Khám siêu âm phụ khoa bình thường

Siãu ám Sn Phủ khoa

KHẠM SIÃU ÁM PHỦ KHOA BÇNH THỈÅÌNG
Ngỉåìi soản: BS.CKII. Phan Viãút Tám
Mủc tiãu:
1.Biãút âỉåüc cạch chøn bở trong khaùm sióu ỏm
phuỷ khoa bỗnh thổồỡng
2.Nhỏỷn õởnh õổồỹc caùc hỗnh aớnh sióu ỏm trong
phuỷ khoa bỗnh thổồỡng
1. Sồ lỉåüc k thût:
♦ Lỉûa chn phỉång tiãûn k thût:
Mäùi loải âáưu d siãu ám âãưu cọ cäng
dủng riãng, cho nãn phi chn âãø âảt âỉåüc
thêch håüp cho cüc khạm. Thỉåìng âäúi våïi
ngỉåìi låïn ta chn âáưu d 3,5 - 5MHz âãø cọ
âäü xun tháúu sáu, v tr em chn âáưu doỡ
5MHz coù õọỹ xuyón thỏỳu ngừn hồn vaỡ cho hỗnh
aớnh r nẹt hån.
Kho sạt siãu ám phủ khoa cọ hai loải âáưu
d sector hay convert. Âáưu d sector t ra ổu
thóỳ hồn vỗ noù coù thóứ laùch dóự daỡng theo cạc
hỉåïng gáûp gọc âãø quan sạt cạc cáúu trục
nàịm trong khung cháûu. Trong nhỉỵng nàm gáưn
âáy, âáưu d ám âảo våïi táưn säú cao (5 - 7 MHz)
âỉåüc sỉí dủng räüng ri âãø thàm khạm phủ
khoa t ra ráút hỉỵu ờch. Ngoaỡi ra trong quùa trỗnh
thm khaùm ta sổớ duỷng TCG tháúp.
2. Chøn bë bãûnh nhán:
Mủc âêch ca chøn bë l lm cho bng
quang bãûnh nhán chỉïa âỉûng mäüt lỉåüng
nỉåïc tiãøu cáưn thiãút cho sỉû kho sạt #300 500ml.

Khi bng quang càng, nọ ráút êt gáy ra sỉû
gim ám. Bng quang giỉỵ vai tr cỉía säø ám
cho phẹp quan sạt cạc tảng vng cháûu nàịm
sau nọ dãù dng hån.
Tuy nhiãn, bng quang phi càng vỉìa phi
âãø cho phẹp chụng ta thỉûc hiãûn mäüt säú th
thût nh trong thàm khạm nhỉ â ẹp, xä âáøy
1


Siãu ám Sn Phủ khoa

cạc tảng trong khung cháûu, v nãúu bng quang
quạ càng cọ thãø âáøy cạc tảng xúng quaù sỏu
dổồùi xổồng mu cuợng laỡm cho quùa trỗnh thm
khaùm siãu ám tråí nãn khọ khàn.
Bng quang cọ thãø âỉåüc lm âáưy bàịng
cạch:
Bãûnh nhán nhën tiãøu 2 - 3 giåì trỉåïc khạm.
Bãûnh nhán úng 500 - 700ml nỉåïc trỉåïc
lục thàm khạm 1 giåì.
Trong trỉåìng håüp cáúp cỉïu bãûnh nhán
khäng thãø úng âỉåüc, hồûc trong bäúi cnh
suy tháûn cáúp, hồûc trong cạc chè âënh cọ tênh
cạch cáúp cỉïu,. ta cọ thãø båm vo bng quang
300 - 500ml dung dëch nỉåïc múi (khi båm dung
dëch vo bng quang chụ âỉìng âãø khäng khê
lt vo bàịng cạch lm âáưy lng äúng sond
tiãøu bàịng dëch trỉåïc khi âàût sond tiãøu).
3. Tiãún hnh khạm:

