Quản lý hoạt động dạy học môn địa lí theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện kim động, tỉnh hưng yên​

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ ÉN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MƠN ĐỊA LÍ
THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
Ở
CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG HUYỆN KIM ĐỘNG, TỈNH HƢNG
YÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ ÉN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MƠN ĐỊA LÍ
THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
Ở
CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG HUYỆN KIM ĐỘNG, TỈNH HƢNG
YÊN
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Lê Thùy Linh

THÁI NGUYÊN - 2020


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi.
Những số liệu và kết quả thu thập đƣợc trong quá trình nghiên cứu là trung
thực và không trùng lặp với các đề tài khác, các thơng tin trích dẫn trong luận
văn đã đƣợc ghi rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 9 năm
2020
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Én

i


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành và kính trọng, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc
tới lãnh đạo Trƣờng ĐHSP Thái Nguyên, Phòng Đào tạo thuộc Trƣờng Đại
học Sƣ phạm - ĐHTN, toàn thể các thầy giáo, cô giáo Khoa Tâm lý - Giáo dục,
các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dạy và tham gia quản lý tơi trong q trình
học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp.
Tơi xin bày tỏ sự kính trọng, lịng biết ơn sâu sắc tới TS Lê Thùy Linh ngƣời trực tiếp hƣớng dẫn, đã tận tình giúp đỡ tơi trong suốt q trình thực
hiện luận văn.
Tơi xin gửi lời cảm ơn đến các đồng chí lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào

tạo tỉnh Hƣng Yên; các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên các trƣờng trung
học phổ thông trên địa bàn huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên đã giúp đỡ, cung
cấp cho tôi những thông tin, số liệu, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình
nghiên cứu.
Cuối cùng, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp
đã động viên, quan tâm, chia sẻ và tạo điều kiện giúp tơi trong q trình thực
hiện đề tài nghiên cứu khoa học này.
Tôi xin chân thành cảm ơn và tiếp thu những ý kiến đóng góp của các
nhà khoa học để đề tài này đƣợc hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn./.
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Én

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................ii
MỤC LỤC......................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT...................................................................iv
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................. v
MỞ ĐẦU............................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài..............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................2
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu................................................................3
4. Giả thuyết khoa học........................................................................................ 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................3

6. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................3
7. Phƣơng pháp nghiên cứu................................................................................4
8. Cấu trúc luận văn............................................................................................ 5
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MƠN ĐỊA LÍ THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
HỌC SINH Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG..............................6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề......................................................................6
1.1.1. Các nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận năng lực...................................6
1.1.2. Các nghiên cứu về quản lý dạy học theo định hƣớng phát triển năng
lực học sinh.........................................................................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu.......................10
1.2.1. Năng lực..................................................................................................10
1.2.2. Hoạt động dạy học.................................................................................. 11
1.2.3. Dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh..........................12
1.2.3. Quản lí.....................................................................................................13
1.2.4. Quản lí hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực của
ngƣời học..........................................................................................................14

iii


1.3. Những vấn đề cơ bản về hoạt động dạy học mơn Địa lí theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở trƣờng THPT........................................14
1.3.1. Đặc điểm của môn Địa lí trong chƣơng trình giáo dục THPT...............14
1.3.2. u cầu dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực
học sinh ở trƣờng THPT...................................................................................17
1.3.3. Mục tiêu dạy học môn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực
học sinh ở trƣờng THPT...................................................................................18
1.3.4. Nội dung dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực
học sinh ở trƣờng THPT...................................................................................19

1.3.5. Phƣơng pháp và hình thức dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh ở trƣờng THPT............................................................20
1.4. Một số vấn đề cơ bản về quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí theo
định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở trƣờng THPT................................26
1.4.1. Vai trị của Hiệu trƣởng trong quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí
theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh.................................................. 26
1.4.2. Nội dung quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng
phát triển năng lực học sinh ở trƣờng THPT....................................................28
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí hoạt động dạy mơn Địa lí theo định
hƣớng phát triển năng lực ở trƣờng trung học phổ thơng................................35
1.5.1. Năng lực của cán bộ quản lí....................................................................35
1.5.2. Năng lực giáo viên giảng dạy mơn Địa lí............................................... 36
1.5.3. Chất lƣợng tuyển sinh đầu vào và đặc điểm học sinh THPT.................36
1.5.4. Điều kiện cơ sở vật chất phục vụ hoạt động dạy học..............................36
1.5.5. Điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phƣơng....................................37
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.................................................................................38
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MƠN ĐỊA LÍ THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN
KIM ĐỘNG, TỈNH HƢNG YÊN................................................................. 39

iv


2.1. Khái quát về tình hình giáo dục trung học phổ thông huyện Kim
Động, tỉnh Hƣng Yên....................................................................................... 39
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng....................................................................... 42
2.2.1. Mục tiêu khảo sát.................................................................................... 42
2.2.2. Nội dung khảo sát................................................................................... 43
2.2.3. Khách thể khảo sát.................................................................................. 43

