(Sáng kiến kinh nghiệm) giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh

Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn sáng kiến kinh nghiệm
a. Lý do
Giáo dục là sự nghiệp trồng người, với mục tiêu đào tạo ra những công dân tốt
cho đất nước. Muốn vậy, phải kết hợp chặt chẽ giữa dạy kiến thức với dạy người,
giữa truyền thụ tinh hoa tri thức nhân loại với những giá trị truyền thống của dân tộc,
giữa giáo dục tri thức khoa học với giáo dục đạo đức. Chiến lược Giáo dục Việt Nam
giai đoạn 2010-2020 xác định: “Giáo dục và đào tạo có sứ mạng đào tạo con người
Việt Nam phát triển tồn diện, góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến của đất
nước trong bối cảnh tồn cầu hóa, đồng thời tạo lập nền tảng và động lực công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”.
Hiện nay, do sự tác động và ảnh hưởng của mặt trái kinh tế thị trường làm cho
một bộ phận thanh thiếu niên có dấu hiệu xuống cấp về mặt đạo đức. Các hiện tượng
học sinh vô lễ với người lớn, với thầy cô giáo; khơng hiểu được (hoặc lãng qn)
truyền thống văn hóa của dân tộc, của cha anh mình, học địi, ăn chơi, quậy phá,
đánh nhau,…. khơng cịn hiếm. Ngun nhân của những hiện tượng trên có nhiều,
nhưng một trong những nguyên nhân cơ bản là việc giáo dục đạo đức (GDĐĐ) cho
các em trong nhà trường còn hạn chế cả về nội dung và phương pháp, cả về sự quan
tâm GDĐĐ cho các em của nhà trường, xã hội và gia đình.
Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học & Trung học cơ sở (PTDTBT
TH&THCS) nơi tôi công tác là trường phổ thơng có hai cấp học đóng trên địa bàn
sát với biên giới Việt - Lào; Đại bộ phận học sinh là con em đồng bào dân tộc BruVân kiều. Ngoài việc phải thực hiện đầy đủ các quy chế chung đối với một trường
phổ thông, nhà trường phải làm tốt việc GDĐĐ cho học sinh để đào tạo ra các thế hệ
mới đảm nhiệm sứ mệnh bảo vệ vững chắc biên giới phên dậu quốc gia, góp phần
xây dựng đường biên giới hữu nghị giữa Việt Nam và Lào. Trong những năm qua,
do chuyển đổi sang hoạt động theo mơ hình trường PTDTBTTH&THCS nên có
những vấn đề phát sinh mới trong giáo dục về phẩm chất và đạo đức học sinh nhằm
phù hợp với mơ hình trường có học sinh bán trú và nội trú, góp phần khẳng định tính

ưu việt của mơ hình trường bán trú mang lại. Với lý do trên, bản thân tơi xin được
trình bày sáng kiến kinh nghiệm “ Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục
đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông dân tộc bán trú TH&THCS”.
Trang 1


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

b. Phạm vi nghiên cứu
Trình bày một số giải pháp nâng cao chất lượng GDĐĐ cho học sinh cấp THCS
ở Trường phổ thông dân tộc bán trú TH&THCS
2. Điểm mới và vấn đề cần giải quyết của sáng kiến kinh nghiệm:
Giáo dục đạo đức có vai trị quan trọng trong định hướng tư tưởng, rèn luyện
đạo đức, hạnh kiểm cho học sinh bán trú và nội trú của nhà trường, góp phần rất
quan trọng đối với nâng cao chất lượng giáo dục của một trường phổ thông bán trú.
Điểm mới và vấn đề cần giải quyết của sáng kiến kinh nghiệm là đề cập đến các giải
pháp và các hình thức để tổ chức giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh THCS
thuộc diện bán trú, nội trú và là con em của đồng bào Bru-Vân Kiều có hiệu quả.
Qua đó khẳng định tính ưu việt của mơ hình trường PTDTBT đối với vùng đặc biệt
khó khăn với đối tượng là học sinh dân tộc Bru-Vân Kiều.
II. NỘI DUNG
1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu
1.1. Cơ sở lý luận
Theo cách hiểu chung nhất thì “Đạo đức là tập hợp những quan điểm của một
xã hội, của một tầng lớp xã hội, của một tập hợp người nhất định về thế giới, về
cách sống. Nhờ đó con người điều chỉnh hành vi của mình”. Khái niệm “Đạo đức”
chỉ ra là:
Thứ nhất, Đạo đức là thuộc tính của con người và chỉ con người mới có thuộc
tính đạo đức, lồi vật khơng thể được xem là có đạo đức. Đạo đức là một hiện tượng

lịch sử, là sự phản ánh của các quan hệ xã hội.
Thứ hai, Đạo đức được xem là luân thường đạo lý của con người. Nói đến luân
thường đạo lý là đề cập đến sự ứng xử của con người. Đây được xem là là các chuẩn
mực trong quan hệ con người với nhau, là phép ứng xử đúng - sai.
Thứ ba, Đạo đức thuộc hình thái ý thức xã hội, là tập hợp những nguyên tắc,
qui tắc nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với
nhau, với xã hội, với tự nhiên trong hiện tại, quá khứ, tương lai, được thực hiện bởi
niềm tin cá nhân, bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội.
Giáo dục đạo đức cho học sinh là một mặt của hoạt động giáo dục nhằm xây
dựng cho thế hệ trẻ những tính cách nhất định và bồi dưỡng cho họ những quy tắc
Trang 2


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

hành vi thể hiện trong giao tiếp với mọi người, với công việc, với tổ quốc. Như vậy
Giáo dục đạo đức học sinh chỉ ra các vấn đề sau:
Thứ nhất, GDĐĐ cần phải được coi trọng đặc biệt, nhất là trong sự nghiệp cách
mạng hiện nay của dân tộc, khi Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng vào cộng
đồng quốc tế, với nhiều nguy cơ và thách thức lớn.
Thứ hai, GDĐĐ cho học sinh là làm cho nhân cách của học sinh phát triển
đúng về mặt đạo đức, tạo cơ sở để học sinh ứng xử đúng đắn trong các mối quan hệ
của cá nhân với bản thân, với người khác, với xã hội, với tổ quốc, với môi trường...
Thứ ba, Các yếu tố ảnh hưởng đến GDĐĐ học sinh, gồm: Gia đình, Nhà
trường và Cộng đồng (xã hội).
Chức năng giáo dục đạo đức: điều chỉnh hành vi cá nhân, của cộng đồng và là
công cụ tự điều chỉnh mối quan hệ giữa người và người trong xã hội.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức và GDĐĐ: Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh,
muốn thực hiện thành công sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa (XHCN), mỗi

một con người, trước hết là đội ngũ cán bộ phải luôn luôn tu dưỡng, rèn luyện đạo
đức cách mạng. Từ quan điểm đó, Hồ Chí Minh ln ln quan tâm vấn đề GDĐĐ.
Từ những năm 1920 bài giảng đầu tiên của Người cho lớp thanh niên trí thức yêu
nước Việt Nam là “Tư cách của một người cách mạng”. Hồ Chí Minh coi đạo đức là
nền tảng của người cách mạng, cũng giống như gốc của cây, ngọn nguồn của sơng
suối. Người viết: “Cũng như sơng thì có nguồn mới có nước, khơng có nguồn thì
sơng cạn. Cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây héo. “Người cách mạng phải có đạo
đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang”;
“Người cách mạng phải có đạo đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng
khơng lãnh đạo được nhân dân”; và “Có tài mà khơng có đức là người vô dụng”.
Quan điểm của Đảng ta về giáo dục đạo đức:
Đảng Cộng sản Việt Nam từ khi ra đời và trong suốt q trình lãnh đạo cách
mạng ln ln quan tâm đến vấn đề đạo đức cách mạng và xây dựng đạo đức cách
mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân, thông qua các chủ
trương, Nghị quyết của Đảng.
Trong thời kỳ đổi mới, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và
hội nhập sâu rộng vào đời sống quốc tế, Đảng chủ trương: Quan tâm đào tạo, bồi
Trang 3