3.1. Bãûnh nhán:
- Nàịm ngỉỵa, vng khạm bäüc läü âáưy â
tỉì xỉång ỉïc tåïi xỉång mu.
- Khi cáưn dng âáưu d ám âảo, bãûnh nhán
nàịm trãn bn khạm phủ khoa l täút nháút.
3.2. Cạch khạm:
- Ỉåïm thỉí bàịng âỉåìng càõt ngang trãn
xỉång mu âãø så bäü âạnh giạ lỉåüng nỉåïc
tiãøu trong baỡng quang.
- Thọng thổồỡng thỗ õổồỡng khaớo saùt bừt õỏửu
bũng âỉåìng dc giỉỵa. Âáưu d âỉåüc
âàût trãn xỉång mu v hỉåïng vãư phêa chán
bãûnh nhán, sau âọ gáûp gọc dáưn âãø cho
âáưu d hỉåïng vãư phêa âáưu bãûnh nhán,
tënh tiãún âáưu d dáưn qua phi, qua trê
tỉìng mm âãø kho saït 2 häú cháûu.
- Âäúi våïi màût càõt ngang, vë trê âáưu d
cng tỉì phêa trãn xỉång mu hỉåïng xúng
phêa chán lm cho trủc âáưu d tảo våïi
2


Siãu ám Sn Phủ khoa

thnh bủng mäüt gọc 150. ÅÍ thãú ny âáưu
d dëch sang phi v trại âãø ghi nháûn sn
ám âảo, phêa trãn l 2 bưng trỉïng, khi
âáưu d hỉåïng vãư phêa âáưu bãûnh nhán,
hỉåïng tia s thàóng goùc vồùi thaỡnh baỡng
quang, õoaỷn thỏn tổớ cung. (hỗnh 1)

Hỗnh 1: Cạc màût càõt cå bn trong thàm khạm
siãu ám phủ khoa
(siãu ám âỉåìng bủng)
- Mäüt k thût täút cho kho sạt vng cháûu
s cho tháúy thnh bủng l mäüt âỉåìng
phn ám täúi mnh, tải màût phán cạch våïi
âáưu d v bng quang khäng cọ gi ám.
- Tuy nhiãn, trong nhỏỷn õởnh cỏỳu truùc thỗ sổỷ
quan saùt theo truỷc quan sạt cọ nh hỉåíng
ráút quan trng, vê dủ tỉí cung xiãn phi
hồûc xiãn trại. Do âọ ta phi sỉí dủng
âỉåìng càõt chẹo theo trủc ca tỉí cung.
3.3. Cạc chè âënh siãu ám âỉåìng ám âảo.
3.3.1. Khi âënh sỉí dủng âáưu d ám âảo trong
phủ khoa.
- Theo di sỉû phạt triãøn ca nang non.
- Âạnh giạ niãm mảc tỉí cung nháút laỡ ồớ
bóỷnh nhỏn beùo phỗ, tổớ cung õọứ sau.
- Phaùt hióỷn buọửng trổùng õa nang.
- Tỗm kióỳm bỏỳt thổồỡng bỏứm sinh cå quan
sinh dủc nỉỵ.
3


Siãu ám Sn Phủ khoa

- Âạnh giạ khäúi u nh trong häú cháûu.
- Theo di sỉû phạt triãøn ca khäúi u sinh
dủc.

- Xạc âënh dủng củ tỉí cung.
- Chc hụt nang non (âãø lm IVP).
- Chc hụt nang bưng trỉïng.
- Chc d sinh thiãút cọ chn lỉûa cạc
khäúi u cå quan sinh dủc nỉỵ.
- Âau vng häú cháûu chỉa r ngun nhán.
3.3.2. Chè âënh sỉí dủng âáưu d ám âảo trong
sn khoa.
- Phạt hiãûn tụi thai såïm trong tỉí cung,
nháút l nhỉỵng trỉåìng håüp tỉí cung âäø sau.
- Xạc âënh tuọứi thai sồùm.
- Tỗm kióỳm thai ngheùn bỏỳt thổồỡng (chổớa
ngoaỡi tỉí cung, âäüng thai doả sáøy, sáøy thai,
thai trỉïng, thai lỉu ...)
- Xạc âënh âa thai.
- Phạt hiãûn thai dë dảng åí 3 thạng âáưu.
- Âạnh giạ khäúi u pháưn phủ trong khi cọ
thai.
- Âạnh giạ âäü di cäø tỉí cung, âäü håí läø
trong tỉí cung, trong cạc trỉåìng håüp sáøy thai
liãn tiãúp.
- Xạc âënh vë trê rau tiãưn âảo
- Âo khung cháûu.
- Âạnh giạ tỉí cung sau sáøy, sau â.
- Nghiãn cỉïu dng chy mảch mạu cå quan
sinh dủc khi mang thai. (hỗnh 2- hỗnh 3)

