(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp giúp làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp 9a3, trường thcs lạc hòa

Trường THCS Lạc Hòa

Sáng kiến kinh nghiệm

Mục lục
ĐẶT VẤN ĐỀ
1, Chức năng, nhiệm vụ và nội dung của người giáo viên chủ nhiệm........... 2
a, Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp.
b, Nội dung công tác của người giáo viên chủ nhiệm.

2, Lý do chọn đề tài......................................................................................... 4
3, Phạm vi nghiên cứu..................................................................................... 4

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1, Đặc điểm tình hình lớp 9A3........................................................................ 5
1.1, Thuận lợi.
2.2, Khó khăn.
1.3, Kết quả chất lượng hai mặt giáo dục ở năm học 2007 – 2008:

2, Biện pháp thực hiện – cách làm mới: ......................................................... 6
2.1, Nhận lớp chủ nhiệm............................................................................... 6
2.2, Bầu ban cán sự (BCS) lớp – chia tổ....................................................... 7
a, Cơ sở chọn BCS lớp – chia tổ.
b, Tiến hành bầu BCS lớp.
c, Phân công nhiệm vụ cho BCS lớp.

2.3, Lập sơ đồ lớp học........................................................................ 10
2.4, Xây dựng tiêu chí đánh giá, xếp loại học lực học sinh......................... 12

2.5, Phát huy vai trò của BCS lớp...................................................... 14
2.6, Phương pháp giáo dục cá biệt và phương pháp tác động tập thể......... 17

KẾT THÚC VẤN ĐỀ
1. Kết quả ...................................................................................................... 20
1.1, Duy trì sĩ số:.......................................................................................... 20
1. 2, Chất lượng hai mặt giáo dục ở HK I.................................................... 20
1.3, Thi đua hàng tuần giữa các lớp trong trường: ...................................... 21
1.4, Tham gia phong trào:............................................................................. 21

2. Bài học kinh nghiệm ................................................................................. 22
3. Kiến nghị................................................................................................... 22
4. Lời kết ....................................................................................................... 23

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 1


Trường THCS Lạc Hòa

Sáng kiến kinh nghiệm

ĐẶT VẤN ĐỀ
Giáo viên chủ nhiệm (GVCN) đóng vai trị rất quan trọng trong q trình
giáo dục học sinh. Chính vì vậy, muốn làm tốt công tác chủ nhiệm, trước hết
người GVCN cần nắm vững chức năng, nhiệm vụ và nội dung của công tác
chủ nhiệm.

1, Nhiệm vụ, chức năng và nội dung của người giáo viên chủ
nhiệm.
a, Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp.

Giáo viên chủ nhiệm lớp trước hết phải quản lí tồn diện lớp học và cần
nắm vững: hoàn cảnh và những thay đổi, những tác động của gia đình đến học
sinh của lớp chủ nhiệm; quản lí toàn diện đặc điểm học sinh của lớp. Nắm
vững mục tiêu đào tạo cả về mặt nhân cách và kết quả học tập của học sinh, …
để kết hợp giáo dục.
Giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực hiện tốt nhiệm vụ của một thầy cơ giáo
nói chung, mẫu mục về đạo đức, gương mẫu trong việc chấp hành pháp luật
và những quy định của nhà nước; nắm vững đường lối, quan điểm giáo dục và
vận dụng sáng tạo vào thực tiễn dạy học. Người giáo viên pải tham gia các
hoạt động chính trị - xã hội với tư cách là lực lượng tri thức trong công cuộc
đổi mới, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Giáo viên chủ nhiệm cịn có trách nhiệm nắm vững tình hình học sinh của
lớp về mọi mặt, báo cáo cho hiệu trưởng và BGH kịp thời các vấn đề của lớp
chủ nhiệm để giải quyết. Kịp thời kiểm tra đánh giá cơng bằng, khách quan
q trình rèn luyện, phấn đấu, tu dưỡng của học sinh.
Có kế hoạch tổ chức hoạt động của tập thể học sinh thực hiện nhiệm vụ
chung của nhà trường cùng với các tập thể lớp khác làm chủ lớp chủ nhiệm trở
thành thành viên tích cực của cộng đồng trường học. Thông qua tổ chức hoạt
động tự quản của tập thể mà rèn luyện nhân cách, khả năng ứng xử, năng lực
sáng tạo, khả năng vận dụng tri thức vào thực tiễn cuộc sống.

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 2


Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
Giáo viên chủ nhiệm cùng giáo viên bộ môn phối hợp với các tổ chức,
đồn thể khác tổ chức cho học sinh có điều kiện tham gia vào các hoạt động

của nhà trường, xã hội, …
Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa BGH, các tổ chức trong trường, các
giáo viên bộ môn với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm. Nói cách khác, giáo viên
chủ nhiệm là người đại diện cho hai phía, một mặt đại diện cho các lực lượng
giáo dục của nhà trường, mặt khác đại diện cho tập thể học sinh . Với tư cách
là người đại diện cho lớp chủ nhiệm, GVCN có trách nhiệm bảo vệ, bênh vực
những quyền lợi chính đáng cho học sinh của lớp.
GVCN là cố vấn tổ chức hoạt động tự quản của tập thể học sinh
Học sinh lớp 9 là những em ở lứa tuổi cuối thiếu niên, đầu thanh
niên – lứa tuổi giàu ước mơ, đang muốn khẳng định mình, năng động, giám
nghĩ giám làm … nhưng còn thiếu kinh nghiệm, khi có thành cơng thì dễ tự tin
q mức, gặp thất bại lại dễ mất niềm tin, … Vì vậy, việc định hướng, giúp đỡ
học sinh kịp thời là rất cần thiết. Chức năng cố vấn có ý nghĩa quan trọng nhất
đối với giáo viên chủ nhiệm vì chức năng này, về bản chất là sự điều chỉnh,
vai trò định hướng, điều khiển quá trình tự giáo dục của từng học sinh và tập
thể học sinh, phát huy vai trò chủ thể của học sinh trong giáo dục.
Cố vấn còn là quá trình giáo dục, định hướng của giáo viên chủ nhiệm lớp
đối với hoạt động tự quản của tập thể học sinh lớp chủ nhiệm, giáo viên chủ
nhiệm không trực tiếp tham gia điều khiển công việc của lớp, không làm thay
cho các em mọi hoạt động.
Chức năng cố vấn đối với học sinh phải quán triệt được toàn bộ nội dung
giáo dục, kế hoạch hoạt động của cá nhân và tập thể lớp chủ nhiệm bao gồm
từ học tập, rèn luyện đạo đức, thể dục thể thao, … diễn ra trong nhà trường và
ngoài xã hội. GiVCN cần tư vấn cho học sinh trong quan hệ ứng xử xã hội, gia
đình, cộng đồng và trong bạn bè, định hướng nghề nghiệp , … cho học sinh,
đặc biệt là học sinh lớp 9 – lớp học cuối cấp.
b, Nội dung công tác của người giáo viên chủ nhiệm.
Người giáo viên chủ nhiệm cần nắm vững đường lối, quan điểm, lí luận
giáo dục để vận dụng vào công tác chủ nhiệm lớp… Đặc biệt cần nắm vững
phương pháp, nghệ thuật sư phạm.

Ví dụ: Nắm vững các yếu tố ảnh hưởng tới sự hình thành nhân cách, vai
trị của giáo dục, hoạt động; mối quan hệ giữa giáo viên với học sinh; các
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 3


Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
phương pháp tác động song song, tác động tay đôi, bùng nổ sư phạm, … đó là
những lí luận mà người giáo viên chủ nhiệm cần nắm vững.
Giáo viên chủ nhiệm có kế hoạch nghiên cứu đặc điểm gia đình và đặc
điểm tâm sinh lí của từng học sinh. Điều đặc biệt quan trọng đối với giáo viên
chủ nhiệm là bằng các phương pháp, phân tích cho được nguyên nhân của các
hiện tượng, đặc điểm của từng học sinh.
Lập kế hoạch chủ nhiệm cho từng tháng, cho năm học để đảm bảo tính hệ
thống phát triển nhân cách học sinh. Kế hoạch chủ nhiệm lớp cần thể hiện một
số nội dung sau:
Khái quát chung về đặc điểm lớp chủ nhiệm.
Có kế hoạch bồi dưỡng học sinh khá – giỏi, phụ đạo học sinh yếu – kém.
Giáo viên chủ nhiệm phải dạy tốt môn học được phân công dạy ở lớp chủ
nhiệm và các lớp khác.
Giáo viên chủ nhiệm phải khơng ngừng tự hồn thiện bản thân về mọi mặt,
là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.

