de cuong on tap sinh hoc 8 ki 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span>đề cơng ôn tập sinh học lớp 8 häc k× i Ch¬ng I : Kh¸i qu¸t vÒ c¬ thÓ ngêi C©u 1 : C¬ thÓ ngêi cã nh÷ng hÖ c¬ quan nµo ? Nªu chøc n¨ng cña tõng hÖ c¬ quan đó ? Tr¶ lêi : - Hệ tiêu hoá : Láy và biến đổi thức ăn thành chất dinh dỡng cung cấp cho cơ thể và thải phân - Hệ hô hấp : Trao đổi khí - HÖ tuÇn hoµn : VËn chuyÓn oxi vµ khÝ cac bonic , chÊt dinh dìng vµ chÊt th¶i - HÖ bµi tiÕt : Läc m¸u \ - Hệ thần kinh : T iếp nhận và trả lời kích thích điều hoà hoạt động cơ thể - Hệ vận dộng : Nâng đỡ , vận động cơ thể và bảo vệ cơ thể - HÖ sinh dôc : Duy tr× nßi gièng - HÖ néi tiÕt : TiÕt ho ãc m«n gãp phÇn ®iÒu hoµ c¸c qu¸ tr×nh sinh lý cña c¬ thÓ Câu 2 : Nêu cấu tạo và chức năng của tế bào ?Hãy chứng minh tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể ?Các hoạt động sống của tế bào ? Tr¶ lêi : 1 . CÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña tÕ bµo : - Màng sinh chất : Giúp tế bào thực hiện trao đổi chất - Chất tế bào:thực hiện các hoạt động sống của tế bào : + Líi néi chÊt : Tæng hîp vµ vËn chuyÓn c¸c chÊt + Rib«x«m : N¬i tæng hîp pr«tªin + Ti thể: Tham gia hoạt độnh hô hấp giải phóng năng lợng + Bé m¸y G«nghi : Thu nhËn hoµn thiÖn ph©n phèi s¶n phÈm + Trung thÓ : Tham gia qu¸ tr×nh ph©n chia tÕ bµo - Nhân : Điều khiển mọi hoạt động của tế bào + Nhiễm sắc thể : Là cấu trúc quy định sự hình thành Prôtêin ,có vai trò quyết định trong di truyền + Nh©n con : N¬i tæng hîp ARN vµ Rib«x«m ( r ARN) 2 . Tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể - Vì mọi hoạt động sống của cơ thể nh : Phản ứng trớc kích thích của môi trờng , trao đổi chất ví môi trờng ngoài , lớn lên ,vận động , sinh sản ... đều bắt đầu từ hoạt động sống của tế bào 3 . Các hoạt động sống của tế bào : + Trao đổi chất : cung cấp năng lợng cho mọi hoạt động sống của cơ thể + Ph©n chia vµ lín lªn : Gióp c¬ thÓ lín lªn tíi trëng thµnh vµ sinh s¶n + C¶m øng : Gióp c¬ thÓ tiÕp nhËn vµ tr¶ lêi kÝch thÝch Câu 3 : Nêu khái niệm mô là gì ? Nêu đặc điểm , chức năng và ví dụ các loại mô Tr¶ lêi : 1 . Mô là : nhóm tế bào chuyên hoá , cấu tạo giống nhau , đảm nhận chức năng nhất định 2 Cã 4 lo¹i m« : m« biÓu b× , m« liªn kÕt , m« c¬ , m« thÇn kinh * M« biÓu b× : - §Æc ®iÓm : Gåm c¸c tÕ bµo xÕp xÝt nhau thµnh líp dµy phñ ngoµi c¬ thÓ , lãt trong c¸c c¬ quan rçng - Chøc n¨ng : B¶o vÖ , hÊp thô vµ tiÕt - VÝ dô : TËp hîp tÕ bµo dÑt t¹o nªn bÒ mÆt da * M« liªn kÕt : - §Æc ®iÓm : Gåm c¸c tÕ bµo liªn kÕt n»m r¶i r¸c trong chÊt nÒn - Chức năng : Nâng đỡ liên kết các cơ quan - VÝ dô : M¸u * M« c¬ : - §Æc ®iÓm : Gåm c¸c tÕ bµo h×nh trô, h×nh thoi dµi , trong tÕ bµo cã nhiÒu t¬ c¬ - Chøc n¨ng : Co , d·n - VÝ dô : TËp hîp tÕ bµo t¹o nªn h×nh tim * M« thÇn kinh : - Đặc điểm : Gồm các tế bào thần kinh và tế bào thần kinh đệm - Chức năng : Tiếp nhận kích thích , xử lí thông tin , điều khiển hoạt động của cơ thể Câu 4 : Phản xạ là gì ? Cho ví dụ ? ý nghĩa của phản xạ ? Phân tích đờng đi cña xung thÇn kinh theo cung ph¶n x¹ , vßng ph¶n x¹ . Tr¶ lêi : 1 . Ph¶n x¹ : Lµ ph¶n øng cña c¬ thÓ tr¶ lêi kÝch thÝch cña m«i trêng díi sù ®iÒu khiÓn cña hÖ thÇn kinh VÝ dô : Tram tay vµo vËt nãng cã ph¶n x¹ co tay l¹i 2 . ý nghĩa : Giúp cơ thể luôn thích nghi với những thay đổi của môi trờng , của điều kiện sống -1-.