MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Về lí luận:
Dân tộc ta, đất nước ta đã trải qua hàng nghìn năm lịch sử với nhiều thành
tựu và chiến công huy hoàng rất đáng tự hào. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy:
“ Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam ”
Hai câu thơ mở đầu trong bài “Lịch sử nước ta” của Bác như nhắc nhở
chúng ta đã là người Việt Nam thì dù ở đâu, làm gì và trong thời đại nào cũng
phải biết lịch sử Việt Nam. Đó cũng là một để chúng ta cách thể hiện lòng biết
ơn đối với các thế hệ đi trước.Vì đó là là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta, là
đạo lý muôn đời -“ Uống nước nhớ nguồn”.
Về thực tiễn:
Trong đời sống xã hội, lịch sử có tác dụng quan trọng tham gia tích cực
vào vào đời sống xã hội, giúp chúng ta có thêm những hiểu biết về cuộc đấu
tranh lao động sản xuất, quá trình thống nhất đi lên của xã hội loài người từ quá
khứ đến hiện tại và vươn tới tương lai; vấn đề kinh tế, văn hóa, khoa học tự
nhiên, khoa học xã hội có liên quan. Hơn thế nữa với lợi thế riêng, sử học có tác
dụng giáo dục tư tưởng tình cảm, giáo dục lòng yêu nước, trung thành với Tổ
quốc cho thế hệ trẻ - chủ nhân tương lai của đất nước.
Chính vì thế, môn lịch sử đã được đưa vào chương trình giáo dục nước ta ở
các cấp học, bậc học. Nhưng hiện nay, đa số học sinh đều xem môn học lịch sử
chỉ là môn học phụ, nhàm chán, không thiết thực. Chính vì vậy, tôi quyết định
chọn đề tài “ Một số biện pháp giúp học sinh khối lớp 7 Trường THCS Đoàn
Kết yêu thích môn học lịch sử”
2. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu.
- Phạm vi nghiên cứu:
Học sinh lớp 7A3, 7A5 trường THCS Đoàn Kết Thị xã Lai Châu- Lai
Châu.
- Đối tượng nghiên cứu: “Một số biện pháp giúp học sinh khối lớp 7
Trường THCS Đoàn Kết yêu thích môn học lịch sử”
Trong đề tài này tôi tập trung nghiên cứu các biện pháp nên sử dụng trong
quá trình giảng dạy môn lịch sử lớp 7 giúp học sinh yêu thích môn học hơn.
3. Mục đích nghiên cứu
Việc gây hứng thú học tập cho học sinh nói chung, giúp học sinh yêu thích
môn Lịch sử nói riêng không phải là vấn đề mới nhưng để thực hiện tốt thực
không dễ. Làm thế nào để học sinh yêu thích môn Lịch sử? Làm thế nào để Lịch
sử trở thành bộ môn được coi trọng chính là vấn đề trăn trở đối với những
người lo lắng cho nền khoa học cơ bản đã và đang bị xem nhẹ. Trong khuôn khổ
sáng kiến kinh nghiệm này, tôi mạnh dạn đặt ra vấn đề và bước đầu đề xuất ra
những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giờ học Lịch sử giúp học sinh yêu
thích môn học này hơn nữa.
4. Điểm mới của SKKN
Đưa ra 1 số biện pháp cụ thể trong quá trình thực hiện giúp cho học sinh
yêu thích hơn bộ môn lịch sử.
Chương 1.
1.1. Cơ sở lý luận
Bước sang thế kỷ XXI, xu thế khu vực hoá, toàn cầu hoá đã và đang diễn ra
mạnh mẽ. Cơ hội giao lưu, hội nhập quốc tế càng cao thì sự cần thiết phải biết
và hiểu về lịch sử dân tộc cần phải được coi trọng.
Vậy, Lịch sử là gì? Lịch sử là những gì diễn ra trong quá khứ. Lịch sử còn
có nghĩa là khoa học tìm hiểu và dựng lại toàn bộ những hoạt động của con
2
người và xã hội lài người. Học lịch sử để làm gì? Học lịch sử để hiểu biết cội
nguồn tổ tiên, quê hương, dân tộc mình, để hiểu cuộc sống đấu tranh và lao động
sáng tạo của dân tộc mình và của cả loài người trong quá khứ xây dựng nên xã
hội văn minh như ngày hôm nay; để hiểu được những gì chúng ta đang thừa
hưởng của ông cha trong quá khứ và biết mình phải làm gì cho tương lai.
