(Luận văn thạc sĩ) quản lý nợ thuế đối với các doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn thành phố hải dương
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (542.18 KB, 109 trang )
1
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan luận văn “Quản lý nợ thuế đối với các doanh nghiệp
tư nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương” là cơng trình nghiên cứu độc lập của
tác giả, các tài liệu tham khảo, số liệu thống kê phục vụ mục đích nghiên cứu trong
cơng trình này được sử dụng đúng quy định, khơng vi phạm quy chế bảo mật của
Nhà nước. Tác giả xin cam đoan những vấn đề nêu trên là đúng sự thật. Nếu sai, tác
giả xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Tác giả luận văn
Trần Thị tuyết
2
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn thạc sĩ, tôi đã nhận
được sự giúp đỡ, tạo điều kiện nhiệt tình và quý báu của nhiều cá nhân và tập thể.
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học
Thương Mại, xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong Khoa Sau đại học đã giảng
dạy tạo điều kiện thuận lợi nhất để tơi hồn thành luận văn của mình.
Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới PGS. TS Nguyễn Hồng
Long đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ để tơi có thể hồn thành luận văn thạc sĩ.
Bên cạnh đó, tơi cũng xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo, các cán bộ, nhân
viên tại Chi cục thuế Thành phố Hải Dương, đã tạo điều kiện giúp đỡ tơi hồn thành
luận văn này.
Tơi xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày….tháng….năm 2016
Tác giả
Trần Thị Tuyết
3
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..........................................................................................................ii
MỤC LỤC............................................................................................................... iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...................................................................................v
DANH MỤC BẢNG...............................................................................................vi
DANH MỤC SƠ ĐỒ.............................................................................................vii
LỜI MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.........................................................................................1
2. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu có liên quan................................................2
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu..........................................................................6
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài..........................................................6
5. Phương pháp nghiên cứu đề tài..............................................................................7
6. Kết cấu luận văn....................................................................................................9
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ NỢ
THUẾ...................................................................................................................... 10
1.1. Khái quát về thuế và quản lý thuế.....................................................................10
1.1.1. Khái niệm, phân loại và vai trò của thuế...............................................10
1.1.2. Khái niệm và nội dung quản lý thuế......................................................14
1.2. Nội dung quản lý nợ thuế..................................................................................17
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm và phân loại nợ thuế............................................17
1.2.2. Khái niệm và nội dung cơ bản quản lý nợ thuế của Chi cục quản lý thuế
................................................................................................................................. 26
1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nợ thuế..................................................36
1.3.1. Nhóm yếu tố chủ quan..........................................................................36
1.3.2. Nhóm yếu tố khách quan.......................................................................37
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NỢ THUẾ ĐỐI VỚI CÁC DOANH
NGHIỆP TƯ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI DƯƠNG................39
2.1. Giới thiệu khái quát và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nợ thuế với
các doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương................................39
4
2.1.1. Giới thiệu khái quát về Chi cục Thuế Thành phố Hải Dương...............39
2.1.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nợ thuế đối với các doanh
nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương.................................................48
2.2. Thực trạng quản lý nợ thuế đối với các doanh nghiệp tư nhân (DNTN) trên địa
bàn Thành phố Hải Dương.......................................................................................49
2.2.1. Thực trạng nợ thuế của các doanh nghiệp tư nhân do Chi cục thuế
Thành phố Hải Dương quản lý................................................................................50
2.2.2. Thực trạng quản lý nợ đối với các doanh nghiệp tư nhân do Chi cục thuế
Thành phố Hải Dương quản lý................................................................................54
2.3. Đánh giá về quản lý nợ thuế đối với các doanh nghiệp tư nhân tại Chi cục thuế
Thành phố Hải Dương.............................................................................................66
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NỢ THUẾ
ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ
HẢI DƯƠNG, TỈNH HẢI DƯƠNG.....................................................................73
3.1. Định hướng phát triển và quan điểm quản lý nợ thuế đối với doanh nghiệp tư
nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương.................................................................73
3.1.1. Định hướng phát triển kinh tế xã hội của Thành phố Hải Dương giai
đoạn 2016 – 2020....................................................................................................73
3.1.2. Mục tiêu quản lý nợ thuế và quan điểm quản lý nợ thuế đối với DNTN
trên địa bàn Thành phố Hải Dương..........................................................................75
3.2. Giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả quản lý nợ thuế đối với Doanh
nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương.................................................77
3.2.1. Giải pháp hồn thiện quy trình quản lý nợ thuế đối với DNTN trên địa
bàn Thành phố Hải Dương.......................................................................................77
3.2.3. Giải pháp hoàn thiện các điều kiện thực hiện quản lý nợ thuế đối với
DNTN trên địa bàn Thành phố Hải Dương..............................................................83
3.3. Một số kiến nghị vĩ mô.....................................................................................91
3.3.1. Kiến nghị với Tổng cục thuế.................................................................91
3.3.2. Kiến nghị UBND và Cục thuế tỉnh Hải Dương.....................................92
KẾT LUẬN............................................................................................................96
TÀI LIỆU THAM KHẢO
5
PHỤ LỤC
6
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TT
Chữ viết tắt
1
TTĐB
Giải nghĩa
Thuế tiêu thụ đặc biệt
2
NSNN
Ngân sách Nhà nước
3
TNDN
Thu nhập doanh nghiệp
4
KBNN
Kho bạc Nhà nước
5
UBNN
Ủy ban nhân dân
6
MST
Mã số thuế
7
ĐTNT
Đối tượng nộp thuế
8
GTGT
Giá trị gia tăng
9
TP
Thành phố
10
NS
Ngân sách
11
QLT
Quản lý thuế
12
TCT
Tổng cục thuế
13
SXKD
Sản xuất kinh doanh
14
DN
Doanh nghiệp
15
DNTT
Doanh nghiệp tư nhân
16
CCT
Chi cục thuế
17
NNT
Người nộp thuế
18
GTGT
Giá trị gia tăng
19
XNK
Xuất nhập khẩu
20
TNDN
Thu nhập doanh nghiệp
21
TNCN
Thu nhập cá nhân
7
DANH MỤC BẢNG
Bảng
Tên bảng
Trang
Bảng 2.1
Cơ cấu tổ chức lao động phân theo đội thuế
45
Bảng 2.2
Cơ cấu lao động phân theo ngạch công chức và chức danh
46
Bảng 2.3
Cơ cấu lao động phân theo trình độ và độ tuổi
47
Bảng 2.4
Bảng 2.5
Bảng 2.6
Bảng 2.7
Bảng 2.8
Bảng 2.9
Bảng 2.10
Bảng 2.11
Bảng 2.12
Kết quả thu NSNN của Chi cục thuế Thành phố Hải Dương
giai đoạn 2013- 2015
Kết quả thu NSNN chia theo loại hình doanh nghiệp tại
Chi cục thuế Thành phố Hải Dương giai đoạn 2013- 2015
Tổng hợp nợ thuế của các DNTN giai đoạn 2013 – 2015
Cơ cấu nợ thuế của DNTT theo sắc thuế giai đoạn 2013-2015
Tình hình nợ thuế của các DNTN phân theo tính chất nợ giai đoạn
2013 -2015
Tình hình nợ thuế của các DNTN do Chi cục Thành phố Hải Dương
quản lý phân theo ngành nghề giai đoạn 2013-2015
Kết quả thu nợ đọng các DNTN giai đoạn 2013 -2015
Tình hình tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế giai đoạn 2013 -2015
Hiệu quả của biện pháp đôn đốc thu nợ đối với các DNTN giai đoạn
2013 - 2015
48
49
52
53
55
56
60
62
64
8
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ
Tên sơ đồ
Trang
Sơ đồ 1.1
Quy trình quản lý nợ thuế tại Chi cục
30
Sơ đồ 2.1
Bộ máy Chi cục thuế Thành phố Hải Dương
44
1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thuế khơng chỉ là nguồn thu chủ yếu cho Ngân sách Nhà nước, mà thuế cịn
là một cơng cụ hữu hiệu để Nhà nước thực hiện điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế góp
phần điều hịa thu nhập, thực hiện cơng bằng xã hội.
