕ dÔ dµng h¬n vÇ u tiªn thÕ vµo c¸c vÞ trÝ ortho, para. GV giúp HS đặt vấn đề: Làm thế nào để chứng tỏ p/ứ thế vào vòng benzen dÔ dµng h¬n vµ u tiªn thÕ vµo c¸c vÞ trÝ ortho, para. Muèn vËy ph¶i so s¸nh cïng mét ph¶n øng thùc hiÖn ë cïng ®iÒu kiện đối với phenol và benzen. Đó là p/ứ víi níc br«m. Benzen kh«ng p/ø víi níc brôm, còn phenol p/ứ đợc không? ThÝ nghiÖm: Nhá níc br«m vµo dd phenol. Quan s¸t. Mµu níc br«m bÞ mÊt vµ xuÊt hiÖn ngay kÕt tña tr¾ng. Hoạt động 6: GV ph©n tÝch c¸c hiÖu øng trong ph©n tö phenol.. ancol, v× thÕ nhãm –OH phenol kh«ng bÞ thÕ bëi gèc axit nh nhãm –OH ancol.. III. §iÒu chÕ vµ øng dông: 1. §iÒu chÕ: CH(CH3)2 2 CH 2  CH 3 CH . O-O-H C(CH3)2. )  O2 ( kk. Hoạt động 7: OH GV thuyÕt tr×nh vÒ ph¬ng ph¸p chñ yÕu ®iÒu chÕ phenol trong c«ng nghiÖp hiÖn   + CH3 – C – CH3 nay là sản xuất đồng thời phenol và axeton theo sơ đồ phản ứng: O Ngoài ra phenol còn đợc tách từ nhựa than T¸ch tõ nhùa than đá ( s¶n phÈm phô cña đá ( sản phẩm phụ của quá trình luyện than qu¸ tr×nh luyÖn than cèc). cèc…) 2. øng dông: Phenol lµ mét nguyªn liÖu quan träng cña Hoạt động 8: c«ng nghiÖp ho¸ chÊt. Bªn c¹nh c¸c lîi GV cñng cè toµn bµi b»ng c©u hái: Từ cấu tạo của phân tử phenol hãy suy ra ích mà phenol đem lại cần biết tính độc những tính chất hoá học chính mà nó có hại của nó đối với con ngời và môi trờng. thÓ cã? DÆn dß: Häc bµi, lµm bµi tËp SGK trang 228.. Ngµy so¹n: 05/03/2012: TiÕt 59: Bµi 43:. Bµi thùc hµnh sè 5. TÝnh chÊt cña mét vµi dÉn xuÊt halogen, ancol vµ phenol.

(125) Lớp 11C6 11C3 11C2 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu: * HS biÕt: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ mét sè tÝnh chÊt vËt lÝ vµ tÝnh chÊt ho¸ häc cña etanol, glixerol vµ phenol. * HS vËn dông: - TiÕp tôc rÌn luyÖn kü n¨ng tiÕn hµnh thÝ nghiÖm víi lîng nhá ho¸ chÊt. II. ChuÈn bÞ: 1. Dông cô thÝ nghiÖm: - èng nghiÖm. - Giá để ống nghiệm. - Nót cao su mét lç ®Ëy miÖng èng nghiÖm. - KÑp ho¸ chÊt. - èng dÉn thuû tinh th¼ng mét ®Çu vuèt nhän. - èng hót nhá giät. - §Ìn cån. - èng nghiÖm cã nh¸nh. 2. Ho¸ chÊt: - MÉu Na. - Dung dÞch CuSO4 5%, dung dÞch NaOH 10%, 20%. - Etanol khan. - Phenol. - Glixerol. - Dung dÞch br«m, dung dÞch HNO3. - 1,2-®icloetan. III. Gợi ý hoạt động thực hành của HS: Nên chia HS trong lớp ra từng nhóm thực hành, mỗi nhóm từ 4 đến 5 HS để tiến hành thÝ nghiÖm. ThÝ nghiÖm 1: Thuû ph©n dÉn xuÊt halogen. A. ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: Thực hiện nh SGK đã viết, GV lu ý hớng dẫn HS. B. Quan s¸t hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch. ThÝ nghiÖm 2: A. ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: Thực hiện nh SGK đã viết, GV lu ý hớng dẫn HS. B. Quan s¸t hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch. ThÝ nghiÖm 3: Phenol t¸c dông víi NaOH vµ dung dÞch br«m. A. ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm: Thực hiện nh SGK đã viết, GV lu ý hớng dẫn HS. B. Quan s¸t hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch. ThÝ nghiÖm 4: NhËn biÕt ancol, phenol, glixeriol ë c¸c b×nh mÊt nhÉn riªng biÖt. Đây là bài tập giúp HS rèn luyện kỹ năng nhận biết tổng hợp nên đánh giá kết quả thực hµnh cña HS. IV. Néi dung têng tr×nh: Tr×nh bµy tãm t¾t c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, m« t¶ hiÖn tîng, gi¶i thÝch vµ viÕt ph¶n øng? Trình bày tóm tắt cách tiến hành thí nghiệm 4 để nhận biết các lọ mất nhãn. DÆn dß: VÒ nhµ chuÈn bÞ bµi luyÖn tËp..

(126) TiÕt 60: Bµi 42:. Ngµy so¹n:08/03/2012 luyÖn tËp dÉn xuÊt halogen Lớp 11C6 11C3 11C2 Ngaøy daïy I. Mục đích yêu cầu: * HS hiÓu: Ph¶n øng thÕ vµ ph¶n øng t¸ch cña dÉn xuÊt halogen. * HS biÕt: øng dông dÉn xuÊt halogen trong tæng hîp h÷u c¬. * HS biÕt: Tæng kÕt c«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o, tÝnh chÊt vËt lÝ cña nh÷ng hîp chÊt ancol vµ phenol. * HS vËn dông: - Ph©n tÝch kh¸i qu¸t ho¸ néi dung kiÕn thøc trong SGK thµnh nh÷ng kÕt luËn khoa häc, rÌn luyÖn kü n¨ng gi¶i bµi tËp lý thuyÕt vµ tÝnh to¸n. II. ChuÈn bÞ: 1. §å dïng d¹y häc: HS chuÈn bÞ kiÕn thøc vÒ mèi liªn hÖ gi÷a dÉn xuÊt halogen víi hi®rocacbon. 2. Phơng pháp: Đàm thoại nêu vấn đề. III. TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: Trong qu¸ tr×nh tæng kÕt. 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động 1:.

(127) GV cho HS tæng kÕt vÒ hi®rocacbon b»ng c¸ch ®iÒn vµo b¶ng: HÖ thèng ho¸ dÉn xuÊt halogen DÉn xuÊt halogen CxHyX BËc cña nhãm BËc cña dÉn xuÊt halogen b»ng bËc cña nguyªn tö cacbon liªn chøc kÕt víi X. Ph¶n øng thÕ CH3CH2CH2Cl + HO- CH3CH2CH2OH+ Cl-RCH=CHCH2X + NaOH  RCH=CHCH2OH + NaX C6H5Cl + 2NaOH  C6H5ONa + NaCl + HOH t0 cao, P cao Ph¶n øng t¸ch CH3-CH=CH-CH2 + H2O. spc CH3-CH- CH2-CH3 + KOH CH2=CH-CH2-CH3 + H2O spp. Br. Bµi tËp tham kh¶o: 1. Viết các đồng phân lập thể không đối quang của 2-clo-1,3-đimetylxiclohexan và cho biết đồng phân nào không thực hiện đợc phản ứng tách E2. Viết cấu trúc của các sản phÈm t¸ch. Hoạt động 2: GV cho HS ®iÒn vµo b¶ng HÖ thèng ho¸ ancol vµ phenol Ancol. Phenol. O. H O. CÊu tróc. R. H. TÝnh chÊt ho¸ häc. ROH + HA  RA + H2O. TÝnh chÊt ho¸ häc. 2R – OH + 2Na  2R – ONa + H2 t C6H5OH  Br3C6H2OH C2H2n+1OH   C2H2n + C6H5OH  (NO2)3C6H2OH H2O. C6H5OH + HA  kh«ng x¶y ra.. 0. TÝnh chÊt ho¸ häc. §iÒu chÕ. t0. C2H2n+1OH   (C2H2n+1)2O + H2O - Cho anken hîp níc: - Tõ benzen. xt - Tõ cumen. CnH2n + H2O   CnH2n+1OH - Thuû ph©n dÉn xuÊt halogen: t0. RX + NaOH   R – OH + NaX. øng dông Hoạt động 3: Cho HS lµm bµi tËp 3, 6 SGK. Cñng cè: CÇn n¾m v÷ng mèi liªn hÖ vµ chuyÓn ho¸ qua l¹i gi÷a c¸c hi®rocacbon. Bµi tËp tham kh¶o:.

