Tài liệu Bệnh Alzheimer (Phần 1) doc

Bệnh Alzheimer
(Phần 1)

Bệnh Alzheimer là gì?
Bệnh Alzheimer là một bệnh lý não tiến triển được đặc trưng bởi sự suy giảm
trí nhớ và tình trạng rối loạn ít nhất một hoạt động có ý thức khác (ví dụ như ngôn ngữ
hoặc khả năng nhận thức thực tại). Rất nhiều nhà khoa học tin rằng nguyên nhân của
bệnh là do sự tăng sản xuất hoặc tích tụ của một protein đặc biệt (protein bêta-
amyloid) làm chết tế bào thần kinh. Tiếp đến, sự mất những tế bào thần kinh của
những vùng não quan trọng làm thiếu hụt các chất trung gian dẫn truyền thần kinh đó
là những chất hoá học mang các thông tin của não.
Bệnh Alzheimer không phải là một giai đoạn bình thường trong tiến trình lão
hóa và vì vậy không phải là điều không thể tránh khỏi ở tuổi già. Ðúng hơn, đây là một
trong những rối loạn về tâm thần vốn là một nhóm bệnh ở não gây ra sự mất các chức
năng vận động và ý thức.
Những ai sẽ mắc bệnh Alzheimer ?
Yếu tố nguy cơ chính của bệnh là tuổi càng cao. Tần xuất của bệnh Alzheimer
tiếp tục tăng cao khi dân số già đi. 10%số người trên 65 tuổi mắc bệnh Alzheimer còn
đối với trên 85 tuổi thì con số đó là 50%. Theo dự đoán thì tới trước năm 2050 sẽ có
14 triệu người mắc bệnh này. Cũng có những yếu tố nguy cơ về gen đối với bệnh
Alzheimer.
Trong một số trường hợp, việc có nhiều thành viên trong gia đình bị Alzheimer
cho thấy rằng yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến việc phát triển của bệnh. Ðã xác
định được nền tảng gen thông qua những phát hiện về sự đột biến ở một vài gen gây
bệnh Alzheimer ở một nhóm nhỏ các gia đình có tần suất bệnh cao trong độ tuổi tương
đối sớm (bắt đầu trước 50 tuổi). Ðối với những nhóm gia đình khác có tần suất mắc
bệnh ở độ tuổi trễ hơn thì một vài chứng cứ cho thấy có liên quan đến nhiễm sắc thể số
19.
Các nghiên cứu về tuổi già và bệnh tâm thần trong dân số chung đã xác định
được có ba loại : nhóm người không bị bệnh tâm thần phân liệt, nhóm người bị bệnh
tâm thần phân liệt, và một nhóm không thể phân loại vì mặc dù họ có sự suy giảm về

nhận thức (khả năng suy nghĩ, trí nhớ) nhưng không đủ các tiêu chuẩn để chẩn đoán
bệnh.
Những triệu chứng của Alzheimer.
Bệnh Alzheimer khởi phát chậm và từ từ. Tuy nhiên, theo thời gian, bệnh sẽ
tiến triển nặng hơn. Trong các triệu chứng xuất hiện tăng dần thì không triệu chứng
nào đặc hiệu cho bệnh ở các giai đoạn khác nhau. Do đó, điều quan trọng là phải đánh
giá kỹ lưỡng những thay đổi đáng ngờ trước khi bệnh biểu hiện quá rõ ràng.
10 dấu hiệu báo động của Alzheimer.
Hiệp hội Alzheimer đã phát triển một danh sách các dấu hiệu báo động bao
gồm các triệu chứng thường gặp của bệnh. Những người có một vài triệu chứng này
nên đi khám bác sĩ để được đánh giá đầy đủ.
Mất trí nhớ làm ảnh hưởng đến quá trình công tác.
Gặp khó khăn trong thực hiện các thao tác quen thuộc.
Có những vấn đề trong sử dụng ngôn ngữ.
Mất định hướng về thời gian và không gian.
Khả năng suy nghĩ bị giảm hoặc kém.
Gặp rắc rối với các vấn đề mang tính trừu tượng.
Hay để quên đồ đạc.
Những thay đổi về cảm xúc, hành vi.
Thay đổi nhân cách.
Trở nên trì trệ.
Những vấn đề về trí nhớ, đặc biệt là đối với loại trí nhớ tức thời hoặc trí nhớ
ngắn hạn, thường là biểu hiện sớm của bệnh Alzheimer. Ví dụ bệnh nhân có thể rất
nhiều lần quên tắt bàn ủi hoặc không thể nhớ được loại thuốc vừa dùng buổi sáng.
Những thay đổi nhẹ về nhân cách như hơi khó tính, hoặc thờ ơ và có khuynh hướng
cách ly khỏi cộng đồng cũng có thể xảy ra trong giai đoạn sớm này.
Khi bệnh tiến triển, những vấn đề về khả năng trừu tượng hoặc vận dụng trí óc
xuất hiện. Bệnh nhân bắt đầu gặp khó khăn về con số khi cầm những hóa đơn, về ý
nghĩa của những gì đang đọc hay khi lên kế hoạch làm việc trong ngày. Những rối
loạn nặng hơn về hành vi, bộ dạng cũng có thể bắt gặp ở giai đoạn này như kích động,