Trên cơ sở vận dụng lý luận vào quá trình thực nghiệm, chúng tôi xin được
nêu lên đề tài: “ Một số biện pháp giúp học sinh yêu thích môn học lịch sử”
1.2. Các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn
Căn cứ Công văn số 836/LN-SKHCN-SGDĐT ngày 30/11/2011 cả liên
ngành Sở Khoa học Công nghệ - Sở Giáo dục và Đào tạo về việc hướng dẫn
thực hiện sáng kiến kinh nghiệm ngành GD&ĐT;
Căn cứ công văn số 176/SKHCN-QLKH ngày 24/4/2013 của Sở Khoa học
và Công nghệ hướng dẫn viết, đăng ký sáng kiến cấp tỉnh năm 2013.
Công văn số 947/SGDĐT-CNTT ngày 23/9/2013 Sở Giáo dục và Đào tạo
về việc hướng dẫn công tác NCKH và SKKN năm học 2013-2014.
Công văn số 1132/PGDĐT-TĐKT ngày 26/12/2011 của Phòng Giáo dục
và Đào tạo về việc hướng dẫn thực hiện SKKN.
Công văn số 521/PGD&ĐT-TĐKT ngày 23/9/2013 của phòng Giáo dục và
Đào tạo về việc hướng dẫn công tác NCKHSPƯD và SKKN năm học 2013-
2014.
Chương II.
Thực trạng của vấn đề: Một số biện pháp giúp học sinh yêu thích học
môn lịch sử
2.1. Vài nét về địa bàn thực hiện sáng kiến
Chúng tôi thực hiện đề tài này đối với học sinh trường THCS Đoàn Kết
nằm trên địa bàn phường Đoàn Kết thị xã Lai Châu. Là 1 trong 7 xã phường,
nằm ở trung tâm thị xã, gồm 12 tổ dân phố và 1 bản. Đặc biệt, là nơi có Đền thờ
3
Lê Lợi ngay tại trung tâm phường, gần trường học. Nơi đây tập trung đông dân
cư, bao gồm … hộ dân với nhiều ngành nghề.
Ở nơi kinh tế và văn hóa phát triển nên các gia đình rất quan tâm đến việc
học tập của con em mình, luôn sẵn sàng tạo mọi điều kiện tốt nhất để phục vụ
cho sự nghiệp giáo dục. Vì vậy, các em học sinh học tại trường THCS Đoàn Kết
đa số có điều kiện tốt để học tập từ phía gia đình. Tuy nhiên, đến bậc học này
các em đã có ý tưởng nghành nghề nên hướng vào một số môn cơ bản để phân
ban, để thi, học các trường chuyên nghiệp. Chính vì thế, với một số môn học,
đặc biệt là môn lịch sử các em chưa yêu thích, tâm huyết đối với môn học. Từ
đó, hiểu biết kiến thức lịch sử, tinh thần thái độ đối với lịch sử dân tộc cũng
giảm đi ít nhiều.
Chúng tôi nghĩ rằng có thể giúp các em phát triển toàn diện hơn nữa, nâng
cao tinh thần thái độ, lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, noi gương thế hệ đi
trước để sống và làm việc, hoàn thiện nhân cách bằng cách tạo cho các em hứng
thú, say mê với môn học lịch sử ở bậc học THCS bằng 1 số biện pháp chúng tôi
đã và đang thực hiện.
2.2. Những thuận lợi và khó khăn
a.Về phía giáo viên.
Đa số giáo viên được đào đạo đúng chuyên ngành lịch sử, có kiến thức;
trong quá trình đã chú ý đầu tư soạn giảng nghiêm túc, quá trình lên lớp cố gắng
truyền thụ kiến thức
.
Tuy nhiên, ở trường THCS thông thường giáo viên dạy Văn thì đi đôi với
dạy Sử, Địa…, song nhiều giáo viên chỉ coi trọng môn Văn còn môn Sử chưa
hết mình. Quá trình chuẩn bị bài để lên lớp chỉ thực hiện ở mức cần thiết nhất
theo nội dung sách giáo khoa, chuẩn kiến thức kỹ năng và sách giáo viên, chưa
thật sự dành nhiều thời gian để tìm tòi, đầu tư kiến thức cho bài giảng.
b. Về phía cha mẹ học sinh và học sinh:
* Học sinh:
4
Đa số học sinh ngoan, có khả năng nhận thức nhanh, có ý thức vươn lên
trong học tập nhưng lại có tư tưởng thiên lệch rằng lịch sử chỉ là môn không
quan trọng, bên cạnh đó có những học sinh chưa ngoan, không chăm chỉ, chỉ
thấy môn lịch sử kiến thức quá dài, khó nhớ, nhiều sự kiện
Chất lượng môn học Lịch sử ở khối lớp 7 các năm học trước chưa được
cao, còn nhiều học sinh chỉ đạt trung bình, thậm chí có em còn xếp loại học lực
bộ môn loại yếu.