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 3. VÝ dô : Tay tr¹m vµo vËt nãng th× rôt tay l¹i Giải thích đờng đi của cung phản xạ : Cơ quan thụ cảm (da tay ) tiếp nhËn kÝch thÝch ( vËt nãng ) sÏ ph¸t xung thÇn kinh theo d©y híng t©m vÒ trung ¬ng thÇn kinh . Tõ trung ¬ng thÇn kinhph¸t lÖnh nhê d©y li t©m tíi c¬ quan ph¶n øng ( c¬ tay) lµm tay co l¹i . chơng ii : vận động Câu 1 : Nêu vai trò của hệ vận dộng ? Kể tên các bộ phận của bộ xơng ngời ?Nêu đặc điểm c¸c lo¹i khíp vµ cho vÝ dô ? Tr¶ lêi : 1 . Vai trò hệ vận động : nâng đỡ , tạo bộ khung của cơ thể giúp cơ thể vận động , bảo vệ néi quan , n¬i b¸m cña c¸c c¬ 2 . Bé x¬ng ngêi gåm 3 phÇn chÝnh - X¬ng ®Çu : x¬ng xä , x¬ng mÆt - X¬ng th©n : cét sèng , lång ngùc ( x¬ng sên ) - X ¬ng chi : x¬ng ®ai vµ x¬ng chi ( x¬ng tay , x¬ng ch©n) 3 . Các loại khớp , đặc điểm , ví dụ - Khớp động : cử động rễ ràng vÝ dô : ë cæ tay - Khớp bán động : cử động hạn chế ví dụ : các đốt sống - Khớp bất động : không cử động đợc vÝ dô : ë häp sä C©u 2 : Nªu cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña x¬ng dµi ? Thµnh phÇn ho¸ häc , tÝnh chÊt cña x¬ng , x¬ng to ra vµ dµi ra do ®©u ? Tr¶ lêi : 1 . CÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña x¬ng dµi : * §Çu X¬ng : - Sôn bäc ®Çu x¬ng : Gi¶m ma s¸t trong khíp x¬ng - Mô xơng xốp gồm nan xơng : phân tán lực tác động , tạo các ô chứa tuỷ đỏ x¬ng * Th©n x¬ng : - Mµng x¬ng : gióp x¬ng ph¸t triÓn to vÒ bÒ ngang - Mô xơng cứng : chịu lực , đảm bảo vững chắc - Khoang xơng : chứa tuỷ đỏ ở trẻ em , sinh hồng cầu , chứa tuỷ vàng ở ngời lớn 2 . Thµnh phÇn ho¸ häc vµ tÝnh chÊt cña x¬ng * Thµnh phÇn : - ChÊt h÷u c¬ (chÊt cèt giao ) - Muèi kho¸ng * TÝnh chÊt : bÒn ch¾c , mÒn dÎo 3. - X¬ng to ra do tÕ bµo mµng x¬ng ph©n chia - X¬ng dµi ra do sôn t¨ng trëng ph©n chia C©u 3 : Nªu cÊu t¹o cña b¾p c¬ , tÕ bµo c¬ vµ tÝnh chÊt cña c¬ ? ý nghÜa cña ho¹t động co cơ ? Tr¶ lêi : 1 . CÊu t¹o cña b¾p c¬ : gåm nhiÒu bã c¬ , mçi bã c¬ gåm nhiÒu sîi c¬ ( TÕ bµo c¬ ) bäc trong mµng liªn kÕt . Hai dÇu b¾p c¬ cã g©n b¸m ch¾c vµo x¬ng cã khíp , phÇn gi÷a ph×nh to lµ bông c¬ - CÊu t¹o tÕ bµo c¬ : gåm nhiÒu t¬ c¬ . T¬ c¬ gåm hai lo¹i : T¬ c¬ dµy vµ t¬ c¬ m¶nh xÕp sen kẽ nhau . Tơ cơ mảnh ở các đơn vị cấu trúc kế tiếp nhau tạo nên đĩa sáng và đĩa tối 2 . TÝnh chÊt cña c¬ : co vµ d·n 3 . ý nghĩa của hoạt động co cơ : cơ co giúp xơng cử động , tạo nên sự vận động C©u 4 : Sù mái c¬ lµ g× ? Nguyªn nh©n cña sù mái c¬ vµ biÖn ph¸p chèng mái c¬ ? Tr¶ lêi : 1 . Sự mỏi cơ và hiện tợng cơ làm việc nhiều qua sức dẫn tới làm giảm biên độ co cơ dẫn đến ngõng 2 . Nguyên nhân : Do cơ thể không đợc cung cấp o xi nên tích tụ a xít lắc tíc làm mỏi cơ 3 . BiÖn ph¸p chèng mái c¬ : - NghØ ng¬i , xoa bãp, kÕt hîp víi thë s©u -2-.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Sau hoạt động chạy ( khi tham gia thể thao ) nên đi bộ từ từ đến khi hô hấp trở lại bình thờng mới nghỉ ngơi xoa bóp Câu 5 : Giải thích vì sao xơng động vật sau khi hầm lại bở Tr¶ lêi : Khi hÇm x¬ng bß lîn ... chÊt cèt giao bÞ ph©n huû v× vËy níc hÇm x¬ng s¸nh vµ ngọt , phần xơng còn lại là chất vô cơ không còn đợc liên kết bởi chất cốt giao nên xơng bở Câu 6 : Nêu đặc điểm tiến hoá của hệ xơng và hệ cơ ngời so với thú thể hiện sự thích nghi với t thế đứng thẳng và lao động ? Tr¶ lêi : - Cét sèng cong bèn chç , lång ngùc në réng sang hai bªn - X¬ng chËu lín - X¬ng bµn ch©n h×nh vßm - X¬ng gãt ch©n lín - C¬ tay ph©n ho¸ - Cơ cử động ngón cái linh hoạt Câu 7 : Muốn cho hệ xơng phát triển cân đối cần làm gì ? Biện pháp chống cong vẹo cột sèng ? Khi sai khíp , g·y x¬ng ph¶i cÊp cøu nh thÕ nµo : Tr¶ lêi : 1 . Để hệ xơng phát triển cân đối cần : - §ñ chÊt dinh dìng - T¾m n¾ng - Thêng xuyªn luyÖn tËp thÓ dôc : bæi s¸ng , gi÷a giê ... vµ tham gia c¸c m«n thÓ thao phï hîp - Tham gia lao động vừa sức 2 . BiÖn ph¸p chèng cong vÑo cét sèng : - Ngåi häc dóng t thÕ - Lao động vừa sức - Mang vác đều ở hai vai 3 . Khi sai khớp , gãy xơng phải cấp cứu