SKKN biện pháp nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp 1

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRIỆU SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHỮ VIẾT
CHO HỌC SINH LỚP 1

Người thực hiện: Phạm Thị Diệp
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường TH&THCS Minh Sơn
SKKN thuộc lĩnh vực(mơn): Tiếng Việt

THANH HĨA NĂM 2021


MỤC LỤC

TT

Tên mục

Trang

1

Mở đầu

1

1.1

Lí do chọn đề tài.

1

1.2

Mục đích nghiên cứu.

2

1.3

Đối tượng nghiên cứu.

2

1.4

Phương pháp nghiên cứu.

2

2

Nội dung

2

2.1

Cơ sở lí luận

2

2.2

Thực trạng của vấn đề

3

2.3

Các biện pháp nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp 1

3

2.4

Kết quả đạt được

10

3

Kết luận, kiến nghị

11

3.1

Kết luận

11

3.2

Kiến nghị

11


1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Như chúng ta đã biết, một trong những hạnh phúc lớn nhất của trẻ là
được đến trường, được học đọc, học viết. Biết đọc, biết viết thì cả một thế giới
mới rộng lớn mênh mông sẽ mở ra trước mắt các em. Tiểu học là bậc học nền
tảng, dạy Tiếng Việt và tập viết là chúng ta đã trao cho các em chìa khóa để
mở ra những cánh cửa bước vào tương lai, là công cụ để các em vận dụng suốt
đời.
Dạy chữ chính là dạy người. Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ
viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn
thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho học sinh tính cẩn thận, tính kỷ luật,
lịng tự trọng đới với mình cũng như đới với thầy cơ và bạn mình”.
Học chữ chính là công việc đầu tiên khi các em đến trường. Tập viết là
một kĩ năng có tầm quan trọng đặc biệt ở tiểu học, nhất là đối với các em lớp
1. Học vần, tập đọc giúp cho học sinh đọc thông viết thạo. Viết đúng, đẹp,
nhanh, rõ ràng học sinh có điều kiện ghi chép bài học của tất cả các môn học
tốt hơn. Chữ viết và dạy viết được cả xã hội quan tâm. Nhiều thế hệ thầy cơ

giáo đã trăn trở, góp cơng, góp sức để cải tiến kiểu chữ, nội dung cũng như
phương pháp dạy học chữ viết. Tuy vậy, nhiều học sinh vẫn viết sai, viết xấu,
viết chậm, điều đó ảnh hưởng khơng nhỏ tới các mơn học khác.
Ngoài ra Tập Viết cịn góp phần quan trọng vào việc rèn luyện cho học
sinh những phẩm chất đạo đức tốt như: Tính cẩn thận bền bỉ, tinh thần kỉ luật
và óc thẩm mỹ bởi người xưa nói: “Nét chữ, nết người”. Nhận thức được tầm
quan trọng đó, với ý thức và lương tâm, trách nhiệm nghề nghiệp của giáo
viên, bản thân tôi luôn suy nghĩ và trăn trở. Trong giảng dạy, tôi đã không
ngừng tích lũy kinh nghiệm về chữ viết để sớm giúp các em viết chữ đẹp, ln
tìm ra phương pháp dạy học thích hợp viết chữ đẹp. Nhận thức được tầm quan
trọng đó, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Biện pháp nâng cao chất lượng chữ
viết cho học sinh lớp 1” Để nâng cao chất lượng vở sạch, chữ đẹp. Trong đề
tài này, tôi không đề cập nhiều đến toàn bộ năm học mà chỉ giới hạn trọng tâm
đến giữa kì 2 để nhằm giúp học sinh viết chữ đúng, đẹp, kịp thời đáp ứng dạy
theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018 nói chung, chương trình lớp 1 nói
riêng. Đồng thời giúp học sinh có vớn kĩ năng ban đầu thuận lợi cho việc phát
huy viết chữ đúng, đẹp sau này.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của đề tài là nghiên cứu và giới thiệu những biện pháp tích cực
trong việc dạy chữ viết Tiếng Việt, góp phần giúp học sinh lớp 1 viết đúng và đẹp.
Thông qua các biện pháp này tơi có thể nâng cao kiến thức của bản thân và ý thức
được việc nghiên cứu, tìm tịi phương pháp giảng dạy là một nhu cầu cũng như
nhiệm vụ của mình.
Nhiệm vụ của đề tài là nghiên cứu lí luận, tìm ra những cơ sở lí luận, vai trị
vị trí, nhiệm vụ và phương pháp dạy học, hệ thống hóa những vấn đề lí luận có liên
quan đến đề tài. Ngoài ra cịn khảo sát quá trình dạy học tập viết ở trường. Tham
khảo một số phương pháp của các bạn đồng nghiệp, của các nhà nghiên cứu trên