(128) 1. Viết các đồng phân lập thể không đối quang của 2-clo-1,3-đimetylxiclohexan và cho biết đồng phân nào không thực hiện đợc phản ứng tách E2. Viết cấu trúc của các sản phÈm t¸ch. 2. Tõ c¸c anken thÝch hîp h·y ®iÒu chÕ: a. 2-iod-2-metyl pentan. b. 1-br«m-3-metyl butan. c. 1-clo-1-metyl xiclohexan. 3. H·y thùc hiÖn c¸c chuyÓn ho¸ sau: a. Tõ butyl iodua thµnh butan, butanol-1, buten-1. b. Tõ 1,1-®ibrom propan thµnh 2,2-®ibrom propan. c. Tõ 1,3-®iclo propan thµnh 2,2-®iclo propan. 4. H·y viÕt c¬ chÕ, gi¶i thÝch t¸c dông xóc t¸c cña ion iodua trong ph¶n øng t¹o thµnh ancol n-butyl clorua vµ NaOH. TiÕt 61 Ngày Soạn: 12/03/2011 KIEÅM TRA 1 TIEÁT. Lớp Ngaøy daïy. 11C11. 11C5. 11C2. I. MUÏC TIEÂU CUÛA BAØI kiểm tra đánh giá khả năng lĩnh hội kiến thức của các em. qua kết quả giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy cho phù hợp với mưc học của học sinh từng lớp II. CHUAÅN BÒ : Giáo viên chuẩn bị đề. Học sinh ôn luyện trước khi kiểm tra. III. ĐỀ VAØ ĐÁP ÁN Caâu 1 :(3,5ñ) Hoàn thành các phương trình phản ứng sau :. Câu 2(3đ) : Dùng phương pháp hoá học hãy nhận biết các chất sau : C6H6 : C6H5CH3 : C6H5OH : C6H5CH=CH2 Câu 3(3,5đ): Cho 20,2 g hh gồm phenol và rượu thơm đơn A tác dụng với Na dư thu 2,24 lit H2 (đkc) . Mặt khác cũng lượng hh trên trung hòa vừa đủ với 50 ml dd NaOH 2 M . Tìm % ( m ) hh đầu và ctpt A . ĐÁP ÁN. Caâu 1: 1. 2.. 4 CH 3  CH 2OH  HCl  H2 SO CH 3CH 2Cl  H 2O. CH 3CH 2Cl  NaOH    CH 3CH 2OH  NaCl.

(129) 3. 4. 5.. / con CH 3  CH 2Cl  KOH    CH 2 CH 2  HCl dun nóng. CH 2 CH 2  HCl    CH 3CH 2Cl 2 SO4 ( d ) CH 3CH 2OH  H170   CH 2 CH 2  H 2O o C. 3 PO4 CH 2 CH 2  H 2O  H  CH 3CH 2OH to , p. 6.. CH 3  CH  COONa  NaOH  vôitotôi CH 3  CH 2  OH  Na2CO3 |. 7 Caâu 2:. .. OH. C6H6 C6H5CH3 C6H5OH C6H5CH=CH2. ddBr2.  Traéng C6H5OH Maát maøu C6H5CH=CH2 C6H6 C6H5CH3. Caâu 3: nH2 = 0,1 mol nNaOH = 0,1 mol Ta có phương trình phản ứng C6H5OH + NaOH 0,1mol 0,1mol  mC6H5OH = 94*0.1=9.4g.  mröôu = 20.2- 9.4 = 10.8g Ta có phương trình phản ứng C6H5OH + Na 0,1mol 0,1mol ROH + Na 0.1mol R + 17 = 10.8/0.1= 108. Maát maøu C6H5CH3. O Coøn laïi C6H6. C6H5ONa + H2O. C6H5ONa + 1/2H2 0,05mol RONa + 1/2H2 0.05mol.  R = 91u nVaäy A laøC6H5CH2OH.

(130) Ngµy so¹n: 16/03/2011 Ch¬ng IX. TiÕt 62:. an®ehit xeton - axit. Bµi 43 Lớp Ngaøy daïy. An®ehit - Xeton 11C11. 11C5. 11C2. A. Môc tiªu bµi d¹y 1. KiÕn thøc – Kh¸i niÖm vÒ an®ehit, – TÝnh chÊt cña an®ehit. 2. KÜ n¨ng – Viết công thức cấu tạo, gọi tên các anđehit no đơn chức, mạch hở. – Gi¶i bµi tËp vÒ tÝnh chÊt hãa häc cña an®ehit (bµi to¸n vÒ ph¶n øng tr¸ng b¹c). B. ChuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn ChuÈn bÞ thÝ nghiÖm ph¶n øng tr¸ng b¹c cña an®ehit. C¸c c©u hái liªn quan ancol – an®ehit, cho phÇn kiÓm tra bµi cò. 2. Häc sinh – Ôn tính chất của ancol, đặc biệt là tính chất bị oxi hóa của ancol bậc 1, bậc 2. – HS cã thÓ su tÇm nh÷ng lÜnh vùc cã sö dông an®ehit, xeton (GV híng dÉn : mÜ phÈm, tecpen,...) qua s¸ch b¸o, internet,... c. tổ chức hoạt động dạy học TiÕt 62 Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. Tæ chøc t×nh huèng häc tËp GV nªu tÇm quan träng cña an®ehit, xeton trong đời sống, sản xuất A. Andehit Hoạt động 1 : định nghĩa, phân loại, danh pháp GV có thể cho HS nghiên cứu SGK để tìm hiểu về định nghĩa anđehit, sau đó nêu một số thí dụ mét sè chÊt h÷u c¬ cã vµ kh«ng cã nhãm – CHO để HS lựa chọn hoặc đa dới dạng câu hỏi tr¾c nghiÖm nhiÒu lùa chän. GV yªu cÇu HS viÕt CTCT cña mét vµi an®ehit bất kì (Nên lấy các thí dụ có cả anđehit đơn, đa chøc ; no, kh«ng no, th¬m, ...) GV Ngoài đồng phân anđêhit còn có đồng phân khác nh ancol không no có 1 lk đôi, ete không no, xªton….. Hoạt động 2 :Phân loại. A. Andehit I. §Þnh nghÜa, cÊu tróc, ph©n lo¹i, danh ph¸p vµ tÝnh chÊt vËt lÝ: 1. §Þnh nghÜa: Cho c¸c chÊt H-CHO, CH3_CHO, C6H5-CHO, O=CH-CH=O….. HS nhận xét đặc điểm cấu tạo của các chất trên từ đó suy ra định nghĩa. - Chøa nhãm CHO ĐN. Anđêhit là những hợp chất huz cơ mà phân tử cã nhãm CHO liªn kÕt trùc tiÕp vèi nguyªn tö cacbon hoÆc hy®ro. HS viÕt CTCT cña an®ehit cã CTPT C4H8O 2. Ph©n lo¹i.

(131) GV hớng dẫn HS nhận xét so sánh về đặc điểm – HS nghiên cứu SGK, nêu các tiêu chí phân loại, cấu tạo của các anđehit đã nêu : gốc sau đó vận dụng các tiêu chí phân loại đó đối với hi®rocacbon, sè nhãm chøc an®ehit,... các thí dụ đã nêu ở phần trên. -Dùa vµo cÊu t¹o cña gèc hy®rocacbon sè nhãm Yªu cÇu vËn dông c¸c tiªu chÝ ph©n CHO ngời ta phân anđêhit no, không no, thơm; loại đó đối với các thí dụ đã nêu ở anđehit đơn chức, đa chức. phÇn trªn. Vd. Anđêhit no đơn chức , mạch hở có công thức. H-CHO, CH3-CHO…….CnH2n+1CHO.. GV híng dÉn HS vµo c¸i cô thÓ. Hoạt động 3 :Danh pháp Từ tên của một vài anđehit no đơn chức, mạch hở đợc nêu trong bảng 2.1 SGK, GV hớng dẫn HS rót ra c¸ch gäi tªn an®ehit theo 2 c¸ch. Gv lu ý chỉ có một số anđê hit có tên thờng. 3. Danh ph¸p. Hoạt động 4 :Dặc điểm cấu tạo, tính chất vật lý GV giới thiệu đặc điểm cấu tạo của nhóm – CHO vµ m« h×nh cña HCHO. II. §Æc ®iÓm cÊu t¹o, tÝnh chÊt vËt lý 1. §Æc ®iÓm cÊu t¹o. Tªn thêng: an®hit + tª axit t¬ng øng Tên thay thế: anđêhit no đơn chc mạch hở Tªn hy®rocacbon no t¬ng øng víi m¹ch chÝnh + al Lu ý:M¹ch chÝnh lµ m¹ch dµi nhÊt b¾t ®Çu tõ nhãm CHO. HS vận dụng gọi tên các anđehit đã cho. HS nghiªn cøu cÊu t¹o cña nhãm -CH=O : Nhóm CHO có cấu tạo –CH=O . có 1 liên kết đôi C=O, t¬ng tù liªn kÕt C=C trong anken.. 2TÝnh chÊt vËt lý. GV đa ra câu hỏi trắc nghiệm để dạy phần này – tÝnh chÊt vËt lÝ (so s¸nh víi ancol t¬ng øng) GV dïng phiÕu häc tËp HS So sánh nhiệt độ sôi, độ tan trong nớc so với ancol t¬ng øng. Các anđêhit đầu dãy đồng đẳng là chất khí, tantốt trong níc -Các anđêhit tiếp theo là chất lỏng hoặc rắn, độ tan trong níc gi¶m dÇn theo chiÒu t¨ng KLPT -Dung dịch nớc của anđêhit fomic đợc gọi là fomon. Dung dịch có nồng độ 37-40% gọi là fomalin.. Hoạt động 3 : Nghiên cứu tính chất hóa học GV hớng dẫn HS nghiên cứu : Dựa vào đặc ®iÓm nhãm CHO h·y dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc – Ph¶n øng céng : cho HS vËn dông ph¶n øng cộng hiđro vào liên kết đôi C = C của anken ; nhận xét sản phẩm và dẫn đến quan hệ 2 chiều : ancol bËc I ❑ ⃗ an®ehit Yêu cầu HS nhận xét sự biến đổi số oxi hóa của các chất và xác định vai trò của anđehit : chất oxi hãa. – Ph¶n øng oxi hãa an®ehit : GV cÇn híng dÉn cho HS thấy sự biến đổi cấu tạo phân tử từ. III. TÝnh chÊt ho¸ häc 1. Ph¶n øng céng H2. HS vận dụng phản ứng cộng hiđro vào liên kết đôi C = C của anken đối với anđehit. CH3CH=O + H2.......> CH3-CH2-OH TQ RCHO + H2....> RCH2OH. HS phân tích sự biến đổi số oxi hóa của các chất, dẫn đến kết luận : anđehit là chất oxi hóa. -Phản ứng trên có thể dùng để điều chế rợu từ anđêhit. 2. Ph¶n øng oxiho¸ kh«ng hoµn toµn. Hs tiến hành làm thí nghiệm dói sự chỉ đạo của GV. Sau đó nhận xét | HS viÕt ph¬ng tr×nh hãa häc cña ph¶n øng tr¸ng b¹c C an®ehit thµnh axit lµ chuyÓn nhãm H– =O (d¹ng ph©n tö vµ d¹ng ion rót gän) HCHO + 2AgNO3 + H2O + 3NH3....> HCOONH4 + 2NH4NO3 + 2 Ag..

