Tiết 14: Lão Hạc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn:……………………. Ngày giảng : 8C2………………... Tiết 14. Văn bản LÃO HẠC ( Tiếp) < Nam Cao > I. Mục tiêu cần đạt 1.Kiến thức: - Bước đầu đọc - hiểu một đoạn trích trong Tp hiện thực của nhà văn Nam Cao. - HS thấy được tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của Lão Hạc, tâm hồn đáng trân trọng của người nông dân qua hình tượng nhân vật lão Hạc hiểu thêm về số phận đáng thương của người nông dân VN trước CM Tháng 8. - Thấy được tấm lòng nhân đạo sâu sắc của tác giả. Bước đầu nắm được nghệ thuật đặc sắc của văn bản qua việc xây dựng tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện, khắc hoạ hình tượng nhân vật. 2. Kỹ năng : - KNBH: Đọc diễn cảm, hiểu, tóm tắt TP truyện theo khuynh hướng hiện thực. Vận dụng kiến thức trong VBTS để PT tác phẩm từ sự theo khuynh hướng hiện thực . - GDKNS : +Kĩ năng giao tiếp: bộc lộ sự sẻ chia, đồng cảm trước nỗi đau, sự bất hạnh của ông giáo, của lão Hạc trước cái nghèo, cái đói, cái bất lực của người nông dân, người trí thức trong xã hội cũ. + KN tư duy sáng tạo: phân tích, bình luận, trình bày cảm nhận về nỗi đau đớn về vật chất thiếu thốn, đâu đớn về tinh thần khi lão hạc phải bán cậu Vàng cũng như khi lão Hạc chọn cái chết vật vã cho mình. + KN ra quyết định: nhận thức và xác định được XHPK nửa thực dân xưa con người không được quan tâm nhưng lão Hạc vẫn sáng ngời lên tấm lòng yêu thương con tha thiết, một con người sống thủy chung, 3.Thái độ : - Biết cảm thông sâu sắc, có tấm lòng bao dung trước thân phận đau khổ cùng quẫn của những người nông dân lương thiện, giàu tình cảm. Giáo dục cho HS biết tôn trọng những người nông dân, họ tuy nghèo nhưng có phẩm chất cao quí: nhân hậu, giàu lòng tự trọng, rất mực yêu thương con. Có ý thức đấu tranh với những bất công của xã hội, cảm thông với nỗi khổ của người nông dân. => giáo dục về giá trị YÊU THƯƠNG, TÔN TRỌNG,... 4.Phát triển năng lực: rèn HS năng lực tự học ( Lựa chọn các nguồn tài liệu có liên quan ở sách tham khảo, internet, thực hiện soạn bài ở nhà có chất lượng ,hình.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> thành cách ghi nhớ kiến thức, ghi nhớ được bài giảng của GV theo các kiến thức đã học), năng lực giải quyết vấn đề (phát hiện và phân tích được vẻ đẹp tác phẩm ), năng lực sáng tạo ( có hứng thú, chủ động nêu ý kiến), năng lực sử dụng ngôn ngữ khi nói; năng lực hợp tác khi thực hiện nhiệm vụ được giao trong nhóm; năng lực giao tiếp trong việc lắng nghe tích cực, thể hiện sự tự tin chủ động trong việc chiếm lĩnh vẻ đẹp tác phẩm văn chương. *Tích hợp: -Tích hợp GD đạo đức II. Chuẩn bị - GV: Soạn bài, TLTK, ảnh chân dung Nam Cao, tác phẩm Lão Hạc, máy chiếu - HS: + Đọc tác phẩm Lão Hạc của Nam Cao, : tìm hiểu hoàn cảnh ra đời. Tìm hiểu tác giả, một số tác phẩm tiêu biểu của ông, đề tài sáng tác; kể tóm tắt văn bản; trả lời câu hỏi phần hướng dẫn học bài . III. Phương pháp - Phương pháp vấn đáp, nêu vấn đề, thuyết trình,thảo luận nhóm/ động não