2

cơ sở tìm ra những cái hay, cái đúng và những cái cịn hạn chế, từ đó biết cải tiến,
áp dụng vào trường lớp của mình và đề xuất những biện pháp tích cực, khắc phục
hạn chế của việc dạy chữ viết, rèn chữ viết cho học sinh lớp 1, giải quyết những
khó khăn trong giảng dạy cũng như trong cơng tác chủ nhiệm của mình. Rèn chữ
cho học sinh làm cho học sinh có tính cẩn thận, óc thẩm mỹ, kiên trì và chịu khó.
Qua đó, giáo dục các em ý thức tự trọng và tôn trọng người khác.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những biện pháp góp phần nâng cao chất
lượng chữ viết cho học sinh lớp 1 ở trường tiểu học hiện nay nói chung và học
sinh lớp 1B Trường TH và THCS Minh Sơn nói riêng.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Để việc nghiên cứu đạt kết quả tốt, tôi sử dụng nhiều phương pháp
nghiên cứu, trong đó chủ yếu là các phương pháp sau:
 Phương pháp nghiên cứu lí luận.
 Phương pháp điều tra, khảo sát, thu thập số liệu.
 Phương pháp quan sát.
 Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
2. Nội dung
2.1. Cơ sở lí luận
Rèn kĩ năng viết chữ là rèn cho học sinh ý thức cẩn thận, tính kỉ luật, lịng
tự trọng góp phần hình thành nhân cách con người mới. Chữ viết là một trong
những kĩ năng hàng đầu của việc học Tiếng Việt trong nhà trường. Chữ viết của
học sinh có ảnh hưởng lớn đến chất lượng học tập ở tất cả các môn học.
Rèn chữ viết là yêu cầu không thể thiếu được đối với học sinh Tiểu học, đặc
biệt là học sinh các lớp đầu cấp và chữ viết của mỗi con người sau này ra sao tất cả
phụ thuộc vào nét chữ của ngày đầu đi học được thầy cô uốn nắn.
Rèn chữ viết cho học sinh là giáo viên phải hướng dẫn cho học sinh biết kĩ
thuật viết chữ đúng, đẹp, đúng kích cỡ, đúng mẫu chữ quy định, trình bày khoa
học.

Học sinh lớp 1 ngày đầu tiên đi học ở trường phổ thơng cịn rất nhiều bỡ
ngỡ. Việc làm quen với chữ viết đới với các em thật khó khăn bởi đơi tay cịn vụng
về, lóng ngóng. Vậy nên tơi ln trăn trở suy nghĩ một câu hỏi: Ở lớp 1 có nên
tiến hành dạy các em viết đẹp ngay khơng? Sau nhiều năm đúc rút qua việc giảng
dạy kĩ năng viết chữ tôi nhận thấy rằng đối với học sinh lớp 1 nếu cùng một lúc
đòi hỏi các em viết đúng, viết đẹp ngay là một điều không thực tế, khó có thể thực
hiện được. Để làm tớt cơng tác này với trách nhiệm và lương tâm của một nhà giáo
khơng ḿn học sinh mình viết xấu, viết nguệch ngoạc. Bản thân tôi đã không
ngừng học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp, bạn bè, các lớp bồi dưỡng
chuyên môn nghiệp vụ, thông qua hoạt động thực tiễn, kết hợp với tham khảo tài
liệu sách báo, các phương tiện thông tin đại chúng làm cơ
sở cụ thể áp dụng vào nghiên cứu nói chung ở Trường Tiểu học và Trung học cơ
sở Minh Sơn và lớp 1B nói riêng. Qua đó củng cớ, rèn luyện và nâng cao những
kiến thức, kĩ năng đã được trang bị ở trường Sư phạm đồng thời nâng cao trình độ


3

chuyên môn nghiệp vụ, làm tốt công tác giảng dạy và giáo dục, góp phần hạn chế
tình trạng học sinh viết chữ xấu trong trường.
2.2. Thực trạng của vấn đề
2.2.1. Đối với giáo viên
Qua quá trình cơng tác cũng như dự giờ đồng nghiệp tôi nhận thấy thực
trạng dạy kĩ năng viết của giáo viên Tiểu học như sau:
- Chữ viết giáo viên mới nhìn thì đẹp, rõ ràng nhưng một số nét chưa đúng
mẫu, đúng kích cỡ. Phương pháp, kĩ thuật rèn viết chữ đúng, chữ đẹp cho học sinh
cịn hạn chế. Có những giáo viên cịn viết theo thói quen của mình.
- Việc chuẩn bị cho dạy Tập viết của giáo viên chưa được chu đáo ở các lớp
Tiểu học như: Kế hoạch bài học đơi khi cịn sơ sài. Thực hiện kế hoạch bài dạy
có tiết cịn qua loa.

