Tài liệu Bệnh Alzheimer (Phần cuối) pptx

Bệnh Alzheimer
(Phần cuối)

Tiên lượng của bệnh nhân Alzheimer như thế nào ?
Mặc dù những thay đổi miêu tả ở trên điển hình cho các triệu chứng chung của
Alzheimer, các biểu hiện đặc hiệu này có thể thay đổi đáng kể ở các bệnh nhân khác
nhau theo mức độ diễn tiến và độ nặng của bệnh. Thật vậy, hầu hết người bị
Alzheimer vẫn có thể sinh hoạt trong một mức độ chấp nhận được và có thể được giữ
lại ở nhà rất lâu trong quá trình diễn tiến của bệnh. Hơn nữa, dù cho bệnh diễn tiến khá
xa thì người bệnh vẫn có khả năng trao đổi tình cảm, chia xẻ các mối quan hệ thân mật
và tham gia vào các hoạt động có ý nghĩa của gia đình và bè bạn.
Một bệnh nhân Alzheimer có thể không còn khả năng làm toán, nhưng vẫn có
thể đọc một cuốn tạp chí với sự cảm nhận về thời gian trôi qua. Việc chơi đàn piano có
thể là quá sức với sai sót ngày càng nhiều, nhưng họ vẫn có thể hài lòng với việc hát
cùng mọi người. Có thể từ bỏ chơi cờ những vẫn còn thích thú đối với tennis. Do vậy
dù cho có những lúc bực tức trong sinh hoạt của bệnh nhân và gia đình thì vẫn có
nhiều dịp mối quan hệ là rất tốt đẹp. Khó khăn, thất vọng, thân thiện, giận dữ, gần gũi,
buồn bã và toại nguyện là tất cả những kinh nghiệm có thể gặp ở những người chăm
sóc, giúp đỡ bệnh nhân Alzheimer.
Những phản ứng và khả năng đối diện với căn bệnh của mỗi người có thể thay
đổi và phụ thuộc vào những yếu tố như cá tính, các tác động của môi trường xung
quanh. Trầm cảm, bồn chồn, hoang tưởng có thể đi kèm hoặc là hậu quả của bệnh
nhưng chúng thường được cải thiện khi điều trị thích hợp. Mặc dù vẫn chưa chữa khỏi
hẳn Alzheimer, các điều trị hiện nay đã làm giảm rất nhiều các triệu chứng cho người
bệnh. Một vài người chỉ kéo dài bệnh được 5 năm, trong khi những người khác có thể
kéo dài tới 20 năm. Nhiễm trùng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu của bệnh nhân
Alzheimer.
Các cách điều trị và kiểm soát Alzheimer hiện có.
Ðiều trị Alzheimer bao gồm phương pháp dùng thuốc và không dùng thuốc.
Những hướng điều trị nhằm thay đổi các diễn tiến cơ bản của bệnh (làm chậm hoặc
phục hồi) vẫn còn gặp rất nhiều thất bại. Những thuốc phục hồi sự giảm sút hoặc mất

chức năng của các chất trung gian dẫn truyền thần kinh như thuốc ức chế
cholinesterase đang cho thấy là cải thiện được triệu chứng. Cuối cùng, đang có sẵn các
thuốc điều trị biểu hiện tâm thần của bệnh Alzheimer.
Người ta đang thử nghiệm nhiều loại thuốc khác làm giảm diễn tiến của bệnh
như gingko biloba, thuốc kháng viêm, prednisone. Tuy nhiên, vẫn chưa có bằng chứng
đầy đủ ủng hộ cho việc sử dụng các thuốc trên. Không nên cho dùng thường qui
estrogen để điều trị Alzheimer.
Thuốc ức chế Cholinesterase(ChEIs)
ChEIs là loại thuốc duy nhất được công nhận cho phép điều trị bệnh Alzheimer.
Chúng là những thuốc làm phục hồi sự giảm sút, mất chức năng của các chất trung
gian dẫn truyền thần kinh. Thuốc ngăn cản tác dụng của một enzym ức chế hoạt động
của chất trung gian dẫn truyền thần kinh. Do đó, khi dùng ChEIs sẽ giải phóng thêm
nhiều chất hoá học chuyên chở các thông tin thần kinh trong não.
Có 4 loại ChEIs đang được chấp nhận: tacrine(Cognex), donepezil
hydrochloride (Aricept), rivastigmine và galantimine. Hiệu quả điều trị rõ rệt của
thuốc đã được chứng minh khi đem nghiên cứu so sánh với các giả dược. Tuy nhiên,
cho dù điều trị thì cuối cùng bệnh cũng tiếp tục diễn tiến và hiệu quả điều trị chung
trên chức năng tâm thần vẫn còn hạn chế.
ChEIs có nhiều tác động lên các mặt trong đời sống hàng ngày. Người ta vẫn
chưa làm những thử nghiệm so sánh giữa các cá thể để đánh giá tác dụng của ChEIs.
Các dữ liệu hiện có không cho thấy sự khác biệt đáng kể nào về tác dụng của các loại
ChEIs mặc dù các tác dụng phụ có thể khác nhau chút đỉnh.
Các tác dụng phụ của ChEIs liên quan chủ yếu lên hệ tiêu hóa bao gồm nôn ói,
vọp bẽ và tiêu chảy. Tacrine là thuốc duy nhất gây độc cho gan và cần phải theo dõi
máu sát sao khi dùng, bao gồm kiềm tra chức năng gan mỗi tuần trong giai đoạn tăng
liều và trong mỗi 3 tháng sau đó. Rivastigmine thì liên quan đến sụt cân và vì vậy cần
theo dõi trọng lượng bệnh nhân khi dùng thuốc.

