(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 5 6 tuổi thông qua các câu truyện cổ tích việt nam

Một số biện pháp giáo dục lễ giáo cho trẻ 5 tuổi thơng qua các câu truyện cổ tích Việt
Nam. Đối tượng : 5-6 Tuổi.
I. Đặt Vấn Đề:
Văn học dân gian đóng vai trị là: “Bầu sữa mẹ” (theo cách nói của MGORKI-Nhà
văn Nga vĩ đại )Ni dưỡng nền văn học .
Nếu khơng có thể thơ lục bát được hình thành và đào luyện từ trong ca dao dân tộcthì
khơng thể có truyện Kiều của Nguyễn Du.Khơng có kho tàng truyện cổ tích cực kỳ phong
phú thì khơng có Truyền Kỳ Mạn Lục của Nguyễn Dữ. Nhiều nhà văn thơ khác của dân tộc
đã học tập,tiềp thu những hìn tượng nghệ thuật,những cốt truyện và nhất là cách nhìn nhận
về con người và cuộc sống trong văn học dân gian truyền thống để tạo nên tác phẩm văn
học của họ như: Hồ Chí Minh,Nguyễn Khuyến,Tố Hữu,Trần Đăng khoa…
Trong đó truyện cổ tích là một trong những thể loại chủ yếu của văn học dân gian nó
cũng là thể loại có nhiều vấn đề phức tạp và phong phú . Thông qua những sáng tạo nghệ
thuật cổ tích ,tác giả dân gian đã gửi vào đó quan niệm nghệ thuật về thế giới nhân sinh thể
hiện ý thức thẩm mỹ gắn liền với tinh thần nhân văn của mình .
Truyện cổ tích của dân tộc nào cũng đề cao đạo đức nhân nghĩa .Nó là một mơi
trường đắc địa để những bài học đạo đức,luân lý được đưa đến cho trẻ một cách tự nhiên.
Hiện nay cuộc sống hiện đại nên có nhiều phương tiện giải trí vui chơi và học tập hấp dẫn
khiến các bậc phụ huynh thường lệ thuộc vào đó,thường khi con đi học về là bố mẹ mở
băng đĩa siêu nhân hay trò chơi “Game” cho con xem.Nhưng thơng qua các thể loại ấy làm
sao có thể đánh thức được tình cảm đạo đức ban đầu như:


Tình u thương lịng biết ơn,tinh thần đồn kkêt….mà thơng qua nội dung ý nghĩa
của những câu truyện khiến những quan hệ hành vi của trẻ nhận thức được sâu sắc từ đó tơi
đã tìm tịi ,học hỏi ,suy nghĩ và mạnh dạn chọn đề tài “ Một số biện pháp giáo dục lễ giáo
cho trẻ 5tuổi thông qua các câu truyện cổ tích Việt Nam”.
II. Giải Quyết Vấn Đề
1.Cơ Sở Lý Luận:
Là một loại hình nghệ thuật,văn học giữ vai trị lớn trong việc hình thành và phát
triển tồn diện nhân cách trẻ.

Dẫn dắt trẻ vào thế giới văn học là nhiệm vụ quan trọng của trường mầm non nhất là
các lớp mẫu giáo: Đó là sự mở cửa cho những bước đi chập chững đầu tiên vào thế giớ các
giá trị phong phú chứa đựng trong tác phẩm văn học đóng góp trong việc hìn thành và phát
triển tình cảm đạo đức cho trẻ.Tuy niên khơng phải dân tộc nào cũng đề cao đạo đức như
yếu tố thứ nhất của phẩm chất con người như dân tộc Việt Nam. Dường như quan điểm của
con người Việt Namđạo đức như là cái gốc của sự tôt sấu trên đời.Quan niệm được phản
ánh trong truyện cổ tích,vừa chắt lọc kinh nghiệm ứng sử trong thực tế vừa là đạo đức lý
tưởng mà con người lao độmg mong muốn xây dựng. Vì thế nó vừa gần gũi,vừa cao cả,nó
khơng chỉ là cái vốn có,cần phải cho cuộc đời tốt đẹp hơn.
2.Cơ Sở Thực Tiễn:
Khả năng khám phá thế giới xung quanh của trẻ còn hạn chế.Tư duy của trẻ là tư duy
tổng quát hành động nên trẻ không hiểu qua những lời cơ nói ,làm như thế này có nghĩa là
tốt,như thế kia là xấu,hay còn phải làm như thế nào ?...Nhưng qua những câu truyện cổ tích
thường có cốt truyện ngắn gọn,rõ ràng,dễ nhớ dễ thuộc,nhân vật gần gũi,chính là con người