- Hướng dẫn rèn chữ viết chưa theo đối tượng học sinh, đặc biệt đối với học
sinh chậm chạp, chưa theo kịp.
- Giáo viên chưa chú trọng nhiều việc hướng dẫn học sinh một cách cơ bản,
tỉ mỉ về việc viết chữ đúng mẫu, cũng như trình bày theo từng loại văn bản.
2.2.2. Đối với học sinh
Trong những năm trước đây thực trạng chữ viết của học sinh Trường Tiểu
học và Trung học cơ sở Minh Sơn có phần hạn chế. Phong trào giữ vở sạch, viết
chữ đẹp ở trường chưa tích cực. Với thực trạng chung như vậy tơi đã nghiên cứu
tìm ra những ngun nhân cơ bản sau:
- Nguyên nhân chủ yếu do học sinh chưa nắm được các nét cơ bản cấu tạo
chữ ghi âm, vần, tiếng, dấu thanh chưa nắm vững quy trình viết chữ cái, quy trình
nới các nét trong chữ cái trong chữ ghi tiếng nên chữ viết mới sai độ cao.
- Một số em chưa biết cách cầm bút và ngồi học đúng tư thế.
- Đa sớ học sinh khơng có thói quen rèn chữ viết, khơng có ý thức trong
việc rèn chữ viết, thậm chí không cần quan tâm đến chữ viết đẹp hay xấu.
- Vẫn cịn 1 sớ học sinh chưa nghiêm túc nghe giảng lúc đầu, các em chưa
cẩn thận khi viết, các em muốn viết nhanh để hoàn thành bài viết nhằm ghi “ thành
tích” với giáo viên và các bạn. Một số học sinh đồ dùng học tập còn thiếu, vở tập
viết của học sinh còn mỏng nên rất dễ bị quăn mép, bị nhoè, thấm trang.
- Ngoài ra cịn có một sớ học sinh chưa ý thức được việc giữ gìn sức khỏe,
đồ dùng học tập, bên cạnh cịn có một sớ em hay ra mồ hôi tay, một số học sinh
mắc bệnh về mắt.
Kết quả chất lượng chữ viết giữa kì 1 năm học 2020-2021 như sau:
Sĩ số học sinh

Hoàn thành tốt

Hoàn thành

Chưa

hoàn
thành
SL
TL
SL
TL
SL
TL
31
5
16,1
17
54,8
9
29,1
2.3. Các biện pháp nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp
Với những nguyên nhân trên bản thân tôi rất lo lắng cho chất lượng chữ viết
chung của nhà trường cũng như chất lượng của lớp mình phụ trách. Chính vì vậy


4

tôi đã mạnh dạn đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học Tập
viết cho học sinh lớp 1 giúp học sinh viết chữ đúng, đẹp. Muốn học sinh viết đúng
để dẫn đến viết đẹp tôi đã kiên trì thực hiện một sớ biện pháp sau.
2.3.1. Biện pháp1: Tăng cường sự phối kết hợp giữa giáo viên và phụ huynh
Ngay từ khi bước vào năm học mới tôi đã gặp gỡ, trao đổi với từng phụ
huynh. Hướng dẫn phụ huynh mua đồ dùng cho con em như bút, bảng, phấn, bộ
đồ dùng có chất lượng tớt. Thực tế dạy viết hiện nay cho thấy sử dụng bảng con
trong việc rèn chữ cho học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 1 vẫn là tới ưu nhất. Có

nhiều học sinh được bố mẹ mua cho bảng làm bằng chất liệu mêca màu trắng,
dùng bút dạ viết bảng. Dùng loại bảng và bút này có nhiều hạn chế: bảng trơn, học
sinh không chủ động, mực ra đậm, nhạt không đều, khi xoá dễ gây bẩn, mất vệ
sinh. Hơn nữa, do bút to quá cỡ tay cầm bút của học sinh khiến các em khó điều
khiển ngịi bút khi viết chữ. Cho nên trong buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi đã
đưa ra những loại bút, bảng, phấn để phụ huynh tham khảo rồi đi đến thống nhất
trong toàn lớp tránh tình trạng bảng của em này thì ơ li to của em kia thì ơ li nhỏ sẽ
gây khó khăn khi dạy Tập viết.
2.3.2. Biện pháp 2: Quan tâm và uốn nắn tư thế ngồi viết
Trong thực tế chi cần chúng ta quan sát qua học sinh ngồi học thì tỷ lệ học
sinh ngồi học, ngồi viết sai tư thế rất nhiều như ngồi đọc, ngồi viết học sinh thường
cúi sát mắt vào sách, vở. Từ đó học sinh nói các lớp nói chung, học sinh lớp 1 nói
riêng rất nhiều em bị cận thị. Chính vì vậy tơi đã quan tâm và uốn nắn tư thế ngồi
viết cho học sinh như sau:
- Ngay từ khi vào lớp 1 ở tuần đầu tôi hướng dẫn học sinh rất kĩ về tư thế
ngồi viết một cách thoải mái nhất, không gị bó (dễ gây tê mỏi). Ngồi thẳng lưng;
hai chân đặt vng góc với mặt đất; một tay úp đặt lên mặt vở, một tay cầm bút;
khơng tì ngực vào mép bàn; khoảng cách giữa mắt và vở khoảng 25cm. Công việc
này phải thường xuyên nhắc nhở học sinh, bởi học sinh nhỏ tuổi rất dễ quên.
- Trong một lớp nhưng tôi đã đề xuất với nhà trường kê thêm một số bộ bàn
ghế cao hơn để cho một số em có cơ thể phát triển cao hơn nhiều so với các bạn
cùng lớp. Bởi nếu ngồi quá cao, đầu phải cúi gằm x́ng, ngồi quá thấp, đầu phải
nhìn lên (điều này phụ thuộc vào bàn ghế phải thích hợp kích cỡ học sinh).
2.3.3. Biện pháp 3: Hướng dẫn cách cầm bút đúng
Bước vào lớp một học sinh mới chính thức được học tập sách vở, trong đó kĩ
thuật viết gần như rất mới mẻ với các em, chính vì vậy từ khâu nhỏ nhất kĩ thuật
viết chữ giáo viên cũng cần phải lưu ý, tỷ mỉ, ví dụ:
- Hướng dẫn cách cầm bút: Tay phải cầm chắc bút bằng 3 ngón tay(ngón cái,
ngón trỏ, ngón giữa). Đầu ngón trỏ cách đầu ngòi bút chừng 2,5cm. Mép bàn tay là
điểm tựa của cánh tay phải khi đặt bút xuống bàn viết. Lúc viết, điều khiển cây bút