2.2.4. Phƣơng pháp khảo sát và xử lí số liệu....................................................43
2.3. Kết quả khảo sát.........................................................................................44
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên ở các trƣờng
THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng n về dạy học mơn Địa lí theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh.................................................................. 44
2.3.2. Thực trạng dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực
học sinh ở các trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên.....................50
2.3.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng
phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THPT

huyện Kim Động, tỉnh

Hƣng Yên......................................................................................................... 59
2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học mơn Địa lí ở
các trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên.......................................71
2.4.1. Đánh giá chung về thực trạng quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí
ở các trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên...................................71
2.4.2.Nguyên nhân của thực trạng.................................................................... 72
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.................................................................................73
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MƠN
ĐỊA LÍ THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC
SINH Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN KIM
ĐỘNG, TỈNH HƢNG YÊN...........................................................................74
3.1. Những nguyên tắc chỉ đạo đề xuất biện pháp............................................ 74
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích.........................................................74

v


3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính liên tục và hệ thống, tính kế thừa trong

q trình quản lí................................................................................................ 74
3.1.3. Ngun tắc đảm bảo tính khả thi............................................................ 75
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính đặc thù bộ mơn...............................................76
3.2. Một số biện pháp quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THPT huyện Kim Động,
tỉnh Hƣng Yên.................................................................................................. 76
3.2.1. Tổ chức bồi dƣỡng nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lí ,
giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên dạy học
và quản lí dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực HS..........76
3.2.2. Chỉ đạo xây dựng chƣơng trình dạy học mơn Địa lý của nhà trƣờng
theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh.................................................. 79
3.2.3. Chỉ đạo giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng
Yên thiết kế bài học mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực HS.......83
3.2.4. Chỉ đạo đổi mới phƣơng pháp, hình thức tổ chức dạy học mơn Địa
lí theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THPT huyện
Kim Động, tỉnh Hƣng Yên............................................................................... 85
2.3.5. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập mơn Địa lí theo
định hƣớng phát triển năng lực HS ở các trƣờng THPT huyện Kim Động,
tỉnh Hƣng Yên.................................................................................................. 87
3.2.6. Tăng cƣờng cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và ứng dụng công nghệ
thông tin trong hoạt động dạy học môn Địa lí theo định hƣớng phát triển
năng lực học sinh ở các trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên.......89
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp................................................................ 92
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất.............92
3.4.1. Mục tiêu khảo nghiệm.............................................................................92
3.4.2. Phƣơng pháp và khách thể khảo nghiệm................................................92
3.4.3. Nội dung khảo nghiệm............................................................................93

vi

3.4.4. Các bƣớc tiến hành.................................................................................93
3.4.5. Cách xử lý kết quả khảo nghiệm.............................................................93
3.4.6. Kết quả khảo nghiệm.............................................................................. 94
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3.................................................................................98
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.................................................................99
1. Kết luận.........................................................................................................99
2. Khuyến nghị................................................................................................100
2.1. Với Sở Giáo dục và Đào tạo Hƣng Yên.................................................. 100
2.2. Với trƣờng THPT.................................................................................... 100
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................102
PHỤ LỤC.......................................................................................................106

vii


CBQL
CNXH
ĐHSP
ĐHTN
ĐTB
GD
GD&ĐT
GDCD
GV
HS
KT-XH
SGK
TB
THCS

THPT

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Số liệu cán bộ quản lí, giáo viên Địa lí các trƣờng THPT trên
địa bàn huyện Kim Động năm 2019 - 2020 42
Bảng 2.2: Thực trạng kết quả học tập mơn Địa lí của học sinh THPT
huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên
Bảng 2.3. Nhận thức của CBQL, GV về

42

yêu cầu của dạy học theo định

hƣớng phát triển năng lực học sinh

45

Bảng 2.4. Nhận thức của CBQL, GV về đặc điểm của mơn Địa lí theo
định hƣớng phát triển năng lực học sinh

47

Bảng 2.5. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng thực hiện mục tiêu dạy
học mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh

50

Bảng 2.6.Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng thực hiện nội dung dạy học
mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh 53
Bảng 2.7.Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng phƣơng pháp dạy học mơn
Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh

55

Bảng 2.8.Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng hình thức dạy học mơn Địa
lí theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh

56

Bảng 2.9.Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng đánh giá kết quả học tập
môn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh 58
Bảng 2.10.Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng công tác lập kế hoạch
quản lý hoạt động dạy học môn Địa lí theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh

60

Bảng 2.11.Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng lập lập kế hoạch dạy học
Địa lí của tổ chun mơn định hƣớng phát triển năng lực HS

62

Bảng 2.12.Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng tổ chức thực hiện kế
hoạch dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực
học sinh

v

63


Bảng 2.13.Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng chỉ đạo hoạt động dạy học
mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh 65
Bảng 2.14.Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng kiểm tra, giám sát và đánh
giá hoạt động dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển
năng lực học sinh 67
Bảng 2.15.Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến
quản lý hoạt động dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh

69

Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp quản lí.........94
Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp........................95
Bảng 3.3. Tƣơng quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp...96

vi


MỞ ĐẦU
1.

