(Sáng kiến kinh nghiệm) biện pháp giáo dục kỹ năng tự lập cho trẻ mẫu giáo trong trường mầm non

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Chúng ta đang sống và phát triển trong một xã hội hiện đại, việc giáo
dục con người trong xã hội mới luôn là vấn đề cấp thiết của toàn xã hội. Một
trong những yếu tố quan trong trong q trình hình thành và phát triển tồn diện
con người chính là hình thành các kỹ năng. Và trong giai đoạn hiện nay yêu cầu
đặt ra đối với con người nói chung và với trẻ em nói riêng là phát triển các kỹ năng
cơ bản để đáp ứng con người mới ở thế kỷ 21. Một trong nhóm kỹ năng quan trong
đó là phát triển kỹ năng tự lập cho trẻ. Bởi vì kỹ năng lập giúp trẻ hòa nhập được với
xã hội và giải quyết được moi việc trong cuộc sống của trẻ.
Là một giáo viên mầm non, tơi ln băn khoăn, suy nghĩ, tìm tòi, hoc
hỏi làm thế nào để giáo dục cho trẻ kỹ năng tự lập cho trẻ. Vì vậy trong quá
trình tổ chức các hoạt động giáo dục, tôi thường cho trẻ tham gia các hoạt động
hoc tập và trải nghiệm để dạy trẻ kỹ năng tự lập cơ bản. Tư đó giúp trẻ mạnh
dạn, tự tin, sẵn sàng hòa nhập và chia sẻ với bạn bè, đặc biệt giúp trẻ thích ứng
với những điều kiện sống thay đổi.
Trong thực tế tôi thấy rằng: Khi trẻ ở nhà đa số trẻ được bố mẹ hoặc
người giúp việc phục vụ trẻ moi lúc, moi nơi. Dẫn đến việc khi trẻ đến môi
trường mới thường nhút nhát, thụ động, chỉ biết đến mình, khơng chịu giao tiếp,
ứng xử với những người xung quanh. Dựa vào vấn đề trên giáo viên mầm non
đã chú ý đến việc dạy kỹ năng tự lập cho trẻ xong chúng ta vẫn luôn áp trẻ làm
theo mẫu, làm theo yêu cầu của cô mà chưa chú trong đến việc rèn luyện kỹ
năng đó cho mỗi trẻ.


Xuất phát tư mong muốn đem lại cho trẻ một môi trường giáo dục tốt
nhất, để trẻ mạnh dạn, tự tin và có kỹ năng tự lập phục vụ cho bản thân trẻ tôi
lựa chon đề tài:“ Một số biện pháp giáo dục kỹ năng tự lập cho trẻ mẫu giáo
trong trường mầm non” nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện và có đủ hành trang,
bản lĩnh bước lên cấp hoc hoc mới.
PHẦN II: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG TỰ LẬP
CHO TRẺ MẪU GIÁO TRONG TRƯỜNG MẦM NON

*Biện pháp 1: Xây dựng nội dung dạy kỹ năng tự lập cho trẻ mẫu
giáo trong trường mầm non.
Hàng ngày trẻ đến lớp phần lớn thời gian trong ngày trẻ được hoc tập,
sinh hoạt cùng cô giáo và các bạn, trong các hoạt động trẻ được cô giáo dạy rất
nhiều để hình thành các kỹ năng. Với lứa tuổi trẻ mẫu giáo thì khả năng nhận
thức của trẻ còn hạn chế.Vì vậy việc lựa chon kỹ năng tự lập dạy trẻ khơng nên
q khó hay q dễ.
Sau 1 thời gian nghiên cứu tôi đã xác định 1 số nội dung giáo dục kỹ
năng tự lập để dạy trẻ như sau:

Kỹ năng
Kỹ năng tự phục vụ

Nội dung
- Tự lấy, cất đồ dùng cá nhân vào đúng nơi quy
định
- Tự đi giày dép, thay trang phục.
- Tự xúc cơm ăn

