Luận văn thạc sĩ phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện yên định, tỉnh thanh hóa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI

LÊ MINH ĐỨC

PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN ĐỊNH,
TỈNH THANH HÓA

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI, 2021


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI

LÊ MINH ĐỨC

PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN ĐỊNH,
TỈNH THANH HÓA

Chuyên ngành : Quản lý kinh tế
Mã số

: 8310110

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. HOÀNG VĂN THÀNH

HÀ NỘI, 2021


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan:
Những kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là hồn tồn trung
thực, của tơi, khơng vi phạm bất cứ điều gì trong luật sở hữu trí tuệ và pháp luật
Việt Nam. Nếu sai, tơi hồn tồn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Hà Nội , ngày

tháng năm 2021
Tác giả

Lê Minh Đức


ii
LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và biết ơn sâu sắc tới
PGS. TS. Hồng Văn Thành đã hướng dẫn nhiệt tình và định hướng khoa học cho
tác giả trong quá trình nghiên cứu, thu thập số liệu, khảo sát thực tế và thực hiện
Luận văn.
Tác giả bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới lãnh đạo và tập thể cán bộ, công chức
Phịng Nơng nghiệp và Phát triển nơng thơn huyện n Định, Chi cục Thống kê
huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá và các chủ trang trại trên địa bàn huyện Thanh
Hoá đã tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình khảo sát thực tế, thu thập
số liệu phục vụ cho việc phân tích, tổng hợp số liệu và viết Luận văn.

Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo, cán bộ Khoa Sau Đại
học các thầy cô giáo trong khoa Kinh Tế - Luật, trường Đại học Thương mại, người
thân, bạn bè và đã động viên, khích lệ và chia sẻ với tác giả trong suốt q trình học
tập, cơng tác và thực hiện Luận văn.
Tác giả


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN..................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................... ii
MỤC LỤC..............................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................... vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ..................................................................... vii
PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................................... 1
2. Tổng quan nghiên cứu đề tài................................................................................. 3
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................... 7
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................... 7
5. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................... 7
6. Kết cấu luận văn.................................................................................................... 9
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI
TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN............................................................................ 10
1.1. Tổng quan về kinh tế trang trại và phát triển kinh tế trang trại.........................10
1.1.1. Kinh tế trang trại........................................................................................... 10
1.1.2. Phát triển kinh tế trang trại........................................................................... 19
1.2. Nội dung phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn cấp huyện...........................25
1.2.1. Quy hoạch phát triển các loại hình trang trại............................................... 25
1.2.2. Chính sách sử dụng đất đai phát triển kinh tế trang trại...............................27
1.2.3. Chính sách thu hút đầu tư phát triển kinh tế trang trại................................. 29

1.2.4. Chính sách đào tạo bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực cho kinh tế trang
trại........................................................................................................................... 31
1.2.5. Chính sách hỗ trợ vốn và chuyển giao khoa học công nghệ cho phát triển
kinh tế trang trại..................................................................................................... 33
1.2.6. Chính sách phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm kinh tế trang trại..........36


iv
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn địa phương
cấp huyện................................................................................................................ 37
1.3.1. Các nhân tố khách quan................................................................................ 37
1.3.2. Các nhân tố chủ quan.................................................................................... 39
Kết luận chương 1................................................................................................... 40
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN ĐỊNH, TỈNH THANH HOÁ....................................... 42
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và kết quả phát triển trang trại
của huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá..................................................................... 42
2.1.1. Điều kiện tự nhiên......................................................................................... 42
2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội............................................................................... 45
2.1.3. Kết quả phát triển trang trại của huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa..............49
2.2. Đánh giá thực trạng phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Yên Định, tỉnh

Thanh Hoá............................................................................................................... 51
2.2.1. Thực trạng quy hoạch phát triển các loại hình trang trại.............................52
2.2.2. Thực trạng chính sách sử dụng đất đai phát triển kinh tế trang trại.............55
2.2.3. Thực trạng chính sách thu hút đầu tư phát triển kinh tế trang trại................59
2.2.4. Thực trạng chính sách đào tạo , bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực cho
kinh tế trang trại..................................................................................................... 63
2.2.5. Thực trạng chính sách hỗ trợ vốn và chuyển giao khoa học công nghệ cho
phát triển kinh tế trang trại..................................................................................... 68

2.2.6. Thực trạng chính sách phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm.................... 73
2.3. Thực trạng các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trang trại..................76
2.3.1. Nhân tố chủ quan.......................................................................................... 76
2.3.2. Nhân tố khách quan....................................................................................... 80
2.4. Đánh giá chung về phát triển kinh tế trang trại huyện Yên Định, tỉnh Thanh
Hóa.......................................................................................................................... 81
2.4.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân................................................................. 81
2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân............................................................................... 82


v
Kết luận chương 2................................................................................................... 86
CHƢƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
TRANG TRẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN ĐỊNH, TỈNH THANH HÓA .87
3.1. Định hướng và mục tiêu phát triển kinh tế trang trại của tỉnh Thanh Hóa........87
3.1.1. Định hướng phát triển kinh tế trang trại của tỉnh Thanh Hóa.......................87
3.1.2. Mục tiêu phát triển kinh tế trang trại của tỉnh Thanh Hóa............................ 88
3.2. Đề xuất các giải pháp phát triển kinh tế trang trại của huyện Yên Định, tỉnh
Thanh Hóa............................................................................................................... 90
3.2.1. Giải pháp về quy hoạch phát triển các loại hình trang trại........................... 90
3.2.2. Giải pháp về các chính sách đất đai sử dụng phát triển kinh tế trang trại....91
3.2.3. Giải pháp tăng cường thu hút đầu tư phát triển kinh tế trang trại................93
3.2.4. Giải pháp đào tạo và bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực cho kinh tế trang
trại........................................................................................................................... 94
3.2.5. Giải pháp về các chính sách hỗ trợ vốn và chuyển giao cơng nghệ cho
phát triển kinh tế trang trại..................................................................................... 96
3.2.6. Giải pháp phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm........................................ 98
3.3. Một số kiến nghị............................................................................................... 99
3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ và Bộ Nông Nghiệp và PTNT................................. 99
3.3.2. Kiến nghị với UBND tỉnh Thanh Hóa.......................................................... 100

