Tiểu luận Sự hấp dẫn giảng dạy Tin Học trong nhà trường

Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
MỘT SỐ TỪ VIẾT TẮT
CNTT  Công nghệ thông tin
PPDH  Phương pháp dạy học
PPDHTC  Phương pháp dạy học tích cực
GV  Giáo vên
HS  Học sinh
MS  Microsoft
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
1
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
PHẦN MỘT: MỞ ĐẦU
Trong những năm qua, cùng với sự phát triển của đất nước, nền giáo dục Việt
Nam nói chung và giáo dục các cấp nói riêng, đã có những bước phát triển đáng kể. Tuy
nhiên, để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước, đòi hỏi nền giáo dục nước ta cần có sự đổi mới toàn diện và sâu sắc. Một trong
những giải pháp quan trọng là nhanh chóng đổi mới mục tiêu - phương pháp - nội dung
dạy học.
Hiện nay máy vi tính với các phần mềm phong phú đã trở thành một công cụ đa
năng ứng dụng trong mọi lĩnh vực của nghiên cứu, sản xuất và đời sống. Khi mà công
nghệ thông tin phát triển thì việc ứng dụng công nghệ thông tin vào tất cả các lĩnh vực là
một điều tất yếu. Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, công nghệ thông tin bước đầu đã
được ứng dụng trong công tác quản lý, một số nơi đã đưa tin học vào giảng dạy, học tập.
Hơn nữa, đối với giáo dục và đào tạo, công nghệ thông tin có tác dụng mạnh mẽ, làm
thay đổi nội dung, phương pháp dạy và học, công nghệ thông tin là công nghệ để tiến tới
"Xã hội học tập". Mặt khác, giáo dục và đào tạo đóng vai trò quan trọng thúc đẩy sự
phát triển của công nghệ thông tin thông qua việc cung cấp nguồn nhân lực cho công
nghệ thông tin. Bộ giáo dục và đào tạo cũng yêu cầu "Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ
thông tin trong giáo dục và đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học thông hướng
dẫn của công nghệ thông tin như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới phương
pháp dạy học ở các môn học.

Để đào tạo ra lớp người đáp ứng được yêu cầu của xã hội, đổi mới phương pháp dạy
học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của người học (phương pháp
dạy học tích cực) là cấp thiết hiện nay. Một công cụ hỗ trợ đắc lực cho phương pháp dạy
học tích cực là công nghệ thông tin - một phương tiện dạy học hiện đại, hữu ích và hiệu
quả trong dạy học.
Bộ môn Tin học được giảng dạy là một trong những môn học khá quan trọng, giúp
học sinh có được nhiều khả năng như thẩm mỹ qua cách trình bày văn bản, hay tư duy tốt
qua các ngôn ngữ lập trình cơ bản,… ngoài ra với các chương trình giảng dạy chứng chỉ
quốc gia học viên con rèn luyện được khả năng xử lý thông tin như là chỉnh sửa những
bức ảnh, tính các bài toán thông qua các hàm,… Như thế chúng ta có thể thấy được
những tiện ích của CNTT cũng như tầm ảnh hưởng của nó cũng lớn vô cùng lớn. Nếu
các trường học biết ứng dụng tối đa CNTT vào giảng dạy sẽ tạo ra kết quả đào tạo tốt
hơn là trước đây chỉ phấn trắng bảng đen. Việc ứng dụng CNTT vẫn phải kết hợp với
những yếu tố Mục tiêu – Nội dung – phương pháp dạy học để tạo ra được những con
người có ích cho đất nước.
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
2
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
PHẦN HAI: NỘI DUNG
I. KHÁI NIỆM VÀ LỢI ÍCH CỦA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN:
1. Khái niệm:
Công nghệ thông tin là thuật ngữ dùng để chỉ các ngành khoa học và
công nghệ liên quan đến thông tin và các quá trình xử lý thông tin. Theo
quan niệm này thì CNTT là hệ thống các phương pháp khoa học, công nghệ,
phương tiện, công cụ bao gồm chủ yếu là các máy tính, mạng truyền thông
và hệ thống các kho dữ liệu nhằm tổ chức, lưu trữ, truyền dẫn và khai thác,
sử dụng có hiệu quả các nguồn thông tin trong mọi lĩnh vực hoạt động giáo
dục, kinh tế, xã hội, văn hóa… của con người.
Có thể khái niệm ngắn gọn: Công nghệ thông tin là tổng hợp của máy
tính (của Tin học), truyền thông và tất cả các nguổn lực đảm bảo và phục vụ

cho hoạt động các hoạt động của con người.
2. Lợi ích của Công nghệ thông tin:
Ngày nay chúng ta đang bị cuốn vào vòng xoáy của sự phát triển
bùng nổ của công nghệ thông tin (CNTT). Từ những thành phố lớn cho đến
những khu vực nông thôn, mọi người ai nấy đều tìm mọi cách để tiếp cận và
khai thác triệt để những lợi ích mà CNTT mang lại. Chúng ta không thể phủ
nhận những lợi ích của CNTT, nó giúp chúng ta tiếp cận thông tin một cách
nhanh nhất, đa dạng nhất. Nó như là một trường học thu nhỏ, vì vậy chúng
ta có thể học được nhiều điều từ đó. Nó là nguồn giải trí vô tận và cũng là
người bạn để chúng ta chia sẽ vui buồn. Phải thừa nhận rằng, công việc của
chúng ta sẽ kém hiệu quả nếu như không muốn nói là không thành công nếu
không có CNTT. Từ một học sinh, một sinh viên, một giáo viên, một kỹ sư,
một công chức nhà nước, thậm chí kể cả một người nông dân cũng cần đến
CNTT. Mỗi người có mỗi cách tiếp cận CNTT riêng, song mục đích cuối
cùng là để giúp công việc của họ hiệu quả hơn.
Thật là đáng tiếc cho những ai không có điều kiện để tiếp cận CNTT,
đặc biệt là thế hệ trẻ. Họ không nắm bắt được sự phát triển chóng mặt về
mọi mặt của thế giới bên ngoài. Từ đó dẫn đến sự tụt hậu vì họ không nắm
bắt để cạnh tranh để phát triển, chính vì thế họ không thể theo kịp sự phát
triển của thời đại. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến tương lai của thế hệ trẻ,
sự phát triển của đất nước.
Mong rằng điều này không còn kéo dài nữa, mọi người dân ở khắp
mọi miền đất nước đều có cơ hội để tiếp cận và tìm được nhiều niềm vui
cũng như những điều tuyệt vời của CNTT.

Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
3
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
II. TẦM QUAN TRỌNG VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA CÔNG NGHỆ
THÔNG TIN HIỆN NAY:

1. Tầm quan trọng của Công nghệ thông tin:
Mục đích của việc giảng dạy CNTT và ứng dụng CNTT vào nhà trường là
sử dụng CNTT như một công cụ lao động trí tuệ, giúp lãnh đạo các trường
nâng cao chất lượng quả lý nhà trường; giúp giáo viên nâng cao chất lượng dạy
học; trang bị cho học sinh kiến thức về CNTT, học sinh sử dụng máy tính như
một công cụ học tập nhằm nâng cao chất lượng học tập; góp phần rèn luyện
học sinh một số phẩm chất cần thiết của người lao động trong thời kỳ hiện đại
hóa.
Việc giảng dạy và ứng dụng CNTT trong nhà trường sẽ góp phần hiện đại
hóa giáo dục và đào tạo, gắn với phát triển nguồn nhân lực CNTT, xác định là
nhiệm vụ quan trọng và có ý nghĩa rất lớn trong việc đổi mới phương pháp
giảng dạy, học tập và ứng dụng CNTT một cách hiệu quả trong công tác giáo
dục của nhà trường theo tiêu chí mới của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo.
Lãnh đạo các trường sử dụng CNTT để quản lý hồ sơ, thời khóa biểu, điểm
kiểm tra và đánh giá của giáo viên và học sinh, soạn thảo và quản lý các văn
bản chỉ đạo và bào cáo của nhà trường. Triển khai các phần mềm ứng dụng vào
công tác giáo dục và giảng dạy.
2. Ý nghĩa thực tiễn của công nghệ thông tin hiện nay:
• Đối với xã hội loại người:
Công nghệ thông tin tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội, ảnh
hưởng sâu sắc đến xã hội loài người, tạo nên những thay đổi mang tính
chất đột phá:
 Thay đổi cách thức giao tiếp của con người: Nếu như trước kia
con người chủ yếu giao tiếp thông qua đối thoại trực diện thì nay
các hình thức giao tiếp đã phong phú hơn rất nhiều như: giao tiếp
gián tiếp qua mạng, qua điện thoại… Đây thật sự là một bước tiến
lớn của CNTT tạo ra các hiệu quả cao trong giao tiếp.
 Thay đổi cách thức sử dụng thông tin: Trước đây, chúng ta chỉ
có thể tiếp cận và khai thác thông tin chủ yếu thông qua sách báo
thì nay con người có thể tra cứu, lưu trữ, truyền nhận thông tin qua

rất nhiều hình thức khác, nhất la thông qua mạng Internet. Điều
này làm thay đổi nhận thức, tư duy, tầm nhìn của con người được
mở rộng hơn.
 Thay đổi bản chất công việc và hình thức lao động: Người lao
động không nhất thiết phải đến công sở làm việc trong khoảng thời
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
4
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
gian nhất định như trước nữa mà con người có thể làm việc mọi
lúc, mọi nơi chỉ cần thông qua một chiếc máy tính.
 Thay đổi cách thức học tập và hoạt động giáo dục: Các hình
thức học tập ngày nay rất phong phú không còn gò bó, người đi
học không nhất thiết phải đến lớp mà vẫn có thể tiếp nhận đầy đủ
lượng kiến thức thông qua các hình thức giáo dục đào tạo từ xa,
giảng dạy trực tuyến…
 Thay đổi cách thức chăm sóc sức khỏe và hoạt động y tế: Nhờ
những ứng dụng của CNTT mà việc khám bệnh hiểu quả hơn, tiết
kiệm được thời gian và chi phí, một số ứng dụng: phẫu thuật bằng
hình thức nội soi, chẩn đoán bệnh thông qua siêu âm ba chiều…
 Thay đổi bản chất của thương mại: Các hoạt động thương mại
diễn ra sôi động hơn dưới nhiều hình thức trong đó phải kể đến là
việc giao dịch qua mạng, mua bán trao đổi hàng hóa, đặt hàng qua
mạng…
 Thay đổi cách thức hoạt động của Chính phủ: Cách thức làm
việc truyền thống trước đây của Chính phủ dần dần được cải thiện
bằng hệ thống máy tính được kết nối giữa các cơ quan, đơn vị giúp
cho việc giải quyết công việc của Nhà nước cũng như la công dân
được nhanh chóng hiệu quả.
Ngoài ra, CNTT còn làm thay đổi cách thức làm việc, thiết kế, xây
dựng, dịch vụ và cách thức nghiên cứu của con người.

Công nghệ thông tin từ khi mới xuất hiện đã khẳng định vai trò ưu
việt của mình đối với xã hội loài người.
• Đối với một số lĩnh vực:
 Các công việc máy tính sẽ làm tốt hơn con người
Các công việc được tự động hóa: Ngày nay hệ thống thoại là
hệ thống tự động lớn khi cùng một thời điểm tất cả các cuộc gọi
đều qua bộ điều hành.
Tính toán: Máy tính phù hợp với việc tính toán. Trước khi
máy tính được sử dụng rộng rãi các nhà kế toán thường phải tính
bằng tay hoặc bằng các bảng tính trên giấy. Ngày nay họ có thể
tính toán nhờ một chương trình bảng tính rất dễ sử dụng và tiết
kiệm được rất nhiều thời gian.
Những nơi nguy hiểm: Những môi trường ô nhiễm hoặc bức
xạ thì nguy hiểm cho con người cho nên khi cần làm việc ở những
môi trường này thì người ta sử dụng máy tính để điều khiển các
robot. Hay là khi thám hiểm các hành tinh trong vũ trụ người ta sử
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
5
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
dụng một chiếc xe tự hành có thể tự động đưa ra quyết định điều
khiền vì không thể điều khiển nó từ trái đất do khoảng cách quá
xa.
 Trong kinh doanh
Hệ thống quản trị kinh doanh: Ứng dụng kinh điển của máy
tính là chạy các hệ thống quản trị doanh nghiệp và ngày nay đã
được tin học hóa.
Hệ thống đặt vé máy bay: Hệ thống đặt vé máy bay đã được
tin học hóa từ lâu. Điều này đã lảm tăng lợi nhuận cho các công ty
hàng không và tiện lợi hơn cho khách hàng. Ngày nay rất nhiều hệ
thống đặt vé được tích hợp với dịch vụ bán vé trực tuyến.

Bảo hiểm: Tất cả các công ty bảo hiểm sử dụng các máy tính
rất lớn kết hợp với các phần mềm đặc biệt nhất để quản lý công
việc của họ. Những phần mềm đó có thể giải quyết tất cả những
thủ tục bảo hiểm.
Nghiệp vụ ngân hàng trực tuyến: Ngày nay hầu hết các ngân
hàng thích kiểu nghiệp vụ trực tuyến. Ưu điểm của phương thức
này là giảm chi phí. Một số ngân hàng hoàn toàn trực tuyến mà
không có các chi nhánh. Các khách hàng sẽ thu được lợi nhuận
nếu truy cập 24 giờ vào các dịch vụ ngân hàng. Điều không thuận
lợi là nó làm mất công việc trong công nghiệp nhà băng và khi có
vấn đề thì không có người để cho bạn phàn nàn. Và vấn đề an toàn
hệ thống cũng là vấn đề rất lớn.
 Sử dụng các ứng dựng máy tính trong Chính phủ
Thống kê dân số: Tất cả các thống kê dân số chi tiết được đưa
vào cơ sở dữ liệu máy tính. Những dữ liệu này được sử dụng để
lấy các thông tin và dự đoán. Trong một số trường hợp các dữ liệu
cũng được đưa lên trực tuyến vì vậy chúng trở nên hữu dụng hơn.
Đăng ký phương tiện giao thông: Tất cả các đặc điểm của xe
con và xe tải được lưu ở trung tâm để có thể tìm được chủ của
phương tiện một cách dễ dàng điều này giúp ích cho cảnh sát, các
ngành an ninh và hải quan.
Thống kê thu nhập: Các thông tin về thu nhập của Chính phủ
được lưu trữ trong máy tính mà trong nhiều trường hợp có cả các
hệ thống trực tuyến.
Bầu cử điện tử: Các chính phủ đang thử nghiệm với hệ thống
bầu cử trực tuyến, CNTT đang góp phần nâng cao hiệu lực và hiệu
quả quản lý nhà nước. Thông tin trong quản lý giúp cho quá trình
ra quyết định được thực hiện nhanh chóng, kịp thời và chính xác.
Trao đổi thông tin qua mạng máy tính tiết kiệm rất đáng kể việc đi
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31