IV. Tiến trình dạy học và giáo dục ( Tiết 2) 1. Ổn định tổ chức (1’) 2. Kiểm tra bài cũ (5’) ? Nhận xét về tình cảnh lão Hạc ? - Vì nghèo mà phải bán con chó vàng – kỉ vật của con trai, người bạn thân thiết của mình. - Không có lối thoát, phải chọn cái chết để bảo toàn tài sản cho con và không phiền hà bà con làng xóm. 3. Bài mới : (33’) Hoạt động 1: Khởi động (1’) - Mục tiêu: đặt vấn đề tiếp cận bài học. - Hình thức: hoạt động cá nhân. - Kĩ thuật, PP:thuyết trình. GV chuyển tiết 2 Hđ 2( 22’) Hướng dẫn HS đọc – hiểu văn bản - Mục tiêu: hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu giá trị của văn bản - Phương pháp:đọc diễn cảm, nêu vấn đề, phát vấn, khái quát, nhóm. - phương tiện: SGK, bảng - Kĩ thuật: động não. - Hình thức: Hoạt động cá nhân/ lớp *Diễn biến tâm trạng của -Cách thức tiến hành: lão Hạc xung quanh việc.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> bán cậu Vàng ? Qua tình cảnh của lão Hạc, chúng ta nhận thấy cuộc sống của người nông dân trước CM tháng Tám ntn? ? Tình cảm của lão Hạc đối với con chó như thế nào? - Yêu mến, dồn tình cảm cho con chó + Gọi “Cậu Vàng” -> coi như một đứa trẻ + Chăm sóc chu đáo : ăn cơm trong bát như một nhà giàu + Trò chuyện với cậu Vàng -> lão bớt cô đơn ?Cậu Vàng có ý nghĩa gì với lão Hạc? -Một con vật thân tình bầu bạn sớm khuya của lão -Một con vật gợi nhớ về người con trai lão “Con chó của cháu nó mua” gắn liền với nỗi giày vò về trách nhiệm làm cha chưa chọn của lão ? Vì sao lão Hạc rất yêu thương cậu Vàng mà vẫn phải đành lòng bán nó? - Vì không còn sự lựa chọn nào khác + quá nghèo, không việc làm + không ai giúp đỡ + cậu Vàng ăn khoẻ... =>băn khoăn, đắn đo quyết định bán ? Qua nhiều lần lão Hạc nói đi , nói lại với ông Giáo ý định bán cậu vàng cho thấy lão có tâm trạng như thế nào ? - Suy tính, đắn đo nhiều lắm  việc rất hệ trọng. ?) Tâm trạng của lão Hạc sau khi bán cậu Vàng? Thể hiện qua thái độ, cử chỉ, giọng điệu như thế nào? - Cố làm ra vẻ vui vẻ - Cười như mếu ->Từ tượng thanh, tượng hình - Mắt ầng ậng nước -> ân hận, day dứt - Mặt co rúm, vết nhăn xô lại,. -> lừa một con chó. đầu ngoẹo, miệng mếu máo -> khóc hu hu ?) Em hiểu nghĩa của từ láy “ầng ậng” như thế. Lão vô cùng đau đớn, xót xa, ân hận khi phải bản đi kỉ vật yêu quí nhất của con trai để lại. -> Là người có tấm lòng nhân hậu, yêu thương con sâu sắc..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> nào? - Nước mắt dâng lên, sắp sửa tràn ra ngoài mi mắt ?) Từ “ép” thuộc loại từ nào? Tác dụng trong câu đó? - Động từ -> Gợi lên gương mặt cũ kĩ, già nua, khô héo -> tâm hồn đau khổ đến cạn kiệt nước mắt... ?Qua những từ ngữ miêu tả bộ dạng, cử chỉ lão Hạc sau khi bán chó, cho thấy tâm trạng của lão như thế nào ? - Day dứt,ăn năn ?) Em có nhận xét, đánh giá gì về lão Hạc qua hành động trên? - Là người giàu lòng nhân hậu,yêu thương con sâu sắc *GV: Trong cuộc đời đầy đen bạc,người ta có thể lừa lọc nhau vì tiền, vì tình, vì các ham muốn khác nhưng lão Hạc lại ăn năn vì đã lừa một con chó - 1 