2, Lý do chọn đề tài.
Trong thời gian qua, Việt Nam đã hội nhập mạnh mẽ với thế giới bên
ngoài. Những thành quả gặt hái được trong quá trình đó thì khơng bất cứ ai có
thể chối cãi được. Nhưng cũng có một thực tế rõ rang, cùng với những giá trị
tốt đẹp thì hàng loạt giá trị thấp kém cũng theo gót vào Việt Nam. Chính điều

đó đã làm băng hoại, xói mịn nhiều giá trị tốt đẹp của dân tộc.
Ta thường nói rằng: tâm hồn học sinh là một tờ giấy trắng mà ai cũng có
thể vẽ lên đó những nét bút cho dù là nét đẹp hay xấu. Nói cách khác, học sinh
là đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi các luồng văn hóa từ ngồi vào. Đặc biệt
trong thời đại bùng nổ cơng nghệ thơng tin thì điều đó lại càng dễ dàng.
Thực tế cho thấy có rất nhiều học sinh tốt, có ý thức, chịu học, …nhưng số
học sinh chưa tốt cũng không ít. Bất cứ lớp học nào cũng có học sinh chưa tốt,
học sinh hư, học sinh “lạc đường” trong nhận thức vấn đề. Lớp học do tôi chủ
nhiệm cũng không là ngoại lệ.
Bên cạnh đó, trong q trình làm cơng tác chủ nhiệm, ở những năm trước
tôi chưa đi sâu vào vấn đề chủ nhiệm mà chỉ ở mức hoàn thành nhiệm vụ, chủ
yếu tôi tập trung vào công tác chun mơn. Chính vì vậy, ở những năm trước
số học sinh trong lớp tơi chủ nhiệm có tiến bộ về mặt đạo đức chưa nhiều, tôi
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 4


Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
chưa phát huy được vai trò trung tâm, khả năng tự quản của các em; có một số
học sinh chưa có ý thức tổ chức kỉ luật; chưa giúp Ban cán sự lớp hoạt động
hiệu quả, … vì vậy khơng tạo được một điểm nào nổi bật ở lớp chủ nhiệm.
Những vấn đề trên đã làm tơi suy nghĩ rất nhiều. Khi nhìn lại q trình làm
cơng tác chủ nhiệm tơi thấy mình cịn nhiều hạn chế cần khắc phục. Điều đó
làm cho tơi ln suy nghĩ, tìm tịi để nâng cao khả năng cơng tác của mình.
Nhiều biện pháp đã được tơi nghĩ đến và thử nghiệm. Và đến nay tôi đã tạo
được bước đột phá trong công tác chủ nhiệm.
Tất cả những gì tơi tìm tịi và áp dụng thành cơng sẽ được tơi trình bày
trong “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM

Ở LỚP 9A3, TRƯỜNG THCS LẠC HỊA”.
Những biện pháp này được tơi áp dụng từ học kì II, năm học 2007 – 2008
và hồn thiện ở năm học 2008 – 2009.

3, Phạm vi nghiên cứu.
Trong quá trình nghiên cứu và tìm tịi, tơi khơng tập trung vào tất cả các
vấn đề mà tập trung nhiều vào các vấn đề sau:
Ý thức chấp hành nội quy của học sinh.
Ý thức học tập.
Khả năng tự quản.
Xây dựng đội ngũ BCS lớp.
Vận dụng tâm lý và dựa vào tính cách, thái độ của học sinh để xử lý tình huống…

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Giáo dục là một quá trình lâu dài, trong đó người làm giáo dục phải áp
dụng nhiều biện pháp, từ khâu tổ chức, giáo dục, đến tác động vào từng cá
nhân và tập thể. Q trình đó cũng không phải chỉ diễn ra trong một hay hai
ngày mà là quá trình tác động lâu dài, như dân gian thường nói “mưa dầm
thấm lâu” .

1, Đặc điểm tình hình lớp 9A3.
Năm học 2008 – 2009, lớp 9A3 chính là lớp 8A3 và một số học sinh của
cá lớp 9A2 – 9A5 của năm học 2007 – 2008 chuyển lên. Lớp có 30 học sinh,
trong đó có:
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 5


Trường THCS Lạc Hòa

Sáng kiến kinh nghiệm
13 học sinh nữ.
06 học sinh dân tộc Kinh.
19 học sinh dân tộc Hoa.
05 học sinh dân tộc Khmer.
01 học sinh nữ dân tộc Khmer.
Đầu năm học lớp có một số thuận lợi và khó khăn như sau:
1.1, Thuận lợi.
- Được sự quan tâm của BGH, Đoàn – Đội và các tổ chức trong nhà
trường.
- Có một số học sinh có ý thức học tập tốt, nhiệt tình, năng động, …
- Ban cán sự (BCS) lớp có năng lực, tinh thần trách nhiệm cao.
- Lớp có tinh thần đồn kết, khơng chia phe – nhóm.
- Trong lớp có một số học sinh nhà gần trường …
2.2, Khó khăn.
- Đa số học sinh nhà ở xa trường. Đặc biệt có 2 học sinh nhà ở “điền”
(em Triệu Hải và em Lâm Văn Bé), rất khó khăn trong việc đi lại.
- Lớp có 2 học sinh mồ cơi cha (mẹ), 1 học sinh có mẹ bỏ đi, 1 học
sinh có cha mẹ bất hịa đã lâu năm.
- Nhiều học sinh ý thức học tập chưa cao, cịn ham chơi, thậm chí tham
gia tệ nạn xã hội (đá gà).
- Nhiều cha mẹ học sinh chưa quan tâm đến việc học của con em.
- Môi trường xã hội xung quanh trường học tương đối phức tạp, làm
ảnh hưởng không tốt đến học sinh.

1.3, Kết quả chất lượng hai mặt giáo dục ở năm học 2007 – 2008:
Hạnh kiểm
Tốt
Khá
TB

Yếu

Học lực
22
7
1
/

Giỏi
Khá
TB
Yếu

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

1
5
21
3 (thi lại)
Trang 6


Trường THCS Lạc Hòa

Sáng kiến kinh nghiệm

2, Biện pháp thực hiện – cách làm mới:
2.1, Nhận lớp chủ nhiệm.
Trước ngày khai giảng, GVCN nhận sự phân công của BGH nhà trường
nhận lớp chủ nhiệm. Sau khi có danh sách học sinh, GVCN cố gắng nhớ hết

tên học sinh trong lớp. Đây là điều rất quan trọng. Bởi con người, ai cũng
muốn mình là người quan trọng đối với người khác, là người được người khác
tôn trọng. Việc giáo viên gọi tên các em học sinh ngay khi mới gặp nhau là
biểu hiện của điều đó. Học sinh sẽ rất vui, bất ngờ vì việc này. Chính việc này
sẽ giúp người giáo viên chủ nhiệm nhanh chóng để lại ấn tượng của mình
trong các em. Điều quan trọng là các em cảm nhận được sự tôn trọng của
GVCN đối với mỗi học sinh.
Ví dụ: Khi BGH trao cho tơi danh sách lớp 9A3, tôi đã đọc đi đọc lại
nhiều lần để nhớ tên của học sinh lớp mình và tơi cố gắng biết mặt của 1/3 số
học sinh trong lớp trước ngày tôi gặp lớp. Khi vào lớp tôi gọi tên những học
sinh mà tơi biết mặt để hỏi thăm tình hình trong dịp nghỉ hè. Trước việc làm
đó học sinh đã rất bất ngờ vì khơng biết tại sao thầy chủ nhiệm lại biết tên
trong lúc chưa tiếp xúc lần nào. Thực sự các em rất thích thú về điều đó.
Tiếp theo GVCN sẽ gặp những giáo viên chủ nhiệm cũ kết hợp với buổi
học nội quy, buổi lao động đầu năm của các em để nắm bắt tình hình chung,
tình hình của một số học sinh trong lớp (như học sinh giỏi, học sinh cá biệt,
học sinh có hồn cảnh đặc biệt, …). Cũng qua đó GVCN sẽ định hình được
đội ngũ BCS lớp sau này cũng như đưa ra được biện pháp giáo dục học sinh
phù hợp.
Ví dụ: Sau khi nhận lớp, tôi đã gặp các GVCN cũ là thầy Phan Thanh
Quân, cô Liêu Thị Sà Dem và thầy Lý Thanh Quyền. Qua đó tơi nắm được
một số thông tin quan trọng về một số học sinh do tôi chủ nhiệm như sau:
Học sinh trong lớp cư trú ở nhiều địa bàn khác nhau, có những học sinh
nhà rất xa trường; trong lớp có 2 học sinh mồ côi cha(mẹ), 1 học sinh nhà rất
nghèo, 1 học sinh có cha mẹ đang trong tình trạng bất ổn về hôn nhân, …
Trên cơ sở những thông tin này, trước các hành vi ứng xư của học sinh,
GVCN sẽ đưa ra được biện pháp xử lý phù hợp, có thái độ, lời nói đúng mực.
Tránh được việc đụng chạm đến những vấn đề nhạy cảm của các em cũng như
có thể động viên các em kịp thời.

