Nghia tuong minh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>KÍNH CHÀO THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ. Gi¸o viªn :Vò thÞ B×nh. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Tình huống thứ nhất:. Tình huống thứ hai:. Sắp đến giờ vào lớp, cô giáo hỏi một bạn học sinh:. Nam đi học muộn, đến sân trường gặp cô giáo chủ nhiệm,côhỏi:. - Mấy giờ rồi em?. - Mấy giờ rồi em?.  Cô giáo muốn hỏi giờ bạn học sinh..  Cô giáo nhắc nhở việc Nam đi học muộn.. ? Tìm sự khác nhau trong câu hỏi ở hai tình huống trên? 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tiết 126. Nghĩa tường minh và hàm ý 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Rõ ràng cặn kẽ. Sáng sủa. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> NgÇm. Cái trong lòng suy tưởng. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> TiÕt 126:. NghÜa têng minh vµ hµm ý. I.Ph©n biÖt nghÜa têng minh vµ hµm ý . 1. VÝ dô : (Sgk-Trg75) -Trêi ¬i , chØ cßn cã n¨m phót!. §o¹n trÝch :. - Trêi ¬i, chØ cßn cã n¨m phót ! ChÝnh lµ anh thanh niªn giËt m×nh nãi to, giäng cêi nhng ®Çy tiÕc rÎ. Anh ch¹y ra nhµ phÝa sau, råi trë vµo liÒn, tay cÇm mét c¸i lµn. Nhµ ho¹ sÜ tÆc lìi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác giµ . - ¤ ! C« cßn quªn chiÕc mïi soa ®©y nµy! Anh thanh niªn võa vµo, kªu lªn. §Ó ngêi con g¸i khái trë l¹i bµn, anh lÊy chiÕc kh¨n tay cßn vo trßn cÆp gi÷a cuèn s¸ch tíi tr¶ cho c« g¸i. C« kÜ s mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay véi ®i. (Theo. 6 NguyÔn Thµnh Long, LÆng lÏ Sa Pa).

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trả lời:. - Anh thanh niên cảm thấy tiếc nuối vì thời gian gặp gỡ bác họa sĩ và cô kĩ sư sắp kết thúc. - Anh không nói thẳng điều đó bởi anh muốn giấu cảm xúc của mình nên ngại ngần, e thẹn.. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> TiÕt 124:. NghÜa têng minh vµ hµm ý. I.Ph©n biÖt nghÜa têng minh vµ hµm ý . 1. VÝ dô : (Sgk) - ¤ ! C« cßn quªn chiÕc kh¨n mïi soa ®©y nµy !. §o¹n trÝch. :. - Trêi ¬i, chØ cßn cã n¨m phót !. ChÝnh lµ anh thanh niªn giËt m×nh nãi to, giäng cêi nhng ®Çy tiÕc rÎ. Anh ch¹y ra nhµ phÝa sau, råi trë vµo liÒn, tay cÇm mét c¸i lµn. Nhµ ho¹ sÜ tÆc lìi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác giµ . - ¤ ! C« cßn quªn chiÕc mïi soa ®©y nµy! Anh thanh niªn võa vµo, kªu lªn. §Ó ngêi con g¸i khái trë l¹i bµn, anh lÊy chiÕc kh¨n tay cßn vo trßn cÆp gi÷a cuèn s¸ch tíi tr¶ cho c« g¸i. C« kÜ s mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay véi ®i. 8 (Theo NguyÔn Thµnh Long, LÆng lÏ Sa Pa).