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

dưỡng cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý, coi trọng cả đức và tài, đức là gốc”. Các kỳ
Đại hội IX và X Đảng đều khẳng định việc khơng ngừng học tập, rèn luyện nâng cao
trình độ kiến thức, năng lực cơng tác, phẩm chất chính trị, đạo đức và lối sống cho
đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân.
Đại hội Đảng lần thứ XI xác định: “Mỗi cán bộ, đảng viên phải khơng ngừng tu
dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống; kiên quyết đấu
tranh làm thất bại âm mưu, hoạt động diễn biến hịa bình của các thế lực thù địch;

phê phán, đẩy lùi những biểu hiện “tự diễn biến”.
Luật giáo dục 2005 ghi rõ: “ Mục tiêu của Giáo dục là giúp cho học sinh phát
triển tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm
hình thành nhân cách con người Việt Nam Xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và
trách nhiệm công dân….( Điều 23 Luật giáo dục).
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Đặc điểm của nhà trườg; thuận lợi và khó khăn của GDĐĐ cho học sinh
Trường đóng trên địa bàn xã biên giới đặc biệt khó khăn, địa bàn rộng, địa hình
phức tạp, đi lại khó khăn; có đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào, dân cư
thưa thớt với 6 bản trong đó có 2 bản sát biên giới cách trung tâm của xã đến 18km.
Trường PTDTBT TH&THCS nằm trong hệ thống các trường chuyên biệt với
ba đặc điểm và nhiệm vụ cơ bản là: Phổ thông, Dân tộc và Bán trú.
Học sinh của trường gồm học sinh cấp tiểu học (TH) và học sinh trung học cơ
sở (THCS), Hầu hết các em đều là con em đồng bào Bru-Vân Kiều.
Khả năng tư duy sáng tạo, khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ Tiếng Việt của
nhiều học sinh còn hạn chế; việc tiếp cận thơng tin, sách báo cịn có nhiều khó khăn
đặc biệt là nhận thức về pháp luật; Trong tư duy và giao tiếp hàng ngày còn bộc lộ
những nếp suy nghĩ, lối sống mộc mạc, trung thực song cũng chứa đựng nhiều điểm
cịn lạc hậu khó thay đổi.
Thuận lợi và khó khăn trong GDĐĐ cho học sinh của nhà trường
Về thuận lợi: Trường luôn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ về mọi mặt của
lãnh đạo cũng như của phòng GD&ĐT huyện Lệ Thủy, cán bộ, giáo viên, nhân viên
có trách nhiệm cao với giáo dục miền núi và tình thương yêu học sinh.

Trang 4


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

Hầu hết giáo viên của trường đều đạt chuẩn và trên chuẩn về chuyên môn; tỷ lệ
giáo viên giỏi cấp huyện và trường đạt hơn 45%, nhiều thầy cơ có kinh nghiệm
giảng dạy học sinh dân tộc.
Mơ hình bán trú mở ra nhiều điều kiện thuận lợi để giáo dục học sinh hơn, do
tập trung được học sinh về ở lại và học tại trung tâm của trường.
Khó khăn: Lãnh đạo và đội ngũ giáo viên của trường chưa có nhiều kinh
nghiệm GDĐĐ cho học sinh nội trú, bán trú, với những đặc điểm riêng biệt về đối
tượng học sinh, về tâm sinh lý dân tộc, về các nội dung giáo dục đặc thù mà các
trường phổ thơng THCS khác khơng thể có được.
Việc GDĐĐ cho học sinh dân tộc rất phức tạp, do tập quán sinh hoạt cịn có
những tập tục lạc hậu; nhận thức và trình độ dân trí của một bộ phận phụ huynh còn
thấp, bảo thủ; điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn nên ít có điều kiện chăm sóc
con cái; có em do nhận thức cịn hạn chế, lười học, có tâm lý bất cần; có hành vi đạo
đức chưa tốt như để tóc dài, nhuộm tóc nhiều màu, học địi nói tục…
Điều kiện để giáo dục pháp luật thơng qua tiết học GDCD cịn gặp những khó
khăn nhất định về cơ sở vật chất, về khả năng nhận thức và điều kiện thông tin, điều
kiện giao tiếp…
Một bộ phận học sinh cịn ham chơi, lười học, thiếu chịu khó rèn luyện, tu
dưỡng không chỉ làm cản trở kết quả học tập mà còn ảnh hưởng đến chất lượng, kết
quả GDĐĐ học sinh của nhà trường.
1.2.2. Thực trạng công tác giáo dục đạo đức cho học sinh của nhà trường
- Điểm mạnh:
Nhà trường luôn quan tâm đến công tác GDĐĐ cho học sinh nói chung và học
sinh bán trú, nội trú nói riêng, đã tiến hành nhiều biện pháp: tổ chức cho học sinh
học tập qui chế, quy định, nội quy; duy trì nề nếp nội vụ sạch đẹp, xây dựng nếp
sống kỷ luật, kỷ cương; tổ chức cho các em chăm sóc và báo cơng tại di tích lịch sử,
di tích cách mạng trên địa bàn của xã tại Km33 đường 10; tích cực tổ chức các hoạt
động tập thể như đêm Trung thu, hoạt động câu lạc bộ văn hóa với hình thức hát hị
khoan, tập múa sạp, múa hát điệu cồng chiêng; tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ thể dục
thể thao; phát động phong trào tăng gia, chăm sóc vườn hoa cây cảnh… góp phần

định hướng lối sống cho các em để củng cố và nâng cao chất lượng GDĐĐ.
Trang 5


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

Định kỳ tổ chức các hoạt động bề nổi như: thi vẽ tranh bảo vệ môi trường, tổ
chức hội khỏe cấp trường, hoạt động ngoại khóa đã thu hút học sinh tham gia tích
cực, có hiệu quả, tạo tinh thần đoàn kết trong nội bộ học sinh, vừa góp phần hạn
chế học sinh vi phạm kỷ luật, vừa củng cố nội dung GDĐĐ cho các em.
Nhờ vậy, đa số học sinh nội trú an tâm ở lại, tích cực học tập và rèn luyện, biết
khắc phục khó khăn để vươn lên. Các hiện tượng học sinh trốn ra ngoài chơi, trốn về
nhà, gây mất trật tự tại khu nội trú đã hầu như khơng cịn đáng kể so với trước.
- Hạn chế:
Nội dung, hình thức, phương pháp GDĐĐ cho học sinh của một số giáo viên
chưa khéo léo và phù hợp đặc điểm tâm sinh lý các em. Hình thức tổ chức dạy học
đơi khi đơn điệu, học sinh cịn ít được trãi nghiệm qua thực tế; thiết bị dạy học, tranh
ảnh, băng đĩa phục vụ hoạt động dạy học giáo dục pháp luật còn hạn chế.
Một số giáo viên chưa nhận thức đúng đắn, sâu sắc nội dung cũng như tầm
quan trọng của GDĐĐ nên chỉ quan tâm đến việc truyền thụ kiến thức văn hoá, chưa
thực sự chú trọng tích hợp để GDĐĐ cho học sinh thông qua các môn học khác.
2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC
SINH TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC BÁN TRÚ