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 7


Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
Khi mới nhận lớp GVCN không nên áp đặt ngay những quy định của lớp,
buộc các em vào khn khổ ngay lập tức. Vì điều này tạo cho các em sự gị
bó, mất tự do mà tự do là điều mà đa số các em đang muốn có.
Ví dụ: ở lớp 9A3 hiện nay áp dụng nhiều quy định riêng của lớp như xếp
hạnh kiểm theo thang điểm, vi phạm nội quy sẽ phải làm vệ sinh phịng học,
khơng thuộc bài ở nhà thì cuối buổi phải ở lại học thuộc rồi mới về, …Tất cả
các biện pháp này đều áp dụng từ từ, điều quan trọng là tơi đã áp dụng nó
đúng lúc. Chính vì vậy đã được các em ủng hộ.
2.2, Bầu ban cán sự (BCS) lớp – chia tổ.
a, Cơ sở chọn BCS lớp – chia tổ.
Để bầu BCS lớp đạt hiệu quả - hoạt động tốt, GVCN tham khảo ý kiến của
GVCN cũ bởi họ là người nắm rõ khả năng của các em học sinh.
Một cán bộ lớp tốt phải là người năng động, nhiệt tình, biết sống vì tập thể,
khơng ích kỉ, … cho nên khi chọn BCS lớp giáo viên cần chú ý đến tính cách
của người học sinh mà mình chọn.
Ở đầu năm học lớp có một buổi lao động, giáo viên cũng có thể quan sát
những học sinh mà mình có ý định đưa vào BCS lớp. Trong khi các em lao
động, giáo viên quan sát để đánh giá về ý thức, tác phong, khả năng phối hợp
với các bạn khác. Đặc biệt trong giờ lao động, người giáo viên có thể sẽ chọn
được một lớp phó lao động tốt. Khi quan sát, khơng nhất thiết là ln có mặt ở
bên lớp mà giáo viên nên quan sát học sinh từ xa vì khi đó thái độ, ý thức, khả
năng và uy tín của các em mới thật sự bộc lộ.
Ngoài ý thức trách nhiệm các thành viên trong BCS cịn phải có năng lực

tốt. Muốn biết điều này cần phải dựa vào học bạ.
Khi chọn BCS lớp, cố gắng bảo đảm ở mỗi địa bàn cư trú có một thành
viên của BCS lớp. Làm được như vậy thì trong quá trình hoạt động giáo viên
có thể để nắm tình hình các thành viên trong lớp thơng qua các em.
Ví dụ: Ở lớp 9A3 có lớp trưởng ở Vĩnh Thạnh A (Vĩnh Hải), lớp phó học
tập ở Hòa Nam (Lạc Hòa), tổ trưởng tổ 1 ở Ca Lạc (Lạc Hòa), …
Vai trò của GVCN trong việc chọn BCS lớp rất quan trọng nhưng các
thành viên trong lớp cũng có vai trị khơng kém. Vì vậy khi lựa chọn giáo viên
cần căn cứ vào sự tín nhiệm của tập thể, điều này thể hiện qua việc bình bầu
dân chủ đầu năm.
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 8


Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
Khi tiến hành chia tổ, GVCN cần tạo sự đồng đều trong tổ. Có nghĩa là
mỗi tổ sẽ có các đối tượng học sinh có học lực, ý thức chấp hành nội quy khác
nhau.Nói cách khác, mỗi tổ phải bảo đảm nhiều đối tượng: có học sinh
yếu, học sinh giỏi, học sinh ở địa bàn xa – gần, có học sinh ngoan, học sinh cá
biệt, … Làm được như vậy thì trong quá trình học tập các em có thể hỗ trợ
nhau, nhắc nhở nhau trong học tập, trong lao động.
Ví dụ: Lớp 9A3 đầu năm có 30 học sinh, tơi chia làm ba tổ:
Tổ 1 gồm 10 thành viên, có một số học sinh có học lực nổi bật như Ong
Kiều Tiên, Võ T Nhân ái, Trịnh Tú Miệm, …một số học sinh có ý thức chưa tốt
như Thái Tếch Hển, Trần Văn Tuấn, La Văn Thành, …
Tổ 2 gồm 10 học sinh, có 2 học sinh nổi bật về học lực là em Lâm Hồng
Nguyên và Huỳnh Thiếu Lâm; một số học sinh ý thức chưa tốt như Trịnh
Thuận Kiệt, Võ Hoàng Mến, Trịnh Thị Bé Hương, …

Tổ 3 gồm 10 thành viên trong đó có những học sinh nổi bật về học lực như
Võ Hoàng Bửu, Trương Văn Nền, …những học sinh có ý thức chưa tốt như
Lâm Văn Bé, Đền Đươl, …
Trong q trình chia tổ, tơi đưa học sinh mà mình dự định cho làm tổ
trưởng vào tổ đó.
b, Tiến hành bầu BCS lớp.
Trước khi tiến hành bầu, giáo viên chủ nhiện nêu ý kiến: “BCS lớp do thầy
chọn hay các em chọn?” Khi học sinh quyết định do các em chọn thì giáo viên
chủ nhiệm thỏa thuận: “Thầy đồng ý cho các em chọn nhưng khi chọn xong
các em phải tôn trọng, hoạt động theo sự điều hành của các bạn trong BCS
lớp”.
Việc bầu chọn BCS lớp được tiến hành trong tiết SHCN của tuần thứ nhất
hoặc tuần thứ hai đầu năm học.
Trước khi bầu, GVCN thông qua tiêu chuẩn của các chức danh được bầu.
Ví dụ: tiêu chuẩn của lớp trưởng: Học lực từ khá trở lên, hạnh kiểm tốt,
năng động, nhiệt tình, có khả năng tổ chức, có uy tín với bạn trong lớp…
Tiêu chuẩn của lớp phó học tập: học lực giỏi, nhiệt tình giúp đỡ bạn, tính
tình hịa đồng, …
Ở các chức danh khác giáo viên cũng đưa ra tiêu chuẩn tương tự.
Sau khi thông qua tiêu chuẩn các chức danh, GVCN đề cử ln chức danh
lớp trưởng và các lớp phó.
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 9


Trường THCS Lạc Hịa

Sáng kiến kinh nghiệm

Ví dụ: Chức danh lớp trưởng: Huỳnh Tuấn Bửu, Trịnh Tú Miên.
Lớp phó học tập: Ong Kiều Tiên, Huỳnh Tuấn Bửu.
Lớp phó lao động: Phùng Như Trường, Thạch Vương…
Qua việc nêu tiêu chuẩn và đề cử thì các em học sinh đã định hình được
những người mà mình sẽ chọn. Bây giờ cho các em tiến hành ứng cử, đề cử và
tiến hành biểu quyết chọn BCS lớp.
Chọn xong lớp trưởng và các lớp phó, GVCN cho các tổ tự bầu tổ trưởng
trên cơ sở tiêu chuẩn đã đưa ra. Khi bầu tổ trưởng giáo viên cũng nên định
hướng cho các em.
Kết quả bầu chọn BCS lớp ở lớp 9A3 như sau:
Lớp trưởng:
Huỳnh Tuấn Bửu
Lớp phó học tập:
Ong Kiều Tiên
Lớp phó lao động:
Mai Hữu Thành
Lớp phó văn – thể:
Lâm Hồng Nguyên
Thủ quỹ:
Lâm Hồng Nguyên
Tổ trưởng tổ 1:
Võ Thị Nhân Ái
Tổ trưởng tổ 2:
Huỳnh Thiếu Lâm
Tổ trưởng tổ 3:
Mai Hữu Thành
Là một trường học ở vùng khó khăn nên các vấn đề của lớp khơng
nhiều nên tôi chỉ chọn tổ trưởng mà không chọn tổ phó. Thiết nghĩ đó cũng là
điều hợp lí.
Qua q trình hoạt động của lớp, tôi thấy rằng BCS làm việc hiệu quả,