bằng các cơ cổ tay và các ngón tay.
- Khơng để ngửa bàn tay quá, tạo nên trọng lượng tì x́ng lưng của hai
ngón tay út và áp út (ngón đeo nhẫn). Ngược lại khơng úp quá nghiêng bàn tay về
bên trái (nhìn từ trên x́ng thấy cả 4 ngón tay: trỏ, giữa, áp út và út).


5

- Các tư thế tay cầm bút không đúng sẽ dẫn đến các tật sau này khó chữa
như: căng cứng, mỏi cơ gân bàn tay, viết chóng mỏi tay, ra nhiều mồ hôi tay, không
thể viết lâu, viết nhanh được.
- Ở giai đoạn viết chì, cần chuẩn bị chu đáo cho đầu nét chì hơi nhọn đúng
tầm. Nếu quá nhọn dẫn đến nét chữ quá mảnh, đơi khi cịn chọc thủng giấy. Ngược
lại, đầu nét chì quá “tù”, nét chữ quá to, chữ viết ra rất xấu.
- Cầm bút xuôi theo chiều ngồi. Góc độ bút đặt so với mặt giấy khoảng 45 0
độ, tuyệt đối không cầm bút dựng đứng 90 0. Đưa bút từ trái qua phải từ trên xuống
dưới các nét đưa lên hoặc đưa sang ngang phải thật nhẹ tay, không ấn mạnh đầu
bút vào mặt giấy.
2.3.4. Biện pháp 4: Sử dụng đồ dùng trực quan khi dạy học Tập viết
Trong luyện viết cho học sinh thì đồ dùng trực quan có tác dụng khơng nhỏ,
nó hỗ trợ và là phương tiện giúp cho việc luyện viết của học sinh được tốt hơn
nhằm mục đích khắc sâu những biểu tượng về chữ viết, có ý thức viết đúng mẫu
và tạo không khí sôi nổi, phấn chấn trong quá trình dạy viết chữ theo hướng “Đổi
mới phương pháp dạy học”. Đồ dùng trực quan có thể sử dụng trong quá trình dạy
bài mới, luyện tập hoặc củng cố bài học.
Đồ dùng giảng dạy của GV: Lớp 1 là khới lớp đầu tiên thực hiện chương
trình giáo dục phổ thông 2018 nên các cấp, các ngành như cấp tỉnh, cấp huyện đã
tạo nhiều điều kiện thuân lợi giúp cho giáo viên trong giảng dạy như: cung cấp bộ
đồ dùng dạy học nói chung, bộ đồ dùng chữ mẫu dạy Tập viết nói riêng.
Nhưng việc sử dụng đồ dùng như thế nào sao cho hiệu quả là một vấn đề cần

phải quan tâm, về phía bản thân giáo viên phải khơng ngừng học hỏi để sử dụng đồ
dùng nói chung, sử dụng cơng nghệ thơng tin nói riêng như sử dụng máy tính khai
thác những tiện ích trên hệ thớng mạng có liên quan đến cơng tác giảng dạy hoặc
dạy giáo án Powerpoint, đặc biệt trình chiếu quy trình viết các nét trong kĩ thuật
viết chữ đối với học sinh lớp 1.
a. Đối với bộ chữ mẫu:
- Sử dụng làm trực quan khi giới thiệu chữ viết.
- Nêu quy trình viết chữ cho học sinh ví du như điểm bắt đầu, điểm kết thúc
và độ rộng, chiều cao của con chữ.
- Chữ mẫu được phóng to, chính vì vậy giáo viên hướng dẫn chiều cao, độ
rộng con chữ, hoặc các nét học sinh rất dễ quan sát.
- Đặc biệt chữ mẫu phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí lúa tuổi, học sinh tiểu
học nói chung, học sinh lớp 1 nói riêng các em mới cảm nhận, tiếp thu trực quan là
chủ yếu.
b. Đới với màn hình Tivi kết nối internet và máy tính:
Bước vào năm học 2020-2021 năm học đầu tiên thực hiện chương trình
giáo dục phổ thơng 2018, lớp học được đầu tư và sử dụng bộ máy chiếu giữa máy
tính laptop và màn hình tivi, qua quá trình dạy các mơn nói chung, đặc biệt khi dạy
tập viết nói riêng tơi nhận thấy một sớ thuận lợi sau:
- Giới thiệu chữ viết một cách sinh động, gây hứng thú học tập, học sinh
được sử dụng các giác quan để nhận biết. Quy trình viết được nêu rõ ràng và dễ
nhận biết chiều cao, độ rộng,… của con chữ theo không gian ba chiều.