Kỹ năng vệ sinh cá nhân

- Tự lấy nước khi khát nước.
- Rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, khi tay


bẩn.
- Xúc miệng sạch sẽ sau khi ăn xong.
- Đánh răng sau khi ngủ dậy và trước khi đi ngủ.
- Không nghịch bẩn, không vứt rác bưa bãi.
- Đi vệ sinh đúng nơi quy định, biết xin phép, goi

Kỹ năng bảo vệ bản thân

người lớn khi muốn đi vệ sinh.
- Không tự ý đi ra khỏi trường, khỏi nhà, khỏi
lớp.
- Không trêu đùa, lại gần những nơi, những vật
gây nguy hiểm.
- Không đi theo người lạ.
- Bảo vệ các giác quan: Không nhét các vật thể lạ

Kỹ năng giao tiếp

vào mũi, tai...
- Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi.
- Biết cách giao tiếp với người xung quanh.

Kỹ năng làm việc nhóm

- Khơng nói leo, có ý kiến phải giơ tay phát biểu.
- Biết hợp tác chia sẻ, vui chơi đoàn kết với bạn
bè.
- Biết lắng nghe và thực hiện công việc, nhiệm vụ

Kỹ năng thích nghi

khi được phân cơng.
- Thích nghi với mơi trường lớp hoc mầm non.

- Thích nghi với đám đơng.
Kỹ năng xử lý các tình - Xử lý, giải quyết các tình huống khi tham gia

huống

các hoạt động.


                      Qua

việc xác định những kỹ năng tự lập cơ bản. Tôi chủ động, linh

hoạt và sáng tạo hơn trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng tự lập
cho trẻ.
* Biện pháp 2: Giáo dục kỹ năng tự lập cho trẻ trong mọi hoạt động hàng ngày.
- Đón trẻ: Kỹ năng giao tiếp được xem là một năng lực cần thiết cho trẻ
mở rộng quan hệ tư trong gia đình cho đến nhà trường và xã hội. Thơng qua giờ
đón trẻ cơ nhắc trẻ chào cô, chào bố mẹ và cất đồ dùng cá nhân của mình gon
gàng tư đó dần hình thành cho trẻ thói quen chào hỏi lễ phép và tính gon gàng
ngay tư đầu.
- Thể dục sáng, điểm danh: Cho trẻ xếp hàng ra sân thể dục cũng như
xếp hàng ngồi ngay ngắn trong giờ điểm danh: Tạo cho trẻ 1 tinh thần thoải mái,
nền nếp, thói quen biết quan tâm, hỏi thăm khi bạn vắng mặt không đến lớp.
- Trong các tiết học: Có một điều chắc chắn dù chúng ta có trơng nom trẻ
tốt tới mức nào cũng khơng thể ở bên cạnh trẻ mãi được. Cái mà chúng ta có thể
làm được cho trẻ chính là cung cấp cho trẻ kiến thức, kỹ năng để trẻ tự bảo vệ
bản thân mình trước những tình huống nguy hiểm.
VD: Cho trẻ xem tranh ảnh về các tình huống đồ vật có thể gây nguy
hiểm. Cho trẻ xem các hình ảnh em bé bị lạc vì tự ý đi chơi khơng xin phép
người lớn, nghịch bếp gas, ổ điện…Giải thích cho trẻ hiểu hậu quả của việc làm
đó.
Thơng qua bài thơ, bài hát, câu chuyện như bài thơ: Bé tập rửa mặt, bài
hát: Anh Tý Sún: Giáo dục trẻ chăm chỉ rửa mặt, đánh răng vệ sinh sạch sẽ để