Để nâng cao chất lượng GDĐĐ cho học trường bán trú, đòi hỏi phải tiến hành
bằng nhiều biện pháp, từ nhận thức, lãnh đạo, chỉ đạo, thay đổi tư duy, phương pháp
giáo dục... Trong phạm vi đề tài, tơi xin trình bày một số giải pháp cơ bản trong số
nhiều giải pháp mà nhà trường đã thực hiện có hiệu quả trong năm học 2014-2015.
2.1: Một số giải pháp giáo dục đạo đức cho học sinh

2.1.1. Tăng cường công tác lãnh đạo của Chi ủy, chi bộ và chỉ đạo của Ban
giám hiệu đối với chất lượng
Nâng cao chất lượng GDĐĐ cho học sinh là nội dung quan trọng và có tính
cấp thiết trong tình hình hiện nay của nhà trường. Vì vậy, để tăng cường GDĐĐ
cho học sinh đòi hỏi phải tăng cường công tác lãnh đạo của Chi ủy, chi bộ; Ban
Giám hiệu (BGH) phải thường xuyên quan tâm và chỉ đạo chặt chẽ, sâu sát, cả nội
dung, hình thức, phương pháp giáo dục học sinh. Đây là giải pháp quan trọng hàng
đầu để nâng cao phẩm chất, đạo đức của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục của Trường PTDTBT.
Trước hết, nghị quyết lãnh đạo của chi bộ phải thường xuyên giành các nội
Trang 6


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

dung và biện pháp lãnh đạo công tác nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và
GDĐĐ cho học sinh nói riêng, khi cần thiết có thể ra nghị quyết chuyên đề lãnh đạo
công tác GDĐĐ cho học sinh. Nghị quyết lãnh đạo nhiệm vụ thường xuyên hoặc
nghị quyết chuyên đề phải sát với thực tế và đưa ra được các biện pháp phù hợp để
góp phần làm chuyển biến về đạo đức và chất lượng GDĐĐ cho học sinh.
Thơng qua nghị quyết để góp phần thống nhất nhận thức của đội ngũ cán bộ,
đảng viên, giáo viên, nhân viên toàn trường đối với việc GDĐĐ, nhất là đối với
những giáo viên được phân công giảng dạy hoặc tổ chức các hoạt động bán trú, nội
trú có các nội dung liên quan đến đạo đức học sinh. Trên cơ sở nghị quyết chi bộ,
Ban Giám hiệu tổ chức triển khai thực hiện các nội dung của nghị quyết về GDĐĐ
(bao gồm cả đổi mới hình thức học tập và phương pháp dạy học, mua sắm cơ sở vật
chất phục vụ dạy học môn GDCD, xây dựng tủ sách pháp luật…), thường xuyên
kiểm tra, đôn đốc các giáo viên giảng dạy môn GDCD, các giáo viên quản lý và giáo
dục học sinh nội trú, bán trú, hoạt động ngồi giờ lên lớp có các nội dung có liên

quan đến đạo đức, ý thức của học sinh. Khi kiểm điểm việc hoàn thành nhiệm vụ
của giáo viên trong từng năm học, phải gắn với nội dung GDĐĐ cho học sinh.
Chi ủy, chi bộ và BGH thường xuyên tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc,
nhắc nhở. Thông qua kiểm tra để phát hiện những vấn đề bất cập, thiếu sót, khuyết
nhược điểm trong giáo dục học sinh về phẩm chất, đạo đức, tư cách, kết hợp với
quản lý, rèn luyện học sinh, nắm chắc diễn biến tư tưởng của các học sinh yếu
kém…, kịp thời đề ra các nội dung, biện pháp nhằm hạn chế những thiếu sót và sửa
chữa, khắc phục các khuyết điểm, nhược điểm của học sinh trong học tập, rèn luyện.
2.1.2. Nghiên cứu chọn đúng, trúng nội dung giáo dục, có nhiều hình thức,
biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh
a. Các nội dung giáo dục đạo đức
Đây là giải pháp quan trọng, trực tiếp nâng cao chất lượng GDĐĐ cho học sinh.
Với đặc điểm học sinh của nhà trường là người dân tộc, việc nghiên cứu lựa chọn
đúng và trúng các nội dung GDĐĐ cho các em sẽ tác động vào tâm lý, tạo ra sự hứng
thú cho các em trong học tập và nâng cao ý thức, nhân cách. Cùng với việc lựa chọn
đúng, trúng nội dung giáo dục, việc kết hợp nhiều hình thức, biện pháp giáo dục sẽ
làm cho hiệu quả GDĐĐ được nâng lên. Theo tôi để giáo dục đạo đức cho học sinh
cấp THCS ở trường bán trú cần lựa chọn những nội dung sau đây:
Trang 7


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

- Một trong những nội dung quan trọng hàng đầu phải giáo dục và định hướng
tư tưởng học sinh.
Trước hết phải thường xuyên quan tâm giáo dục các em về Đảng Cộng sản Việt
Nam quang vinh, về Bác Hồ vĩ đại; giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức cách
mạng và mục tiêu phấn đấu của thanh niên, đoàn viên, đội viên. Việc giáo dục các
nội dung trên phải tiến hành thường xuyên, liên tục và gắn với đối tượng học sinh cụ

thể ở các khối lớp, với nội dung bài giảng của các môn học cụ thể. Tích hợp giáo
dục vào các mơn học, bài học để ca ngợi Đảng và Bác Hồ kính yêu. Thư viện của
trường luôn làm tốt công tác giới thiệu sách có chủ đề về Đảng, về Bác Hồ nhân dịp
các ngày lễ lớn hàng năm như: 3/2, 19/5, 30/4, 2/9, 22/12 và tổ chức thi kể chuyện
về tấm gương Bác Hồ từ đó phát động trong tồn trường phong trào “ Học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Chi đồn và Liên đội làm tốt các hoạt
động giáo dục cho học sinh thông qua hoạt động “ Về nguồn”, “Đền ơn, đáp nghĩa”,
“ Chăm sóc khu di tích Km33 đường 10”, nói chuyện về hình ảnh anh bộ đội Cụ Hồ.
- Việc giáo dục kỹ năng sống cho các em cũng cần lựa chọn đúng, trúng nội
dung để các em nắm bắt và có ý thức rèn luyện.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh con em đồng bào dân tộc là hết sức
cần thiết và có ý nghĩa thiết thực, đó có thể là những kỹ năng thông thường tối thiểu
như: cách chào hỏi, cách xưng hô, cách giao tiếp; cách sắp xếp chỗ ở khoa học, sạch
sẽ, gọn gàng, ngăn nắp; cách hòa mình vào cuộc sống tập thể với các cơng việc
thường nhật như vệ sinh phòng ở, mọi sinh hoạt của cá nhân đều phải đúng giờ để
không ảnh hưởng đến bạn khác, thường xuyên và tích cực tham gia các hoạt động
của tập thể; từng bước xây dựng cuộc sống tự lập, tự tin trong mọi hoạt động.
Kỹ năng sống cần quan tâm giúp đỡ học sinh gồm các nhóm kỹ năng sau đây:
Nhóm kỹ năng tự nhận biết bản thân; Nhóm các kỹ năng giao tiếp, ứng xữ; nhóm
các các kỹ năng liên quan đến tự học; Nhóm kỹ năng rèn luyện bản thân; Nhóm kỹ
năng liên quan đến bảo vệ sức khỏe; Nhóm kỹ năng liên quan đến phịng tránh tai
nạn thương tích; Nhóm kỹ năng liên quan đến nhận biết và sống với người khác;
Nhóm kỹ năng liên quan đến ra quyết định một cách có hiệu quả.
Việc hướng dẫn, giáo dục kỹ năng sống, lối sống tập thể cho học sinh phải xác
định nguyên tắc: Tạo cơ hội, điều kiện cho học sinh học qua trải nghiệm; Cung cấp
kiến thức vừa đủ, tăng tính thực hành; Phối hợp với cơng đồng và gia đình để tạo ra
Trang 8