niềm vui, nguồn hạnh phúc đơn sơ của mình. Điều này giúp ta thấy sự ngay thẳng và cao đẹp trong nhân cách lão Hạc ?) Sau khi bán chó, lão Hạc đã làm gì? ý nghĩa của việc làm đó? - Lão Hạc : gửi ba sào vườn: Tài sản duy nhất -> dành cho con + Gửi 30đ nhờ lo ma -> danh dự làm người ?) Qua tất cả những việc làm trên em thấy lão Hạc là người ntn? - Yêu thương con và giàu lòng tự trọng ?) Hãy tìm những chi tiết chứng tỏ tình yêu thương con rất mực của lão Hạc? - Thương con vì nghèo mà không lấy được vợ -> đau đớn khi con trai đi phu - Nhớ con qua những lá thư của con - Tiền bán hoa lợi và mảnh vườn đều giữ lại cho con *Cái chết của lão Hạc ?) Để giữ trọn đạo làm cha, lão Hạc đã làm gì trong hoàn cảnh túng thiếu cùng cực ấy? Mục đích? - Lão Hạc tìm đến cái chết.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Mục đích: + Tự giải thoát khỏi số phận + Bảo vệ vốn liếng cuối cùng cho con + Giữ trọn vẹn lòng tự trọng, không để bị đẩy vào con đường tha hoá, biến chất + Là hình thức tự trừng phạt, giải toả nỗi day dứt vì “trót lừa một con chó” ?) Nam Cao đã tả cái chết của lão Hạc như thế nào? Nhận xét? - Vật vã Từ tượng hình Tự đầu độc - Đầu tóc rũ rượi - Quần áo xộc xệch chết dữ dội, thê thảm Trọng danh - Mắt long sòng sọc đau đớn - Bọt mép sùi ra - Tru tréo -> Từ tượng thanh ? Em có suy nghĩ gì về cái chết của lão Hạc ? - Cái chết đau đớn dữ dội : tự tử bằng bả chó -> tạo nên cái ám ảnh ghê gớm về số phận cơ cực đáng thương của người nông dânnghèo trước c/m tháng 8. ?)Tại sao lão Hạc không chọn cái chết êm dịu, lặng lẽ, âm thầm? - Tự trừng phạt mình, để tạ lỗi cùng cậu Vàng *GV: Nếu Nam Cao để lão Hạc chết êm dịu thì ấn tượng trong người đọc sẽ không sâu, số phận nhân vật không được đẩy đến cùng và sẽ không hiểu hết vẻ đẹp nhân cách của lão Hạc. ? Từ phân tích trên em có nhận xét ,đánh giá gì về nhân vật lão Hạc HS bộc lộ , GV khái quát. Đó là một cái chết thê thảm và đau đớn.. => Là người nông dân nghèo khổ, gặp nhiều bất hạnh, là người cha rất mực yêu thương con, là một con người nhân hậu , giàu lòng tự trọng.. *GV chuyển ý: Nhân vật ông giáo là điển hình 3.2. Nhân vật ông giáo cho kiểu nhân vật trí thức tiểu tư sản nghèo trong tác phẩm của Nam Cao ?) Tình cảm của ông giáo đối với lão Hạc - Mời ăn khoai, uống nước chè thân tình, cảm thông, chia sẻ - Xưng hô: ông - con giàu tình.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> thương và lòng tự - An ủi, giúp đỡ lão Hạc trọng ?) Tại sao khi biết lão Hạc xin bả chó, ông giáo thấy buồn? - Ông thất vọng vì cho rằng lão Hạc đã tha hoá, biến chất ?) Sau cái chết của lão Hạc thì tâm trạng của ông giáo thay đổi như thế nào? - “ Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đáng buồn nhưng lại đáng buồn theo một người khác” ?) “Đáng buồn theo một người khác” nghĩa là như thế nào? - Những người tốt như lão Hạc phải sống khốn khổ và chết thê thảm như thế => xã hội thực dân phong kiến không có chỗ cho những người như lão Hạc sống. ?) Tại sao “cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn”? - Vì