Tiet 30 Bai 29 Benh va tat di truyen

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy d¹y: 30.11.2010 TiÕt 30 Bµi 29: bÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi I. Môc tiªu 1. KiÕn thøc - Phân biệt đợc bệnh, tật di truyền. - Nhận biết bệnh nhân Đao và bệnh nhân Tớcnơ qua các đặc điểm hình thái. - Trình bày đợc đặc điểm di truyền của bệnh bạch tạng, bệnh câm điếc bẩm sinh và tật sáu ngãn tay. - Nêu đợc nguyên nhân của các tật, bệnh di truyền và đề xuất đợc 1 số biện pháp hạn chế ph¸t sinh chóng. 2. KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng thu thập và xử lí thông tin, quan sát, phân tích, so sánh để tìm hiểu về một số bÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi. - Kĩ năng trình bày và hoạt động hợp tác nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục cho học sinh thái độ đấu tranh chống lại các tác nhân gây bệnh và tật di truyền cho con ngời. Tự đề ra và tuyên truyền các biện pháp phòng tránh bệnh và tật di truyền II. chuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn: - Tranh phãng to bé NST cña ngêi b×nh thêng, bé NST vµ ¶nh bÖnh nh©n §ao, bÖnh nh©n Tícn¬ (H 29.1, 2). H×nh ¶nh vÒ bÖnh b¹ch t¹ng. Mét sè dÞ tËt bÈm sinh ë ngêi (H 29.3). H×nh ảnh về 1 số tác nhân vật lí, hóa học, ... gây đột biến gen và đột biến NST ở Ngời. - M¸y chiÕu, mµn h×nh (MH). 2. Häc sinh: - Ôn lại kiến thức đã học về Đột biến, phơng pháp nghiên cứu di truyền ở ngời. - T×m hiÓu tríc bµi 29. Vë bµi tËp sinh häc 9. - Tranh ¶nh, t liÖu su tÇm vÒ c¸c bÖnh, tËt di truyÒn vµ biÖn ph¸p h¹n chÕ chóng. Iii. ph¬ng ph¸p d¹y häc - Phơng pháp quan sát, tìm tòi, phân tích; vấn đáp, thảo luận nhóm. IV. Hoạt động dạy- học 1. KiÓm tra bµi cò: Làm bài tập trắc nghiệm: Lựa chọn phơng án đúng trong các câu sau: 1. C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ë ngêi lµ: a. Phơng pháp lai và gây đột biến. b. Phơng pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh. c. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ph¶ hÖ. d. C¶ b và c. 2. Lo¹i biÕn dÞ nµo sau ®©y thêng cã h¹i cho b¶n th©n sinh vËt? a. BiÕn dÞ tæ hîp. b. Thêng biÕn. c. Đột biến gen và đột biến NST. * Đặt vấn đề: - nh phần giới thiệu đầu bài SGK/82. - Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a bÖnh, tËt th«ng thêng vµ bÖnh, tËt di truyÒn? Nguyªn nh©n g©y ra c¸c bÖnh vµ tËt di truyÒn.. 2. bµi míi Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Néi dung I. Mét vµi bÖnh di truyÒn ë ngêi 1. BÖnh §ao vµ bÖnh Tíc n¬: - ChiÕu tranh H 29.1, 2 lªn MH. Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ bÖnh §ao vµ bÖnh - §éc lËp quan s¸t vµ ph©n tÝch néi dung tranh, Tícn¬: thu thËp th«ng tin vÒ 2 bÖnh di truyÒn. - Y/c HS quan s¸t tranh, tr¶ lêi c©u hái sau: - Đại diện 1 – 2 HS xác định trên tranh. + §iÓm ≠ nhau gi÷a bé NST cña bÖnh nh©n C¶ líp theo dâi, nhËn xÐt vµ bæ sung ý kiÕn tr¶ lêi: §ao vµ bé NST cña ngêi b×nh thêng? Bé NST ë bÖnh nh©n §ao: cã 3 NST 21. + §iÓm ≠ nhau gi÷a bé NST cña bÖnh nh©n + + ë bÖnh nh©n Tícn¬: cÆp NST 23 chØ cã 1 Tícn¬ vµ bé NST cña ngêi b×nh thêng? NST giíi tÝnh OX (N÷ giíi)..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Nhận xét và thống nhất ý kiến trả lời đúng. - ChiÕu 1 sè ¶nh vÒ bÖnh nh©n §ao vµ bÖnh nh©n Tícn¬ lªn MH. - Y/c c¸c nhãm th¶o luËn, hoµn thµnh bµi tËp trªn phiÕu häc tËp. - Y/c c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ th¶o luËn. - Tổng hợp ý kiến các nhóm, thống nhất đáp án đúng (chiếu trên MH). - Y/c các nhóm tiếp tục thảo luận để trả lời c©u hái sau: + Vì sao bệnh Đao và bệnh Tớcnơ đợc gọi lµ bÖnh di truyÒn? + TØ lÖ ngêi m¾c bÖnh §ao vµ bÖnh Tícn¬? + Nguyªn nh©n g©y ra bÖnh §ao vµ bÖnh Tícn¬? - Tæng hîp ý kiÕn c¸c nhãm, nhËn xÐt vµ ph©n tÝch thªm vÒ c¬ chÕ ph¸t sinh bÖnh §ao và bệnh Tớcnơ quan sơ đồ minh họa. - ChiÕu h×nh ¶nh vÒ trÎ bÞ m¾c bÖnh §ao ë ViÖt nam, më réng thªm nguyªn nh©n g©y bệnh: các bà mẹ khi sinh con độ tuổi cao.. - Quan s¸t tranh, kÕt hîp thu thËp th«ng tin trong SGK/82,83. Tiến hành trao đổi nhóm để thèng nhÊt ý kiÕn ®iÒn vµo b¶ng so s¸nh trªn phiÕu häc tËp. - §¹i diÖn 1 – 2 nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶ th¶o luËn trªn phiÕu häc tËp. C¸c nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt vµ bæ sung ý kiÕn (nÕu cã). - Tự ghi đáp án đúng vào VBT. - Dựa vào kiến thức về di truyền đã học, các nhóm tiếp tục thảo luận để trả lời câu hỏi. + V× bÖnh sinh ra do vËt chÊt di truyÒn cña c¬ thể bị biến đổi. + BÖnh §ao: 1/700 trÎ s¬ sinh; bÖnh Tícn¬: 1/3000 bé nữ, 2% sống đến khi trởng thành. - §¹i diÖn 1 – 2 nhãm tr¶ lêi. C¸c nhãm kh¸c theo dâi, bæ sung ý kiÕn. - Đối chiếu với kết quả trao đổi nhóm, thu thập th«ng tin bæ sung do ThÇy cung cÊp vÒ nguyªn nh©n g©y bÖnh §ao vµ bÖnh Tícn¬. - §éc lËp quan s¸t, thu thËp vµ cñng cè thªm kiÕn thøc vÒ bÖnh §ao: + Khi tÕ bµo bÞ l·o ho¸, qu¸ tr×nh T§C néi bµo bÞ rèi lo¹n sù ph©n li kh«ng b×nh thêng cña cÆp NST 21 trong gi¶m ph©n.. - NhËn xÐt vµ chèt l¹i kiÕn thøc. 2. BÖnh b¹ch t¹ng vµ bÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh: - ChiÕu h×nh ¶nh vÒ bÖnh b¹ch t¹ng lªn MH. - §éc lËp quan s¸t 1 sè h×nh ¶nh vÒ bÖnh b¹ch - Y/c HS quan sát hình ảnh kết hợp đọc tạng, đối chiếu với thông tin trong SGK để trả th«ng tin trong SGK, tr¶ lêi c©u hái: lêi c©u hái: + ThÕ nµo lµ bÖnh b¹ch t¹ng? (Nguyªn + BÖnh nh©n cã da, l«ng vµ tãc mµu tr¾ng, m¾t màu đỏ (do 1 đột biến gen lặn gây ra). nh©n vµ sù biÓu hiÖn cña bÖnh b¹ch t¹ng) + Nguyên nhân phát sinh và biểu hiện của + Bệnh do đột biến gen lặn gây ra: con của những ngời bị nhiễm chất phóng xạ, chất độc bÖnh c©m ®iÖc bÈm sinh? hóa học, sử dụng không đúng cách thuốc trừ s©u, thuèc diÖt cá. + Bố và mẹ đều dị hợp tử về cặp gen gây + Xác suất mắc bệnh ở đời con là 25% bÖnh b¹ch t¹ng. Hái x¸c suÊt m¾c bÖnh ë Quy íc A: B×nh thêng , a: B¹ch t¹ng đời con là bao nhiêu? Viết sơ đồ lai minh Sơ đồ lai: P : Aa x Aa ho¹. A, a + Biện pháp để hạn chế phát sinh bệnh bạch GP : A, a Con: 1AA : 2Aa : 1aa t¹ng ë c¸c con cña cÆp bè mÑ trªn? - Y/c HS rót ra nhËn xÐt chung vÒ c¸c bÖnh - §¹i diÖn 1 – 2 HS ph¸t biÓu, c¶ líp theo dâi. di truyÒn. - Chèt l¹i kiÕn thøc. Tiểu kết: Đột biến gen và đột biến NST gây ra các bệnh nguy hiểm ở ngời. Các bệnh nhân §ao, Tícn¬, ... cã thÓ nhËn biÕt qua h×nh th¸i. Néi dung II. mét sè tËt di truyÒn ë ngêi - §Æt c©u hái, y/c HS tr¶ lêi: - §éc lËp t duy, liªn hÖ thùc tÕ vÒ tËt di truyÒn để trả lời câu hỏi: + Ph©n biÖt tËt di truyÒn víi tËt th«ng thêng + TËt di truyÒn lµ c¸c khiÕm khuyÕt vÒ h×nh th¸i (phát sinh trong đời cá thể)? bÈm sinh. - ChiÕu 1 sè h×nh ¶nh vÒ c¸c tËt di truyÒn ë - Quan s¸t, ph©n tÝch, kÕt hîp víi th«ng tin ngời lên MH. Y/c HS quan sát, nhận biết 1 trong SGK, đặt tên cho 1 số dị tật di truyền sè tËt di truyÒn ë trªn. chiÕu trªn MH. - §Æt c©u hái, y/c HS tr¶ lêi: + Nh¾c l¹i c¸c tËt di truyÒn võa quan s¸t vµ + Do NST: qu¸i thai, dÞ tËt bÈm sinh. cho biết gây nên các tật di truyền đó? Do §B gen tréi: tËt x¬ng chi ng¾n, bµn ch©n cã nhiÒu ngãn, ... - Y/c HS rót ra nhËn xÐt vÒ c¸c tËt di truyÒn. - §¹i diÖn líp ph¸t biÓu. C¶ líp theo dâi. Chèt l¹i kiÕn thøc. Chuyển ý: Nh vậy các bệnh và tật di truyền ở ngời đều phát sinh từ các đột biến gen, đột biến.