Tài liệu Nguy cơ do tiền sản giật doc

Nguy cơ do tiền sản giật
Tiền sản giật là một bệnh nặng khi mang thai, có thể gây sản giật với diễn
biến nặng như hôn mê, đột quỵ, phù phổi cấp, nếu không điều trị kịp thời có
thể tử vong mẹ và con. Tiền sản giật có liên quan đến những bất thường của
sự tự điều chỉnh tuần hoàn não, làm tăng nguy cơ đột quỵ khi chỉ số huyết áp
gần như bình thường. Có khoảng 5-7% phụ nữ có thai mắc tiền sản giật.
Nguyên nhân gây tiền sản giật
Có nhiều nguyên nhân gây tiền sản giật như: những
thai phụ bị nhiễm độc thai nghén, tăng huyết áp, các
bệnh thận mạn tính, rối loạn tâm thần và nội tiết,
con so, sinh đôi và đa thai, đái tháo đường, tiền sử
bệnh thận hoặc tăng huyết áp mạn tính, tiền sử đã
mắc tiền sản giật, thai phụ cao tuổi (trên 35) hoặc
quá thấp (dưới 16 tuổi), béo phì, đột biến do yếu tố
V Leiden, gen angiotensinogen T235, hội chứng
kháng thể kháng phospholipid, do thời tiết giá rét,
ẩm ướt...
Biểu hiện tiền sản giật như thế nào?
Tiền sản giật gồm các rối loạn: tăng huyết áp và
protein niệu kèm theo các rối loạn chức năng hệ
thần kinh trung ương như đau đầu, nhìn mờ, cơn co
giật, hôn mê. Tiền sản giật nhẹ có protein niệu
khoảng 1-2g, phù nhiều, tăng cân lên chừng 3-4 kg, tiểu ít, huyết áp lên tới
170/100mmHg, nhức đầu. Thai phụ bị tiền sản giật nhẹ khi được chẩn đoán bị
tăng huyết áp, protein niệu và phù trở lại mà không có bằng chứng tiền sản giật
nặng. Nếu không chữa trị khẩn trương có thể tiến triển thành tiền sản giật nặng.
Tiền sản giật nặng protein niệu 2-3g hay cao hơn, phù nhiều, thai phụ tăng hàng
chục kg, huyết áp tăng cao, có khi đến 190/100 mmHg, tiểu ít, nhức đầu nhiều
nhưng uống thuốc gì cũng không đỡ; mờ mắt, phù võng mạc hay xuất huyết võng
mạc; toàn thân mệt mỏi, hốt hoảng, bơ phờ... Hậu quả là tổn thương nội mô của
nhiều cơ quan. Nếu protein niệu cao hơn 5g/24 giờ, thiểu niệu hay suy thận, phù

phổi, tổn thương tế bào gan, giảm tiểu cầu dưới 1000.000/microlit hay đông máu
nội mạch lan tỏa; có biểu hiện của hội chứng HELLP bao gồm: tan huyết, men gan
tăng, tiểu cầu thấp là một dạng đặc biệt của tiền sản giật nặng, đây là nguyên nhân
chính dẫn đến bệnh và tử vong của tiền sản giật.

Quản lý thai nghén là biện pháp tốt để
phòng tránh tiền sản giật.

Chữa trị và phòng bệnh tiền sản giật
Thai phụ bị tiền sản giật sẽ phục hồi trong vòng vài tuần sau khi sinh. Trường hợp
bị tiền sản giật khi tuổi thai nhỏ hơn 37 tuần, nếu để người mẹ sinh có thể giảm tỷ
lệ bệnh của mẹ nhưng gây nguy cơ sinh non cho thai. Điều trị tiền sản giật đòi hỏi
thầy thuốc phải cân nhắc giữa sức khỏe của mẹ và của thai, phải quyết định sao
cho có cơ hội tốt nhất cho thai nhi còn sống. Đối với thai phụ bị tiền sản giật nhẹ
có thể xử lý: cho nằm nghỉ, theo dõi chặt chẽ huyết áp và chức năng thận, theo dõi
sát sức khỏe thai nhi. Những trường hợp thai phụ bị tiền sản giật nặng, nếu thai
trên 32 tuần tuổi thì nên cho sinh sớm. Điều trị tiền sản giật nặng khi thai còn xa
kỳ sinh có thể có lợi cho thai nhi nhưng gây nguy cơ cao cho thai phụ. Khi đó nên
quản lý thai phụ ở các trung tâm chăm sóc chuyên khoa tuyến tỉnh, nơi có bác sĩ
chuyên khoa sản chăm sóc cho mẹ và thai, có đủ điều kiện xử trí các tai biến.
Đối với thai phụ bị tiền sản giật nặng, phải điều trị tích cực chứng tăng huyết áp để
làm giảm nguy cơ tai biến mạch máu não.
Có thể dùng Labelatol hay hydralazin truyền tĩnh mạch là hai thứ thuốc thường
dùng nhất để xử lý tiền sản giật. Cũng có thể dùng thuốc chẹn kênh canxi. Tuân
thủ nguyên tắc là giảm huyết áp động mạch từ từ để tránh giảm huyết áp và giảm
lượng máu đến thai. Tránh dùng những chất ức chế men chuyển angiotensin cũng
như những chất chẹn thụ thể angiotensin trong ba tháng giữa và ba tháng cuối của
thai kỳ vì ảnh hưởng có hại cho sự phát triển của thai nhi. Thai phụ điều trị bằng
những chất ức chế men chuyển angiotensin thường bị ít dịch ối, có lẽ là do giảm
chức năng thận của thai nhi.

Để điều trị và phòng ngừa cơn sản giật có thể dùng magiê sunphat vì hiệu quả tốt
hơn hẳn phenitoin và diazepam. Magiê có thể ngừa cơn sản giật bằng cách tương
tác với các thụ thể N-Methyl-D-asparate (NMDA) trong hệ thần kinh trung ương.
Do khó dự đoán được cơn sản giật trong những ca bệnh nặng nên khi đã quyết
định cho sinh thì tất cả thai phụ đã chẩn đoán tiền sản giật nên được điều trị bằng
magiê sunphat.
Quản lý thai nghén tốt, phát hiện và điều trị tích cực các trường hợp tiền sản giật là
cách tốt nhất để ngăn chặn bệnh tiến triển thành sản giật, hạn chế tai biến năng cho
cả mẹ và thai nhi.