6
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
lại, hội họp, hỗ trợ việc điều hành kịp thời, nhanh nhạy và có hiệu
quả hơn, cho phép mọi người dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ nhà
nước đồng thời theo dõi kiểm tra hoạt động của nhà nước.
 Trong y tế và chăm sóc sức khỏe
Hệ thống bệnh án: Hệ thống bệnh án được tin học hóa và
được kiểm soát. Điều này có nghĩa các bác sĩ ở một nơi có thể truy
cập các bản ghi y tế từ những vị trí khác. Kết quả của các cuộc
kiểm tra có thể được gửi bằng thư điện tử rất nhanh.
Hệ thống điều khiển cấp cứu: Việc cấp cứu thường được điều
khiển từ trung tâm và các hệ thống máy tính có thể được kết nối
với vệ tinh để xác định khu vực cấp cứu.
Các công cụ - phương tiện chuẩn đoán và phẫu thuật: Các
bác sĩ có thể đưa ra những kết luận chính xác hơn về tình trạng sức
khỏe của bệnh nhân nhờ sự giúp đỡ của máy tính như các thông số
về nhịp tim và huyết áp…
Các phương pháp mới như mổ nội soi, phẫu thuật qua mạng
internet.
 Trong giáo dục
Đăng ký môn học và thời khóa biểu: Có một số chương trình
đặc biệt được thiết kế để tin học hóa các công việc này để đỡ mất
thời gian.
Giảng bài bằng máy tính: Giảng bài bằng máy tính là một
phương pháp giảng dạy chi phí thấp khi bạn cần giảng cho rất
nhiều người với cùng một chủ đề. Các chương trình này thường
được cung cấp trong CD-ROM/DVD dưới dạng văn bản, hình ảnh
và âm thanh.
Làm bài tập qua Internet: Internet la tài nguyên vô hạn để lấy
thông tin bài tập của sinh viên về máy tính. Internet cũng có thể sử

dụng để đặt và thu thập bài tập.
Hệ thống đào tạo từ xa: E-learning là thuật ngữ được sử dụng
để miêu tả viêc học qua Internet. Nó có thể lấy sách từ một trang
web thậm chí sử dụng cả video và có cả âm thanh. Trong nhiều
trường hợp có thể truyền thông hai chiều thời gian thực giữa giảng
viên và sinh viên.
 Shopping online
Có nhiều trang Web mà bạn có thể mua hàng trực tuyến, những
trang nổi tiếng nhất là Amazon.com. Hầu hết các trang web mua
bán đều sử dụng một hệ thống xe chở hàng ảo. Khi duyệt qua các
trang bạn có thể thêm một số sản phẩm muốn mua vào xe chở
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
7
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
hàng ảo. Khi mà có các mục đã chọn trong xe bạn có thể thanh
toán.Tại phần thanh toán bạn nhập tên và địa chỉ, chọn hình thức
giao hàng và nhập phần thanh toán chi tiết.
CNTT đang ngày càng thể hiện rõ vai trò ưu việt của mình, đóng
vai trò trung tâm trong việc tạo ra một nền kinh tế và xã hội dựa
trên tri thức toàn cầu. CNTT dường như làm cho thời gian và
khoảng cách không gian ngắn lại. Nó ảnh hưởng đến sự phân công
lao động quốc tế, mang lại những mẫu hình mới phát triển kinh tế
và liên kết xã hội, quyết định sức cạnh tranh của các nền kinh tế và
các doanh nghiệp.
III. TÁC ĐỘNG CỦA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐẾN VIỆC ĐỔI MỚI
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH CỰC HÓA:
Theo lý luận dạy học thì phương pháp dạy học (PPDH) là cách thức hoạt
động của người dạy và người học, được thực hiện trong quá trình dạy học, tác
động đến người học và việc học để đạt được mục tiêu học tập. Trong mỗi PPDH
luôn tồn tại ba thành phần căn bản: thứ nhất là phương pháp luận hay lý thuyết về

phương pháp; thứ hai là hệ thống kỹ năng để thực hiện mô hình lí luận đã chọn;
thứ ba là những kỹ thuật, công cụ, phương tiện,… được sử dụng để thực hiện các
kỹ năng được tổ chức theo phương pháp luận đã chọn. Công nghệ thông tin ngày
một phát triển, cung cấp cho chúng ta sự chọn lựa phong phú trong thành phần thứ
ba để triển khai có hiệu quả các phương pháp dạy học.
Phương pháp dạy học tích cực (PPDHTC) là thuật ngữ dùng để chỉ các
phương pháp dạy học mà ở đó tính tích cực, chủ đô
̣
ng, sa
́
ng tạo của người học
được phát huy; sự tự giác, độc lập, tích cực hóa trong hoạt động nhận thức của
người học được coi trọng, người dạy chỉ đóng vai trò tổ chức định hướng.
Trong dạy học tích cực người học chủ động tiếp cận tri thức bằng các hoạt
động của chính bản thân dưới sự điểu khiển của người dạy. Đặc trưng của
PPDHTC thể hiện ở các điểm: dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập
của người học, chú trọng rèn luyện phương pháp tự học, tăng cường học tập cá thể
phối hợp với học tập hợp tác, phát triển kỹ năng tự đánh giá của người học để tự
điều chỉnh hoạt động học tập của bản thân.
Dưới góc độ của người tổ chức định hướng hoạt động dạy học, chúng ta sẽ
xem xét công nghệ thông tin hiện nay có thể hỗ trợ những gì và bản thân mỗi
người trong chúng ta đã ứng dụng được những gì, ứng dụng như thế nào trong quá
trình thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa. Thông
thường để thực hiện được hoạt động dạy học có ứng dụng công nghệ thông tin thì
cần đảm bảo ca
̉
về thiết bị kỹ thuật lẫn kỹ năng ứng dụng các phần mềm hỗ trợ dạy
học. Các thiết bị kỹ thuật được sử dụng vào công tác dạy học hiện nay rất đa dạng
như máy vi tính, mạng máy tính, máy chiếu qua đầu, máy chiếu đa năng, máy
chiếu vật thể, bảng điện tử, bảng tương tác thông minh,… Về phần mềm có thể sử

Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
8
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
dụng làm công cụ thiết kế giáo trình, giáo án giảng dạy cũng rất nhiều, mỗi phần
mềm có những đặc điểm riêng. Trong quá trình chuẩn bị, triển khai hoạt động dạy
học, người dạy cần hiểu được khi nào, tại đâu, dùng cái gì để đạt được hiệu quả
dạy học. Muốn vậy ngoài kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ, người dạy cần nắm bắt
chức năng, đặc điểm, cách sử dụng các công nghệ, dịch vụ, phần mềm hiện có.
Chẳng hạn:
Với sự trợ giúp của các phần mềm soạn thảo văn bản như MS Word, Open
Office.org writer,… đã cho phép người dạy soạn thảo các bài giảng, giáo trình,
giáo án, chủ đề thảo luận, bài tập, bài kiểm tra dễ dàng chuyển đến người học bằng
các con đường như tài liệu photocopy, đĩa, mạng máy tính, mạng Internet và các
dịch vụ trên Internet (Email, WWW,…). Nhờ đó, người học có một nguồn tài liệu
dồi dào cho học tập, giảm thời lượng ghi chép, tạo điều kiện để người thầy triển
khai các hoạt động dạy học theo hướng tích cực như thảo luận, nêu và giải quyết
vấn đề, bài viết chia sẽ,…
Các phần mềm cho phép tạo nên các trình chiếu như MS Powerpoint,
PhotoStory,… sẽ gây hứng thú cho người học, nhờ sự truyền đạt và tiếp nhận tri
thức dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng như văn bản, hình ảnh, hoạt cảnh,
âm thanh. Bằng kỹ năng sư phạm người dạy có thể tạo ra các kịch bản hay, các
tình huống lý thú làm cho tiết dạy trở nên sinh động, lôi cuốn.
Các công cụ dùng để mô phỏng như Excelets (các trang tương tác được thiết
kế trong Excel), MX Flash, Simquest, Java applet, XNA,… sẽ giúp cho người dạy
triển khai một số khái niệm mang tính trừu tượng cao, một số thí nghiệm không
thể hoặc không đủ điều kiện thực hành trong hiện thực. Người học có cái nhìn trực
quan các sự vật, hiện tượng qua mô phỏng để hiểu và tự rút ra kết luận cho các vấn
đề đang quan tâm nghiên cứu, học tập. Người học cũng có thể trực tiếp tham gia
thực hành một số khâu trong quá trình mô phỏng. Mỗi môn học có các công cụ mô
phỏng khác nhau, các công cụ mô phỏng cũng không ngừng thay đổi theo hướng

hoàn thiện hơn.
Mạng Internet, công nghệ Web và các dịch vụ trên Internet như E-learning,
E-mail, Websites, Wiki,… là công cụ hữu ích cho việc triển khai phương pháp dạy
học theo hướng tích cực hóa. Chẳng hạn, có thể sử dụng hình thức Webquest, các
yêu cầu và nội dung liên quan đến các yêu cầu đó được chuyển tải lên Internet qua
các địa chỉ, quá trình phân tích và tổng hợp kiến thức để hoàn thành các yêu cầu
được người học tự thực hiện. Hay các tri thức cần hoàn thiện của một vấn đề nào
đó được đưa ra trên Wiki, người học tích cực tham gia xây dựng, để cuối cùng sản
phẩm có được là tri thức hoàn chỉnh. Qua đó tính chủ động và độc lập nghiên cứu
của người học sẽ tăng lên rất nhiều. Sự tìm tòi và khám phá bao giờ cũng là động
lực tạo nên sự hứng thú. Hơn nữa, đào tạo theo hình thức tín chỉ đòi hỏi người học
phải tự học nhiều hơn, thời lượng lên lớp của người dạy sẽ giảm, vì vậy cần có các
phương tiện kỹ thuật hỗ trợ để công tác đào tạo đạt được hiệu quả, mạng và các
công nghệ, dịch vụ liên quan đến mạng là công cụ hữu hiệu nhất để giải quyết vấn
đề này.
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
9
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
Ngoài ra, các công cụ cho việc kiểm tra, đánh giá như Violet; công cụ tạo
bản đồ tư duy Mindmap, công cụ thực hành và luyện tập Hot potatoes,… đều hỗ
trợ tốt cho phương pháp dạy học tích cực.
Việc triển khai giáo án điện tử là hướng đi tất yếu trong giáo dục hiện nay
để thúc đẩy cuộc cách mạng về phương pháp dạy và học. Từ những thiết bị, phần
mềm của công nghệ thông tin được đề cập ở trên, người dạy cần lựa chọn, ứng
dụng tốt vào việc tạo ra giáo án điện tử phục vụ cho việc dạy học của mình. Môi
trường dạy học đa phương tiện (Multimedia) là môi trường thuận lợi nhất để việc
triển khai giáo án điện tử đạt hiểu quả cao. Tuy nhiên, giáo án điện tử chỉ là điều
kiện để thay đổi phương pháp dạy học. Bản thân giáo án điện tử không làm thay
đổi phương pháp nếu người dạy chỉ dùng nó như một sự thay thế cho việc viết vẽ
bảng, thậm chí còn phản tác dụng, người dạy chẳng cần phải nhớ gì chỉ cần chiếu

và đọc làm cho kiến thức của bản thân giảm sút, kỹ năng nghiệp vụ không phát
triển, người học cảm thấy nhàm chán khi chỉ biết nghe và nhìn, không tham gia
hoạt động gì, vô tình lại hình thành một phương pháp dạy học không tích cực, rất
thụ động đó là “phương pháp nhìn chép, đọc chép”. Để có thể ứng dụng có hiệu
quả việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác dạy học, trước hết người dạy
phải chịu khó tìm hiểu, tiếp thu, vận dụng những sản phẩm của nó vào giáo án của
mình. Phương pháp dạy học có đổi mới theo hướng tích cực hóa hoạt động nhận
thức của người học hay không còn tùy thuộc vào sự nhận thức, đầu tư của mỗi
người dạy. Để giáo án điện tử thực sự mang lại hiệu quả, trước tiên bản thân nó
phải là một giáo án dạy học tích cực, bên cạnh đó là công nghệ thông tin được ứng
dụng một cách hợp lý trong từng bước của quá trình dạy học.
IV. GIẢNG DẠY CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ VIỆC ỨNG DỤNG CNTT
GIẢNG DẠY TRONG NHÀ TRƯỜNG:
A. Giảng dạy Công nghệ thông tin trong trường phổ thông:
• Các đặc thù quan trọng của môn Tin học dạy trong nhà trường phổ
thông:
Môn Tin học cho học sinh phổ thông có những đặc thù rất quan trọng sau
đây:
Thực hành trên máy tính là bắt buộc và là một cấu thành của bài
giảng lý thuyết.
Đối với môn tin học rất khó dạy khi giáo viên hoàn toàn không được
dùng máy tính để minh họa hay thực hành các thao tác mẫu của bài học.
Nếu thầy và trò trên lớp được học tập hoàn toàn với phấn và bảng (học
chay), việc tiếp thu kiến thức bài học có thể suy giảm đến 90%. Mặc dù
theo thiết kế của chương trình và cố gắng của các tập thể tác giả sách
giáo khoa việc trình bày các kiến thức của bài học đã cố gắng độc lập tối
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
10
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
đa với các thao tác cụ thể trên máy tính, việc truyền đạt của giáo viên