Thuế là khoản thu bắt buộc và khơng hồn trả trực tiếp cho người nộp thuế
nên trong thực tế có nhiều các nhân, tổ chức, doanh nghiệp… vẫn cịn tâm lý chây ỳ
nộp thuế, chiếm dụng tiền thuế, thậm chí cịn có hiện tượng trốn thuế làm cho số nợ
đọng thuế còn rất lớn, nhiều khoản nợ thuế tồn tại nhiều năm khơng có khả năng
thu, nhiều đối tượng có nợ thuế đã khơng cịn tồn tại do bị giải thể, mất tích… gây
thất thu lớn cho NSNN. Do vậy, quản lý nợ thuế là một khâu quan trọng trong quản
lý thuế, là một trong những chức năng chính của mơ hình quản lý thuế theo chức
năng trong cơ chế tự khai tự nộp. Kết quả đem lại từ việc đôn đốc thu nợ thuế là
một trong những thước đo cơ bản để đánh giá chất lượng và hiệu lực, hiệu quả của
công tác quản lý thuế. Đồng thời, cơng tác quản lý nợ thuế có vai trị quan trọng
trong việc nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế của đối tượng nộp thuế, đảm bảo
thu đúng, thu đủ, thu kịp thời tiền thuế cho Ngân sách Nhà nước nhằm chống thất
thu thuế, đảm bảo công bằng giữa các đối tượng nộp thuế.
Luật quản lý thuế được thực hiện tạo ra cơ sở pháp lý để đổi mới quản lý nợ
thuế. Ngược lại, việc quản lý nợ đọng thuế tốt lại có tác động to lớn với quản lý
thuế nói chung, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ cả từ phía đối tượng nộp thuế và cơ
quan thuế.
Năm 2013 kinh tế Việt Nam thoát ra khỏi sự ảnh hưởng của khủng hoảng
kinh tế toàn cầu. Tuy vậy hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp cịn gặp
khơng ít khó khăn đặc biệt là các doanh nghiệp tư nhân. Một số doanh nghiệp
không thực hiện đúng thời hạn nộp thuế theo quy định của luật quản lý thuế dẫn đến
nợ đọng thuế, gây ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện nhiệm vụ thu ngân
sách. Đồng thời, do cơ chế chính sách cịn chưa đồng bộ, cơ chế quản lý chưa đáp
ứng được yêu cầu, một bộ phận cán bộ thuế trình độ cịn hạn chế và ý thức của một
2
số người nộp thuế còn chưa cao nên số nợ đọng thuế vẫn cịn lớn, nhiều đối tượng
có nợ thuế đã khơng cịn tồn tại do bị giải thể, mất tích gây thất thu lớn cho ngân
sách nhà nước. Tỉnh Hải Dương nói chung và Thành phố Hải Dương nói riêng cũng
là một địa bàn khơng nằm ngồi tình trạng trên. Qua thực tiễn cơng tác và tìm hiểu
tại Thành phố Hải Dương, tác giả nhận thấy việc quản lý thuế trên địa bàn Thành
phố Hải Dương đạt được nhiều kết quả tích cực, tuy nhiên vẫn cịn gặp phải khó
khăn và vướng mắc: tình trạng nợ đọng vẫn diễn ra, số thuế nợ đọng cao, đặc biệt
việc xử lý các khoản nợ ảo, nợ khơng chính xác tiến độ triển khai chậm... dẫn đến
tình trạng trốn thuế, chiếm dụng tiền thuế đối với các doanh nghiệp đặc biệt là các
daonh nghiệp tư nhân còn phổ biến. Đứng trước thực trạng đó, việc tìm kiếm giải
pháp, tăng cường hỗ trợ việc quản lý nợ thuế thuế là vấn đề mang tính thời sự, cấp
thiết đối với tồn ngành nói chung và Cục thuế Hải Dương, Chi cục thuế Thành phố
Hải Dương nói riêng.
Trong q trình tìm hiểu cơ sở lý luận, tác giả thấy có nhiều cơng trình nghiên
cứu về việc quản lý nợ thuế ở các địa phương khác nhau, tuy nhiên chưa có đề tài nào
nghiên cứu trên địa bàn Thành phố Hải Dương. Vì vậy, tác giả lựa chọn đề tài: "Quản
lý nợ thuế đối với các doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương" là
đề tài luận văn tốt nghiệp cao học chuyên ngành quản lý kinh tế.
2. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu có liên quan
Việc triển khai áp dụng Luật quản lý thuế đã góp phần tích cực trong việc
nâng cao hiệu quả cơng tác thu NSNN, trong đó việc quản lý nợ thuế được quy định
rõ trách nhiệm, nội dung, trình tự, thủ tục, thời gian triển khai thực hiện thống nhất
trong cơ quan thuế các cấp trong việc quản lý nợ thuế, giảm thiểu nợ thuế. Qua tra
cứu, tìm hiểu nguồn dữ liệu và một số chun mơn về thuế, đã có một số cơng trình
khoa học đã được nghiên cứu đó là:
2.1. Tình hình nghiên cứu đề tài ở nước ngoài
Mặc dù nợ thuế là một vấn đề nan giải mà cơ quan thuế các quốc gia đang
phải đối mặt và nó thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học. Tuy nhiên, trên thế
giới không có nhiều cơng trình nghiên cứu riêng biệt về vấn đề quản lý nợ thuế, mà
3
hầu hết là các cơng trình nghiên cứu về vấn đề quản lý thuế trong đó có đề cập đến
quản lý nợ thuế như:
- “Reform of Tax Administration in Developing Nations” của By Amardeep
Dhillon, Accenture Jan G. Bouwer, Accenture có đề cập đến cải cách trong quản lý thuế,
tuy nhiên chưa phân tích cụ thể đầy đủ về lý luận và thực tiễn của quản lý nợ thuế.
- “The Role Administrative Issues in Tax Reform: Simplicity, Compliance
and Administration” của William G. Gale Janet Holtzblatt. Cơng trình này xem xét
vai trị phức tạp của quản lý và cải cách thuế, vai trị của các yếu tố hành chính
trong chính sách thuế và cải cách thuế tuy nhiên chưa nghiên cứu cụ thể về quản lý
nợ thuế.
2.2. Tình hình nghiên cứu đề tài trong nước
Đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về vấn đề quản lý nợ thuế tại các đơn vị,
cơ quan quản lý thuế, nhưng mỗi cơng trình nghiên cứu ở những khía cạnh khác
nhau, tại các địa phương khác nhau. Trong quá trình tìm hiểu, nghiên cứu đề tài, tơi
đã có cơ hội tiếp cận, tham khảo một số cơng trình khoa học tiêu biểu có liên quan
đến đề tài như sau:
- ThS. Lê Văn Hòa (2014), Quản lý nợ thuế và cưỡng chế thuế đối với doanh
nghiệp tại chi cục thuế Kim Thành tỉnh Hải Dương, Luận văn thạc sĩ kinh tế,
Chuyên ngành Quản trị kinh doanh. Nghiên cứu của tác giả góp phần bổ sung và hệ
thống hóa các vấn đề lý luận về quản lý Nhà nước, nợ thuế và quản lý nợ thuế,
cưỡng chế thuế; đánh giá những thuận lợi, khó khăn đồng thời đưa ra những giải
pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả trong việc quản lý nợ thuế và cưỡng chế
thuế. Tuy nhiên, đề tài chỉ nghiên cứu trên địa bàn huyện Kim Thành, và theo góc
độ tiếp cận của chuyên ngành Quản trị kinh doanh, chưa tiếp cận theo góc độ quản
lý kinh tế.
- ThS. Trần Thị Hạnh (2015), Quản lý nợ thuế đối với doanh nghiệp tại Chi
cục Thuế huyện Kinh Môn tỉnh Hải Dương, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Chuyên ngành
Quản trị kinh doanh. Nghiên cứu của tác giả sau khi tổng hợp, hệ thống hóa cơ sở lý
luận về quản lý nợ thuế, tác giả đã đi sâu tìm hiểu thực trạng thực hiện cơng tác này
của Chi cục thuế huyện Kinh Môn, đưa ra những nhận định và đánh giá sắc nét. Tuy
4
nhiên, nghiên cứu này của tác giả tiếp cận dưới góc độ của chuyên ngành quản trị
kinh doanh, chưa có cái nhìn theo góc độ quản lý nhà nước về kinh tế. Đồng thời,
luận văn chỉ nghiên cứu trong phạm vi huyện Kinh Môn, là một huyện của Tỉnh Hải
Dương nên có những nét tương đồng về đặc điểm kinh tế có thể tham khảo cho
Thành phố Hải Dương.
- ThS. Hoàng Văn Hải (2014), Quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế tại Cục
thuế Vĩnh Phúc, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Chuyên ngành Quản trị kinh doanh. Luận
văn tổng hợp những lý luận về công tác quản lý thu thuế, quản lý nợ thuế. Từ cơ sở
đó, tác giả tìm hiểu, tổng kết lại những ưu điểm và hạn chế của công tác quản lý nợ
thuế và cưỡng chế thuế tại Cục thuế tỉnh Vĩnh Phúc. Ths. Hoàng Văn Hải cũng đề
xuất nhiều giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý nợ thuế trên địa bàn tỉnh
Vĩnh Phúc. Nghiên cứu của Ths. Hồng Văn Hải có ý nghĩa tham khảo về mặt lý
luận trong quá trình tác giả viết luận văn, cũng như việc vận dụng những kinh
nghiệm trong quản lý nợ thuế và cưỡng chế thuế của Cục thuế tỉnh Vĩnh Phúc, làm
bài học cho Thành phố Hải Dương.
- ThS. Vũ Việt Hưng (2012), Nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế đối với
doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn huyện Kinh Môn, Luận văn thạc sĩ
kinh tế, Chuyên ngành Quản trị kinh doanh. Luận văn trình bày cơ sở lý luận, thực
tiễn, bài học kinh nghiệm về công tác quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp ngồi
quốc doanh trên địa bàn Kinh Mơn, tỉnh Hải Dương. Đồng thời tác giả cũng đưa ra
những giải pháp rất tích cực nhằm hồn thiện cơng tác quản lý thu thuế trên địa bàn,
sử dụng làm tư liệu hay để tham khảo. Luận văn của Ths. Vũ Việt Hưng đi tìm hiểu,
nghiên cứu về hoạt động quản lý thu thuế nói chung, khơng cụ thể cho cơng tác
quản lý nợ thuế.
