(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi làm quen với chữ cái

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Thế kỷ XXI là kỷ nguyên của Công nghệ thông tin và hội nhập Quốc tế. Trong
thời đại tri thức này chủ yếu là cạnh tranh giữa các nền giáo dục và đào tạo. Để
đưa Đất nước ta hội nhập thành công, cạnh tranh thắng lợi “sánh vai được với
các cường quốc năm châu trên thế giới”. Để nước Việt Nam trường tồn và có vị
trí xứng đáng trên trường quốc tế, thì giáo dục và đào tạo nhất thiết phải đào tạo
ra những con người có tư duy sáng tạo, có thói quen tìm tịi và phát huy cái mới,
có khả năng hợp tác, chia sẻ...
Nói tóm lại là đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế xã hội để tạo
lập một xã hội Việt Nam văn minh hơn, sung túc hơn, an toàn hơn. Đứng trước
xu thế đó, ngành học mầm non là một mắt xích đầu tiên cực kỳ quan trọng trong
hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học đặt nền móng cho sự hình thành và phát
triển nhân cách con người. Trên cơ sở cung cấp những tri thức khoa học ban đầu
về tự nhiên xã hội, phát triển các năng lực nhận thức, các thao tác tư duy và hoạt
động thực tiễn. Đồng thời bồi dưỡng những tình cảm tốt đẹp, những đức tính
cao quý để phát triển một con người tồn diện. Ngơn ngữ mẹ đẻ phát triển tốt
chính là phương tiện quan trọng để phát triển trí tuệ giúp cho việc tiếp thu kiến
thức học tập tốt ở tiểu học và các cấp học sau này. Hình thành và phát triển các
kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền viết là rất quan trọng. Đó là nền tảng để hiểu về
thế giới chữ viết và tiếp nhận nhiều tri thức mới.
Thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, qua các buổi tham quan,
dạo chơi...cần kích thích trẻ sử dụng tiếng việt một cách thành thạo mở rộng
vốn từ về thế giới xung quanh, tập cho trẻ biết cách diễn đạt những gì muốn nói
một cách rõ ràng, khơng nói ngọng, khơng nói lắp... Tuy nhiên để trẻ nhanh
chóng tiếp cận và phát huy tốt các kỹ năng đó thì một điều cần thiết là cần phải
đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức. Trong quá trình cho trẻ làm quen với
29 chữ cái tiếng việt, một trong những con đường hiệu quả nhất là phải theo
hướng giáo dục đổi mới. Việc hướng dẫn cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi “làm quen
với chữ cái” là cơ hội tốt để sớm hình thành ở trẻ những năng lực hoạt động

ngơn ngữ thái độ, phát triển trí tuệ và kỹ năng làm quen chữ cái. Qua đó giáo
dục tình cảm và phát triển tư duy mở rộng vốn hiểu biết của trẻ góp phần vào
việc phát triển nhân cách toàn diện. Chuẩn bị cho trẻ một hành trang “Tiếng
việt” vững chắc để trẻ bước vào lớp 1.
Như chúng ta đã biết, trẻ mẫu giáo khi bước vào trường phổ thông là một bước
ngoặt lớn. Và việc quan trọng nhất là ở đây ai sẽ là người giúp trẻ vượt qua
những cái khó khăn đó? khơng ai khác chính là các cô giáo, phụ huynh và bản
thân trẻ. Ở mẫu giáo trẻ đang quen với hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo.
Nhưng khi trẻ bước vào trường tiểu học, thì học tập lại đóng vai trị chủ đạo.


Nên việc cho trẻ làm quen với chữ cái ở trường mầm non, khơng phải là đưa
chương trình tiếng việt của lớp 1 vào dạy. Mà ở đây trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi được
sử dụng các yếu tố vui chơi và các nhiệm vụ học tập sáng tạo thông qua các
hoạt động học tập. Nhờ giáo viên biết vận dụng linh hoạt, sáng tạo trong tiết dạy
lấy trẻ làm trung tâm cho mọi hoạt động, biết khơi gợi lòng say mê, sự hứng thú
của trẻ về bộ môn làm quen với chữ cái.
Bản thân tôi là một giáo viên được nhà trường phân công công tác giảng dạy trẻ
ở độ tuổi 5-6 tuổi. Qua những năm trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy rằng trẻ làm
quen với chữ viết không phải là việc dễ làm, nó địi hỏi người giáo viên phải
kiên trì, chịu khó biết vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hoạt động giảng dạy,
trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức của bộ mơn. Để từ đó trẻ
có sự tập trung chú ý và thực sự có hứng thú, có tính kỷ luật trong học tập.
Trong quá trình thực hiện hoạt động cho trẻ “Làm quen với chữ cái” bản thân
tơi cịn gặp rất nhiều khó khăn một số cháu mới đi học năm đầu tiên nên chưa
mạnh dạn nhiều cháu còn nói ngọng, nói lắp, nhận thức của trẻ chênh lệch nhau
nên việc truyền thụ kiến thức gặp rất nhiều khó khăn. Mặc dù nhà trường đã
trang bị, mua sắm đầy đủ cơ sở vật chất cũng như đầu tư về chuyên môn nhưng
cũng chưa thực sự đáp ứng đủ so với nhu cầu học tập, giảng dạy của hoạt động
“Làm quen với chữ cái”. Đa số phụ huynh ở nông thơn làm nơng nghiệp ít quan