4

Sióu ỏm Saớn Phuỷ khoa

Hỗnh 2: Sồ õọử mọ taớ cạc âỉåìng càõt cå bn trong thàm
khạm
sn phủ khoa dng âáưu d ám âảo

Så âäư mä t diãûn càõt vnh v diãûn càõt
ngang. A. diãûn trỉåïc sau; b.diãûn bãn; I diãûn
càõt ngang qua CTC; II: diãûn càõt ngang qua thán
tỉí cung

Hỗnh 3: Caùc hổồùng cuớa hỗnh aớnh sióu ỏm khi sổớ
duỷng õỏửu doỡ ỏm õaỷo
4. Phỏn tờch hỗnh sióu ỏm:
ã Hỗnh vóử mỷt caùc bọỹ phỏỷn thm khaùm
Vờ duỷ: Hỗnh vạch mảch mạu, vạch khäúi u,
båì màût rau, âa thai. . . Hỗnh bóử mỷt thổồỡng roợ
5


Siãu ám Sn Phủ khoa

nẹt nãúu bäü pháûn thàm d cọ bãư màût, cọ âäü
tråí khạng ám khạc biãût våïi tọứ chổùc xung
quanh.
Muọỳn laỡm roợ neùt hỗnh bóử mỷt cỏửn cọ
nhỉỵng âiãưu kiãûn sau:
- Chn âụng táưn säú
- âáưu d thàm
khạm.

- Âiãưu kiãûn âäü khúch âải, thỉåìng gim
âäü khúch âải v âënh biãn âäü ám vang cáưn
thiãút loải trỉì bàịng hãû thäúng lc.
- Âiãưu khiãøn âụng biãn âäü tỉång phn thỉåìng l tàng âäü tỉång phn v gim âäü
sạng.
- Tỉì hỗnh bóử mỷt roợ coù thóứ õo kờch
thổồùc, nhỏỷn õởnh mọỳi tổồng quan vồùi tọứ
chổùc lỏn cỏỷn.
ã Hỗnh cỏỳu truùc bãn trong.
Tàng gim âäü khúch âải s giụp nháûn
âënh cáúu trục. Âäúi våïi nhỉỵng mạy cọ âäü
nhảy cao viãûc tàng v gim âäü khúch âải
ráút quan trng âãø loải trỉì nhổợng cỏỳu truùc
õỷc giaớ do khuóỳch õaỷi tng hióỷn hỗnh ám
vang úu, hay ’’ lng gi’’ do khúch âải úu
lm máút ám vang úu.
• Cáúu trục âäưng nháút - biãøu hióỷn tọứ
chổùc bỗnh thổồỡng nhổ gan, thỏỷn, rau ...
ã Cỏỳu trục ám vang khäng âäưng nháút cọ
nhỉỵng âạm ám vang mảnh xen láùn ám vang
thỉa . . . v báút thổồỡng laỡ nhổợng tọứn thổồng
bóỷnh lyù.
ã Thổa ỏm vang coù giåïi hản tỉìng vng cọ
ranh giåïi r thỉåìng l dáúu hiãûu bãûnh l, dëch
âàûc, m, mạu tủ.
• Vng khäng cọ ám vang l vng chỉïa
dëch.