(132) TQ RCHO + 2AgNO3 + H2O + 3NH3....> | cña an®ehit thµnh nhãm HO– C =O trong ph©n RCOONH4 + 2NH4NO3 + 2 Ag + tö axit (trong m«i trêng baz¬ tån t¹i díi d¹ng C¸c qu¸ tr×nh: Ag + 1e....> Ag muối). Yêu cầu HS xác định vai trò của anđehit : HS phân tích sự biến đổi số oxi hóa của các chất, oxi hãa –khö, axit–baz¬. dẫn đến kết luận : anđehit là chất khử. Có thể yêu cầu HS đọc SGK, giải thích cơ sở Phản ứng trên gọi là phản ứng tráng gơng. cña c¸c kÕt luËn vÒ vai trß Khắc sâu sự biến đổi cấu tạo phan tử anđehit qua 2 oxi ho¸ hoÆc khö cña an®ehit. tÝnh chÊt trªn. Chó ý : nªn cho HS viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc Víi c¸c chÊt OXH kh¸c. VÝ dô O2 cña c¶ an®ehit no, kh«ng no, th¬m lµm c¬ së RCHO + O2....> RCOOH. cho bµi axit sau nµy. HS KL vÒ tÝnh chÊt hãa häc cña an®ehit : - võa cã tÝnh oxi hãa, võa cã tÝnh khö. Khi bÞ khö anđêhit -Lµ s¶n phÈm trung gian gi÷a rîu vµ axit Tõ c¸c tÝnh chÊt trªn HS rót ra kÕt luË vÒ tÝnh chất của anđêhit anđêhit GV ra bµi tËp cñng cè: HS nghiªn cøu vµ tr¶ lêi Câu1. Để chứng minh etanal có cả tính OXH và Câu2. Để phân biệt 2 chất lỏng ancol êtylic và anđêhit tÝnh khö, Cho ªtanal ph¶n øng víi axeetic ngêi ta kh«ng dïng ph¬ng phÊp nµo sau? A. AgNO3 trong NH3 vµ H2 A. Cho hai chÊt vµo níc B. AgNO3 trong NH3 vµ Cu(OH)2 B. Cho hai chÊt t¸c dông v¬Ýu Na C.AgNO3 trong NH3 vµ O2 xóc t¸c C. Cho 2 chÊt t¸c dông víi AgNO3 trong NH3 D. CU(OH)2 vµ O2 D. Cho 2 chÊt t¸c dông víi dung dÞch Br2. GV NhËn xÐt vµ cho ®iÓm. E. bài tập củng cố. Gv ra bài tập để kiểm tra kiến thức HS nắm đợc Bµi 1. §Ó chøng minh etanal cã c¶ tÝnh khö vµ tÝnh oxi ho¸, cho etanal t¸c dông víi A. AgNO3 trong NH3 vµ H2.. B. AgNO3 trong NH3 vµ Cu(OH)2. C. AgNO3 trong NH3 vµ O2/xt.. D. Cu(OH)2 vµ O2. Bảng 9.1 Tên của một số anđêhit no, đơn chức, mạch hở C«ng thøc cÊu t¹o H-CH=O CH3- CH=O CH3 – CH2-CH=O CH3-CH2-CH2-CH=O CH3-(CH2)3-CH=O. Tªn thay thÕ Mªtanal £tanal Propanal Butanal pentanal. Tªn th«ng thêng anđêhit fomic anđêhit axêtic anđêhit propionic anđêhit Butiric anđêhit valeric.

(133) Ngµy so¹n: 18/03/2011. TiÕt 63:. Bµi 43 Lớp Ngaøy daïy. An®ehit - Xeton 11C11. 11C5. 11C2. A. Môc tiªu bµi d¹y 1. KiÕn thøc - Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ andehit - hiÓu xeton lµ gi? so s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc andehit víi xeton 2. KÜ n¨ng – Viết công thức cấu tạo, gọi tên các xeton no đơn chức, mạch hở. – Gi¶i bµi tËp vÒ tÝnh chÊt hãa häc cña xeton B. tổ chức hoạt động dạy học C. tiÕn tr×nh d¹y häc Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. Tæ chøc t×nh huèng häc tËp. IV. §iÒu chÕ. anđêhit- xê ton. HS tr¶ lêi vÒ tÝnh chÊt cña ancol bËc I t¸c dông víi chÊt oxihãa. 1. Tõ rîu Oxi hoá rợu bậc 1 thu đợc anđêhit. R-CH2-HO + CuO…..>R-CHO + Cu + H2O. Lu ý ph¶n øng céng H2O vµo axeetilen CH=CH + H2O….> CH3CHO. 2. Tõ hy®r«cac bon HS nghiên cứu SGK để biết đợc phơng pháp công. Hoạt động 1 : Tìm hiểu về điều chế, ứng dụng. – GV yªu cÇu HS liªn hÖ víi tÝnh chÊt cña ancol bậc I để nêu đợc một phơng pháp điều chÕ chung. – Yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK – GV yªu cÇu HS liªn hÖ kiÕn thøc vÒ ph¶n ứng cộng nớc của axetilen (trớc đây đợc ứng dụng điều chế anđehit axetic trong công nghiệp hiện đại điều chế một số anđehit (từ CH 4, từ nghiÖp). C2H4, – Yªu cÇu HS gi¶i thÝch lÝ do cña c¸c ph¬ng CH4= + O2…> HCHO + H2O pháp điều chế đợc sử dụng. 2 CH2=CH2 + O2…..> 2 CH3-CHO..