* Cha mẹ học sinh:
Qua tiếp xúc, trao đổi với cha mẹ học sinh, chúng tôi được nghe họ tâm sự:
Họ cũng muốn con cái am hiểu lịch sử đặc biệt là lịch sử dân tộc, song vì những
môn học khác được chú trọng hơn để có thể thi vào trường chuyên lớp chọn, thi
vào các trường Đại học nên cũng chưa khuyến khích con em mình dành thời
gian học tập lịch sử, yêu thích môn học lịch sử.
2.3. Nguyên nhân của thực trạng trên:
Theo tôi, có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến thực trạng
trên, nhưng nguyên nhân chủ yếu đó là:
* Nguyên nhân thứ nhất: Nội dung chương trình lịch sử còn qúa tải và hình
thức trình bày chưa hấp dẫn đối với với học sinh.
Mặc dù trong những năm gần đây Bộ Giáo dục &Đào tạo đã thay sách giáo
khoa và thực hiện chương trình giảm tải (gần đây nhất là chương trình giảm tải
của Phòng Giáó dục & Đào tạo thị xã Lai Châu), song nhìn chung sách giáo
khoa lịch sử còn nặng về nội dung chính trị, quá chi tiết về diễn biễn các trận
đánh, nhiều sự kiện, ngày tháng ; chưa chú trọng nội dung kinh tế, văn hóa, xã
hội, xây dựng và bảo vệ đất nước. Hình thức trình bày là yếu tố thu hút đối với
học sinh nhưng hiện nay các kênh hình trong sách giáo khoa còn ít, kích cỡ nhỏ,
màu sắc đơn điệu, mờ nhạt chưa thu hút sự chú ý của học sinh.
Như vậy, nội dung và hình thức của sách giáo khoa lịch sử hiện nay chưa
phù hợp với khả năng nhận thức và cảm quan của học sinh.
* Nguyên nhân thứ hai là chế độ thi cử.
5
Các trường Đại học quân sự trước đây bắt buộc thi môn lịch sử, những năm
gần đây đã bỏ hẳn. Trường Đại học An Ninh ngày trước cũng bắt buộc thi môn
Lịch sử giờ đây chỉ còn một ít chỉ tiêu cho khối C, nhường chỗ cho khối A. Chỉ
tiêu khối A, D còn nhiều hơn các trường Luật, Báo chí, Văn Hóa. Thi đầu vào
cấp III, ngoài đầu vào môn Toán, Văn thì môn thứ ba học sinh được tự chọn. Ở
tỉnh Lai Châu tôi thấy chỉ có huyện Than Uyên lựa chọn môn Sử làm môn bắt
buộc trong kỳ thi đầu vào cấp ba.
* Nguyên nhân thứ ba: Môn lịch sử so với các môn học khác.
Trong chương trình giảng dạy của hệ thống giáo dục phổ thông, thời lượng
học môn lịch sử được bố trí từ 1-2 tiết/ tuần, nhưng Văn, Toán là 4 đến 5
tiết/tuần. Hiện nay, nhiều môn học được chú ý trang bị phòng bộ môn hay trang
thiết bị hiện đại để phục vụ giảng dạy còn môn lịch sử thì chưa!
Đó là 1 số nguyên nhân dẫn đến việc học sinh không yêu thích môn học
lịch sử mà hầu hết các trường THCS hiện nay thường gặp phải.
Chương 3
3.1. Một số biện pháp
a. Thay đổi cách nhận thức về môn học lịch sử
Trong phân phối chương trình của Bộ Giáo dục & Đào tạo, để phù hợp với
thời lượng và điều kiện thực tế các nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng
dạy học và giáo dục, đảm bảo sự lôgic của mạch kiến thức và cân đối giữa các
bộ môn, việc phân phối số tiết học trong môn lịch sử như hiên nay là khá hợp lý.
Vì vậy, việc căn cứ vào việc cân đối số tiết học để nhận định Lịch sử là môn học
phụ là mang tính chủ quan, thiếu tính khoa học.
Thực tế cho thấy các môn học đều có những vai trò, tác dụng riêng, không
những thế chúng còn liên quan với nhau. Trong số đó, các môn Toán, Lí, Hóa,
Ngoại ngữ, Văn, Sinh, Sử, Địa được coi là tám môn học cơ bản ở các cấp học
phổ thông. Do đó, cũng như các môn học khác, mỗi thầy, cô giáo nên coi môn
Lịch sử là một môn khoa học.
Muốn vậy, người thầy phải luôn luôn nghiêm túc trong từng tiết dạy lịch
sử. Qua quá trình giảng dạy, chúng tôi nhận thấy tiết học nào người giáo viên
6
chuẩn bị chu đáo, nhiệt huyết thì tiết học đó học sinh rất hứng thú ; Đồng thời
giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh cách tự học: tìm phương pháp học tập
thích hợp với bản thân, ghi nhớ các sự kiện lớn để phát triển ý, rèn kỹ năng ghi
nhớ thời gian xảy ra sự kiện lịch sử; nhân vật lịch sử gắn với sự kiện, lập bảng
thống kê, hệ thống hóa các giai đoạn lịch sử; liên hệ so sánh, đối chiếu Khi biết
cách học, học sinh sẽ không cảm thấy ngại học, có hứng thú với môn học hơn.