Lí do chọn đề tài
Trong thời đại ngày nay xu thế phát triển kinh tế thế giới, nhu cầu hội

nhập và phát triển là một nhu cầu tất yếu. Không chỉ ở Việt Nam mà tất cả các
quốc gia trên thế giới đều nhận thức đƣợc tầm quan trọng của giáo dục trong

phát triển kinh tế đất nƣớc. Do đó Đảng và Nhà nƣớc ta ln coi giáo dục là
quốc sách hàng đầu. Chiến lƣợc phát triển giáo dục giai đoạn 2011 - 2020 xác
định rõ mục tiêu chiến lược của giáo dục Việt Nam là tập trung nâng cao chất
lượng toàn diện, phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất
lượng cao, tạo lợi thế trong cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập quốc tế; nhấn
mạnh đến việc “dạy người”, đồng thời với “dạy chữ” và “dạy nghề”...; xác
định nhiều giải pháp quan trọng về đổi mới quản lí giáo dục; phát triển nhân
lực ngành giáo dục; tiếp tục đổi mới nội dung chương trình, phương pháp dạy
học và đánh giá chất lượng giáo dục...[5]
Trong các nhà trƣờng nói chung, trƣờng THPT nói tiêng, dạy học là hoạt
động cơ bản, khơng ngừng tìm kiếm các biện pháp nâng cao chất lƣợng dạy học là
vừa là nhiệm vụ trọng tâm vừa là quá trình tạo dựng thƣơng hiệu của nhà trƣờng.
Để nâng cao chất lƣợng dạy học, vai trò quản lý của hiệu trƣởng đặc biệt quan
trọng, nhất là trong bối cảnh đổi mới giáo dục từ cách tiếp cận nội dung chuyển
sang tiếp cận theo định hƣớng phát triển phẩm chất và năng lực ngƣời học. Hiệu
trƣởng phải có sự thay đổi về cách thức quản lý hoạt động dạy học nói chung,
quản lý dạy học mơn học nói riêng theo định hƣớng mới.

Mơn Địa lí vừa thuộc lĩnh vực khoa học xã hội (Địa lí kinh tế - xã hội)
vừa thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên (Địa lí tự nhiên), giúp học sinh có đƣợc
những hiểu biết cơ bản về khoa học địa lí, các ngành nghề có liên quan đến địa
lí, khả năng ứng dụng kiến thức địa lí trong đời sống; đồng thời củng cố và mở
rộng nền tảng tri thức, kĩ năng phổ thơng cốt lõi đã đƣợc hình thành ở giai đoạn
giáo dục cơ bản, tạo cơ sở vững chắc giúp học sinh tiếp tục theo học các ngành
nghề liên quan.
1


Chƣơng trình mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực xác định
rõ các phẩm chất và năng lực có thể hình thành, phát triển qua mơn học. Một

mặt, chƣơng trình căn cứ vào các yêu cầu cần đạt về phẩm chất chủ yếu và
năng lực cốt lõi làm cơ sở và điểm xuất phát để lựa chọn các nội dung giáo dục;
mặt khác, chƣơng trình hình thành và phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng
lực cốt lõi cho học sinh thông qua việc hƣớng dẫn học sinh tiếp thu và vận
dụng nội dung giáo dục của mơn học vào thực tiễn.Chƣơng trình đƣợc xây
dựng theo hƣớng khái quát, không quá chi tiết, tạo điều kiện cho tác giả sách
giáo khoa và giáo viên các trƣờng chủ động, sáng tạo thực hiện chƣơng trình
trong điều kiện khoa học, công nghệ và xã hội liên tục phát triển thƣờng xuyên
đặt ra những yêu cầu mới cho giáo dục.
Trong bối cảnh hiện nay, cần điều chỉnh hoạt động dạy học mơn Địa lý theo
chƣơng trình giáo dục phổ thơng hiện hành theo hƣớng tiếp cận phát triển năng
lực học sinh để chuẩn bị về tâm thế và điều kiện cho việc thực hiện chƣơng
trình giáo dục phổ thơng mới cấp THPT vào năm 2022.
Từ những vấn đề nêu trên, với kinh nghiệm thực tế giảng dạy và quản lí
của bản thân kết hợp với những kiến thức khoa học quản lí đƣợc trang bị trong
khố học thạc sỹ quản lí giáo dục, tơi chọn đề tài nghiên cứu “Quản lí hoạt
động dạy học mơn Địa lí theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các
trường THPT huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên”.
2.

Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn, đề tài đề xuất các biện pháp

quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực học
sinh ở các trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên, góp phần nâng cao
chất lƣợng giáo dục THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên đáp ứng yêu cầu
đổi mới chƣơng trình giáo dục phổ thơng.
2

3.

Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu
Q trình dạy học mơn Địa lí ở các trƣờng THPT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng phát
triển năng lực học sinh ở các trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên.
4.

Giả thuyết khoa học
Chất lƣợng và hiệu quả dạy học mơn Địa lí ở các trƣờng THPT huyện

Kim Động, tỉnh Hƣng Yên phụ thuộc một phần vào các yếu tố quản lí nhà
trƣờng, nếu đề xuất đƣợc các biện pháp quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí
mang tính khoa học, đồng bộ phù hợp với thực tế dạy học mơn Địa lí ở các
trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng n thì sẽ góp phần nâng cao chất
lƣợng dạy học nói chung và chất lƣợng dạy học mơn Địa lí ở các trƣờng
THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên nói riêng.
5.

Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí

theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở trƣờng THPT.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí
theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THPT huyện Kim
Động, tỉnh Hƣng Yên.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí theo

định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THPT huyện Kim Động
tỉnh Hƣng Yên.
6.

Phạm vi nghiên cứu

6.1. Về nội dung
Tập trung nghiên cứu các biện pháp quản lí của hiệu trƣởng đối với hoạt
động dạy học mơn Địa lí ở trƣờng THPT.
6.2. Khách thể điều tra
Q trình nghiên cứu thực tiễn tại 4 trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh
Hƣng Yên với 10 cán bộ quản lí, 3 tổ trƣởng bộ mơn, 3 trƣởng nhóm và
10

giáo viên.
3


7.

Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lí luận
Sử dụng phƣơng pháp tổng hợp, hệ thống hoá, phân tích tài liệu; phƣơng

pháp lịch sử.Chúng tơi nghiên cứu các văn bản về đƣờng lối, chủ trƣơng, chính
sách của Đảng và Nhà nƣớc về GD&ĐT; các cơng trình khoa học về khoa học
giáo dục, khoa học quản lý giáo dục; các văn bản pháp luật hiện hành về
GD&ĐT; Điều lệ, nội qui, qui chế trong Giáo dục - Đào tạo để tổng quan cơ sở
lý luận của vấn đề nghiên cứu.
7.2. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn

Điều tra bằng bảng hỏi: Phiếu trƣng cầu gồm các câu hỏi đóng/mở về
vấn đề hoạt động dạy học môn Địa lý và quản lý dạy học môn Địa lý theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh
Hƣng Yên. Đối tƣợng khảo sát sẽ là giáo viên, cán bộ quản lí nhà trƣờng.
Phỏng vấn: Kỹ thuật nghiên cứu này nhằm thu thập những thông tin sâu
về một số vấn đề cốt lõi của đề tài. Nhóm đối tƣợng phỏng vấn sẽ hạn chế hơn
và tập trung vào GV và CBQL.
Quan sát: quan sát hoạt động dạy học của giáo viên và học sinh, nhằm
thu thập thông tin về thực trạng dạy học môn Địa lý ở các trƣờng THPT huyện
Kim Động, tỉnh Hƣng Yên.
Tổng kết kinh nghiệm thực tiễn thông quan các báo cáo tổng kết về chất
lƣợng của học sinh qua từng năm học gần đây; về thực trạng quản lý hoạt động
giảng dạy của cán bộ quản lý qua các nguồn số liệu, nhằm đƣa ra những nhận
định, phân tích, đánh giá, rút kinh nghiệm về hoạt động dạy học và quản lý hoạt
động dạy học môn Địa lý ở các trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh Hƣng
Yên.
Nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Nghiên cứu kế hoạch dạy học, giáo án
của giáo viên; bài kiểm tra của học sinh, … từ đó rút ra đƣợc những nhận xét
về thực trạng dạy học và quản lý dạy học môn Địa lý ở các trƣờng THPT
huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên.
4


7.3. Các phƣơng pháp bổ trợ:
-

Lấy ý kiến của các chuyên gia để làm sáng tỏ những thêm những

những vấn đề lý luận và thực tiễn của đề tài.
-

Phƣơng pháp xử lí số liệu và đánh giá bằng thống kê: Để xử lí định

lƣợng số liệu điều tra thực trạng làm căn cứ đánh giá định tính kết quả nghiên
cứu.
8.

Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục các tài liệu tham khảo và Phụ

lục thì Luận văn gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1. Cơ sở lí luận về quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí theo
định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở trƣờng THPT.
Chƣơng 2. Thực trạng quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh
Hƣng Yên.
Chƣơng 3: Biện pháp quản lí hoạt động dạy học mơn Địa lí theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh ở trƣờng THPT huyện Kim Động, tỉnh
Hƣng Yên.