(134) øng dông V. øng dông GV yªu cÇu c¸c nhãm HS tr×nh bµy nh÷ng hiÓu C¸c nhãm HS tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt vÒ øng biết về ứng dụng của anđehit đã su tầm đợc. dụng của anđehit đã su tầm đợc. GV cã thÓ giíi thiÖu mét sè vËt dông gÇn gòi nh x«, chËu, vá thiÕt bÞ … (® îc s¶n xuÊt tõ nhùa phenolfoman®ehit) ; xµ phßng, níc hoa, ... (sö Bài cũ: Nêu đặc điểm cấu tạo và tính chất hoá học của anđêhit B. Xeton Hoạt động 2 : Tìm hiểu về xeton GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK, hoÆc GV liªn hệ đến thành phần của một số mĩ phẩm (axeton) để dẫn đến yêu cầu học về xeton. So sánh với anđehit : giống và khác nhau về đặc điểm cấu tạo để dự đoán về tính chất của xeton.. HS lªn b¶ng tr¶ lêi c©u hái.. I. §Þnh nghÜa. HS nghiên cứu SGK từ đó biết đợc định nghĩa về xeton. HS nhËn xÐt sù gièng nhau, kh¸c nhau vÒ cÊu t¹o cña xeton so víi an®ehit : cã C=O ; kh¸c R. -Xª ton lµ hîp chÊt h÷u cë mµ ph©n tö cã nhãm C=O liªn kÕt trùc tiÕp víi 2 nguyªn tö cacbon. VD CH3 CO-CH3, CH3-CO-C6H5, CH3-COCH=CH2.. Hoạt động 3. Tính chất hoá học GV híng dÉn HS dù ®o¸n vÒ tÝnh chÊt hãa häc của xeton trên cơ sở những điểm tơng đồng về cÊu t¹o hãa häc : cã nhãm C=O nªn xeton cã. II. TÝnh chÊt ho¸ häc. ph¶n øng céng H2 nh an®ehit.. R  C  R ' H2  R  CH  R ' || | O OH. HS vËn dông viÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc minh häa tÝnh chÊt cña xeton Phản ứng cộng H2 tơng tự anđêhit.. Tõ b¶n chÊt cña ph¶n øng oxi hãa an®ehit vµ tõ cấu tạo phân tử của xeton, hớng dẫn HS nêu đợc điểm khác của xeton so với anđehit : xeton CH3 CO-CH3 + H2…..> CH3-CHOH- CH3. kh«ng cã ph¶n øng tr¸ng b¹c. Khác với anđêhit xêton không tham gia VËn dông viÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc. ph¶n øng tr¸ng g¬ng.. Hoạt động 4 : Điều chế và ứng dụng của xeton GV yªu cÇu HS cã thÓ tù t×m hiÓu th«ng qua tÝnh chÊt cña ancol lµm ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ Hớng dẫn HS đọc SGK hoặc giao nhiệm vụ su tÇm (cã híng dÉn nguån : mÜ phÈm, ®iÒu chÕ t¬ capron,... ). III. §iÒu chÕ.. Hoạt động 5. Củng cố GV cã thÓ yªu cÇu HS nhËn xÐt so s¸nh ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a an®ehit vµ xeton qua c¸c néi dung :. HS so s¸nh, nhËn xÐt, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o thu gän ë d¹ng kh¸i qu¸t ViÕt Pthh cña ph¶n øng ë d¹ng kh¸i qu¸t :. HS vận dụng tính chất của ancol (bị oxi hóa) để nêu ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ an®ehit, xeton. §Æc biÖt HS nhí ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ axeton tõ cumen HS tr×nh bµy kÕt qu¶ su tÇm t×m hiÓu vÒ øng dông cña xeton. OXH ancol bËc hai. R- CHOH-R + CuO…………> R-CO-R + Cu + H2O. Tõ hy®rocacbon.

(135) CÊu t¹o, TÝnh chÊt,.. Yªu cÇu HS viÕt pthh ë d¹ng tæng qu¸t cho c¶ an®ehit, xeton.. R–COR’ + H2 §iÒu chÕ. t o ,xt.    R–CHOHR’. : t o ,xt. R–CHOHR + CuO    R–COR1 + Cu + H2O 1. E. bài tập củng cố. Gv ra bài tập để kiểm tra kiến thức HS nắm đợc Bài 1. Axeton và propanal đều tác dụng đợc với A. Cu(OH)2 trong m«i trêng kiÒm C. H2 cã mÆt xóc t¸c.. B. AgNO3 trong dung dÞch NH3. D. O2 cã mÆt xóc t¸c.. Bµi 2. §Ó ®iÒu chÕ etanal trong c«ng nghiÖp, nªn ¸p dông s¬ nµo sau ®©y ? A. C2H4  C2H6  C2H5Cl  C2H5OH  CH3–CHO. B. C2H4  CH3–CHO. C. C2H4  C2H5Cl  C2H5OH  CH3CHO. D. C2H4  CH3CH2OH  CH3CHO. Bài 3. Cho 50 gam dung dịch anđehit axetic tác dụng với dung dịch AgNO 3 trong NH3 (đủ) thu đợc 21,6 gam Ag kết tủa. Nồng độ phần trăm của anđehit axetic trong dung ph đã dùng là A. 4,4% B. 8,8% C. 13,2% D. 12,8% Bài 4. Oxi hoá không hoàn toàn etilen (có xúc tác) để điều chế anđehit axetic thu đợc hỗn hợp khí X. Dẫn 2,24 lít khí X vào dung dịch bạc nitrat trong NH 3 d đến khi phản ứng hoàn toàn thấy có 16,2 gam bạc kết tña. HiÖu suÊt cña qu¸ tr×nh oxi ho¸ etilen lµ. A . 65%. B. 75%. Tieát 64. C. 85%. D. 95%. Ngày soạn :20/03/2012 Baøi 45. AXIT CACBOXYLIC. Lớp 11C6 11C3 Ngaøy daïy I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: 1. Kiến thức: HS bieát: - Định nghĩa, cách phân loại và gọi tên axit cacboxylic. - Cấu tạo, ứng dụng của axit cacboxylic. 2. Kó naêng: - Gọi tên các axit thành thạo và biết được cấu tạo và tính của axit II. PHƯƠNG PHÁP: đàm thoại, nêu – giải quyết vấn đề, trực quan. IV. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:.

(136) 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, nắm tình hình lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: viết đồng phân và gọi tên anhdehit có công thức phân tử C4H9CHO 3. Học bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS Hoạt động 1: GV: Lấy TD về một số axit cacboxylic: H-COOH, C2H5COOH, HOOCCOOH. Từ TD trên yêu cầu HS khái quát nên định nghĩa axit cacboxylic HS: Axit cacboxylic là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm cacboxyl (-COOH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hidro. Hoạt động 2: GV: Để phân loại axit cacboxylic người ta dựa vào yếu tố nào ? HS: Người ta dựa vào đặc điểm cấu tạo gốc hidrocacbon và số nhóm chức –COOH GV: Yêu cầu HS cho một số TD ứng với từng loại axit tương ứng HS: Cho TD. Hoạt động 3: GV: Nêu cách đọc tên axit cacboxylic theo danh pháp thay thế và tên thông thường HS: Ghi chú GV: Yêu cầu HS nghiên cứu bảng 9.2 và áp dụng đọc tên một số axit ở trên theo tên thông thường và tên thay thế HS: Đọc tên theo quy tắc.. Hoạt động 4: GV:Giải thích cho học sinh biết. NOÄI DUNG I. ĐỊNH NGHĨA, PHÂN LOẠI, DANH PHÁP: 1. Định nghĩa: Axit cacboxylic là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm cacboxyl (-COOH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hidro. Thí duï: H-COOH, C2H5COOH, HOOCCOOH Nhóm cacboxyl (-COOH) là nhóm chức cuûa axit cacboxylic. 2. Phân loại: a) Axit no, đơn chức mạch hở: CnH2n+1COOH (n 0) hay CmH2mO2 (m 1) TD: H-COOH, C2H5COOH…… b) Axit không no, đơn chức, mạch hở: TD: CH2=CH-COOH,…. c) Axit thơm, đơn chức: TD: C6H5-COOH, CH3-C6H4-COOH,… d) Axit đa chức: TD: HOOC-COOH, HOOC-CH2COOH… 3. Danh pháp: a) Tên thay thế: axit + tên hiđrocacbon no tương ứng với mạch chính + “oic” 5 4 3 2 1 TD: CH3-CH-CH2-CH2-COOH CH3 Axit 4-metylpentanoic b) Tên thông thường: Xuất phát từ nguồn gốc tìm ra chúng TD: HOOC-COOH : axit oxalic HOOC-CH2-COOH : axit malonic HOOC-[CH2]4-COOH : axit ađipic II. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO - Nhóm cacboxyl (-COOH) là sự kết hợp.

(137) nhóm cacboxyl (-COOH) là sự kết hợp bởi nhóm cacbonyl (>C=O) và nhóm hidroxyl (-OH). Tương tự như ở ancol và anđehit, caùc lieân keát O-H vaø C=O luoân luoân phân cực về phía các nguyên tử oxi. Ngoài ra nhóm –OH và nhóm >C=O lại có ảnh hưởng qua lại lẫn nhau caëp electron tự do của oxi trong nhóm. bởi nhóm cacbonyl (>C=O) và nhóm hidroxyl (-OH). - Nhoùm –OH vaø nhoùm >C=O laïi coù ảnh hưởng qua lại lẫn nhau: O R. C O. H. - Liên kết giữa H và O trong nhóm –OH phân cực mạnh, nguyên tử H linh động hôn trong ancol, anñehit vaø xeton coù cuøng số nguyên tử C. .. -O H liên hợp với cặp electron  III. TÍNH CHẤT VẬT LÍ: của nhóm C=O làm cho mật độ - Ở ĐK thường các axit cacboxylic đều là electron chuyển dịch về phía nhóm những chất lỏng hoặc rắn. C=O: - Nhiệt độ sôi tăng theo chiều tăng M và O cao hôn caùc ancol coù cuøng M: nguyeân R C nhân là do giữa các phân tử axit O H cacboxylic coù lieân keát hiñro beàn hôn lieân GV: Yêu cầu HS nghiên cứu SGK kết hidro giữa các phân tử ancol. cho biết tính chất vật lí của axit O...H-O cacboxylic CH3- C C- CH3 O-H...O Căn cứ vào bảng 9.2 SGK trang 206 từ đó HS xác định trang thái - Mỗi loại axit có mùi vị riêng. cuûa caùc axit cacboxylic Hoạt động 7: Củng cố - dặn dị - GV: Sử dụng bài tập số 1, 3 SGK trang 211.

