Tính toán giá trị hiện tại ròng
Giải thích: phương pháp giá trị hiện tại ròng dựa trên ý niệm rằng tiền thu
được hôm nay có giá trị lớn hơn giá trị của cùng khoản tiền đó nhưng thu được trong
tương lai. Đó là bởi vì tiền nắm trong tay ngày hôm nay có thể đem đi đầu tư để
kiếm lợi nhuận. Trong ví dụ của chúng tôi, dự đoán rằng mở rộng nhà máy sẽ tạo
nên dòng tiền ròng là tăng 114.462 USD từ năm thứ I đến năm thứ 5; tăng 264.462
USD từ năm thứ 6 đến năm thứ 10 (Dòng tiền tăng sau 5 năm bởi vì khoản tiền vay
đã được trả). Câu hỏi ta cần trả lời là: Giá trị hôm nay của dòng tiền sau khi trừ đi
1.000.000 USD chi phí đầu tư ban đầu là bao nhiêu? Chúng tôi đã chỉ ra câu trả lời
trong ví dụ bằng cách sử dụng một tỷ lệ lãi suất 10%, và trong các phần tiếp theo,
chúng tôi sẽ giải thích kỹ hơn về khái niệm và dẫn giải cách tính giá trị hiện tại ròng.
Chiết khấu: là quá trình đưa giá trị của khoản tiền sẽ được nhận trong tương
lai về thời điểm hôm nay. Câu trả lời cho câu hỏi "dùng tỷ lệ chiết khấu nào" không
đơn giản. Trong ví dụ của chúng ta tỷ lệ đó là 10% bởi vì đó là tỷ lệ thu nhập trung
bình trên vốn đầu tư trong 3 năm đã qua của công ty có dự án đang được đánh giá.
Một cách khác để lựa chọn tỷ lệ là bắt đầu bằng tỷ lệ chuẩn (là tỷ lệ định ra chuẩn
mực), chẳng hạn như tỷ lệ trái phiếu chính phủ rồi cộng thêm một yếu tố để thấy
rằng một công ty cần sử dụng một tỷ lệ cao hơn bởi vì thông thường đầu tư vào một
công ty thì rủi ro lớn hơn đầu tư vào trái phiếu chính phủ.
Có một nguyên tắc cơ bản trong việc lựa chọn tỷ lệ chiết khấu đó là: mọi quyết
định đầu tư đều có nghĩa là thực hiện một sự lựa chọn. Vì vậy, ta nên chọn một tỷ lệ
chiết khấu để có thể giúp công ty so sánh mức thu nhập từ những sự lựa chọn khác
nhau này. Tỷ lệ được lựa chọn cũng có thể là tỷ lệ mục tiêu và mục tiêu đó là: mức
thu nhập lý tưởng mà một công ty muốn đạt được từ mọi khoản đầu tư của nó.
Trong phương pháp giá trị hiện tại ròng, dòng tiền vào và ra dự tính từ khoản
đầu tư vào tài sản mới dài hạn được chiết khấu về thời điểm hiện tại bằng cách sử
dụng một tỷ lệ chiết khấu chọn trước. Chỉ có các dự án có giá trị hiện tại ròng dương
là chấp nhận được bởi vì thu nhập từ các dự án này cao hơn tỷ lệ chiết khấu lựa
chọn.
Cách tính: giá trị hiện tại có thể được tính bằng nhiều cách khác nhau: Từ một
bảng giá trị hiện tại thường kèm theo các tài liệu về kế toán và kinh doanh, bằng
cách sử dụng một bảng trượt như Excel; hay sử dụng công thức và máy tính để tính
giá trị hiện tại của dòng tiền ròng sau đó cộng kết quả lại.
Công thức để tính giá trị hiện tại, PV, là:
PV = (Giá trị tương lai, FV) / (1 +
i)n
Trong đó: i = tỷ lệ chiết khấu đã chọn và n = số năm hoặc số kỳ mà dòng tiền
được tạo ra. Chúng ta có thể dùng công thức này để tính giá trị hiện tại hàng năm từ
dự án trong ví dụ của chúng tôi. Nghĩa là trong năm thứ 3, người ta dự tính rằng 1
dòng tiền trị giá 114.462 USD, giá trị tương lai sẽ được tạo ra.
Để tính giá trị hiện tại với tỷ lệ 10% chúng tôi áp dụng công thức:
PV = 114.462/(1+0,10)3 = 85.996
Trong bảng sau đây, chúng tôi đã tuân theo một quy trình hơi khác một chút:
chúng tôi đã sử dụng công thức để tính giá trị hiện tại của 1 USD sẽ thu được trong
mỗi năm của khoảng thời gian 10 năm tiếp theo. Chúng tôi đã sử dụng 2 tỷ lệ chiết
khấu khác nhau, 10% vì đó là tỷ lệ thu nhập trên đầu tư trung bình của công ty có
dự án đang được đánh giá trong ví dụ của chúng tôi và 12% để chỉ rõ giá trị hiện tại
sẽ giảm như thế nào khi tỷ lệ lãi suất tăng lên. Sau đó, chúng tôi đã nhân giá trị hiện
tại của 1 USD cho mỗi năm với dòng tiền hàng năm và cộng kết quả để tính ra được
giá trị hiện tại ròng cho cả vòng đời dự án đầu tư.