kịp thời , đúng cách, không xoa bóp bừa bãi tránh tật cong vÑo x¬ng *********************************************************************** * ch¬ng iii : tuÇn hoµn C©u 1 : Tr×nh bµy thµnh phÇn cÊu t¹o cña m¸u vµ chøc n¨ng cña huyÕt t¬ng , hång cÇu , b¹ch cÇu , tiÓu cÇu Tr¶ lêi : 1 . CÊu t¹o cña m¸u : - HuyÕt t¬ng : chiÕm 55% - C¸c tÕ bµo m¸u chiÕm 45% : gåm hång cÇu , b¹ch cÇu , tiÓu cÇu 2 . Chøc n¨ng : - HuyÕt t¬ng : Duy tr× m¸u ë thÓ láng rÔ rµng lu th«ng cho m¹ch vËn chuyÓn c¸c chÊt dinh dìng - Hång cÇu : vËn chuyÓn o xi vµ khÝ c¸cbonÝc - B¹ch cÇu tham gia b¶o vÖ c¬ thÓ - Tiểu cầu tham gia vào đông máu , bảo vệ chống mất máu C©u 2 : M«i trêng trong cña c¬ thÓ gåm nh÷ng thµnh phÇn nµo ? mèi quan hÖ - M«i trêng trong cña c¬ thÓ gåm : m¸u , níc m« , b¹ch huyÕt - Mèi quan hÖ : m«i trêng trong gióp tÕ bµo thêng xuyªn liªn hÖ víi m«i trêng ngoµi trong quá trình trao đổi chất Câu 3 : Bạch cầu đã tạo nên những hàng rào phòng thủ nào để bảo vệ cơ thể - Sù thùc bµo : tÕ bµo h×nh thµnh ch©n gi¶ b¾t vµ nuèt vi khuÈn råi tiªu ho¸ - TÕ bµo limph« B . TÕ bµo tiÕt c¸c kh¸ng thÓ v« hiÖu ho¸ vi khuÈn - Tế bào limphô T : Phá huỷ các tế bào đã bị nhiễm vi rút vi khuẩn C©u 4 : MiÔn dÞch lµ g× ? Cã nh÷ng lo¹i miÔn dÞch nµo ?Nªu vÝ dô . Ngêi ta thêng tiªm phßng cho trÎ em nh÷ng lo¹i bÖnh nµo ? 1 . Miễn dịch là khả năng cơ thể không mắc một bệnh nào đó dù sống trong môi trờng có vi khuÈn g©y bÖnh 2 . Cã hai lo¹i miÔn dÞch : - MiÔn dÞch tù nhiªn : lµ kh¶ n¨ng chèng bÖnh cña c¬ thÓ bao gåm miÔn dÞch bÈm sinh vµ miÔn dÞch tËp nhiÔm Ví dụ : có ngời không bị mắc bệnh đau mắt đỏ dù sống ở môi trờng có bệnh - MiÔn dÞch nh©n t¹o : lµ t¹o cho c¬ thÓ kh¶ n¨ng miÔn dÞch b»ng v¾c xin VÝ dô : quai bÞ , thuû ®Ëu ... -3-.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 3 . Ngêi ta thêng tiªm phßng cho trÎ em lµ : ho gµ ,uèn v¸n , sëi ,lao ,b¹i liÖt ... Câu 5 : Đông máu là gì ? cơ chhé đông máu ? tiểu cầu tham gia bảo vệ cơ thể chống mất máu nh thế nào ? ý nghĩa của đông máu ? 1 . §«ng m¸u lµ m¸u kh«ng ë thÓ láng mµ dãn thµnh côc 2 . Cơ chế đông máu : M¸u láng. c¸c TB m¸u. TiÓu cÇu Vì enzin. huyÕt t¬ng. chÊt sinh t¬ m¸u. Ca++. T¬ m¸u. Khối máuđông. 3 . TiÓu cÇu tham gia b¶o vÖ c¬ thÓ b»ng: - TiÓu cÇu vì gi¶i phãng enzim . Ezin kÕt hîp víi chÊt sinh t¬ m¸u ë huyÕt t¬ng vµ kÕt hîp víi Ca++ T¬ m¸u Khối máu đông 4 . ý nghĩa của đông máu : Bảo vệ cơ thể chống mất máu khi bị thơng Câu 6 : Nêu các nhóm máu ở ngời ? Các nguyên tắc truyền máu ? Vẽ sơ đồ truyền m¸u ? Tr×nh bµy c¸c bíc xö lÝ thÝch hîp khi gÆp mét ngêi cã vÕt th¬ng ch¶y m¸u . 1 . ë ngêi cã 4 nhãm m¸u : O ; A ; B ; AB 2 . C¸c nguyªn t¾c truyÒn m¸u : - XÐt nghiÖm m¸u tríc khi truyÒn - Truyền nhóm máu phải phù hợp đảm bảo hồng cầu ngời cho không bị ngng kết trong m¸u ngêi nhËn - TruyÒn m¸u kh«ng cã mÇm bÖnh - TruyÒn tõ tõ 3 . Sơ đồ truyền máu : A O. A. O. AB B. AB. B. - TruyÒn m¸u cïng nhãm - TruyÒn kh¸c nhãm m¸u ( O truyÒn cho A ; B ;AB )( AB chuyªn nhËn O ; A ; B) 4 . C¸ch xö lÝ : Khi gÆp mét ngêi cã vÕt th¬ng ch¶y m¸u cÇn xö lÝ theo c¸c bíc sau : - căn cứ vào biểu hiện để xác định dạng chảy máu là chảy máu mao mạch hay tĩnh mạch hay động mạch - TiÕn hµnh s¬ cøu cÇm m¸u : b¨ng bã hoÆc chÑn m¹nh hay buéc gar« - Đa ngay đến bệnh viện cấp cứu sau khi buộc garô (đối với ngời chảy máu động mạch ) C©u 7 : Nªu cÊu t¹o cña tim ( cÊu t¹o ngoµi vµ cÊu t¹o trong ) phï hîp víi chøc n¨ng cña nã 1 . CÊu t¹o tim : a, CÊu t¹o ngoµi : Mµng tim , c¸c m¹ch m¸u quanh tim , líp dÞch , tim h×nh chãp b, CÊu t¹o trong : - Tim cã 4 ng¨n : 2 t©m nhÜ ë trªn , 2 t©m thÊt ë díi - §é dµy thµnh c¬ t©m thÊt lín h¬n thµnh c¬ t©m nhÜ . thµnh c¬ t©m thÊt tr¸i dµy nhÊt - cã v¸ch ng¨n tim chia tim thµnh 2 nöa , nöa ph¶i vµ nöa tr¸i - cã van tim gióp m¸u ch¶y theo mét chiÒu 2 . Tim cã chøc n¨ng : co bãp ®Èy m¸u ®i , nhËn m¸u vÒ C©u 8 : Nªu cÊu t¹o cña hÖ m¹ch phï hîp víi chøc n¨ng Néi dung §éng m¹ch TÜnh m¹ch Mao m¹ch -4-.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 1 . CÊu t¹o - Thµnh m¹ch. - 3 líp dµy bao gåm : - 3 líp dµy bao m« liªn kÕt , c¬ tr¬n , gåm : m« liªn kÕt , chØ cã 1 líp biÓu biÓu b× c¬ tr¬n , biÓu b× b×máng. - Lßng trong - C¸c ®¨c ®iÓm kh¸c 2 . Chøc n¨ng. hÑp động mạch chủ lớn có nhiều động mạch nhá Đẩy máu từ tim đến c¸c c¬ quan,cã vËn tèc vµ ¸p lùc lín. Réng Cã van mét chiÒu ®i tõ díi lªn. hÑp nhÊt Nhá vµ ph©n nhiÒu nh¸nh. DÉn m¸u tõ kh¾p Giúp trao đổi các c¸c tÕ bµo trªn c¬ chÊt víi m«i trêng thÓ vÒ tim , vËn tèc trong c¬ thÓ vµ tÕ bµo vµ ¸p lùc nhá Câu 9 : Chu kì co dãn của tim ?Thử đếm nhịp tim trên phút lúc ngồi nghỉ vàlúc chạy tại chỗ ? Cơ thÓ em cã bao nhiªu kg vµ tÝnh c¬ thÓ em cã kho¶ng bao nhiªu lÝt m¸u ? 1 . Chu k× co d·n cña tim gåm 3 pha : - Pha co t©m nhÜ : 0,1 s ¸u tõ t©m nhÜ xuèng t©m thÊt - Pha co tâm thất : 0,3 s máu từ tâm thất vào động mạch - Pha dãn chung : 0,1 s tim đợc hoàn toàn nghỉ ngơi  Tim làm việc suốt đời không mệt mỏi vì tim vừa làm việc 0,4 s và nghỉ ngơi 0,4 s 2. -NhÞp trªn phót lóc ngåi nghØ ë tr¹ng th¸i b×nh thêng kho¶ng 75nhÞp /phót ( v× 0,8 s th× ®Ëp 1 nhÞp ) - Lóc ch¹y t¹i chç th× nhÞp tim tren phót t¨ng lªn kho¶ng 80- 85 nhÞp /phót 3 . C¬ thÓ em nÆng (tuú mçi em ) vÝ dô nÆng 49 kg nhng 1 kg cã 0,075 l m¸u  em nÆng 40 kg th× cã 40 . 0,075 = 3 (l) Câu 10 : Vẽ sơ đồ vòng tuần hoàn máu và nêu đờng đi của vòng tuần hoàn ? vai trò của hệ tuần hoµn 1 .Vẽ sơ đồ hệ tuần hoàn : mao m¹ch phæi  o2 ;  co2 DMP. T MP T NP TTP. T NT T TT. T MC. DMC. mao m¹chc¬ thÓ  o2 ;  co2. 2 . §êng ®i cña vßng tuÇn hoµn : - Vßng tuÇn hoµn lín : M¸u ®i tõ TTT  §MC  Mao m¹ch cña c¬ thÓ  TMC  TNP Vßng tuÇn hoµn nhá : MÊu ®i tõ TTP  §MPhæi  Mao m¹ch phæi  TMPhæi  TNT 3 . Vai trß cña hÖ tuÇn hoµn : DÉn m¸u ®i kh¾p c¬ thÓ Câu 11 : Nêu cấu tạo của hệ bạch huyết ? Sơ đồ luân chuyển bạch huyết trong mỗi phân hệ ? 1 . CÊu t¹o cña hÖ b¹ch huyÕt - Ph©n hÖ lín : mao m¹ch b¹ch huyÕt , h¹ch b¹ch huyÕt , m¹ch b¹ch huyÕt , èng b¹ch huyÕt Ph©n hÖ nhá : Mao m¹ch b¹ch huyÕt ,h¹ch b¹ch huyÕt , m¹ch b¹ch huyÕt , èng b¹ch huyÕt 2 . Sơ đồ luân chuyển : Mao m¹ch b¹ch huyÕt  m¹ch b¹ch huyÕt  h¹ch b¹ch huyÕt  m¹ch b¹ch huyÕt  èng b¹ch huyÕt  tÜnh m¹ch ( thuéc hÖ tuÇn hoµn) C©u 12 : HuyÕt ¸p lµ g× ? Khi nµo cã huyÕt ¸p tèi ®a , huyÕt ¸p tèi thiÓu ? C¸ch ghi cña b¸c sÜ 120/80mmHg em hiểu thế nào ? Trình bày sự vận chuyển máu ở động mạch , tĩnh mạch ? 1 . HuyÕt ¸p lµ ¸p lùc cña m¸u lªn thµnh m¹ch - HuyÕt ¸p tèi ®a khi t©m thÊt co , huyÕt ¸p tèi thiÓu khi t©m thÊt co d·n - Cách ghi của bác sĩ 120/80Hg nghĩa là huyết áp ối đa của ngời đó là 120 mmHg , và huyÕt ¸p tèi thiÓu lµ 80 mmHg 2 . Sù vËn chuyÓn m¸u : + §M : vËn tèc m¸u lín nhê sù co d·n cña thµnh m¹ch -5-.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> + ë TM : m¸u vËn chuyÓn nhê : co bãp c¸c b¾p c¬ quan thµnh m¹ch , søc hót cña t©m nhÜ khi d·n ra , søc hót cña lång ngùc khi hót vµo , van 1 chiÒu C©u 13 : C¸c t¸c nh©n cã h¹i cho tim m¹ch , §Ò ra c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ tim m¹ch 1 . C¸c t¸c nh©n cã h¹i : Cã nhiÒu t¸c nh©n bªn trong vµ bªn ngoµi cã h¹i lµ : + KhuyÕt tËt , phæi s¬ + Sãc m¹nh , mÊt m¸u nhiÒu , sèt cao + ChÊt kÝch thÝch m¹nh ( rîu , thuèc l¸ , hª r«in ...) + Thøc ¨n « nhiÔm + Do luyÖn tËp TDTT qu¸ søc + Mét sè vi rót , vi khuÈn 2 . C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ tim m¹ch : - Tr¸nh