Sự hài lòng của học sinh trung học cơ sở với cha mẹ

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRỊNH THỊ QUỲNH

SỰ HÀI LÒNG CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC
CƠ SỞ VỚI CHA MẸ

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC

HÀ NỘI, 2019


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRỊNH THỊ QUỲNH

SỰ HÀI LÒNG CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC
CƠ SỞ VỚI CHA MẸ

Ngành: Tâm lý học
Mã số: 8.31.04.01

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. TRẦN THU HƢƠNG

HÀ NỘI, 2019


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu ghi
trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng cơng
bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn

Trịnh Thị Quỳnh


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ HÀI LÒNG CỦA HỌC SINH
TRUNG HỌC CƠ SỞ VỚI CHA MẸ ......................................................... 14
1.1. Khái niệm ........................................................................................... 14
1.2. Một số đặc điểm tâm sinh lý của học sinh trung học cơ sở ............... 16
1.3. Mối quan giữa cha mẹ với con lứa tuổi học sinh THCS ................... 22
1.4. Sự hài lòng của học sinh THCS với cha mẹ ...................................... 24
1.5.Yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của học sinh THCS với cha mẹ ... 29
Chƣơng 2: TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................. 33
2.1.Khách thể và địa bàn nghiên cứu ........................................................ 33
2.2.Tổ chức nghiên cứu............................................................................. 37
2.3.Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 37
Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN VỀ SỰ HÀI
LÒNG CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ VỚI CHA MẸ TRÊN
ĐỊA BÀN TỈNH TÂY NINH ........................................................................ 41
3.1. Đánh giá chung về thực trạng hài lòng của học sinh trung học cơ
sở với cha mẹ ............................................................................................ 41
3.2. Thực trạng sự hài lòng của học sinh trung học cơ sở với cha mẹ ..... 41
3.3. Yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của học sinh trung học cơ sở với
cha mẹ ........................................................................................................ 54

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 62
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 66


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

ĐTB

Điểm trung bình

ĐLC

Độ lệch chuẩn

THCS

Trung học cơ sở

SL

Số lượng

STT

Số thứ tự

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Đặc điểm khách thể nghiên cứu..................................................................... 33
Bảng 2.2. Độ tin cậy của thang đo ................................................................................. 39
Bảng 3.1. Nhận thức của học sinh THCS về vai trò của cha mẹ đối với hoạt động
học tập của con ............................................................................................................... 41
Bảng 3.2. Biểu hiện sự hài lòng của học sinh THCS với cha mẹ trong hoạt động học
tập trên khía cạnh cảm xúc ............................................................................................. 43
Bảng 3.3. Biểu hiện sự hài lòng của học sinh THCS với cha mẹ trong hoạt động học
tập trên khía cạnh �, lời
nói của em
6. Nhu cầu của em
7. Quy định cho sinh hoạt
của em
8. Yêu cầu em phải làm việc
nhà
9. Về việc sử dụng điện
thoại và các phương tiện
giải trí khác
Câu 9: Xin hãy cho biết những biểu hiện của em trƣớc sự quan tâm của cha mẹ
trong hoạt động học tập:
Nội dung

Rất thường

Thường

Thỉnh

Không bao

xun

xun

thoảng

giờ

1. Khơng cho cha mẹ
đưa đón khi đi học
2. Giận dỗi khi cha mẹ
thường xuyên kiểm tra
bài vở của em

76


3. Cãi lời cha mẹ khi cha
mẹ ép em phải học
giỏi những môn theo
định hướng của cha
mẹ mà bản thân em
khơng thích mơn học
đó.
4. Lảng tránh, bỏ đi chỗ
khác khi cha mẹ nói
nhiều đến chuyện học
hành và định hướng
nghề nghiệp của em
5. Miễn cưỡng làm theo

những yêu cầu của
cha mẹ trong học tập.
6. Khóc vì cảm thấy mất
tự do cha mẹ giám sát
tồn bộ việc học của
con
7. Vùng

vằng,

khơng

hợp tác khi cha mẹ lên
kế hoạch học tập cho
con
8. Chống lại những yêu
cầu của cha mẹ về
việc học tập

77


Câu 10: Xin hãy cho biết những biểu hiện của em trƣớc sự quan tâm của cha
mẹ trong quan hệ với bạn bè:
Nội dung

Rất thường

Thường

Thỉnh

Không

xuyên

xuyên

thoảng

bao giờ

1. Nghe lời cha mẹ về việc
chọn bạn chơi
2. Vẫn chơi với những bạn
mà cha mẹ khơng thích
3. Giận dỗi, vùng vằng
4. Cãi lời cha mẹ
5. Nhịn ăn
6. Bỏ nhà đi
7. Khóc lóc
8. Trốn cha mẹ đi chơi với
bạn
9. Không quan tâm đến lời
cha mẹ
Câu 11: Trƣớc sự quan tâm của cha mẹ với em trong sinh hoạt hàng ngày ở
gia đình, em thƣờng:

Nội dung

Rất thường

Thường

Thỉnh

Không bao

xuyên

xuyên

thoảng

giờ

1. Vui vẻ làm theo yêu
cầu, chỉ bảo của cha
mẹ
2. Giận dỗi khi cha mẹ
nhắc nhở, giao việc
3. Mặc những trang phục

78


cha mẹ khơng thích
4. Làm đầu tóc theo ý
thích của em
5. Khơng tâm sự với cha

mẹ khi có chuyện
buồn
6. Chỉ sinh hoạt theo nhu
cầu và hứng thú của
mình
7. Hay thức khuya chơi
game,

sử

dụng

phương tiện giải trí
khơng theo ý của cha
mẹ
Câu 12: Theo em những yếu tố sau đây có ảnh hƣởng nhƣ thế nào đến sự hài
lòng của em với cha mẹ?
Nội dung

Rất ảnh
hưởng

Ảnh hưởng

1. Nghề nghiệp của
cha mẹ
2. Thời gian cha mẹ
dành cho bạn
3. Phong cách giáo
dục của cha mẹ

4. Quan điểm về cách
ứng xử của cha mẹ
với con
5. Kiến thức về đặc
điểm tâm – sinh lý
của con
6. Khoảng cách về
tuổi tác
7. Tính cách của cha
mẹ
8. Yếu tố khác:

79

Ít ảnh
hưởng

Khơng ảnh
hưởng


Câu 13. Trong mối quan hệ giữa em và cha mẹ, em thấy cha mẹ:
-

Yêu thương em

□

-

Quan tâm nhiều đến em

-

Tin tưởng em

□

-

Tơn trọng em

□

-

Đối xử độc đốn cứng nhắc □

-

Nuông chiều em

□

-

Áp đặt em

□

-

Không hiểu em

□

-

Không gần gũi với em

-

Ý kiến khác…………………………………….

□

□

Câu 14: Em có mong muốn cha mẹ thay đổi điều gì giúp cho mối quan hệ giữa
em với cha mẹ tốt đẹp hơn?
-

Dành nhiều thời gian cho em

□

-

Quan tâm nhiều đến em

□

-

Tin tưởng em

□

-

Tôn trọng em

□

-

Không áp đặt em

□

-

Gần gũi với em

□

-

Chủ động tâm sự với em

□

-

Không đối xử độc đoán với em

□

-

Hiểu em hơn

□

-

Lắng nghe em chia sẻ khi em gặp chuyện buồn

□

-

Nên hỏi rõ nguyên nhân những sai phạm của em

□

-

Ý kiến khác………………………………………………………

Câu 15: Em nhận thấy em cần phải điều chỉnh bản thân nhƣ thế nào để mối
quan hệ giữa em với bố mẹ tốt đẹp hơn?
-

Bớt bướng bỉnh hơn

□

-

Nghe lời cha mẹ

□

-

Chăm chỉ học tập hơn

□
80


-

Thông cảm cho công việc của cha mẹ hơn

□

-

Quan tâm cha mẹ

-

Tâm sự với cha mẹ nhiều hơn

-

Nên hỏi, tham khảo ý kiến của cha mẹ trong mọi việc □

-

Thường xuyên làm việc nhà giúp cha mẹ

□

-

Từ bỏ những thói quen không tốt

□

-

Suy nghĩ nghiêm túc những lời răn dạy của cha mẹ

□

-

Kiềm chế cảm xúc của bản thân

□

-

Ý kiến khác………………………………………………………

□
□

81


PHỤ LỤC 2: PHIẾU PHỎNG VẤN SÂU
Địa điểm phỏng vấn:
Thời gian phỏng vấn:
Người được phỏng vấn:
Nội dung phỏng vấn:
1. Giới thiệu, làm quen.
2. Thơng báo về mục đích, nội dung phỏng vấn
3. Các câu hỏi phỏng vấn:
Câu 1. Rất nhiều bạn cho rằng, trong việc học tập của con thì ba mẹ có vai
trị rất quan trọng đối với kết quả học tập. Em cho biết ý kiến của mình về vấn đề
này?
Câu 2. Có những bạn đánh giá chưa cao về vai trò của cha mẹ trong việc
giúp em giải quyết những khó khăn nảy sinh trong hoạt động học tập. Em cho biết ý
kiến của mình về vấn đề này.
Câu 3. Về việc định hướng nghề nghiệp của em sau này, em thích ba mẹ sẽ
định hướng cho em hay em muốn ba mẹ cho em hoàn toàn quyết định. Tại sao?

Câu 4. Nếu như ba mẹ cấm em chơi với những bạn mà ba mẹ cho là khơng
tốt thì em cảm thấy thế nào? Hãy chia sẻ thêm về quan điểm và cảm nhận của em về
sự quan tâm của cha mẹ trong lĩnh vực bạn bè của con.
Câu 5. Em có cảm thấy hài lịng với việc cha mẹ thường góp ý cho con và
bạn của con cùng tiến bộ?
Câu 6. Em cho biết cảm nhận của em về sự quan tâm của cha mẹ trong việc
em sử dụng điện thoại di động và các phương tiện giải trí khác.
Câu 7. Theo em quan điểm về cách ứng xử của cha mẹ với con có ảnh hưởng
như thế nào đến mối quan hệ giữa cha mẹ với con. Em hãy chia sẻ thêm về quan
điểm của ba mẹ em trong cách ứng xử với con cái trong một vài tình huống nhất
định. Em có hài lịng với quan điểm đó khơng?
Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của em!

82