được các thành viên trong lớp tơn trọng. Chính điều này là nhân tố tích cực
giúp lớp tơi ln hồn thành nhiệm vụ và ln nằm trong tốp 5 lớp dẫn đầu về
thi đua giữa các lớp.

c, Phân công nhiệm vụ cho BCS lớp.
BCS lớp là đại diện cho lớp, chịu trách nhiệm trước GVCN về toàn bộ
hoạt động học tập, rèn luyện của lớp trong thời gian học. BCS lớp do tập thể
lớp bầu ra, được GVCN quyết định cơng nhận. Nhiệm kì của BCS lớp là một
năm.
-- Cơ cấu của BCS lớp gồm: 1 lớp trưởng
3 lớp phó
1 thủ quỹ
3 tổ trưởng
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 10


Trường THCS Lạc Hịa
Sáng kiến kinh nghiệm
Ngồi ra cịn có 2 cờ đỏ (1 cờ đỏ nội, 1 cờ đỏ ngoại), có BCH liên đội gồm: 1
chi đội trưởng, 1 chi đội phó và 1 ủy viên.

-- Nhiệm vụ của lớp trưởng:
Là người chịu sự điều hành, quản lí trực tiếp của GVCN. Lớp trưởng là
người điều hành, quản lí toàn bộ các hoạt động của lớp và từng thành viên
trong lớp. Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh nội quy
của trường, quy định của lớp. Thực hiện nề nếp tự quản trong lớp.
Lớp trưởng là người thay mặt GVCN quản lí lớp, kịp thời nắm bắt
thông tin của lớp, báo cáo cho giáo viên chủ nhiệm.

Cuối tuần, trong tiết sinh hoạt chủ nhiệm, lớp trưởng tổng kết, đưa ra
đánh giá, nhận xét về quá trình hoạt động của lớp. Trên cơ sở báo cáo của tổ
trưởng, lớp trưởng xếp loại hạnh kiểm cho các thành viên trong lớp…
Ví dụ: nếu học sinh nào trong lớp 9A3 nghỉ quá 2 ngày thì lớp trưởng
sẽ báo với GVCN. Báo cáo tình hình 15 phút đầu buổi…

-- Nhiệm vụ của các lớp phó:
+ Lớp phó lao động: phân công, theo dõi, đôn đốc các thành viên
trong lớp ở các buổi lao động. Theo dõi công tác trực nhật hàng tuần của các
tổ, ý thức giữ vệ sinh của cá nhân các thành viên trong lớp. Cuối tuần báo cáo
hoạt lao động (nếu có), vệ sinh của lớp…
+ Lớp phó học tập: đơn đốc, nhắc nhở các thành viên trong lớp học
tập. Giúp đỡ những học sinh yếu trong khả năng của mình. Kiểm tra bài cũ đối
với các thành viên trong lớp ở 15 phút đầu buổi học…
+ Lớp phó văn – thể: chịu trách nhiệm về các hoạt động văn nghệ, thể
dục – thể thao.
Ví dụ: Em Lâm Hồng Nguyên là lớp phó văn - thể. Khi nghe thầy Tổng
phụ trách thơng báo là có Hội diễn văn nghệ chào mừng Ngày nhà giáo Việt
Nam 20 – 11 thì em đã chủ động nắm bắt thể lệ, chủ đề, hình thức thi từ Ban
tổ chức để thơng báo cho lớp. Sau khi có ý kiến của GVCN thì em Ngun tập
hợp các bạn có năng khiếu để tổ chức tập luyện …

-- Nhiệm vụ của thủ quỹ: thu và quản lí các khoản quỹ của lớp, cuối
tháng – cuối học kì – cuối năm báo cáo công khai hoạt động thu chi quỹ lớp.
Thu tiền giấy kiểm tra nếu được giáo viên bộ môn yêu cầu, …
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 11

Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
-- Nhiệm vụ của các tổ trưởng: phân công, theo dõi, đôn đốc các thành
viên trong tổ làm trực nhật, vệ sinh. Theo dõi, báo cáo hoạt động hàng tuần
của các tổ viên. Kiểm tra bài cũ các thành viên trong tổ ở 15 phút đầu buổi,…

2.3, Lập sơ đồ lớp học.
Sắp xếp chỗ ngồi cho học sinh tuy dễ nhưng sắp xếp như thế nào cho
hiểu quả lại không dễ chút nào.Để lập sơ đồ lớp tốt, GVCN dựa vào các căn
cứ sau:
- Học lực của học sinh: xen kẽ học sinh yếu kém với học sinh khá giỏi.
- Thể chất của học sinh: học sinh thấp ngồi trước, cao ngồi sau; mắt yếu
ngồi gần bảng.
- Nhiệm vụ của BCS lớp: tổ trưởng(lớp trưởng) thường ngồi giữa hoặc
ngồi sau của tổ (lớp).
- Ý thức của học sinh: học sinh nói chuyện nhiều, khơng chú ý học thì
cho ngồi trước.
Trên cơ sở các căn cứ đó, GVCN lập sơ đồ lớp sao cho phù hợp.
Ví dụ: dưới đây là sơ đồ tổ chức lớp học lớp 9A3:

Trần Văn
Tuấn

Liêu Khét

Trương
Kiều My

Lâm T Hồng
Nguyên()

Mai(*+)
HữuThành

Thạch
Vương

Võ T Nhân
Ái (*)

Trịnh Tú
Miên

Huỳnh(*)
Thiếu Lâm

Trịnh T Bé
Hương

Huỳnh Tuấn
Bửu (#)

Lâm Văn
Bé

Lâm Sài
Hựu

Lưu Toàn
Quốc

Võ Hoàng
Mến

Đền Đươl

Phan Thị
Út

Lê Mộng
Cơ

Thái Tếch
Hển

La Văn
Thành

Dương Lệ
Quân

Phùng Huệ
Chân

Trương Văn
Nền

Triệu Hải

Tăng Thị

Chiên

Ong Kiều
Tiên (@)

Phùng Như
Trường

Trịnh Thuận
Kiệt

Trần Thị
Thơm

Ngô Thị
Trang

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 12


Trường THCS Lạc Hòa

Sáng kiến kinh nghiệm

Bàn giáo viên

Ghi chú:
Dấu #: lớp trưởng

Dấu * : tổ trưởng
Dấu : lớp phó văn - thể, thủ quỹ

Dấu @: lớp phó học tập
Dấu +: lớp phó lao động

Lập sơ đồ tổ chức lớp học theo căn cứ trên có tác dụng:
- Giúp phát huy được vai trò của BCS lớp trong việc quản lý lớp học
- Các em học tốt có thể hỗ trợ được cho những học sinh học còn yếu.
- Những học sinh ở xa nếu có đi học trễ vào ngày mình trực nhật thì
các bạn trong có thể hỗ trợ làm trực nhật kịp thời, …

2.4, Xây dựng tiêu chí đánh giá, xếp loại học lực học sinh.
Một tập thể muốn hoạt động tốt, có nề nếp, …khơng chỉ dựa vào người
chỉ huy mà cịn cần có những ngun tắc hoạt động của nó. Với một lớp học,
ngồi những quy định chung đó cảu nhà trường cần có những quy định riêng
của lớp được xây dựng trên cơ sở quy định chung của trường.
Ở lớp 9A3, ngay từ những tuần đầu của năm học GVCN cùng BCS lớp
đã xây dựng “Tiêu chí đánh giá, xếp loại hạnh kiểm” cho từng thành viên
trong lớp.
Tiêu chí đánh giá xếp loại được xây dựng trên cơ sở “Bảng thi đua”
giữa các lớp của Liên đội trường THCS Lạc Hoà.
Sau khi xây dựng xong “Tiêu chí đánh giá, xếp loại hạnh kiểm”, trong
tiết sinh hoạt chủ nhiệm, lớp trưởng tiến hành lấy ý kiến của các thành viên
trong lớp để điều chỉnh cho hợp lý. Sau đó GVCN đưa ra quyết định cuối
cùng.
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 13

Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
Việc lấy ý kiến của học sinh là rất quan trọng vì các em sẽ thấy mình
được tơn trọng. Vì vậy, các em sẽ có ý thức tổ chức tốt hơn trong học tập.
Ví dụ: Khi tiến hành lấy ý kiến của học sinh, các em có đề nghị về
điểm số như sau: Nói tục, chửi thề từ
- 3 tăng lên
–5
Vô lễ với giáo viên từ
- 7 tăng lê
– 10
Vắng không phép từ
- 2 giảm xuống – 1
Điểm tốt từ
+ 1 tăng lên
+2
Mẫu Bảng “Tiêu chí đánh giá, xếp loại hạnh kiểm HS”:
-1
-1
-1
-2
-2
-5
- 10
TB/năm
-3
-1
+2
-5

-3
-4
+2
-2
-2
-5
-2
-1
-1
-3

Khơng mang phù hiệu
Không thắt khăn quàng
Không bỏ áo vào quần
Đi trễ
Vắng K
Nói tục, chửi thề
Vơ lễ với giáo viên, người lớn
Đánh nhau
Làm việc riêng trong giờ học
Lớp ồn
Tiết A
Không thuộc bài
Không ghi bài
Không làm bài tập về nhà
Điểm tốt
Không quét lớp
Không hốt rác
Bỏ trực vệ sinh
Viết, vẽ bậy lên bàn, lên bảng

Ra trễ
Không nghiêm túc, tập sai động tác
Bỏ tập thể dục

NỘI
QUY

HỌC
TẬP
VỆ
SINH
THÊ
DỤC

Sau khi thống nhất thang điểm, GVCN cho tổ chức thực hiện. Mỗi tổ
trưởng có một cuốn sổ theo dõi các thành viên trong lớp dựa trên thang điểm
đã thống nhất. Cuối tuần, vào tiết sinh hoạt chủ nhiệm, các tổ trưởng lên báo
cáo trên bảng tình hình các thành viên trong tổ. Sau khi báo cáo xong, tổ
trưởng sẽ giải trình ý kiến của tổ viên (nếu có). Nếu ý kến vượt quá nhiệm vụ
của tổ trưởng thì lớp trưởng hoặc GVCN giải trình.
Trên cơ sở báo cáo của tổ trưởng, lớp trưởng quy ra điểm rồi xếp loại
hạnh kiểm trong tuần cho các thành viên trong lớp.
Vào thứ sáu của tuần cuối cùng trong tháng, GVCN họp cùng BCS lớp
để xếp loại hạnh kiểm tháng cho học sinh trong lớp.

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 14

Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
Với việc xếp loại hạnh kiểm theo thang điểm như vậy thì việc đánh giá
hạnh kiểm của học sinh là tương đối chính xác. Tuy nhiên có những vi phạm
của học sinh là ngồi ý muốn của các em. Vì vậy trong quá trình thực hiện
GVCN cần có cách xử lý phù hợp, nếu là trường hợp ngồi ý muốn thì khơng
nên trừ điểm của các em nhưng cần chú ý để không bị học sinh nói gạt. Những
học sinh vi phạm, giáo viên cũng nên cho các em “lập công chuộc tội”. Nếu
như đẩy các em vào đường cùng, khơng có điều kiện sửa sai thì dễ làm cho
các em chán nản, thất vọng, mất động cơ để phấn đấu.
Ví dụ 1: trong thang điểm tơi có đưa ra trường hợp:
- Trong tuần nếu bị hạnh kiểm loại TB hoặc khá nhưng đạt 3
điểm tốt và có ý thức sửa sai thì sẽ được nâng một bậc hạnh kiểm.
- Trong tuần đạt 3 điểm tốt, khơng vi phạm nội quy thì được
tun dương trước lớp và trước trường, …
Ví dụ 2: Học sinh nghỉ học khơng phép, giáo viên tìm hiểu lí do, nếu
nghỉ vì lý do chính đáng nhưng khơng kịp viết đơn thì chấp nhận cho các em
nộp đơn vào ngày đi học sau đó.
Một điều cần chú ý trong khi xử lí các hành vi phạm của học sinh nữa
là phải tìm hiểu lý do dẫn đến những vi phạm của học sinh. Nếu cách xử lí
khơng phù hợp với lý do, trừ điểm mà các em không “tâm phục khẩu phục” sẽ
dễ dẫn đến thái độ bất mãn nơi các em.
Ví dụ 1: lớp 9A3 có 2 học sinh thường xuyên đi học trễ là Lâm Văn Bé
và Võ Hồng Mếm. Qua tìm hiểu tơi biết được rằng nhà của em ở xa trường,
ở trong ruộng, có lúc phải đi đị.
Ở hai trường hợp này nếu khơng biết lí do mà cứ trừ điểm liên tục thì cí
thể đây là một trong những nguyên nhân nếu các em nghỉ học. Trong trường
hợp này tơi thường hỏi lí do và ít trừ điểm nên càng về sau các em càng cố
gắng.
Ví dụ 2: Cũng là đi trễ nhưng em Tăng Thị Chiên lại khác, nhà ở xa,

khơng có xe nên phải đi bộ lại cịn phải phụ mẹ ni tơm. Cũng lại với cách
xử lí như trên cùng với việc thường xuyên động viên, đến nay việc đi trễ hầu
như khơng cịn.

2.5, Phát huy vai trị của BCS lớp.
Trong những năm trước, khi làm công tác chủ nhiệm, tôi không chú ý
đến vai trò của BCS lớp. Lớp trưởng, các lớp phó, các tổ trưởng chỉ là chức
danh, khơng hoạt động đúng vai trị và chức năng của mình. Hay nói đúng hơn
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 15


Trường THCS Lạc Hịa
Sáng kiến kinh nghiệm
là chỉ mang tính hình thức. Chính vì vậy, GVCN phải làm nhiều việc của lớp,
thêm vào đó mọi thành viên trong lớp khơng tiến bộ, đặc biệt là trong việc
thực hiện nội quy. Giáo viên khó nắm tình hình lớp kịp thời.
Một lớp học muốn tiến bộ, tự quản tốt thì vai trị của BCS lớp rất quan
trọng. Các em cùng học chung một lớp, chung độ tuổi,chung tâm lý, … nên dễ
nắm tình hình lớp, dễ hiểu nhau, … đó là điều kiện để lớp hoạt động tốt, giáo
viên có thể nắm được tình hình lớp mà khơng phải ngày nào cũng trực ở lớp.
Vậy làm sao phát huy được vai trò của BCS lớp?
Trước hết giáo viên phải tạo được thiện cảm và niềm tin, quan trọng hơn
là giám tin và giám giao nhiệm vụ cho các em. Bên cạnh đó là sự định hướng
và hướng dẫn của GVCN.
Ví dụ: để chào mừng Ngày nhà giáo Việt Nam 20 – 11, liên đội trường
THCS Lạc Hoà tổ chức hội thi văn nghệ, tôi đã để cho các em tự chọn tiết
mục để tham gia. Trong đó lớp phó văn nghệ là người tổ chức và chịu trách
nhiệm. Tơi chỉ đóng vài trò là người hướng dẫn, tham gia ý kiến ở nội dung,

cố vũ động viên các em, cho các em thấy ý nghĩa của việc tự mình tổ chức sẽ
có lợi cho các em như thế nào, …
Cùng chung một lớp, chung độ tuổi, chung địa bàn cư trú nên học sinh
thường hiểu nhau, nắm được thông tin của bạn mình. Các em có thể tâm sự
với nhau những điều mà chúng khó tâm sự với GVCN. Vì vậy GVCN nên tận
dụng ưu điểm này ở BCS lớp để nắm tình hình của các thành viên trong lớp.
Khơng những thế, GVCN cịn có thể “nhờ” các em giải quyết những vấn đề
mà bản thân mình khó giải quyết.
Ví dụ: thơng qua BCS lớp tơi có thơng tin về học sinh như:
Thái tếch Hển, La Văn Thành là những lao động chính trong nhà
(ni tơm), đây cũng là hai học sinh tham gia đá gà ở nhà.
Học sinh Lâm Văn Bé ở nhà chỉ có cha, cịn mẹ bỏ đi. Em rất thu
người mẹ của mình (có thể kiểm chứng qua việc đầu năm ghi sơ yếu lí
lịch em nói rằng: “Em khơng có mẹ”).
Tuy nhiên để làm được như vậy, GVCN phải có định hướng, hướng dẫn
cho các em làm việc.
Ví dụ: em Trịnh Thị Bé Hương là học sinh có năng lực, bản tính hiền
nhưng ở nhà cha mẹ bất hồ, Hương qua ở với người dì, em có tư tương chán
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 16