(138) Tieát 65. Ngày soạn :22/03/2012 Baøi 45. AXIT CACBOXYLIC. Lớp 11C6 11C3 Ngaøy daïy I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: 1. Kiến thức: HS bieát: - Hiểu tính chất hoá học chung của axit cacboxylic trên cơ sở tính chất cuûa axit axetic. 2. Kó naêng: - Vận dụng tính chất chung của axit và của axit axetic để nêu được tính chất hoá học của axit cacboxylic..

(139) - Viết các phương trình ion rút gọn các phản ứng của axit cacboxylictacs dụng với các chất. II. CHUAÅN BÒ. 1. Dụng cụ: ống nghiệm, bếp cách thuỷ hoặc đèn cồn, máy đo pH hoặc giấy chỉ thị pH. 2. Hoá chất: ancol etylic, axit axetic 0,1M, axit HCl 0,1M, H2SO4 đặc. III. PHƯƠNG PHÁP: đàm thoại, nêu – giải quyết vấn đề, trực quan. IV. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, nắm tình hình lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ: BT 1, 2, 3 SGK trang 203 3. Học bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS Hoạt động 1: GV: Làm thí nghiệm thử tính axit bằng giấy quỳ HS: Quan sát và rút ra kết luận. NOÄI DUNG. IV. TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC 1. Tính axit: a) Trong dung dịch, axit cacboxylic phân li thuận nghịch: CH3COOH  H+ + CH3COODung dịch axit cacboxylic làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ GV: Yêu cầu HS lên bảng viết pthh b) Tác dụng với bazơ, oxit bazơ tạo thành minh họa muối và nước: HS: CH3COOH + NaOH  CH3COONa + CH3COOH + NaOH  H2O CH3COONa + H2O 2CH3COOH + ZnO  (CH3COO)2Zn + 2CH3COOH + ZnO  H2O (CH3COO)2Zn + H2O c) Tác dụng với muối: 2CH3COOH + CaCO3  2CH3COOH + CaCO3  (CH3COO)2Ca + (CH3COO)2Ca + H2O + CO2 H2O + CO2 d) Tác dụng với kim loại trước hidro: 2CH3COOH + Zn  (CH3COO)2Zn 2CH3COOH + Zn  (CH3COO)2Zn + + H2 H2 2. Phản ứng thế nhóm –OH: Phản ứng giữa axit và ancol được gọi là GV: Viết pthh tổng quát và lưu ý HS: phản ứng este hóa. Phản ứng giữa axit và ancol được gọi  t, xt   ’   RCOOH + R OH RCOOR’ + là phản ứng este hóa. H2O HS: Viết pthh cụ thể TD: 0.

(140) CH3 - C - OH + H - O -C2H5 H2SO4 ñaëc t0. O. CH3 -C -O-C2H5 + H2O O etyl axetat. Phản ứng thuận nghịch, xúc tác H2SO4 ñaëc. V. ĐIỀU CHẾ: 1. Phương pháp lên men giấm:. Hoạt động 2: GV: Yêu cầu HS nêu các phương pháp điều chế axit và viết pthh minh men giấm C H OH + O 2 5 2 họa + H O 2 HS: Nêu phương pháp và tự viết pthh 2. Oxi hóa anđehit axetic:. CH3COOH. xt. 2CH3CHO + O2   2CH3COOH 3. Oxi hóa ankan: t , xt 2R-CH2-CH2-R’ + 5O2    2RCOOH + 2R’COOH + 2H2O TD: 0. GV: Cho HS xem sơ đồ ứng dụng trong SGK và yêu cầu các em rút ra ứng dụng của axit cacboxylic. CH3CH2CH2CH3 + 5O2. 4CH3COOH + 2H2O 4.Từ metanol: t , xt CH3OH + CO    CH3COOH VI. ỨNG DỤNG: SGK 0. Hoạt động 3: Củng cố - dặn dị - HS về nhà làm bài tập SGK trang 211 và chuẩn bị trước bài “LUYỆN TẬP”.  180 0 Cxt, 50atm .

(141) Tieát 66:. Ngày soạn :26/03/2011 Baøi 46. LUYEÄN TAÄP ANÑEHIT – XETON – AXIT CACBOXYLIC. Lớp 11C11 11C5 11C2 Ngaøy daïy I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: 1. Kiến thức: Hệ thống hoá kiến thức về đồng phân, danh pháp và tính chất của anđehit, axit cacboxylic. 2. Kó naêng: - Vieát CTCT, goïi teân caùc anñehit, xeton, axit cacboxylic. - Viết PTHH của các phản ứng minh hoạ tính chất hoá học của anđehit, xeâton, axit cacboxylic..

(142) - Vận dụng linh hoạt kiến thức về tính chất để giải các bài tập phân biệt các chất và bài toán hoá học. II. CHUAÅN BÒ: 1. GV: Bảng với các ô trống theo các nội dung ở hai bảng trang 235 và hệ thống câu hỏi để HS hoàn chỉnh kiến thức lấp đầy các ô trống. 2. HS: Ôn tập đồng phân, tính chất hoá học của anđehit, axit. III. PHƯƠNG PHÁP: Đàm thoại, nêu – giải quyết vấn đề, trực quan, thảo luận nhoùm giaûi baøi taäp. IV. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, nắm tình hình lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ: a. Theá naøo laø axit cacboxylic? Vieát CTCT, goïi teân caùc axit coù CTPT C 4H8O2. b. Trình baøy tính chaát hoùa hoïc cuûa axit cacboxylic. Vieát PTHH minh hoïa. 3. Học bài mới: Tieát 1: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS NOÄI DUNG Hoạt động 1: A. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG 1. Caáu taïo – danh phaùp: GV dùng câu hỏi vấn đáp HS để hoàn chænh theo baûng: HS trả lời theo các câu hỏi của GV và laáy thí duï Andeâhit Axit ( R: CxHy; H; -COOH) Caáu taïo R- CHO ( R: CxHy; H; -CHO) R-COOH - Mạch chính bắt đầu từ - Mạch chính bắt đầu từ COOH CHO - Teân = Teân hiñrocacbon no - Teân = Axit + Teân hiñrocacbon no Teân thay tương ứng với mạch chính + tương ứng với mạch chính + oic. theá al Thí duï: HCOOH, CH3COOH Thí duï: HCHO , CH3CHO Axit metanoic, Axit etanoic Metanal etanal - Theo ñaëc ñieåm cuûa R: no, khoâng no, thôm. Phân loại - Theo số lượng nhóm chức trong phân tử: đơn chức, đa chức. - Ancol baäc I  anñehit axit cacboxylic. t0. TD: R-CH2OH + CuO   R-CHO + Cu + H2O, 2RCHO + O2  xt 2RCOOH Ñieàu cheá - Oxi hoá hiđrocacbon TD: CH CH+HOH 2CH3COOH Hoạt động 2:. 4  HgSO 800. xt CH3CHO, 2CH3CHO  . 2. Tính chaát:.

(143) GV dùng hệ thống các câu hỏi để HS trả lời các tính chất quan trọng của anđehit, xeton vaø axit cacboxylic, GV coù theå trình bày thứ tự hoặc dưới dạng bảng: HS trả lời theo các câu hỏi của GV. Và lấy thí dụ minh hoạ về tính chất hoá học ñieàn vaøo baûng. Coâng Anñehit, Xeton R- CHO( R: CxHy; H; -CHO) thức chung R-O-R’ ( R’: CxHy) 1. Tính oxi hoá: Anđehit và xeton bị khử thành ancol. Thí duï: t ,xt  RCH2OH * RCHO + H2    t , Ni Tính * RCOR’+ H2    Rchaát CH(OH)-R’ 2. Tính khử: Anđehit bị oxi hoá thành axit tương ứng. Thí duï: xt * 2RCHO + O2   2RCOOH 0. Axit R- COOH 1. Tính axit: Tác dụng với quì tím, kim loại trước H2, bazơ, oxit bazô, muoái. Thí duï:…. 0. Hoạt động 3: GV cho HS giaûi caùc baøi taäp1, 6, 7, 8 SGK. GV hướng dẫn HS nhận xét và hoàn chỉnh lời giải. Hoạt động 4: Củng cố – dặn dò. - Củng cố: cần nắm vững mối quan hệ giữa các hợp chất hữu cơ: hiđrocacbon với anđehit, xeton và axit cacboxylic. - HS veà nhaø laøm caùc baøi taäp coøn laïi trong SGK vaø chuaån bò hoïc sinh veà nhaø chuẩn kiến thức hôm sau ta làm thử bài traéc nghieäm. 2. Tác dụng với ancol tạo este. Thí duï: RC OOH + H O-R'. II. BAØI TAÄP. t0, xt. RCOOR' + H2O.