Kết luận chương 3................................................................................................. 101
KẾT LUẬN.......................................................................................................... 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

CNH

: Cơng nghiệp hóa

CNSH

: Cơng nghệ sinh học

HĐH

: Hiện đại hố

HTX

: Hợp tác xã

KH&CN

: Khoa học và cơng nghệ

KTTT

: Kinh tế trang trại

PTNT

: Phát triển nông thôn

SP

: Sản phẩm

SX

: Sản xuất

UBND

: Ủy ban nhân dân


vii
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
Bảng 2.1: Hiện trạng sử dụng đất đai huyện Yên Định năm 2019...........................43
Bảng 2.2. Cơ cấu GDP các ngành kinh tế huyện Yên Định từ 2017 đến 2019........46
Bảng 2.3. Dân số, lao động huyện Yên Định........................................................... 48
Bảng 2.4: Thống kê các loại trang trại trên địa bàn huyện Yên Định năm 2017-2019
49

Bảng 2.5. Số lượng trang trại trên địa bàn huyện Yên Định giai đoạn 2017-2019 . 52
Bảng 2.6: Phân bổ trang trại trên địa bàn huyện Yên Định giai đoạn 2017- 2019 .. 53

Bảng 2.7: Diện tích đất của các trang trại giai đoạn 2017 – 2019...........................56
Bảng 2.8 : Kết quả khảo sát các chủ trang trại về chính sách đất đai

trên địa bàn

huyện Yên Định...................................................................................................... 57
Bảng 2.11: Thu nhập của các trang trại huyện Yên Định........................................63
Bảng 2.13: Lao động bình quân của 1 trang trại huyện Yên Định năm 2019 phân
theo loại hình trang trại........................................................................................... 65
Bảng 2.14 : Kết quả khảo sát các chủ trang trại về chính sách đào tạo,

bồi dưỡng

tạo động trên địa bàn huyện Yên Định.................................................................... 67
Bảng 2.15: Số lượng trang trại có liên kết phân theo hình thức liên kết năm 2019 74
Bảng 2.16: Kết quả khảo sát các chủ trang trại về chính sách phát triển

trang trại

trên địa bàn huyện Yên Định................................................................................... 80
Bảng 2.17. Khả năng tiếp cận thị trường của các trang trại năm 2019....................83
Sơ đồ 1.1: Mối quan hệ 3 mặt cơ bản của phát triển kinh tế trang trại....................17
Biểu 2.9. Quy mô vốn của các trang trại huyện Yên Định giai đoạn 2017 – 2019 .. 59

Biểu 2.10: Cơ cấu vốn của các trang trại huyện Yên Định giai đoạn 2017 -2019. . .60
Biểu 2.12. Tình hình lao động các trang trại phân theo loại hình trang trại năm 2019
64

1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hịa chung với xu thế phát triển của nền kinh tế toàn cầu, sản xuất nông
nghiệp của nước ta hiện nay đang từng bước chuyển dịch cơ cấu theo hướng sản
xuất hàng hóa với quy mơ lớn và hiện đại. Cơng cuộc hiện đại hóa, cơng nghiệp hóa
nơng nghiệp, nơng thơn, cùng với chủ trương xây dựng nông thôn mới của Đảng và
Nhà nước đã đem lại cho ngành nông nghiệp những biến chuyển lớn. Kinh tế trang
trại là một mơ hình kinh tế hiệu quả và phù hợp với quá trình cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước và chủ trương phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Ở

nước ta, kinh tế trang trại đã xuất hiện từ lâu và thực sự phát triển mạnh mẽ

cùng với quá trình đổi mới trong sản xuất nơng nghiệp, nhất là từ năm 2000, khi
Chính phủ ban hành Nghị quyết 03/2000/NQ-CP về kinh tế trang trại. Sự phát triển
của kinh tế trang trại góp phần khai thác thêm nguồn vốn trong dân, mở mang thêm
diện tích đất trống, đồi núi trọc, đất hoang hóa, nhất là ở các vùng trung du, miền
núi và ven biển, tạo thêm việc làm cho người lao động nơng thơn, góp phần xóa đói
giảm nghèo, tăng thêm nơng sản hàng hóa, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế
trong nông nghiệp, nơng thơn. Chính vì vậy, phát triển kinh tế trang trại là xu hướng
tất yếu trong sản xuất nông nghiệp, nông thôn ở nước ta hiện nay .
Tuy nhiên, kinh tế trang trại vẫn là một loại hình kinh tế còn mới mẻ ở nước
ta, hiện nay vẫn chưa phát triển rộng và chưa tương xứng với những tiềm năng, thế
mạnh của các vùng, miền trong cả nước, chưa tạo ra bước đột phá trong việc đầu tư
khai thác và sử dụng có hiệu quả diện tích đất trống, đồi núi trọc, mặt đất, mặt nước
hoang hoá ở các khu vực trung du, miền núi, ven biển để phát triển sản xuất nơng
lâm ngư nghiệp, chưa đóng góp thỏa đáng vào việc mở rộng quy mơ sản xuất hàng

hố, nâng cao năng suất, hiệu quả và sức cạnh tranh các mặt hàng nơng sản mang
tính hàng hố trong điều kiện thị trường mở cửa và hội nhập kinh tế quốc tế hiện
nay. Vì vậy, cần phải đẩy mạnh nghiên cứu cụ thể tiềm năng và lợi thế đối với từng
vùng, từng địa phương để có những chính sách khuyến khích phát triển kinh tế