6

- Trên trình chiếu các nét, đặc biệt đường đưa bút được mô tả rất sinh động,
rõ ràng kĩ thuật viết. Từ đó học sinh rất dễ nắm bắt kĩ thuật viết và làm theo, góp
phần khơng nhỏ vào quá trình học sinh học tập cũng như giáo viên dạy học sinh
tập viết trên lớp.

- Ngoài ra sử dụng trình chiếu giáo viên sử dụng các bài viết điển hình đúng,
đẹp của những em học sinh khác trong lớp, trong trường hoặc các bài viết đúng
đẹp của học sinh lớp 1 ở các trường khác. Từ đó động viên khích lệ các em ngay
trong giờ học.

Hình ảnh cơ giáo đang hướng dẫn viết có kết hợp đèn chiếu
2.3.5. Biện pháp 5: Rèn kỹ năng viết cho học sinh
a. Trước tiên, giáo viên cần hướng dẫn học sinh nhớ các đường kẻ trong bảng con
và trong vở.
Vở viết của các em đã có sẵn đường kẻ, giáo viên hướng dẫn để các em nắm
được một số quy ước về cách gọi. Việc này góp phần nâng cao chất lượng dạy viết
chữ.
Quy định đối với các con chữ cao 5 li như: b, l, k, h, y, g khi viết sang cỡ
chữ nhỏ thì viết cao 2 ơ li rưỡi. Đới với các con chữ cao 4 ô li như: d, đ, p, q thì
viết cao 2 ơ li. Đới với các con chữ cao 2 ô li như: a, ă, â, c, e , ê, i , n, m, … thì
viết trong 1 ô li. Riêng con chữ t cao 3 ô li thì viết 1 ô li rưỡi. Các em cần điều
chỉnh để viết đúng cỡ. Đặc biệt với 2 con chữ s, r học sinh hay viết sai là nét thắt ở
dưới dòng kẻ nên giáo viên cần chỉ cho học sinh viết nét thắt của 2 con chữ này
trên dòng kẻ thứ 3 kể từ dưới lên.
b. Giúp học sinh củng cố, nhớ lại và nắm chắc các nét cơ bản.
Từ những nét cơ bản này, các chữ cái sẽ được tạo thành. Nếu học sinh viết
các nét cơ bản khơng đúng, khơng đẹp thì việc viết xấu, viết sai là điều


7

khơng thể tránh khỏi. Vì vậy tơi sẽ củng cớ lại cho các em cách viết các nét cơ bản.
Chú ý điểm đặt bút, điểm dừng bút. Chẳng hạn với nét khuyết xuôi, nét khuyết
ngược, học sinh không được rèn viết ngay từ đầu thì dễ viết lệch, xấu sẽ dẫn đến
những chữ được tạo bởi 2 nét đó như: h, k, g, y,…cũng không được đẹp và đây

cũng là hai nét khó mà học sinh thường lúng túng khi viết. Chú ý nét khuyết phải
trịn, thon, khơng to quá, cũng không nhỏ quá hoặc không bị vuông đầu và đặc biệt
điểm gặp nhau của hai nét phải ở đường kẻ 2 từ dưới lên (với nét khuyết xuôi),
đường kẻ 1 (với nét khuyết ngược).
Ví dụ: Hướng dẫn viết nét khuyết trên được hướng dẫn như sau: Điểm đặt
bút( điểm bắt đầu) từ dòng kẻ ngang thứ hai, trước đường kẻ dọc thứ nhất nửa ô li
nhỏ, đưa bút lên dòng kẻ ngang thứ ba( ngay tại vị trí dòng kẻ ngang thứ ba sát với
đường kẻ dọc thứ nhất ) đi qua rộng 1 ơ li lên đến dịng kẻ ngang thứ ba cắt với
đường kẻ dọc thứ nhất và kéo xuống theo đường kẻ dọc thứ nhất đến điểm kết thúc
là dòng kẻ ngang thứ nhất.
Giáo viên đặt câu hỏi cho học sinh: Nét khuyết trên cao mấy ô li và rộng mấy ô?
( cao 5 ô và rộng 1 ô) Lưu ý: Cần lưu ý ở đây là tất cả các con chữ có nét móc hoặc
nét xiên chiều rộng của nó khơng tính vào nhằm để học sinh xác định được chiều
rộng ô li một cách dễ dàng.
Khơng chỉ vậy, ḿn học sinh viết đẹp thì với những chữ khó viết, tơi
thường cho các em luyện viết lên bảng con nhiều lần, đến khi nào học sinh viết
tương đới đều thì lúc đó mới viết vào vở. Những học sinh nào viết xấu, chậm, tôi
thường xuống tận nơi cầm tay uốn nắn các em viết đúng.
c. Phân loại chữ cái theo nhóm.
Để thuận tiện cho cơng việc giảng dạy và cho học sinh dễ dàng hơn trong
Tập viết tơi đã phân loại chữ cái theo nhóm như sau:
- Nhóm 1- nét cong kín gồm các chữ: o, ô, ơ, a, ă, â, d, đ, q, g
- Nhóm 2- nét cong hở trái, cong hở phải gồm các chữ: c, x, e, ê
- Nhóm 3- nét xoắn gồm các chữ: r, s, v
- Nhóm 4- nét móc hai đầu gồm các chữ: m, n, p
- Nhóm 5- nét móc ngược gồm các chữ: i, u, ư, t, y
- Nhóm 6- nét khuyết trên gồm các chữ: l, b, h, k
Việc chia nhóm như vậy sẽ giúp học sinh so sánh được cách viết các chữ,
tìm ra những điểm giớng nhau và khác nhau. Từ đó, học sinh nắm chắc được cách
viết và các em sẽ viết được chuẩn hơn, đẹp hơn. Vì vậy tơi, cũng cho các em luyện