c¸c t¸c nh©n cã h¹i - T¹o ccuéc sèng tinh thÇn tho¶i m¸i , vui vÎ - Lùa chän cho m×nh 1 h×nh thøc rÌn luyÖn phï hîp - Cần rèn luyện thờng xuyên để nâng dần sức chịu đựng của tim mạch và cơ thể ch¬ng 4 : h« hÊp Câu 1 : Hô hấp có vai trò quan trọng nh thế nào ? Hô hấp gồm những giai độn chủ yếu nào ? - H« hÊp lµ qu¸ tr×nh kh«ng ngõng cung cÊp o xi cho c¸c tÕ bµo c¬ thÓ vµ th¶i khÝ cacbon nic ra ngoµi c¬ thÓ - Hô hấp gồm 3 giai đoạn : Sự thở , trao đổi khí ở phổi , trao đổi khí ở tế bào - Vai trò của hệ hô hấp : nhờ hô hấp mà o xi đợc lấy vào để o xi hoá các hợp chất hữu cơ tạo ra năng lợng cần cho mọi hoạt động sống của cơ thể Câu 2 : Nêu cấu tạo của hệ hô hấp và chức năng của đờng dẫn khí và hai lá phổi 1 . CÊu t¹o hÖ h« hÊp gåm : Mòi , thanh qu¶n , khÝ qu¶n , phÕ qu¶n , hai l¸ phæi 2 . Chøc n¨ng : - §êng dÉn khÝ : dÉn khÝ vµo vµ ra , ng¨n bôi , lµm Êm , lµm Èm kh«ng khÝ vµ diÖt vi khuÈn b¶o vÖ phæi - Phổi : thực hiện trao đổi khí giữa cơ thể và môi trờng ngoài \ Câu 3 : Nêu đặc điểm cấu tạo của các cơ quan trong hệ hô hấp phù hợp với chức năng của chúng - Làm ẩm không khí là do lớp niêm mạc tiết chất nhầy lót bên trong đờng dẫn khí - Làm ấm không khí do lớp mao mạch dày đặc , căng máu và ấm nóng dới lớp niêm mạc đặc biệt ở mũi , phế quản - Tham gai b¶o vÖ phæi : + L«ng mòi gi÷ lai c¸c h¹t bôi lín , chÊt nhÇy do niªm m¹c tiÕt ra gi÷ l¹i c¸c h¹t bôi nhá, líp l«ng rung quÐt chóng ra khái khÝ qu¶n + Nắp thanh quản đậy kín đờng hô hấp cho thức ăn khỏi lọt vào khi nuốt + Các tế bào limphô ở các hạch amiđan , V.A tiết ra các kháng thể để vô hiệu hoá các tác nh©n g©y bÖnh - Phæi lµm t¨ng bÒ mÆt trao dæi khÝ : + Bao bäc phæi cã hai líp mµng , líp ngoµi dÝnh víi lång ngùc , líp trong dÝnh víi phæi , gi÷a hai líp cã chÊt dÞch + Có tới đến 700 - 800 triệu phế nang tạo lên phổi Câu 4 : Thế nào là nhịp hô hấp ? Sự thay đổi thể tích lồng ngực khi hít vào thở ra là do yếu tố nµo ? 1 . Cứ 1 lần hít vào và 1 lần thở ra đợc coi là 1 cử động hô hấp . Số cử động hô hấp trong 1 phót lµ nhÞp h« hÊp 2 . Lµm t¨ng thÓ tÝch lång khi hÝt vµo lµ do : + Cơ liên sờn ngoài co làm tập hợp xơng ức và xơng sờn có điểm tựa linh động với cột sống sẽ cử động theo 2 hớng lên trên và ra hai bên làm lồng ngực mở rộng + C¬ hoµnh co lµm lång ngùc më réng thªm vÒ phÝa díi Ðp xuèng khoang bông 3 .Lµm gi¶m thÓ tÝch lång ngùc khi thë ra - cơ liên sờn ngoai dãn , các xơng sờn đợc hạ xuống , cơ hoành dãn làm lồng ngực thu nhá Câu 5 : Dung tích sống là gì ? quá trình luyện tập để tăng dung tích sống phụ thuộc vào cá c yếu tè nµo ? ý nghÜa cña thë s©u 1 . Dung tÝch sèng lµ thÓ tÝch kh«ng khÝ lín nhÊt mµ mét c¬ thÓ cã thÓ hÝt vµo vµ thë ra 2 . Dung tÝch sèng phô thuéc vµo tæng dung tÝch phæi vµ dung tÝch khÝ c¹nh - Dung tÝch phæi phô thuéc vµo dung tÝch lång ngùc , mµ dung tÝch lång ngùc phô thuéc vµo løa tuæi , giíi tÝnh - Dung tÝch khÝ cËn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng co tèi ®a cña c¬ thë ra ,c¸c c¬ nµy ph¶i luyÖn tËp tõ bÐ -6-.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> 3 . ý nghĩa của thở sâu : lấy vào lợng khí o xi nhiều để cung cấp cho cơ thể và thỉa ra nhiÒu khÝ cacbonic vµ khÝ cËn cã h¹i cho c¬ thÓ Câu 6 : Trình bày cơ chế của sự trao đổi khí ở phổi và trao đổi khí ở tế bào ? Nêu mối quan hệ ở giữa trao đổi khí ở phổi và tế bào 1 . Trao đổi khí ở phổi ; + Lồng độ o xi trong phế nang cao hơn trong mao mạch máu nên o xi khuếch tán từ kh«ng khÝ phÕ nag vµo m¸u + Lồng độ cacbonic trong máu mao mạch cao hơn trong không khí phế nang nên cacbonic khuÕch t¸n tõ m¸u vµo phÕ nang 2 . Trao đổi khí ở tế bào : - O xi khuÕch t¸n tõ m¸uvµo tÕ bµo - Cacbonic tõ tÕ bµo vµo m¸u 3 . Mối quan hệ giữa trao đổi khí ở phổi và tế bào: o xi ở tế bào thúc đẩy sự trao đổi khí ở phổi , sự trao đổi khí ở phổi tạo điều kiện trao đổi khí ở tế bào Câu 7 :Nêu các tác nhân gây bệnh cho đờng hô hấp ? Các bệnh chính của cơ quan hô hấp ? Các biÖn ph¸p b¶o vÖ hÖ h« hÊp ? T¸c h¹i cña thuèc l¸ ? 