Tài liệu Quản trị sản xuất 13.2 ppt

ĐIỀU ĐỘ SẢN XUẤT

Trong quá trình sản xuất hoặc thực hiện các dịch vụ, chúng ta cần tiến hành nhiều công
việc khác nhau. Điều này đòi hỏi sự điều hành, sắp xếp sao cho khoa học, hợp lý, chặt chẽ
vào những lúc cao điểm và ngay cả những lúc rảnh rỗi.
Điều độ sản xuất nhằm mục tiêu đảm bảo các công việc được thực hiện với hiệu quả
cao nhất, cụ thể là thời gian thực hiện nhanh nhất, ít tốn kém nhất, mang lại lợi nhuận cao
nhất đồng thời giữ được mức độ phục vụ khách hàng tốt nhất. Chúng ta sẽ khảo sát dưới
đây các nội dung liên quan đến việc sắp xếp thứ tự tối ưu trong sản xuất, dịch vụ và
phương pháp phân công công việc đối với hệ thống săn xuất theo quá trình.
Hệ thống sản xuất theo quá trình là một hình thức tổ chức theo chức năng với các bộ
phận sản xuất hoặc trung tâm sản xuất trên cơ sở các loại thiêt bị hoặc tác nghiệp chuyên
biệt. Ví dụ: Khoan, rèn, tiện hay lắp ráp . Dòng sản phẩm qua các bộ phận theo lô phụ
thuộc vào các đơn hàng riêng lẻ (có thể các đơn hàng để lưu kho hay các đơn hàng do
khách hàng đặt).
Việc hoạch định và kiểm soát hoạt động của hệ thống này bao gồm các công việc
sau:
- Xác định thứ tự ưu tiên cho từng đơn hàng và đo lường tầm quan trọng của nó
nhằm sắp xếp thứ tự các đơn hàng cần sản xuất ở từng máy, từng bộ phận sản xuất.
- Lập danh sách các công việc cần giải quyết ở từng máy, từng bộ phận sản xuất,
giúp cho các bộ phận giám sát biết được đơn hàng được thực hiện ở đâu, khi nào, ưu tiên
ra sao và lúc nào cần hoàn thành.
- Kiểm soát đầu vào, ra ở tất cả các bộ phận sản xuất, điều này có nghĩa là phát triển
thông tin về cách thức công việc lưu chuyển giữa các bộ phận sản xuất.
- Đo lường hiệu quả, mức độ sử dụng máy móc ở từng bộ phận sản xuất và sức sản
xuất của các công nhân.
1. Phương pháp sắp xếp thứ tự tối ưu trong sản xuất, dịch vụ
1.1. Trường hợp chỉ có một máy hoặc một dây chuyền sản xuất
Ngay sau khi máy móc hoặc dây chuyền sản xuất đã đựơc chuẩn bị xong sẵn sàng
vận hành thì vấn đề đặt ra là nên làm công việc nào trước, công việc nào sau?
Có nhiều nguyên tắc để sắp xếp thứ tự công việc:

- Công việc đặt hàng trước làm trước
- Công việc có thời hạn giao hàng trước làm trước
- Công việc có thời gian thực hiện ngắn nhất làm trước
- Cồng việc có thời gian dài nhất làm trước
- Tỷ lệ tới hạn: Công việc thực hiện tiếp theo là công việc có tỷ số thời gian đến ngày
giao hàng trên thời gian còn lại nhỏ nhất thì làm trước
- Chi phí chuyển đổi thấp .
Một số nguyên tắc khác: Khách hàng quan trọng nhất; công việc có lợi nhuận cao
nhất.
Để đi đến quyết định là nguyên tắc nào thích hợp cho một nhóm các công việc chờ
thực hiện, người ta thường sử dụng các chỉ tiêu sau đây:
- Chi phí chuyển đổi:
Tổng chi phí để thực hiện việc chuyển đổi máy móc trong một nhóm công việc.
Chúng ta sẽ dùng ví dụ dưới đây để khảo sát nguyên tắc sau:
Ví dụ 1: Trong ngày có 6 công việc phát sinh với thời gian sản xuất và thời gian giao
hàng kể từ ngày đặt hàng (Tgh - thời gian giao hàng) cho như sau:
Nhận xét
- Nguyên tắc thứ 2 có số ngày trung bình trễ hạn nhỏ nhất trong khi nguyên tắc thứ
có thời gian hoàn thành công việc và số công việc bình quân trên dây chuyền là nhỏ nhất.
- Tuỳ theo thực tế từng tổ chức, quan hệ với khách hàng …. Mà nhà quản lý chọn
nguyên tắc thích hợp.
Nguyên tắc kiểm soát chi phí chuyển đổi máy móc:
Chi phí chuyển đổi là những chi phí phát sinh trong quá trình thực hiện, bao gồm: chi
phí chuyển đổi máy móc, chi phí bố trí công việc, chi phí thay đổi vật liệu và công cụ. Các
công việc nên sắp xếp sản xuất theo thứ tự nào đó đế có chi phí chuyển đổi thấp nhất.
Ví dụ 2: Một xí nghiệp in các loại bao bì với khối lượng lớn cung cấp cho các đơn vị
sản xuất. Vấn đề là mọi khách hàng đều cần mức độ như nhau nên nhà quản lý quyết định
sắp xếp thứ tự các công việc thực hiện dựa vào chi phí chuyển đổi. Giả sử chúng ta có
được chi phí chuyển đổi từ công việc này sang công việc khác như sau(ĐVT: 1.000 đồng):
Các công việc đứng trước