6

Siãu ám Sn Phủ khoa

Tỉì nhỉỵng nẹt cå bn trãn kãút håüp våïi
dáúu hiãûu lám sng måïi cọ thãø xạc õởnh õổồỹc
chỏứn õoaùn.
5. Hỗnh aớnh bỗnh thổồỡng
5.1 Tổớ cung:
5.1.1. Thỏn tỉí cung:
Vng chung quanh thán tỉí cung âãưu âàûn,
cáúu trục cå tỉí cung cọ echo âäưng nháút. Sỉí
dủng âáưu do cọ táưn säú cao, cho phẹp tháúy
âỉåüc ténh mảch trong cå tỉí cung, âàûc biãût
gáưn âãún cúi chu k kinh mäüt mảch mạu âäi
khi to âãún 4 mm âỉåìng kênh.
5.1.2. Âoản eo v âoản cäø tỉí cung:
Cáúu trục echo tỉång tỉû nhỉ thán tỉí cung.
Låïp thnh näüi mảc mng dáưn âãø âảt âãún
chè tháúy âỉåüc åí pháưn eo räưi sau âọ tàng dáưn
âãø tảo nãn äúng cäø tỉí cung, âo âỉåüc 2 - 3
mm bãư dy.
ÅÍ giỉỵa chu k kinh, chỏỳt nhỏửy ồớ cọứ tổớ
cung thổồỡng thỏỳy õổồỹc dổồùi hỗnh thỉïc mäüt
bàng mng echo träúng tạch råìi hai thnh näüi
mảc ọỳng cọứ tổớ cung.(hỗnh 4)

Hỗnh 4: Tổớ cung bỗnh thổồỡng
5.1.3. Kêch thỉåïc tỉí cung:
- Chiãưu di: Khong cạch giỉỵa âạy v läù
ngoi cäø tỉí cung (dc)

7


Siãu ám Sn Phủ khoa

- Chiãưu dy: Khong cạch låïn nháút åí thán
tỉí cung tỉì trỉåïc ra sau (càõt dc).
- Chiãưu räüng: Tỉì phi sang trại åí thán tỉí
cung
Tr em
Dáûy thỗ
Thồỡi
kyỡ
hoỹat
õọỹng sinh duỷc
Maợn kinh

Daỡi
#3
5-7
7 -10

Rọỹng

3-4
4-6

Daỡy

3

3- 5

#4





5.1.4. Vở trờ tổớ cung:
ã Tỉí cung ng trỉåïc, tỉí cung hỉåïng vãư
thnh bủng v bng quang träng nhỉ dỉûa âåí
láúy tỉí cung.
• Tỉí cung ng sau: âạy tỉí cung cọ khuynh
hỉåïng tiãúp cáûn lãn thnh sau åí vë trê ny
thỉåìng gáy nãn hiãûn tỉåüng gi nhán xå.
• Tỉí cung trung gian: Âạy tỉí cung hỉåïng
vãư phêa âáưu bãûnh nhán.
80% phủ nỉỵ cọ tỉí cung ng trỉåïc v
gáûp trỉåïc
5.2. Låïp näüi mảc tỉí cung:
Ngỉåìi ta mä t ‘’ âỉåìng khoang’’ (La ligne
cavitaire) biãøu hiãûn âỉåüc sỉû tủ táûp ca låïp
näüi mảc tỉí cung. Âỉåìng ny biãøu hiãûn
khoang o trong tỉí cung, âỉåìng ny s r
nháút khi chm tia siãu ám chiãúu thàóng gọc våïi
trủc tỉí cung.
Sổỷ thay õọứi lồùp nọỹi maỷc theo chu kyỡ kinh.
(hỗnh 5, hỗnh 6a, hỗnh 6b)

8

Sióu ỏm Saớn Phuỷ khoa

Hỗnh 6a: Nióm maỷc tổớ cung giai õoan tng
sinh

Hỗnh 6b: Nióm maỷc sau giai õoaỷn ruỷng
trổùng
m vang häùn
håüp

J1

J4

Ám vang ngheìo

Ám vang giaìu

J14

Pha kinh nguyãûtPha chãú tiãút

J24
Pha sau ruỷng
trổùng

J28

Hỗnh 5. Sồ õọử mọ taớ sổỷ phaùt trióứn ca
niãm mảc tỉí cung
• Pha kinh nguût: (1 -4j) sỉû bong ca låïp
niãm mảc v sỉû hoải tỉí thãø hiãûn båíi
nhỉỵng mnh täø chỉïc näüi mảc tỉí cung dy
tràõng. Khoang tỉí cung âỉåüc lm âáưy båíi mạu
cọ echo träúng v nhỉỵng pháưn tỉí echo giu l
nhỉỵng såüi näüi mảc bong ra ( ám vang häøn
håüp).
• Pha tàng sinh: Niãm mảc tỉí cung dy
dáưn, låïp niãm mảc ám vang ngho. Låïp näüi
mảc âo âỉåüc # 5 - 10 mm bãư dy giỉỵa chu k
kinh.
9