Việc xuất hiện tác dụng phụ khi dùng ChEIs liên quan đến liều lượng dùng. Vì
vậy các bác sĩ cần phải tăng liều từ từ và gián đoạn cho tới khi đạt được liều điều trị tốt

nhất. Nên kéo dài khoảng cách giữa 2 lần tăng liều hoặc kèm theo giảm mức tăng nếu
xảy ra tác dụng phụ. Khoảng 75%-90% bệnh nhân sẽ kháng với liều điều trị của
ChEIs.
Ðiều trị khởi đầu, duy trì và kết thúc.
Nên điều trị bằng ChEIs tại thời điểm chẩn đoán xác định được bệnh
Alzheimer. Nói một cách khác thì không nên trì hoãn việc điều trị cho tới khi xảy ra
các biến chứng nặng. Có những bằng chứng cho thấy việc bắt đầu điều trị muộn đã
làm giảm hiệu quả tối đa của ChEIs. Nên duy trì điều trị từ 3 đến 5 năm cho tới khi
mức độ suy giảm trên lâm sàng quá nặng và tác dụng điều trị dường như không còn.
Những thử nghiệm điều trị bằng ChEIs ở các bệnh nhân Alzheimer trong các trại
dưỡng lão cho thấy những người bị tâm thần phân liệt chưa quá nặng vẫn có đáp ứng
về mặt trí tuệ và hành vi. Việc để người bệnh tâm thần phân liệt với mức độ không quá
nặng này vào nhà dưỡng lão hay phòng cấp cứu không phải là lý do để ngừng ChEIs.
Nên hạn chế tối đa việc ngưng điều trị bằng ChEIs. Có những chứng cớ cho thấy đáp
ứng đối với điều trị lại ChEIs sau một thời gian ngưng thuốc kém hơn hẳn so với lần
điều trị đầu tiên.
Khi có nghi ngờ về hiệu quả điều trị hay khi gia đình hoặc bác sĩ muốn ngưng
sử dụng ChEI thì nên theo dõi sát quá trình bỏ thuốc này. Có thể giảm 50% liều điều
trị mỗi 2 tuần. Bệnh nhân cần được theo dõi tại thời điểm giảm liều. Nếu có sự suy
giảm về trí tuệ, hành vi hay chức năng thì điều đó có nghĩa là thuốc vẫn còn tác dụng
và nên phục hồi lại liều điều trị trước đó.
Chưa có nghiên cứu kĩ về việc thay thế giữa các loại ChEIs. Không nên dùng
một lúc 2 loại ChEIs vì có thể có tác dụng phụ. Kinh nghiệm của các bác sĩ trên các
bệnh nhân khác nhau cho thấy một người nếu không đáp ứng với loại ChEIs này thì có
thể đáp ứng với loại khác.
Có một sự khác biệt lớn giữa các bệnh nhân về khả năng đáp ứng với thuốc và
người ta đang tích cực xem xét những yếu tố dự đoán trước sự khác biệt này. Những
bệnh nhân có điểm về tâm thần thấp thì có đáp ứng về mặt trí tuệ nhiều hơn, và những
bệnh nhân có các rối loạn về hành vi nặng cũng cho thấy có hiệu quả tốt hơn khi điều
trị bằng ChEIs.

Các thử nghiệm lâm sàng gần đây đang bắt đầu bao gồm các mặt đi kèm, ví dụ
như những hiệu quả thứ phát từ những người chăm sóc, việc trì hoãn vào nhà an
dưỡng, chi phí điều trị thuốc và các tác động lên chất lượng cuộc sống như là những
thước đo cho khả năng sử dụng ChEIs. Những nghiên cứu này có thể về sau ảnh
hưởng đến việc sử dụng ChEIs trong thực hành lâm sàng.
Ðiều trị các triệu chứng tâm thần.