5


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MƠN ĐỊA LÍ
THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận năng lực
Dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực là một trong những nhân tố

có ảnh hƣởng lớn đến việc nâng cao chất lƣợng giáo dục - đào tạo của một cơ
sở giáo dục. Đã có nhiều tác giả, các nhà khoa học trong và ngoài nƣớc nghiên
cứu về các vấn đề liên quan đến lý luận dạy học, phƣơng pháp dạy học, ...
Nhà sƣ phạm vĩ đại J.A.Comenxki (1592-1670) đã đƣa ra những yêu
cầu cải tổ nền GD theo hƣớng phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của
ngƣời học.Theo ông, dạy học thế nào để ngƣời học thích thú học tập và có
những cố gắng bản thân để nắm lấy tri thức. Ông nói: “Tơi thƣờng bồi dƣỡng
cho học sinh của tơi tinh thần độc lập trong quan sát, trong đàm thoại và trong
việc ứng dụng tri thức vào thực tiễn . Ông cịn viết: “GD có mục đích đánh
thức năng lực nhạy cảm, phán đốn đúng đắn,phát triển nhân cách…Hãy tìm ra
phƣơng pháp cho GV dạy ít hơn, HS học đƣợc nhiều hơn .
Trong thế kỷ XX, John Dewey (1859 - 1952) là một trong những nhà
triết học lớn nhất nƣớc Mỹ nửa đầu thế kỉ XX, đồng thời là nhà tâm lý học, nhà
giáo dục vĩ đại, đã có đóng góp lớn lao vào công cuộc cải cách giáo dục của
nhân loại. Tƣ tƣởng giáo dục của J.Dewey cho rằng: Trƣờng học không đơn
thuần là nơi ngƣời lớn dạy cho trẻ con các bài học kiến thức và bài học luân lý.
Trƣờng học phải là một cộng đồng dân chủ trong đó mọi hoạt động đƣợc tập
trung nhằm tạo ra hiệu quả cao nhất trong việc chia sẻ cho ngƣời học di sản tri
thức nhân loại và làm cho họ có thể sử dụng tài năng của mình vào mục đích xã
hội. Do đó, giáo dục là một hoạt động của đời sống, là bản thân quá trình sống
của trẻ em chứ không phải là một sự chuẩn bị cho một cuộc sống tƣơng lai mơ
6


hồ nào đấy.Nhà trƣờng có nhiệm vụ tạo ra những điều kiện tốt nhất để cá nhân
ngƣời học phát huy tối đa năng lực tiềm tàng của mình, tạo dựng kiến thức cho
mình bằng tồn bộ cơng cụ của chính mình nhƣ: đơi mắt, đơi tai, đơi tay, đơi
chân và đặc biệt là tƣ duy.
Khi nói về phƣơng pháp dạy học, cần nhấn mạnh đó là vấn đề đƣợc các
nhà khoa học giáo dục trên toàn thế giới quan tâm. Đó là các cơng trình nghiên

cứu sâu sắc liên quan đến phƣơng pháp dạy học gắn với các tên tuổi của
Piagiet, Lêônchiep, Đannhilốp, Êxipôp, Lecne, Babansky....Gần đây, một số
nhà lý luận dạy học phƣơng Tây nhƣ: Grôp- frây …đi sâu vào các kĩ thuật dạy
học cụ thể.
Theo J. Richard và T. Rodger, “Tiếp cận năng lực trong dạy học tập trung
vào kết quả học tập, nhắm tới những gì ngƣời học dự kiến phải làm đƣợc hơn
là nhắm tới những gì họ cần phải học đƣợc [11].
Khi tổng kết các lý thuyết về tiếp cận dựa trên NL trong dạy học và phát
triển, K.E. Paprock [Dẫn theo 28] đã chỉ ra năm đặc tính cơ bản của tiếp cận
này: 10 1) Tiếp cận NL dựa trên triết lý ngƣời học là trung tâm; 2) Tiếp cận NL
thực hiện việc đáp ứng các địi hỏi của chính sách; 3) Tiếp cận NL là định
hƣớng cuộc sống thật; 4) Tiếp cận NL rất linh hoạt và năng động; 5) Những
tiêu chuẩn của NL đƣợc hình thành một cách rõ ràng.
Theo các tác giả Đặng Quốc Bảo và Nguyễn Sỹ Thu [3] tổ chức dạy học
theo định hƣớng phát triển NLHS là giúp HS thấu hiểu “học để làm gì - Học
cái gì để có NL đích thực; đồng thời bồi dƣỡng cho HS cách “Học hiệu quả để
có NL bền vững. Các tác giả cũng chỉ ra những NL tƣ duy nền tảng cần trang
bị cho HS trong quá trình dạy học, đó là: Tƣ duy ngun tắc (thơng thạo một
lĩnh vực chính và ít nhất một lĩnh vực chun mơn); Tƣ duy tổng hợp (biết hợp
nhất các ý kiến chuyên môn khác nhau thành một tổng thể, gắn tổng thể này với
tổng thể khác); Tƣ duy sáng tạo (biết khám phá và làm rõ những vấn đề, những
đòi hỏi của thực tiễn); Tƣ duy tôn trọng (nhận biết và thấu hiểu sự khác biệt