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông

dân tộc bán trú TH&THCS”.

mơi trường giáo dục, khuyến khích sự thay đổi hành vi tiêu cực của học sinh. Phát
huy được bản sắc văn hóa dân tộc của đồng bào Bru-Vân kiều với việc tổ chức các
trò chơi dân gian; quy định mặc trang phục dân tộc 2 ngày trong tuần, hát bài hát
dân ca của dân tộc mình, tập múa hát theo tiếng cồng chiêng….; tổ chức trưng bày
góc Dân tộc tại phòng truyền thống để giáo dục các em tự hào về truyền thống và
văn hóa của dân tộc mình.
- Giáo dục các em về tinh thần đồn kết dân tộc.
Đất nước Việt Nam ta có 54 dân tộc anh em cùng chung sống, do vậy mọi nhà
trường đều phải làm tốt cơng tác giáo dục tình đồn kết dân tộc cho học sinh của
mình, đặc biệt là đối với trường PTDTBT nơi giáo dục và đào tạo chủ yếu cho con
em đồng bào các dân tộc. Đại đoàn kết các dân tộc là chủ trương lớn của Đảng ta và
cũng là một trong những tư tưởng lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong thư gửi Đại
hội các dân tộc thiểu số miền Nam, họp tại Plei-cu, ngày 19/4/1946, Bác Hồ căn
dặn: “… Đồng bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Rai hay Ê đê, Xơ đăng hay
Ba na và các dân tộc thiểu số khác, đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột
thịt. Chúng ta sống chết có nhau, sướng khổ có nhau, no đói giúp nhau...”.
Nhà trường ln chú trọng đảm bảo sự bình đẳng trong giáo dục, tạo điều kiện
để con em đồng bào có điều kiện phát triển, được học tập và rèn luyện; Thực hiện
đầy đủ và minh bạch các chế độ của Nhà nước cho con em đồng bào.
Tạo mọi cơ hội và điều kiện thuận lợi để học sinh con em đồng bào được giao lưu
học hỏi với các học sinh ở vùng thuận lợi, giúp các em hiểu biết và tiếp xúc với
nhiều điều mới mẽ hơn trong cuộc sống.
- Làm tốt công tác giáo dục pháp luật (GDPL) trong nhà trường nói chung và
học sinh nội trú, bán trú nói riêng với nhiều giải pháp:
Thực hiện đầy đủ chương trình GDPL trong chương trình GDCD cấp THCS.
Tích hợp giáo dục về an tồn giao thơng (ATGT), bảo vệ mơi trường, phịng cháy
chữa cháy, giáo dục dân số và giới tính, giáo dục phịng chống ma túy, HIV/AIDIS
….thông qua các môn học, thông qua buổi nói chuyện dưới cờ đầu tuần.

Tổ chức nói chuyện, ngoại khóa, thi tìm hiểu luật ATGT, kết hợp với tổng phụ
trách đội để công nhận chuyên hiệu ATGT cho đội viên; thi vẽ tranh và nêu ý tưởng
về bảo vệ sự đa dang sinh học và bảo vệ môi trường nơi quê em đang sinh sống ( có
sự bảo trợ của dự án REDD +).
Trang 9


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

Học sinh viết đơn cam kết thực hiện tốt cơng tác ATGT và an tồn an ninh trật
tự trường học, phịng chống tai nạn thương tích.
- Làm tốt công tác giáo dục cho học sinh về ý thức tự giác, về tính chuyên cần
trong học tập.
Để làm tốt công tác nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường bán trú với
đối tượng là học sinh dân tộc, trước hết phải quan tâm làm tốt công tác số lượng và
tỷ lệ chuyên cần trên lớp, quan tâm nhắc nhỡ, động viện, khích lệ để giáo dục ý thức
tự giác học tập trong mỗi học sinh.
Thông qua các câu chuyện về những học sinh các khóa trước của nhà trường để
giáo viên nêu gương từ đó giáo dục học sinh noi theo.
Trong các buổi nói chuyện đầu tuần nhà trường cần nên gương người tốt, việc
tốt, vượt khó học giỏi; tổ chức cho các em hoạt động làm báo tường, “Hoa điểm 10”,
tuần học tốt, đôi bạn cùng tiến….từ đó khích lệ động viên các em rèn luyện ý chí và
nghị lực trong học tập.
b. Hình thức, biện pháp để thực hiện các nội dung GDĐĐ học sinh:
Nội dung GDĐĐ dù được xác định đúng, trúng nhưng nếu hình thức, biện pháp
giáo dục khơng phù hợp thì hiệu quả giáo dục cũng hạn chế. Vì vậy, phải kết hợp
nhiều hình thức để truyền tải nội dung mới đạt được hiệu quả mong muốn. Có thể
tiến hành các hình thức, biện pháp sau:
Giáo dục dưới cờ: Đối với học sinh, tiết chào cờ đầu tuần góp phần quan trọng

trong việc giúp các em rèn luyện nhân cách, từ những việc nhỏ như: ham học, siêng
làm, cần kiệm… đến những việc lớn như hun đúc tinh thần dân tộc, lòng yêu nước.
Thường xuyên kiểm tra việc tu dưỡng đạo đức của học sinh để phát hiện những
việc làm được, chưa được của tổ chức, cá nhân, từ đó có ý kiến, chấn chỉnh, điều
chỉnh, bổ sung, khắc phục những hạn chế, phát huy những mặt tốt để hỗ trợ công tác
khen thưởng công bằng hơn. Mặt khác công tác kiểm tra là động cơ giúp học sinh tự
kiểm tra mình, kiểm tra lẫn nhau, giúp công tác giáo dục đạo đức, nhân cách học
sinh đạt hiệu quả cao hơn. Kiểm tra thường xuyên kết hợp kiểm tra đột xuất các hoạt
động của học sinh như việc ăn, ở, sinh hoạt ngủ nghỉ hàng ngày; việc sắp xếp trật tự
nội vụ, vệ sinh phòng ở, lớp học; nền nếp, tác phong, trang phục…
Thực hiện tốt việc khen thưởng học sinh có ý thức học tập, rèn luyện và có
thành tích học tập, rèn luyện tốt. Khen thưởng là động lực thúc đẩy học sinh ý thức
Trang 10