tâm đến trẻ, phụ huynh chưa nhận thức hết tầm quan trọng của độ tuổi mẫu giáo
còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi này. Cho con nghỉ học đi làm kinh tế cơ sở,
chưa chịu khó chỉ thêm cho con ở nhà. Một số phụ huynh lại nơn nóng trong
việc học chữ của trẻ nên đã bày dạy trước, tập viết trước nên dẫn đến việc tiếp
thu bài của tiết học không đồng đều, trẻ tỏ ra kiêu căng vì mình đã biết rồi nên
khơng chú ý đến tiết học, cịn khi viết do phụ huynh bày trước ở nhà nên sai nét
chữ cho trẻ, những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức
của cô và khả năng tiếp thu của trẻ đó là sự bất cập giữa gia đình và nhà trường.
Qua thực tế nhiều năm giảng dạy ở lớp mẫu giáo 5-6 tuổi, học hỏi đồng nghiệp,
đúc rút kinh nghiệm. Tham khảo thêm sách báo tạp chí có nội dung liên quan
đến việc cho trẻ làm quen chữ cái. Dựa trên những kế hoạch, sự chỉ đạo của nhà
trường là người giáo viên mầm non trực tiếp giáo dục chăm sóc trẻ bản thân tơi
nghĩ phải làm gì để đạt được các yêu cầu cao hơn nữa, nắm vững nội dung nâng
cao kiến thức trong hoạt động trẻ làm quen với chữ cái một cách nhẹ nhàng
thoải mái và có hiệu quả chuẩn bị cho trẻ một tâm thế vững vàng để bước vào
lớp 1.
Chính vì vậy, Tơi đã tìm tịi, học hỏi, suy nghĩ và mạnh dạn chọn đề tài “Một số
biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi làm quen với chữ cái”.
2. Tên sáng kiến
“Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi làm quen
với chữ cái”.


3. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
- Nguyễn Thị Thu Trang.
4. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
- Giáo dục ngôn ngữ cho trẻ 5 – 6 tuổi.
5. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu
- Tháng 09/2016 đến tháng 02/2017.
6. Mô tả bản chất của sáng kiến

6.1. Về nội dung của sáng kiến
6.1.1. Cơ sở lý luận
Mục đích của nền giáo dục XHCN Việt Nam là đào tạo ra những con người có
kiến thức văn hố, có sức khoẻ, có kỹ năng nghề nghiệp, lao động tự chủ sáng
tạo và có kỷ luật, giàu lịng nhân ái, u nước, yêu chủ nghĩa xã hội, có cuộc
sống lành mạnh đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước.
Các cơ sở giáo dục mầm non có nhiệm vụ và tạo điều kiện tốt nhất để trẻ phát
triển hài hoà thể chất và tinh thần, phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường, gia
đình - xã hội để chăm sóc giáo dục trẻ từ 0-6 tuổi phát triển một cách toàn diện,
đặt nền tảng đầu tiên cho sự hình thành những phẩm chất con người mới xã hội
chủ nghĩa.
- Khoẻ mạnh, nhanh nhẹn cơ thể phát triển hài hòa, cân đối.
- Giàu lòng yêu thương, biết quan tâm, nhường nhịn giúp đỡ những người gần
gũi, thật thà, lễ phép, mạnh dạn, hồn nhiên.
- u thích cái đẹp, biết giữ gìn cái đẹp và mong muốn tạo ra những cái đẹp
xung quanh.
- Thơng minh, ham hiểu biết, thích khám phá tìm tịi, có một số kỹ năng sơ đẳng
(quan sát, so sánh, phát triển tổng hợp, suy luận) cần thiết để lên lớp lớn và tiếp
tục vào trường phổ thơng, thích đi học.
Nhận thức được tầm quan trọng, lợi ích của vấn đề cho trẻ mầm non “Làm quen
với chữ cái”. Ngay từ đầu năm học, dưới sự chỉ đạo của các đồng chí trong Ban
Giám Hiệu nhà trường tơi đã chú trọng, tìm hiểu và nghiên cứu “Một số biện
pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi làm quen với chữ
cái”. Để góp phần hình thành ngơn ngữ tiếng việt cho trẻ ngay từ bậc học mầm
non.
6.1.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
* Thuận lợi


Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm chỉ đạo sát sao về chuyên môn, các