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TiÕt 124:. NghÜa têng minh vµ hµm ý. I. Ph©n biÖt nghÜa têng minh vµ hµm ý . 1. VÝ dô : (Sgk) 2. NhËn xÐt: - Trêi ¬i, chØ cßn có n¨m phót ! Câu không diễn đạt trực tiếp điều muốn nói - ¤! C« cßn quªn chiÕc kh¨n mïi soa ®©y nµy! => Câu diễn đạt trực tiếp điều muốn nói. §o¹n trÝch. :. - Trêi ¬i, chØ cßn cã n¨m phót ! ChÝnh lµ anh thanh niªn giËt m×nh nãi to, giäng cêi nhng ®Çy tiÕc rÎ. Anh ch¹y ra nhµ phÝa sau, råi trë vµo liÒn, tay cÇm mét c¸i lµn. Nhµ ho¹ sÜ tÆc lìi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác giµ . - ¤ ! C« cßn quªn chiÕc mïi soa ®©y nµy! Anh thanh niªn võa vµo, kªu lªn. §Ó ngêi con g¸i khái trë l¹i bµn, anh lÊy chiÕc kh¨n tay cßn vo trßn cÆp gi÷a cuèn s¸ch tíi tr¶ cho c« g¸i. C« kÜ s mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay véi ®i. (Theo NguyÔn Thµnh Long, LÆng lÏ Sa Pa)9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> TiÕt 124:. NghÜa têng minh vµ hµm ý. I.Ph©n biÖt nghÜa têng minh vµ hµm ý . 1. VÝ dô : (Sgk) 2. NhËn xÐt: 3. Ghi nhớ: (Sgk). - Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. - Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> TiÕt 124:. NghÜa têng minh vµ hµm ý. I.Ph©n biÖt nghÜa têngminh vµ hµm ý . 1. VÝ dô : SGK 2. NhËn xÐt: 3. Ghi nhớ: (Sgk /tr 75 ). Điểm giống và khác nhau giữa nghĩa tường minh và hàm ý: • Giống nhau : Đều sử dụng lời nói để diễn đạt 1 thông tin. • Khác nhau : + Tường minh: Diễn đạt trực tiếp điều muốn nói. + Hàm ý: Điều muốn nói không trực tiếp diễn đạt bằng từ ngữ trong câu mà phải suy ra từ những từ ngữ ấy. -> Diễn đạt gián tiếp điều muốn nói. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> •Bài tập nhanh: Tình huống 1: Bạn đến gọi em đi chơi nhưng em không đi được. - Mình đang làm bài tập. - Mình phải làm việc nhà giúp mẹ.. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - Tình huống 2: Một bạn nhờ em ngày mai chở đi học nhưng em muốn từ chối mà không làm mất lòng bạn..  - Mai mình phải chở em đi học . - Ngày mai anh mình mượn xe rồi.. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Tìm hàm ý trong những mẩu đối thoại sau:. 1 - Ôi, quả ổi trông ngon chưa kìa!.  Hàm ý: Không. xuống được. - Cành cây cao quá không với được!. thể hái quả ổi trên cành cây 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> 2 - Trời nóng quá! - Mất điện rồi.. Hàm ý: Không. bật quạt được. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Bài tập nhanh. 1..   . Theo em câu sau được mang hàm ý hay nghĩa tường minh? 1.Con mèo đen đã chết. - thông báo cái chết của con mèo -> Câu mang nghĩa tường minh 2. Cậu đi đâu đấy? -Con mèo đen đã chết. Câu trả lời có thể là : -Tớ đi chôn con mèo đen -> Câu mang nghĩa hàm ý. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Tục ngữ: - Không thầy đố mày làm nên Nghĩa tường minh -. - Ăn quả nhớ quả trồng cây. Hàm ý. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> * Lưu ý : - Hàm ý thường được sử dụng trong giao tiếp và các văn bản nghệ thuật. - Hàm ý phụ thuộc vào tình huống giao tiếp. - Hàm ý có thể xuất hiện trong cử chỉ, hành động.. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> TiÕt 126:. NghÜa têng minh vµ hµm ý. I. Ph©n biÖt nghÜa têng minh vµ hµm ý . 1. VÝ dô : SGK 2. NhËn xÐt . 3. Ghi nhớ: (Sgk/trang 75) II. Luyện tập.. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Bài tập 1: ( SGK/trang 75 ) Đọc lại đoạn trích sau: “ - Trời ơi, chỉ còn có năm phút!. Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cài làn.Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế,thong thả đi đến chỗ bác già.” - Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này! Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi.” ( Trích: “ Lặng lẽ Sa Pa” - Nguyễn Thành Long). 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> STT Câu hỏi:. Câu trả lời:. 1.. Câu nào cho thấy - Câu: “Nhà hoạ sĩ tặc họa sĩ cũng chưa lưỡi đứng dậy”. muốn chia tay anh - Từ: “Tặc lưỡi”. thanh niên? Từ ngữ nào giúp em nhận ra điều ấy?. 2.. Tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn? Thái độ ấy giúp em đoán ra điều gì liên quan tới chiếc mùi soa?. -Mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn, quay vội đi.  Cô gái rất bối rối ngượng ngùng, cô định kín đáo để lại chiếc khăn tay làm kỉ niệm cho anh thanh niên, thế mà anh lại quá thật thà tưởng cô bỏ quên, nên gọi cô để trả lại. lại 21.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> TiÕt 126:. NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý. Bài tập 2: ( SGK/trang 75 ) Hãy cho biết hàm ý của câu in đậm trong đoạn trích sau đây: Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội hoạ và cô gái: - Đây, tôi giới thiệu anh một hoạ sĩ lão thành nhé. Và cô đây là kĩ sư nông nghiệp. Anh đưa khách về nhà đi. Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá. Anh hãy đưa ra cái món chè pha nước mưa thơm như nước hoa của Yên Sơn nhà anh. -> Hàm ý: Ông hoạ sĩ già chưa kịp uống nước chè đâu, hãy mời ông ấy. 22.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> BT3/ Tìm câu chứa hàm ý trong đoạn trích sau và cho biết nội dung của hàm ý: Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng: - Vô ăn cơm ! Anh Sáu vẫn ngồi im giả vờ không nghe, chờ nó gọi “Ba vô ăn cơm”. Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra: - Cơm chín rồi ! Anh cũng không quay lại. ( Nguyễn Quang Sáng – Chiếc lược ngà). Trả lời: Câu “Cơm chín rồi !” hàm ý là: “Ông vô ăn cơm đi!” 23.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Bài tập làm thêm: Tìm hàm ý trong truyện cười dân gian sau:. Xin nước lạnh Chủ nhà dọn cơm đãi khách, mang thiếu một đôi đũa.Ai nấy đều cầm đũa mời nhau, còn người khách không có đũa đứng dậy nói với chủ nhà rằng: - Cho tôi xin một chén nước lạnh. Chủ nhà hỏi: - Hả, để làm gì vậy? - Để rửa tay cho sạch mà bốc đồ ăn.. Lời trách khéo của người khách vì sự tiếp đón không chu đáo của gia chủ.. 24.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> TÁC DỤNG CỦA HÀM Ý - Đạt sự tế nhị, lịch thiệp trong giao tiếp - Làm cho lời nói ý vị, hàm súc.. 25.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> TiÕt 126:. NghÜa têng minh vµ hµm ý. I. Ph©n biÖt nghÜa têng minh vµ hµm ý . 1. VÝ dô : SGK 2. NhËn xÐt . 3. Ghi nhớ: (Sgk/trang 75) II. Luyện tập.. 26.