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> NST. Vậy nguyên nhân nào đã làm biến đổi về cơ sở vật chất di truyền của cơ thể gây ra các bÖnh tËt di truyÒn ë ngêi? - ChiÕu 1 sè h×nh ¶nh vÒ nguyªn nh©n ph¸t sinh c¸c bÖnh, tËt di truyÒn ë ngêi kÕt hîp liªn hÖ đến thực trạng việc sử dụng các tác nhân đó. Néi dung III. C¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ph¸t sinh tËt, bÖnh di truyÒn - Y/c HS đọc thông tin mục III SGK/85, kết - Cá nhân tự thu thập thông tin trong SGK, kết hîp víi sù ph©n tÝch ë trªn, tr¶ lêi c©u hái hîp víi sù ph©n tÝch vÒ nguyªn nh©n g©y lªn c¸c sau: bÖnh tËt di truyÒn ë trªn. Tr×nh bµy c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ph¸t sinh bÖnh tËt di truyÒn ë ngêi: + Cã thÓ h¹n chÕ ph¸t sinh c¸c tËt, bÖnh di + §Êu tranh chèng s¶n xuÊt, thö, sö dông vò khÝ truyÒn ë ngêi b»ng c¸c biÖn ph¸p nµo? h¹t nh©n, ..., g©y « nhiÔm m«i trêng. + T¸c h¹i cña vò khÝ h¹t nh©n, vò khÝ hãa Sử dụng đúng cách các loại thuốc trừ sâu, học đối với các tật, bệnh di truyền ở ngời? diệt cỏ dại, thuốc chữa bệnh. (G©y « nhiÔm m«i trêng, g©y §B gen, §B H¹n chÕ kÕt h«n vµ sinh con cña nh÷ng ngêi NST, rèi lo¹n T§C néi bµo ë c¬ thÓ ngêi) mang gen g©y c¸c tËt, bÖnh di truyÒn. + Ph©n tÝch 1 sè biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng + C¸c phong trµo b¶o vÖ m«i trêng, vÖ sinh ¨n vµ chèng « nhiÔm m«i trêng? Liªn hÖ thùc uèng, an toµn thùc phÈm, xö lÝ r¸c th¶i, chèng « tế ở địa phơng em? nhiÔm m«i trêng tõ c¸c nhµ m¸y, khu c«ng nghiÖp, ... - Tæng hîp ý kiÕn c¶ líp, ph©n tÝch vµ thèng nhÊt kiÕn thøc. 3. Cñng cè bµi häc - Y/c HS nh¾c l¹i c¸c ND chÝnh cña bµi häc. §äc phÇn ghi nhí SGK/85. - Lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm : Lựa chọn phơng án đúng trong các câu sau 1. Nguyªn nh©n nµo dÉn tíi bÖnh tËt di truyÒn ? A. Do quá trình trao đổi chất nội bào bị rối loạn. B. Do m«i trêng bÞ « nhiÔm. C. Do các tác nhân vật lí và hóa học tác động vào quá trình phân bào. D. Cả A, B và C đều đúng. 2. BÖnh §ao cã biÓu hiÖn nh thÕ nµo vÒ h×nh th¸i ? A. BÐ, lïn, cæ rôt, m¸ phÖ, miÖng h¬i h¸, lìi h¬i thÌ ra, m¾t h¬i s©u vµ mét mÝ, ngãn tay ng¾n, ... B. Tay mÊt mét sè ngãn. C. Da vµ tãc mµu tr¾ng, m¾t mµu hång. D. N÷ giíi, lïn, cæ ng¾n, tuyÕn vó kh«ng ph¸t triÓn. - Tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi häc 4. Híng dÉn vÒ nhµ - Tích cực tham gia và tuyên truyền các biện pháp phòng chống ô nhiễm môi trờng ở địa phơng, phòng tránh các tật, bệnh di truyền cho bản thân và gia đình. - Häc bµi vµ hoµn thµnh c¸c bµi tËp trong vë bµi tËp. - Nghiªn cøu tríc bµi 30. Di truyÒn häc víi con ngêi SGK/86. + Tìm hiểu luật hôn nhân gia đình và kế hoạch hóa gia đình. + Tìm hiểu hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trờng. Liên hệ tại địa phơng em..

<span class='text_page_counter'>(4)</span>