1 . C¸c bÖnh chÝnh cña c¬ quan h« hÊp lµ : Viªm phÕ qu¶n , lao phæi , ung th phæi ... 2 . Các tác nhân gây bệnh : bụi , các chất độc ( nicotin ) các khí độc ,các vi sinh vật gây bệnh 3 . C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ hÖ h« hÊp : - X©y dùng moi trêng trong s¹ch : trång nhiÒu c©y xanh - Kh«ng x¶ r¸c bõa b·i - Kh«ng hót thuèc l¸ - Đeo khẩu trang khi laom động ở những nơi co nhiều bụi - Cần tích cực rèn luyện để có một hệ hô hấp khoẻ mạnh bằng cách luyện tập thể dục thể thao kÕt hîp víi thë s©u vµ luyÖn tËp võa søc , rÌn luyÖnmtõ tõ 4 .Tác hại của thuốc lá : khói thuốc lá chứa nhiều chất độc và có hại cho hệ hô hấp + KhÝ CO : chiÕm chç cña o xi trong hång cÇu , lµm cho c¬ thÓ ë tr¹ng th¸i thiÕu o xi + Khí NOx : gây viêm , sng lớp niêm mạc , cản trở trao đổi khí , có thể gây chết ở liều cao + Nic«tin : Lµm tª liÖt líp l«ng rung trong phÕ qu¶n , gi¶m hiÖu qu¶ läc s¹ch kh«ng khÝ , cã thÓ g©y ung th C©u 8 : Trång c©y xanh cã lîi g× trong viÖc lµm s¹ch kh«ng khÝ quanh ta ? - C©y xanh quang hîp lÊy cacbonic gi¶i phãng o xi lµm cho kh«ng khÝ trong s¹ch - C©y xanh chèng bui bÈn ,diÖt mét sè vi khuÈn - Nhờ sự thoát hơi nớc của ây xanh mà không khí đợc mat mẻ - Cây xanh òn có tác dụng chắn gió , chắn bụi , che nắng ( điều hoà không khí , nhiệt độ ) ch¬ng 5 : tiªu hãa Câu 1 : Các chất trong thức ăn đợc phân hoá nh thế nào ? Đặc diểm của mỗi nhóm , các hoạt động tiêu hoá ? Vai trò của tiêu hoá đối với cơ thể ngời là gì ? 1 . C¸c chÊt trong thøc ¨n : - ChÊt h÷u c¬ : Glu xÝt , Li pÝt , Pr«tªin , AxÝtnuclªic,Vi tamin - ChÊt voo c¬ : níc vµ muèi kho¸ng 2 . Qúa trình tiêu hoá gồm : các hoạt động : ăn và uống , đẩy thức ăn vào ống tiêu hoá , tiêu hoá thøc ¨n ,hÊp thô chÊt dinh dìng vµ th¶i ph©n 3 .Vai trò của tiêu hoá : Là biến đổi thức ăn thành chất dinh dỡng mà cơ thể có thể háp thu đợc qua thµnh ruét vµ th¶i bá c¸ chÊt thõa ra ngoµi c¬ thÓ Câu 2 :Nêu câu tạo của khoang miệng và các hoạt động bién đổi thức ăn ở khoang miệng 1 . CÊu t¹o ; r¨ng , lìi , c¬ m«i , c¬ m¸ , tuyÕn níc bät 2. C ác hoạt động biến đổi : - Biến đổi lý học : tiết nớc bọt , nhai , đảo trộn thức ăn , tạo viên thức ăn  nhiễm , thấm đẫm nớc bọt ,tạo viên vừa để nuốt - Biến đổi hoá học : tiết enzin amilaza  1 phần tinh bột chín đợc enzin amilaza biến đổi thành đờng mantôzơ Câu 3 : a, Khi ta ăn cháo hoặc uống sữa các loại thức ăn nào dợc biến đổi ở khoang miệng ? - Với cháo : thấm 1 ít nớc bọt , 1 phần tinh bột trong cháo đợc enzin amilaza biến đổi thành đờng mant«z¬ - Víi s÷a : thÊm 1 Ýt níc bät , sù tiªu ho¸ ho¸ häc kh«ng x¶y ra v× thµnh phÇn ho¸ häc cña s÷a lµ prôtêin và đờng đôi và đờng đơn b, Gi¶i thÝch nghÜa ®en vÒ mÆt sinh häc cña c©u thµnh ng÷ : ‘nhai kÜ no l©u ‘ - Nhai kĩ no lâu là khi nhai càng kĩ thì hiệu suất tiêu hoá càng cao, cơ thể hấp thụ đợc nhiều chất dinh dìng h¬n nªn no l©u h¬n -7-.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Câu 4 : Nêu cấu tạo của dạ dày ? Các hoạt động tiêu hoá của dạ dày ? Sau tiêu hoá ở dạ dày thì còn những loại chất nào cần đợc tiêu hoá tiếp 1 . cÊu t¹o cña d¹ dµy: -D¹ dµy h×nh tói th¾t hai ®Çu , dung tÝch 3 lÝt - Thµnh d¹ dµy cã 4 líp: Líp mµng bäc bªn ngoµi , líp c¬ , líp díi niªm m¹c vµ líp niªm m¹c trong cïng - Líp c¬ dµy khoÎ - Líp niªm m¹c co nhiÒu tuyÕt tiÕt dÞch vÞ 2 .Các hoạt động tiêu hoá ở dạ dày : - Biến đổi lí học : sự tiết dịch vị , sự co bóp của dạ dày  hoà loãng thức ăn ,làm mềm nhiễm thức ăn cho thấm đều dịch vị - Biến đổi hoá học : enzinpep sin phân cắt protêinchuỗi dài thành chuỗi ngắn gồm 3 - 10 a xit amin 3 . Sau tiêu hoá ở dạ dày còn : Lipít, prôtêin,glu xít cần đợ tiêu hoá tiếp Câu 5 : Nêu cấu tạo của ruột non và các hoạt động tiêu hoá ở ruột non ? Một ngời bị triệu chøng thiÕu a xÝt trong d¹ dµy th× sù tiªu ho¸ ë ruét non cã thÓ thÕ nµo ? 