(144) Tieát 67:. Ngày soạn :27/03/2011 Baøi 46. LUYEÄN TAÄP ANÑEHIT – XETON – AXIT CACBOXYLIC. Lớp 11C11 11C5 11C2 Ngaøy daïy I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: 1. Kiến thức: Hệ thống hoá kiến thức về đồng phân, danh pháp và tính chất của anđehit, axit cacboxylic. 2. Kó naêng: - Vận dụng linh hoạt kiến thức về tính chất để giải các bài tập trắc nghiệm II. CHUAÅN BÒ: - GV: Chuẩn bị đề trắc nghiêm III. PHÖÔNG PHAÙP: Thaûo luaän nhoùm giaûi baøi taäp traéc nghieäm.

(145) C©u 1 : XÐt c¸c lo¹i hîp chÊt h÷u c¬, m¹ch hë sau : Rợu đơn chức no ( A), andehit đơn chức no (B), rợu đơn chức không no 1 đối đôi (C); andehit đơn chức, không no 1 nối đôi (D). ứng với công thức tổng quát Cn H2nO chØ cã 2 chÊt sau : a. A, B b. B, C c. C, D d. A, D Câu 2 : Đốt cháy một hỗn hợp các đồng đẳng của andehit ta thu đợc một số mol CO2 = số mol H2O thì đó là dãy đồng đẳng. A. Andehit đơn chức no B. Andehit vßng no C. Andehit hai chøc no D. Cả A, B, C đều đúng. Câu 4: Cho hợp chất B: (CH3)2CHCHO. Tên gọi quốc tế của B là: A. 2- Metylpropanal B. Isobutanal. C. Isopropanal. D. Cả A, B đều đúng Câu 3: Cho các chất: HCHO(I); CH3CHO(II); C2H5Cl (III) ; CH3OH (IV) Chiều giảm dần nhiệt độ sôi của các chất: A. (IV) > (III) > (II) > ( I). C. (IV) > (II) > (I) > (III). B. (IV) > (II) > (III) > (I). D. (IV) > (I) > (III) > (II). Câu 4: Cho các chất: Axeton, anđehit axetic, rượu isopropylic. Để nhận biết anđehit axetic ta dùng hóa chất: A. AgNO3/NH3 B. NaOH C. Cu(OH)2/NaOH D. Cả A, C đều đúng. Câu 5: Focmon là dung dịch anđehit focmic trong nước có nồng độ: A. 2-5%. D. 50-70%. B. 10-20%. C. Khoảng 40%. Câu 6: Phát biểu nào sau đây là chính xác? A. Anđehit vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử. B. Anđehit chỉ có tính oxi hóa. C. Anđehit chỉ có tính khử. D. So với rượu tương ứng thì anđehit có nhiệt độ sôi cao hơn. Câu 7: Hóa chất nào sau đây dùng để phân biệt anđehit fomic và anđehit axetic? A. AgNO3/NH3 B. Na. C Na2CO3 D. H2. Câu 16: Hóa chất nào sau đây dùng để phân biệt HCHO và CH2=CHCHO? A. Dung dịch Br2. B. Quỳ tím. C. Không phân biệt được.D. Kali. Câu 8: Hóa chất nào sau đây dùng để phân biệt anđehit fomic và rượu metylic? A. Na. B. AgNO3/NH3. C. Cu(OH)2/NaOH. D. Cả A,B,C. Câu 9: Một hợp chất A có công thức C 3H6O, biết rằng A không phản ứng với Na, nhưng có tham gia phản ứng tráng gương. Công thức cấu tạo đúng của A phải là: A. CH3COCH3. B. C3H5OH. C. CH3CH2CHO. D. CH2=CH-CH2OH. Câu 10: Công thức chung của các axit cacboxylic đơn chức, no, mạch hở là: A. CnH2nO2(n 0). B. CnH2n+1-2kCOOH(n 0). C. CnH2n+1COOH(n 0) D. (CH2O)n. Câu 11: Axit cacboxylic đơn chức, no A có tỉ khối hơi so với ôxy là 2,75. Vậy công thức phân tử của A là:.

(146) A. C2H4O2 .B. C3H6O2.. C. C4H8O2.. D. C4H6O2.. Câu 12: Tên quốc tế của axit cacboxylic có công thức cấu tạo CH3. CH. CH. CH3. CH3. COOH. là: A. Axit 2-metyl - 3 - etylbutanoic. B. Axit 3-etyl - 2 - metylbutanoic. C. Axit - đi -2,3 - metylpentaoic. D. Axit 2,3 - đimetylbutanoic. Câu 13: Độ mạnh của các axit: HCOOH(I), CH3COOH(II), CH3CH2COOH(III), (CH3)2CHCOOH(IV) theo thứ tự tăng dần là: A. I < II < III < IV. B. IV < III < II < I. C. II < IV < III < I. D. IV < II < III < I. Câu 14: Để phân biệt HCOOH và CH3COOH người ta dùng: A. Dung dịch NaOH. B. Na. C. Cả A,B,C đều đúng. D. Ag2O /NH3. Câu 15: Để phân biệt HCOOH và CH2 = CH-COOH người ta dùng: A. Dung dịch Brom. B. AgNO3/NH3. C. Cu(OH)2/NaOH. D. Cả A,B,C đều đúng. Câu 16: Tên gọi của axit CH2 = C(CH3)COOH là: A. Axit 2-metylpropenoic B. Axit 2-metyl- propaoic. C. Axit metacrylic. D. A,C đều đúng. Câu 17: Tên gọi của axit (CH3)2CHCOOH là: A. Axit 2-metylpropanoic. B. Axit isobutyric. C. Axit butyric. D. Cả A, B đều đúng. Câu 18: Để phân biệt CH3COOH và C2H5OH người ta dùng: A. Na. B. Dung dịch Brom. C. NaOH. D. Dung dịch H2SO4. Câu 19: Cho các chất: C2H5Cl (a), CH3CHO (b), CH3COOH (c), CH3CH2OH (d). Nhiệt độ sôi của các chất giảm dần như sau: A. (d) > (b) > (c) > (a). D. (c) > (a) > (b) > (d). B. (a) > (c) > (b) > (d). C. (c) > (d) > (a) > (b). Câu 20: Cho các chất ClCH2COOH (a), BrCH2COOH (b), ICH2COOH (c), FCH2COOH (d). Chiều tăng dần tính axit của các chất trên là: A. (a) < (b) < (c) < (d). B. (b) < (a) < (c) < (d). C. (c) < (b) < (a) < (d). D. (a) < (b) < (d) < (c)..

(147) Tieát 68. Ngày soạn : 28/03/2011 Bài 47. BAØI THỰC HAØNH 6 TÍNH CHAÁT CUÛA ANÑEHIT VAØ AXIT CACBOXYLIC. Lớp 11C11 11C5 11C2 Ngaøy daïy I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: 1. Kiến thức: Kiểm chứng tính chất hoá học của anđehitfomic, axit axetic.: - Phản ứng tráng bạc của anđehit fomic. - Phản ứng của axit axetic với quỳ tím, với natri cacbonat. 2. Kó naêng: Biết cách thực hiện một số thí nghiệm như tráng bạc của andehit fomic, phản ứng của axit axetic. II. CHUAÅN BÒ: 1. Duïng cuï thí nghieäm: - OÁng nghieäm - OÁng nhoû gioït - Coác thuyû tinh 100ml.

(148) - Đèn cồn - Giaù thí nghieäm - Giá để ống nghieäm. 2. Hoá chất: - Anñehit fomic - Axit axetic CH3COOH ñaëc - H2SO4 ñaëc - Dung dòch AgNO31% - Dung dòch NH3 - Dung dòch Na2CO3 - Dung dịch NaCl bão hoà - Giaáy quyø tím * Dụng cụ hoá chất đủ cho HS thực hành cho một nhóm. 3. GV yêu cầu HS ôn tập những kiến thức có liên quan đến các thí nghiệmvề anñehit, axit cacboxylic. III. PHƯƠNG PHÁP: Chứng minh hoặc kiểm chứng lí thuyết bằng thực nghiệm. IV. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, nắm tình hình lớp. 2. Kieåm tra baøi cuõ: BT 2 trang 214 SGK 3. Học bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS I. NOÄI DUNG THÍ NGHIEÄM VAØ CAÙCH TIEÁN HAØNH: Hoạt động 1: GV: - Nêu 2 thí nghiệm HS tieán haønh thí nghieäm trong tiết thực hành nhö trong SGK. - Nhắc lại một số thao tác cũng như một số kĩ thuật trong quá trình thực hành và một số điểm cần lưu ý khi làm thí nghiệm với các hợp chất hữu cơ. Hoạt động 2: Thí nghiệm 1: Phản ứng traùng baïc GV hướng dẫn các nhóm HS tiến hành thí nghiệm HS tiến hành làm thí theo các bước: nghieäm nhö SGK trình - Cho 1 ml dd AgNO3 1% vào ống nghiệm sạch, lắc baøy. nhẹ, sau đó nhỏ từ từ từng giọt dd NH3 2M cho đến khi kết tủa sinh ra bị hòa ta hết. GV yeâu caàu HS quan saùt - Nhỏ tiếp 3 – 5 giọt dd maøu saéc treân thaønh oáng anđehit fomic sau đó đun nhẹ hỗn hợp trong vài nghieäm vaø giaûi thích. phút ở khoảng 60 – 700C..