ln có khn mặt đẹp và nụ cười tươi. Câu chuyện: Ba chú lợn con thông qua


câu chuyện giúp trẻ có thêm bài hoc về tình cảm anh em, biết xử lý các tình
huống xảy ra trong moi hoàn cảnh.
- Trong hoạt động chơi: Khi ra ngồi trời: Cơ cùng trẻ nhổ cỏ, chăm sóc
cây cảnh, nhặt rác trong sân trường, tham gia các hoạt động theo nhóm: Để tư đó
trẻ nêu cao tính đồn kết và hợp tác cùng các bạn. Khi chơi tại các góc: Cho trẻ
tự nhận vai chơi, nội dung chơi và tự mình liên kết các góc chơi khi cần thiết, tư
đó phát huy được những kỹ năng tự lập, kinh nghiệm chơi của trẻ.
- Trong giờ ăn, ngủ, đi vệ sinh: Cần hình thành cho trẻ kỹ năng tự phục
vụ chính bản thân trẻ vì đây là một trong những kỹ năng đầu tiên vô cùng quan
trong và trẻ cần phải có. Vì vậy cơ giáo cần rèn trẻ làm tốt những việc sau:
VD: Cho trẻ tự rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, lấy
ghế ngồi vào bàn ăn, ăn xong trẻ tự cất bát và ghế, tự lau mặt, xúc miệng , cùng
cô giáo chuẩn bị cho giờ ngủ trưa.
- Trong giờ nêu gương: Cùng trẻ nhận xét những hành vi đúng sai trong
ngày, khen ngợi những trẻ có hành vi đúng để các bạn hoc tập và noi theo, nhắc
nhở trẻ có hành vi chưa đúng và cần sửa chữa. Ngoài ra cần động viên, khuyến
khích, khen ngợi trẻ kịp thời.
* Biện pháp3: Tạo môi trường rèn luyện kỹ năng tự lập cho trẻ
 

Cùng với toàn nghành thực hiện phong trào: “ Xây dựng trường hoc an

tồn, thân thiện hoc sinh tích cực”. Tôi luôn chú ý tạo cảnh quan sư phạm trong
lớp hoc đặc biệt tại các góc chơi như: Đồ dùng đồ chơi được sắp xếp ngăn nắp,
gon gàng, góc nào cũng đa dạng và phong phú về đồ chơi. Chủ yếu các góc chơi
mang tính mở để kích thích rèn luyện cho trẻ kỹ năng tự lập cơ bản.

VD: Góc phân vai: Rèn cho trẻ biết tự làm moi việc: Trẻ có thể tự chăm sóc búp
bê, tự đưa người đi khám bệnh, tự nấu những món ăn cho bữa tiệc, tự tạo những
kiểu tóc theo yêu cầu của khách hàng.
- Góc xây dựng- lắp ghép: Rèn cho trẻ kỹ năng làm việc nhóm: Trẻ tự bàn bạc,
phân công nhiệm vụ và hợp tác với nhau để xây cơng viên, vườn bách thú, lắp
ghép tồn nhà cao tầng....
- Góc hoc tập: Rèn cho trẻ kỹ năng: Tự làm 1 bài tập trong vở hay tự hoàn thiện
1 bức tranh mà khơng cần ai giúp đỡ.
- Góc thiên nhiên được trang trí trồng nhiều cây cảnh để tạo một khơng gian
xanh, để mỗi ngày trẻ có thể tự chăm sóc cây. Qua hoạt động này kích thích trẻ
biết u lao động, khi trẻ được tự làm và cùng nhau làm trẻ sẽ thấy mình là
người có ích. Tư đó trẻ thích làm việc hơn và làm tốt hơn.
- Đối với giá góc đồ chơi, cuối tuần tơi thường tổ chức cho trẻ thi đua lau don,
sắp xếp đồ chơi gon gàng. Nhờ vậy qua mỗi lần tổ chức hoạt động vui chơi, trẻ
chơi xong biết thu don đồ chơi gon gàng ngăn nắp.
- Trang trí các mảng tường có nội dung giáo dục kỹ năng tự lập như: Treo hình
ảnh các bước rửa tay đúng cách ngay dưới vòi nước rửa tay của trẻ.
* Biện pháp4: Kết hợp với gia đình.
Bên cạnh việc dạy trẻ ở trường, tơi ln chú trong đến việc trao đổi và
phối hợp với phụ huynh dạy kỹ năng tự lập cho trẻ. Để trẻ ở nhà có thể giúp
được bố mẹ những cơng việc vưa sức.
VD: Bỏ rác đúng nơi quy định, cùng bố mẹ lau nhà, cho quần áo bẩn vào máy
giặt, don đồ sau khi bày ra nhà hoặc cùng trẻ chuẩn bị cho bữa ăn...