Siãu ám Sn Phủ khoa

• Pha sau trỉïng rủng: Låïp näüi mảc tiãúp
tủc gia tàng âäü dy tỉì 8 - 12 mm cho âãún
ngy thỉï 24 ca vng kinh. Trong thåìi gian ny,
ám vang ca låïp näüi mảc ngy cng âáûm hån
( ám vang giu), v sau âọ låïp näüi mảc mng
âi mäüt êt âãún ngy thỉï 28.
• Sỉû thay âäøi låïp näüi mảc trong thåìi k
sinh dủc:
- Låïp näüi mảc åí tr em khäng thãø tháúy
âỉåüc.
- ÅÍ thåìi tiãưn dỏỷy thỗ, nhổợng dỏỳu hióỷu
chổùng toớ sổỷ hióỷn dióỷn Oetrogene biãøu hiãûn

trãn siãu ám khi tháúy âỉåüc låïp näüi mảc tỉí
cung. Thỉåìng trong nhỉỵng thạng âáưu khäng cọ
hiãûn tỉåüng phọng nan.
- Låïp ngoải sn mảc dy lãn trong giai
âoản såïm ca thai k biãøu hiãûn båíi sỉû dy
ca låïp näüi mảc trãn siãu ám khiãún ám vang
ráút giu. Khi khäng cọ tụi thai trong tỉí cung,
phn ỉïng mng rủng biãøu hiãûn båíi sỉû hiãûn
diãûn ca chỉía ngoi tỉí cung, bưng trỉïng
tàng chãú tiãút. ..
ÅÍ thåìi sau mn kinh näüi mảc tỉí cung teo
dáưn thỉåïng mng hån 4mm.
5.2. Bưng trỉïng:
5.2.1. Vë trờ:
Hai buọửng trổùng thổồỡng khọng õọỳi xổùng,
phaới tỗm noù ồớ nhỉỵng vng khạc nhau âäúi våïi
tỉí cung, åí phêa trong v phêa trỉåïc mảch mạu
hả vë. Trong mi trỉåìng håüp phi sỉí dủng
âỉåìng càõt chẹo, âáưu d âàût âäúi diãûn våïi
bưng trỉïng cáưn quan sạt, sỉí dủng bng
quang nhỉ l mäüt cỉía säø ám.
+ 2 - 9 tøi åí eo trãn
+ 9 - 10 tøi gáưn tỉí cung hån

10


Siãu ám Sn Phủ khoa

Bưng trỉïng cọ thãø åí trỉåïc hoỷc sau tổớ

cung. Bỗnh thổồỡng buọửng trổùng bón phaới quan
saùt dóự daỡng hồn buọửng trổùng bón traùi vỗ bở
õaỷi traỡng Sigma che khuỏỳt phỏửn naỡo. (hỗnh 7)

Hỗnh 7: Sồ õọử mọ taớ vở trờ buọửng trổùng
5.2.2. Hỗnh daỷng vaỡ kờch thổồùc:
Hỗnh bỏửu duỷc hoỷc hỗnh troỡn, truỷc cuớa
chuùng laỡ vaỡo trong v xúng dỉåïi. Cọ thãø
phán biãût vng trung tám echo giu våïi täø
chỉïc âãûm, ngoải vi echo kẹm hån l nhỉỵng
nang trỉïng biãøu hiãûn v bưng trỉïng.
Kêch thỉåïc: #3 cm chiãưu di, l kêch thỉåïc
quan trng nháút; 1 - 2 cm chióửu ngang; 2 - 3cm
chióửu rọỹng.
Ngổồỡi bỗnh thổồỡng: chiãưu di bưng
trỉïng khäng quạ 1/3 âỉåìng kênh ngang låïn
nháút ca tỉí cung.