thêm cách viết theo nhóm trong các tiết rèn viết.
d. Hướng dẫn viết nối nét.
Khi học sinh đã viết tớt các con chữ đúng mẫu, thì việc hướng dẫn nối chữ
cũng rất quan trọng. Học sinh biết cách nối chữ thì bài viết mới được rõ ràng đều
và đẹp được, hơn nữa mới đảm bảo được tốc độ viết ở những lớp trên. Ngoài ra tơi
cịn nhắc nhở học sinh về khoảng cách giữa các chữ sao cho đúng.
* Tầm quan trọng của việc viết dấu thanh:
Dấu thanh không được viết to quá, bé quá và phải viết đúng vị trí. Thực tế
trong những năm gần đây tôi thấy học sinh thường mắc tình trạng viết dấu thanh


8

cao quá, ảnh hưởng lớn đến chất lượng chữ viết. Tôi thường nhắc nhở các em dấu
viết vừa phải và gần chữ nhưng không được dính vào chữ. Và đặc biệt lưu tâm đến
những em viết dấu sai vị trí thường gọi lên bảng viết nhiều lần để các bạn nhận xét.
2.3.6. Biện pháp 6: Sự chuẩn mực về chữ viết và lời nhận xét của giáo viên
a. Sự mẫu mực về chữ viết của giáo viên là phương tiện quan trọng để dạy học sinh
viết đúng, đẹp. Người giáo viên phảỉ coi trọng việc trình bày trên bảng là trang viết
mẫu của mình cho học sinh noi theo. Do vậy việc khổ công rèn luyện: viết đúng,
viết đẹp, viết rõ ràng và ngay ngắn là tiêu chí mọi giáo viên đều phải đặt ra và thực
hiện bằng được trong từng giờ học, trong từng cách trình bày bảng sao cho khoa
học, đẹp mắt.
Chữ của giáo viên nhận xét bài cũng như chữ viết trên bảng lớp được học
sinh quan sát như một loại chữ mẫu để học sinh bắt chước học theo. Chữ của giáo
viên là “Khuôn vàng thước ngọc” cho học sinh noi theo. Vì thế tơi thường xuyên
luyện chữ mình đẹp hơn và đúng mẫu.
b. Lời đánh giá nhận xét của giáo viên là biện pháp hữu hiệu để nâng cao chất
lượng chữ đẹp của học sinh.
Với học sinh Tiểu học, nhất là học sinh đầu cấp, thường hiếu động, thiếu

kiên trì nên nhiều em khơng tự giác khi viết bài. Các em ḿn viết thật nhanh
chóng hết bài để chơi. Để khắc phục điều này, tôi có quy định với học sinh: viết
từng dịng theo hiệu lệnh của cơ. Nhờ vậy, tránh được tình trạng viết nhanh, viết ẩu
trong quá trình viết của học sinh. Đặc biệt, với những em viết đẹp, có nhiều cớ
gắng thì tôi sẽ khuyến khích, động viên, tuyên dương trước lớp để các bạn khác noi
theo. Với học sinh, việc củng cớ bài của giáo viên cũng góp phần rất quan trọng để
tạo hứng thú cho học sinh, giáo viên cần tiến hành theo cách sau để thu hút học
sinh khi dạy Tập viết:
+ Cho học sinh nhận xét bài của bạn và bài của chính mình để các em nhận
ra những điểm được và chưa được để sửa chữa.
+ Cho học sinh luyện viết lại chữ chưa đạt yêu cầu.
+ Tổ chức một sớ trị chơi để tránh căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh: Thi
viết chữ đẹp, thi viết nhanh,…
+ Sau khi viết xong bài tôi đã nhận xét ngay một số vở, sửa lỗi sai cho học
sinh, tuyên dương những bài viết đẹp.

Hình ảnh cơ giáo viết mẫu


9

2.3.7. Biện pháp 7: Hướng dẫn học sinh luyện tập viết chữ
Giáo viên cần chú ý đến các giai đoạn của quá trình tập viết chữ. Việc hướng
dẫn học sinh luyện tập phải tiến hành từ thấp đến cao để học sinh dễ tiếp thu. Lúc
đầu là việc viết đúng hình dáng, cấu tạo kích thước các cỡ chữ, sau đó là viết đúng
dịng và đúng tớc độ quy định. Việc rèn luyện kỹ năng viết chữ phải được tiến hành
đồng bộ ở lớp cũng như ở nhà, ở môn Tiếng Việt cũng như ở các môn học khác.
Khi học sinh luyện tập chữ viết, giáo viên cần luôn luôn ́n nắn cách ngồi
viết. Cần lưu ý các hình thức luyện tập cơ bản sau:
* Tập viết chữ vào bảng con của học sinh