- ThS. Nguyễn Việt Hà (2010), Quản lý nợ thuế và cưỡng chế thuế tại địa
bàn huyện Đông Anh – TP Hà Nội, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Chuyên ngành quản trị
kinh doanh. Luận văn góp phần bổ sung và hoàn thiện lý luận về việc sử dụng chính
sách và các biện pháp quản lý nợ thuế và cưỡng chế thuế; Qua khảo sát thực trạng
của công tác quản lý nợ thuế và cưỡng chế thuế, những việc làm được và chưa làm
được; luận văn đưa ra những giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả của công
5
tác quản lý nợ thuế và cưỡng chế thuế tại Đông Anh. Phạm vi của nghiên cứu này
giới hạn trong khơng gian huyện Đơng Anh, chỉ mang tính chất tham khảo về mặt lý
luận và bài học kinh nghiệm cho luận văn của tác giả.
Để có cơ sở lý luận vững chắc đồng thời có sự liên hệ thực tiễn, tác giả đã
tìm hiểu và nghiên cứu một số sách giáo trình, bài báo khoa học và tạp chí kinh tế:
- Nghiên cứu phát triển thương mại hàng hóa dịch vụ hiện đại phát triển cơ
sở hạ tầng thương mại của GS.TS Đinh Văn Sơn.
- Nguyên cứu và phát triển đại hội Đảng lần thứ X với việc tiếp tục đổi mới
phương thức, nội dung quản lý Nhà nước về thị trường, thương mại, đầu tư sở hữu
trí tuệ của quốc gia, vùng, ngành, địa phương, doanh nghiệp của GS.TS Đinh Văn
Sơn, GS.TS Đinh Văn Khoa.
- Dương Đăng Chinh – Phạm Văn Khoan (2009), Quản lý tài chính cơng,
Nxb Tài chính.
- Nguyễn Văn Hiệu, Nguyễn Thị Liên (2007), Giáo trình thuế, Nxb Tài Chính,
Hà Nội.
- Nguyễn Văn Ninh (2007), “Nợ thuế là thước đo năng lực quản lý thuế”, Tạp
chí thuế Nhà nước, 158 (40), tr 4-5
- Quang Hiệp (2014), Phát triển nhìn từ Thuế, Tạp chí thuế số 3/2014
- Giải quyết những vấn đề pháp lý nảy sinh khi mở rộng diện áp dụng cơ chế
tự khai, tự nộp thuế, Tạp chí Nghiên cứu Tài chính - Kế tốn, số tháng 3/2007.
Cùng với các cơng trình nghiên cứu trên, tác giả tham khảo thêm các văn bản
pháp luật quy định của Chính phủ về hướng dẫn thực hiện quy trình quản lý nợ thuế
(Xem trong Danh mục tài liệu tham khảo).
Tóm lại, từ các cơng trình nghiên cứu tiêu biểu ở trên, có thể thấy một số vấn
đề lý luận liên quan đến việc thực hiện hoạt động quản lý nợ thuế đã được hệ thống
đầy đủ và được vận dụng để đánh giá thực trạng, đề xuất giải pháp cụ thể hồn thiện
cơng tác thực hiện tại một số đơn vị. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện nay chưa có
cơng trình nghiên cứu về: “Quản lý nợ thuế đối với các doanh nghiệp tư nhân trên địa
bàn Thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương” dưới góc độ quản lý kinh tế. Chính vì
thế việc nghiên cứu đề tài này là cấp thiết và có tính mới, khơng trùng với những
6
nghiên cứu trước đó.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài hướng tới mục tiêu đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn
thiện quản lý nợ thuế đối với các doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hải
Dương, tỉnh Hải Dương, nhằm hạn chế nợ đọng, xử lý các khoản nợ ảo, nợ tồn nhiều
năm, nợ xác định khơng chính xác..., đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời và hạn
chế thất thu NSNN.
Để giải quyết được mục tiêu nghiên cứu nói trên, đề tài cần phải thực hiện
được 3 nhiệm vụ nghiên cứu:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về cơng tác quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế
của Nhà nước.
- Tìm hiểu thực trạng cơng tác quản lý nợ thuế của cơ quan quản lý Nhà
nước trên địa bàn Thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương. Từ đó, đánh giá và nhận
định thành tựu đạt được cũng như những hạn chế và nguyên nhân hạn chế của công
tác này;
- Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị với cơ quan quản lý có thẩm quyền
nhằm hồn thiện cơng tác quản lý nợ thuế trên địa bàn Thành phố Hải Dương, tỉnh
Hải Dương trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung đi sâu vào các vấn đề lý luận và thực trạng quản lý nợ thuế
nói chung và quản lý nợ thuế đối với doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn Tỉnh và
Thành phố Hải Dương của Cơ quan quản lý thuế.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu về quản lý nợ thuế đối
với doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương do Chi cục Thuế Thành
phố Hải Dương quản lý.
- Phạm vi về không gian: Nghiên cứu quản lý nợ thuế của doanh nghiệp tư
nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương của Chi cục Thuế Thành phố Hải Dương.
7
- Phạm vi về thời gian:
+ Khảo sát các số liệu thứ cấp từ 2013 – 2015: Lấy số liệu trực tiếp tại đội quản
lý nợ thuế để có được dữ liệu đánh giá về quản lý nợ thuế và thực trạng quản lý nợ
thuế đối với các doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương từ năm
2013 – 2015; Ngồi ra cịn tham khảo một số đề tài nghiên cứu về quản lý nợ thuế
nhằm bổ sung cho nguồn số liệu chính thức;
+ Khảo sát số liệu sơ cấp: Dữ liệu được thu thập từ bảng hỏi: Thiết kế bảng
hỏi tới 30 doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương (Thời gian khảo
sát từ 1/12/2015 đến 31/12/2015). Mục đích của bảng hỏi nhằm thu thập thông tin
về sự đánh giá của doanh nghiệp tư nhân về quản lý nợ thuế do Chi cục Thuế Thành
phố Hải Dương quản lý. Ngồi ra cịn thiết kế bảng hỏi cho chính các cán bộ làm về
cơng tác quản lý nợ thuế đối với doanh nghiệp tư nhân đóng trên địa bàn Thành phố
Hải Dương;
+ Qua việc phân tích, khảo sát các số liệu, đánh giá thực trạng quản lý nợ
thuế đối với các doanh nghiệp tư nhân, xác định điểm mạnh, hạn chế, nguyên nhân
của hạn chế của công tác quản lý nợ và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý
nợ thuế đối với các doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương đến
năm 2020.