bức rứt, hay gây gỗ và ăn mặc kỳ lạ.
Ở giai đoạn trễ hơn, người bệnh trở nên lú lẫn, mất định hướng về thời gian,
quên đường về nhà hoặc không thể gọi tên chính xác địa điểm mình đang tham quan.
Cuối cùng, bệnh nhân có thể đi lang thang, khó bắt chuyện, vô cảm, tâm tính bất
thường, bất hợp tác và tiêu tiểu không tự chủ. Trong trường hợp nặng nhất, người bệnh
hoàn toàn không có khả năng tự chăm sóc bản thân. Tử vong xảy ra sau đó có lẽ do
viêm phổi hoặc vì những vấn đề phát sinh khi tình trạng sức khỏe sa sút trầm trọng.
Một diễn tiến trung bình của bệnh từ lúc phát hiện đến khi tử vong kéo dài khoảng 6-8
năm, nhưng cũng có thể thay đổi trong khoảng dưới 2 đến trên 20 năm. Những người
mắc bệnh khi lớn tuổi có thể chết vì các bệnh khác (như suy tim) trước khi Alzheimer
tiến triển đến giai đoạn cuối.
Sa sút trí tuệ thể nhẹ.
Trong những năm gần đây, mọi chú ý được đổ dồn vào giai đoạn suy giảm nhận
thức, một sự chuyển tiếp giữa quá trình lão hoá bình thường với biểu hiện sớm của
Alzheimer. Ðây được xem như là một thể nhẹ của bệnh. Những người rơi vào tình
trạng này có các vấn đề về khả năng ghi nhớ nhưng các mặt khác vẫn hoạt động tốt.
Những tiêu chuẩn cho chẩn đoán "sa sút trí tuệ thức nhẹ" bao gồm:
Những than phiền về khả năng ghi nhớ, đặc biệt khi được khẳng định bởi một
thành viên trong gia đình.
Hay quên công việc.
Khả năng suy luận nhìn chung bình thường.
Các sinh hoạt hàng ngày vẫn duy trì bình thường.
Tầm quan trọng của việc phát hiện sớm và khả năng điều trị "sa sút trí tuệ thể
nhẹ" giúp ích rất nhiều trong việc làm giảm tốc độ tiến triển lên Alzheimer. Một vài
nghiên cứu gần đây đang tập trung vào vấn đề này cũng như đã ước lượng được nguy
cơ tiến triển từ "sa sút trí tuệ thể nhẹ" lên Alzheimer là khoảng từ 6% đến 25% mỗi
năm. Ðiều này nghĩa là khoảng 6% đến 25% những người mắc phải tình trạng trên sẽ
tiến triển lên Alzheimer vào năm nào sau đó. Nên phát hiện và theo dõi tốc độ suy
giảm về chức năng và sự nhận thức ở những bệnh nhân rơi vào tình trạng trên vì họ có
nguy cơ cao dẫn tới tâm thần phân liệt sau đó.