vẫn phụ thuộc rất nhiều vào việc minh họa hay trình diễn trên máy tính.
Nhiều kiến thức và bài học được diễn đạt thông qua các bước
thực hành và thao tác cụ thể trên máy tính.
Rất nhiều bài học (ví dụ các bài học Tin học văn phòng) được diễn đạt
hoàn toàn thông qua các thao tác cụ thể với phần mềm. Cần chú ý đặc
điểm này để giáo viên chủ động trong việc diễn đạt bài học trong trường
hợp không có máy tính trình diễn trên lớp.
Kiến thức môn học gắn liền với công nghệ và thay đổi rất nhanh
trên thế giới.
Đặc thù này làm cho Tin học khác hẳn so với tất cả các môn học có liên
quan đến công nghệ hay học nghề khác. Công nghệ Tin học, cụ thể là
máy tính đã và đang thay đổi từng ngày và len lỏi trong mọi ngõ ngách
của cuộc sống hàng ngày, trong mọi ngành, nghề khác nhau. Đặc thù này
là cho Tin học trở thành môn học khó giảng dạy nhất và đòi hỏi giáo
viên phải không ngừng nâng cao trình độ cá nhân của mình mới đủ kiến
thức cập nhật.
Khái niệm "tay nghề" Tin học có thể được hiểu và đánh giá theo
nhiều cách và quan điểm đa dạng khác nhau.
Thông thường chúng ta hiểu "nghề" và đánh giá "tay nghề" theo các kỹ
năng và thao tác cụ thể thuần túy "cơ học". Đối với các môn khác, bản
thân môn học là khép kín với các tiêu chuẩn tương đối rõ ràng để đánh
giá "tay nghề". Còn đối với Tin học khái niệm "nghề" lại có thể được
hiểu theo nhiều cách khác nhau bởi Tin học có liên quan trực tiếp đến rất
nhiều ngành nghề, khoa học khác nhau. Chương trình Tin học này chỉ
giới hạn trong phạm vi bản thân các kiến thức và kỹ năng cơ bản và nội
tại của công nghệ thông tin mà thôi. Ví dụ việc đánh giá "tay nghề" của
trình bày văn bản trên máy tính thực chất sẽ phụ thuộc rất nhiều vào lĩnh
vực cụ thể của công việc này. Ví dụ việc trình bày sách và báo, tạp chí là
hai lĩnh vực nghề khác nhau với những tiêu chí đánh giá khác nhau.
Môi trường thực hành rất đa dạng và không thống nhất.

Đây cũng là một đặc thù rất nổi bật của bộ môn Tin học. Chỉ nói riêng họ
hệ điều hành kiểu Windows cũng đã có đơn gần 20 phiên bản khác nhau
hiện đang được dùng tại Việt Nam, ví dụ: Windows 95, 98, 98SE, ME,
2000 Professional, 2000 Server, XP Professional, XP Home, 2003
Server, Longhorn, Vista và Windows 7. Hệ thống cấu hình đĩa đi kèm
các tại các máy tính cũng rất đa dạng. Các máy tính có thể có một, hai
hay nhiều hơn các ổ đĩa cứng trong máy tính. Hệ thống file chính của hệ
điều hành không nhất thiết được cài đặt trong đĩa cứng C. Trên các máy
tính thậm chí có thể cài đặt song song nhiều hệ điều hành khác nhau.
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
11
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
Giáo viên cần có chủ động cao nhất khi giảng dạy lý thuyết cũng như
hướng dẫn thực hành cho học sinh. Thông tin trong các tài liệu giáo khoa
chỉ mang tính pháp lý về kiến thức môn học chứ không áp đặt qui trình
thao tác trên máy tính. Với mỗi bài học cụ thể, tùy vào các điều kiện thực
tế mà giáo viên có thể hoàn toàn chủ động trong việc trình bày khái
niệm, minh họa thao tác trên máy tính sao cho dễ hiểu nhất đối với học
sinh.
Là một môn học chưa có nhiều kinh nghiệm và về lý luận cũng
như thực tế cho việc giảng dạy trong nhà trường phổ thông.
Tin học là một ngành công nghệ khá mới mẻ đối với Việt Nam và phát
triển rất nhanh trên thế giới. Tại Việt Nam, chưa bao giờ Tin học được
đưa vào nhà trường thành môn học chính thức và phổ cập đại trà (thời
điểm 2005). Chính vì các lý do trên mà Tin học, Máy tính mặc dù đối
với xã hội đã phổ cập nhưng đối với nhà trường lại rất mới mẻ.
Từ các đặc thù quan trọng đã nêu trên có thể rút ra một vài kết luận về
môn Tin học khi đưa vào giảng dạy trong nhà trường.
(1) Tin học phải là một môn học “đặc biệt” theo nghĩa nó phải được
giảng dạy một cách “linh hoạt”, không nên và không được phép áp đặt

các tiêu chuẩn đánh giá chặt về phương pháp, tiến độ giảng dạy như các
môn học khác trong nhà trường.
(2) Cần ưu tiên tối đa trang thiết bị cho giáo viên khi giảng dạy môn học
này. Việc học chay môn Tin học có thể dẫn đến thảm họa không lường
trước.
(3) Giáo viên dạy môn Tin học cần cập nhật kiến thức thường xuyên và
cần được kiểm tra kiến thức thường xuyên. Nhà trường cần tạo điều kiện
cho các giáo viên này có điều kiện học tập, nâng cao kiến thức và kinh
nghiệm. Ngược lại giáo viên không thể ngồi yên và bằng lòng với kiến
thức chỉ ghi trong sách giáo khoa.
(4) Phuơng pháp giảng dạy, học và đánh giá học sinh cũng cần phải đổi
mới và tuân theo các qui chế đặc biệt linh động. Về vấn đề này tôi sẽ còn
nhắc lại trong phần sau của bài viết này.
• Phương pháp và cách tiến hành giảng dạy môn Tin học:
Tin học là một môn học mới, không những đối với chúng ta mà còn mới
với cả thế giới. Không có nhiều kinh nghiệm trong việc dạy môn học này
tại Việt Nam cũng như trên thế giới. Trong phần này sẽ trình bày một vài
suy nghĩ của tác giả về cách giảng dạy môn học này trong trường phổ
thông, lý thuyết cũng như thực hành.
Phương pháp giảng dạy lý thuyết
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
12
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
Tin học là một môn học mang tính Khoa học và Ứng dụng điển hình.
Bên cạnh các khái niệm mang nhiều ý nghĩa khoa học và khá trừu tượng
như thông tin, cấu trúc file và thư mục, hệ điều hành, chúng ta thấy định
hướng ứng dụng rộng khắp của máy tính bao gồm phần cứng và phần
mềm. Các ứng dụng của máy tính bao phủ rộng lớn trong mọi ngành
nghề và len lỏi trong mọi ngõ ngách của cuộc sống. Bên cạnh việc phải
hiểu các khái niệm, ý nghĩa của vấn đề mang thuần túy tính 'Tin học' thì