Hình thức tập viết vào bảng có tác dụng kiểm tra sự tiếp thu cách viết và
bước đầu đánh giá kỹ thuật viết chữ của học sinh. Hình thức này dùng để kiểm tra
bài cũ hoặc sau bước giải thích cách viết chữ, bước luyện tập viết chữ ở lớp. Từ đó,
giáo viên phát hiện những chỗ sai của học sinh để uốn nắn (sai về kích cỡ, hình
dáng, thứ tự các nét viết).
* Luyện viết trong vở ở ô li: Trong tiết linh hoạt, tăng thêm trong tuần(mỗi tuần 2
tiết) giáo viên cần viết mẫu cho toàn bộ học sinh trong vở luyện viết của học sinh,
cho đến khi viết thành thạo đúng và đẹp.
* Rèn nếp viết chữ rõ ràng sạch, đẹp:
Sự nghiêm khắc của giáo viên về chất lượng ở tất cả các môn học là cần
thiết. Có như thế, việc luyện tập viết chữ mới được củng cố đồng bộ và thường
xuyên. Việc làm này yêu cầu người giáo viên ngoài những hiểu biết về chun
mơn cịn cần có sự kiên trì, cẩn thận và lịng u nghề - mến trẻ.

Hình ảnh cơ giáo hướng dẫn học sinh luyện viết
2.3.8. Biện pháp 8: Kiểm tra vở sạch chữ đẹp hàng tháng cho học sinh


10

Công tác kiểm tra vở của học sinh là rất cần thiết, bởi có như vậy mới nắm
bắt kịp thời những chỗ học sinh viết chưa đảm bảo yêu cầu, đặc biết qua kiểm tra
giáo viên tuyên dương những em đã viết tốt để khích lệ em viết tốt cũng như
khuấy động phong trào cả lớp viết chữ đúng, đẹp. Trong thực tế giảng dạy cuối
mỗi tháng tôi đều thu vở của học sinh để nhận xét xếp loại vở sạch chữ đẹp cho các
em theo tiêu chuẩn mà các em đã đạt được, chỉ ra các tiêu chuẩn mà các em chưa
đạt để các em điều chỉnh sửa chữa. Với những em chữ xấu, chậm tiến bộ giáo viên
cần gặp gỡ phụ huynh tìm hiểu nguyên nhân kết hợp cùng với gia đình động viên
khuyến khích thường xuyên, giao bài và nhắc nhở các em luyện viết.
Tóm lại: Để nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh nói chung, học sinh

lớp 1 nói riêng giáo viên cần áp dụng các giải pháp trên, vì mỗi một giải pháp có
mới quan hệ chặt chẽ với nhau, giải pháp này bổ sung cho giải pháp kia và đều
nhằm mục đích giúp giáo viên có phương pháp rèn viết chữ đúng, đẹp cho học sinh
tớt hơn. Cịn học sinh có ý thức và hứng thú trong việc rèn chữ của mình. Đồng
thời giáo viên phải là người luôn chăm chút cho học sinh và phải rèn liên tục trong
thời gian dài đối với tất cả các môn học.
2.4. Kết quả đạt được
Như vậy trong quá trình áp dụng các biện pháp rèn kĩ năng viết chữ cho học
sinh lớp 1 tôi đã luyện tập thường xuyên hằng ngày, hàng buổi dạy. Chính vì vậy
trong quá trình dạy Tập viết tơi hướng dẫn học sinh một cách nhẹ nhàng, tỉ mỉ từ
đó chính bản thân các em cũng thấy được việc rèn chữ đẹp là rất cần thiết. Đồng
thời tôi động viên khuyến khích kịp thời những học sinh viết bài có tiến bộ gây
hứng thú trong giờ học, phát huy được tính tích cực, chủ động, tự giác của các em,
góp phần lớn trong việc hình thành nhân cách cho các em. Nắm được vai trò quan
trọng của kĩ năng viết chữ đối với học sinh nên những việc làm trên đã được tôi
tiến hành một cách thường xuyên trong các giờ dạy. Nếu so với năm học trước,
nhiều em còn viết ẩu, chữ viết chưa cẩn thận, thậm chí còn lệch đường kẻ, chữ viết
chưa đúng kích cỡ thì chữ viết của lớp tôi chủ nhiệm năm học 2020 - 2021 tỉ lệ
viết đúng, viết đẹp của học sinh cũng được nâng lên rõ rệt.
Sau đây là kết quả khảo sát chữ viết của học sinh lớp 1B do tôi chủ nhiệm và
dạy ( giữa học kì II Năm học 2020-2021) như sau:

Sĩ số học sinh

31

Hoàn thành tốt

Hoàn thành

Chưa hoàn
thành

SL

TL

SL

TL

SL

TL

13

41,9

17

54,8

1

3,3

Với kết quả đạt được như trên, tôi đã mạnh dạn trao đổi kinh nghiệm rèn chữ
viết cho học sinh lớp mình với các giáo viên trong tổ, với chun mơn của nhà
trường và nhận được sự đồng tình, ủng hộ cao.