Trường THCS Lạc Hịa
Sáng kiến kinh nghiệm
nản, bất cần, thích thì đi học khơng thích thì nghỉ. Em sống khép kín, ít nói
chuyện, tơi cũng khó gần.
Trong trường hợp này tơi khơng trực tiếp giúp em hồ đồng mà trao lại
việc này cho lớp phó văn - thể và lớp phó học tập và định hướng cho các em:
ln coi bạn là quan trọng, là người có thể tâm sự chia sẻ những việc mà

mình đang gặp khó; nếu biết bạn làm được việc gì đó (như giải được bài tập)
khi có điều kiện thì trao đổi với bạn; rủ bạn tham gia các hoạt động của lớp,
cho dù đó chỉ là việc đi mua cây chổi, … và trong phịng học tơi khơng qn
gián hai khẩu hiệu:
“Đừng đợi đến lúc cô đơn mới nhớ ra bạn bè”
“Tha thứ là cách trả thù vinh quang nhất”
Sau 2 tháng, em Hương đã có nhiều chuyển biến về tinh thần: vui vẻ,
nói nhiều, điểm cao hơn và đặc biệt từ giữa tháng 11 có mong muốn được
ngồi gần lớp phó học tập để được chỉ nhiều hơn. Dì của Hương nói rằng:
“Khơng biết sao bây giờ Hương thay đổi như vậy”.
Ví dụ 2: Lớp 9A3 có nhiều học sinh có học lực TB và yếu nhưng lại
không bao giờ hỏi thầy bộ môn, hỏi bạn dù không biết. trong trường hợp này
tôi cho lớp phó tập trung những học sinh khá giỏi các môn của lớp lại và định
hướng cho các em cách giúp: có gắng gần gũi bạn và nhờ bạn làm một việc gì
đó mà bạn thích; khơng ngại hỏi ý kiến bạn ở những bài tập mà bạn biết làm,
từ từ chuyển qua trao đổi bài tập với nhau và khi bạn đã nhận sự giúp sức của
mình thì ln tạo cho bạn cảm giác là bạn tìm ra đáp số, …
Đến giữa học kì I thì đa số những học sinh yếu đã mạnh dạn hỏi bạn,
lớp học sơi động, đa số các thầy cơ rất thích khi vào dạy ở lớp 9A3.
Trong một lớp học thường học sinh học yếu, TB ít vì lí do từ năng lực
mà phần nhiều do lười biếng, không học bài, làm bài ở nhà. Khi về nhà chủ
yếu đi chơi, làm việc, cha mẹ khơng quan tâm – khơng quản lí con.
Đối với những học sinh này nếu giáo viên chỉ động viên, bắt ép học bài
hay xử phạt nhiều thì vấn đề không giải quyết được là bao.
Trong trường hợp này, kết hợp với việc BCS lớp và những học sinh khá
giỏi hỗ trợ cho các em thì GVCN giao cho BCS lớp việc giám sát học tập:
kiểm tra bài cũ, bài tập làm ở nhà, … trong 15 phút đầu giờ. Việc này được
làm hàng ngày, mọi thành viên trong lớp đều được tổ trưởng, lớp phó học tập
kiểm tra.
Nếu học sinh nào chưa thuộc bài, không làm bài thì cuối buổi sẽ phải ở

lại học thuộc, làm bài dưới sự hướng dẫn, quản lý của BCS lớp xong rồi mới
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 17


Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
về. Nhưng để làm việc này thì trong kì họp phụ huynh đầu năm phải có được
sự đồng ý của cha mẹ học sinh.
Cho BCS lớp giám sát việc học của các thành viên trong lớp, các em
phải ở lại cuối buổi để hướng dẫn các bạn của mình cịn có tác dụng làm cho
BCS lớp ý thức trách nhiệm hơn đối với công việc mình làm.
Ví dụ: Ở lớp 9A3 tơi đã áp dụng biện pháp này. Kết quả có nhiều khả
quan, như em Kiệt, em Hương, em Tuấn, em Thành, …ở lớp chú ý học bài, về
nhà cũng chịu làm bài và đặc biệt trong lớp khi giáo viên kiểm tra bài cũ thì ít
khi học sinh khơng thuộc bài.
Tóm lại, nếu giáo viên chủ nhiệm biết phát huy vai trò của BCS lớp thì
lớp sẽ hoạt động có nề nếp, GVCN dễ dàng nắm tình hình lớp hàng ngày.
Khi để BCS lớp quản lí lớp, GVCN cần nhắc nhở các em cách ứng xử
với các thành viên trong lớp để tránh tình trạng các em có những lời nói hoặc
hành động xúc phạm bạn của mình. Nếu việc này xảy ra thì việc mất đồn kết
trong lớp là khó tránh khỏi.
Khi quy trình này được tiến hành thì lớp học sẽ trở thành lớp tự quản (vì
đa số các thành viên đã ý thức được vài trị của mình trong lớp) trong đó vai
trị của BCS lớp rất lớn. Lớp tự quản không chỉ thể hiện ở những việc làm trên
mà cịn thể hiện ở tiết sinh hoạt chủ nhiệm. Có thể kiểm chứng qua các hoạt
động của tiết SHCN được trình bày sau đây:
Hoạt động 1:
- Các tổ trưởng báo cáo lên bảng tình hình học tập của các thành viên

trong tổ. Giải trình ý kiến của tổ viên (nếu có), nếu tổ trưởng khơng giải
trình được thì lớp trưởng hoặc GVCN giải trình.
- Lớp trưởng đánh giá nhận xét và đề xuất ý kiến (nếu có). Trên cơ sở
báo cáo của tổ trưởng, lớp trưởng quy ra điểm rồi xếp loại hạnh kiểm
tuần cho các thành viên trong lớp.
- Nếu là cuối tháng thì lớp trưởng đọc ln hạnh kiểm tháng cho cả
lớp (đã được GVCN và BCS lớp họp xét vào tiết cuối của ngày thứ sáu
cuối tháng).
Hoạt động 2:
- Giáo viên chủ nhiệm đánh giá nhận xét tình hình học tập trong tuần.
- Đưa ra hình thức tuyên dương, phê bình, hình thức xử phạt đối với
các hành vi tương ứng.
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 18


Trường THCS Lạc Hòa

Sáng kiến kinh nghiệm

Hoạt động 3: Thủ quỹ báo cáo tình hình thu chi quỹ lớp trong tháng
(hoạt động này chỉ diễn ra ở tuần cuối tháng).
Hoạt động 4:
- Lớp trưởng tổ chức cho lớp nêu ý kiến về việc dạy và học ở các
môn học.
- GVCN giải trình.
Hoạt động 5: GVCN thơng báo kế hoạch tuần tiếp theo.
Qua các bước hoạt động trong tiết sinh hoạt chủ nhiệm có thể thấy học
sinh là trung tâm của tiết SHCN cịn giáo viên chỉ đóng vai trị là người tông

kết vấn đề.
Trên đây chỉ là một số trong những biện pháp cụ thể để phát huy vai trò
của BCS lớp trong tồn bộ q trình hoạt động của lớp.
2.6, Phương pháp giáo dục cá biệt và phương pháp tác động tập thể.
Người GVCN muốn làm tốt công tác chủ nhiệm phải biết vận dụng
nhiều phương pháp giáo dục khác nhau trong đó có phương pháp giáo dục cá
biệt và giáo dục tập thể.
Phương pháp giáo dục cá biệt ở đây không nên hiểu là giáo dục học sinh
cá biệt mà cần hiểu Phương pháp giáo dục cá biệt là sự tác động tới từng cá
nhân một cách chuyên biệt để đảm bảo tính phù hợp với đối tượng.
Ví dụ: cùng một biểu hiện có lỗi như nhau, nhưng có em phải phê bình
nghiêm khắc, có em lại nhắc nhẹ, có khi nhắc chung chung, có lúc lại nhắc
nhở riêng (trực tiếp), có khi phải tách học sinh ra khỏi tập thể để giáo dục
riêng, …
Thực chất của quá trình giáo dục cá biệt là vận dụng “Tâm lý học lứa
tuổi” để giáo dục học sinh, xử lý các tình huống mà người giáo viên gặp phải
trong dạy học nói chung và trong cơng tác chủ nhiệm nói riêng.
Vận dụng phương pháp giáo dục cá biệt và giáo dục tập thể người giáo
viên phải đo được mức độ hành vi, nắm được tâm lí chung của tập thể cũng
như tâm lý chung của cá nhân. Nếu không đáng khen mà khen quá lời, chỉ
đáng nhắc nhở nhưng vì lẽ nào đó giáo viên cảnh cáo, phê bình sẽ dễ làm cho
học sinh chán nản, mất lòng tin, bi quan, …
Để vận dụng phương pháp này hiệu quả, người giáo viên chủ nhiệm cần
nắm được tâm lý của từng cá nhân trong lớp cũng như tâm lí – tính cách
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 19