7


giữa các dịng tƣ tƣởng); Tƣ duy đạo đức (hồn thành trách nhiệm là một
ngƣời lao động).
Các tác giả Nguyễn Thị Lan Phƣơng, Nguyễn Văn Phƣơng, Nguyễn Thành
Vinh lại cho rằng, để tổ chức hiệu quả HĐDH theo định hƣớng phát triển NLHS

cần chú ý đến việc sử dụng các phƣơng pháp và HTTCDH, tạo điều kiện tốt nhất
cho HS thực hành, vận dụng kiến thức trong những tình huống đa dạng. Nếu trong
QTDH, GV không tổ chức đƣợc các hoạt động học tập phù hợp cho HS thì khơng
thể hình thành đƣợc ở các em những NL mong muốn - điều mà dạy học theo tiếp
cận phát triển NLHS hƣớng tới [36], [37], [43].

1.1.2. Các nghiên cứu về quản lý dạy học theo định hướng phát triển năng
lực học sinh
Ở

Việt Nam, các vấn đề có liên quan đến quản lý dạy học theo định hƣớng

phát triển năng lực học sinh cũng rất đƣợc quan tâm, đặc biệt sau năm 1986 (đƣợc
coi là mốc của đổi mới tƣ duy). Đối với quản lí hoạt động dạy học theo định
hƣớng phát triển năng lực có thể kể đến một số cơng trình nghiên cứu nhƣ: Tài
liệu “Cơ sở của khoa học quản lí giáo dục của tác giả Nguyễn Minh

Đạo; tài liệu “Những khái niệm cơ bản về quản lí giáo dục của tác giả Nguyễn
Ngọc Quang; tài liệu “Quản lí, quản lí giáo dục tiếp cận từ những mơ hình của
tác giả Đặng Quốc Bảo là những tài liệu mà trong đó trình bày về khái niệm
quản lí, quản lí giáo dục và quản lí giáo dục đƣợc tiếp cận từ những mơ hình,
trong đó có đề cập đến dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực. Các tác
giả nhƣ: Phạm Viết Vƣợng, Nguyễn Văn Lê, Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt…
cũng có các cơng trình nghiên cứu về quản lí hoạt động dạy học nói chung và
dạy học theo hƣớng phát huy năng lực ngƣời học. Nhìn chung vấn đề quản lí
hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực chủ yếu đƣợc nghiên
cứu dƣới dạng các chuyên đề, các hội thảo và hƣớng dẫn. Một số nghiên cứu
trong các luận văn Thạc sĩ quản lí giáo dục, Thạc sĩ giáo dục học cũng đã đề
cập đến cơng tác quản lí chun mơn, quản lí hoạt động dạy học trong các nhà
trƣờng phổ thông, các địa phƣơng cụ thể.

8


Tác giả Trần Trung Dũng đã nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học ở
trƣờng THPT theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh. Trong nghiên cứu
này, tác giả đã làm rõ đƣợc một số vấn đề lý luận về năng lực và phát triển
năng lực học sinh; hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học
sinh và quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học
sinh. Từ đó, tác giả nghiên cứu đánh giá đƣợc thực trạng và đề xuất các biện
pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh
cho các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ [11]. Tác giả Bùi Thu Trang đã nghiên cứu về:
“quản lí hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực ở trường trung
học cơ sở Nam Trung Yên, quận Cầu Giấy, Hà Nội . Trong nghiên cứu này, tác
giả đã đề xuất đƣợc các biện pháp đổi mới cơng tác quản lí hoạt động dạy học
theo định hƣớng phát triển năng lực của học sinh nhằm góp phần nâng cao chất
lƣợng đào tạo tại trƣờng THCS Nam Trung Yên.
Tác giả Bùi Đức Thiện với nghiên cứu về: “Quản lí hoạt động dạy học
theo định hướng phát triển năng lực học sinh các trường trung học phổ thông
huyện Duy Tiên tỉnh Hà Nam . Luận văn đã đề ra đƣợc một số giải pháp quản lí
hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh các trƣờng
trung học phổ thông huyện Duy Tiên tỉnh Hà Nam Nam đáp ứng yêu cầu đổi
mới theo tinh thần Nghị quyết 29 Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa ra XI.
Những đề tài này đã nêu ra đƣợc cơ sở lý luận của việc quản lí chun
mơn và đề xuất đƣợc một số biện pháp quản lí hoạt động dạy học nhằm nâng
cao chất lƣợng dạy học ở một số cơ sở giáo dục áp dụng cho cơ sở đó và
những kinh nghiệm quý báu cho việc quản lí dạy học theo hƣớng phát triển
năng lực học sinh.
Hiện nay, chƣa có đề tài nào nghiên cứu về các giải pháp quản lí hoạt
động dạy học mơn Địa lí theo định hƣớng phát triển năng lực học sinh ở các
trƣờng THPT trong huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên, vì vậy tơi chọn vấn đề