để hiểu sâu các ứng dụng còn cần phải có hiểu biết các kiến thức thuộc
lĩnh vực chuyên môn của bản thân các ứng dụng này. Phần lớn các ứng
dụng của Tin học đòi hỏi các kỹ năng thao tác và thực hành chuẩn xác và
hiểu biết chuyên ngành không thuộc Tin học.
Với những nhận xét trên, việc giảng dạy lý thuyết môn Tin học đòi hỏi
sự linh hoạt rất cao của các giáo viên. Không thể áp đặt kiến thức của
giáo viên hay sách giáo khoa làm chuẩn. Với Tin học một khái niệm có
thể có nhiều định nghĩa và nhiều cách hiểu khác nhau. GV cần chú ý đến
cái lõi của kiến thức, đến kỹ năng sử dụng phần mềm và kết quả cuối
cùng của bài làm học sinh.
Phương pháp giảng dạy theo module
Môn tin học có một đặc thù khá rõ nét là chương trình được chia
thành các module tương đối độc lập với nhau. Ví dụ có các module: Hệ
điều hành, Soạn thảo văn bản, Bảng tính điện tử, Lập trình Pascal, Cơ sở
dữ liệu,... Mỗi module như vậy sẽ có một đặc thù riêng trong cách giảng
dạy lý thuyết và thực hành. Giáo viên cần hiểu và phân biệt rõ các đặc
thù này. Không thể áp dụng chung một cách dạy cho tất cả các module
chương trình. Tùy theo từng module kiến thức mà các phương pháp
giảng dạy có thể rất khác nhau. Ví dụ với module Hệ điều hành, việc
giảng chủ yếu thông qua lý thuyết trình bày các khái niệm và cho học
sinh quan sát, thao các cụ thể bằng chuột và bàn phím. Với module Soạn
thảo văn bản, các thao tác cụ thể là quan trọng nhất. Với module Lập
trình Pascal, điều quan trọng cần truyền đạt là tư duy thuật toán, minh
hoạ bằng lập trình cụ thể trên máy tính.
Không bao giờ bắt học sinh học thuộc lòng các định nghĩa, khái
niệm của sách giáo khoa
Việc bắt học sinh học thuộc lòng các định nghĩa, khái niệm ghi trong
sách giáo khoa, bản thân việc này đã là rất phản giáo dục rồi. Tuy nhiên
đối với môn Tin học, công việc này lại càng không cần thiết. Tin học là
một môn học với đặc tính công nghệ cao, các khái niệm đi liền với công

nghệ và thay đổi rất nhanh. Những khái niệm rất cơ bản như thông tin,
khái niệm tệp, thư mục, khái niệm bộ nhớ, mạng máy tính đều đã thay
đổi rất nhiều. Có lẽ ngày nay không có một chuyên gia máy tính nào có
thể khẳng định rằng mình có thể đưa ra một định nghĩa chính xác về,
chẳng hạn, khái niệm mạng Internet.
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
13
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
Mô tả khái niệm lý thuyết bằng tình huống, hình ảnh và thao tác
trên máy tính
Như vậy việc kiểm tra kiến thức lý thuyết của môn Tin học cần được
tiến hành một cách thận trọng thông qua các câu hỏi tình huống, các thao
tác cụ thể trên máy tính. Có thể lấy 1 ví dụ nhỏ: khi hỏi về khái niệm
Tệp, Thư mục học sinh không cần học thuộc lòng định nghĩa trong sách.
Giáo viên sẽ đưa ra các tình huống, câu hỏi và học sinh trả lời, ví dụ:
Trên màn hình Data là tệp hay thư mục? Thư mục IMAGES có nằm
trong thư mục DATA không? Những câu hỏi tình huống như vậy vừa là
các gợi ý vừa là cách tốt nhất để học sinh hiểu rõ hơn các khái niệm.
Tổ chức thảo luận theo nhóm
Trên lớp GV cần tổ chức học sinh theo các nhóm, mỗi nhóm khoảng
từ 2 đến 10 học sinh. Nhiệm vụ của các nhóm là:
- Cùng nhau bàn luận, trao đổi để tìm ra được lời giải của câu hỏi
hoặc bài tập mà giáo viên đưa ra trên lớp.
- Cùng nhau thảo luận, tranh cãi về một chủ đề nào đó do GV đưa ra.
- Cùng tiến hành thực tập một bài thực hành theo chương trình hoặc
do GV cung cấp.
- Cùng nhau thực hiện một đề tài, một nghiên cứu, lập trình, giải một
bài toán khó hoặc một bài tập lớn.
Cách tổ chức thực hành
Có thể tổ chức công việc thực hành trên lớp theo các cách sau:

- GV đề nghị HS thực hành tại chỗ dưới sự giám sát trực tiếp của GV
để kiểm tra kỹ năng và sự hiểu bài của HS.
- Học sinh làm các bài tập trong sách giáo khoa và GV kiểm tra kết quả
ngay trên máy của học sinh.
- Giáo viên ra các đề bài (có thể nhỏ hoặc lớn) để học sinh làm và thực
thi ngay trên máy tính. Có thể tiến hành theo từng cá nhân học sinh
hoặc theo nhóm. GV tiến hành kiểm tra tại chỗ trên máy tính.
- GV ra một đề bài (hoặc một bài tập lớn), HS được làm và thực hành
cá nhân hoặc theo nhóm. GV không quan tâm đến quá trình và cách
tiến hành, chỉ quan tâm đến kết quả công việc của HS. Bài thực hành
có thể làm tại lớp hoặc ở nhà, có thể kéo dài một vài ngày hoặc tuần
lễ.
Đánh giá và kiểm tra kỹ năng
Đối với Chương trình môn Tin học, cả hai dạng kiến thức Lý thuyết và
Kỹ năng thực hành đều quan trọng ngang nhau. Do đó việc đánh giá học
sinh sẽ được tiến hành trên cả 2 mặt trên, mỗi mặt là 50% điểm số.
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
14
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
B. Ứng dụng Công nghệ thông tin trong nhà trường:
Việc ứng dụng CNTT vào dạy học là một quá trình thường xuyên, liên tục
theo từng giai đoạn, từ việc tiếp cận công nghệ, bồi dưỡng kĩ năng sử dụng đến
hoàn thiện phương pháp sử dụng CNTT trong dạy học.
Một giáo viên có khả năng kết hợp được cả ba dạng cơ bản của kiến thức là
nội dung, phương pháp và công nghệ trong dạy học sẽ đạt được kết quả trong
giảng dạy hơn kiến thức của một nhà chuyên môn (nhà toán học) chuyên gia công
nghệ (nhà khoa học máy tính) và một chuyên gia về phương pháp (nhà giáo dục
học). Tuy nhiên, để đạt được yêu cầu đó, đòi hỏi giáo viên phải luôn luôn nỗ lực,
tự nâng cao kĩ năng sử dụng CNTT, bồi dưỡng phương pháp giảng dạy và hiểu
biết sâu sắc về nội dung mình giảng dạy.