2
trang trại, đưa ra những giải pháp phù hợp, sát thực tế, nhằm hạn chế đến mức thấp
nhất những tác động tiêu cực, yếu tố bất lợi có thể xảy ra trong quá trình đầu tư và
phát triển kinh tế trang trại.,
Kinh tế trang trại ở tỉnh Thanh Hóa phát triển khá đa dạng trên nhiều lĩnh vực
thủy sản, nông nghiệp và lâm nghiệp, đang góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi
cơ cấu kinh tế nơng nghiệp, nơng thơn, đặc biệt đẩy nhanh chương trình xây dựng
nơng thơn mới với việc hình thành các vùng sản xuất hàng hóa mũi nhọn, tập trung
quy mô lớn. Nắm bắt xu thế phát triển nông thôn mới của cả nước, huyện Yên Định
cũng từng bước xây dựng và phát triển các mô hình trang trại trên địa bàn của
huyện, từng bước mang lại hiệu quả kinh tế cho người dân góp phần chuyển dịch cơ
cấu lao động trên địa bàn các xã theo định hướng của chương trình xây dựng nơng
thơn mới .
Huyện Yên Định là một trong những huyện có số lượng trang trại thuộc hàng
đầu của tỉnh Thanh Hóa với trên 300 trang trại. Tuy nhiên trang trại của huyện Yên
Định vẫn chưa đồng đều, còn nhiều trang trại quy mơ nhỏ, năng lực sản xuất cịn
hạn chế, chưa có sự liên kết hợp tác, thiếu kiến thức khoa học kỹ thuật, sự phát triển
chưa tương xứng với tiềm năng, đã bộc lộ một số vấn đề bất cập về đất đai, vốn,
công nghệ, thị trường, lao động. Việc phát triển kinh tế trang trại của huyện đang
xuất hiện một số vấn đề cần tháo gỡ như: Vấn đề về lao động, vấn đề hợp tác, liên
kết giữa các trang trại và giữa các trang trại với tổ chức kinh tế khác, vấn đề về
ruộng đất, vấn đề liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
Trong những năm gần đây, đã có một số cơng trình nghiên cứu về trang trại
nói chung, kinh tế trang trại nói riêng. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có cơng trình

nào nghiên cứu một cách đầy đủ, tồn diện về chính sách phát triển bền vững kinh
tế trang trại. Một số công trình nghiên cứu cũng đã nêu lên các giải pháp phát triển
kinh tế trang trại, tuy nhiên hầu như các cơng trình này chưa tập trung đi sâu phân
tích, đánh giá về chính sách và đề xuất các giải pháp chính sách phát triển bền vững.
Nhằm định hướng tốt, nâng cao hiệu quả kinh tế trang trại và phát huy hết lợi thế về
địa lý, chính sách của Đảng và Nhà nước. Việc chọn đề tài “Phát triển kinh tế


3
trang trại trên địa bàn huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa” là từng bước góp phần
hiện thực hố hiến pháp, đề xuất các giải pháp cho các tổ hợp tác, các liên minh sản
xuất, các doanh nghiệp và hộ dân trên địa bàn huyện, nâng cao nền sản xuất hàng
hoá nông nghiệp, khả năng cung ứng cho nhu cầu thực phẩm sạch, chất lượng cao
cho người dân và tiến tới xuất khẩu sang các nước.
Chủ thể quản lý phát triển kinh tế trang trại tại huyện Yên Định là UBND
huyện n Định mà trực tiếp là Phịng Nơng nghiệp và Phát triển nơng thơn huyện
n Định, tỉnh Thanh Hóa.
2. Tổng quan nghiên cứu đề tài
 Các cơng trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Kinh tế trang trại và phát triển kinh tế trang trại có ý nghĩa quan trọng trang
góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế của đất nước nói chung, phát triển nơng nghiệp
nói riêng theo hướng sản xuất hàng hóa. Bởi vậy, đã có nhiều tài liệu, cơng trình
nghiên cứu đề cập đến kinh tế trang trại và phát triển kinh tế trang trại ở các khía
cạnh khác nhau. Trong đó, đáng chú ý một số tài liệu, cơng trình tiêu biểu sau:
- GS.TS. Trần Đức (1998), Kinh tế trang trại vùng đồi núi, NXB Thống Kê,
đã nhấn mạnh hiệu quả kinh tế và những tác động tích cực về mơi trường và xã hội
khi phát triển kinh tế trang trại ở các tỉnh miền núi, trong đó có trang trại chăn ni.
Tuy nhiên, theo tác giả, khó khăn lớn nhất cản trở sự phát triển của mơ hình này
chính là thói quen, tập qn sản xuất manh mún, nhỏ lẻ của bà con nông dân. Hơn
thế nữa, tác giả Trần Đức cho rằng, trình độ dân trí chưa cao đã ảnh hưởng lớn đến

hiệu quả chuyển giao công nghệ cho nông dân vùng nông thôn, miền núi.
-

GS. TS Nguyễn Đình Hương (2000), Thực trạng và giải pháp phát triển kinh

tế trang trại trong thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam, Đề tài nghiên
cứu khoa học cấp Nhà nước Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, đã đề xuất một số
giải pháp cụ thể về đất đai, về vốn, về phát triển nguồn nhân lực, về thị trường, về
khoa học – công nghệ, về phát triển hạ tầng nông thôn, về phát triển công nghiệp
chế biến và tăng cường quản lý nhà nước đối với kinh tế trang trại. Kết quả nghiên
cứu của đề tài cũng đã được xuất bản thành sách: “Thực trạng và giải pháp phát


4
triển kinh tế trang trại trong thời kỳ công nghiệp hóa , hiện đại hóa ở Việt Nam” do
GS.TS. Nguyễn Đinh Hương làm chủ biên (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà
Nội , 2000 ) .
-

Trần Lệ Thị Bích Hồng, 2007, Thực trạng và giải pháp chủ yếu nhằm phát

triển kinh tế trang trại tại địa bàn huyện Đồng Hỷ , tỉnh Thái Nguyên. Luận văn
thạc sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên. Tác
giả đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về kinh tế trang trại ở Việt Nam,
tổng kết những mơ hình, kinh nghiệm phát triển kinh tế trang trại ở Việt Nam. Chỉ
ra thực trạng phát triển của các mơ hình kinh tế trang trại của Đồng Hỷ trong những
năm vừa qua trong đó có trang trại chăn ni, Đồng thời phân tích các nhân tố ảnh
hưởng tới sự phát triển cũng như hiệu quả của các mơ hình kinh tế trang trại của
Đồng Hỷ; Đưa ra một số các giải pháp nhằm phát triển kinh tế trang trại ở huyện
Đồng Hỷ trong những năm tới. Tuy nhiên, luận văn nghiên cứu và đưa ra giải pháp

dựa trên đặc thù vùng miền, định hướng phát triển loại hình kinh tế trang trại trên
địa bàn huyện Đồng Hỷ chưa sâu.
-