5. Phương pháp nghiên cứu đề tài
- Phương pháp thu thập xử lý dữ liệu:
+ Thu thập số liệu thứ cấp:
Các số liệu thứ cấp được thu thập chủ yếu bằng phương pháp tổng hợp tài
liệu. Các số liệu thứ cấp gồm các thông tin về đặc điểm kinh tế - xã hội Thành phố
Hải Dương, tổ chức và phân cấp tại Chi cục Thuế Thành phố Hải Dương tỉnh Hải
Dương... Nguồn số liệu thứ cấp được thu thập từ các đội chức năng của Chi cục
Thuế Thành phố Hải Dương, các Website chính thức, các tạp chí, sách báo tham
khảo và các báo cáo khoa học đã được công bố. Cụ thể như sau:
8
Bảng thu thập thông tin, tài liệu
Nơi thu thập
Thông tin
- Các sách, báo, tạp chí chun ngành, Các thơng tin, tài liệu phục vụ cho nghiên
các báo cáo có liên quan, những báo cáo cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác
khoa học đã được công bố và mạng quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế
internet... liên quan đến đề tài nghiên cứu
- Chi cục Thuế Thành phố Hải Dương:
- Các thông tin, số liệu liên quan đến quản
Đội quản lý nợ và cưỡng chế thuế, Đội
lý nợ đối với doanh nghiệp nộp thuế tại
Hành chính - Tài Vụ - Ấn chỉ và các
Chi cục Thuế Thành phố Hải Dương,
đội thuế có liên quan khác
những kết quả đã đạt được, những khó
khăn cịn tồn tại
- Các cơ quan thống kê Tỉnh, Phòng Tài - Các vấn đề có liên quan đến nâng cao
chính - Kế hoạch, các viện nghiên cứu, công tác quản lý nợ tại Chi cục Thuế
các trường đại học và các Ban ngành có Thành phố Hải Dương
liên quan
+ Thu thập số liệu sơ cấp:
Số liệu sơ cấp là thông tin thu thập được thông qua phỏng vấn trực tiếp với
cán bộ thuế về quản lý nợ thuế đối với doanh nghiệp tư nhân (phụ lục 2.2, 2.3) và
phỏng vấn một số doanh nghiệp tư nhân về công tác quản lý nợ thuế của Chi cục
thuế Thành phố Hải Dương (phụ lục 2.1) để làm rõ thực trạng quản lý nợ thuế và
cưỡng chế thuế tại địa bàn nghiên cứu.
Chúng tôi sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu đối với cán bộ cơ quan thuế
tại đội thuế của Thành phố Hải Dương để tìm hiểu thực trạng, nguyên nhân hạn chế
và định hướng giải pháp cho việc nâng cao hiệu quả công tác quản lý nợ thuế của
Chi cục.
- Phương pháp tổng hợp thông tin:
Các tài liệu sau khi thu thập được tổng hợp bằng phần mềm Excel. Từ các số
liệu thu thập được sẽ tiến hành phân tích, chọn lọc các yếu tố cần thiết để tổng hợp
thành các số liệu hợp lý có cơ sở khoa học. Bao gồm:
+ Phương pháp phân tổ thống kê để hệ thống hóa và tổng hợp tài liệu theo
các tiêu thức phù hợp với mục đích nghiên cứu.
9
+ Xử lý và tính tốn các số liệu, các chỉ tiêu nghiên cứu được tiến hành trên
máy tính bằng các phần mềm Excel.
- Phương pháp phân tích thơng tin:
Để thực hiện đề tài nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng các phương pháp
phân tích sau:
+ Phương pháp thống kê mô tả: Phương pháp này được dùng để thống kê số
tuyệt đối, số tương đối, số bình quân các chỉ tiêu thống kê sẽ được tính tốn để mơ
tả thực trạng công tác quản lý nợ tại Chi cục Thuế Thành phố Hải Dương và những
thuận lợi và khó khăn trong q trình cơng tác. Một số chỉ tiêu so sánh cũng được
thể hiện trong quá trình làm đề tài.
+ Phương pháp so sánh: Phương pháp này được sử dụng sau khi số liệu đã
được tổng hợp, phân tích chúng ta sử dụng phương pháp so sánh để so sánh, đánh
giá về các vấn đề nghiên cứu về công tác quản lý nợ tại Chi cục Thuế Thành phố
Hải Dương, Tỉnh Hải Dương.
- Phương pháp đánh giá: Dựa trên các số liệu đã phân tích để đưa ra nhìn
nhận, đánh giá đối với thực trạng vấn đề nghiên cứu. Từ đó đưa ra những ưu điểm
và hạn chế trong cơng tác quản lý của Nhà nước, tìm được nguyên nhân, phương
pháp hồn thiện hơn nữa cơng tác quản lý này.
Ngồi ra, còn sử dụng một số phương pháp khác như phương pháp thực địa,
phương pháp chuyên gia, phương pháp duy vật biện chứng…
6. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của
luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận cơ bản về quản lý nợ thuế
Chương 2: Thực trạng quản lý nợ thuế đối với các doanh nghiệp tư nhân trên
địa bàn Thành phố Hải Dương
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nợ thuế đối với các doanh
nghiệp tư nhân trên địa bàn Thành phố Hải Dương
10
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN
VỀ QUẢN LÝ NỢ THUẾ
1.1. Khái quát về thuế và quản lý thuế
1.1.1. Khái niệm, phân loại và vai trò của thuế
1.1.1.1. Khái niệm và đặc điểm
Khái niệm của thuế:
Thuế ra đời là tất yếu khách quan, tồn tại và phát triển gắn liền với sự ra đời,
tồn tại và phát triển của Nhà nước với vai trò đầu tiên, cơ bản là huy động nguồn
thu chủ yếu cho NSNN, đảm bảo nguồn lực vật chất để Nhà nước tồn tại và hoạt
động bình thường. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, sự mở rộng và
hoàn thiện các chức năng của Nhà nước. Việc huy động, tập trung của cải đó có thể
được thực hiện bằng các cách khác nhau, trong đó có hình thức đóng góp bắt buộc
được gọi là thuế.