11

3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
Rèn chữ không chỉ đơn thuần để chữ viết chuẩn, đúng, đẹp mà còn để rèn
nết người nữa. Giáo viên giúp học sinh rèn chữ viết cũng chính là để rèn nhân cách
cho các em, giúp các em có được sự kiên trì, nhẫn nại và vượt khó.
Ḿn học sinh viết chữ đẹp, địi hỏi đầu tiên theo tơi đó là sự tận tâm, nhiệt
tình, yêu thương con trẻ. Trong mỗi giờ dạy, người giáo viên phải tạo được sự say
mê cho bản thân mình cũng như hứng thú cho học sinh. Tơi thiết nghĩ, trong quá
trình rèn chữ đẹp người giáo viên cần phải biết kết hợp và sử dụng các phương
pháp một cách linh hoạt, có sự sáng tạo trong giảng dạy. Một điều kiện không thể
thiếu đối với mỗi người giáo viên đó là sự kiên trì, tính cẩn thận và luôn luôn yêu
nghề, mến trẻ.
Mỗi nhà trường, mỗi lớp học luôn luôn phát động phong trào giữ vở sạch,
viết chữ đẹp đến từng cá nhân học sinh để các em có ý thức tự mình rèn chữ ngay
từ khi cầm bút viết nét chữ đầu tiên.
Gia đình tạo mọi điều kiện tốt nhất về đồ dùng, sách vở đúng mẫu và chuẩn
cho học sinh khi luyện viết, vì bút có tớt thì chữ mới đẹp.
Cơ sở vật chất nhà trường như phịng học, bàn ghế,… phải đảm bảo tớt cho
việc học cũng như việc rèn chữ của học sinh.
Giáo viên thường xuyên giới thiệu các bài viết đẹp, các trang viết đẹp của
học sinh trong buổi sinh hoạt hàng tuần nhằm giúp các em có ý thức học tập.
Khuyến khích, động viên kịp thời những em có tiến bộ.
Thường xuyên rèn luyện để có chữ viễt mẫu chuẩn đẹp (vì tư duy của trẻ
chủ yếu là trực quan và rất thích bắt chước theo cô giáo).
Chuẩn bị đồ dùng dạy học một cách cẩn thận, có chọn lọc và sáng tạo.
Luôn tạo hứng thú cho các em trong giờ học bằng nhiều hình thức như: sưu

tầm tranh ảnh đẹp, bài viết đẹp phục vụ cho bài học.
Tuyên dương khen thưởng kịp thời những em có nhiều cớ gắng, có tiến bộ
trong việc “Rèn chữ - Giữ vở”.
Trên đây là một số kinh nghiệm và những biện pháp mà tôi đã áp dụng trong
việc rèn chữ cho học sinh lớp 1. Tơi tin rằng, nếu mỗi giáo viên ln có ý thức rèn
luyện và tận tâm dạy bảo thì chắc chắn các em sẽ có những bài viết đẹp, sạch sẽ.
Sau này các em sẽ trở thành những người có tính cẩn thận, kiên trì, làm việc có
khoa học, xứng đáng là những chủ nhân tương lai của đất nước.
3.2. Kiến nghị
3.2.1. Đối với nhà trường
Nhà trường cần tạo điều kiện quan tâm hơn nữa về công tác luyện chữ viết
cho học sinh, ví dụ như:
- Tạo mọi điều kiện về đồ dùng, cơ sở vật chất, tài liệu tham khảo về chữ
viết.
- Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn để học hỏi kinh nghiệm của các
đồng nghiệp, các trường có phong trào “Vở sạch - Chữ đẹp’’ tiêu biểu.


12

- Tổ chức phong trào thi đua giữ vở sạch, viết chữ đẹp theo các hình thức
như thi trong lớp với nhau hoặc giữa các lớp trong cùng khối..., chỉ có tổ chức thi
mới tạo động lực cho học sinh phấn đấu rèn luyện cũng như học tập.
- Kiểm tra vở sạch chữ đẹp toàn trường 2 lần/năm. Để giáo viên thấy được
chất lượng, phương pháp rèn chữ của các giáo viên trong trường để cùng nhau học
tập kinh nghiệm.
3.2.2. Đối với Phòng Giáo dục
Phòng GD&ĐT cần tổ chức hàng năm các hoạt động thi đua toàn huyện như:
- Thi viết chữ đẹp cấp huyện cho học sinh, giáo viên.
- Tổ chức thi trưng bày sản phẩm vở sạch, chữ đẹp toàn huyện.

Trên đây là một số giải pháp mà tơi đã đúc rút trong quá trình dạy kĩ năng viết
cho học sinh lớp mình phụ trách. Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện khơng
tránh khỏi thiếu sót mong Hội đồng khoa học góp ý để tơi có phương pháp rèn chữ
cho học sinh được tốt hơn, đạt chất lượng vở sạch chữ đẹp theo yêu cầu của
trường, của cấp trên đề ra.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Minh Sơn, ngày 8 tháng 4 năm 2021
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, khơng sao chép nội dung của người
khác.
Người viết

Phạm Thị Diệp


13

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Chương trình giáo dục phổ thơng 2018.
2. Sách giáo khoa Tiếng Việt 1.
3. Sách giáo viên Tiếng Việt 1.
4. Tài liệu hướng dẫn quy trình dạy tập viết lớp 1.
5. Các file, video hướng dẫn quy trình viết chữ của Bộ Giáo dục và đào tạo.

14


15


16


17


18


19


20


21


22


23