CHƯƠNG VI
ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG
HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
I. Hệ thống chính trị và cấu trúc của
HTCT nước ta hiện nay
1. Khái niệm HTCT
HTCT là một bộ
phận của kiến
trúc thượng tầng
xã hội, bao gồm
các tổ chức, các
thiết chế
có quan hệ với
nhau về mặt mục
đích, chức năng
trong việc thực
hiện hoặc tham
gia quyền lực
chính trị
trong việc
đưa ra các
quyết định
chính trị.
Đại hội III,
IV, V, VI
Hệ thống chun chính
vơ sản
NQTW6 khóa
VI(3/1989)
Khái niệm HTCT được
Đảng ta chính thức nêu ra
Là một bước đổi mới tư duy
lý luận của Đảng.
Đặc điểm HTCT nước ta
Nhất
ngun về
chính trị
• Một Đảng duy nhất cầm quyền
• Nhất ngun về tư tưởng
Tính thống
nhất
• Mục tiêu chính trị
• Ngun tắc
• Hệ thống tổ chức
Gắn bó mật thiết
với nhân dân, chịu
sự kiểm tra, giám
sát của nhân dân
2. CẤU TRÚC CỦA HTCT
Các tổ chức
chính trị xã hội
Đảng
Nhà nước
Mặt trận Tổ quốc
Hội cựu chiến Hội nông dân
Việt Nam
binh Việt Nam
Đồn thanh
niên cộng sản
Hồ Chí Minh
T.Liên đồn Hội liên hiệp
lao động
phụ nữ
Việt Nam
Việt Nam
Đảng CSVN
đồng thời là đội
Là đội
tiên phong của
tiên phong
nhân dân lao động
của
và của dân tộc
GCCN
Việt Nam;
Đại biểu trung
thành lợi ích của
GCCN, của nhân
dân lao động và
của dân tộc.
Nhà nước
CHXHCNVN
Thực hiện ý chí,
quyền lực của nhân
dân, thay mặt nhân
dân, chịu trách nhiệm
trước nhân dân
Là trung tâm, trụ cột của
HTCT
quản lý toàn bộ hoạt
động của đời sống xã
hội và thực hiện chức
năng đối nội, đối
ngoại.
Mặt trận tổ quốc và các tổ chức
chính trị-xã hội và đồn thể nhân dân
Là những tổ chức chính trị-xã hội hợp pháp
được tổ chức để tập hợp rộng rãi các tầng lớp
nhân dân theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản
đại diện cho lợi ích của nhân dân, tham gia vào
hệ thống chính trị, tuỳ theo tính chất, tơn chỉ,
mục đích của mình nhằm bảo vệ quyền lợi dân
chủ của nhân dân.
Nhà nước
MTTQ và các
tổ chức chính
trị - xã hội
Đảng CSVN
Dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công
bằng, văn minh
Đảng lãnh đạo
nhà nước quản lý,
nhân dân làm
chủ.
Nhà nước ta là
nhà nước pháp
quyền XHCN
3.Cơ chế vận hành
hệ thống chính trị
Đảng hoạt động
trong khuôn khổ
hiến pháp, PL
Mặt trận Tổ
quốc VN
II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HTCT THỜI KỲ
TRƯỚC ĐỔI MỚI (1945-1986)
III. Đường lối
xây dựng hệ thống chính trị thời kỳ đổi mới
1. Đổi mới tư duy về hệ thống chính trị
Nhận thức mới về mối quan giữa đổi mới kinh tế
và đổi mới hệ thống chính trị
Nhận thức mới về đấu tranh giai cấp và về động
lực chủ yếu phát triển đất nước trong giai đoạn
mới
Nhận thức mới về xây dựng nhà nước pháp quyền
trong hệ thống chính trị
1
2
3
• Xây dựng Đảng trong HTCT
• Xây dựng nhà nước pháp quyền
XHCN
• Xây dựng mặt trận tổ quốc và các tổ
chức chính trị-xã hội trong hệ thống
chính trị
Xây dựng Đảng trong hệ thống chính trị
Đổi mới phương thức lãnh đạo
Lãnh đạo toàn
diện và tuyệt đối
Là tăng cường tính
tiên phong
Thực hiện tốt hơn
nguyên tắc tập
trung - dân chủ
Xây dựng nhà nước pháp quyền
Đó là nhà nước của dân,
do dân, vì dân.
Quyền lực nhà nước là
thống nhất.
Các đặc
trưng của
Nhà nước
pháp quyền
XHCN
Tôn trọng và bảo đảm quyền
con người, quyền công dân.
Nhà nước được tổ chức và hoạt
động trên cơ sở Hiến pháp,
pháp luật.
Một đảng duy nhất lãnh đạo
có sự giám sát của nhân dân,
sự phản biện của Mặt trận Tổ
quốcVN.
Biện pháp XD
NN pháp quyền
Hoàn thiện hệ thống pháp luật.
Đổi mới tổ chức và hoạt động
của Quốc hội.
Xây dựng hệ thống tư pháp
trong sạch, vững mạnh.
Nâng cao chất lượng hoạt động
của Hội đồng nhân dân, UBND
Các cấp
Đẩy mạnh cải cách hành chính.
Xây dựng Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính
trị -xã hội
Nhà nước ban
hành cơ chế để
Mặt trận và các
tổ chức chính trịxã hội thực hiện
tốt vai trị giám
sát và phản biện
xã hội.
Thực hiện tốt
luật Mặt trận
Tổ quốc Việt
Nam, Luật
Cơng đồn,
Luật Thanh
niên…
Làm tốt cơng
tác dân vận.
Thành tựu
3.Đánh giá sự thực hiện đường lối
Tổ chức hoạt động của bộ máy chính trị ở nước ta
đã có nhiều đổi mới
Dân chủ trong xã hội có bước phát triển
Nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan nhà
nước được phân định rõ ràng hơn
Mặt trận các tổ chức chính trị-xã hội có nhiều
đổi mới về tổ chức bộ máy
Mối quan hệ giữa đảng và các thành tố khác trong
hệ thống chính trị
Hạn chế
Phương thức tổ chức, phong cách hoạt động còn hành
chính xơ cứng, Nạn tham nhũng trong hệ thống chính
trị còn trầm trọng
Năng lực, hiệu quả lãnh đạo chưa ngang tầm với địi
hỏi của tình hình
Vai trị giám sát, phản biện chưa được phát huy. Đội ngũ
cán bộ của hệ thống chính trị chất lượng cịn hạn chế
Bộ máy hành chính cịn nhiều nấc, chồng chéo