<span class='text_page_counter'>(27)</span> 1. Ôn tập khái niệm nghĩa tường minh và hàm ý. 2. Luyện tập để phân biệt được nghĩa tường minh và hàm ý. Rèn luyện kĩ năng dùng hàm ý trong giao tiếp. 3. Chuẩn bị bài : Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.. 27.

<span class='text_page_counter'>(28)</span> BÀI TẬP NHÓM + Tình huống 1: Em được một người bạn trong lớp mời đi dự sinh nhật vào sáng chủ nhật tuần này.Thế nhưng bố mẹ em đã có kế hoạch đưa cả gia đình về quê thăm ông bà ngoại. Vì thế em không thể đến dự sinh nhật bạn ấy được. Em sẽ nói như thế nào để bạn biết em sẽ không có mặt ? 1. Tớ không đi được đâu. 2. Ôi ! Tiếc quá ! Chủ nhật này tớ cùng gia đình về quê thăm ông bà rồi.. 28.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> Bài tập nhóm + Tình huống 2 : Cả nhà em đang xem một bộ phim rất hay. Em trai của em chừng 3 tuổi chạy đến dang hai tay che vô tuyến để đòi mở phim hoạt hình.Để nhắc em bé đó tránh ra cho mọi người xem, em có thể nói với em trai như thế nào ? 1 . Em đi ra cho mọi người xem rồi lát nữa anh bật kênh hoạt hình cho. 2. Em lấy tờ báo mà che màn hình vào!. 29.

<span class='text_page_counter'>(30)</span> TIẾT 126 : NGHĨA. TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý. MÈu chuyÖn vui: “KÎ c¾p gÆp bµ giµ”. Cã hai anh chµng ®i ch¬i gÆp mét c« g¸i. Anh chµng thø nhÊt nãi: - Chµo em, tr«ng em nh H»ng Nga! Anh chµng thø hai: - Em mà thi hoa hậu thì chỉ có nhất! C« g¸i: - Hai anh lµ b¹n cña chó Cuéi µ? 30.

<span class='text_page_counter'>(31)</span> Hướng dẫn về nhà 1. Làm Thế bài tập: nào là nghĩa từơng Viết 1 đoạnminh văn 1015 câu chủ đề “ Thiên và hàm ý? nhiên xung quanh em”. Trong đó có chứa 1 thành phần biệt lập và có câu mang nghĩa hàm ý 2. Chuẩn bị bài: Nghị luận về 1 đoạn thơ , bài thơ. 31.