Theo quan điểm của kinh tế học: “Thuế là một biện pháp đặc biệt, theo đó,
Nhà nước sử dụng quyền lực của mình để chuyển một phần nguồn lực từ khu vực tư
sang khu vực công, nhằm thực hiện các chức năng kinh tế - xã hội của Nhà nước”.
Theo quan điểm của phân phối thu nhập: “Thuế hình thức phân phối và phân
phối lại tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân nhằm hình thành các quỹ tiền
tệ tập trung của Nhà nước để đáp ứng các nhu cầu chi tiêu cho việc thực hiện các
chức năng nhiệm vụ của Nhà nước”.
Theo quan điểm của người nộp thuế: “Thuế được coi là khoản đóng góp bắt
buộc mà mỗi tổ chức, cá nhân phải có nghĩa vụ đóng góp cho Nhà nước theo luật định
để đáp ứng nhu cầu chi tiêu cho việc thực hiện chức năng nhiệm vụ của Nhà nước”.
Theo giáo trình Lý thuyết thuế của Học viện Tài chính định nghĩa: “Thuế là
một khoản thu nhập được chuyển giao một cách bắt buộc từ các thể nhân và pháp
nhân cho Nhà nước, do pháp luật quy định nhằm sử dụng cho mục đích cơng cộng”.
Hiện nay, tuy chưa có một khái niệm về thuế thống nhất nhưng các nhà kinh
tế đều nhất trí cho rằng, để làm rõ bản chất của thuế thì khái niệm về thuế phải nêu
bật được các khía cạnh sau đây:
Thứ nhất, những mối quan hệ dưới dạng tiền tệ này được nảy sinh một cách
11
khách quan và có ý nghĩa xã hội đặc biệt việc chuyển giao thu nhập có tính bắt buộc
do quyền lực của Nhà nước chi phối.
Thứ hai, nội dung kinh tế của thuế được đặc trưng bởi các quan hệ tiền tệ giữa
Nhà nước với các pháp nhân và các thể nhân, khơng mang tính hồn trả trực tiếp.
Thứ ba, việc sử dụng tiền thuế phải dùng cho mục đích chi tiêu công.
Thứ tư, các pháp nhân và thể nhân chỉ phải nộp cho Nhà nước các khoản
thuế đã được pháp luật quy định.
Như vậy, dựa vào các yếu tố nêu trên có thể đưa ra khái niệm tổng quát về
thuế như sau: “Thuế là một khoản nộp bằng tiền mà các thể nhân và pháp nhân có
nghĩa vụ bắt buộc phải thực hiện theo luật định của Nhà nước; khơng mang tính
chất đối khoản, khơng hồn trả trực tiếp cho người nộp thuế và dùng để trang trải
cho các nhu cầu chi tiêu công cộng”.
Đặc điểm của thuế:
Bản chất của thuế được thể hiện bởi các thuộc tính bên trong vốn có của
thuế. Những thuộc tính đó có tính ổn định qua từng giai đoạn phát triển. Nghiên cứu
về thuế người ta thấy nó có những đặc điểm riêng để phân biệt với các cơng cụ tài
chính khác.
Thứ nhất, Thuế là một khoản động viên bắt buộc gắn với quyền lực Nhà nước:
- Tính bắt buộc là tất yếu, khách quan xuất phát từ tính chất của hàng
hố, dịch vụ cơng cộng;
- Tuy nhiên, thuế là khoản đóng góp bắt buộc phi hình sự, nghĩa là hành
động đóng thuế cho Nhà nước là hành động thực hiện nghĩa vụ của người công
dân, không phải là hành động xuất hiện khi có biểu hiện vi phạm pháp luật.
Thứ hai, Thuế khơng mang tính hồn trả trực tiếp: sự chuyển giao thu nhập
thơng qua thuế khơng mang tính đối giá, thể hiện ở một số khía cạnh sau:
- Mức thuế đóng góp cho Nhà nước khơng hồn tồn dựa trên mức độ
nỡng hàng hố, dịch vụ cơng cộng do Nhà nước cung cấp mà người nộp thuế
được hưởng;
- Người nộp thuế khơng có quyền địi hỏi Nhà nước cung cấp hàng hố, dịch
vụ trực tiếp cho mình rồi mới nộp thuế;
12
- Mức độ cung cấp hàng hố, dịch vụ cơng cộng khơng nhất thiết phải ngang
bằng với mức độ đóng góp của người nộp thuế;
Mức chuyển giao thu nhập nhiều hay ít chỉ căn cứ vào kết quả hoạt động
kinh tế và mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội cũng như nhu cầu chi tiêu chung của
Nhà nước.
Thứ ba, Thuế chịu ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế, chính trị trong
từng thời kỳ nhất định:
- Nguồn thu của thuế là kết quả của quá trình hoạt động kinh tế;
- Thuế là công cụ quản lý của Nhà nước nên nó chịu sự chi phối của thể
chế chính trị;
- Đối tượng nộp thuế là các thành viên trong xã hội nên chịu sự chi phối
chung của các quy luật xã hội.
Thứ tư, Thuế có tính lãnh thổ:
- Tính lãnh thổ của thuế thể hiện phạm vi và quyền hạn đánh thuế của
một quốc gia;
- Thuế được giới hạn trong phạm vi biên giới quốc gia bằng quyền lực pháp
lý của Nhà nước với tài sản và con người.
Những đặc điểm của thuế phản ánh bản chất và nội dung bên trong của thuế.
1.1.1.2. Phân loại thuế
Phân loại theo tính chất chuyển dịch về thuế:
Bao gồm thuế gián thu và thuế trực thu để phân biệt đối tượng nộp thuế:
Thuế gián thu:
Là loại thuế mà người trực tiếp nộp thuế không phải là người chịu thuế. Thuế
gián thu là loại thuế được cộng vào giá, là một bộ phận cấu thành trong giá mua
hàng hóa, nhằm động viên sự đóng góp của người tiêu đung. Thực chất người tiêu
dùng phải trả khoản thuế đó nhưng lại nộp thơng qua nhà kinh doanh, nhà sản xuất.
Như thuế GTGT, thuế TTĐB, thuế XNK....
Thuế trực thu:
13
Là loại thuế mà người trực tiếp nộp thuế đồng thời là người chịu thuế. Thuế
trực thu trực tiếp động viên thu nhập của người nộp thuế như thuế TNDN, thuế
TNCN, thuế chuyển quyền sử dụng đất...