Có rất nhiều phần mềm này rất hữu ích cho hỗ trợ giảng dạy theo phương
pháp dạy học tích cực như các phần mềm: MS PowerPoint, Exe learning, Violet,
… Tuy nhiên, việc giáo viên nắm được các ưu điểm và nhược điểm của từng phần
mềm và ứng dụng vào từng môn học, tiết học cụ thể, còn tùy thuộc vào khả năng
thiết kế của mình, mới mong mang lại kết quả tốt hơn. Nếu không, dễ dẫn đến quá
tải về thông tin, về thời gian, làm cho người học trở nên thụ động trong các hoạt
động học tập. Chẳng hạn, một trong những ưu điểm của MS PowerPoint là hỗ trợ
người dạy trình bày ý tưởng của mình, còn người học có được thông tin bằng hình
ảnh qua đó dễ dàng cho việc lĩnh hội kiến thức. Song, nó vẫn có những nhược
điểm, hạn chế, chẳng hạn: đôi khi phần trình chiếu lại có vẻ quan trọng hơn cả nội
dung và các hoạt động học tập của người học.
Hiện nay, trang thiết bị CNTT phục vụ giảng dạy trong nhà trường đã có
những cải thiện đáng kể. Trung tâm thông tin - tư liệu đã có nhiều máy tính được
nối mạng phục vụ tốt cho giáo viên, học sinh sinh viên học tập và nghiên cứu.
Nhiều phòng học đã được trang bị máy chiếu phục vụ cho hoạt động dạy và học.
Trình độ, kĩ năng sử dụng CNTT trong dạy học của giáo viên được nâng cao. Học
sinh sinh viên đã bước đầu thích ứng với phương pháp dạy học có ứng dụng
CNTT.
Ví dụ việc ứng dụng CNTT tại một trường đại học:
Theo các buổi hội thảo về đổi mới phương pháp dạy học ở các khoa và nhà
trường tổ chức, qua các đợt tập huấn về CNTT và nhận định vẫn còn nhiều hạn
chế trong ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy trong nhà trường:
Đối với giảng viên: đa số đa số giảng viên, chỉ sử dụng một số phần mềm
trình chiếu, để thiết kế bài giảng và các hoạt động dạy học, chưa có sự liên kết đa
dạng các phần mềm chuyên dụng. Thậm chí, trình chiếu các trang word thay cho
việc ghi bảng, điều này ít có hiệu quả trong phương pháp dạy học nhằm phát huy
tính tích cực chủ động của sinh viên.
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
15
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin

Đối với sinh viên: đa số sinh viên còn thói quen học tập như ở trường phổ
thông, thói quen “thầy đọc-trò ghi”, thụ động trong học tập, thiếu tính tích cực.
Trình độ, kĩ năng sử dụng CNTT của sinh viên (trừ sinh viên khoa CNTT) còn
nhiều hạn chế, có số ít sinh viên khả năng sử dụng máy tính còn hạn chế, chưa
khai thác hết khả năng của máy tính, cũng như mạng Internet,…. phụ vụ cho học
tập.
Mặt khác, một tác động không nhỏ đến việc ứng dụng CNTT trong dạy học
là trang thiết bị CNTT vẫn còn thiếu hoặc đã xuống cấp, việc dạy học sử dụng các
phương tiện hiện đại không được thường xuyên, liên tục dẫn đến hiệu quả chưa
cao.
Tại sao ư
́
ng dụng CNTT trong dạy học diễn ra rộng rãi trong giai đoạn hiện
nay?
Hiện nay các trường phổ thông điều trang bị phòng máy, phòng đa năng, nối
mạng Internet và tin học được giảng dạy chính thức, một số trường còn trang bị
thêm thiết bị ghi âm, chụp hình, quay phim (Camera), máy quét hình (Scanner) và
một số thiết bị khác tạo cơ sở hạ tầng CNTT cho giáo viên sử dụng vào quá trình
dạy học của mình. Ơ
̉
các trường đã trang bi
̣
ma
́
y vi tính co
́
nối mạng Internet và tin
học được giảng dạy chính thức.
Công nghệ thông tin mở ra triển vọng to lớn trong việc đổi mới các phương
pháp và hình thức dạy học. Những phương pháp dạy học theo cách tiếp cận kiến

tạo, phương pháp dạy học theo dự án, dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề càng
có nhiều điều kiện để ứng dụng rộng rãi. Các hình thức dạy học như dạy học đồng
loạt, dạy theo nhóm, dạy cá nhân cũng có những đổi mới trong môi trường công
nghệ thông tin và truyền thông.
Chẳng hạn, cá nhân làm việc tự lực với máy tính, với Internet, dạy học theo
hình thức lớp học phân tán qua mạng, dạy học qua cầu truyền hình.
Nếu trước kia người ta nhấn mạnh tới phương pháp dạy sao cho học sinh
nhớ lâu, dễ hiểu, thì nay phải đặt trọng tâm là hình thành và phát triển cho học sinh
các phương pháp học chủ động.
Nếu trước kia người ta thường quan tâm nhiều đến khả năng ghi nhớ kiến
thức và thực hành kỹ năng vận dụng, thì nay chú trọng đặc biệt đến phát triển năng
lực sáng tạo của học sinh. Như vậy, việc chuyển từ “lấy giáo viên làm trung tâm”
sang “lấy học sinh làm trung tâm” sẽ trở nên dễ dàng hơn.
Do sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông mà mọi người đều
có trong tay nhiều công cụ hỗ trợ cho quá trình dạy học nói chung và phần mềm
dạy học nói riêng. Nhờ có sử dụng các phần mềm dạy học này mà học sinh trung
bình, thậm chí học sinh trung bình yếu cũng có thể hoạt động tốt trong môi trường
học tập. Phần mềm dạy học được sử dụng ở nhà cũng sẽ nối dài cánh tay của giáo
viên tới từng gia đình học sinh thông qua hệ thống mạng. Nhờ có máy tính điện tử
mà việc thiết kế giáo án và giảng dạy trên máy tính trở nên sinh động hơn, tiết
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
16
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
kiệm được nhiều thời gian hơn so với cách dạy theo phương pháp truyền thống,
chỉ cần “bấm chuột”, vài giây sau trên màn hình hiện ra ngay nội dung của bài
giảng với những hình ảnh, âm thanh sống động thu hút được sự chú ý và tạo hứng
thú nơi học sinh. Thông qua giáo án điện tử, giáo viên cũng có nhiều thời gian đặt
các câu hỏi gợi mở tạo điều kiện cho học sinh hoạt động nhiều hơn trong giờ học.
Những khả năng mới mẻ và ưu việt này của công nghệ thông tin và truyền thông
đã nhanh chóng làm thay đổi cách sống, cách làm việc, cách học tập, cách tư duy