Vì không hiểu, không biết cách học thì khó có thể học tốt được.
Đối với cha mẹ học sinh, việc tư vấn, định hướng cho con là rất đúng song
phải tôn trọng sở thích và nhất là sở trường của trẻ, không nên gò ép. Cha mẹ
hãy rộng mở cách nghĩ, cách nhìn nhận về môn lịch sử; hãy động viên, khen
ngợi khi con mình yêu thích bộ môn này.
Các trường chuyên nghiệp cũng cần quân tâm đến môn lịch sử hơn nữa,
sinh viên, học viên vẫn phải học và thi môn lịch sử là một phân môn, một học
phần.
Đối với các cấp quản lí, chuyên môn, việc kiểm tra, thi cử sau một quá học
học tập là việc cần thiết. Song, để việc kiểm tra thực sự phát huy được khả năng
tư duy độc lập của mỗi em, nhất là tạo cho các em cảm giác nhẹ nhàng trong thi
cử nên chú trọng những sự kiện lớn, chú ý khả năng khái quát, so sánh, nhận
xét, đánh giá của học sinh;
b. Cần đổi mới phương pháp dạy học lịch sử
Việc đổi mới phương pháp dạy học lịch sử đã được đề cập rất nhiều, song
cần áp dụng 1 số phương pháp đổi mới sau.
Thứ nhất, giáo viên cần tạo sự thoải mái cho học sinh trong giờ học.
Việc xác định thái độ dạy học không thua kém gì việc xác định phương
pháp, mục tiêu dạy học sinh. Để làm được điều này, giáo viên cần tạo ra không
khí thanh bình, không e sợ, lo lắng, phá vỡ sự khuôn cứng, trì trệ; hoặc ra những
câu hỏi phù hợp, động viên, khích lệ học sinh tham gia phát biểu; trao đổi bằng
hình thức tuyên dương hay cộng điểm cho học sinh Vì có lôi cuốn được học
sinh mới thu hút sự tâp trung chú ý của các em, giúp các em chủ động, hứng
khởi trong quá trình học bài.
7
Với biện pháp này, học sinh có quyết tâm học hơn, tự tin tham gia phát
biểu, giờ học trở nên sôi nổi hơn.
Thứ hai, cần áp dụng các phương tiện dạy học hiện đại trong dạy học
lịch sử.
Việc dạy học Lịch sử chỉ với những phương tiện truyền thống như bảng
đen, lời nói của thầy, cô giáo và phương tiện dạy học mang tính tĩnh (Bản đồ,
tranh ảnh, sơ đồ…) chắc chắn mức độ ghi nhớ sẽ không cao và nhanh quên;
trong khi đó, nếu học sinh được xem phim tư liệu, bản đồ, sơ đồ động, tranh
ảnh, màu sắc sinh động, kết hợp với lời nói của giáo viên thì khả năng ghi nhớ
của các em sẽ tăng lên.
Làm được điều này, chúng ta sẽ tạo lên được bầu không khí học tập sinh
động, khơi gợi hứng thú học tập cho các em, đồng thời khắc sâu những kiến
thức bài học.
Mỗi giáo viên dạy lịch sử phải biết linh hoạt trong mỗi tiết học, sử dụng
các phương pháp một cách khoa học, phù hợp, tạo hứng thú giúp học sinh hiểu
bài, biết thừa kế, phát huy ưu điểm của phương pháp dạy học cũ, vận dụng phù
hợp các thiết bị, phương tiện, phương pháp dạy học theo hướng tích cực để lôi
cuốn học sinh vào mỗi bài học
Thứ ba, vận dụng các câu chuyện lịch sử làm phong phú giờ học.
Học sinh ở bất kể khối lớp nào trong lứa tuổi THCS đều yêu thích các câu
chuyện kể, đặc biệt, những câu chuyện đó liên quan trực tiếp đến nhân vật, sự
kiện lịch sử mà cả lớp đang tìm hiểu, điều đó sẽ giúp các em thích thú hơn, dễ
hiểu bài hơn.
Chẳng hạn, khi dạy Bài 7, Nước Đại Việt thời Đinh- Tiền Lê, mục II.2:
Đời sống xã hội và văn hóa, giáo viên có thể minh học bằng câu chuyện đối đáp
của nhà sư Đỗ Thuận với sứ thần nhà Tống là Lý Giác. Đó là: Vào năm 987, nhà
Tống sai Lý Giác sang sứ nước ta. Vua Lê sai Đỗ Thuận giả làm người chèo
thuyền đưa sứ giả qua sông. Bỗng thấy hai con ngỗng bơi trên mặt nước Lý Giác
bèn ngâm:
Ngỗng kia ngỗng một đôi
8
Ngửa mặt nhìn chân trời.