để nghiên cứu.
9


1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu
1.2.1. Năng lực
Năng lực đƣợc xây dựng trên cơ sở tri thức, thiết lập qua giá trị, cấu trúc
nhƣ là các khả năng, hình thành qua trải nghiệm/củng cố qua kinh nghiệm,
hiện thực hóa qua ý chí (JohnErpenbeck1998).
Năng lực là khả năng cá nhân đáp ứng các yêu cầu phức hợp và thực
hiện thành công nhiệm vụ trong một bối cảnh cụ thể (OECD 2002).
Năng lực là các khả năng và kỹ năng nhận thức vốn có ở cá nhân hay có
thể học đƣợc để giải quyết các vấn đề đặt ra trong cuộc sống. Năng lực cũng
hàm chứa trong nó tính sẵn sàng hành động, động cơ, ý chí và trách nhiệm xã
hội để có thể sử dụng một cách thành cơng và có trách nhiệm các giải pháp…
trong những tình huống thay đổi (Weinert, 2001).
Theo hƣớng nghiên cứu của đề tài, chúng tôi quan niệm: “Năng lực là
thuộc tính cá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn có và q trình
học tập, rèn luyện, cho phép con người huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ
năng và các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí,... thực hiện
thành công một loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mong muốn trong những
điều kiện cụ thể” [1].
Năng lực của học sinh trung học phổ thông là khả năng làm chủ những
hệ thống kiến thức, kĩ năng, thái độ.. phù hợp với lứa tuổi và vận hành (kết nối)
chúng một cách hợp lí vào thực hiện thành cơng nhiệm vụ học tập, giải quyết
hiệu quả những vấn đề đặt ra cho chính các em trong cuộc sống.
Năng lực của học sinh là một cấu trúc động (trừu tƣợng), có tính mở, đa
thành tố, đa tầng bậc, hàm chứa trong nó không chỉ là kiến thức, kĩ năng… mà
cả niềm tin, giá trị, trách nhiệm xã hội ... thể hiện ở tính sẵn sàng hành động
của các em trong mơi trƣờng học tập phổ thông và những điều kiện thực tế

đang thay đổi của xã hội.

10


1.2.2. Hoạt động dạy học
Khái niệm hoạt động dạy học ngày càng đƣợc mở rộng nội hàm thích ứng
với những hoàn cảnh lịch sử khác nhau và phƣơng thức dạy học khác nhau.

Dƣới góc độ của giáo dục học: “Hoạt động dạy học là hoạt động đặc
trƣng cho bất cứ loại hình nhà trƣờng và xét theo quan điểm tổng thể, dạy học
chính là con đƣờng giáo dục tiêu biểu nhất . “Với nội dung và tính chất của nó,
dạy học luôn đƣợc xem là con đƣờng hợp lý, thuận lợi nhất cho học sinh với
tƣ cách là chủ thể nhận thức có thể lĩnh hội đƣợc một hệ thống tri thức và kỹ
năng hành động chuyển thành phẩm chất, năng lực trí tuệ của bản thân [19].
Theo thuyết hoạt động, dạy học gồm hai hoạt động: Hoạt động dạy của
ngƣời dạy và hoạt động học của ngƣời học. Hai hoạt động này ln ln gắn bó
mật thiết với nhau, diễn ra liên tiếp và thâm nhập vào nhau, tồn tại cho nhau, vì
nhau, bổ sung hỗ trợ để cùng nhau phát triển và đạt đƣợc mục tiêu dạy học.

-

Hoạt động dạy: Là sự tổ chức, điều khiển tối ƣu quá trình học sinh lĩnh

hội tri thức, hình thành và phát triển nhân cách học sinh.
Vai trò chủ đạo của hoạt động dạy chính là tổ chức và điều khiển sự học
tập của học sinh, giúp học sinh nắm bắt kiến thức đồng thời hình thành kỹ năng
thái độ. Hoạt động dạy có hai chức năng là truyền đạt kiến thức và điều khiển
quá trình nắm bắt kiến thức theo nội dung chƣơng trình qui định bằng phƣơng
pháp phù hợp.

-

Hoạt động học: Là quá trình tự điều khiển tối ƣu sự chiếm lĩnh kiến

thức, qua đó hình thành cấu trúc tâm lý mới, phát triển toàn diện về nhân cách.
Vai trò tự điều khiển của hoạt động học thể hiện sự tự giác, tích cực, tự
lực và sáng tạo dƣới sự tổ chức, điều khiển của thầy nhằm chiếm lĩnh khái
niệm khoa học. Khi đó trị đồng thời đạt đƣợc ba mục đích: trí dục (nắm vững
tri thức khoa học tức là hiểu, nhớ và vận dụng tốt); phát triển (tƣ duy và năng
lực hoạt động trí tuệ); giáo dục (thái độ, đạo đức, quan điểm, niềm tin…). Hoạt
động học có hai chức năng là lĩnh hội tri thức và tự điều khiển quá trình chiếm
lĩnh tri thức một cách tự giác, tích cực, tự lực.Nội dung tri thức là bao gồm hệ
11