điều kiện về cơ sở vật chất (gồm đồ dùng, đồ chơi, học liệu, đồ dùng phục vụ
cho hoạt động “Làm quen với chữ cái”).
Cô giáo chịu khó tìm hiểu những kiến thức mới, bổ ích, luôn sáng tạo trong
công tác giảng dạy, tích hợp nội dung giáo dục vào chương trình chăm sóc, giáo dục
trẻ.
Trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn và hoạt bát, thích vận động, thích đi học.
Phụ huynh học sinh ln quan tâm đến cơng tác chăm sóc – giáo dục và các
hoạt động của lớp.
* Khó khăn
Đa phần trẻ là con thuần nơng, bố mẹ cịn thiếu kiến thức, hiểu chưa đầy đủ về
vấn đề giáo dục ngôn ngữ với lứa tuổi mầm non. Thậm chí nhiều gia đình bố mẹ
đi làm ăn xa để trẻ ở nhà với ông bà không được chăm sóc chu đáo nên có phần
làm ảnh hưởng khơng nhỏ đến việc chăm sóc giáo dục trẻ.
Nhiều cha mẹ thường chú trọng đến việc ăn uống và phòng bệnh mà ít quan tâm
đến việc học tập của trẻ.
Nhiều phụ huynh khác lại có nhận thức thái quá về tầm quan trọng của vấn đề
giáo dục ngôn ngữ, chữ viết của trẻ.
Từ những thực trạng trên, tôi nhận thấy để đạt được mục tiêu giáo dục tơi cần
có kế hoạch và giải pháp cụ thể. Trước tiên tôi tiến hành khảo sát học sinh
để giáo viên nắm đúng thực chất của học sinh từ đó đưa ra các nội dung giáo
dục thích hợp (bảng minh họa kèm theo).
Kết quả khảo sát trẻ đầu năm học:
Nội dung

Số trẻ

Tỷ lệ (%)

- Trẻ nhận biết cách phát âm 29 chữ cái rõ ràng

81/132

61%

- Nhận biết đúng 29 mặt chữ cái

76/132

58%

- Tơ kín các chữ cái in rỗng, khoanh tròn đúng chữ
cái theo u cầu, hồn thành vở tập tơ sạch sẽ.

70/132

53%

6.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến
Giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mầm non là hình thành và phát triển ở trẻ
- Khả năng nhận biết và phân biệt được những chữ cái tiếng việt góp phần tích
cực cho việc học tập của trẻ ở trường phổ thông.
- Bước đầu biết cách đọc, tơ, viết, cầm bút,….
- Có một số kỹ năng, nề nếp học tập.


Nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ ln được nhà trường đặt lên hàng đầu. Do đó
việc giáo dục ngơn ngữ cho trẻ là một vấn đề được nhà trường cũng như bản
thân tôi rất quan tâm. Được thể hiện trong việc lập kế hoạch năm học, kế hoạch
chủ đề, kế hoạch tháng hay kế hoạch ngày. Hiểu được tầm quan trọng của việc
giáo dục ngôn ngữ cho trẻ trong trường mầm non, tôi đã chú trọng việc áp dụng

Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi “làm quen với
chữ cái” thông qua một số hoạt động.
6.3. Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi “làm
quen với chữ cái”
a. Biện pháp1: Gây hứng thú cho trẻ trong hoạt động làm quen với chữ cái
Như chúng ta đã biết trẻ em là một thực thể nhiên giáo dục bắt đầu từ đứa trẻ,
trẻ là trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước tiên tơi
phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý chưa
bền vững trẻ thích những cái đẹp mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây hứng thú
cho trẻ ở bộ môn này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng nhắc và khơ
khan có phần “kỷ luật”. Nếu như cơ giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một cách tuân
thủ như một học sinh tiểu học hoặc một tiết dạy khơng có sáng tạo, rập khn
chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ uể oải trong tiết
học phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế. Và tơi đã tìm ra một số
giải pháp gây sự hứng thú cho trẻ đó là: Trước hết là chuẩn bị đầy đủ đồ dùng
cho cô và trẻ vì đồ dùng rất cần thiết, trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng hình thức tư
duy hình tượng tư duy gắn liền với tình cảm. Trẻ ghi nhớ những gì gây ấn tượng
mạnh một câu chuyện hấp dẫn hay một bức tranh đẹp mới lạ…
Chính vì thế khi dạy một tiết “Làm quen với chữ cái” tôi cho rằng đồ dùng trực
quan là yếu tố đầu tiên yêu cầu điểm đặc biệt phải đảm bảo an toàn. Bước đầu
trẻ được làm quen với từng chữ cái có trong nhóm chữ và trẻ được lần lượt làm
quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh mà trong đó chứa một chữ cái mà chúng ta
định cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Trẻ làm quen với chữ cái G – Y (chủ điểm phương tiện giao thông).
Trước tiên là cách vào bài đã gây sự hứng thú đối với trẻ, tôi cho cả lớp đọc thơ
“Chiếc cầu mới” qua tranh. Trong tranh có cầu, dịng người qua lại, xe ơ tơ, tàu
hỏa… tơi đã chọn hình thức vừa chỉ từng chữ dưới bài thơ vừa đọc. Qua đó trẻ
tri giác và hiểu rõ hơn về các phương tiện giao thông và đặc biệt là được đọc và
làm quen từng chữ cái tiếp đến tôi đưa bức tranh vẽ về nhà ga hỏi bức tranh này
vẽ về cái gì? (Nhà ga) trong nhà ga có những dịng người qua lại có người sốt

vé và đặc biệt là có những đồn tàu dừng lại đón khách, trả khách… qua bức
tranh trẻ hiểu rõ hơn và tăng thêm tính tị mị hấp dẫn. Sau đó cơ giới thiệu dưới
bức tranh có từ “Nhà ga” bạn nào hãy lên chỉ những chữ cái đã được học và cô
cho trẻ làm quen chữ “G”