trong các mối quan hệ xã hội.Điều quấn hút các em chính là yếu tố thần kỳ,những đồ vật
quen thuộc gần gũi được thổi những yếu tố ly kỳ hoang đường bỗng trở nên hấp dẫn đối
với trí tượng của trẻ thơ mà giáo dục tình cảm cho trẻ là một trong năm nhiệm vụ lớn của
cơng tác chính sách giáo dục cho trrẻ mẫu giáo.Vì vậy tơi đã thực hiện một biện pháp giáo
dục lễ giáo cho trẻ thông qua các câu truyện cổ tích Việt Nam.
Qua một vài năn thực hiện tôi đã thu được một số kết quả khả quan:Trẻ ý thức được
việc mình làm tốt hay xấu,nên hay không nên.Biết yêu cái thiện ghét cái ác.Tuy nhiển tơng
q trình thực hiện tơi đã gặp phải những thuận lợi và khó khăn sau;
a) Thuận Lợi:
- Trẻ đi học tương đối đều ,được làm quen và củng cố thường xun nên đã thành hệ
thống .
- Cơ giáo có trình độ chun mơn vững ,u nghề mến trẻ, chịu khó học hỏi.Tích cực
học hỏi và trao đổi cùng đồng nghiệp về chuyên môn nghiên cứu,sưu tầm các loại sách
báo nên tích lũy được một số kinh nghiệm .

b)Khó Khăn :
- Trường mầm non Việt Long là trường mầm non nông thôn và đặc biệt lớp tôi là một
lớp không gần trung tâm,phụ huynh làm nông nghiệp nên chưa thực sự quan tâm đến con
cái.Vì vậy việc học tập của trẻ chưa đạt kết quả ,kinh tế còn nghèo nàn ….trẻ không được
tiếp cận với các phương tiện thông tin sách báo…
Nhất là phụ huynh không hiểu tầm quan trọng của các môn học đặc biệt là môn văn học
,họ đưa con em họ đến lớp với mục đíc là nhờ cơ giáo…Vì thế cho nên nhận thức của trẻ
cịn yếu.


- Đồ dùng và tranh ảnh cịn ít.
3.Biện Pháp Thực Hiện
Xuất phát từ những tình hình đặc điển của lớp tôi đã mạnh dạn cho trẻ làm quen với
một số truyện cổ tích Việt Nam (ngồi chương trình quy định).Thơng qua nội dung truyện
dẫn đến giáo dục lễ giáo cho trẻ một cách nhẹ nhàng,phù hợp với lứa tuổi,khơng gị bó áp
đặt mà đạt hiệu quả cao cho trẻ.
a)Lập kế hoạch cho chủ điểm;
Trước hết để cho nội dung lơzíc và phù hhợp với chủ điểm,tôi xây dựng kế hoạch làm
quen với văn học cho cả một năm ngay từ đầu năm. Tìm hiểu theo từng chủ điểm của ban
giám hiệu xem có bao nhiêu bài mà có nội dung là truyện cổ tích Việt Nam từ đó điều
chỉnh,bổ xung một số truyện mà tôi sưu tầm sao cho phù hợp với đặc điểm của trẻ cuẩ lớp
theo các chủ điiểm.
Chương trình của lớp tơi là 10 chủ điểm.Tơi thấy số lượng truyện cổ tích Việt Nam cịn
rất ít và đưa vào giờ hoạt đơng chung cũng rất ít.Trong khi đó kho tàng truyện cổ tích của
chúng ta rất phong phú .Truyện cổ tích dù ở thể loại nào :Truyện cổ về lồi vật ,truyện cổ
tích thần kỳ hay truyện cổ tích sinh hoạt đều mang nội dung tình cảm,nêu được những bài
học đạo đức cho các em ở lứa tuổi mầm non.Chính vì vậy
Tơi đã bỏ ra khá niều thời gian sưu tầm lựa chọn một số truyện cổ tích Viêt Namđể đưa vào
chương trình để cho trẻ của tơi được học(ngồi chương trình quy định của ban giám
hiệu)để giáo dục tình cảm đạo đức cho trẻ.