Đỗ Thuận đang cầm chèo liền đọc theo:
Lông trắng phô nước biếc
Chèo hồng rẽ sóng đôi.
Mẩu chuyện là dẫn chứng cụ thể giúp học sinh hiểu rõ hơn vì sao các nhà
sư lại thuộc tầng lớp thống trị và được xã hội trọng dụng, đồng thời, giáo dục sự
ham học, tinh thần tự tôn dân tộc.
Thứ tư, tổ chức các hoạt động thi tìm hiểu lịch sử.
Giáo viên có thể lựa chọn nhiều hình thức khác nhau. Có thể là ngay trong
tiết học với những yêu cầu ngắn, liên quan trực tiếp tới bài, có thể phối kết hợp
với tổ chức Đội thi tìm hiểu lịch sử vào các giờ chào cờ đầu tuần, hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp… Hình thức này giúp học sinh quan tâm hơn đến các sự
kiện, nhân vật lịch sử.
Ví dụ, khi trình bày về vai trò của Trần Hưng Đạo trong cuộc kháng chiến
chống quân xâm lược Mông- Nguyên, giáo viên có thể cho học sinh sưu tầm
tranh, ảnh Trần Hưng Đạo và tự trình bày theo cảm nhận. Các bức tranh, ảnh
trên sẽ cho học sinh cơ hội trình bày những cảm nhận riêng, phát huy được năng
khiếu bình luận, thuyết minh và góp phần tạo cho học sinh có những tình cảm
tốt đối với bộ môn lịch sử.
Hay việc tổ chức trò chơi thi trả lời nhanh, đố vui lịch sử giáo viên chuẩn bị
sẵn trên máy chiếu, các em có thể lựa chọn câu hỏi trả lời theo hình thức cá
nhân, hoặc chia theo đội, phổ biến luật chơi, mỗi đội trả lời số câu hỏi ấn định.
Hoặc trò chơi tìm hiểu về các anh hùng, danh nhân mang tên đường phố.
Ví dụ: Giáo viên cho học sinh quan sát bản đồ thị xã Lai Châu và chỉ cho
học sinh thấy những con đường mang tên của các nhân vật lịch sử như: Trần
Phú, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Văn Trỗi, , Rồi gọi từng học sinh trình bày về
sự hiểu biết của mình về từng nhân vật lịch sử trên
Đó là những trò chơi mà qua đó giáo viên có thể đánh giá được những hiểu
biết của học sinh về các nhân vật lịch sử, các danh nhân. Từ đó giúp cho học
sinh rèn luyện được kỹ năng sử dụng bản đồ các thành phố, thị xã, các em có
9
thêm được những hiểu biết, những tìm tòi về các con đường mang tên các nhân
vật lịch sử, các danh nhân đồng thời cho học sinh niềm thích thú khi học tập
môn lịch sử.
Thứ năm: tổ chức cho học sinh tham quan, dã ngoại; gặp gỡ các lão
thành cách mạng.
Với phương châm vui tươi, lành mạnh, an toàn, bổ ích. Những hoạt động
này sẽ tạo được khí thế sôi nổi, hứng khởi, nâng cao tinh thần đoàn kết, rèn
luyện kỹ năng sống, giảm stress cho thầy và trò sau những giờ học căng thẳng.
Cho các em được chứng kiến, tiếp xúc những dấu ấn, di vật thật, con người thật
sẽ kích thích sự tìm tòi, những suy nghĩ, tinh thần yêu quê hương, đất nước
Ví dụ: Cho học sinh tham quan xã Mường Kim – huyện Than Uyên, nơi
thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Lai Châu; xã Lê Lợi- huyện Sìn Hồ(Nay
thuộc hyện nậm Nhùn), nơi Lê Lợi đã đặt chân đến và khắc bài thơ vào đá núi
ngay bên bờ sông, nơi có đền thờ Lê Lợi được xếp hạng di tích lịch sử cấp
tỉnh…)
Các ngày kỷ niệm lớn của dân tộc như ngày 22/12; 27/7 có thể cho học
sinh đến thăm, gặp gỡ các thương bệnh binh, hoặc mẹ Việt Nam anh hùng, trò
truyện, giúp đỡ các gia đình khi đến thăm để các em hiểu rõ hơn sự mất mát
trong chiến tranh. Hoặc mời các vị lão thành cách mạng đến trò chuyện cùng các
em học sinh trong trường, trong lớp.