Tiếp đến chữ Y cơ hỏi trẻ ngồi tàu hỏa ra thì cịn có những phương tiện giao
thơng gì nữa? Trả lời (máy bay…) cô và trẻ cùng đàm thoại về máy bay dùng để
làm gì? Bay ở đâu? Cơ đưa máy bay nhựa ra cho trẻ quan sát đàm thoại và ai có
thể lên rút ra cho cơ 2 chữ cái giống nhau trong từ “máy bay” và trẻ lên rút chữ
“Y”.
Hoặc là để chuẩn bị cho trò chơi ở tiết 2 lúc ngồi trời tơi cùng trẻ trị chuyện về
trị chơi “các phương tiện giao thơng vào bến” tơi huy động trẻ sưu tầm bìa cát
tơng tranh ảnh, họa báo về các phương tiện như: máy bay, đoàn tàu, ô tô, thuyền
buồm… hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình ảnh đó. Khi vào trị chơi cơ giới
thiệu các bến và phương tiện giao thơng nào thì phải vào bến được làm quen tìm
tịi cắt dán sẽ tạo cho sự khéo léo ở đôi tay và thuận lợi trong khi viết chữ, dán
các chữ cái lên các phương tiện giao thơng, trẻ hứng thú hơn với chính đồ dùng
mình làm ra.
Ví dụ khác: Với chủ đề mà mùa xuân với tiết học làm quen chữ cái L, M, N? tôi
cho trẻ sưu tầm hoa khô, lá khô, các loại hột, hạt những vật liệu đó đều phải
chứa các chữ cái L, M, N như lá na, hạt mơ… cô và trẻ cùng phết màu sao cho
tương ứng với màu lá, màu hạt… Với cách làm đồ dùng đồ chơi như vậy tơi
thấy có những hiệu quả đáng kể. Trước hết là giảm sự đầu tư của nhà trường
cũng như giáo viên trong điều kiện kinh tế eo hẹp và cái được lớn nhất ở đây là
trẻ có hứng thú khi tham gia làm đồ dùng cho tiết học, trẻ sơi nổi hơn vì mình
có phần trong đó. Một số sáng kiến của tôi trong việc làm đồ dùng cho trẻ là
không bao giờ theo khuôn mẫu mà tôi thường thay đổi sáng tạo về cả hình dạng
màu sắc kích thước thực tế của nó.
Kết quả từ việc cơ và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng học tập tôi thấy trẻ hứng

thú hơn vào tiết học, bản thân giáo viên lên lớp tự tin hơn, gần gũi với trẻ hơn.
b. Biện pháp 2: Tạo môi trường làm quen với chữ cái
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt hấp dẫn là gây được sự chú ý của
trẻ. Vì thế việc tạo mơi trường làm quen chữ cái trong lớp học rất cần thiết để
làm nổi bật bộ môn và chuyên đề. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay giờ
rảnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để trang trí
gọi tên theo chủ đề.
Ví dụ: Phía trên khoảng tường rộng tôi dán chữ “Bé cùng làm quen chữ cái” và
tôi lựa chọn cắt dán để phù hợp với chủ đề. Ví dụ như chủ đề Thực vật thì tơi
cắt bìa thành một cây to sau đó cho trẻ vẽ cắt dán hoặc sưu tầm họa báo tranh
ảnh về các loại lá, hột hạt… sau đó cho trẻ cắt các chữ cái L, M, N (Trong chủ
đề Thế giới thực vật) cho trẻ dán chữ cái dưới các loại hột hạt hay tranh ảnh
theo sự hướng dẫn của cơ giáo như lá thì trẻ dán chữ L, mận thì dán chữ M, hạt
na thì dán chữ N…


Hoặc cơ giáo vẽ các hình ảnh về vườn hoa cúc mùa thu trong bài thơ “Hoa cúc
vàng” cô giáo viết chữ in thường hết cả bài thơ như những chữ cái cô định cho
trẻ làm quen L, M, N thì cơ tơ với màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhận thấy.
Và những hình ảnh đó tơi thường thay đổi để phù hợp với chủ đề. Không những
ở góc “Bé cùng làm quen chữ cái” mà xung quanh lớp tôi đều viết tiếng và từ
tương ứng, như hộp đựng hoa lá, rổ đựng hình, viết tên các đồ dùng vào nhãn và
dán vào. Treo xung quanh lớp một cụm từ bảng thời tiết, bé lên lớp, tên của trẻ,
tất cả những cái đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những bức vẽ của trẻ
được viết tên trẻ vào phía trái, làm như thế trẻ được sử dụng ngay trên hoạt
động làm quen trẻ học đến nhóm chữ cái gì tơi cho trẻ tìm xung quanh lớp
nhóm chữ cái đó, phía dưới tơi đặt giá để đựng đồ dùng phục vụ môn chữ cái đồ
dùng của cơ và trẻ như bút chì màu, vở làm quen với chữ cái… Ngồi ra cịn có
đồ dùng phục vụ cho buổi chơi như mũ đội có gắn chữ hoa lá, hột hạt, chữ cái
rời, các chấm tròn để trẻ ghép chữ, lô tô… các biện pháp này theo đánh giá đạt

