TUAN 10 TU TRAI NGHIA

<span class='text_page_counter'>(1)</span>`.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> KIỂM TRA BÀI CŨ 1.Thế nào là từ đồng nghĩa? 2.Tỡm các từ và cụm từ đồng nghÜa trong những c©u th¬ sau và cho biết các từ này cùng nói đến điều gì?. Đáp án 1. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.. 2. Các từ và cụm từ đồng nghĩa trong những c©u th¬ sau là: - Bác đã đi rồi sao Bác ơi, Bác đã đi rồi sao Bác ơi, Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời… Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời Bác đã lên đờng theo tổ tiên, Mác, L - Bác đã lên đờng theo tổ tiên, nin thÕ giíi Ngêi hiÒn M¸c, Lª nin thÕ giíi Ngêi hiÒn B¶y m¬i chÝn tuæi xu©n trong s¸ng, - B¶y m¬i chÝn tuæi xu©n trong s¸ng, Vµo cuéc trêng sinh nhÑ c¸nh bay. Vµo cuéc trêng sinh nhÑ c¸nh bay. (Tè Hữu) (Tè Hữu).  Chỉ sự qua đời (cái chết) của một người!.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TiÕt 42. TỪ TRÁI NGHĨA. I- ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? 1/ Đọc lại bản dịch thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh của Tơng Nh vµ b¶n dÞch th¬ NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª cña TrÇn Träng San. Dựa vào kiến thức đã học ở Tiểu học, tỡm các cặp từ trái nghĩa: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh ĐÇu giêng ¸nh trăng räi, Ngỡ mặt đất phủ sơng. NgÈng ®Çu nhìn trăng s¸ng, Cói ®Çu nhí cè h¬ng NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª TrÎ ®i, giµ trë l¹i nhµ, Giọng quê không đổi, sơng pha mái đầu. GÆp nhau mµ ch¼ng biÕt nhau, Trẻ cời hỏi: “Khách từ đâu đến làng?”.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TiÕt 42 TỪ TRÁI NGHĨA I- ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghĩa? CÆp tõ tr¸i nghÜa: 1/ Cặp từ trái nghĩa: - Ngẩng > < cúi - Trẻ > < Già - - Ngẩng >< cúi - > Cơ sở về hoạt động cña ®Çu theo híng lªn Đi > < trở lại  Có nghĩa trái ngược nhau xuèng - TrÎ >< giµ -> C¬ së vÒ tuæi t¸c - Đi >< trë l¹i -> C¬ së vÒ sù tù di chuyÓn rêi khái n¬i xuÊt ph¸t hay quay trë l¹i n¬i xuÊt ph¸t.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> C¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa. NgÈng - cói TrÎ - giµ Đi - trë l¹i. C¬ së chung Động từ - chỉ hoạt động của đầu theo h íng lªn hoÆc xuèng TÝnh tõ - chØ tuæi t¸c. Đéng tõ - sù di chuyÓn: rêi khái hay trë l¹i n¬i xuÊt ph¸t..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> TiÕt 42 TỪ TRÁI NGHĨA I- ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghĩa? 1/ Cặp từ trái nghĩa: - Ngẩng > < cúi - Trẻ > < Già Đi > < trở lại  Có nghĩa trái ngược nhau. Tõ bµi tËp trªn vµ kiÕn thøc đã học em hiểu thế nào là từ tr¸i nghÜa?. Tõ tr¸i nghÜa lµ những tõ cã nghÜa tr¸i ngîc nhau..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ví dụ: Quan sát các hình ảnh sau tìm từ miêu tả các hình ảnh và tìm từ trái nghĩa với từ mà em vừa tìm được:. thÊp Chín Đẹp >< >< sống To >< nhá Mập >< ốm. Cao >< thÊp. -2-. -1Ít >< nhiều.