Lý Văn Toàn, 2007, Thực trạng và giải pháp chủ yếu nhằm phát triển mơ

hình kinh tế trang trại trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Luận văn thạc sỹ kinh tế nông
nghiệp, Đại học Kinh tế Thái Nguyên. Luận Văn đã nghiên cứu và đánh giá được
thực trạng phát triển kinh tế trang trại của tỉnh Thái Nguyên, từ đó đưa ra các giải
pháp phù hợp đối với các mơ hình kinh tế trang trại của địa phương, đề tài đã nêu
lên được sự so sánh hiệu quả kinh tế giữa các mơ hình, các vùng khác nhau, từ đó
có thể đánh giá được các yếu tố bên ngoài và các yếu tố bên trong tác động đến phát
triển kinh tế trang trại, trong đó có trang trại chăn ni .
- Phan Ấn Quốc, 2011, Một số giải pháp phát triển kinh tế trang trại tỉnh
Kon
Tum, Luận văn thạc sỹ kinh tế, Đại học Đà Nẵng. Tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý
luận và thực tiễn về trang trại, phát triển kinh tế trang trại ở Việt Nam và một số
nước trên thế giới , phân tích đánh giá tình hình thực hiện các chính sách phát triển
kinh tế trang trại, trong đó có kinh tế trang trại chăn ni của tỉnh Kon Tum, xác
định định hướng, mục tiêu phát triển kinh tế trang trại và đề xuất giải pháp nhằm


5
thực hiện có hiệu quả cơng tác đẩy mạnh mở rộng sản xuất theo mơ hình kinh tế
trang trại ở địa bàn tỉnh trong thời gian tới. Tuy nhiên tác giả đưa ra giải pháp cịn
mang tính lý thuyết, chưa đề cập đến giải pháp phát triển phù hợp với đặc điểm
chính trị - xã hội của địa phương.
-

Trần Quốc Đạt, 2012, Một số giải pháp phát triển kinh tế trang trại huyện

Đại Lộc , tỉnh Quảng Nam, Luận văn thạc sĩ kinh tế phát triển, Đại học Kinh tế Đà
Nẵng. Phần cơ sở lý luận của nghiên cứu này nếu khá đầy đủ tổng quan về kinh tế
trang trại, phân tích các nhân tố tác động đến sự phát triển của nó. Trong phần thực
trạng , đề tài đã phân tích, đánh giá thực trạng phát triển kinh tế trang trại của huyện
Đại Lộc, trong đó có kinh tế trang trại chăn nuôi. Nghiên cứu cũng đưa ra các giải
pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm của các trang trại và phát triển
thị trường tiêu thụ.
-

Trương Thành Long 2014, Phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện

Quảng Ninh , tỉnh Quảng Bình, Luận văn thạc sĩ kinh tế chính trị, trường Đại học
kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả luận văn đã hệ thống hóa một số vấn đề
lý luận về phát triển kinh tế trang trại, phân tích đánh giá thực trạng phát triển kinh
tế trang trại trên địa bàn huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Đề xuất một số giải
pháp phát triển kinh tế trang trại tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình giai đoạn
2015 - 2020.
Trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lý luận, phân tích các chủ trương, chính sách
của Đảng và Nhà nước, khảo sát đánh giá thực trạng bằng phương pháp khoa học
kết hợp định lượng và định tính, các tác giả đã luận giải các vấn đề lý luận và thực
tiễn về nông nghiệp, nơng dân, nơng thơn, trong đó có kinh tế trang trại, từ đó đề ra
những định hướng và giải pháp cho phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn nói
chung, kinh tế trang trại ở Việt Nam nói riêng.
Bên cạnh đó, do sản xuất nơng nghiệp nói chung, kinh tế trang trại nói nêng ở
mỗi vùng, tiều vùng, các địa phương có sự khác biệt về điều kiện tự nhiên và kinh
tế - xã hội, nên cũng có những đặc điểm riêng biệt. Vì vậy, ngồi các cơng trình với
không gian nghiên cứu chung trên phạm vi cả nước, cịn có các đề tài, bài viết

6
nghiên cứu về kinh tế trang trại và phát triển kinh tế trang trại trong phạm vi vùng
hoặc địa phương.
Qua các thống kê trên cho thấy, các cơng trình nghiên cứu về kinh tế trang trại
Việt Nam khá phong phú với các cấp độ và hướng tiếp cận khác nhau. Các cơng
trình đã nêu ra và đều mong muốn làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn của kinh tế
trang trại để tìm ra hướng đi, đề xuất những giải pháp nhằm tháo gỡ những khó
khăn vướng mắc để phát huy vai trò của kinh tế trang trại trong cơng cuộc cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn của đất nước nói chung trên phạm
vi từng địa phương nói riêng. Tuy nhiên, kinh tế trang trại tại huyện Yên Định, tỉnh
Thanh Hóa đang có một tiềm năng để phát triển và đang là một trong những địa
phương đi đầu cho phát triển kinh tế trang trại của tỉnh Thanh Hóa. Vậy nên, việc
nghiên cứu kinh tế trang trại ở huyện Yên Định sẽ là một trong những cơng trình để
góp phần tạo nên sự phát triển của địa phương ngày một hiệu quả hơn.
 Khoảng trống trong nghiên cứu
-

Các cơng trình nghiên cứu từ các góc độ khác nhau, ở các mức độ khác nhau

đã nghiên cứu về phát triển kinh tế trang trại, trong đó có đề cập đến kinh tế trang
trại cả về lý luận và thực tiễn ở tầm vĩ mô và vi mơ, trong đó có cấp huyện . Nhìn
chung, các cơng trình đã có sự tương đối thống nhất về khái niệm, vai trò, đặc trưng
của kinh tế trang trại, các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trang trại, Một số
cơng trình nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp để phát triển kinh tế trang trại trên
địa bàn một tỉnh huyện cụ thể và trong cả nước. Đó là những tài liệu quý báu để tác
giả luận văn tham khảo trong quá trình thực hiện đề tài luận văn. Tuy nhiên, dường
như chưa có cơng trình nào nghiên cứu về phát triển kinh tế trang trại từ góc độ của
khoa học quản lý kinh tế. Nhìn chung kinh tế trang trại chỉ được đề cập đến khi
nghiên cứu về kinh tế trang trại nói chung cả về lý luận và thực tiễn. Cần đi sâu vào
những hỗ trợ, cơ chế chính sách cũng như các thủ tục tạo điều kiện cho phát triển

kinh tế trang trại một cách hiệu quả. Từ đó, Luận văn này đi sâu nghiên cứu phát
triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện n Định, tỉnh Thanh Hố từ góc độ của
chun ngành quản lý kinh tế .