Năm Dòng tiền
ròng
PV của
1USD với
tỷ lệ 10%
PV của
1USD với tỷ
lệ 12%
PV của dòng
tiền hàng
năm với tỷ
lệ 10%
PV của dòng
tiền hàng
năm với tỷ lệ
12%
Chi phí ban
đầu
-
1.000.000
-
1.000.000
-
1.000.000
Năm 1 114.462 0,909 0,893 104.046 102.215
Năm 2 114.462 0,826 0,797 94.546 91.226
Năm 3 114.462 0,751 0,712 85.961 81.497
Năm 4 114.462 0,683 0,636 78.178 72.798
Năm 5 114.462 0,621 0,567 71.080 64.900
Năm 6 264.462 0,564 0,507 149.157 134.082
Năm 7 264.462 0,513 0,452 135.669 119.537
Năm 8 264.462 0,467 0,404 123.504 106.843
Năm 9 264.462 0,424 0,361 112.132 95.471
Năm 10 264.462 0,386 0.322 102.082 85.157
894.620 56.355 -46.274
Tóm tắt: ứng dụng của phương pháp tỷ lệ thu nhập trên đầu tư đối với việc
đánh giá chi phí vốn gồm những bước sau:
- Tính toán tất cả các dòng tiền vào và ra gắn với mỗi khoản chi phí được xem
xét;
- chiết khấu dòng tiền trong tương lai bằng cách dùng tỷ lệ thu hồi đầu tư mà
công ty đòi hỏi để xác định giá trị hiện tại ròng; và
- duyệt các dự án hoặc chi phí có giá trị hiện tại ròng dương vì điều đó có nghĩa
là chi phí hay dự án đó đạt mức cao hơn so với tỷ lệ thu hồi đầu tư được nêu ra.
Tỷ suất nội hoàn: phương pháp tỷ suất nội hoàn để đánh giá chi phí đầu tư là
quá trình chiết khấu tương tự; tuy nhiên, không sử dụng tỷ lệ chọn trước. Thay vào
đó, sử dụng một tỷ lệ làm cho giá trị hiện tại ròng của tất cả các dòng tiền mặt bằng
không. Sau đó, công ty có thể duyệt một chi phí vốn mà tỷ lệ hoàn vốn nội bộ bằng
hoặc lớn hơn tỷ lệ yêu cầu hoặc tỷ lệ mục tiêu của công ty. Phương pháp này giúp ta
so sánh các dự án trên cơ sở các tỷ lệ.
Việc tìm tỷ lệ làm cho giá trị hiện tại ròng của dòng tiền tương lai bằng không
là một quá trình thử và xác định sai số. Với bảng giá trị hiện tại, một người có thể
dùng các tỷ lệ khác nhau cho đến khi giá trị ròng hiện tại bằng hoặc gần bằng
không. Trong ví dụ của chúng tôi, chúng tôi đã chiết khấu dòng tiền tương lai bằng
hai tỷ lệ. Bạn có thể thấy ở bảng trên đây là nếu công ty có tỷ lệ yêu cầu là 12 %,
giá trị hiện tại ròng có thể có giá trị âm; có nghĩa là tỷ lệ thu nhập của dự án không
đến 12%. Thực tế tỷ suất nội hoàn đó là 11,06%.
Sử dụng Excel: các chương trình làm việc với bảng như Microsoft Excel trong
Window 95, phiên bản 7, sẽ đơn giản hoá tối đa việc tính toán cần chiết khấu. Khi
tác giả giảng dạy ở Việt Nam vào tháng 6 năm 1998, nhiều học viên nói rằng họ rất
hay sử dụng Excel. Để tính giá trị hiện tại ròng và tỷ suất nội hoàn khi dùng Excel
hãy bắt đầu bằng cách nháy vào thanh công cụ và sau đó là Add-Ins. Bạn cần phải
chắc chắn rằng Analysis Tool Pack đã được kiểm tra. Ngay khi làm điều này bạn có
thể thấy màn hình Help sẽ rất có ích, chẳng hạn những ví dụ được nêu ra cả về cách
tính giá trị hiện tại ròng và tỷ suất nội hoàn.
Chúng ta có thể điền các số liệu về dòng tiền mặt từ ví dụ mà chúng ta đã xem
xét vào một bảng Excel và sau đó đưa công thức vào bằng cách dùng các bảng
Excel. Excel sẽ cho biết cách nhập thông tin như sau:
A
Dòng tiền mặt của dự án
1.
-1.000.000
2.
114.462
3.
114.462
4.
114.462
5.
114.462
6.
114.462
7.
264.462
8.
264.462
9.
264.462
10.
264.462
11.
264.462
12.
=NPV(10%, A2:A11)
+A1
13.
=IRR(A1:A11)
Khi công thức giá trị hiện tại ròng và tỷ suất nội hoàn được ghi tương ứng vào
cột 12 và 13, Excel sẽ ghi kết quả bằng số. Lợi ích của việc sử dụng phần mềm này
là ngay sau khi các số liệu cơ sở được nhập vào, bạn có thể thay đổi bất kỳ một con
số nào - ví dụ như số liệu về dòng tiền hoặc tỷ lệ chiết khấu - và chương trình sẽ
ngay lập tức cho bạn thấy ảnh hưởng của những thay đổi đó đối với những con số
khác.