Phân loại thuế theo đối tượng chịu thuế:
Theo cách phân loại này thì có thể chia thuế thành:
- Thuế đánh vào hoạt động kinh doanh, dịch vụ như: thuế GTGT;
- Thuế đánh vào hàng hóa tiêu dùng đặc biệt như: thuế TTĐB;
- Thuế đánh vào thu nhập như: thuế TNCN, thuế TNDN;
- Thuế đánh vào tài sản như: thuế nhà đất, lệ phí trước bạ;
- Thế đánh vào sử dụng một số tài sản quốc gia: thuế tài nguyên, thuế sử
dụng đất nông nghiệp.
1.1.1.3. Vai trò của thuế
Trong điều kiện kinh tế thị trường, với sự thay đổi phương thức can thiệp của
Nhà nước vào hoạt động kinh tế, thuế đóng vai trị hết sức quan trọng đối với quá trình
phát triển kinh tế - xã hội. Vai trò của thuế được thể hiện trên các khí cạnh sau đây:
Thuế là khoản thu chủ yếu của Ngân sách Nhà nước (NSNN):
- Thuế đảm bảo nguồn thu lớn, ổn định và thường xuyên cho NSNN vì nguồn
thu vào NSNN qua thuế là tổng sản phẩm xã hội;
- Phương thức huy động của thuế là phương thức chuyển giao bắt buộc nên
đảm bảo khả năng huy động cao.
Thuế là công cụ quản lý, điều tiết vĩ mô nền kinh tế:
Nền kinh tế thị trường bên cạnh những mặt tích cực cịn chứa đựng những
khuyết tật vốn có: mất cơng bằng, thiếu ổn định, thất nghiệp…vì vậy để khắc phục
những khuyết tật đó Nhà nước có thể sử dụng thuế là một trong các công cụ để can
thiệp vào quá trình hoạt động của nền kinh tế.
- Giảm bớt tính chu kỳ của nền kinh tế thị trường, đảm bảo tốc độ tăng
trưởng ổn định, cụ thể như sau: Khi nền kinh tế suy thoái dẫn đến hạ thuế, hạ giá
hàng hố, kích cầu, tăng đầu tư, mở rộng sản xuất, tăng nhu cầu lao động, tăng việc
làm. Khi nền kinh tế phát triển quá nóng (mất cân đối) thì ngược lại;
14
Thuế thực hiện tái phân phối của cải xã hội, góp phần đảm bảo cơng
bằng xã hội:
Một trong những khuyết tật của nền kinh tế là sự phân hoá giàu nghèo, nền
kinh tế càng phát triển thì khoảng cách này càng lớn, không chỉ do sự chênh lệch về
năng lực và mức độ cống hiến mà còn do nhiều yếu tố khác
Do vậy nếu không chia xẻ thành tựu phát triển kinh tế cho mọi thành viên sẽ
dẫn đến mất cơng bằng. Thuế là cơng cụ có thể tác động vào quán trình này:
- Đánh thuế cao vào những hàng hoá, dịch vụ cao cấp, đắt tiền: TTĐB;
- Sử dụng thuế suất luỹ tiến trong những sắc thuế trực thu: thuế TNCN.
Thuế là công cụ để thực hiện, kiểm tra, kiểm sốt các hoạt động sản xuất,
kinh doanh:
Vai trị này được xuất hiện trong quá trình tổ chức thực hiện các luật thuế
trong thực tế. Để đảm bảo thu được thuế và thực hiện đúng quy định của các luật
thuế và các cơ quan liên quan phải bằng mọi biện pháp nắm vững số lượng, quy mô
các sơ sở sản xuất, kinh doanh, ngành nghề và lĩnh vực kinh doanh, mặt hàng họ
được phép kinh doanh cũng như các định mức chi tiêu đặc thù và các phương thức
hạch toán riêng có.
1.1.2. Khái niệm và nội dung quản lý thuế
1.1.2.1. Khái niệm, chức năng và vai trò quản lý thuế
Khái niệm quản lý thuế:
Để có thể hiểu quản lý thuế một cách đúng đắn và đầy đủ thì trước tiên cần
hiểu thế nào là quản lý. Với mỗi cách tiếp cận khác nhau, “quản lý” được định
nghĩa theo các góc độ khoa học khác nhau. Cụ thể như sau:
Theo Henrry Fayol (1886 – 1925) là người đầu tiên tiếp cận quản lý theo quy
trình, quan niệm rằng: “Quản lý là một tiến trình bao gồm tất cả các khâu: lập kế
hoạch, tổ chức, phân cơng điều khiển và kiểm sốt các nỗ lực của cá nhân, bộ phận
và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực vật chất khác của tổ chức để đạt được mục
tiêu đã đề ra”. Stephan Robbins quan niệm: “Quản lý là tiến trình hoạch định, tổ
chức, lãnh đạo và kiểm soát những hành động của các thành viên trong tổ chức và sử
dụng tất cả các nguồn lực khác của tổ chức nhằm đạt được mục tiêu đã đặt ra”
15
Như vậy, theo cách hiểu chung nhất quản lý là sự tác động có tổ chức, có
hướng đích của chủ thể quản lý lên đối tượng và khách thể quản lý thông qua các
hoạt động lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm soát để đạt được mục tiêu đã đặt ra
trong điều kiện môi trường luôn biến động. Do đó, quản lý thuế là một hệ thống
những q trình có quan hệ chặt chẽ với nhau nhằm mục tiêu đảm bảo thu thuế
đúng, đủ và công bằng trên cơ sở quy định của pháp luật thuế, bao gồm các hoạt
động thu nhận hồ sơ khai thuế, tính tốn số thuế phải nộp, đôn đốc thu nộp thuế và
tuyên truyền, tư vấn cho người nộp thuế
Chức năng của quản lý thuế:
- Chủ thể quản lý: là thuế là Nhà nước mà trực tiếp là Hệ thống các cơ quan
thuế các cấp.
- Đối tượng bị quản lý: là các pháp nhân và thể nhân có nghĩa vụ về thuế.
- Mục đích quản lý: là để đối tượng nộp thuế và các đối tượng các liên quan
phải thực hiện tốt nghĩa vụ luật định về thuế của mình.
- Phương tiện quản lý thuế: là sử dụng luật định của thuế như các quy định
về đăng ký thuế, nộp thuế, hoàn thuế, thanh tra thuế...với bộ máy, đội ngũ cán bộ,
cơ sở vật chất cần thiết để quản lý.