(149) - Hiện tượng: trên thành ống nghiệm có lớp bạc óng ánh. - Giải thích: Ion Ag+ tạo phức với NH3 phức chất này tan trong nước. Anđehit fomic khử ion Ag+ trong phức chất tạo thành kim loại bạc bám trên thành ống nghiệm. Hoạt động 3: Thí nghiệm 2: Phản ứng của axit axetic với quỳ tím, natri cacbonat. GV hướng dẫn các nhóm HS tieán haønh laøm thí nghieäm nhö SGK trình baøy.. HS tieán haønh laøm thí nghieäm nhö SGK trình baøy: a. Nhúng đầu đũa thuỷ tinh vaøo dung dòch axit axetic 10% sau đó chấm vaøo maåu giaáy quì tím. b. Roùt 2 ml dd axit axetic GV yeâu caàu HS quan saùt đậm đặc vào ống nghiệm hiện tượng, giải thích và đựng 2 ml dd Na2CO3 đặc. Đưa que diêm đang cháy vieát PTHH. vào miệng ống nghiệm. - Hiện tượng: a. Qùy tím chuyển sang màu hồng. b. Có sủi bọt khí CO2 thoát ra làm tắt que diêm đang cháy. 2CH 3COOH  Na2CO3  2CH 3COONa  H 2O  CO2. Hoạt động 6: Công việc sau buổi thực hành GV nhaän xeùt veà buoåi thực hành và hướng dẫn HS thu dọn hóa chất rửa oáng nghieäm vaø duïng cuï thí nghieäm, veä sinh phoøng thí nghieäm. GV yeâu caàu HS noäp. HS thu dọn hóa chất rửa oáng nghieäm vaø duïng cuï thí nghieäm, veä sinh phoøng thí nghieäm vaø noäp tường trình..

(150) tường trình thí nghiệm. NỘI DUNG TƯỜNG TRÌNH THÍ NGHIỆM Tên bài thực hành: Họ và tên học sinh trong nhóm: Lớp: Nội dung tường trình: Cách tiến hành 1. Phản ứng tráng bạc. 2: Phản ứng của axit axetic với quỳ tím, natri cacbonat..

(151) Ngày soạn : 02/04/2011. Tieát 69. OÂN TAÄP HOÏC KYØ Lớp Ngaøy daïy. 11C11. 11C5. 11C2. A. Muïc ñích yeâu caàu: - Hệ thống hoá lại kiến thức cơ bản của học kỳ II. - Viết được các phương trình phản ứng xảy ra. - Vaän duïng lyù thuyeát vaøo moät soá baøi taäp ñònh tính. - Rèn luyện kỹ năng giải toán hoá học. B. Phöông phaùp: Đàm thoại. C. Noäi dung luyeän taäp: I. Lyù thuyeát: 1. Đồng phân, danh pháp: Viết CTCT các đồng phân sau, gọi tên các đồng phân đó C4H10O, C7H8O , 2.Viết PT phản ứng hoá học a.Cho hợp chất có CT sau , Viết pt phản ứng lần lượt xảy ra khi cho tác dụng với Na, NaOH, CH3COOH (H2SO4 ññ) b. Cho hợp chất B có CT. HO. HO CH2 - CH2OH Vieá t pt phản ứng của B lần lượt với Na, HCl, CH3COOH CH2O H ng daãn. Hướ + Tduïng Na laø td treân OH + Tdụng NaOH  chức phenol + Tdụng HCl  Rượu + Tác dụng acid hữu cơ  Rượu 3. Thực hiện dãy chuyển hoá sau C3H8 a) C3H6. b). C3H7OH Heptan  Toluen  Benzylclorua . C3H7Cl. R. benzylic  ald benzoic.

(152) c) Benzen  Phenylclorua  Phenolat Natri  Phenol  Nitrobenzen 4. Xác định CTCT đúng của hợp chất: C4H8O làm mất màu dd Br2 và tác dụng Na giải phóng H 2. Khi oxy hoá nhẹ nhàng cho saûn phaåm: CH2 = CH – CH2 – CHO. Xác định CTCT đúng của C4H8O (Đs: CH2 = CH – CH2 – CH2 – OH ) HD: Td Na  có H linh động. Td Br2  gốc Rượu không no ( 1 nối đôi )  Rượu bậc I Td [O]  ald 5. Nhaän bieát, taùch chaát: a. Nhaän bieát: - C6H6, C6H5OH, C2H5OH - Anilin, benzen, rượu etylic. b. Tách hỗn hợp : benzen, phenol, anilin. 6. Trình bày nguyên tắc điều chế từ rượu bậc thấp  rượu bậc cao. Lấy ví dụ minh hoạ ? II. Bài toán: 1. Chia hỗn hợp rượu gồm rượu metylic và một rượu đồng đẳng làm hai phần bằng nhau. a. Laáy moät phaàn cho Td Na dö  336 ml H2 ( ñkc). Tính số mol mỗi rượu trong ½ hh A biết số mol CH 3OH = 2 lần số mol rượu đồng ñaúng b. Lấy phần thứ hai cho bay hơi và trộn một lượng O 2 dư thu được 5,824 l khí ở 136,5oC , 0,75 at. Sau khi bậc tia lửa điện để đốt cháy thu được 5,376 l khí ở 136,5 oC ; 1atm. Xác định CTPT của rượu đồng đẳng. 2. Trộn 10g dd HCl 7,3% với 10g dd H2SO4 9,8% rồi thêm nước được 100ml dd A. Tính nồng độ mol/lit ion H+ trong dd A. 3. Đốt cháy hoàn toàn 1,08 g hợp chất hữu cơ X thu 0,72 g H 2O. Dẫn toàn bộ khí CO2 sinh ra vào dd Ca(OH)2 0,02M thì được 3 g kết tủa. Đun nóng dd có thêm 2g kết tủa nữa. a. Tìm CTPT X biết X chứa 1 ngtử Oxy b. Tính Vdd Ca(OH)2 caàn duøng . c. Viết CTCT các đồng phân có thể có ứng với CTPT trên, biết chúng đều có vòng benzen. Trong các đồng phân, đồng phân nào tác dụng Na, NaOH.

(153) Ngµy so¹n 10/04/2011 kiÓm tra häc kú II ( §Ò thi chung ) Lớp 11C11 11C2 Ngaøy daïy I. Mục đích: Đánh giá học sinh nắm kiến thức của chơng trình học kỳ II Ph©n lo¹i häc sinh giái, kh¸, trung b×nh, yÕu kÐm II.§Ò kiÓm tra: TiÕt 70:. SỞ GD&ĐT NGHỆ AN TRƯỜNG THPT ĐÔNG HIẾU. ĐỀ THI HỌC KỲ II NĂM HỌC 2010-2011 MÔN: Hoá Học - Khối 11 Thời gian làm bài: 45 phút;. Mã đề thi 456 Họ, tên thí sinh:..........................................................Số báo danh:................................ CH3  CH 2  CH  CH 2  CH3 |. Câu 1: Gäi tªn ancol sau theo danh ph¸p quèc tÕ(tªn thay thÕ) : A. 3etylbutan 4ol B. 2etylbutan 1ol C. Hexanol D. 2,2®ietyletanol. CH2OH. Cõu 2: Một anken tác dụng với HCl sinh ra 2clo  3metylbutan. Xác định tên gọi quốc tế của anken trªn lµ? A. 2metylbut2-en B. 3metylbut1-en C. 3metylbut2-en D. Tªn kh¸c Cõu 3: A là đồng đẳng của benzen có công thức phân tử là C 8H10. Cho biết số đồng phân của A là : A. 3 B. 5 C. 4 D. 6 Cõu 4: Trong các chất đồng phân sau, đồng phân nào có đồng phân hình học ? A. CH2 = CH  CH2  COOHB. CH3  CH = CH  COOH. CH 2  C  COOH |. CH3 C. D. A, B đều đúng Câu 5: Hçn hîp khÝ X gåm 1 ankan vµ m«t anken. Cho 1680 ml X léi chËm qua dung dÞch Br 2 thÊy lµm mất màu vừa đủ dung dịch chứa 4g Br2 và còn lại 1120 ml khí. Mặt khác nếu đốt cháy hoàn toàn 1680 ml X rồi cho sản phảm cháy đi vào bình đựng dung dịch Ca(OH) 2 d thu đợc 12,5g két tủa. CTPT các hiđrocacbon là: A. CH4, C2H4 B. CH4, C3H6 C. C2H6, C2H4 D. C3H8, C3H6 Cõu 6: Cho 2,3 gam một ancol đơn chức X tác dụng với một lợng natri kim loại vừa đủ, thu đợc 0,56 lít H2 (đktc). Xác định khối lợng phân tử của ancol X, đợc : A. 42 gam B. 34 gam C. 46 gam D. 58 gam Cõu 7: Ngời ta khử nớc 7,4g ancol đơn chức no với hiệu suất 80% đợc chất khí. Dẫn khí này vào dung dịch brom thì có 12,8 gam brom tham gia phản ứng. Xác định công thức của ancol trên. A. C3H7OH B. C4H9OH C. C5H11OH D. C2H5OH Câu 8: TÝnh chÊt kh«ng ph¶i tÝnh chÊt ho¸ häc cña hidrocacbon th¬m: A. Khã tham gia ph¶n øng céng B. Tơng đối dễ tham gia phản ứng thế. C. Tơng đối bền vững với các chất oxi hoá. D. Cã mïi th¬m. Cõu 9: Một hỗn hợp gồm có propen và propin. Dùng các hoá chất nào trong số các hoá chất sau để tách riêng đợc hai chất trên ? A. Dung dÞch AgNO3/NH3 vµ dd HCl B. Dung dÞch NaOH C. H2SO4 lo·ng D. C¶ A vµ C. Cõu10: Cho butan2-ol tác dụng với H 2SO4 đặc nóng (ở 180 oC). Hãy cho biết sản phẩm chính là sản phÈm nµo sau ®©y?.