Từ đó, học sinh sẽ thấy, hiểu rõ hơn những giá trị lịch sử dân tộc, đặc biệt
sẽ để lại những ấn tượng, kỉ niệm đẹp khó phai mờ trong tâm trí các em.
c. Tham mưu với cấp trên những biện pháp cần thiết và phối kết hợp
để góp phần giúp cho học sinh yêu thích học môn lịch sử.
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, trong các trường THCS trên đại bàn Thị
xã Lai Châu nói chung trường THCS Đoàn Kết nói riêng, giáo viên đã thường
xuyên trao đổi, tham mưu với cấp trên về các biện pháp giúp học sinh yêu thích
môn học, trong đó có môn lịch sử, từ đó, Giáo viên bộ môn đã có sự chỉ đạo kịp
thời, đúng đắn từ BGH nhà trường, tổ chuyên môn để thực hiện các hoạt động
giáo dục góp phần tạo hứng thú cho HS trong môn học lịch sử.
10
Nhà trường cần thường xuyên bồi dưỡng đạo đức nghề nghiệp, không
ngừng học tập chuyên môn nghiệp vụ để đáp ứng yêu cầu giáo dục trong tình
hình mới. Mạnh dạn tổ chức cho giáo viên những buổi tham quan, học hỏi
những đơn vị, địa phương điển hình tiêu biểu có những cách làm hay giúp học
sinh yêu thích bộ môn lịch sử. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, phương tiện
phục vụ giảng dạy. Tổ chức các buổi học tập lịch sử ngoại khóa, tham quan, du
lịch đến các địa điểm lịch sử ; gặp gỡ, giao lưu các chiến sĩ, anh hùng cách
mạng. Đồng thời chỉ đạo và tạo điều kiện thuận lợi để tổ chức Đoàn, Đội trong
nhà trường có các hoạt ngoại khóa nhằm nâng cao sự hiểu biết về lịch sử nhất là
trong các buổi chào cờ, hoạt động tập thể có thể thực hiện dưới hình thức như:
Rung chuông vàng, ngoại khóa…
Đối với lãnh đạo cấp trên cần tạo điều kiện, quan tâm tới môn học lịch sử
để các trường học, các giáo viên bộ môn có điều kiện thuận lợi để giảng dạy bộ
môn được tốt hơn.
Sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao với những quyết sách kịp thời, phù hợp sẽ cụ
thể hóa các quan điểm về giáo dục toàn diện. Đây cũng là một trong những điều
kiện hết sức quan trọng để môn học lịch sử được quan tâm nhiều hơn.
3.2. Hiệu quả của Sáng kiến kinh nghiệm
Qua thời gian giảng dạy lịch sử và dự giờ ở các giáo viên giỏi có nhiều
kinh nghiệm nên tôi đã rút ra được nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy, giúp các
em thấy được vai trò quan trọng của bộ môn lịch sử trong cuộc sống, tránh được
cái nhìn và quan niệm chưa phù hợp đối với môn lịch sử. Như vậy qua các
phương pháp trên ta có thể giúp học sinh biết cách học môn lịch sử, đồng thời
các em học sôi nổi hơn, tích cực hơn, giờ học sinh động hơn, hiệu quả từ giờ học
lịch sử sẽ được nâng lên.
Trong quá trình dạy học, tôi luôn cố gắng thực hiện các phương pháp trên
trong mỗi tiết dạy của mình, Chính vì thế mà sự ham thích môn lịch sử của học
sinh ở các lớp tôi dạy vượt hẳn so với thời gian trước đó, từ đó, chất lượng bộ
môn cũng tăng lên.
11
- Kết quả khảo sát: Thái độ yêu thích của Học sinh lớp 7 đối với môn Lịch
sử:
Líp(sÜ sè)
Néi dung
7A5 (33 HS) 7A3 ( 35HS)
Trước
khi
¸p dông
kinh
Sè
lượng
%
Sè lượng
%
Kh«ng
thÝch
7
21
29
83
ThÝch
23
70
6
17
RÊt
thÝch
3
9
0
0
Sau khi ¸p
dông kinh
nghiÖm
Kh«ng
thÝch
0 0 5 14
ThÝch
6 18 15 43
RÊt
thÝch
27 82 15 43
3.3. Ứng dụng vào thực tiễn
3.3.1.Bài học kinh nghiệm
Muốn học sinh yêu thích môn lịch sử bản thân người giáo viên lịch sử phải
yêu thích, tâm huyết với nghề.
Học sinh từ đó cũng yêu thích môn học, chịu khó tìm tòi, đầu tư kiến thức
cho vốn lịch sử của mình, điều đó sẽ giúp các em đam mê với môn khoa học
này.
Cần có sự ủng hộ nhiệt tình từ phía BGH nhà trường, phụ huynh học sinh và
toàn xã hội.
3.3.2.Ý nghĩa của Sáng kiến kinh nghiệm.