danh dự, tư cách của lão Hạc vẫn sống mãi trong lòng mọi người, không có gì có thể huỷ hoại được nhân phẩm của người lương thiện ?) Qua câu “Chao ôi... che lấp mất” em hiểu thêm gì về ông giáo? - Khẳng định: muốn đánh giá con người phải đặt vào hoàn cảnh... - Ông là người hiểu đời, hiểu người - Ông giáo là người hiểu ?) Qua phân tích em thấy ông giáo là người như đời, hiểu người. giàu tình thế nào? thương, trọng nhân cách, không mất lòng tin ở những đều tốt đẹp của con người. 4. Tổng kết Hoạt động 4(5’): Hướng dẫn HS tổng kết - Mục tiêu: học sinh biết đánh giá giá trị của văn bản. 4.1. Nội dung: phản ánh - Phương pháp: nêu vấn đề. hiện thực số phận người - Phương tiện: máy chiếu. nông dân trước cách mạng - Kĩ thuật: động não. từ đó thể hiện tinh thần nhân - Hình thức: Hoạt động cá nhân/TLN đạo sâu sắc của nhà văn.=>.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> -Cách thức tiến hành:. ý nghĩa : Vb khẳng định phẩm giá của người nông Nhóm 1?) Truyện ngắn này có giá trị về nội dân không thể bị hoen ố cho dung, ý nghĩa như thế nào? dù phải sống trong hoàn Nhóm 2?) Đánh giá về nghệ thuật của văn bản? cảnh khốn cùng. - HS trao đổi nhóm , trình bày, bổ sung 4.2. Nghệ thuật - GV khái quát, chốt bằng máy chiếu - ngôi kể thứ nhất, người kể là nhân vật hiểu và cảm thông cho lão Hạc. - Kết hợp các phương thức biểu đạt phong phú, thể hiện được chiều sâu tâm lí nhân vật với diễn biến phức tạp, sinh động - Sử dụng ngôn ngữ hiệu quả, tạo được lối kể khách quan, xây dựng được nhân vật có tính cá thể hoá cao 4.3. Ghi nhớ: SGK 1 HS đọc ghi nhớ III. Luyện tập Hoạt động 4(5’) - Mục tiêu: Hướng dẫn HS luyện tập - Phương pháp: trao đổi nhóm. - Kĩ thuật: động não. - Hình thức: Hoạt động cá nhân/TLN - Tình cảnh khốn khổ, bế -Cách thức tiến hành: tắc của tầng lớp nông dân *Tích hợp GD đạo đức (5’) trong xã hội thực dân nửa ?Qua “Tức nước vỡ bờ” và “Lão Hạc”, em phong kiến hiểu thế nào về cuộc đời và tính cách của người - Vẻ đẹp tâm hồn cao quí, nông dân trong xã hội cũ lòng tận tuỵ hi sinh vì người HS thảo luận nhóm -> trình bày thân. 4. Củng cố: - GV tổng kết bằng sơ đồ tư duy -5’ “Lão Hạc” Giá trị hiện thực bức tranh nông thôn VN trước CMT8 qua số phận người nông dân. Giá trị nhân đạo tấm lòng của nhà văn trước số phận đáng thương của lão Hạc.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Nghèo khổ. Bất hạnh. Cảm thông. Trân trọng,ngợi ca - Tình phụ tử nặng sâu - Nhân hậu - Lòng tự trọng,khí khái. 5. Hướng dẫn về nhà (1’) - Nhớ được giá trị nội dung, nghệ thuật - Học bài, tóm tắt văn bản - Chuẩn bị: Từ tượng hình, từ tượng thanh ( trả lời mục I) V. Rút kinh nghiệm: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ......................................................................................................................... ..................................................................................................................................

<span class='text_page_counter'>(9)</span>