(154) A. CH2 = CH  CH2  CH3. B. CH3  CH = CH  CH3 CH3  CH  CH 2  CH3 |. C. (CH3)2C = CH2. D.. SO4H. Cõu 11:Khi đốt cháy hoàn toàn một ankan bất kì thì tạo ra A. sè mol H2O lín h¬n sè mol CO2. B. sè mol CO2 lín h¬n sè mol H2O. C. sè mol CO2 b»ng sè mol H2O. D. Không xác định được Cõu 12:Anken sau đây có đồng phân hình học : A. pent-1-en. B. 3-metylbut-1-en.. C. 2-metylbut-2-en.. D. pent-2-en.. Câu 13:Cho eten t¸c dông víi dung dÞch kali pemanganat lo·ng, nguéi, t¹o ra s¶n phÈm h÷u c¬ lµ : A. Etilen glicol. B. Etilen oxit. C. Axit oxalic. D. An®ehit oxalic. Cõu 14:Trong phản ứng cộng hiđro vào ankin (ở nhiệt độ thích hợp) : A. dïng xóc t¸c Ni t¹o ra ankan, dïng xóc t¸c Pd/PbCO3 t¹o ra anken. B. dïng xóc t¸c Ni t¹o ra anken, dïng xóc t¸c Pd/PbCO 3 t¹o ra ankan. C. dùng xúc tác Ni hay Pd/PbCO3 đều tạo ra ankan. D. dùng xúc tác Ni hay Pd/PbCO3 đều tạo ra anken. Cõu 15: Benzen phản ứng đợc với : A. brom khan. C. dung dÞch brom khi cã Fe xóc t¸c.. B. dung dÞch brom. D. brom khan khi cã Fe xóc t¸c.. Cõu 16: Đốt cháy hoàn toàn một hiđrocacbon X thu đợc 4,48(l) CO2 (đktc) và 5,4g H2O. CTPT của X lµ : A. CH4.. B. C2H6.. C. C4H12.. D. Kh«ng thÓ x¸c. định Cõu 17: Chất nào sau đây không phản ứng đợc với dung dịch AgNO 3/NH3 ? A. CH  CH. B. CH  C – C2H3. C. CH3 – C  C – CH3. Cõu 18: Monome dùng để tổng hợp PVC là : A. CH2 = CHCl B. CCl2 = CCl2 C. CH2 = CHCH2Cl Câu 19: So s¸nh tÝnh axit cña phenol vµ cña ancol : A. TÝnh axit cña ancol m¹nh h¬n. B. TÝnh axit cña phenol m¹nh h¬n. C. TÝnh axit cña phenol vµ cña ancol xÊp xØ nhau. D. Cha kết luận đợc vì phụ thuộc vào phenol và ancol cụ thể. Câu 20: Phenol kh«ng ph¶n øng víi A. Na B. NaOH. C. HCl. Cõu 21: Số đồng phân phenol có công thức phân tử C 7H8O là ? A. 1 B. 2 C. 4. D. C¶ A.B và C D. CF2 = CF2. D. dd Br2 D. 3. Cõu 22: Cho natri phản ứng hoàn toàn với 18,8g hỗn hợp 2 ancol no đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng sinh ra 5,6 lít khí hiđro (đktc) công thức phân tử hai ancol là : A. CH3OH, C2H5OH. B. C3H7OH, C4H9OHC. C2H5OH vµ C3H7OH. C4H9OH, C5H11OH. Câu 23: Cho 4,6g ancol ®a chøc no t¸c dông víi Na (d) sinh ra 1,68 lÝt khÝ H 2 (®ktc); MA  92 ®vC. CTCT cña A lµ : A. C3H5(OH)3 B. C4H8(OH)2 C. C3H6(OH)2 D. C2H4(OH)2 Câu 24: Hçn hîp khÝ A gåm 2 hidrocacbon X,Y(thÓ khÝ ë ®iÒu kiÖn thêng) m¹ch th¼ng, lÊy 268,8 ml hçn hîp A cho tõ tõ qua b×nh níc Br2 d thÊy cã 3,2 g Br2 ph¶n øng, kh«ng cã khÝ tho¸t ra khái b×nh níc Br2. MÆt khác đốt cháy hoàn toàn 268,8ml hỗn hợp A thì thu đợc 1,408g CO2. (Các thể tích khí đo ở đktc) CTPT của X ,Y lµ : A. C2H4 vµ C3H4 B. C2H4 vµ C4H4 C. C4H8 vµ C2H2 D. cả A,B,C đều đúng.

(155) CH 3 . Câu 25: ChÊt A. 2,2-®imetylbut-1-in. CH3 | C  | CH 3. C  CH. cã tªn lµ g× ? B. 2,2-®imeylbut-3-in. C. 3,3-®imeylbut-1-in. D. 3,3-®imeylbut-2-. in ( Cho M của C= 12, H=1, O=16, Ag=108, S=32, N=14, Br= 80) -hết-. Ngµy so¹n:25/11/2010 TiÕt 32:. Ph¶n øng h÷u c¬ Lớp 11C3 11C6 Ngaøy daïy. I. Môc tiªu bµi häc: Kiến thức Biết được : Sơ lược về các loại phản ứng hữu cơ cơ bản : Phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách. Kĩ năng Nhận biết được loại phản ứng thông qua các phương trình hoá học cụ thể. B. Trọng tâm:  Phân loại phản ứng hữu cơ cơ bản : Thế, cộng, tách ... III. Tổ chức hoạt động dạy học: 1. ổn định lớp: 2. KiÓm tra bµi cò: HS lªn b¶ng lµm bµi tËp 6 vµ 8 SGK. 3. TiÕn tr×nh: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: GV: Nh¾c l¹i c¸c ph¶n øng th¬ng gÆp trong ph¶n øng cña c¸c hîp chÊt v« c¬ vµ yªu cÇu HS nªu c¸c ph¶n ứng đã gặp trong các hợp chất hữu c¬.. Hoạt động của trò I. Ph©n lo¹i ph¶n øng h÷u c¬ 1. Ph¶n øng thÕ CH4 + Cl2 ⃗ as CH3Cl + HCl CH3COOH + C2H5OH ⃗ t o , xt CH3COOC2H5 + H2 O C2H5OH + HBr ⃗ t o , xt C2H5Br + H2O §Þnh nghÜa: SGK..

(156) Hoạt động 2: GV dïng m¸y chiÕu hoÆc cho HS quan s¸t ë SGK p/ø cña Cl2 víi CH4 vµ ph¶n øng cña C2H5OH vµ CH3COOH, C2H5OH víi HBr.. 2. Ph¶n øng céng: VD 1: C2H4 + Br2  C2H4Br2 VD 2: C2H2 + HCl ⃗ HgCl2 , t o C2H3Cl §Þnh nghÜa: SGK 3. Ph¶n øng t¸ch: VD 1:. Hoạt động 3: TiÕn tr×nh phÇn nµy t¬ng tù nh trªn ⃗o cho ph¶n øng céng vµ ph¶n øng CH2-CH2 H 2 SO 4 , t CH2=CH2 + H2O t¸ch. H OH. Hoạt động 4: ?Có nhận xét gì về đặc điểm của p/ trong ho¸ häc h÷u c¬?. VD 2:. CH3-CH2-CH2-CH3. CH3-CH=CH-CH3 + H2 CH2=CH-CH2-CH3 + H2. §Þnh nghÜa: SGK II. §Æc ®iÓm cña ph¶n øng ho¸ häc trong ho¸ häc h÷u c¬ VD: Na +HCl (p/ ngay lËp tøc ) C2H5OH + CH3COOH(p trong vµi giê) -P/ hc¬ thêng x¶y ra chËm. Cñng cè bµi: - P/ hc¬ thêng sinh ra hæn hîp s¶n phÈm Lµm bµi tËp 2, 3 SGK DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp 1, 3 SGK.

(157)

Giao an 12

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về