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ví dụ: Quan sát các hình ảnh sau tìm từ miêu tả các hình ảnh và tìm từ trái nghĩa với từ mà em vừa tìm được:. Giữ gìn (chăm sóc, >< vệ) sạch >< phá hoại (hủy hoại) Dơbảo. Hình 1 Hình 2.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TiÕt 42. TỪ TRÁI NGHĨA. I- ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghĩa? 1/ Cặp từ trái nghĩa: - Ngẩng > < cúi - Trẻ > < Già Đi > < trở lại  Có nghĩa trái ngược nhau 2/ Rau già > < rau non Cau già > < cau non Già: (từ nhiều nghĩa)  có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau. Ghi nhớ1:(SGK-128). 2/ H·y tìm tõ tr¸i nghÜa víi tõ giµ trong c¸c trêng hîp sau: - Rau giµ >< rau non - Cau giµ >< cau non Từ ví dụ trên, em hãy cho biết, từ “già” là một từ có mấy nghĩa? Từ có nhiều nghĩa. Vậy, em rút ra kết luận gì về từ nhiều nghĩa?.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> • Bµi tập nhanh: • Nối từ ở cột A với từ ở cột B để tạo thành một cặp tõ tr¸i nghÜa A B • (¸o) lµnh dữ • (vÞ thuèc) lµnh søt, mÎ • (tÝnh) lµnh r¸ch • (b¸t) lµnh độc Các từ trái nghĩa mà các em vừa tìm được thuộc từ loại gì? Vậy em rút ra được kết luận gì?. Hiện tượng trái nghĩa xảy ra nhiều nhất ở tính từ..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Tiết 42. TỪ TRÁI NGHĨA. I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa?  Có nghĩa trái ngược nhau Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau Lưu ý: Hiện tượng trái nghĩa xảy ra nhiều nhất ở tính từ. II. Sử dụng từ trái nghĩa: THẢO LUẬN ( 2’) 1/ Việc sử dụng từ trái nghĩa trong bài thơ Hồi hương ngẫu thư có tác dụng gì? (nhóm 1, 3) 2/ Việc sử dụng từ trái nghĩa trong bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh có tác dụng gì? (nhóm 2, 4). 0 21.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> 1/ Håi h¬ng ngÉu th TrÎ ®i, giµ trë l¹i nhµ, Giọng quê không đổi, sơng pha mái đầu. GÆp nhau mµ ch¼ng biÕt nhau, Trẻ cời hỏi : “Khách từ đâu đến làng ?”. T¸c dông Tạo ra phép đối, khái quát quãng đời xa quê, nªu c¶nh ngé biÖt li cña t¸c gi¶. Gióp cho c©u th¬ nhÞp nhµng, c©n xøng.. 2/ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh ĐÇu giêng ¸nh trăng räi, Ngỡ mặt đất phủ sơng . NgÈng ®Çu nhìn trăng s¸ng, Cói ®Çu nhí cè h¬ng.. => Tạo ra phép đối, lµm næi bËt tình yªu quª h¬ng tha thiÕt cña nhµ th¬.. Từ việc tìm hiểu trên, em hãy nêu tác dụng của việc sử dụng từ trái nghĩa?. => Lµm cho lêi nãi thªm sinh động và gây ấn tợng.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Tiết 42. TỪ TRÁI NGHĨA. I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa?  Có nghĩa trái ngược nhau Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau II. Sử dụng từ trái nghĩa: 3/ Tìm thành ngữ và từ trái nghĩa trong thành ngữ đó. Nêu tác dụng của việc sử dụng từ trái nghĩa? - Ba chìm bảy nổi - Lên thác xuống ghềnh - Đầu xuôi đuôi lọt - Trống đánh xuôi kèn thổi ngược - Chó tha đi, mèo tha lại.. Làm cho lời văn thêm sinh động và tạo phép đối trong câu, gây ấn tượng đối với người đọc..