7
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
*

Mục tiêu: Đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển kinh tế trang trại trên địa

bàn huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá trong thời gian tới.
*Nhiệm vụ:
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về phát triển kinh tế trang trại trên địa
bàn cấp huyện
-

Đánh giá thực trạng phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Yên

Định, tỉnh Thanh Hoá
-

Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị về phát triển kinh tế trang trại trên địa

bàn huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá trong thời gian tới.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là quản lý sự phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn
huyện Yên Định, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới tại
địa phương.

 Phạm vi nghiên cứu
-

Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu lý luận, thực trạng và giải pháp

phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Yên Định.
- Về không gian: Khảo sát các trang trại trên địa bàn huyện Yên Định, tỉnh
- Về thời gian: Số liệu nghiên cứu thuộc giai đoạn 2017 - 2019 và các giải
pháp được áp dụng đến năm 2025.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
 Phương pháp thu thập dữ liệu
*Thu thập dữ liệu thứ cấp:
-

Loại dữ liệu: Các số liệu thống kê và đã được xử lý trong quá trình điều tra

về kinh tế trang trại
-

Nguồn thu nhập: Thu thập số liệu thống kê các năm 2017-2019 và các báo

cáo chính thức tử Chi cục Thống Kê huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa thực hiện về


8
điều tra trang trại. Ngồi ra đề tài cịn thu thập thơng tin qua các báo cáo của Phịng
Nơng nghiệp và PTNT huyện Yên Định phục vụ mục đích nghiên cứu.
-

Cách thu nhập: Liên hệ và thu thập số liệu từ Chi cục Thống kê và Phịng

Nơng nghiệp và phát triển nông thôn huyện Yên Định.
* Thu thập dữ liệu sơ cấp:
+ Điều tra xã hội học:
- Đối tượng điều tra: Các chủ trang trại trên địa bàn huyện Yên Định
- Kích thước mẫu: Thực hiện điều tra 60 trang trại trên địa bàn huyện Yên Định

- Thời gian tiến hành: Từ tháng 8/2020 đến tháng 11/2020
Mẫu phiếu điều tra được trình bày trong phụ lục
01 + Phỏng vấn chuyên gia:
-

Đối tượng phỏng vấn: Phỏng vấn các cán bộ quản lý nhà nước về kinh tế

trang trại trên địa bàn huyện Yên Định
- Thời gian phỏng vấn: Từ tháng 8/2020 đến tháng 10/2020
Mẫu biên bản phỏng vấn được trình bày trong phụ lục 02
 Phương pháp phân tích dữ liệu
Luận văn sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp nghiên cứu cơ bản của khoa
học kinh tế, trong đó chủ yếu là phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so
sánh, phương pháp điều tra, khảo sát và phương pháp chuyên gia.
Phương pháp tổng hợp: Sử dụng phương pháp này để hệ thống hóa và phân
tích số liệu, nhằm khái qt hóa những đặc trưng chung, những cơ cấu tồn tại khách
quan theo các mặt của tổng thể nghiên cứu bằng các chỉ tiêu thống kê. Từ việc phân
tích kết hợp phương pháp tổng hợp để đưa ra những đánh giá khái quát về phát triển
kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Yên Định.
Phương pháp thống kê: Phương pháp được sử dụng để mơ tả những đặc tính
cơ bản của số liệu thu thập được, phương pháp này cho phép thông qua số liệu
thống kê nhằm mô tả thực trạng phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn từ đó tìm ra
xu hướng để có những giải pháp tích cực thúc đẩy phát triển kinh tế trang trại trên

địa bàn huyện.


9
Phương pháp so sánh: Sử dụng phương pháp này để xem xét các chỉ tiêu phân
tích bằng cách so sánh mức độ của cùng một hiện tượng tại không gian hoặc thời
gian khác nhau; so sánh từng bộ phận với tổng thể và giữa các bộ phận trong tổng
thể với nhau nhằm nghiên cứu kết cấu, biến đổi kết cấu; so sánh giữa các chỉ tiêu
của các hiện tượng khác nhau nhưng có liên quan với nhau. Phương pháp so sánh:
có hai hình thức: So sánh tuyệt đối và so sánh tương đối. So sánh tuyệt đối dựa trên
hiệu số của hai chỉ tiêu so sánh là chỉ tiêu kỳ phân tích và chỉ tiêu cơ sở. So sánh
tương đối là tỷ lệ (%) của chỉ tiêu kỳ phân tích so với chỉ tiêu gốc để thể hiện mức
độ hoàn thành hoặc tỷ lệ của số chênh lệch tuyệt đối với chỉ tiêu gốc để nói lên tốc
độ tăng trưởng.
Phương pháp chuyên gia: Trên cơ sở số liệu thu thập được từ các phương pháp
trên, để hoàn thành được luận văn còn tham khảo ý kiến của các nhà khoa học, nhà
chuyên môn, các chuyên gia trong phát triển kinh tế trang trại. Kế thừa các cơng
trình nghiên cứu, các bài viết đã công bố trên các báo viết, báo mạng, các cơng trình
nghiên cứu khoa học về phát triển kinh tế trang trại để hoàn thiện luận văn.
6. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung luận văn gồm ba chương sau:
Chương 1: Cơ sở ý luận về phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn cấp huyện
Chương 2: Thực trạng phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Yên
Định, tỉnh Thanh Hoá.
Chương 3: Một số giải pháp và kiến nghị về phát triển kinh tế trang trại trên
địa bàn huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá.


