Den Hoa Da Trach va Truyen thuyet Duc Thanh ChuDong Tu

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đền Hóa Dạ Trạch và Truyền thuyết Đức Thánh Chử Đồng Tử </b>

<b>T</b>ứ bất tử là tên gọi chung của bốn vị thánh bất tử trong tín ngưỡng Việt Nam, đó là Tản Viên Sơn thần (Sơn Tinh), Phù
Đổng Thiên vương (Thánh Gióng), Chử Đồng Tử (Chử Đạo tổ), và Liễu Hạnh Công chúa (Đệ nhất Thánh mẫu Liễu
Hạnh). Có thể nói, Đức Thánh Chử Đồng Tử tượng trưng cho ước vọng của nhân dân về tình u, hơn nhân đơi lứa, sự
sung túc giàu có và đạo trung - hiếu. Nhân ngày Chử Đồng Tử cùng nhị vị phu nhân hóa về trời (17-11 Âm lịch), xin
thuật lại những ghi chép trong chuyến đi thực tế tới Đền Hóa Dạ Trạch, Khối Châu, Hưng n.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Da, vợ chồng lập gia thất đã lâu mà khơng có con. Một đêm bà Bùi Thị Da nằm mộng, thấy tiên ơng từ Thiên đình
giáng thế cho bà một tiên đồng, bà giơ tay đón nhận rồi giật mình tỉnh giấc. Từ đó, bà thụ thai, đến ngày mãn nguyệt
khai hoa (nhằm ngày 12 tháng tám) bà hạ sinh một người con trai khôi ngô tuấn tú khác thường, đặt tên là Chử Đồng
Tử.

Có vần thơ ghi lại:

“Đời Hùng Vương

Ngày mười hai tháng tám

Đức thần tiên hạ giáng cõi trần

Vào nhà họ Chử Vi Vân

Mấy đời tích đức âm cung hải hà

Huyện Văn Giang quê nhà Chử Xá

Vẻ uy nghi phẩm giá kỳ thanh”.

Thuở hàn vi, Chử Đồng Tử gặp nhiều gian truân, năm mười ba tuổi mẹ mất, ít lâu sau nhà cửa hỏa hoạn, gia tài cha con
chỉ còn chiếc khố rách, thay nhau mặc mỗi khi ra khỏi nhà. Họa vơ đơn chí, một thời gian sau, người cha ốm nặng qua

đời. Lúc hấp hối, người cha dặn con giữ lại chiếc khố mà mặc kẻo thiên hạ chê cười, cha đã có ba thước đất che chở.
Sẵn lòng hiếu thảo, Chử Đồng Tử đã liệm cha bằng chiếc khố duy nhất, khâm liệm xong tha hương cầu thực, ngày
ngâm nước kiếm cá, đổi lấy thức ăn của thuyền bè qua lại, dần dà xuống huyện Chu Diên (tức Khối Châu) ngày nay.
Một hơm, đang kiếm cá dưới sơng, chợt thấy cờ xí rợp trời, trống chiêng inh ỏi, Chử Đồng Tử sợ hãi, chạy lên bãi Tự
Nhiên, vùi mình vào cát ẩn nấp. Khi đó, đồn thuyền của Cơng chúa Tiên Dung, con gái Hùng Duệ Vương (Vua Hùng
thứ 18) du ngoạn sông Nhị (sông Hồng ngày nay), thấy bãi sông đẹp, bèn cho hạ thuyền, lên bãi cát ngắm cảnh rồi quây
màn trên bãi để tắm. Khi dội nước, cát trôi đi, lộ ngun hình Chử Đồng Tử, Tiên Dung khơng hề sợ hãi, giữ Chử
Đồng Tử lại, hỏi rõ nguyên cớ. Nàng nói “Ta nguyện khơng lấy chồng, giờ đây hai ta khơng hẹn mà gặp, lại trong hồn
cảnh hai người đều không quần áo, ắt là ý trời xe duyên đó thơi,” bèn sai qn hầu cấp quần áo và làm lễ thành hơn,
yến tiệc linh đình. Khi Hùng Duệ Vương nghe tin tức giận cho rằng con gái không giữ phẩm giá kết duyên với kẻ tầm

thường, bèn từ con không cho Công chúa hồi Cung.

Từ bỏ cuộc sống nhung lụa, hai vợ chồng Chử Đồng Tử - Tiên Dung làm nông dệt vải, dựng chợ làm nghề buôn bán.
Chử Đồng Tử theo thuyền ra khơi đi buôn bán trên biển, tình cờ gặp được tiên ơng là Ngường Quang trên đảo Quỳnh
Lăng. Thấy diện mạo của Chử Đồng Tử khác thường, bèn giữ lại truyền dạy các bài thuốc chữa bệnh cứu người và
phép thuật biến hóa để cứu nhân độ thế. Ba tháng trên động bằng ba năm trần gian, trước khi trở về, tiên ông ban cho
chiếc gậy và chiếc nón dặn rằng “Phép thần thơng cả ở trong này, khi có việc cần kíp cứ cắm trượng xuống đất, úp nón

lên trượng, đọc câu thần chú, mọi việc sẽ như ý muốn”.

