Tài liệu Thí nghiệm Hóa học ppt

Thí nghiệm Hóa học :Vân tay trên giấy trắng

Trong tiểu thuyết trinh thám, chúng ta thường gặp các tình tiết lợi dụng vân tay (vân ngón
tay, vân bàn tay…) lưu lại của tội phạm để phá án.

Cách nhận biết ra vân tay, thực ra không có gì “ghê gớm” lắm đâu! Mách bạn một
phương pháp đơn giản làm hiện rõ dấu vân tay – có nghĩa là chỉ sau ít phút, bạn có thể
“tài nghệ” ngang với thám tử nổi tiếng thế giới Sherlock Homes.

Lấy một trang giấy sạch, ấn một đầu ngón tay lên trên mặt giấy rồi nhấc ra, sau đó đem
phần giấy có dấu vân tay đặt đối diện với mặt miệng ống nghiệm có đựng cồn iốt, và
dùng đèn cồn để đun nóng ở phần đáy ống nghiệm. Đợi cho xuất hiện luồng khí màu tím
bốc từ ống nghiệm, bạn sẽ thấy trên phần giấy trắng ngón tay (mà bình thường không
nhận ra dấu vết gì) dần dần hiện lên dấy vân tay màu nâu, rõ đến từng nét. Nếu bạn ấn
đầu ngón tay lên một trang giấy trắng rồi đem cất đi, mấy tháng sau mới đem thực
nghiệm như trên thì dấu vân tay vẫn hiện ra rõ ràng.

Tại sao làm như vậy mà hiện ra được dấu vân tay nhỉ?

Để trả lời câu hỏi đó, trước tiên hãy nói một chút về cồn iốt. Cồn iốt là dung dịch của cồn
và iốt. Iốt không tan trong nước nhưng dễ tan trong cồn (và một số dung môi hữu cơ
khác). Khi bôi cồn iốt lên da thì cồn sẽ bay hơi rất nhanh, lưu lại vết màu đen vàng của
iốt. Nhưng rồi chỉ ít phút sau vết vàng đen iốt đó cũng “không cánh mà bay”, trên da ta
chẳng còn gì lưu lại cả, bởi vì iốt, cũng như một số chất rắn khác, có khả năng trực tiếp
hóa thành khí (hơi) trong những điều kiện nhất định (gọi là “thăng hoa”).

Trên đầu ngón tay chúng ta có dầu béo, dầu khoáng và mồ hôi. Khi ấn đầu ngón tay trên
mặt giấy thì những thứ đó sẽ lưu lại trên mặt giấy, tuy mắt thường rất khó nhận ra.

Khi đem tờ giấy có vân tay đặt đối diện với mặt miệng ống nghiệm chứa cồn iốt thì do bị
đun nóng, cồn bay hơi rất nhanh, tiếp đến là iốt “thăng hoa” bốc lên thành khí màu tím

(Chú ý” Khí iốt độc, không được ngửi!), mà dầu béo, dầu khoáng và mồ hôi là các dung
môi hữu cơ nên khí iốt dễ tan vào chúng, tạo thành màu nâu trên các vân tay lưu lại. Thế
là, vân tay hiện ra.

Chắc bạn hết thắc mắc rồi chứ?

Nhân tiện, cũng xin nói là trong hóa học phân tích, người ta cũng thường dùng iốt bởi
ngoài các tính chất đã thấy ở trên là “thăng hoa”, dễ tan, trong dung môi hữu cơ, iốt còn
có một tính chất đặc biệt: iốt và tinh bột tác dụng với nhau tạo nên một hợp chất màu
xanh lam rất đặc trưng. Nhỏ cồn iốt vào lát cắt của một củ khoai tây ta sẽ thấy xuất hiện
những chấm màu xanh lam. Tay có tính iốt mà lại cầm ngay bánh bao thì ngón tay cũng
sẽ có các chấm màu xanh lam. Do đó, vừa có thể dùng iốt để kiểm tra sự “có mặt” của
tinh bột, vừa có thể dùng tinh bột để kiểm tra sự tồn tại của iốt trong một hỗn hợp chất
nào đó.
Giấy pH làm từ cây trạng nguyên
Nhiều loại cây có chứa các sắc tố rất dễ phản ứng trong môi trường acid. Ví dụ như loại
cây trạng nguyên, loại cây mà lá của nó có màu sắc sặc sỡ như một bông hoa. Mặc dù cây
trạng nguyên là loại sống lâu năm ở những vùng có khí hậu ấm, nhưng nhiều người vẫn
thích trồng chúng như một loại cây để trang trí vào những ngày mùa đông. Bạn có thể
chiết tách sắc tố màu đỏ đậm của cây trạng nguyên và sử dụng nó để tự làm ra một loại
giấy pH cho riêng mình dùng kiểm tra xem một chất lỏng là acid hay kiềm.