1 . CÊu t¹o cña ruét non : - Ruét non còng cã cÊu taä 4 líp : líp mµng bªn ngoµi ,líp c¬ ,líp niªm m¹c ,líp niªm m¹c trong cïng ( nhng máng h¬n d¹ dµy ) - Líp c¬ chØ gåm c¬ däc vµ c¬ vßng - Líp niªm m¹c cña ruét non : ( sau t¸ trµng ) chøa nhiÒu tuýet ruét tiÕt dÞch ruét vµ c¸c tÕ bµo tiÕt chÊt nhÇy 2 . Các hoạt động tiêu hoá ở ruột non : Nhờ tác dụng của enzin và dịch mật - Tinh bột  Đờng đơn - Pr«tªin  a xÝt amin - LipÝt  a xÝt bÐo vµ Glixerin 3 . Nếu thiếu a xít trong dạ dày : môn vị thiếu tín hiệu đóng nên thức ăn qua môn vị xuống ruột non liên tục và nhanh hơn, thức ăn sẽ không đủ thời gian ngấm đều dịch tiêu hoá của ruuét non nªn hiÖu qu¶ tiªu ho¸ sÏ thÊp Câu 6 : Nêu đặc điểm cấu tạo của ruột phù hợp chức năng hấp thụ các chất dinh dỡng ? Các con đờng vận chuyển chất dinh dỡng ? Vai trò của gan ? Vai trò của ruột già ? 1 .§Æc ®iÓm cÊu t¹o cña ruét phï hîp chøc n¨ng hÊp thô c¸c chÊt dinh dìng lµ : - Ruột dài 2,8 m đến 3 m - Niªm m¹c cã nhiÒu nÕp gÊp víi c¸c l«ng ruét vµ l«ng ruét cùc nhá - Có mạng mao mạnh máu và bạch huyết dày đặc - Tổng diện tích bề mặt bên trong của ruột non đạt 400 - 500 m2  Lµm t¨ng diÖn tÝch bÒ mÆt vµ kh¶ n¨ng hÊp thô cña ruét non 2 . Có hai con đờng vận chuyển các chất : - Theo đờng máu : Đờng ,a xít béo và gli xêzin , a xít amin ,các vitamin tan trong nớc , các muèi kho¸ng , níc - Theo đờng bạch huyết : lipít , các vitamin trong dầu ( A,D,E,K ) 3 . Vai trò của gan : tiết mật , tham gia điều hoà nồng độ các chất dinh dỡng trong máu đợc ổn định , đồng thời khử các chất độc có hại với cơ thể 4 . Vai trß cña ruét giµ : hÊp thô c¸c chÊt cÇn thiÕt cho c¬ thÓ vµ th¶i ph©n Câu 7 : Kể tên một số bệnh về đờng tiêu hoá thờng gặp ? Nêu các tác nhân gây bệnh cho đờng tiêu hoá , đề ra các biện pháp phòng tránh phù hợp ? 1 . Một số bệnh về đờng tiêu hoá thờng gặp : Viêm loét dạ dày , viêm loét ruột , giun gây tắc ruét , t¾ mËt , s©u r¨ng ... 2 . Các tác nhân gây bệnh cho đờng tiêu hoá - Vi sinh vËt : vi rót , vi khuÈn , giun s¸n - Các chất độc hại trong thức ăn đồ uống -Chế độ ăn uống : + Ăn uống không đúng cách + KhÈu phÇn ¨n kh«ng hîp lÝ 3 . C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ hÖ tiªu ho¸ vµ c¸c thãi quen ¨n uèng khoa häc : - ¡n uèng hîp vÖ sinh -KhÈu phÇn ¨n hîp lÝ - Ăn uống đúng cách - Vệ sinh răng miệng đúng cách Câu 8 : Thử thiết lập kế hoạch để hình thành 1 thói quen ăn khoa học mà em cha có ? - Trong c¸c thãi quen ¨n uèng khoa häc em cha cã thãi quen ¨n uèng hîp vÖ sinh -8-.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Em thö thiÕt lËp thãi quen ¨n uèng hîp vÖ sinh: + Ăn thức ăn nấu chín , uống nớc đã đun sôi + Rau sống và các thức ăn tơi cần đợc rửa sạch + Kh«ng ¨n thøc ¨n «i thiu + Không để ruồi nhặng đậu vào thức ăn chơng 6 : trao đổi chất và năng lợng Câu 1 : Trao đổi chất là gì ? Phân biệt trao đổi chất ở cấp độ cơ thể và cấp độ tế bào ? Trao đổi chất là sự trao đổi vật chất giữa cơ thể và môi trờng ở hai cấp độ - Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể : Là quá trình cơ thể tiếp nhận từ môi trờng ngoài thức ăn , o xi và thải ra môi trờng các sản phẩm bài tiết , khí cacbonic do sự hoạt động của các hệ cơ quan tiêu hoá , hô hấp , bài tiết . Trong cơ thể