Về nhà, Chử Đồng Tử thuật lại mọi chuyện cho vợ. Tiên Dung giác ngộ bèn bỏ việc buôn bán, cùng chồng chu du bốc
thuốc chữa bệnh cứu người. Khi đó, xã Ơng Đình và An Vĩ có bệnh dịch, Chử Đồng Tử và Tiên Dung đã cứu chữa dân

chúng, từ thập tử nhất sinh bình phục trở lại.

Trong một lần đi chữa bệnh, Chử Đồng Tử và Tiên Dung bất ngờ gặp Tây Sa, thấy người nhan sắc tuyệt trần, Tiên
Dung khẽ hỏi “Nàng là tiên chăng, hay là thần gió, thần hoa đây?”. Tây Sa đáp “Chẳng qua ta chỉ náu mình thơi, chính
ta là Tây Sa Tiên Cung, mới nhìn đã biết vợ chồng chị đã tu đắc đạo thành tiên cả rồi. Nay không hẹn mà gặp nhau tại
đây, chẳng biết là duyên trời hay tình người nhỉ?” Sau một hồi nói chuyện, Tiên Dung đã kết nghĩa chị em và xe duyên

cho Chử Đồng Tử. Từ đó ba người đi chữa bệnh, truyền đạo tiên học được cho dân chúng.
Được tin Vua cha ốm nặng, Ngự y trong triều lực bất tòng tâm, Chử Đồng Tử và Tiên Dung nhờ Tây Sa đóng giả làm
bà lang, xin vào Cung để trị bệnh giúp Vua. Được Tây Sa chữa bệnh, Hùng Duệ Vương đã nhanh chóng khỏi bệnh một

cách diệu kỳ.

Một lần khi đi chữa bệnh cho dân, dừng chân ở xã Vĩnh Hưng (tức Dạ Trạch ngày nay), cả ba người dừng lại cắm gậy
úp nón lên trên dựng lán nghỉ tạm. Nửa đêm, bỗng chỗ đó thành quách mọc lên, cung vàng điện ngọc sung túc, người
hầu lính tráng la liệt. Hơm sau, dân chúng quanh vùng kinh ngạc bèn kéo đến quỳ lạy, nguyện xin làm bầy tôi. Cả một

vùng trở nên sầm uất, thịnh vượng như một quốc gia.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

(gọi là Dạ Trạch). Ngày tam vị đồng hóa được ghi lại nhằm ngày 17 tháng 11 Âm lịch.
Được tin dữ này, Hùng Duệ Vương đích thân xa giá về tận nơi xem thực hư sự tình, nghe thần dân địa phương tâu lại
sự tình. Bất ngờ trên trời xuất hiện nàng Tây Sa cưỡi hạc trắng, tạ lỗi với Vua Hùng, vua chợt nhận ra ân nhân cứu
mạng, sực tỉnh, thương xót các con bèn cho lập đền thờ dọc hai bờ sông Hồng. Ngày nay, Đức Thánh Chử Đồng Tử
được thờ tại nhiều nơi trên cả nước.

<b>Đền</b> <b>Hóa</b> <b>Dạ</b> <b>Trạch</b>

Đền Hóa Dạ Trạch cịn có tên gọi là đền Dạ Trạch, thuộc thơn n Vĩnh, xã Dạ Trạch, huyện Khối Châu, thờ Chử
Đồng Tử, Tiên Dung Công chúa, Tây Sa Công chúa và Triệu Việt Vương. Đền Hóa Dạ Trạch được xây dựng trên nền
cao của lâu đài thành quách xưa, ngay sau khi ba vị hóa về trời.
Vào cuối thế kỷ XIX, đền được trùng tu tơn tạo, do cơng sức đóng góp của nhân dân tổng Vĩnh và người chỉ huy xây
dựng là Tiến sĩ Chu Mạnh Trinh. Đền Hóa Dạ Trạch lưu giữ nhiều cổ vật như sắc phong, hoành phi câu đối, đại tự. Đặc
biệt là chiếc nón và cây gậy - phép biến hóa của Chử Đồng Tử dùng để cứu nhân độ thế. Tượng cá chép, gọi là ơng
“Bế” (“Bế ngư thần quan”), tạo hình cá chép đang hóa rồng. Chng “Dạ Trạch Từ chung” (Chng đền Dạ Trạch),
đúc năm Thành Thái thứ 14 (1902) ghi lại quá trình trùng tu di tích.
Trong quần thể di tích có Đầm Dạ Trạch, trước đây rất rộng lớn, là nơi Triệu Quang Phục (Triệu Việt Vương) đóng
quân doanh chống quân Lương xâm lược (thế kỷ VI) thắng lợi. Tương truyền, khi quân Minh xâm lược nước ta, nhà

Hồ thất thế, Nguyễn Trãi đến đền Hóa Dạ Trạch cầu đảo được thần báo mộng vào Lam Sơn, phò Lê Lợi chống giặc

Minh xâm lược.

</div>

<!--links-->