thống khái niệm của mơn học mà trị phải lĩnh hội bằng phƣơng pháp phù hợp
(mơ tả, giải thích, vận dụng) để biến tri thức của nhân loại thành học vấn của
bản thân.
1.2.3. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh
Dạy học phát triển phẩm chất, năng lực ngƣời học đƣợc xem nhƣ một
định hƣớng tiếp cận dạy học theo hƣớng phát huy tính tích cực của học sinh.
Điểm khác nhau giữa các phƣơng pháp là ở chỗ dạy học phát triển phẩm chất,
năng lực ngƣời học có u cầu cao hơn, mức độ khó hơn, địi hỏi ngƣời dạy
phải có phẩm chất, năng lực giảng dạy nói chung cao hơn trƣớc đây.
Điều quan trọng hơn cả là nếu so sánh với các quan niệm dạy học trƣớc
đây, việc dạy học phát triển phẩm chất, năng lực sẽ làm cho việc dạy và việc
học đƣợc tiếp cận gần hơn, sát hơn với mục tiêu hình thành và phát triển nhân
cách con ngƣời.
Trong quan niệm dạy học mới (tổ chức) một giờ học tốt là một giờ học
phát huy đƣợc tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của cả ngƣời dạy và

ngƣời học nhằm nâng cao tri thức, bồi dƣỡng năng lực hợp tác, năng lực vận
dụng tri thức vào thực tiễn, bồi dƣỡng phƣơng pháp tự học, tác động tích cực
đến tƣ tƣởng, tình cảm, đem lại hứng thú học tập cho ngƣời học. Ngoài những
u cầu có tính chất truyền thống nhƣ: bám sát mục tiêu giáo dục, nội dung dạy
học, đặc trƣng môn học; phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh
(HS); giờ học đổi mới phƣơng pháp dạy học cịn có những u cầu mới nhƣ:
đƣợc thực hiện thông qua việc GV tổ chức các hoạt động học tập cho HS theo
hƣớng chú ý đến việc rèn luyện phƣơng pháp tƣ duy, khả năng tự học, nhu cầu
hành động và thái độ tự tin; đƣợc thực hiện theo nguyên tắc tƣơng tác nhiều
chiều: giữa GV với HS, giữa HS với nhau (chú trọng cả hoạt động dạy của
ngƣời dạy và hoạt động học của ngƣời học). Tuy nhiên dù sử dụng bất kỳ
phƣơng pháp nào cũng phải đảm bảo đƣợc ngun tắc “Học sinh tự mình
hồn thành nhiệm vụ học tập với sự tổ chức, hướng dẫn của GV”

12


Hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực: Dạy học theo
định hướng phát triển năng lực người học có thể hiểu là một chiến lược giảng
dạy, trong đó q trình học tập dựa trên năng lực, q trình giảng dạy dẫn
người học đến chỗ làm chủ những kĩ năng cơ bản và những kĩ năng sống cần
thiết của cá nhân để h a nhập tốt vào hoạt động lao động ngồi xã hội [10].
1.2.3. Quản lí
Có nhiều quan điểm khác nhau về quản lí dẫn đến có nhiều cách định
nghĩa khác nhau:
Theo quan điểm của Harold Koontz thì: “Quản lí là một hoạt động thiết
yếu, nó đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt đƣợc các mục đích
của nhóm (tổ chức) về thời gian, tiền bạc và sự bất mãn cá nhân ít nhất. Với tƣ
cách thực hành thì quản lí là một nghệ thuật, cịn với kiến thức thì quản lí là
một khoa học [16].

Theo sự phân tích của C.Mác thì “Bất cứ nơi nào có lao động, nơi đó có
quản lí ; C.Mac viết: “Tất cả mọi lao động trong xã hội trực tiếp hay lao động
chung nào tiến hành trên quy mơ tƣơng đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một
sự chỉ đạo để điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng
chung phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể khác nhau với sự vận động
của những khí quan độc lập của nó. Một ngƣời độc tấu vĩ cầm tự mình điều
khiển lấy mình, cịn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trƣởng .
Theo tác giả Trần Kiểm “Quản lí là những tác động của chủ thể quản lí
trong việc huy động phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn
lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài nước (chủ yếu là nội lực) một cách
tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất” [26, tr.12].

Nhƣ vậy, có thể hiểu: Quản lí là những tác động có chủ đích của chủ thể
quản lí lên đối tƣợng quản lí nhằm phát huy tiềm năng của các yếu tố, các mối
quan hệ chức năng, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực và cơ hội của tổ chức/hệ
thống nhằm đảm bảo cho tổ chức/hệ thống vận hành (hoạt động) hiệu quả, đạt
đƣợc các mục tiêu đã đề ra.
13