thức ăn đợc biến đổi thành các chất dinh dỡng đơn giản có thể đợc hấp thụ vào máu - Trao đổi chất ở cấp độ tế bào : Là quá trình trao đổi vật chất giữa tế bào và moi trờng trong ( máu , nớc mô ) . Máu đem chất dinh dỡng đã đợc hấp thụvà o xi cung cấp cho tế bào , đồng thêi nhËn tõ tÕ bµo c¸c s¶n phÈm cña bµi tiÕt vµ khÝ cacbonic ®a tíi c¸c hÖ c¬ quan bµi tiÕt vµ hô hấp để từ đó thải ra môi trờng ngoài qua hoạt động trao đổi chất ở cấp độ cơ thể C©u 2 : Tr×nh bµy sù chuyÓn ho¸ vËt chÊt vµ n¨ng lîng trong tÕ bµo ? Nªu râ mãi quan hÖ giữa trao đổi chất và chuyển hoá 1 . Sự chuyển hoá vật chất và năng lợng trong tế bào gồm hai quá trình đồng hoá và dị hoá + Đồng hoá : Là quá trình tổng hợp các chất đơn giản thành chất đặc trng của tế bào đảm bảo cho tế bào tồn tại và phát triển đồng thời tích luỹ năng lợng trong các sản phẩm đợc tổng hîp + Dị hoá : Là quá trình phân giải các chất phức tạp có trong tế bào thành các chát đơn giản đồng thời giải phóng năng lợng cung cấp cho hoạt động của tế bào ( đẻ sinh công , để tổng hợp chất mới , sinh nhiệt , bù nhiệt đã mất ) 2 . Trao đổi chất và chuyển hoá : Là một chuỗi họt động có mối quan hệ mật thiết với nhau . Trao đổi chất giữacơ thể với môi trờng ngoài tạo điều kiện cho tế bào trao đổi chất với môi trờng trong. Quá trình biến đổi vật chất trong tế bào chính là hoạt động chuyển hoá . Vật chất lấy từ quá trình trao đổi đợc tổng hợp thành sản phẩm của tế bào và tích luỹ năng lợng . Hoạt động dị hoá sẽ giải phóng năng lợng cung cấp cho hoạt động sống của tế bào , đồng thời các sản phẩm của bài tiết sẽ đợc thải ra ngoài nhờ hoạt động trao đổi chất Câu 3 : Vì sao nói : ‘Trao đổi chất là đặc tính cơ bản của sự sống ?’ Vì : Mọi hoạt động của sự sống đều cần năng lợng . Nếu không có sự trao đổi chất thì không có sự chuyển hoá và không có năng lợng cung cấp cho hoạt động sống Do đó tế bào nói riêng và cơ thể nói chung chỉ có thể tồn tại và phát triển khi đợc thờng xuyên trao đổi chất với môi trờng C©u 4 : Th©n nhiÖt lµ g× ? Cho vÝ dô vÒ c¬ chÕ ®iÒu hoµ vµ gi¶i thÝch ? ( C©u hái phô : Chøng minh rằng tại sao khi lao động nặng , đi trong trời nắng  mặt đỏ , đi trong trời lạnh thì mặt l¹i t¸i ) - Thân nhiệt là nhiệt độ của cơ thể . Ngời bình thờng , thân nhiệt giữ ổn định ở mức 370C ( dao độngkhông quá 0,5 0C ) . Để đảm bảo thân nhiệt ổn định , cơ thể có các cơ chế điều hoà giữ ssinh nhiÖt vµ to¶ nhiÖt VD : Khi lao động nặng cơ thể tăng cờng dị hoá , do đó nhiệt sinh ra nhiều . Vì vậy , cơ thể tăng cờng hô hấp , dãn mạch máu dới da , tăng tiết mồ hôi ... để tăng cờng toả nhiệt đảm bảo cân bằng giữa sinh nhiệt và toả nhiệt đợc thực hiện nhờ sự chỉ đạo của hệ thần kinh bằng hình thức phản xạ . Còn khi đi trong trời lạnh thì giảm quá trình trao đổi chất , mạch máu dới da co lại , hạn chế tiết mồ hôi để giảm toả nhiệt đảm bảo cân bằng giữ sinh nhiệt và toả nhiệt Câu 5 : Phân biệt sự khác nhau giữa đồng hoá và dị hoá ? Nêu mối quan hệ giữa đồng hoá và dÞ ho¸ ? 1 . - Đồng hoá là quá trình tổng hợp từ các nguyên liệu đơn giản sẵn có trong tế bào nên những chất đặc trng của tế bào và tích luỹ năng lơng trong các liên kết hoá học - Dị hoá là quá trình phân giải các chất đợc tích luỹ trong các quá trình đồng hoá thành các chất đơn giản, bẻ gãy các liên kết hoá học để giải phóng năng lợng cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào 2 . Mối quan hệ : Đồng hoá và dị hoá đối lập mâu thuẫn nhau nhng thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau . Sản phẩm của đồng hoá là nguyên liệu cho dị hoá , dị hoá giải phóng năng lợng cung cấp cho hoạt động đồng hoá. -9-.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>