11


Siãu ám Sn Phủ khoa

5.2.3 Thay âäøi theo chu k kinh:
ã Pha tng sinh: Xuỏỳt hióỷn nhổợng nang ỏm
vang trọỳng, #5mm âỉåìng kênh, nhiãưu hån åí nåi
sàõp rủng trỉïng. Nang låïn nháút âỉåüc vo
ngy thỉï 8 ca vng kinh cọ thãø cọ kêch
thỉåïc 10 - 14 mm, nhỉỵng nang khạc thoại triãøn
dáưn, v nang låïn nháút ny phạt triãøn to dáưn

âãún 10 - 25 mm trỉåïc khi phọng non (Pha
phọng noaợn).
ã Pha phoùng noaợn: nang noaợn cng,laùng. Sau
khi phoùng noaợn, thnh ca nọ dy hån thnh
mẹo mọ, dëch nang trn vo trong häú bưng
trỉïng v tụi cng Douglas gii thêch hióỷn
tổồỹng traỡn dởch sinh lyù giổợa chu kyỡ kinh.
ã Pha hong thãø: Thnh nang dy hån, tảo
nãn thãø vng m khäng thãø ln ln tháúy
âỉåüc båíi âáưu d âàût trãn buỷng bóỷnh nhỏn.
Mọỹt khi thỏỳy õổồỹc õoù hỗnh aớnh buọửng træïng
trung tám (Une image centro - ovarinne) chæïa
âæûng ám vang mnh khnh våïi thnh êt r
rng.
5.3. Ám âảo:
Trãn màût càõt dc l 2 âỉåìng song song
tiãúp våïi tỉí cung åí giỉỵa echo giu v hai bãn l
echo ngho.
Trãn màût càõt ngang äúng ám âảo cọ dảng
dẻt v räüng.
5.4 Vi trỉïng:
Nh, bỗnh thổồỡng khoù nhỏỷn õởnh trón sióu
ỏm. Nhổng chọự cừm ca vi trỉïng vo sỉìng
tỉí cung cọ thãø tháúy âỉåüc khi quan sạt 2
sỉìng tỉí cung.
6.Thàm d sỉû phạt triãøn ca nang non v
cháøn âoạn phọng non.
12

Sióu ỏm Saớn Phuỷ khoa

- Bỗnh thổồỡng õóỳn ngaỡy thổù 14 ca vng
kinh, nang non trỉåíng thnh v dỉåïi tạc
dủng LH, nang non våỵ v phọng non ra
khi bưng trỉïng.
- Cạc cáúu trục v nang, kêch thỉåïc nang,
cáúu trục g máưm (cumulus orphorus) cọ
âäü suy gim ám khạc nhau s tảo ra
nhỉỵng ám vang r nẹt bao bc quanh
mäüt vng ỏm vang trọỳng.
- Kờch thổồùc nang bỗnh thổồỡng khoaớng 1725mm. Phoùng noaợn xaớy ra khi nang nhoớ
laỷi, hỗnh meùo moù, vạch nang khäng liãn
tủc, xút hiãûn dëch åí häú bưng trỉïng
v åí tụi cng Douglas.
- Trãn mn nh siãu ám cọ thãø tháúy cạc
nang non trỉåíng thnh trãn mäüt bưng
trỉïng åí cảnh tỉí cung cọ niãm mảc tỉí
cung dy ( tổỡ 8-12mm ỏm vang giaỡu).
- Hỗnh aớnh ỏm vang cuớa g máưm thỉåìng
tháúy trỉåïc khi phọng non khong 36
giåì.
- Lỉu lỉåüng mạu chy åí bưng trỉïng âo
bàịng siãu ám tàng cọ giạ trë xạc âënh
cháøn âoạn phọng non trong vng 6 giåì.
- Xẹt nghiãûm näưng âäü progesteron v
ostrogen tàng.

13

Sióu ỏm Saớn Phuỷ khoa

Hỗnh 9: Noaợn trổồớng thaỡnh coù hỗnh aớnh goỡ
mỏửm

Hỗnh 10: Noaợn kờch thờch bũng Puregon

14