kết quả.
* Cách lên lớp của một giáo viên trong giờ làm quen chữ cái:
Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ làm quen chữ cái là các kiến
thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn tuyệt đối hình thức tránh sự
rập khn, ln sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy làm quen
với chữ cái tôi phải chuẩn bị đồ dùng soạn bài nghiên cứu kĩ bài soạn. Nắm rõ
yêu cầu của bài dạy chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động tĩnh phù hợp
với chủ đề. Ngồi ra để tạo hứng thú thì cơ phải có nghệ thuật lên lớp ngơn ngữ
diễn đạt ngắn gọn để hấp dẫn trẻ vào tiết học. Trước khi vào bài tôi thường kể
chuyện (dựa trên chủ đề trẻ đang học) hoặc sáng tác thơ, vè hay những trò chơi
luôn cuốn hút trẻ vào thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu, tránh gị bó.
Ví dụ: Cho trẻ làm quen chữ cái B, D, Đ chủ đề “Mùa xuân” tơi giới thiệu. Hơm
nay chúng mình tổ chức hội hoa xn các lồi hoa về dự hội rất là đơng đủ nào
chúng mình cùng xem có những lồi hoa gì? (Trẻ đi và hát bài “màu hoa” sau
đó kể tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung, hoa cánh bướm… lần lượt đưa từng
tranh ra cho trẻ xem, tranh hoa đào và trẻ làm quen với chữ Đ). Và trò chơi cũng
không thể thiếu trong tiết học này tôi lựa chọn trò chơi cho phù hợp với bài hát
“Màu hoa sau đó kể tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung, hoa cánh bướm”…
lần lượt tôi đưa từng trang ra cho trẻ xem, tranh hoa bướm và trẻ làm quen với
chữ B, hoa phù dung trẻ được làm quen với chữ D và hoa đào trẻ được làm quen
với chữ Đ. Và trị chơi cũng khơng thể thiếu trong tiết học này tơi lựa chọn trị
chơi cho phù hợp với chủ đề có những trị chơi như:
- Tìm chữ cái trong câu đố
- Đi chợ tết
- Tổ chức tìm tên các loại hoa có chứa chữ cái vừa học.


* Cách hướng dẫn trị chơi:
Cơ giới thiệu mùa xn đến các ơng đồ thường làm gì? Các con có muốn viết
chữ giống ông đồ không? Cô cho 8 trẻ đứng thành 2 hàng đợi cô chuẩn bị hai

câu đối có chứa chữ cái B, D, Đ khi nghe hiệu lệnh hai đội lên gạch chân những
chữ cái cô vừa nêu, thời gian quy định là bài hát mùa xuân lúc nào hát xong là
kết thúc trị chơi. Sau đó cô cho nhiều chữ cái và đúng với yêu cầu. Khi chuyển
tiếp sang trị chơi thứ hai đó là trị chơi “Đi chợ tết” (Tất cả các trẻ đều được
chơi). Trước ngày tết bố mẹ các con thường làm gì? (Trẻ nghĩ ngay đến trang
hoàng nhà cửa và đi sắm tết) cơ chuẩn bị ở các gói có các loại hoa quả bánh kẹo
ở trên mỗi thứ đều gắn các chữ cái B, D, Đ, cô phát cho trẻ mỗi cái giỏ cơ nói
nào chúng mình cùng đi chợ tết. Tổ 1 hãy mua những món hàng có chứa chữ cái
B, đó là những thứ gì? Trẻ nói bánh quy, bánh chưng, bánh bèo… Tổ thứ 2 mua
các món hàng chứa chữ cái D đó là những thứ gì? Quả dừa, quả dứa… tổ thứ 3
mua hàng có chứa chữ Đ … khi mua hàng xong trẻ phải nói được đó là loại gì?
Và có chữ cái gì? Các tổ kiếm trả lẫn nhau và đọc to chữ cái.
- Đến trị chơi đi tìm tên các loại hoa có chứa chữ cái B, D, Đ “Mùa xuân đến
chúng mình được đi chơi ở những đâu?” (Được đi xem pháo hoa, đi cơng viên)
trong cơng viên có rất nhiều loại hoa bây giờ cô cho các con đọc bài “rềnh rềnh
ràng ràng” đến loại hoa nào các con đón loại hoa đó và giơ tranh lơ tơ đọc to
chữ cái chúng mình vừa học.
Ví dụ: Rềnh rềnh ràng ràng
Tìm các loại hoa
Hoa gì ngồi bắc
Cánh nhỏ màu hồng
Cùng vui đón tết.
Trẻ giơ lơ tơ hoa đào và nói hoa đào có chữ Đ. Cứ như thế cơ đọc cho trẻ
đốn chữ B, D sau đó cho trẻ đọc và từng nhóm bạn đối nhau.
c. Biện pháp 3: Lồng ghép tích hợp các môn học khác
Cô giáo là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức lồng ghép tích hợp các
môn học một cách hợp lý để trẻ phát huy hứng thú khuyến khích trẻ tích cực
chủ động say mê trong tiết học.
Ngồi việc dẫn dắt bằng ngơn ngữ gì thì sự linh hoạt sáng tạo ứng xử nhanh của
cơ giáo trong một tiết dạy mang lại sự chú ý cho trẻ, cô giáo phải kết hợp nhuần

nhuyễn các bộ môn khác vào chi tiết học làm quen chữ cái và phù hợp với chủ
đề.
- Tích hợp văn học:


Khi vào một tiết học học sinh làm quen học làm quen chữ cái tơi thường tích
hợp bộ mơn văn học vì nó phù hợp với bộ mơn chữ cái. Đây là một bộ môn mà
luôn đi cùng lúc với chữ cái. Khi tích hợp một câu chuyện hay một bài thơ có
các nhân vật, sự vật, con vật có tên gọi trong đó có chứa chữ cái mà cơ định cho
trẻ làm quen.
Ví dụ: Câu chuyện “Sự tích hồ gươm” cơ kể cho trẻ nghe câu chuyện sau đó
đưa tranh “Rùa vàng” ra cho trẻ rút chữ cái đã được học. Hôm nay cô sẽ dạy các
con chữ cái V và R.
Và các chữ cái khác cũng vậy tôi thường sử dụng thơ ca hò vè câu đố để gây
hứng thú.
Ví dụ: Câu đố chữ Â
Chữ gì một nét cong trịn
Bên phải nét thẳng trên đầu có ơ
Hoặc chữ V
Quả gì tên gọi dịu êm
Như dịng sữa mẹ ni em thuở nào
(Quả vú sữa)
Thơ ca hò vè dễ nhớ, dễ đọc rất gây sự hứng thú cho trẻ như bài “Rềnh rềnh
ràng ràng”, “vè con cua” hay một số bài thơ cơ tự sáng tác.
- Tích hợp mơn âm nhạc:
Và cũng như trên một tiết học giáo viên đưa bộ mơn âm nhạc vào cũng khơng
thể thiếu bởi nó có tính chất vui nhộn với bộ mơn làm quen với chữ cái tôi
thường chọn những bài hát phù hợp với loại tiết và phù hợp với từng chủ đề. Ví
dụ: Nhóm chữ O, Ơ, Ơ tơi cho trẻ hát và vận động bài “Chữ O tròn”.
Chữ O là chữ O tròn như vầng trăng đêm rằm chiếu sáng chữ Ô là Ô cô dạy

chúng em biết được bài khác. Qua những bài hát đó tăng thêm sự chú ý ở trẻ.
d. Biện pháp 4: Giáo dục trẻ mọi lúc mọi nơi phối kết hợp với phụ huynh
Ở lứa tuổi mẫu giáo “Trẻ học bằng chơi chơi bằng học” ghi nhớ của trẻ khơng
có chủ định chóng nhớ mau qn do đó việc dạy làm quen chữ cái khơng dừng
lại trên tiết học mà phải thường xuyên mọi lúc mọi nơi mọi hoạt động trong
cuộc sống hàng ngày để củng cố thêm kiến thức kỹ năng đã học.
Ví dụ: Khi trẻ vào buổi chơi tơi hỏi con chơi ở nhóm chơi gì đây? (trẻ trả lời
con chơi xây dựng) và tơi cho trẻ quan sát chữ “góc xây dựng” chữ cái gì con đã
được học trong từ “Xây dựng” hoặc tơi lại “góc sách” hỏi con đang xem chuyện


gì? Trong chuyện có những nhân vật nào? Tơi viết tên các nhân vật đó và cho
trẻ tìm chữ cái vừa học.
Ngồi giờ học trên lớp, trong những lúc đón trả trẻ tôi trao đổi với phụ huynh về
tầm quan trọng của bộ môn làm quen với chữ cái đặc biệt là dạy trẻ theo hướng
đổi mới. Trẻ yếu kém ở mặt nào thì yêu cầu phụ huynh kèm thêm cho trẻ, khơng
nơn nóng bày trước cho trẻ việc học chữ, tôi cũng phải trao đổi với phụ huynh
nếu nghỉ học tùy tiện khơng có lý do, nghỉ học nhiều cháu sẽ bị hổng kiến thức,
tiếp thu bài sẽ bị chậm và khi vào lớp 1 rất khó khăn cho cháu và cơ giáo. Từ
đó, cơ giáo phối hợp với phụ huynh trong việc đóng góp tìm thêm ngun liệu,
vật liệu sẵn cơ sở địa phương tạo điều kiện cho cô và cháu trong việc làm đồ
dùng đồ chơi qua đó việc dạy và học có hiệu quả và thống nhất hơn.
e. Biện pháp 5: Giáo viên tự học tập nghiên cứu để nâng cao trình độ
Đối với giáo viên thì năng lực chun mơn của người giáo viên có một tầm
quan trọng to lớn, giáo viên là người trực tiếp hướng dẫn trẻ hoạt động. Vì nội
dung của tri thức ln có sự thay đổi nên bản thân tơi không ngừng phấn đấu
học hỏi về chuyên môn và để nâng cao trình độ cho bản thân.
Tơi cùng chị em giáo viên trong tổ tham gia lớp bồi dưỡng cho giáo viên do nhà
trường, phòng, sở giáo dục tổ chức trong các đợt tập huấn. Thông qua các buổi
họp, trao đổi với chị em đồng nghiệp, qua các buổi họp về chuyên môn hàng