và quan trọng hơn cả là cách ra quyết định của con người.
Do đó, mục tiêu cuối cùng của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học là nâng cao một bước cơ bản chất lượng học tập cho học sinh, tạo ra một môi
trường giáo dục mang tính tương tác cao, học sinh được khuyến khích và tạo điều
kiện để chủ động tìm kiếm tri thức, sắp xếp hợp lý quá trình tự học tập, tự rèn
luyện của bản thân mình.
Những đề xuất:
- Giáo viên cần mạnh dạn, không ngại khó, tự thiết kế và sử dụng bài giảng điện tử
của mình sẽ giúp cho giáo viên rèn luyện được nhiều kỹ năng và phối hợp tốt các
phương pháp dạy học tích cực khác.
- Khi thiết kế bài giảng điện tử cần chuẩn bị trước kịch bản, tư liệu (Video, hình
ảnh, bảng đồ, ….), chọn giải pháp cho sử dụng công nghệ, sau đó mới bắt tay vào
soạn giảng. Nếu sử dụng MS PowerPiont làm công cụ chính cần lưu ý về Font
chữ, màu chữ và hiệu ứng thích hợp (hiệu ứng đơn giản, nhẹ nhàng tránh gây mất
tập trung vào nội dung bài giảng).
- Nội dung bài giảng điện tử cần cô đọng, súc tích, các mô phỏng cần sát chủ đề
(trong 1 slide không nên có nhiều hình hay nhiều chữ), những nội dung học sinh
ghi bài cần có qui ước (có thể dùng khung hay màu nền) sẽ khắc phục được việc
ghi bài của học sinh.
- Không lạm dụng công nghệ nếu chúng không tác động tích cực đến quá trình dạy
học và sự phát triển của học sinh, công nghệ mô phỏng nếu không phản ánh đúng
nội dung, giá trị nghệ thuật và thực tế thì không nên sử dụng.
- Giáo viên cần được tập huấn các lớp soạn, giảng bài giảng điện tử, thường xuyên
truy cập vào các trang web và thành viên của các diễn đàn.Trung tâm ta đã có
trang web riêng, giáo viên chúng ta nên truy cập, đăng tin, gửi bài hoặc là thành
viên và xem đây như là một câu lạc bộ để trao đổi kinh nghiệm ứng dụng CNTT
trong giảng dạy “không nên dấu nghề, chúng ta cùng chia sẻ, học hỏi lẫn nhau”.
PHẦN BA: KẾT LUẬN
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
17

Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
Nếu như khoa học công nghệ là động lực đối với sự phát triển kinh tế xã hội
thì có thể nói CNTT là thành tựu quan trọng nhất đóng vai trò đi đầu trong việc
thúc đẩy sự phát triển của khoa học công nghệ. Chưa bao giờ thông tin được sử
dụng khai thác một cách tối đa có hiệu quả như trong thời đại bùng nổ của CNTT.
Quyết định sự thành công trong mọi hoạt động ngày nay chính là ở khả năng nắm
bắt, quản lý và khai thác thông tin. Mà điều đó chính là CNTT.
Ứng dụng CNTT vào giảng dạy ban đầu là một bài toán khó với giáo viên,
nhưng qua một thời gian không dài, chủ trương này đã cho thấy hiệu quả tích cực
khi CNTT mang lại cho cả thầy và trò không gian mới nhiều hứng thú trong lớp
học. Với sự hỗ trợ của máy tính và một số phần mềm dạy học cùng các thiết bị đi
kèm, giáo viên có thể tổ chức tiết học một cách sinh động, các bài giảng không chỉ
mang hơi thở cuộc sống hiện đại gần gũi hơn với học sinh mà còn giúp cả người
dạy và người học được tiếp xúc với các phương tiện hiện đại, làm giàu thêm vốn
hiểu biết của mình.
Ư
́
ng dụng CNTT không đồng nhất với đổi mới phương pháp dạy học,
CNTT chỉ là phương tiện tạo thuận lợi cho triển khai phương pháp tích cực chứ
không phải là điều kiện đủ của phương pháp này. Không lạm dụng công nghệ nếu
chúng không tác động tích cực đến quá trình dạy học. Để một giờ học có ứng dụng
CNTT là một giờ học phát huy tính tích cực của học sinh thì điều kiện tiên quyết
là việc khai thác CNTT phải đảm bảo các yêu cầu và tính đặc trưng của phương
pháp dạy học tích cực mà giáo viên sử dụng.
Việc ứng dụng CNTT vào dạy học góp phần đổi mới phương pháp dạy học
là một công việc khó khăn, lâu dài, đòi hỏi rất nhiều điều kiện về cơ sở vật chất,
tài chính và năng lực của đội ngũ giáo viên. Do đó, để đẩy mạnh việc ứng dụng và
phát triển CNTT trong dạy học có hiệu quả cần có sự quan tâm đầu tư về cơ sở vật
chất của các cấp, sự chỉ đạo đồng bộ của ngành, của mỗi nhà trường, mỗi trung
tâm và đặc biệt là sự nỗ lực học hỏi, rút kinh nghiệm của bản thân mỗi giáo viên.

Người học CNTT, sẽ có trong tay công cụ mạnh mẽ nhất để có thể nắm bắt
được sự phát triển chóng mặt về mọi mặt của thế giới bên ngoài, CNTT cũng là
công cụ hỗ trợ đắc lực cho công việc và học tập.Từ đó dẫn đến họ sẽ không bị tụt
hậu và nắm bắt để cạnh tranh để phát triển, chính vì thế họ có thể theo kịp sự phát
triển của thời đại. Điều này có lợi ích rất lớn đến tương lai của thế hệ trẻ, sự phát
triển của đất nước.
Làm cách nào để lôi cuốn người học câu trả lời thật đơn giản đó là ứng dụng
CNTT vào dạy học CNTT hoặc các môn học khác. Nếu chúng ta không ứng dụng
CNTT vào dạy và học thì đây là một thiệt thòi lớn cho cả giáo viên và học sinh.
Nhưng ứng dụng CNTT cần đúng lúc, đúng chỗ, có khoa học, gây hứng thú cho
học sinh. Nếu làm tốt sẽ tạo ra được kết quả tốt cho nền giáo dục nước nhà.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
18
Sự hấp dẫn của việc dạy và học Công nghệ thông tin
[1] Dự án Việt - Bỉ, Dạy và học tích cực, nhà xuất bản đại học sư phạm, 2010
[2] VVOB (2009), Tài liệu tập huấn CNTT cho dạy học tích cực, chia sẽ và hợp tác, Hà
Nội.
[3] Tài liệu tập huấn về công nghệ thông tin cho dạy học tích cực. Sản xuất bởi VVOB
Việt Nam.2010.
[4] Phó Đức Hòa, Ngô Quang Sơn (2008), Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
tích cực, NXB Giáo dục, Hà Nội.
[5] Đặng Thành Hưng (2004), Thiết kế phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá,
Tạp chí giáo dục số 102, Hà Nội.
[6] Vũ Hồng Tiến, Một số phương pháp dạy học tích cực,
Huỳnh Quang Tuyến – Lớp Nghiệp vụ sư phạm khóa 31
19