Sử dụng quyền lực theo tình huống
Sử dụng quyền lực là một nghệ thuật. Mà đã là nghệ thuật thì vô cùng vô tận, phụ
thuộc rất nhiều vào tài năng bẩm sinh và sự tích lũy thông qua học hỏi, rèn luyện
và độ từng trải của “nghệ sĩ quyền lực”. Dưới đây xin cung cấp thêm một số phân
tích về các loại quyền lực để các “nghệ sĩ quyền lực” tham khảo:
Các loại quyền lực
Ta có thể chia quyền lực địa vị và quyền lực cá nhân thành các loại quyền lực
thành phần:
Quyền lực địa vị bao gồm: quyền lực pháp lý, quyền lực khuyến khích, quyền
lực liên kết và quyền lực cưỡng bức.
- Quyền lực pháp lý là quyền lực có được do tổ chức trao cho dưới hình thức này
hay hình thức khác.
- Quyền lực khuyến khích là khả năng tạo ra động lực hành động ở đội ngũ thông
qua việc thực thi các biện pháp khuyến khích như khen, thưởng, thăng cấp...
- Quyền lực liên kết là quyền lực được tạo ra từ một mối quan hệ với một hoặc
một số thực thể nào đó.
- Quyền lực cưỡng bức là quyền lực đạt được do khả năng quyết định và thực thi
các hình phạt đối với những người phạm lỗi.
Quyền lực cá nhân bao gồm: quyền lực chuyên môn, quyền lực thông tin và
quyền lực tư vấn.
- Quyền lực chuyên môn là quyền lực đạt được do có học vấn, kinh nghiệm và kỹ
năng chuyên môn của nhà quản lý.
- Quyền lực thông tin là quyền lực có được do khả năng cung cấp, chia sẻ thông
tin hoặc khả năng chi phối việc cung cấp, chia sẻ thông tin.
- Quyền lực tư vấn thực chất là sức thuyết phục của một người do khả năng cung
cấp các lời khuyên sáng suốt và hữu ích với những người khác.
Quyền lực địa vị dẫu mạnh đến đâu cũng không bao giở là đủ Luôn luôn phải có
quyền lực cá nhân đi kèm. Quyền lực cá nhân của những người bản lĩnh đôi khi át
cả quyền lực địa vị
Sử dụng quyền lực phụ thuộc vào phong cách quản lý
Để phát huy quyền lực của mình, trước hết, bạn nên tự xác định mình có những
điều kiện nào để có được và thực thi được quyền lực này hay quyền lực kia. Tuy
nhiên, điều khó hơn là phải lượng hoá được nó, có thể không đo đếm được, nhưng
phải cảm nhận được.
Việc sử dụng quyền lực phụ thuộc rất nhiều vào phong cách quản lý của bạn
(thường có bốn phong cách cơ bản: giao phó, tham dự, thuyết phục và ra lệnh) và
mức độ sẵn sàng đáp ứng nhiệm vụ (cả về tâm huyết và tài năng) của cộng sự.
Với quyền lực cưỡng bức: Quyền lực này thường dùng để điều hành những cấp
dưới có "mức độ sẵn sàng" thấp (R1), cần có hành vi quản lý mạnh để tạo ra hiệu
quả cao. Với con người như vậy, những hình phạt như sa thải, thuyên chuyển,
giáng cấp... sẽ là một biện pháp quan trọng để tạo ra sự phục tùng của họ. Nhà
quản lý bắt buộc phải dùng phong cách "ra lệnh" trong trường hợp này. Tuy nhiên,
cũng có những nhà quản lý có thói quen dùng phong cách "ra lệnh" một cách tràn
lan. Đó là sai lầm lớn.
Với quyền lực liên kết: Nếu người ta biết bạn là thông gia vời Chủ tịch Hội đồng
quản trị công ty thì chắc chắn quyền lực của bạn đã tăng lên. Tuy nhiên, loại
quyền lực liên kết chỉ có tác dụng hỗ trợ khi cấp dưới ở mức độ sẵn sàng vừa phải
(R2). Còn với những người ở dạng Ri thì họ không quan tâm tới việc bạn có họ
hàng với ai, thường xuyên đứng cạnh VIP nào trong những bức ảnh. Các phong
cách quản lý "ra lệnh", "thuyết phục" phù hợp với cơ sở quyền lực này.
Với quyền lực khuyến khích: Một cấp dưới ở mức độ R2 thường cần có những tác
động nâng đỡ, khuyến khích ở mức độ cao. Họ luôn luôn muốn sớm đạt được
những thành công cụ thể để được cấp trên biết tới, và kèm theo đó là các phần
thưởng, các lỗi ngợi khen. Phong cách quản lý "thuyết phục" sẽ được tăng cường
bởi quyền lực khuyến khích.
Với quyền lực pháp lý phong cách quản lý theo kiểu "thuyết phục" và "tham dự'
thường có hiệu quả cao trong trường hợp này. Khi đó, cấp dưới đang ở cả hai mức
độ sẵn sàng vừa phải (R1 và R21. Nhà quản lý có khả năng tạo ra sự phục tùng
nhờ quyền lực dã được hợp pháp hoá từ vị trí của mình trong tổ chức.
Với quyền lực tư vấn. Khi cấp dưới ở mức độ R3 họ có xu hướng ít cần sự hướng
dẫn nhưng vẫn cần sự tiếp cận và hỗ trợ của nhà quản lý cấp trên. Trong trường
hợp này, phong cách quản lý theo kiểu tham dự' sẽ phát huy hiệu quả nếu nhà
quản lý có năng lực tư vấn. Nguồn quyền lực tư vấn dựa trên cơ sở những mối
quan hệ cá nhân tốt với cấp dưới, tạo cho cấp dưới một sự ngưỡng mộ và phục
tùng.
Với quyền lực thông tin: Các phong cách quản lý "tham dựa và "giao phối, có tác
dụng kích thích cấp dưới ở vùng R3 và R4. Họ luôn luôn chờ đợi ở nhà quản lý
thông tin để duy trì và nâng cao hiệu quả công việc. Họ sẽ được hỗ trợ khi nhà
quản lý có mặt kịp thời để giải thích hoặc đưa ra các số liệu, báo cáo làm rõ các
vấn đề. Thông qua quyền lực thông tin, nhà quản lý sẽ có tác động tích cực với
những nhân viên vừa có năng lực, vừa có tâm huyết.
Với quyền lực chuyên môn: Một cấp dưới phát triển tớ mức độ sẵn sàng cao R4
thường ít đòi hỏi hướng dẫn hoặc hỗ trợ. Họ rất phù hợp với phong cách quản lý
"giao phối và quyền lực chuyên môn. Một nhà quản lý có trình độ chuyên môn
cao, kỹ năng và kinh nghiệm phong phú sẽ thuận lợi khi tác động với cấp dưới
"vùng" này.