Học sinh là lứa tuổi đang tiếp thu văn hóa một cách nhanh nhất và đó
cũng là lớp người sau này sẽ viết tiếp những trang sử vẻ vang của dân tộc. Đã có
rất nhiều người cho rằng học sinh thời nay không thích môn lịch sử và học kém
môn này. Nhưng không đó chỉ là cái nhìn một chiều của vấn đề. Thực sự có rất
nhiều em học sinh quan tâm đến những kiến thức lịch sử. Do yếu tố khách quan
12
đã làm cho các em từ yêu thích trở thành không thích, thậm chí chán ghét mà
thôi.
Qua giảng dạy thực tế, tôi khẳng định rằng tình yêu lịch sử của các em
vẫn có và sẽ bùng cháy mạnh mẽ khi có sự tác động tích cực.
Như vậy để nâng cao chất lượng dạy học môn lịch sử ở trường phổ thông,
không chỉ đơn thuần là thay đổi phương pháp giảng dạy. Để thay đổi thực trạng
hiện nay của môn học này hiện nay đòi hỏi những giải pháp đồng bộ từ thay đổi
nhận thức về môn học, nâng cao chất lượng biên soạn sách giáo khoa cũng như
thực hiện đãi ngộ, tuyển chọn giáo viên dạy lịch sử và cuối cùng mới là thay đổi
phương pháp giảng dạy, trách nhiệm, tâm huyết của giáo viên để học sinh ngày
các yêu thích môn học lịch sử hơn.
3.3.3. Khả năng ứng dụng, triển khai.
Những biện pháp trên của môn Lịch sử áp dụng cho các cấp học phổ
thông đặc biệt là cấp THCS.
Người giáo viên phải yêu nghề, phải say mê công việc, có thời gian nhất
định để đầu tư khai thác xây dựng bài, lựa chọn phương tiện dạy học và có được
hình thức tổ chức dạy học hợp lý gây dược hứng thú với học sinh.
Học sinh cần có thói quen học tập, tìm hiểu khoa học, bài bản theo hướng
dẫn của giáo viên.
Nhà trường cần có các điều kiện cơ sở vật chất phục vụ dạy học đối với
môn lịch sử như tranh ảnh, bản đồ, lược đồ, thiết bị công nghệ thông tin …
PHẦN KẾT LUẬN
1. Kết luận:
Với mục tiêu thực hiện tốt các cuộc vận động “ Học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh” và cuộc vận động “ Mỗi thầy, cô giáo là một tấm
gương đạo đức, tự học sáng tạo” cùng với phong trào “ Xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực.” Với tư cách là một giáo viên bộ môn, tôi luôn suy
nghĩ tìm tòi các phương pháp dạy học sao cho học sinh của mình có thể nắm bắt
kiến thức một cách dễ hiểu nhất, giúp các em có hứng thú với bộ môn, tránh
13
được áp lực khi học bộ môn này. Bằng sáng kiến của mình, chúng tôi rất mong
muốn được đóng góp một phần nhỏ cùng với các bạn đồng nghiệp để học sinh
yêu thích học môn Lịch sử hơn. Trong quá trình viết, không thể tránh khỏi
những hạn chế, thiếu sót, rất mong các chí, đồng nghiệp góp ý để sáng kiến
được hoàn thiện hơn.
2. Những kiến nghị .
* Đối với cấp trên
Tạo điều kiện cấp phát những thiết bị dạy học về các trường nhiều hơn nữa
đặc biệt là máy chiếu đa năng, những thước phim tư liệu lịch sử để tiến tới mỗi
phòng học đều có hệ thống máy chiếu giúp giáo viên ứng dụng công nghệ thông
tin một cách thuận tiện nhất.
* Về phía Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh:
Cần tuyên truyền sâu rộng cho các en học sinh lợi ích của môn học, phối
kết hợp với giáo viên bộ môn để tổ chức các hoạt động ngoại khóa, các cuộc thi
có lồng ghép kiến thức lịch sử.
* Đối với tổ xã hội:
Thường xuyên tổ chức các chuyên đề để nâng cao chất lượng môn Lịch sử,
trong các buổi họp nên đưa các nội dung bài dạy để thảo luận cùng tìm ra những
cách thức tổ chức hay nhất cho mỗi tiết học.