tuần, hàng tháng của tổ giáo viên.
Tham khảo trên mạng Internet trang giáo dục mầm non.
Trước mỗi chủ đề được thực hiện tơi xây dựng chương trình thực hiện cho cả
chủ đề dựa vào nội dung giáo dục đề ra đầu năm học. và sau mỗi chủ đề tôi ghi
lại những vấn đề mà trẻ đã đạt được hay những vấn đề trẻ chưa đạt được, cần
dạy trẻ ở chủ đề sau.
Thăm dự một số hoạt động có tích hợp nội dung giáo dục để rút ra cái được và
cái chưa được khi tổ chức, nên lồng ghép thế nào cho phù hợp. Nêu một số hoạt
động để tổ chun mơn cùng góp ý. Trên cơ sở đó nghệ thuật giảng dạy và tích
hợp nội dung giáo dục của tôi vào hoạt động được nâng cao rõ rệt.
* Kết luận
Từ những thực tế trên cũng như các kết quả đạt được, trước hết tôi phải chuẩn
bị đầy đủ đồ dùng cần thiết cho một tiết học cho cơ và trẻ, các đồ dùng đó có
màu sắc hình dáng đẹp, an tồn để kích thích tính tị mị của trẻ, những đồ dùng
đó phải có sức hấp dẫn, biết lựa chọn trò chơi câu đố bài hát phù hợp với nội
dung bài dạy và chủ đề luôn tạo tình huống bất ngờ và thú vị.
- Bám vào nội dung yêu cầu dạy, đúng trọng tâm của bài dạy tích hợp các mơn
học khác, vào tiết dạy một cách hợp lý nhằm đem lại kết quả cao ngôn ngữ diễn
đạt của cô ngắn gọn cụ thể, cô phát âm mẫu chính xác, rõ ràng lời giới thiệu bài,


bước chuyển tiếp linh hoạt gây được sự chú ý của trẻ và đặc biệt cô giáo phải
nắm vững yêu cầu phương pháp bộ môn.
- Cần quan tâm gần gũi trẻ khuyến khích để trẻ chủ động phát huy tính độc lập
trong bộ môn và tập luyện bồi dưỡng thêm cho trẻ.
- Cho trẻ ôn luyện làm quen chữ cái ở mọi nơi cho trẻ.
- Cần làm tốt công tác phối hợp với phụ huynh và Ban giám hiệu nhà trường hỗ
trợ cơ sở vật chất.
- Tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái.
Trên đây là “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

làm quen với chữ cái” mà tôi rút ra được trong quá trình giảng dạy nhằm giúp
trẻ phát triển về mọi mặt đạo đức nhân cách phẩm chất thẩm mỹ trí tuệ và ngơn
ngữ. Tơi rất mong được sự góp ý xây dựng của các bạn đồng nghiệp các cấp
lãnh đạo giúp tơi ngày càng có nhiều sáng kiến kinh nghiệp hay trong giảng dạy
bộ mơn u thích.
7. Những thơng tin cần được bảo mật
Khơng có
8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
* Nhân lực: Được sự đồng thuận, nhất trí, ủng hộ của chị em đồng nghiệp, phụ
huynh học sinh của lớp và sự tập trung, hứng thú của trẻ.
- Giáo viên có trình độ trên chuẩn, hiểu biết về chương trình giáo dục mầm non,
hiểu được sự cần thiết của việc cho trẻ “Làm quen với chữ cái”, giúp trẻ có đủ
hành trang, tri thức, có nhận biết ban đầu về Tiếng việt khi bước vào lớp 1.
- Trẻ tại nhóm lớp được học đúng độ tuổi theo quy định, ngoan ngoãn, lễ phép
với ông bà, bố mẹ, cô giáo.
- Phụ huynh quan tâm hơn về cơng tác chăm sóc, giáo dục trẻ của cơ giáo đối
với con em mình, nhiệt tình tham gia các buổi họp phụ huynh học sinh trong
năm học và ủng hộ các phong trào do nhà trường phát động.
* Vật lực: Cơ sở vật chất, trang thiết bị tại nhóm lớp được trang bị đầy đủ phù
hợp với trẻ lứa tuổi mầm non, có đủ đồ dùng học tập, tối thiểu theo quy định.
* Thời gian: Ngay từ khi nghiên cứu xây dựng đề tài, tôi đã áp dụng vào thực
tiễn các lớp 6 – 6 tuổi và lên kế hoạch chia ra thành 3 giai đoạn sau:
Giai đoạn 1 (Tháng 09/2016): Tìm hiểu và khảo sát cơ sở vật chất phục vụ cho
việc áp dụng để giáo dục dinh dưỡng – sức khỏe cho trẻ thông qua các giờ học,
các giờ hoạt động khác…