Tuyên truyền để các bậc phụ huynh hiểu rằng: Cha mẹ bao boc con mình
quá kỹ, thường xuyên làm hộ trẻ sẽ khiến khả năng tự lập của trẻ sẽ kém và dẫn
đến những sai lệch trong nhận thức cũng như hành động. Phụ huynh cần tôn
trong ý kiến của trẻ, kích thích trẻ tự suy nghĩ, khen ngợi và động viên trẻ kịp

thời, để trẻ tự giúp bố mẹ những cơng việc vưa sức của mình: Gợi ý cho trẻ làm
việc bằng các câu hỏi và dành cho trẻ những lời khen ngợi xứng đáng.
VD: Theo con phải làm gì để nhà mình sạch sẽ và gon gàng hơn? Làm thế nào
để những chiếc váy và những đôi tất của con ở trong tủ ngay ngắn, gon gàng.
Hay khen trẻ: Con rất giỏi, con đã làm được rồi. Con đúng là 1 người thông
minh….
PHẦN III: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
1, Kết quả đạt được
Tư những cố gắng nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm của bản thân, sự giúp đỡ
của ban giám hiệu, của đồng nghiệp cũng như sự hỗ trợ của các phụ huynh, tôi
đã đạt được một số kết quả trong việc giáo dục trẻ các kỹ năng tự lập như sau:
* Đối với trẻ:
- 100% trẻ có kỹ năng tự lập cơ bản.
- Kỹ năng tự lập của trẻ được thể hiện trong các hoạt động rất tốt: Trẻ biết chào
hỏi lễ phép. Trẻ biết tự thay và mặc trang phục phù hợp. Biết vệ sinh cơ thể sạch
sẽ. Biết giúp cô và bạn chia sẻ những công việc vưa sức, trẻ có thói quen lao
động và trẻ có thể tự giải quyết được các tình huống xảy ra. Quan trong là trẻ có
thể tự mình làm moi việc và hòa mình với mơi trường mới.
* Đối với giáo viên


- Cô giáo chủ động, linh hoạt hơn trong tổ chức các hoạt động giáo dục lồng
ghép kỹ năng tự lập cho trẻ ở lớp.
- Trong giáo dục chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm, đổi mới hình
thức tổ chức hoạt động lồng ghép giáo dục kỹ năng tự lập cho trẻ.
* Đối với phụ huynh.
- Phụ huynh đã có thói quen liên kết phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc
dạy trẻ các kỹ năng tự lập cho trẻ ở nhà.
- Phụ huynh nhận thức đúng đắn về việc giáo dục và rèn luyện kỹ năng tự lập
cho trẻ và thay đổi hoàn toàn nhận thức đến hành động làm hộ trẻ khi ở nhà.

KẾT LUẬN
Với những kết quả và biện pháp trên, tôi nhận thấy rằng: Giáo viên phải
nắm được khả năng nhận thức và tâm lý riêng của tưng trẻ, dành thời gian gần
gũi với trẻ, tạo một môi trường thân thiện với trẻ, lắng nghe tâm tư của trẻ để tư
đó hướng cho trẻ có những suy nghĩ tốt những hành vi đúng. Đặc biệt là cần có
sự phối hợp chặt chẽ và có hiệu quả với gia đình trẻ để tính tự lập của trẻ được
phát huy tích cực nhất. Để hướng trẻ là 1 con người mới đáp ứng nhu cầu và vị
thế của xã hội hiện đại.
Trên đây là 1 số biện pháp giáo dục kỹ năng tự lập cho trẻ mẫu giáo của
tơi đưa ra trong q trình chăm sóc - giáo dục trẻ.