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Tiết 42. TỪ TRÁI NGHĨA. I. Thế nào là từ trái nghĩa? II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa T¸c dông: + Tạo phép đối + T¹o hình ¶nh t¬ng ph¶n + G©y Ên tîng m¹nh + Làm cho lêi nãi thªm sinh động Ghi nhí: (SGK – 128). Bµi tËp nhanh: Tìm vµ nªu t¸c dông cña viÖc sö dông cÆp tõ tr¸i nghÜa trong bµi th¬ B¸nh tr«i níc cña Hå Xu©n H¬ng. Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn B¶y næi ba chìm víi níc non R¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn Mµ em v½n giữ tÊm lßng son.  Thân phận chìm nổi và phụ thuộc vào người khác.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Tiết 42. TỪ TRÁI NGHĨA. I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa III. Luyện tập. Bµi tËp 1: Tìm những tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u ca dao, tôc ngữ sau ®©y: - ChÞ em nh chuèi nhiÒu tµu, Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nÆng lêi. - Sè c« ch¼ng giµu thì nghÌo, Ngµy ba m¬i tÕt thÞt treo trong nhµ. - Ba năm đợc một chuyến sai, ¸o ng¾n ®i mîn, quÇn dµi ®i thuª. - Đêm tháng năm cha nằm đã sáng, Ngày tháng mời cha cời đã tối..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> III. Luyện tập Bµi tập 2: Tìm c¸c tõ tr¸i nghÜa víi những tõ in ®Ëm trong c¸c côm tõ sau ®©y: c¸ t¬i > < c¸ ¬n T¬i hoa t¬i > < hoa hÐo (khô/ tàn) ăn yÕu > < ăn kháe YÕu häc lùc yÕu > < häc lùc giái chữ xấu > < chữ đẹp XÊu đất xấu > < đất tốt.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> III. Luyện tập. Bµi tập 3: ĐiÒn c¸c tõ tr¸i nghÜa thÝch hîp vµo c¸c thµnh ngữ sau:. mÒm - Chân cứng đá … ...... - Cã ®i cã…l¹i ..... - GÇn nhµ… xa... ngâ më - M¾t nh¾m m¾t… ..... - Ch¹y sÊp ch¹y … ...... ngöa. - V« thëng v«…ph¹t ..... - Bªn … ...... bªn khinh träng - Buæi … ......buæi c¸i đực - Bíc thÊp bíc …..... cao r¸o - Ch©n ít ch©n…......

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Củng cố. TRÒ CHƠI GIẢI Ô CHỮ. Ôchữ chữthứ thứnhất 45 Ô Ô Ô Ô chữ chư chữ chữ thứ thứ thứ 10 11 98 2 7 4 53gồm 6 gồm gồm gồm gồm 35 6 4 47 2 chữ cái chữ chữ 6chữ chữ cái, cái cái, cái, cái, cái đó đólà là đó đó đó là một là là là một một một một từtừ từ đồng từ trái từ đồng trái đồng trái trái nghĩa nghĩa nghĩa nghĩa nghĩa nghĩa nghĩa với với với với với với với từ từ từ từ từ từ từ đồng nghĩa với từ “ “ dũng ““sang “chậm “đứng phạt “héo” ““quả” tủi” nhiệm vụ “d íicảm” ””” ” thi nhân. 1. N. H. À. T. H. Ơ. M. Ừ. N. G. T. Ư. Ơ. T. R. £. N. R. Á. I. Đ. I. Ở. N. G. 8. G. A. N. 9. H. È. N. 2 3 4 5. T. 6 7. 10 11. T. H. N. Ư. G. H. Ĩ. A. V. N. H. A. N. H. I. D. Ụ. Ạ.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Tiết 42. TỪ TRÁI NGHĨA. I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa III. Luyện tập IV. Híng dÉn tự học: - Häc thuéc ghi nhí - Lµm bµi tËp cßn l¹i trong s¸ch gi¸o khoa (trang 129) - So¹n bµi: LUYỆN NÓI: VĂN BIỂU CẢM VỀ SỰ VẬT CON NGƯỜI.

<span class='text_page_counter'>(20)</span>

<span class='text_page_counter'>(21)</span>