Bệnh viêm não
Bệnh viêm não, theo nghĩa đen là tình trạng viêm ở não, nhưng nó thường
được nghĩ là viêm não do virus. Đây là căn bệnh ít gặp, chủ yếu là ở trẻ em, người
già và người có hệ miễn dịch yếu.
Tuy nhiên, đây lại là căn bệnh nguy hiểm do các triệu chứng bệnh thường
không rõ ràng.
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh
Các dấu hiệu nhẹ của viêm não thường gồm:
- Sốt
- Nhức đầu
- Kén ăn
- Mất năng lượng
- Có cảm giác bệnh nói chung
Ở những ca bệnh nặng hơn, các triệu chứng thường là sốt cao và có một số các
triệu chứng có liên quan đến hệ thần kinh trung ương, gồm:
- Nhức đầu dữ dội
- Nôn mửa
- Nhầm lẫn
- Mất phương hướng
- Thay đổi tính tình
- Co giật (tai biến ngập máu)
- Gặp các vấn đề về nói hay nghe
- Ảo giác
- Mất trí nhớ
- Tình trạng ngủ lơ mơ
- Hôn mê
Ở trẻ sơ sinh, các triệu chứng trên khó phát hiện hơn, nhưng cũng có những dấu
hiệu quan trọng có thể nhận thấy, bao gồm:
- Nôn mửa
- Thóp đầu phình lên
- Khóc không ngừng hoặc rất khó đụng vào người trẻ
Do viêm não có thể đi kèm với các bệnh do virus, nên các dấu hiệu và triệu
chứng đặc trưng của bệnh có thể được dự báo sớm hơn. Nhưng thường thì bệnh xuất
hiện mà không có dấu hiệu cảnh báo.
Nguyên nhân gây bệnh
Do viêm não có thể bị gây ra bởi nhiều mầm bệnh nên quá trình nhiễm bệnh có
thể do nhiều con đường khác nhau.
Trong số nhiều loại virus khác nhau gây viêm não, loại nguy hiểm nhất và
thường gặp nhất là virus gây giộp da không đau (HSV). Đây là virus giống virus gây
bệnh hecpet môi xung quanh miệng, nhưng khi tấn công vào não, nó có thể gây tử
vong ở một nửa trẻ sơ sinh bị nhiễm bệnh và 78% ở những trẻ mới sinh. May thay,
viêm não do HSV ít khi gặp.
Một số dạng của viêm não là do côn trùng lây nhiễm. Bệnh Lyme do bọ chét
lây truyền cũng có thể dẫn đến viêm não: bệnh xảy ra khi bệnh Lyme kết hợp với bệnh
dại có thể lây qua bọ chét và các động vật khác.
Muỗi cũng có thể là tác nhân truyền nhiều loại virus gây viêm não, trong đó có
viêm não West Nile, viêm não St. Louis và viêm não Western Equine.
Các dạng nhẹ hơn của viêm não có thể theo sau hoặc đi kèm với bệnh hay gặp ở
trẻ nhỏ, như sởi, quai bị, thủy đậu, rubella. Các virus như thủy đậu lây lan chủ yếu qua
chất dịch từ mũi và họng, thường trong lúc ho hay hắt hơi.
Ít phổ biến hơn, viêm não có thể do nhiễm khuẩn, như viêm màng não do vi
khuẩn, hoặc có thể kết hợp với các bệnh truyền nhiễm khác như bệnh dại hay giang
mai.
Các ký sinh như toxoplasmosis cũng có thể gây viêm não ở người có hệ miễn
dịch yếu.
Bệnh lây nhiễm như thế nào?
Bệnh viêm não tự nó không lây lan, nhưng bất kỳ loại virus nào gây bệnh viêm
não cũng có thể lây lan. Tuy nhiên, trẻ nhiễm virus không có nghĩa là trẻ sẽ bị mắc
bệnh viêm não. Để an toàn, trẻ nên tránh tiếp xúc với bất kỳ người nào mắc bệnh viêm
não.
Chẩn đoán bệnh viêm não
Các bác sĩ chẩn đoán bệnh bằng nhiều xét nghiệm, bao gồm: chụp CT; chụp cắt
lớp cộng hưởng từ; kiểm tra xem não có bị sưng phù, xuất huyết hay các bất thường
khác hay không; đo điện não đồ để kiểm tra sóng não; các xét nghiệm máu cũng được
thực hiện để kiểm tra vi khuẩn hay virus có trong máu; chọc dò tủy sống để kiểm tra
dấu hiệu của nhiễm bệnh.
Điều trị bệnh
Một số trẻ bị viêm não nhẹ có thể được theo dõi tại nhà, nhưng phần lớn cần
phải đến bệnh viện, thường là dưới hệ thống chăm sóc đặc biệt. Các bác sĩ sẽ theo dõi
cẩn thận huyết áp, nhịp tim, hơi thở… để ngăn ngừa sưng não nhiều hơn.
Do kháng sinh không có hiệu quả chống virus nên chúng không được dùng để
điều trị viêm não. Tuy nhiên, các loại thuốc chống virus có thể dùng để trị một số dạng
viêm não, đặc biệt là viêm não do HSV. Các loại thuốc chống co giật,
acetaminophen… cũng có thể được sử dụng.
Hầu hết bệnh nhân viêm não đều có thể hồi phục hoàn toàn. Chỉ một số ít
trường hợp sưng não có thể dẫn tới tổn thương não và các biến chứng vĩnh viễn như
không có khả năng ghi nhớ, gặp các vấn đề về nói, mất trí nhớ, không có khả năng
kiểm soát cơ. Những trường hợp này cần được điều trị bằng vật lý trí liệu.
Hiếm khi viêm não dẫn tới tử vong. Nhóm có nguy cơ tử vong cao nhất là trẻ sơ
sinh dưới 1 tuổi và người trên 55 tuổi.
Biểu hiện của bệnh viêm màng não ở trẻ em
Viêm màng não là tình trạng viêm nhiễm ở màng ngoài vỏ não và có thể
tiến triển rất nhanh chóng. Có rất nhiều loại viêm màng não nhưng chủ yếu là do
vi rút và do vi khuẩn.
Bệnh viêm màng não là gì?