Vật liệu:
- lá cây trạng nguyên
- 1 cái cốc hoặc becher
- nước nóng hoặc dĩa chịu nhiệt (dùng cho lò vi sóng)
- kéo hoặc máy xay
- giấy lọc hoặc dụng cụ lọc cà phê
- dung dịch HCl 0.1 M
- giấm (acid acetic loãng)

- dung dịch soda cho một lần sử dụng (2g/200ml nước)
- dung dịch NaOH 0.1 M

Quy trình thực hiện:
Cắt cánh hoa thành từng mảnh nhỏ hoặc nghiền bằng máy xay.

1. Cho những mảnh cánh hoa vào trong cốc hay becher.

2. Chỉ cho vào trong cốc một lượng nước vừa đủ ngập. Đem đi đun sôi cho đến khi cánh
hoa mất màu. (Cá nhân tôi, tôi đã dùng lò vi sóng đối với các mảnh lá đã cắt nhỏ ngâm
trong một chút nước trong thời gian khoảng 1 phút và khiến cho hỗn hợp ngâm sâu trong
nước, giống như ngâm trà).

3. Lọc chất lỏng thu được qua một dụng cụ chứa khác, như dĩa petri. Bỏ đi chất rắn còn
lại.

4. Thấm miếng giấy lọc sạch bằng dung dịch thu được. Sau đó để cho giấy lọc khô. Bạn
có thể cắt miếng giấy này bằng kéo để làm thành những mảnh giấy pH nhỏ.

5. Sử dụng ống nhỏ giọt hoặc là tăm xỉa răng để cho một ít chất thử lên giấy để thử giấy.
Khoảng thay đổi màu đối với acid hay base sẽ tùy thuộc vào loại cây sử dụng. Nếu thích,
bạn có thể làm một thang màu riêng bằng cách đo màu của các mẫu đã biết pH, để bạn có
thể thử những mẫu chưa biết. Ví dụ như là acid chlohidric (HCl), giấm, nước chanh đối
với acid và dung dịch natri hydroxide (NaOH), dung dịch kali hydroxide (KOH) hoặc
dung dịch soda đối với base.

6. Một cách khác để sử dụng giấy pH là như giấy so màu. Bạn có thể vẽ trên giấy pH
dùng tăm hay miếng vải cotton đã nhúng qua acid hoặc base.

Các dấu hiệu thường gặp trong phòng thí nghiệm

Để thực hiện tốt và an toàn với các thí nghiệm hóa học, chúng ta nên bắt đầu tìm hiểu kỹ
ý nghĩa các biểu tượng, dấu hiệu cũng như các cảnh báo thường gặp trong phòng thí
nghiệm.
1.Dấu hiệu nguy hiểm về điện: Dấu hiệu này cảnh báo đang có dòng điện
2.Vật liệu dễ cháy
3.Dấu hiệu cấm lửa: cảnh báo xung quanh đang có vật liệu dễ cháy,dễ bắt lửa
4.Dấu hiệu chất ăn mòn: thường là những acid hoặc bazơ. Chúng nguy hiểm cho da của
bạn, cho các màng nhầy trong mũi và cơ thể nếu hít phải. Cần dùng những vật dụng thích
hợp để chứa các chất này
5.Dấu hiệu dễ bắt cháy
6.Dấu hiệu bình chữa cháy: đánh dấu vị trí đặt bình chữa cháy
7.Dấu hiệu hóa chất độc

8.Dấu hiệu nước không dùng để uống

9.Dấu hiệu nguy hiểm cho môi trường: đây là dấu hiệu cảnh báo chất có khả năng làm ô
nhiễm, nguy hại cho môi trường.

10.Dấu hiệu vệ sinh cho mắt: đặt tại vị trí để làm vệ sinh cho mắt, rửa mắt.

11.Dấu hiệu tái sinh: đặt trên các chất có thể tái sinh, phục hồi.

12.Dấu hiệu chất dễ nổ

13.Dấu hiệu chất phóng xạ

14.Dấu hiệu chất độc hóa học: Các nhãn này thường được thấy trên các container hóa
chất. Nó cảnh báo các nguy hiểm cho sức khỏe, dễ cháy hoặc những lời cảnh báo khác.

15.Dấu hiệu chất sinh học nguy hiểm cho vật chất tế bào, cho cơ thể sống.

Làm thế nào để tạo một viên pha lê bằng tinh thể đồng sunfat
Pha lê là một dạng đá chứa tinh thể. Bình thường, phải đến hàng triệu năm nước chảy,
khoáng chất mới lắng đọng thành pha lê.

Bạn có thể làm được một "viên pha lê" cho riêng bạn chỉ trong vài ngày thôi. Bằng cách
"nuôi" những tinh thể đồng sunfat màu xanh ngọc pha lẫn tí màu của sương mờ (rất đẹp
đấy) bên trong vỏ trứng, bạn có thể tạo ra một viên pha lê của riêng bạn.

Độ khó: Trung bình
Thời gian yêu cầu: 2-3 ngày