* Đối với giáo viên: Ngoài những kiến thức có trong sách giáo khoa, người
giáo viên cần không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn, tham khảo
nhiều tư liệu, tiếp cận sự kiện mới nhất để giảng cho học sinh. Luôn luôn sáng
tạo, tìm tòi để thực hiện những bài giảng cuốn hút học sinh, giúp học sinh yêu
thích môn học lịch sử
14
Lời kết: Trong thời gian đứng trên bục giảng truyền đạt kiến thức đến cho các
em học sinh, tôi luôn mong muốn học sinh yêu thích khoa học lịch sử vì những
cái hay, cái đẹp của bộ môn này. Tuy nhiên, không chỉ ở trường tôi dạy, mà trên
các phương tiện thông tin đại chúng đôi khi đưa các tin bài về vấn đề học sinh
ngày nay thờ ơ với môn học lịch sử. Điều đó khiến cho tôi luôn suy nghĩ tìm tòi
các phương pháp dạy học sao cho học sinh của mình có thể nắm bắt kiến thức
một cách dễ hiểu nhất, giúp các em có hứng thú với bộ môn, tránh được áp lực
khi học bộ môn này. Bởi tôi nghĩ rằng bản thân người giáo viên sẽ tác động trực
tiếp đến thái độ cuả học sinh đối với môn học thông qua mỗi bài giảng. Vậy thì -
trước khi các cấp lãnh đạo có sự đổi mới về nội dung, chương trình sách giáo
khoa, trước khi nhà trường đầu tư về cơ sở vật chất, tổ chức các chuyến tham
quan di tích, công trình lịch sử, các cuộc thi tìm hiểu lịch sử…bản thân tôi và
các thầy cô giáo đảm nhiệm môn học này cùng phát huy hết những gì được học,
được trau dồi qua suốt quá trình công tác vào trong công việc. Những việc làm
đó tôi đã đưa vào sáng kiến kinh nghiệm của mình góp phần nhỏ bé cùng với
các bạn đồng nghiệp để thực hiện mục đich giúp học sinh yêu thích học môn
Lịch sử hơn. Đó cũng là những mong muốn, đề xuất với các cấp lãnh đạo để
trong thời gian không xa, môn học lịch sử trong trường THCS sẽ được tất cả các
em học sinh yêu thích.
Qua đề tài này, tôi rất mong các đồng nghiệp góp ý để sáng kiến kinh
nghiệm: “ Một số biện pháp giúp học sinh khối lớp 7 Trường THCS Đoàn Kết
yêu thích môn học lịch sử” được hoàn thiện hơn. Tôi xin trân trọng cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA BGH
TRƯỜNG THCS ĐOÀN KẾT
Lai Châu, tháng 3 năm 2014
NGƯỜI VIẾT SKKN
Vũ Thu Huyền
15
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phương pháp dạy học lịch sử – Phan Ngọc Liên- Trần Văn Trị, nhà xuất
bản Giáo dục
2. Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục Trung học cơ sở môn Lịch
sử- Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhà xuất bản Giáo dục.
3. Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học lịch sử ở THCS
(NXB GD 1998)
4. Sách tham khảo 100 câu đố vui của tác giả Bảo Vân- NXB trẻ.
5. Các tư liệu tham khảo trên mạng internet.
16
PHỤ LỤC: MỘT SỐ HÌNH ẢNH GIÚP HỌC SINH YÊU THÍCH MÔN
HỌC LỊCH SỬ TẠI TRƯỜNG THCS ĐOÀN KẾT – THỊ XÃ LAI CHÂU
Viếng nghĩa trang liệt sĩ tại phường Quyết Thắng- Thị xã Lai Châu
Tham quan tại tượng đài Bác Hồ tại Quảng trường Thị xã Lai Châu
17
Các em học sinh tham gia Tiết học lịch sử địa phương
tại đền thờ Lê Lợi – Thị xã Lai Châu.
Học sinh tham gia trả lời các câu hỏi lịch sử trong giờ chào cờ.
18
Dùng hình ảnh minh họa kết hợp với các câu chuyện kể
trong giờ học lịch sử.
Áp dụng các phương pháp dạy học tích cực trong giờ học lịch sử
19
MỤC LỤC
NỘI DUNG TRANG
MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 1
Về lí luận 1
Về thực tiễn 1
2. Phạm vi , đối tượng nghiên cứu. 1
3. Mục đích 2
4. Điểm mới của SKKN 2
Chương 1 3
1.1 Các định nghĩa, khái niệm. 3
1.2 Các văn bản, hướng dẫn thực hiện vấn đề sáng kiến 3
Chương 2 4
2.1. Vài nét về địa bàn thực hiện sáng kiến 4
2.2. Thực trạng vấn đề 5
a. Thuận lợi 4
b. Khó khăn 4
2.3. Nguyên nhân 6
Chương 3 7
3.1.Một số biện pháp 7
3.2. Hiệu quả của SKKN 12
3.3. Ứng dụng vào thực tiễn. 12
3.3.1. Bài học kinh nghiệm 13
3.3.2.Ý nghĩa 13
3.3.3. Tính khả thi và khả năng áp dụng triển khai của sáng kiến 13
KẾT LUẬN 14
1. Kết luận 14
2. Kiến nghị 15
Tài liệu tham khảo 17
PHỤ LỤC 18
20