Giai đoạn 2 (Từ tháng 10/2016 đến tháng 1/2017): Áp dụng các biện pháp,
phương pháp vào quá trình giáo dục dinh dưỡng – sức khỏe cho trẻ.
Giai đoạn 3 (Tháng 2/2017): Hiệu quả khi áp dụng

* Không gian: Khối 5 – 6 tuổi Trường mầm non Hoàng Đan
9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng
kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia
áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có) theo cá nhân
9.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tác giả
- 100% trẻ được học đầy đủ 29 chữ cái trong chương tình đổi mới của Bộ giáo
dục mầm non.
- Qua việc thực hiện các biện pháp mới sáng tạo trong việc dạy môn “Làm quen
với chữ cái” tôi thu được kết quả sau:
Nội dung

Số trẻ

Tỷ lệ (%)

- Trẻ nhận biết cách phát âm 29 chữ cái rõ ràng

128/132

97%

- Nhận biết đúng 29 mặt chữ cái

132/132

100%

- Tơ kín các chữ cái in rỗng, khoanh tròn đúng chữ
cái theo yêu cầu, hồn thành vở tập tơ sạch sẽ.

124/132

94%

- Về phía phụ huynh:
Những năm chưa sử dụng biện pháp phối hợp kết hợp với phụ huynh một cách
tích cực, dẫn đến đồ dùng trực quan để dạy trẻ còn đơn điệu chưa phong phú.
Nhưng từ khi phối hợp với phụ huynh bản thân tôi đã chú ý vận dụng tuyên
truyền một cách thuyết phục cho bộ môn “Làm quen với chữ cái”. Đặc biệt phụ
huynh rất quan tâm tới việc học chữ của con em, thường xuyên trao đổi tình
hình học tập của trẻ ở lớp để về nhà rèn luyện thêm cách phát âm, hay cách cầm
bút đúng cách, ngồi đúng tư thế … Tạo cho cô giáo một điểm tựa tốt hơn.
- Về phía cơ:
Những năm mới bước vào giảng dạy bộ môn “làm quen với chữ cái” phương
pháp tôi đưa ra chưa linh hoạt sáng tạo nên kết quả của tiết học chưa cao. Từ khi
sử dụng các biện pháp, nghệ thuật lên lớp tôi đã vận dụng một cách sáng tạo
linh hoạt. Bản thân không ngừng phấn đấu học hỏi ở bạn bè đồng nghiệp, qua
các phương tiện thông tin đại chúng… Trong năm vừa qua tôi được nhà trường
công nhận là lớp đạt chất lượng cao bộ mơn làm quen với chữ cái. Bên cạnh
những thành tích trên tơi cịn phải cố gắng nhiều hơn nữa, trau dồi kinh nghiệm
chuyên môn để phát huy và đạt được kết quả cao hơn nữa trong cơng tác và
chăm sóc giáo dục trẻ.


9.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của PHT chun mơn trong trường mầm non Hồng
Đan năm học 2016 – 2017
Sáng kiến được đánh giá đảm bảo tính khoa học, tính sáng tạo, tính hiệu quả và
tính ứng dụng vào thực tế cao.

Bản thân giáo viên ln tích cực học hỏi đồng nghiệp, tham gia đầy đủ các buổi
bồi dưỡng, sinh hoạt chuyên môn do tổ, nhà trường, phịng giáo dục tổ chức.
Khơng ngừng học tập tu dưỡng để tìm hiểu kiến thức để đưa ra những sáng
kiến, kinh nghiệm áp dụng nhằm nâng cao kiến thức trong các hoạt động cho trẻ
“Làm quen với chữ cái”.
10. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp
dụng sáng kiến lần đầu (nếu có)
Số
TT

Tên tổ chức

1

Lớp 5 - 6 tuổi A1

2

Địa chỉ

Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến

Lớp 5 - 6 tuổi A2

Trường mầm non
Hoàng Đan

Lớp 5 – 6 tuổi A1, trường
mầm non Hoàng Đan/ Lĩnh

vực Giáo dục ngơn ngữ

Trường mầm non
Hồng Đan

Lớp 5 - 6 tuổi A2, trường mầm
non Hoàng Đan/ Lĩnh vực Giáo
dục ngơn ngữ

3

Lớp 5 - 6 tuổi A3

Trường mầm non
Hồng Đan

Lớp 5 – 6 tuổi A3, trường
mầm non Hoàng Đan/ Lĩnh
vực Giáo dục ngôn

4

Lớp 5 - 6 tuổi A4

Trường mầm non
Hoàng Đan

Lớp 5 - 6 tuổi A4, trường mầm
non Hoàng Đan/ Lĩnh vực Giáo
dục ngôn ngữ

Hoàng Đan, ngày 12 tháng 02 năm 2017

Hoàng Đan, ngày 12 tháng 02 năm 2017

THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

TÁC GIẢ SÁNG KIẾN

(Đã ký)

(Đã ký)
Nguyễn Thị Thu Trang

Trần Thị Kim Ký