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

tự giác và tính chăm chỉ học tập, rèn luyện, góp phần nâng cao chất lượng GDĐĐ.
Việc khen thưởng kịp thời có tác dụng khích lệ để hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Tổ chức các hoạt động ngoại khoá mang ý nghĩa giáo dục và trãi nghiệm qua
thực tiễn như: thắp hương và báo cơng khu di tích Km33 đường 10 mỗi năm 2 lần,
giúp đỡ người già khơng nơi nương tựa gặp khó khăn trên địa bàn. Phối hợp với Hội
Cựu chiến binh của xã, với ban chỉ huy đồn biên phòng 601 để mời các bác, các chú
kể chuyện về tấm gương Bộ đội Cụ Hồ, những gương anh hùng, liệt sĩ hy sinh vì sự
nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc. Phối hợp với xã Đoàn tổ chức
các hoạt động vui chơi, thể dục thể thao, văn nghệ.
2.1.3. Phối kết hợp giáo viên chủ nhiệm với giáo viên bộ môn để nâng cao
chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh
Giáo viên chủ nhiệm (GVCN) có vị trí rất quan trọng trong nhà trường nói

chung và đặc biệt là trường PTDT bán trú. GVCN là người thay mặt Hội đồng sư
phạm, người đại diện cho Hiệu trưởng/ Ban giám hiệu để quản lý, điều hành hoạt
động học tập, sinh hoạt của học sinh, tổ chức thực hiện chủ trương, kế hoạch giáo
dục của nhà trường. GVCN là nhà giáo dục gần gủi nhất với tập thể học sinh của
lớp, GVCN vừa là người định hướng, dẫn dắt các em học tập, vươn lên và hoàn
thiện nhân cách, đồng thời là người đại diện cho lớp, làm cầu nối giữa tập thể lớp
với giáo viên khác, với Ban giám hiệu và các tổ chức đồn thể khác trong nhà
trường. Do tính chất của trường PTDTBT- học sinh ăn, ở nội trú tại trường, vì vậy
GVCN cịn là người thay mặt gia đình để giáo dục, chăm sóc và bảo vệ các em.
Khơng chỉ dạy các em mà cịn ni các em, dạy các em cách sống, nếp sinh hoạt
hàng ngày. Việc GDĐĐ học sinh không chỉ là nhiệm vụ của GVCN lớp, mà cịn có
vai trị rất quan trọng của giáo viên bộ mơn (GVBM). Vì vậy, phải kết hợp chặt chẽ
vai trò GVCN với vai trò GVBM để phát huy sức mạnh và hiệu quả của những
người thường xuyên và trực tiếp giáo dục, rèn luyện các em. Đây là giải pháp quan
trọng để nâng cao chất lượng GDĐĐ học sinh.
+ Đối với giáo viên chủ nhiệm:
Giáo viên chủ nhiệm lớp - người trực tiếp nhất, gần gũi nhất, thường xuyên nhất
với các em cả trong và ngoài giờ học tập trên lớp. GVCN lớp phải trực tiếp và thường
xuyên uốn nắn kịp thời những biểu hiện, những hành vi sai lệch của học sinh, đặc biệt
là học sinh cá biệt; phải gần gũi tìm hiểu hồn cảnh, tâm tư nguyện vọng của các em
Trang 11


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

đặc biệt là những em học sinh mới lần đầu tiên sống xa gia đình, lạ lẫm với mơi
trường sống nội trú, để từ đó có biện pháp giáo dục phù hợp với từng trường hợp học
sinh cụ thể. Mỗi GVCN phải thực sự là tấm gương sáng cho học sinh trong lớp học
tập và noi theo về mỗi lời nói, cách cư xử, thái độ trong giao tiếp giữa giáo viên với

giáo viên, giáo viên với học sinh, giáo viên với cán bộ, công nhân viên nhà trường...
Để GVCN làm tốt cơng việc của mình, ngay từ đầu năm học nhà trường đã
triển khai cho GVCN học tập về vị trí, nhiệm vụ của GVCN được quy định tại
Điều lệ trường Trung học sơ sở. Trao đổi, học tập một số kinh nghiệm giáo dục học
sinh bán trú, nội trú, học sinh cá biệt, cách phát hiện học sinh năng khiếu, lựa chọn
cán bộ lớp, xây dựng tập thể lớp tự quản… Mục đích giúp cho GVCN (nhất là giáo
viên mới ra trường) học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp để áp dụng vào lớp mình
phụ trách. Chỉ đạo giáo viên phân loại, tìm hiểu hồn cảnh gia đình, tính tình, năng
lực của từng học sinh; qua đó có biện pháp giáo dục sao cho có hiệu quả. Thường
xuyên thay đổi hình thức trong các tiết sinh hoạt lớp, tránh để các em nhàm chán.
Mỗi GVCN đều có sổ theo dõi học sinh, nắm bắt kịp thời những vi phạm của học
sinh. Khi xử lý phải có tính giáo dục cao, biết khơi dậy các em phần tích cực, tạo
điều kiện các em sửa chữa khuyết điểm, lập thành tích mới. Tránh hiện tượng thành
kiến, trù dập học sinh. GVCN phải có trách nhiệm thơng tin những trường hợp của
lớp mình với Ban giám hiệu để cùng tìm ra biện pháp giải quyết. Phối kết hợp tốt
với bảo vệ, ban quản lý nội trú, GVBM, tổng phụ trách đội… để cùng quản lý giáo
dục và xếp loại hạnh kiểm học sinh cuối mỗi học kỳ và năm học. Tăng cường mối
liên hệ với phụ huynh để kịp thời phát hiện uốn nắn những hành động, những biểu
hiện bất thường trong lối sống của học sinh.
+ Đối với giáo viên bộ môn:
Giáo dục đạo đức cho học sinh không chỉ là trách nhiệm của GVCN mà GVBM
cũng là một yếu tố quan trọng trong việc hình thành nhân cách cho các em qua mỗi
bài giảng, tiết học. Một giờ dạy trên lớp không đơn thuần chỉ là truyền thụ kiến thức
cho học sinh mà còn giáo dục các em những hành vi, cử chỉ, tình cảm, nhân sinh
quan, thế giới quan khoa học.
Trong các môn học đều có tích hợp hình thành rèn luyện hành vi đạo đức cho
học sinh, nhất là môn GDCD, môn Ngữ văn, Lịch sử, Sinh học, Hóa học…. Mơn
Ngữ văn bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm, lịng thương u con người, biết phân biệt
Trang 12

Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

các việc nên làm, và việc không nên làm, biết cái xấu, cái tốt; biết làm theo điều
thiện; biết giúp đỡ những người khi gặp hoạn nạn khó khăn… Mơn GDCD chính là
mơn học cơ sở giúp học sinh có những nhận thức ban đầu về cách cư xử, ứng xử
trong cuộc sống. Chính vì vậy chúng ta khơng được coi nhẹ vai trị của mơn học này
trong nhà trường. Ban giám hiệu cần hướng dẫn đổi mới và nâng cao chất lượng
giảng dạy môn học GDCD theo hướng học sinh được thảo luận, được giải quyết tình
huống; chú trọng giáo dục ý thức tơn trọng pháp luật, thói quen chấp hành pháp luật
cho học sinh; tăng cường các hoạt động giáo dục pháp luật ngoài giờ lên lớp, các đợt
sinh hoạt ngoại khóa; xây dựng và bổ sung tủ sách trong nhà trường. Môn Lịch sử
giúp hiểu biết về lịch sử của đất nước, lịch sử của địa phương; truyền thống đấu
tranh dựng và giữ nước của cha ông ta; biết tự hào và trân trọng những truyền thống
đó. Qua đó thấy rõ trách nhiệm của mình đối với q hương, đất nước.
Ngồi các mơn học trên thì mơn Địa lý giúp học sinh hiểu thêm về quê hương,
đất nước, những danh lam thắng cảnh, di sản, tài nguyên của đất nước. Qua đó giáo
dục các em về sự trân trọng và giữ gìn những di sản, tài nguyên quý báu đó. Đồng
thời, giúp học sinh hiểu thêm về mơi trường và có trách nhiệm bảo vệ môi trường.
Để phối kết hợp giữa GVCN với GVBM, địi hỏi giáo viên phải có ý thức,
nhận thức rõ tầm quan trọng của GDĐĐ cho các em, đồng thời phải tích cực, chủ
động kết hợp để giáo dục học sinh. Trong giảng dạy các giáo viên phải biết khai
thác, liên hệ vận dụng thích hợp để bồi dưỡng tình cảm, hình thành niềm tin đạo
đức cho các em, khơng bỏ qua yêu cầu giáo dục tư tưởng tình cảm. Thực hiện tốt
việc tổ chức thực hành các hành vi đạo đức qua bộ mơn văn hố tốt thì việc thực
hiện GDĐĐ trong trường học coi như thành công tốt đẹp. Ngay từ lớp đầu cấp (lớp
6) mọi công tác chỉ đạo từ kế hoạch, cho đến kiểm tra, uốn nắn phải thường xuyên
chú ý hình thành và tổ chức cho các em thực hành có nề nếp các hành vi đạo đức,
như biết vâng lời thầy cô giáo, chú ý nghe giảng, xây dựng bài, hợp tác trong nhóm

để tìm hiểu kiến thức mới, có ý thức học bài cũ và chuẩn bị bài một cách thường
xuyên. Chuẩn bị dụng cụ học tập đầy đủ, có ý thức cố gắng vươn lên trong học
tập... Tất cả những điều đó là hành vi đạo đức mà học sinh cần phải có. Giáo viên
bộ mơn phải thường xun kiểm tra theo dõi việc thực hiện nội quy của lớp, khen
chê kịp thời. Sử dụng phương pháp giáo dục bằng tình cảm, trong mọi lúc, mọi khi.
Phải lồng ghép giáo dục “kỹ năng sống” cho học sinh vào trong bài giảng.
Trang 13


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

2.1.4. Phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong nhà trường, với địa phương
và Ban đại diện hội cha mẹ học sinh(BĐDHCMHS) để GDĐĐ cho học sinh
Giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh là một cơng việc khó, địi hỏi phải có
sự chung tay góp sức của nhiều lực lượng trong nhà trường và xã hội. Việc GDĐĐ
cho học sinh ngoài các biện pháp mang tính nguyên tắc của nhà trường như các quy
chế, quy định, nội quy về quản lý, rèn luyện học sinh, về học tập và tu dưỡng hạnh
kiểm của các em, còn phải được tiến hành song song với việc tổ chức tốt hoạt động
của tổ chức Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên; kết hợp và phát huy vai trò của
BĐDHCMHS của trường, của lớp. Việc tăng cường phối hợp là nhằm thống nhất về
các nội dung biện pháp và phát huy sức mạnh tổng hợp các tổ chức, các đồn thể;
đồng thời thơng qua đó làm cho các tổ chức, lực lượng thấy được vai trị của mình
trong việc GDĐĐ cho học sinh. Từ đó mà mỗi tổ chức, lực lượng đề cao trách nhiệm
của mình trong giáo dục, quản lý và rèn luyện học sinh có hiệu quả để giúp các em
học tốt, hạnh kiểm tốt.
- Nội dung biện pháp thực hiện:
Để tăng cường sự phối hợp giữa các tổ chức, lực lượng, đoàn thể trong nhà
trường, giữa nhà trường với BĐDHCMHS, Hội khuyến học, các lực lượng xã hội
khác, nhà trường cần có kế hoạch giáo dục, quản lý, rèn luyện học sinh toàn trường

trong năm học và từng học kỳ. Kế hoạch phải rõ trách nhiệm, nhiệm vụ cụ thể của
từng bộ phận, lực lượng, có các nội dung biện pháp, phù hợp với vai trò, khả năng,
điều kiện của các bộ phận, lực lượng; phải xác định chỉ tiêu cụ thể cần đạt được…
Sau khi có kế hoạch, Ban Giám hiệu phân cơng người chủ trì làm cơng tác ký kết
bản cam kết, tổ chức thực hiện việc giáo dục, rèn luyện của các em, thường xuyên tổ
chức kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở việc thực hiện kế hoạch của các bộ phận.
Chi ủy, Chi bộ phải lãnh đạo, chỉ đạo toàn bộ hoạt động giảng dạy, học tập,
quản lý, rèn luyện để nâng cao chất lượng và hiệu quả GDĐĐ cho học sinh. Cùng
với việc ra nghị quyết, Chi bộ nhà trường phải thường xuyên tổ chức quán triệt kịp
thời và triển khai việc thực hiện các văn bản của Đảng, Nhà nước, ngành giáo dục,
nhằm làm cho công tác GDĐĐ học sinh đạt hiệu quả, đặc biệt là việc giáo dục chính
trị - tư tưởng cho các em, giáo dục về phẩm chất, đạo đức học sinh theo tấm gương
đạo đức Bác Hồ và 5 điều Bác Hồ dạy.
Trang 14


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

Sau khi Chi bộ có nghị quyết và Ban Giám hiệu có kế hoạch, theo sự phân
cơng, các tổ chức, lực lượng tổ chức thực hiện nhiệm vụ giáo dục, quản lý, rèn luyện
học sinh theo đúng các nội dung công việc được giao. Đồng thời, chủ động phối
hợp, kết hợp với các bộ phận khác trên tinh thần hỗ trợ, giúp đỡ nhau để cùng
GDĐĐ cho học sinh. Định kỳ gặp gỡ, trao đổi và rút kinh nghiệm về quản lý, giáo
dục, rèn luyện học sinh; chủ động, kịp thời thông báo cho nhau về sự tiến bộ của học
sinh, nhất là tiến bộ về đạo đức, hạnh kiểm, tình hình học sinh vi phạm kỷ luật; bàn
bạc cùng tìm biện pháp nâng cao hiệu quả GDĐĐ.
Nhà trường thường xuyên trao đổi với BĐDHCMHS, Hội khuyến học về tình
hình tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, hạnh kiểm của học sinh và tình hình vi phạm kỷ
luật, nội quy; cùng bàn bạc để thống nhất kế hoạch giúp đỡ số học sinh yếu và hạn