10
CHƢƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN
ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN
1.1. Tổng quan về kinh tế trang trại và phát triển kinh tế trang trại
1.1.1. Kinh tế trang trại
1.1.1.1. Khái niệm về kinh tế trang trại
Theo một số học giả phương Tây: “Hình thức kinh tế trang trại dùng để chỉ
một lĩnh vực tổ chức sản xuất kinh doanh nơng sản hàng hố lớn ở nơng nghiệp
nơng thơn để phân biệt với hình thức tiểu nông tự túc, tự cấp”;
Kinh tế trang trại (hay kinh tế nơng trại, lâm trại, ngư trại) là hình thức tổ chức
kinh tế cơ sở của nền sản xuất xã hội, dựa trên cơ sở hợp tác và phân công lao động
xã hội, bao gồm một số người lao động nhất định được chủ trang bị những tư liệu
sản xuất nhất định để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh phù hợp với nền kinh
tế thị trường và được nhà nước bảo hộ”. Quan điểm trên đã khẳng định kinh tế trang
trại là một đơn vị sản xuất hàng hoá, cơ sở cho nền kinh tế thị trường và vai trị của
người chủ trang trại trong q trình sản xuất kinh doanh nhưng chưa thấy được vai
trò của hộ gia đình trong các hoạt động kinh tế và sự phân biệt giữa người chủ với
người lao động khác (Lê Trọng, 2000).
Kinh tế trang trại là hình thức tổ chức sản xuất hàng hố lớn trong Nơng- Lâm
- Ngư nghiệp của các thành phần kinh tế khác ở nông thôn, có sức đầu tư lớn, có
năng lực quản lý trực tiếp q trình phát triển sản xuất kinh doanh, có phương pháp
tạo ra tỷ suất sinh lợi cao hơn bình thường trên đồng vốn bỏ ra, có trình độ đưa
thành tựu khoa học công nghệ mới kết tinh trong hàng hoá tạo ra sức cạnh tranh cao
trên thị trường, mang lại hiệu quả kinh tế xã hội cao”. Quan điểm trên đã khẳng
định kinh tế thị trường (nền kinh tế hàng hoá đã phát triển cao) là tiền đề chủ yếu
cho việc hình thành và phát triển kinh tế trang trại. Đồng thời khẳng định vai trị vị
trí của chủ trang trại trong quá trình quản lý trực tiếp quá trình sản xuất kinh doanh
của trang trại (Trần Tác, 2000).


11

Nghị quyết 03/2000/QĐ – CP, ngày 02/02/2000 của Chính phủ về kinh tế trang
trại đã ghi rõ “Kinh tế trang trại là hình thức tổ chức sản xuất hàng hố trong nông
nghiệp, nông thôn, chủ yếu dựa vào hộ gia đình, nhằm mở rộng quy mơ và nâng cao
hiệu quả sản xuất trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản, trồng rừng,
gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ nơng, lâm, thuỷ sản” (Chính Phủ, 2000).

Từ các quan điểm trên đây luận văn cho rằng kinh tế trang trại là hình thức tổ
chức sản xuất trong Nơng - Lâm - Ngư nghiệp, có mục đích chủ yếu là sản xuất
hàng hoá, tư liệu sản xuất thuộc quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng của một người
chủ độc lập, sản xuất được tiến hành trên quy mô ruộng đất và các yếu tố sản xuất
được tập trung đủ lớn với cách thức tổ chức quản lý tiến bộ và trình độ kỹ thuật cao
hoạt động tự chủ và ln gắn với thị trường.
Sản xuất hàng hố là kiểu tổ chức kinh tế mà ở đó sản phẩm được sản xuất ra
nhằm để trao đổi hoặc bán trên thị trường. Sản xuất hàng hoá ra đời là bước ngoặt căn
bản trong lịch sử phát triển của xã hội lồi người, đưa lồi người thốt khỏi tình trạng
“mơng muội”, xoá bỏ nền kinh tế tự nhiên, phát triển nhanh chóng lực lượng sản xuất
và nâng cao hiệu quả kinh tế xã hội (Chu Văn Cấp và Trần Bình Trọng, 2005).

Phân biệt kinh tế trang trại với kinh tế hộ nông dân là căn cứ và mục tiêu sản
xuất. Đối với hộ nông dân mục tiêu sản xuất của họ là để tiêu dùng, sản xuất nhắm
đáp ứng nhu cầu đa dạng về lương thực, thực phẩm và các nhu cầu khác của họ.
Ngược lại, mục tiêu sản xuất của kinh tế trang trại là sản xuất hàng hoá lớn nhằm
đáp ứng yêu cầu của thị trường về các loại Nông-Lâm-Thuỷ sản, sản phẩm sản xuất
ra là để bán. C. Mác đã viết “ Kinh tế trang trại bán đại bộ phận nông sản được sản
xuất ra thị trường, cán hộ nơng dân thì bán ra mua càng ít bao nhiêu càng tốt bấy
nhiêu. Như vậy trình độ phát triển của kinh tế hộ nông dân chỉ dừng lại ở sản xuất
hàng hố phải tự cung tự cấp. Để có nền nơng nghiệp sản xuất hàng hố lớn phải
chuyển kinh tế hộ nông dân sang phát triển kinh tế trang trại.
Theo thơng tư Số: 27/2011/TT-BNNPTNT quy định về tiêu chí và thủ tục cấp
giấy chứng nhận kinh tế trang trại, các trang trại được xác định theo lĩnh vực sản

xuất như sau:


12
- Trang trại trồng trọt;
- Trang trại chăn nuôi;
- Trang trại lâm nghiệp;
- Trang trại nuôi trồng thuỷ sản;
- Trang trại tổng hợp.
Trang trại chuyên ngành (trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, ni trồng thủy
sản) là trang trại có tỷ trọng giá trị sản lượng nơng sản hàng hóa của ngành chiếm
trên 50% cơ cấu giá trị sản lượng hàng hóa của trang trại trong năm. Trường hợp
khơng có ngành nào chiếm trên 50% cơ cấu giá trị sản lượng hàng hóa
1.1.1.2. Đặc điểm của kinh tế trang trại
Trang trại là một hình thức tổ chức kinh tế trong nơng, lâm, ngư nghiệp, được
hình thành trên cơ sở kinh tế hộ nhưng mang tính chất sản xuất hàng hóa rõ rệt, đạt
khối lượng và tỷ lệ sản phẩm hàng hoá lớn hơn và thu được lợi nhuận nhiều hơn.
a. Mục đích của kinh tế trang trại là sản xuất hàng hóa nơng, lâm nghiệp, thủy sản
đáp ứng nhu cầu thị trường. Kinh tế trang trại đi lên từ kinh tế hộ nơng dân, trong q
trình phát triển kinh tế hộ gia đình đã vượt qua được giai đoạn tự cung tự cấp, vươn lên
sản xuất hàng hóa nơng, lâm, thủy sản bán ra thị trường nhằm thu lợi nhuận.