- Chức năng chủ yếu của quản lý thuế: là kiểm soát sự tuân thủ và áp dụng
các khoản phạt theo Luật thuế để răn đe những đối tượng nộp thuế vị phạm.
Vai trò phải quản lý thuế:
- Quản lý thuế quyết định trong việc đảm bảo nguồn thu từ thuế được tập
trung chính xác, kịp thời, thời xuyên ổn định vào ngân sách Nhà nước.
- Quản lý thuế góp phần hồn thiện chính sách, pháp luật cũng như các quy
định về quản lý thuế.
- Quản lý thuế làm phát huy việc kiểm soát và điều tiết các hoạt động kinh tế
xã hội. Đối với mỗi lĩnh vực khác nhau, Nhà nước có những sắc thuế khác nhau để
kiểm sốt sự tăng trưởng hay kìm hãm sự phát triển của sự hoạt động đó.
1.1.2.2. Nội dung quản lý thuế
Chính sách thuế:
16
- Mục tiêu của chính sách thuế: xác định mức độ điều tiết qua thuế, những
tác động kinh tế - xã hội của chính sách như thế nào và tại sao lại điều tiết ở mức độ
đó cũng như có tác động kinh tế - xã hội đó.
- Phạm vi tác động của chính sách thuế: chính sách thuế sẽ tác động đến
những tổ chức cá nhân nào trong xã hội. Việc xác định rõ phạm vi tác động của
chính sách thuế cho phép tập chung những mục tiêu quan trọng của chính sách,
đồng thời, tránh được hậu quả khơng mong muốn của chính sách.
- Thời gian hiệu lực của chính sách: xác định rõ chính sách thuế được áp
dụng trong thời kỳ nào xác định rõ thời điểm bắt đầu và kết thúc của chính sách.
- Trách nhiệm thực hiện chính sách thuế: Chỉ rõ tổ chức, cá nhân nào có
trách nhiệm thực hiện chính sách như: cụ thuể hóa chính sách thuế thành pháp luật
thuế, tơt chức thực hiện pháp luật thuế...
- Phương châm chính sách: chỉ rõ những quy tắc, yêu cầu đạt được của chính
sách hoặc hệ thống quản lý thuế.
Pháp luật thuế:
Là hệ thống những tổ chức quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung. Pháp
luật thuế phải quy định đầy đủ các yếu tố: NNT, cơ sở thuế, mức thu, ưu đãi thuế,
thủ tục thuế và xử lý vi phạm về thuế. Cũng như các quy định pháp luật khác, một
mặt, pháp luật thuế phải thực hiện các mục tiêu, quan điểm, đường lối của chính
sách thuế. Mặt khác, pháp luật thuế phải minh bạch, phù hợp với điều kiện cụ thể
của mỗi quốc gia trong từng giai đoạn lịch sử nhất định.
Tổ chức thực hiện các chức năng quản lý thuế:
- Chức năng tuyên truyền hỗ trợ NNT: Công tác tuyên truyền, hỗ trợ NNT
được xem là một trong những nội dung quan trọng trong chiến lược cải cách và hiện
đại hóa ngành thuế cho phù hợp với tiến trình hội nhập và phát điển kinh tế.
- Chức năng quản lý kê khai và kế toán thuế:
Trực tiếp tiếp nhận và xử lý hồ sơ khai thuế, hồ sơ hoàn thuế, các tài liệu
chứng từ có liên quan đến nghĩa vụ thuế của NNT theo quy định, nhập dự liệu, hạch
toán ghi chép tồn bộ các thơng tin trên tờ khai, chức từ nộp thuế và các tài liệu lên
quan đến nghĩa vụ thuế của NNT.
17
Tiếp nhận và đề xuất giải quyết các hồ sơ xin gia hạn thời hạn kê khai thuế,
thời hạn nộp thuế.
Thực hiện cơng tác kế tốn thuế đối với NNT bao gồm: kế toán thuế NNT, kế
toán tài khoản tạm thu, kế toán tài khoản tạm giữ,...
- Chức năng quản lý nợ và cưỡng chế nợ:
Trực tiếp theo dõi tình hình nợ, lập danh sách đối tượng nợ thuế và thực hiện
phân loại nợ thuế theo quy định; phân tích tình trạng nợ thuế...
Tham mưa đề xuất xử lý các hồ sơ khoanh nợ, giãn nợ, xóa nợ thuế và giải
quyết các hồ sơ xử lý khác về nợ thuế.
- Chức năng thanh tra, kiểm tra:
Thanh tra thuế: xây dựng chương trình kế hoạch thanh tra NNT hàng năm, tổ
chức thu nhập thông tin liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế của NNT thộc
đối tượng thanh tra.
Kiểm tra thuế: xây dựng nội dung, chương trình, kế hoạch thực hiện công tác
kiểm tra giám sát kê khai thuế hàng tháng, quý, năm trên địa bàn quản lý.
Xử lý vi phạm luật thuế:
Căn cứ vào kết quả thanh tra, kiểm tra để đưa ra các xử lý vi phạm cụ thuế
như sau: xử lý hoặc kiến nghị xử lý theo quy định đối với các trường hợp tổ chức,
cá nhân vi phạm pháp luật về thuế phát hiện được khi thanh tra thuế; đôn đốc tổ
chức cá nhân vi phạm thực hiện nộp tiền thuế, tiền phạt theo đúng quyết định xử lý.
1.2. Nội dung quản lý nợ thuế
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm và phân loại nợ thuế
1.2.1.1. Khái niệm và đặc điểm nợ thuế
Khái niệm nợ thuế:
Mặc dù thuế là khoản thu mang tính bắt buộc, tuy nhiên trong thực tế vì
nhiều lý do khác nhau mà người nộp thuế chưa nộp, nộp chưa đúng mức cần thu
hoặc không nộp cho Nhà nước theo thời hạn quy định, hình thành nên khoản nợ
thuế. Vậy nợ thuế “là các khoản tiền thuế, phí, lệ phí, phạt chậm nộp và các khoản
phải nộp khác theo quy định của pháp luật về thuế mà người nộp thuế đã kê khai, cơ
quan thuế đã tính, các cơ quan chức năng phát hiện và thông báo cho cơ quan thuế.