Trường THCS Lạc Hòa

Sáng kiến kinh nghiệm
chung của học sinh lớp mình chủ nhiệm. Trên cơ sở đó việc chủ nhiệm sẽ hiệu
quả hơn.
Muốn hiểu tâm lý học sinh, giáo viên cần quan sát vào hoạt động thực tế
của học sinh ở lớp học, cộng đồng, gia đình, …Nghiên cứu đặc điểm học sinh
là việc làm hết sức quan trọng. Vì chỉ trên cơ sở hiểu biết từng em mới có khả
năng phân loại nhóm theo các đặc điểm về học lực, tính cũng như hồn cảnh.
Ví dụ: Giáo viên có thể hiểu rõ tính cách của học sinh mình nếu chịu
quan sát kĩ các em qua các buổi lao động, sinh hoạt chủ nhiệm, các buổi hội
thao, …
Điều đặc biệt quan trọng đối với giáo viên chủ nhiệm là bằng các biện
pháp nghiên cứu, phân tích được nguyên nhân của các hiện trạng, đặc điểm
của từng học sinh. Chỉ trên cơ sở biết được nguyên nhân dẫn tới các đặc điểm
tâm lý của học sinh thì giáo viên chủ nhiệm mới có giải pháp tác động, giáo
dục phù hợp, mang lại hiệu quả cao.
Ví dụ 1: Đều là hiện tượng học yếu nhưng có em do trí tuệ chậm phát
triển, có em do hồn cảnh gia đình khó khăn, có em do phân tán tư tưởng
trong q trình tiếp thu bài, …
Ví dụ 2: Trong lớp 9A3, đầu năm học có hai học sinh có biểu hiện chán
học, thường xuyên nghỉ học không phép, cúp tiết là em Hương và em La
Thành. Qua tìm hiểu cùng với các thơng tin từ BCS lớp có thể chỉ ra các
nguyên nhân:
Đối với em Hương chủ yếu do sự bất hòa trong gia đình, em Hương qua
sống với dì.
Em Thành chán học do tham gia đá gà ở nơi cư trú, ở nhà gia đình
khơng quản lý.
Khi giáo viên đã nắm được nguyên nhân của hành vi thì trên cơ sở tâm
lý – tính cách của học sinh giáo viên đưa ra biện pháp xử lý kịp thời với học
sinh. Việc xử lý kịp thời các hành vi sai trái rất quan trọng. Nếu khơng xử lý
kịp thời thì có thể dẫn đến những hậu qủa khó lường bởi tính hiếu thắng,

muốn khẳng định mình của học sinh. Trong quá trình lý thì cần chú ý đến tính
cách của học sinh để có biện pháp phù hợp, nếu khơng sẽ phản tác dụng.
Ví dụ: Nếu một học sinh có lịng tự trọng cao thì khơng nên trách móc,
bới tội trước lớp. Trong trường hợp này giáo viên nên gặp trực tiếp.
Cách xử lý trên cũng phù hợp với học sinh có lỗi mà biết nhận lỗi và
sửa, học sinh dễ “mủi lòng”. Trong trường hợp này giáo viên nên sử dụng
nhiều câu biểu cảm, thể hiện thái độ, tâm trạng của chính mình.
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 20


Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
Trước học sinh lỳ lợm, bất cần đời thì biện pháp tốt nhất là tìm hiểu
điểm yếu về tình cảm của đó, từ đó tác động trực tiếp. Những học sinh kiểu
này giáo viên khơng nên la mắng, khiêu khích vì các em rất dễ làm liều.
Với học dinh có tính ganh đua thì nên khiêu khích, so sánh em đó với
một học sinh nào đó hơn em…
Lenin từng có khẩu hiệu trong cách mạng tháng 10 là: “hịa bình bánh
mì”. Tuy học hành sẽ mang lại cái lợi lâu dài nhưng các em cũng khơng qn
cái lợi trước mắt cũng giống như hịa bình mà khơng có gì ăn mà chiến tranh
có cái ăn cịn hơn. Chính vì vậy cho các em thấy cái lợi trước mắt cũng là một
biện pháp giúp các em học tốt. Bên cạnh đó cũng khơng qn cho các em thấy
cái lợi lâu dài của việc học.
Ví dụ: cái lợi trước mắt có thể là: được phiếu học tốt, tuyên dương
trước cờ, có giấy khen – phần thưởng ở cuối học kì, … Cái lợi lâu dài thì tùy
thuộc vào từng mơn.
Lợi ích lâu dài có thể là: nếu có nghề nghiệp thì khơng phải “bán mặt
cho đất, bán lưng cho trời” như nuôi tôm nhưng tiền lương vẫn cao, làm việc

trong phòng máy lạnh, được đi đây đi đó, …
Học sinh cũng như bất cứ người nào, khi có lỗi thường che dấu. Bởi vậy
trước khi xử lý, bằng mọi cách phải cho các em thấy lỗi và nhận lỗi của mình.
Làm vậy trước hết học sinh sẽ nể vì các em khơng thể dấu nổi hành vi sai trái
của mình và học sinh sẽ có cảm giác thầy ln biết những việc mình làm. Đó
là cơ sở để các biện pháp xử lý của mình có hiệu quả.
Khi xử lý tình huống cần bảo đảm giữ được thể diện cho các em, làm
cho học sinh thấy mình được tơn trọng nhưng cũng cần cho học sinh thấy sự
nghiêm túc và cứng rắn của thầy.
Ví dụ: Ở lớp 9A3 có hai học sinh thươgn2 xuyên tham gia đá gà ở nơi cư trú
(em Hển và em Tuấn). Trước tình huống này tơi khơng xử lý trước lớp mà gọi các
em lên văn phịng. Trước hết tơi đặt câu hỏi cho hai em tự nhận lỗi nhưng các em
lại chối lỗi. trước tình hình đó tơi đặt câu hỏi:
- Các em có biết chú Nghĩa ở đồn Biên phịng 642 (Vĩnh Hải) khơng?
- Em có biết.
- Chú ấy là người quản lý địa bàn Vĩnh Thạnh A. Hôm trước thầy qua đồn có
nghe chú Nghĩa nói là có một số học sinh Vĩnh Thạnh A học ở Lạc Hòa than gia đá
gà. Số học sinh này đã được lập danh sách để gửi về trường. Thầy mượn danh sách
thì trong đó có hai em.
Trước câu nói đó của tơi thì hai em cúi mặt, im lặng. Tơi tiếp:

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 21


Trường THCS Lạc Hòa

Sáng kiến kinh nghiệm

- Nếu các em nói khơng tham gia thì có lẽ bên đồn họ nhầm tên. Nhưng nếu
có, họ đưa danh sách qua trường thì chắc chắn các em sẽ bị kỉ luật. Bây giờ nên nói
thật để thầy cịn biết đường.
Nghe xong cả hai đều nói:
- Có, chúng em có tham gia. Bây giờ làm sao hả thầy?
Như vậy học sinh đã nhận lỗi, lo lắng về hành vi của mình và sơ bị kỉ luật.
Có nghĩa là các em vẫn coi trọng việc học. Từ đó tơi giải thích cho các em cái hại
của việc tham gia đá gà cũng như các trị cờ bạc. Tơi u cầu các em viết bản tự
kiểm. Cả hai đều hứa sẽ không lặp lại hành vi này. Cho đến bây giờ, qua quá trình
theo dõi của em Ngun thì khơng thấy hai học sinh này tham gia nữa.