Ví dụ
*Chủ điểm gia đình(Tấm Cám,người con út hiếu thảo)


*Chủ điểm ngành nghề- Sự tích quả dưa hấu, anh nơng dân và ba điều ước.
*Chủ điểm động vật-Sự tích con khỉ ,cóc kiện trời.
*Chủ điểm thực vật-Sự tích cây thìa là,cây khế ,cây tre trăm đốt.
b,Chuẩn bị đồ dùng dạy học
Bản thân tôi khẳng định : Đồ dùng dạy học là một trong những phương tiện dạy học đạt
kết quả cao nhất.Đồ dùng dạy họchấp dẫn sẽ giúp trẻ nhớ rất lâu những kiến thức mà cô
cung cấp nhất là khi trẻ được trực tiếp quan sát ,trực tiếp hoạt động ,qua đó trẻ cảm nhận
dược tình cảm ,tích cách của các nhân vật trong truyện một cách sâu sắc.Vì vậy trươc khi
tổ chức cho trẻ làm quen với truyện tôi chuẩn bị đồ dùng thật

chu đáo .Tranh ảnh hấp dẫn ,rối nhạc nền khi kể phù hợp, sa bàn phù hợp khi kể ,có thể
cho trẻ xem đĩa.
ví dụ khi kể truyện “cây tre trăm đốt”ở chủ điểm thực vật . kể song cho trẻ đóng kịch và
chuẩn bị đồ dùng cho trẻ đóng kịch . tơi muợn áo của bà già làm áo anh nông dân cho các
cháu mặc vào làm cuốc dao vv..
c, Sử dụng các phương tiện giảng dạy
Sử dụng phối hợp và hợp lý ->hiệu quả các phương pháp giáo dục sẽ phát huy tínhchủ
động tích cực của trẻ vì thế cho nênkhi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi dùng kết
hợp nhiều phương pháp để tất cả trẻdược hoạt động một cách tích cực và cụ thể là: ngồi
phương pháp cũ tôi dùng thêm:
+Thuộc truyện
+Nhập vai kể diễn cảm


+Phương pháp cá thể hóa
+Phương pháp tích hợp

*Thuộc truyện và nhập vai kể diễn cảm .
-Để đạt dược giờ dạy đạt kết quả tốt cô giáo phải chuẩn bị tốt giáo án , phải thuộc
truyện , thuộc các tình tiết trịg truyện để từ đó nhập vai tốt .

*Phương pháp cá thể hóa
Mỗi trẻ em tuy ở cùng độ tuổi song có sự phát triển khác nhau cả về thể chất và trí tuệ
nên cơ phải dựa vào đặc điểm này để có những biện pháp riêng biệt tránh lối giáo dục đồng
lọat để phát huy khả năng của từng trẻ.
*Phương pháp tích hợp
Đây khơng phải là phép cộng tác bộ mơn mà là sự kết hợp lơzích , hợp lý giụp giáo viên
khai thác tối đa nội dung giáo dục tình cảm đạo đức qua mỗi truyện nhờ đó bài học đạo
đức trở nên hấp dẫn ,gần gũi ấn tượng và sâu sắc với trẻ.
Ví dụ :
Khi dạy truỵên “cây trẻ trăm đốt” ở chủ điểm thế giới thực vật .
Cơ giáo có thể tích hợp bộ mơn mơi trường xung quanh , biết về cây tre gần gũi và rất
quen thuộc của địa phương và một số loại cây khác …
d, Tổ chức giáo dục lể giáo cho trẻ thơng qua truyện cổ tích ở mọi lúc mọi nơi.
Theo lịch sinh hoạt chương trình cho trẻ làm quen với văn học mỗi tuần chỉ một giờ hoạt
động chung(25-30 phú) mà nội dung chương trình đa số là truyện hiện đại và thơ truyện cổ
tích cịn ít .