Tỷ suất hàng hóa càng cao thể hiện bản chất và trình độ phát triển của trang
trại. Kinh nghiệm của các nước trên thế giới cho thấy tiêu chí giá trị nơng sản hàng
hóa và tỷ suất hàng hóa bán ra trong năm luôn luôn được sử dụng làm thước đo chủ
yếu của trang trại. Sản xuất nông nghiệp theo kiểu truyền thống tự cung, tự cấp chỉ
giải quyết nhu cầu của chính người sản xuất, lượng sản phẩm dư thừa đem bán trên
thị trường chiếm một tỷ trọng rất nhỏ so với khối lượng nông sản mà họ sản xuất ra.
Các hộ nông dân cũng cố gắng bán bất kỳ thứ nơng sản nào do chính bản thân họ
sản xuất ra giai đoạn này gọi là thương mại hóa sản phẩm. Sau đó hộ nơng dân sản

xuất ra hàng hóa theo yêu cầu của thị trường đó là giai đoạn sản xuất hàng hóa của
hộ đã đạt đến một cấp độ cao hơn, một bộ phận nông dân đã phát triển đến hình
thức sản xuất theo mơ hình trang trại.


13
b. Tư liệu sản xuất của trang trại thuộc quyền sở hữu hoặc sử dụng của chủ
trang trại. Người chủ độc lập ở đây là người hồn tồn có quyền tự chủ trong hoạt
động sản xuất kinh doanh. Người chủ trang trại là người nắm giữ một phần hoặc
toàn phần về quyền sở hữu tài sản nếu như nắm quyền sử dụng tài sản, thì tài sản
này có thể được hình thành dưới hình thức vốn góp hoặc đi th tài sản tài chính,
như vậy xét dưới góc độ là tài sản của trang trại thì tài sản dù được hình thành bằng
cách nào nó vẫn thuộc quyền sử dụng của trang trại, có thể tạo ra lợi ích về kinh tế
trong tương lai. Đứng trên khía cạnh của quan hệ sản xuất, người chủ trang trại là
người có quyền định đoạt sản xuất, người chủ trang trại là người có quyền định đoạt
sản phẩm do trang trại sản xuất ra.
c. Trong trang trại các yếu tố sản xuất đặc biệt quan trọng là đất đai và tiền vốn
được tập trung tới một quy mô nhất định theo yêu cầu phát triển của sản xuất hàng
hóa. Trong nơng nghiệp cũng như trong các ngành sản xuất vật chất khác, sản xuất
hàng hố chỉ có thể được tiến hành khi các yếu tố sản xuất được tập trung với quy
mô nào đó.
Đất đai là tư liệu sản xuất khơng thể thay thế được trong nơng nghiệp. Khơng
có đất đai thì khơng có sản xuất nơng nghiêp. Tuy nhiên phải có tích tụ tập trung
ruộng đất đến một mức độ nào đó thì mới có sản xuất hàng hóa. Phải đạt tới một
quy mơ tối thiểu nào đó thì mới có thể bố trí cơ cấu cây trồng hợp lý, đạt hiệu quả
cao hơn trong sản xuất kinh doanh. Đặc điểm này được quy định bởi chính đặc điểm
về mục đích sản xuất của trang trại. Tuy nhiên trong điều kiện khí hậu bình thường,
năng lực sản xuất của đất đai phụ thuộc vào trình độ thâm canh, vào tiến bộ khoa
học kỹ thuật được áp dụng trong nơng nghiệp. Vì vậy điều kiện về quy mơ kinh
doanh đất đai để hình thành trang trại cũng có thể thay đổi theo thời gian. Sự tập

trung về tài sản tiền vốn cũng là điều tối quan trọng đối với quá trình hình thành và
phát triển của các trang trại. Sản xuất kinh doanh hàng hóa địi hỏi phải có lượng
vốn ban đầu nhất định để đầu tư các khoản chi phí đầu vào. Do đó, ở các trang trại
sản xuất hàng hố chỉ có thể được thực hiện khi ruộng đất, tiền vốn, tư liệu sản xuất,
... được tập trung tới quy mô đủ lớn


14
d. KTTT có hình thức tổ chức và quản lý điều hành sản xuất tiến bộ với sự ứng
dụng mạnh mẽ các thành tựu mới của khoa học kỹ thuật, khoa học quản lý và kiến thức
về thị trường. Trong kinh tế hộ gia đình nơng dân do tính chất sản xuất đơn giản và quy
mô sản xuất nhỏ với mục đích tự cung tự cấp là chính do vậy việc điều hành sản xuất
của chủ hộ vẫn còn mang nặng tính tryền thống, người chủ hộ chỉ cần có kinh nghiệm
sản xuất và cần cù lao động theo kinh nghiệm cha truyền con nối. Nhưng đối với trang
trại, với mục đích chính là sản xuất hàng hố và bị các yếu tố lợi nhuận, giá cả, cạnh
tranh chi phối ngày càng nhiều thì cách quản lý theo kiểu truyền thống khơng cịn phù
hợp nữa. Sản xuất địi hỏi phải có phương án hợp lý lựa chọn cây trồng, vật nuôi, quy
hoạch ruộng đất, xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật sản xuất, áp dụng các công nghệ và
quy trình sản xuất thâm canh, kế hoạch tài chính, hạch tốn giá thành, lợi nhuận, phân
tích kinh doanh….Do vậy việc quản lý, điều hành hoạt