Điều quan trong trong việc vận dụng phương pháp giáo dục cá biệt là
phải tìm hiểu nguyên nhân của hành vi, tính cách tâm lí, thái độ từ đó có biện
pháp xử lý phù hợp. Trong xử lý cần tôn trọng nhân cách học sinh và phải cho
các em thấy được điều này.
Muốn phát huy hiệu qủa của phương pháp giáo dục trong tập thể, giáo
viên chủ nhiệm trước hết phải là người có uy tín, có trách nhiệm, nắm vững
đối tượng, xây dựng được tập thể học sinh thành một tập thể vững mạnh:
+ Đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ chung của từng thành viên của lớp.
+ Tổ chức những hoạt động chung để thực hiện mục tiêu.
+ Lớp có đội ngũ tự quản có uy tín, có trách nhiệm, có năng lực, bản
lĩnh.
+ Có kỉ luật chặt chẽ, có qui định, nội qui phải rõ ràng, được mọi người
tơn trọng và tự giác chấp hành.
+ Có dư luận tập thể lành mạnh, dư luận của tập thể là phản ánh sức
mạnh, là bản lĩnh của mỗi thành viên.

KẾT THÚC VẤN ĐỀ
Trên đây là một số biện pháp giúp làm tốt công tác chủ nhiệm ở lớp
9A3, trường THCS Lạc Hịa mà tơi đã thực hiện. Sau đây tôi xin nêu một vài

kết quả đạt được để minh họa.
1. Kết quả
1.1, Duy trì sĩ số:

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 22


Trường THCS Lạc Hịa
Sáng kiến kinh nghiệm
Đầu năm lớp có 29 học sinh. Giữa tháng 9 có thêm 1 học sinh xin vào.
Như vậy lớp có 30 học sinh. Đến tháng 11 có 2 em chuyển qua lớp 9A1.Cuối
học kì lớp có 28 học sinh, khơng giảm sĩ số.
1.2, Chất lượng hai mặt giáo dục ở HK I
STT

Họ và tên HS

01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11

12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28

Võ Thị Nhân Ái
Lâm Văn Bé
Huỳnh Tuấn Bửu
Phùng Huệ Chân
Tăng Thị Chiên
Đền Đươl
Triệu Hải
Thái Tếch Hển
Trịnh Thị Bé Hương
Lâm Xài Hựu
Liêu Khét
Trịnh Thuận Kiệt

Huỳnh Thiếu Lâm
Võ Hoàng Mến
Trịnh Tú Miên
Lâm Thị Kiều My
Trương Văn Nền

Tốt
Khá
TB
Yếu

Lâm Thị Hồng Nguyên

Dương Lệ Quân
Lưu Tồn Quốc
La Văn Thành
Mai Hữu Thành
Trần Thị Thơm
Ơng Kiều Tiên
Ngơ Thị Trang
Phùng Như Trường
Trần Văn Tuấn
Thạch Vương

HK HL
T
K
T
T
T

T
T
T
T
K
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T
T

K
Tb
G
K
K
Tb

Y
Tb
K
Tb
K
Tb
G
K
K
K
K
K
K
K
Tb
Tb
Tb
G
Tb
K
Tb
Tb

DHTĐ
HSTT
HSG
HSTT
HSTT

HSTT

HSTT
HSG
HSTT
HSTT
HSTT
HSTT
HSTT
HSTT
HSTT

HSG
HSTT

Tổng hợp chất lượng hai mặt ở HK I
Hạnh kiểm
26
Giỏi
02
Khá
/
TB
/
Yếu

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Ghi chú

Học lực
03

13
11
01
Trang 23


Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
1.3, Thi đua hàng tuần giữa các lớp trong trường:
Stt Tuần
1
01
2
02
3
03
4
04
5
05
6
06
7
07
8
08
9
09
10
10

11
11
12
12
13
13
14
14
15
15
16
16
17
17
18
18
19
19

Hạng

Ghi chú

Chưa xếp hạng

Hai
Tư
Ba
Hai
Năm

Nhất
Tư
Nhất
Ba
Hai
Nhất
Năm
Hai
Năm
Ba
Ba
Nhất

Nhận cờ thi đua

Nhận cờ thi đua
Nhận cờ thi đua
Nhận cờ thi đua
Nhận cờ thi đua

Nhận cờ thi đua

1.4, Tham gia phong trào:
- Lớp tham gia tất cả các phong trào do nhà trường cũng như các tổ chức
phát động. đạt được một số kết quả như sau:
1. Giải III đợt trang trí phịng học đầu năm.
2. Giải III hội thi làm lồng đèn trung thu
3. Giải I cầu lông nữ Hội thao chào mừng Ngày nhà giáo Việt Nam 20 – 11
4. Giải III Hội diễn văn nghệ chào mừng Ngày nhà giáo Việt Nam 20 – 11
5. Giải II môn kẹp chai nữ chào mừng Ngày nhà giáo Việt Nam 20 – 11

6. Giải III môn kẹp chai Nam chào mừng Ngày nhà giáo Việt Nam 20 – 11
- 9A3 là lớp đóng học phí đạt tỉ lệ cao nhất trong trường với 93.3 % ( chỉ
còn hai học sinh khơng đóng và trừ những học sinh trong khơng phải đóng học
phí).
2. Bài học kinh nghiệm:
Trong q trình thực hiện đề tài tôi đã rút ra được một số kinh nhiệm
như sau:
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 24


Trường THCS Lạc Hòa
Sáng kiến kinh nghiệm
Muốn cho học sinh làm một việc gì đó thì người giáo viên phải tạo cho
các em ham muốn làm việc đó, cho các em thấy được lợi ích của nó.
Ln tơn trọng học sinh, nhất là ở nơi đơng người.
Ln đặt lợi ích của học sinh làm đầu, xem các em là trung tâm của mọi
vấn đề trong lớp học.
Từng bước rèn luyện cho các em năng lực tự quản, tự giải quyết các vấn
đề. Từ đó học sinh sẽ cảm nhận được vai trị làm chủ của mình.
Người GVCN tuy cho lớp tự quản nhưng phải luôn luôn đồng hành
cùng các em, nhanh chóng nắm bắt tình hình lớp để giải quyết những vấn đề
vượt khỏi phạm vi của các em. Việc đồng hành cùng các em cũng làm cho học
sinh cảm thấy an tâm vì thầy cơ ln ở bên – các em sẽ tự tin hơn trong mọi
hoạt động…
Chúng ta khơng nên áp dụng rập khn máy móc bấc kỳ một phương
pháp giáo dục nào bởi lẽ sản phẩm đây chính là “con người”.
Để đạt được mục đích giáo dục, ta cần phải biết chọn điểm xuất phát
thích hợp với đặc điểm riêng của từng trường, từng lớp, từng HS,…

Sau một thời gian thực hiện và áp dụng SKKN này tơi nhận thấy một vấn
đề cần phải nghiên cứu, đó là: “Vai trò giáo viên chủ nhiệm lớp trong việc
nâng cao chất lượng học tập của học sinh cuối cấp THPT”.
Sự thành công trong công tác chủ nhiệm lớp, một nhân tố quan trọng mà
chúng ta nên thận trọng cân nhắc khi quyết định lựa chọn, đó chính là “lớp
truởng”.
Muốn làm tốt được những điều trên đòi hỏi người GVCN lớp phải là
người có uy tín, có năng lực thực sự để chỉ đạo, dám nghĩ, dám làm đi trước,
đề xuất được các vấn đề giá trị, tập hợp được sức mạnh tổng hợp, vai trò con
chim đầu đàn là yếu tố có phần lớn lao, tạo nên sự thành công hay thất bại ở
mỗi HS, mỗi lớp học, mỗi trường học…
3. Kiến nghị (đối với nhà trường):
Thành lập tổ chủ nhiệm trong trường, thơng qua đó các GVCN có thể
trao đổi, học hỏi kinh nghiệm của nhau để giúp nhau làm tốt hơn nữa cong tác
chủ nhiệm.
Tạo điều kiện để mọi giáo viên đều được làm công tác chủ nhiệm. Chỉ
khi khơng hồn thành nhiệm vụ mới bãi nhiệm và giao lớp đó cho giáo viên
khác.
4. Lời kết:
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Đức Dũng

Trang 25