Trình tự sắp xếp như sau:
- Trước tiên, chọn công việc nào có chi phí chuyển đổi thấp nhất.
- Công việc xếp tiếp theo là công việc có chi phí chuyển đổi thấp kế tiếp.
Trong các dữ liệu trên, ta thấy có hai mức chi phí chuyển đổi bằng nhau là; C…..
So sánh 2 chuỗi sẽ chọn chuỗi thứ 2 để thực hiện công việc.
Trong thực tế phương pháp này không phải là phương pháp tối ưu nhưng lại dễ hiểu
và mang lại những kết quả thuận lợi.
1.2. Điều độ n công việc trên 2 máy:
Mục tiêu bố trí các công việc sao cho tổng thời gian thực hiện các công việc đó trên
các máy là nhỏ nhất. Song trong thực tế, thời gian thực hiện trên mỗi máy là cố định, do đó
để có thời gian thực hiện nhỏ nhất ta phải sắp xếp các công việc sao cho tổng thời gian
ngừng việc trên các máy là nhỏ nhất.
Áp dụng nguyên tắc Johnson gồm các bước sau:
Bước 1: Liệt kê tất cả các công việc và thời gian thực hiện các công việc đó trên từng
máy.
Bước 2: Chọn công việc có thời gian thực hiện nhỏ nhất, nếu:
- Công việc đó nằm trên máy 1 thì xếp trên cùng
- Công việc đó nằm trên máy 2 thì xếp dưới cùng.
Bước 3: Khi công việc đã sắp xếp thì loại trừ nó đi và xét công việc còn lại
Bước 4: Trở lại bước 2,3 cho đến khi thực hiện hết các công việc.
Cuối cùng ta vẽ biểu đồ để thầy tổng thời gian hoàn thành các công việc.
Ví dụ 3: Có 5 công việc được sản xuất trên 2 máy (tiện và mài) thời gian thực hiện
mỗi công việc được cho như sau;
- Tổng thời gian hoàn thành là 35 giờ, khi bắt đầu ở máy tiện và kết thúc ở máy mài
- Máy tiện bắt đầu vào mốc 0 giờ và được giải phóng sau 33 giờ hoạt động.
- Máy mài được thực hiện sau máy tiện 3 giờ và kết thúc sau 32 giờ hoạt động.
1.3. Điều độ n công việc trên 3 máy:
Sắp xếp công việc có thể sử dụng nguyên tắc Johnson nếu thoả mãn 1 trong 2 điều
kiện sau đây
Nếu thoả mãn một trong hai điều kiện trên ta chuyển đổi sang trường hợp n công

việc cho 2 máy bằng cách lập lại bảng phân bố công việc với thời gian T1=t1+t2 và T2=
t2+t3
Ví dụ 4: Có 4 công việc được thực hiện trên 3 máy với thời gian thực hiện cho dưới
đây. Hãy xếp thứ tự công việc sao cho tổng thời gian thực hiện là nhỏ nhất.
Tổng thời gian hoàn tất công việc là 43 giờ. Kết quả này chỉ là gần đúng, nhưng
được dùng tốt trong thực tế.
2. Phương pháp phân công công việc cho các máy: Áp dụng trong trường hợp
- n công việc với n máy
- Các máy đều có khả năng thay thế lẫn nhau
- Mỗi công việc chỉ bố trí trên một máy và mỗi máy chỉ phụ trách một công việc
- Chi phí (hoặc thời gian) thực hiện mỗi công việc của mỗi máy đều khác nhau
Người ta có thể bố trí mỗi công việc trên mỗi máy sao cho tổng chi phí thực hiện
(hoặc thời gian) hoàn thành là nhỏ nhất.
Ví dụ 5: có 5 công việc A,B,C,D,E được thực hiện trên 5 máy với các chi phí khác
nhau cho trong bảng số liệu sau. Hãy phân công công việc sao cho tổng chi phí thực hiện là
nhỏ nhất…
Bước 2: Chọn lần lượt hàng nào có một số 0, khoanh tròn số 0 đó và kẻ đường thẳng
xuyên suốt cột. Sau đó, chọn lần lượt cột nào có một số 0 , khoanh tròn số 0 đó và kẻ
đường thẳng xuyên suốt hàng. Nếu tổng số số 0 khoanh tròn bằng n thì bài toán đã giải
xong.
Nếu chưa, ta thực hiện tiếp bước 3. Trong ví dụ này ta chỉ có 4 số 0 khoanh tròn ,
chưa bằng n cần tìm là 5.
Bước 3: Tạo thêm số 0 bằng cách: Chọn trong các số không nằm trên các đường thẳng một
số nhỏ nhất, lấy các số không nằm trên đường thẳng trừ đi số nhỏ nhất đó. Đồng thời cộng
số nhỏ nhất đó vào các số ở giao điểm 2 đường thẳng. Còn các số khác nằm trên đường
thẳng thì giữ nguyên. Sau đó, trở lại bước 2, 3 cho đến khi nào giải xong.