chế về phẩm chất, đạo đức để giúp các em tiến bộ, qua đó góp phần giúp các em
định hướng rèn luyện, tu dưỡng, phấn đấu để học tập kết quả tốt hơn. Việc phối hợp,
kết hợp giữa nhà trường với BĐDHCMHS phải tiến hành thường xuyên, phải có nội
dung cụ thể và thơng qua phối kết hợp hai bên để tìm ra phương pháp quản lý, rèn
luyện phẩm chất, đạo đức học sinh được hiệu quả hơn.
Để góp phần nâng cao hiệu quả GDĐĐ, đồng thời tạo ra sân chơi bổ ích cho
các em, thu hút các em vào các hoạt động có định hướng tư tưởng lành mạnh, nhà
trường, chi đồn, tổng phụ trách đội, Ban quản lý học sinh nội trú phải thường xuyên
tổ chức các hoạt động vui chơi, các đợt sinh hoạt văn hóa văn nghệ, thi đấu bóng
chuyền, thể thao, lao động tăng gia sản xuất, vệ sinh môi trường với các công việc
cụ thể: sửa sang và bổ sung làm đẹp bồn hoa, trồng thêm các loại rau và bầu bí, chăn
ni; tổ chức tốt hoạt động của câu lạc bộ văn hóa văn nghệ và câu lạc bộ thể dục
thể thao; tổ chức giao lưu với các trường bạn và địa phương thông qua các hoạt động
hội thi học sinh dân tộc. Đồng thời, phải mở rộng và đầu tư nhiều hơn cho thư viện
bằng cách trang trí lại, tăng cường các đầu sách báo, tạp chí phù hợp lứa tuổi các đối
tượng học sinh để thu hút các em vào phòng đọc… Tất cả những vấn đề trên phải có
sự góp mặt của các tổ chức, lực lượng, đồn thể với nhà trường, thì tính đồng thuận
mới cao và việc tổ chức thực hiện mới có hiệu quả.
Thường xuyên phối kết hợp giữa nhà trường với BĐDHCMHS như: tổ chức
họp phụ huynh để giải quyết các vấn đề chung, đề ra nội dung phối hợp giáo dục,
quản lý và rèn luyện học sinh; cần tổ chức trao đổi thường xuyên với CMHS thông
Trang 15


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

qua Ban đại diện để thông báo kịp thời tình hình đạo đức, hạnh kiểm, sự rèn luyện,
phấn đấu của học sinh, nhất là sự tiến bộ của các em học sinh cá biệt, học sinh còn
mắc lỗi hoặc có những hành vi chưa tốt, học sinh có cá tính. Nhà trường (thơng qua

GVCN các lớp) trao đổi cụ thể để cha mẹ các em nắm được tình hình đạo đức, hạnh
kiểm của các em; để cùng tìm biện pháp định hướng tư tưởng, GDĐĐ cho các em.
Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường với đoàn thể ở địa phương, nhất là với các
già làng trưởng bản, với Ban chấp hành xã đoàn, với Hội phụ nữ xã, hội cựu chiến
binh … để giáo dục và uốn nắn học sinh. Ngoài việc học tập và Sinh hoạt nội trú ở
trường, học sinh còn tham gia vào các tổ chức và hoạt động của các đoàn thể địa
phương nơi gia đình các em. Vì vậy, nhà trường cần có sự phối hợp và thường xuyên
giữ mối liên hệ với chính quyền, Đồn Thanh niên các thơn bản về công tác quản lý,
giáo dục học sinh trong thời gian các em về nghỉ tại thơn bản. Qua đó vừa quản lý
nắm chắc tình hình các em, vừa góp phần cùng với nhà trường rèn luyện cho các em
để nâng cao hiệu quả GDĐĐ cho học sinh.
2.1.5. Tăng cường rèn luyện, xây dựng ý thức tự giác cho học sinh, kết hợp
biện pháp nghiêm túc xử lý học sinh hư, học sinh cá biệt.
Giáo dục đạo đức cho học sinh bên cạnh các hoạt động quản lý, rèn luyện phải
lấy học sinh làm trung tâm; phải kết hợp chặt chẽ giữa các nội dung biện pháp quản
lý, rèn luyện học sinh của nhà trường với xây dựng và phát huy tinh thần tự giác
thực hiện của học sinh thì mới mang lại kết quả.
Để GDĐĐ có hiệu quả, cùng với việc tăng cường các nội dung biện pháp quản
lý, rèn luyện học sinh đòi hỏi phải phát huy nhân tố tích cực với ngăn chặn và xử lý
nghiêm các trường hợp học sinh cá biệt, nhiều lần vi phạm kỷ luật, nội quy. Đây là
biện pháp cần thiết, vừa nêu gương tốt cho các em, vừa kịp thời ngăn chặn các hành
động do học sinh xấu, học sinh hư gây ra, ngăn chặn ảnh hưởng xấu trong mỗi lớp
và toàn trường; là sự kết hợp giữa phòng và chống học sinh tái vi phạm kỷ luật, ý
thức đạo đức kém. Để thực hiện được điều đó cần có các biện pháp sau đây:
Thường xuyên phân loại học sinh vi phạm kỷ luật, nội quy, đề ra các biện pháp
cụ thể nhằm quản lý chặt chẽ số học sinh vi phạm kỷ luật có hệ thống, học sinh cá
biệt; vừa ngăn chặn khơng để tình hình và nguy cơ vi phạm kỷ luật của các em lan
rộng, vừa giúp các em nhận thức đúng đắn và từng bước sửa chữa khuyết điểm, điều
chỉnh hành vi của bản thân phù hợp với hoạt động của tập thể.
Trang 16

Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

Chi ủy, BGH, Ban phụ trách bán trú và nội trú, tổ chun mơn và các đồn thể
của nhà trường tiến hành các nội dung biện pháp nắm bắt tình hình học sinh, đặc biệt
là điễn biến tư tưởng đối với một bộ phận học sinh hư, học sinh cá biệt. Trên cơ sở
phân loại mà đề ra nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục, định hướng và kịp
thời động viên để các em ổn định tư tưởng, vừa an tâm học tập và rèn luyện tại
trường, vừa từng bước hạn chế những tác hại từ các sự việc xấu.
Thường xuyên kết hợp chặt chẽ giữa phát huy nhân tố tích cực để xây dựng và
phát triển các tấm gương học sinh chăm ngoan, học giỏi rèn nghiêm, hạnh kiểm tốt
để làm hạt nhân trong các hoạt động hoạt động học tập, rèn luyện, các phong trào
của Đội Thiếu niên trong trường học.
Đối với các học sinh hư, lười biếng trong học tập, ý thức rèn luyện đạo đức
kém, thường xuyên vi phạm kỷ luật, nội quy học, các học sinh xấu hay học sinh cá
biệt, cố tình tái phạm, vi phạm kỷ luật có tính chất hệ thồng, tính chất nghiêm trọng
thì phải kiên quyết xử lý nghiêm túc để làm gương cho học sinh tồn trường.
2.2. Những kết quả đã đạt được
- Tình hình an ninh an tồn trường học được giữ vững, khơng có hiện tượng
trộm cắp, đánh nhau và phá phách tài sản trong nhà trường cũng như khu nội trú nhà
trường nói riêng.
- Khơng có học sinh tham gia các tệ nạn xã hội trong trường học và trong khu
nội trú học sinh của nhà trường.
- Khơng có học sinh hư hỏng đến mức phải xữ lý kỷ luật đuổi học về vi phạm
đạo đức học sinh. Số học sinh bị phê bình nhắc nhỡ trước cờ do lười học, nghỉ học
tùy tiện, mất trật tự ảnh hưởng lớp học, có một số hành vi thiếu thân thiện với bạn,
xúc phạm đến cơ giáo vẫn cịn nhưng đã giảm đáng kể so với những năm học trước.
Bảng số liệu như sau:

Hành vi vi phạm của

Năm học 2012-2013

HS

Hình thức xữ lý

HS nam để tóc dài,

Nhắc nhở trước cờ

Số HS bị

Năm học 2014-2015
Hình thức xữ lý Số HS bị

xữ lý
05 em

xữ lý
Nhắc nhở trước cờ

02 em

Phê bình trước cờ

04 em

nhuộm tóc nhiều màu

đến trường
Nghỉ học tùy tiện và lười

Phê bình trước cờ

08 em

học.
Trang 17


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.
Vi phạm nội quy khu nội

Nhắc nhở trước cờ

14em/năm

Nhắc nhở trước cờ

6em/năm

Phê bình trước cờ

03

em Phê bình trước cờ

01em ( em

trong

đó

Triển lớp

trú học sinh ( ra ngồi
ngủ tự do khơng xin
phép).
Học sinh có lời lẽ thiếu
tơn trọng cơ giáo

có 01 em

7)

nữ
Chưa ngăn nắp, lười vệ
sinh và sắp xếp phòng ở

Nhắc nhở trước khu

Nhắc nhở trước khu

12em/nă

nội trú HS trong buổi 36em/năm

nội trú HS trong m

sinh hoạt khu nội trú

buổi sinh hoạt khu

hàng tháng.

nội trú hàng tháng.

- Không có học sinh bị tai nạn giao thơng, tình hình chấp hành luật ATGT đảm
bảo tốt như: khơng có học sinh đi xe máy, học sinh đội mũ bảo hiểm khi được bố mẹ
chở đến trường; không đi hàng 3, hàng 4 khi tham gia giao thơng. Khơng có học
sinh bị tai nạn thương tích và đuối nước. Có 100% học sinh và phụ huynh ký cam
kết thực hiện luật ATGT ngay từ đầu năm học.
- Học sinh có nhiều tiến bộ trong các hoạt động tập thể: các hoạt động thể dục
thể thao, hoạt động văn hóa văn nghệ, hoạt động vệ sinh khu nội trú, phòng ăn,
phòng ở được học sinh thực hiện tự giác hàng ngày và định kỳ theo phân cơng.
- Có 01 học sinh của trường tham gia kể chuyện về tấm gương Bác Hồ đạt giải
khuyến khích.
* Kết quả 2 mặt chất lượng năm hc 2014-2015 nh sau:
TS
HS
83

Giỏi

XL văn hóa
Khá
TB

Y

SL

%

SL

SL

%

SL

1

1,2

27 32,
5

3

3,6

49

%

SL

%

52 62,
7

XL hạnh kiểm
Khá
TB

Tốt
%

S
L
59,0 3
1

%
37,4

S %
L
3 3,6

YÕu
S
L
0

III. KẾT LUẬN
3.1 Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm
a. Tóm lược sáng kiến kinh nghiệm:
Trường PTDTBT là trường phổ thông chuyên biệt, vừa thực hiện chức năng,
nhiệm vụ giáo dục phổ thông, vừa phải làm tốt việc quản lý, chăm sóc và rèn luyện
Trang 18

%
0


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.

học sinh (chức năng bán trú). Do vậy, GDĐĐ có vai trị quan trọng trong định hướng
tư tưởng, rèn luyện đạo đức, hạnh kiểm của học sinh bán trú và nội trú của nhà
trường, góp phần rất quan trọng đối với nâng cao chất lượng giáo dục của một
trường phổ thơng. Vì vậy, điểm mới của đề tài là đề cập đến các giải pháp và các
hình thức để tổ chức GDĐĐ, lối sống cho học sinh THCS thuộc diện bán trú, nội trú
và là con em của đồng bào Bru-Vân Kiều có hiệu quả. Qua đó khẳng định tính ưu
việt của mơ hình trường PTDTBT đối với vùng đặc biệt khó khăn với đối tượng là
học sinh dân tộc Bru-Vân Kiều.
b. Ý nghĩa tổng quát của sáng kiến kinh nghiệm:
Trường PTDTBT là một mơ hình mới, nhiều hoạt động còn mới mẽ cả với cấp
quản lý, với Ban giám hiệu và cả với giáo viên của nhà trường. Sáng kiến kinh
nghiệm đã đề cập đến một nội dung quan trọng trong hoạt động của trường PTDTBT
là công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh THCS con em đồng bào dân tộc
Bru-Vân Kiều nói chung và học sinh dân tộc Bru-Vân kiều thuộc diện bán trú nội trú
nói riêng. Sáng kiến nêu lên những giải pháp, biện pháp, nội dung cần thực hiện và
hình thức tiến hành; trình bày có hệ thống về nội dung và ý nghĩa của mỗi giải pháp

để giáo dục đạo đức cho học sinh xuất phát từ thực tiễn đã tổ chức thực hiện có hiệu
quả ở đơn vị. Sáng kiến có thể vận dụng để áp dụng đối với các trường THCS nói
chung và các trường THCS ở vùng đặc biệt khó khăn có đồng bào dân tộc, những
trường đã và đang chuyển đổi thành trường PTDTBT nói riêng.
3.2. Ý kiến đề xuất
- Để đảm bảo tốt công tác quản lý và nuôi dưỡng học sinh nội trú và bán trú kính
đề nghị các cấp quan tâm cho thêm chỉ tiêu biên chế về nhân viên phục vụ bao gồm
01 nhân viên bảo vệ và nhân viên cấp dưỡng với tỷ lệ 35- 40 học sinh / 1 cấp dưỡng.
Lệ Thủy, ngày 6 tháng 5 năm 2015
TÁC GIẢ

MỤC LỤC:
Trang 19


Một số giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại trường Phổ thông
dân tộc bán trú TH&THCS”.
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1 Lý do chọn đề tài:

Trang 1-2

1.2. Điểm mới của đề tài:

Trang 2

II. PHẦN NỘI DUNG
1. Thực trạng:

Trang 2-7

2. Các giải pháp:
a. Giải pháp 1:

Trang 7-8

b. Giải pháp 2:

Trang 8-12

c. Giải pháp 3:

Trang 12-15

d. Giải pháp 4:

Trang 15-16

e.Giải pháp 5:

Trang 16-17

3. Kết quả:

Trang 17-18

III. PHẦN KẾT LUẬN
1. Ý nghĩa của sáng kiến:

Trang 19

2. Kiến nghị, đề xuất:

Trang 19
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.

Nhà Xuất bản Giáo dục (2009), Chiến lược phát triển Giáo dục Việt Nam giai đoạn
2010-2020, Hà Nội.

2. Nhà Xuất bản Giáo dục (2005), Tìm hiểu Luật Giáo dục, Hà Nội.
3. Nhà xuất bản Sự thật (2011), Văn kiện Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ
XI, Hà Nội.

Trang 20