Chính vì vậy để đạt được mục đích đề ra tôi đã tổ chức cho trẻ làm quen với truyện cổ tích
Việt Nam mọi lúc mọi nơi mọi thời điểm khác nhau trong ngày :
+Giờ đón trẻ
+Giờ hoạt động ngồi trời
+Giờ HĐ góc
+Giờ HĐ chung
+Giờ trả trẻ
Trẻ mẫu giáo rất giầu tình cảm,trong mọi hành động đều chịu sự chi phối của tình

cảm.Một hành vi tốt của trẻ thường do cảm xúc khi được khích lệ khen ngợi hoặc do tình
u lịng mong muốngiúp đỡ người mà trẻ u mến thúc đẩy . Những hành vi đạo đức của
trẻ chỉ thực hiện được định kỳ khi trẻ phân biệt được điều tốt ,điều xấu ,những hành vi ứng
xử nào cần làm và làm như thế nào ? Những hành vi nào không nên làm và không được
làm đồng thời trẻ có những hành vi động cơ đúng đắn.
Chính vì vậy việc giáo dục các chuẩn mực , quy tắc và động cơ hành vi coi là cốt lõi của
công tác giáo dục đạo đức và được thực hiện liên tục ,thường xuyên , cần luôn luôn làm
giàu vốn kinh nghiệm đạo đức cho trẻ .
-Giờ đón trẻ ,giờ trả trẻ là lúc cô áp dụng biện pháp cá thể hiệu quả nhất.
Ví dụ :cơ trị chuyện cởi mở ,tự nhiêngần gũi trẻ để trẻ tự bộc lộ bản thân:cô hỏi trẻ nhà
con có em bé khơng ?Con thường làm gì với em bé nếu em đòi đồ chơi của con thì con làm
gì ?Từ đó cơ có thể kể chuyện có nội dung về gia đình cho trẻ nghe.
-Hoặc giờ hoạt động góc :


Góc là khu vực riêng biệt trong nhóm nơi trẻ có thể làm việc một mình hoặc theo nhóm
nhỏ theo hứng thú và nhu cầu riêng để trẻ xem xét và khám phá .Cơ giáo có thể làm việc
riêng với từng nhóm nhơ mà khơng sợ ảnh hưởng đến sự hoạt động tích cực của trẻ ,ở đây
trẻ được thoải mái về không gian và thời gian …
-Sinh hoạt chiều :Đây là thời gian lý tưởng để cô giáo tổ chức cho trẻ làm quen chọn vẹn
với một truyện cổ tích đúng các bước làm quen với tác phẩm văn học.
e,Phối hợp với phụ huynh
-Để việc giáo dục đạt hiệu quả tốt nhất tôi dã phối hợp chặt chẽ với phụ huynh ,từ đầu
năm giáo viên đã thông báo chương trình học của cả một năm cho phụ huynh nắm được
- Tuyên truyền với phụ huynh về lợi ích của truyện cổ tích Việt Nảmtong q trình giáo
dục trẻ. Đến đầu chủ điểm tôi cho phụ huy n muợn phô tô những câu truyện đã chọn cjo
phụ huynh xem .Phát cho phụ huynh nhũng bản phụ huynh phô tô đẻ phụ huynh kể cho
con em mình nghe.
-Giáo dục lễ giáo cho trẻ khơng thể tách rời khỏi gia đình vì giáo dục tình yêu là nội dung
cơ bản của giáo dục lịng nhân ái cho trẻ.