<span class='text_page_counter'>(32)</span> 32.

<span class='text_page_counter'>(33)</span> CÁM ƠN THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP!. 33.

<span class='text_page_counter'>(34)</span>  Ghi nhớ: Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.. 34.

<span class='text_page_counter'>(35)</span> 3 - Minh ơi, lấy áo quần vào nhanh lên con!. Hàm ý: Người. giúp mẹ.. - Con đang học bài mẹ ạ!. con không muốn lấy áo quần 35.

<span class='text_page_counter'>(36)</span> Ví dụ a: Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: “- Trời ơi, chỉ còn có năm phút! Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn.Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già.” ( Trích: “ Lặng lẽ Sa Pa”- Nguyễn Thành Long) 36.

<span class='text_page_counter'>(37)</span> I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý: 1. Ví dụ a:. Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:. “- Trời ơi, chỉ còn có năm phút! Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cài làn.Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế,thong thả đi đến chỗ bác già.” ( Trích: “ Lặng lẽ Sa Pa”- Nguyễn Thành Long). ? - Qua câu “Trời ơi, chỉ còn có năm phút!”,em hiểu anh thanh niên muốn nói điều gì? ? Vì sao anh không nói thẳng điều đó với họa sĩ và cô gái?. 37.

<span class='text_page_counter'>(38)</span> TiÕt 126:. NghÜa têng minh vµ hµm ý. I. Ph©n biÖt nghÜa têng minh vµ hµm ý 1. VÝ Dô: - Trêi ¬i, chØ cßn cã n¨m phót! C¸ch 2. C¸ch 1 -ý anh muèn nãi r»ng: + ChØ cßn n¨m phót n÷a lµ ph¶i chia tay (c¸ch hiÓu mang tÝnh phæ biÕn, ai còng hiÓu) -> têng minh. - Anh thanh niªn muèn nãi: + Tiếc quá, không còn đủ thời gian để đợc nói chuỵên -ThÕ lµ t«I laÞ ph¶i mét m×nh - Gi¸ nhµ ho¹ sü vµ c« kü s ë laÞ thªm 1 th¬× gian n· (c¸ch hiÓu kh«ng mang tÝnh phæ biÕn, kh«ng ph¶i ai còng hiÓu) -> Hµm ý. Những ý anh thanh niên muốn nói theo cách 2 không đợc diễn đạt trực tiếp bằng các từ ngữ nêu ở trong câu.. 38.

<span class='text_page_counter'>(39)</span> 2. Ví dụ b: Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: “ – Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này!. Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi.” ( Trích: “ Lặng lẽ Sa Pa” - Nguyễn Thành Long). ? Câu nói của anh thanh niên trong đoạn trích có ẩn ý gì không?.  Câu nói này không chứa ẩn ý, vì anh thanh niên muốn nói cho cô gái biết là cô đang quên chiếc khăn tay. 39.

<span class='text_page_counter'>(40)</span> I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý 1. 2. -. 1.Ví dụ: 2.Ghi nhớ (SGK/ 75) Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng ngữ trong câu. Thế nàongôn là nghĩa từơng Hàm ý là phần thông minh và báo hàmtuy ý?không diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy Lưu ý: khi xác định nghĩa tường minh hay hàm ý cần căn cứ vào tình huống giao tiếp cụ thể.. 40.

<span class='text_page_counter'>(41)</span> . Ghi nhớ: Nghĩa tường minh là. phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.. 41.

<span class='text_page_counter'>(42)</span> Ghi nhớ chung: (SGK trang 75). - Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. - Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy. 42.

<span class='text_page_counter'>(43)</span> TiÕt 126:. NghÜa têng minh vµ hµm ý. I. Ph©n biÖt nghÜa têng minh vµ hµm ý 1. VÝ Dô: 2. Ghi nhí: SGK – Trang 75 * Lu ý: - Khi th«ng b¸o thêng dïng c©u têng minh. - Khi cÇn nãi tÕ nhÞ hoÆc mØa mai thêng dïng hµm ý. => Khi t×m hµm ý cña mét c©u nãi ta cÇn dùa vµo nh÷ng tõ ngø của câu nói ấy, ngoài ra còn dựa vào những câu đứng xung quanh nó hoặc văn cảnh lúc đó, khi giao tiếp thờng phải nhìn vào nÐt mÆt.. 43.

<span class='text_page_counter'>(44)</span>