động sản xuất kinh doanh của trang trại đòi hỏi phải dựa trên cơ sở những kiến thức
khoa học và ngày càng mang tính chuyên nghiệp, đi vào chiều sâu.
e. Chủ trang trại là những người có ý chí làm giàu, có điều kiện làm giàu và
biết làm giàu, có vốn, trình độ kỹ thuật và khả năng quản lý, có hiểu biết nhất định
về thị trường, bản thân và gia đình thường trực tiếp tham gia lao động quản lý, sản
xuất của trang trại đồng thời có thuê mướn thêm lao động để sản xuất, kinh doanh.
Trang trại phải có quy mơ tập trung ruộng đất và tiền vốn nhất định, hoạt động kinh
tế của trang trại phải chủ yếu là sản xuất hàng hoá. Muốn vậy người chủ trang trại
phải là người có ý chí, có hiểu biết cần thiết về kỹ thuật sản xuất và có năng lực

nhất định về tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh nơng nghiệp; có kiến thức và kinh
nghiệm sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp và sự hiểu biết về kinh tế như hạch tốn,
phân tích và sự biến động thị trường. Tuy nhiên những tố chất này khơng phải tự
nhiên mà có nó được hình thành từ khi tạo lập trang trại và dần dần được tích lũy
thêm trong q trình sản xuất. Những tố chất đó của người chủ trang trại được thể
hiện rất rõ trong tư duy, trong ý thức và trong cung cách tổ chức quản lý sản xuất
của họ mà các chủ hộ tự cấp tự túc khơng có được


15
f. Các trang trại đều có thuê mướn lao động: Quy mô thuê mướn lao động
trong các trang trại khác nhau phụ thuộc vào loại hình và quy mơ sản xuất của trang
trại.
KTTT mang bản chất kinh tế hai mặt của kinh tế hộ nông dân: vừa là đơn vị
sản xuất mang tính chất gia đình (lao động gia đình là trụ cột, là yếu tố để phân biệt
trang trại gia đình vơi các loại hình trang trại khác) vừa mang dáng dấp của một loại
hình doanh nghiệp tư nhân một chủ.
KTTT cịn có đặc trưng thể hiện sự phát triển cao hơn về chất so với kinh tế
nông hộ. Điểm khác chủ yếu giữa kinh tế nông hộ với kinh tế trang trại là mục tiêu
và qui mô sản xuất hàng hóa. Sản xuất hàng hóa là đặc trưng của bản chất kinh tế
trang trại.
1.1.1.3. Vai trò của phát triển bền vững kinh tế trang trại
-

Thúc đẩy sản xuất hàng hóa phát triển, góp phần đưa nơng nghiệp từng bước

tiến lên cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa. Với cách thức tổ chức sản xuất và quản lý
kinh doanh tiên tiến, trang trại là nơi tiếp nhận và truyền tải, áp dụng thành tựu, các
tiến bộ khoa học công nghệ đến hộ nơng dân thơng qua chính hoạt động sản xuất
của mình .

-

Vai trị huy động khai thác tiềm năng và lợi thế so sánh phục vụ nhu cầu xã

hội làm phương thức sản xuất chủ yếu. Vì vậy, nó cho phép huy động khai thác đất
đai, sức lao động và nguồn lực khác một cách hợp lý, đầy đủ và có hiệu quả. Nhờ
vậy nó góp phần thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế trong nông nghiệp, nơng
thơn nói riêng và phát triển kinh tế - xã hội nói chung.
-

Trang trại với hiệu quả sản xuất cao, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế,

phát triển các loại cây trồng, vật ni có giá trị hàng hóa cao, khắc phục dân tình
trạng manh mún, tạo vùng chuyên mơn hóa cao, đẩy nhanh nơng nghiệp sang sản
xuất hàng hóa.
-

Kinh tế trang trại tạo ra nhiều nơng sản, nhất là các nơng sản làm ngun liệu

cho cơng nghiệp. Vì vậy, trang trại góp phần thúc đẩy cơng nghiệp nhất là công
nghiệp chế biến và dịch vụ sản xuất ở nông thôn phát triển,


16
-

Kinh tế trang trại là đơn vị sản xuất có quy mơ lớn hơn kinh tế hộ, nên có

khả năng áp dụng hiệu quả các thành tựu khoa học và công nghệ vào sản xuất, nâng
cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực.

* Xét từ góc độ phát triển bền vững, vai trò và hiệu quả phát triển kinh tế trang
trại được đánh giá, nhìn nhận trên cả ba mặt đó là: hiệu quả về kinh tế, xã hội và
mơi trường: .
+

Về mặt kinh tế: Kinh tế trang trại đã tạo ra bước chuyển biến về giá trị sản

phẩm hàng hóa và thu nhập của trang trại vượt trội hẳn so với kinh tế hộ, khắc phục
dân tình trạng sản xuất phân tán, manh mún tạo nên những vùng chuyên mơn hóa,
tập trung hàng hóa và thâm canh cao. Mặt khác qua thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu
kinh tế, trang trại góp phần thúc đẩy phát triển cơng nghiệp, đặc biệt là công nghiệp
chế biến và dịch vụ sản xuất ở nơng thơn, góp phần tích cực thúc đẩy sự phát triển
của nông nghiệp, nông thôn .
+
-

Về mặt xã hội :

Kinh tế trang trại thu hút lao động, hạn chế bớt làn sóng di cư từ nơng thơn ra

thành thị, làm giảm áp lực đối với xã hội. Phát triển kinh tế trang trại làm tăng hộ giàu
ở nông thôn, tạo thêm việc làm và tăng thu nhập cho người lao động và dân cư ở nơng
thơn, góp phần xóa đói giảm nghèo, thúc đẩy phát triển kết cấu hạ tầng nơng thơn.

-

Ngồi ra, việc phát triển kinh tế trang trại cịn góp phần đảm bảo an ninh

lương thực, thực phẩm. Mặc dù đóng góp của ngành nơng nghiệp trong cơ cấu kinh
tế có giảm về tỷ trọng một cách tương đối nhưng giá trị tuyệt đối đóng góp lại

khơng giảm mà ngày càng tăng lên,
+

Về mặt môi trường: Kinh tế trang trại góp phần cải tạo mơi trường sống và

bảo vệ môi trường sinh thái. Kinh tế trang trại góp phần sử dụng đất đai, nguồn
nước hợp lý, tiết kiệm. Sự áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến trong các trang
trại giúp cho việc bảo vệ đất đai khỏi bị ơ nhiễm, thối hóa, tiết kiệm nước và hạn
chế ô nhiễm nguồn nước. Đối với trang trại chăn ni, người chăn ni vẫn phải đối
mặt với tình trạng chất thải của gia súc, gia cầm gây ô nhiễm môi trường nhưng
hiện nay với kỹ thuật hầm biogas, sử dụng chế phẩm sinh học trong chăn nuôi ... đã