Giáo viên ln trị chuyện tuyên truyền với phụ huynh về các nội dung giáo dục đạo
đức ,hành vi đạo đức phù hợp với trẻ để phụ huynh phối hợp rèn trẻvà dạy trẻ tại gia đình .
4.Kết quả đạt được như sau:
Sau một thời gian thực hiện với lịng kiên trì lịng say mê kết hợp với việc sử dụng các
biện pháp trên một cách linh hoạt .Tơi nhạn thấy nội dung mình lựa chọn đạt kết quả như
sau:


-Tạo cho trẻ hứng thú hoạt động làm quen với văn học đặc biệt là truyện cổ tích
Việt Nam,giờ hoạt động góc nhiều trẻ thích chơi ở góc sách hơn.
-Trẻ tiếp thu được những chuẩn mực đạo đức gần gũi trong cuộc sống hằng ngày .
-Giáo dục lễ giáo không chỉ thể hiện trong giờ
học mà còn được thể hiện ở tất cả các hoạt động;
+Giờ chơi ,góc chơi , trẻ biết hịa thuận khơng tranh giành đồ chơi
+Đối với mọi người biết chào hỏi lễ phép biết nhường nhị em nhỏ .
+Đối với gia đình : khơng quấy rầy vịi vĩnh bố mẹ biết u thương chia sẻ tình cảm với
người thân trong lúc vui buồn .
+ Đối với thiên nhiên: Khơng bẻ cành ,hái hoa ,…hình thành đức tính tốt: Ngăn nắp, gọn
gàng , tính tự lập.
Kết quả khảo sát như sau:

Khảo sát việc thực hiện lễ giáo Đầu năm

Cuối năm

ở lớp
Ngoan ngãn lễ phép với mọi -Tốt: 10trẻ

-Tốt :20trẻ

người

-Khá:20trẻ

-Khá:15trẻ

Nhường nhịn chia sẻ

-ĐYC:12trẻ
-Tốt :15trẻ

-ĐYC:7trẻ
-Tốt:20trẻ

-Khá:15trẻ

-Khá:16trẻ

-ĐYC:12trẻ
-Tốt:20trẻ

-ĐYC:6trẻ
-Tốt:30trẻ

-Khá:15trẻ

-Khá;10trẻ

Quan tâm giúp đỡ

-ĐYC:7trẻ

-ĐYC:2trẻ

III. Kết Thúc Vấn Đề
1. Kết Luận
Vởy giáo dục tình cảm đạo đức cho trẻ mẫu giáo là vô cùng quan trọng như đầu bài viết
tơi đã nêu có phải chăng văn học góp pần cốt lõi cho việc giáo dục con người ,con người
có phẩm chất đạo đức có tình u thương, con người giàu lịng nhân nghĩa khi trưởng
thành .
Vậy ngay từ bây giờ tôi và các bạn hãy làm tốt cơng tác giáo dục này góp phần …cho đất
nước sau này .
2. Bài học kinh nghiệm :
Tóm lại ,để gióa dục tình cảm đạo đức cho trẻ thơng qua truyện cổ tích Việt Nam đạt hiệu
quả cao . Tôi rút ra một số kinh nghiệm sau:
- Lập kế hoạchchi tiết cho từng chủ điểm .
- Chuẩn bị đồ dùng đẹp ,sinh động hấp,dẫn trẻ.
- Bản thân giáo viên ln học hỏi ,tìm tịi,rèn luyện giọng kể .
- Phối hợp với ban phụ huynh lớp cũng như từng phụ huynh để nắm chắc tình hình ,tính
cách của từng cá nhân trẻ ,có phưong pháp tác động kịp thời ở lớp cũng như ở nhà.
3. Khuyến nghị:
Tôi mong muốn nhà trường tạo điều kiện về thời gian và kinh phí đẻ giáo viên được học
hỏi thêm các lớp làm đồ dùng ,đồ chơi trang trí lớp cho đẹp và phong phú.Nhà trường tạo


điều kiện hơn nữa cho các giáo viên di tham quan quan học hỏi ,trao đổi kinh nghiệm với
các giáo viên khác ở các trường khác trong huyện trong thành phố. Từ đó chúng tơi học hỏi
được kinh nghiệm của các đồng nghiệp về các phương pháp chăm sóc giáo dục trẻ để phục
vụ cho việc giảng dạy được tốt hơn.

Việt Long, ngày 18 tháng 3 năm 2016
Sưu tầm

Phan Thị Kiểm