(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp trong trường tiểu học (3b)

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
LỚP TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC
1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài.
Như chúng ta đã biết mục tiêu của giáo dục Tiểu học là “Hình thành cho học
sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí
tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản để học sinh tiếp tục học Trung
học cơ sở”. Để đạt được mục tiêu đó, giáo dục tiểu học có một vị trí vơ cùng
quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của học sinh.
Ngoài việc dạy học, nâng cao chất lượng cho học sinh theo chương trình và
sách giáo thì việc dạy cho học sinh các kĩ năng: kĩ năng giao tiếp, kĩ năng hợp tác
và đặc biệt là kĩ năng xử lí các tình huống trong thực tế là vô cùng quan trọng. Để
thực hiện được mục tiêu đó, thì cơng tác chủ nhiệm lớp của người giáo viên đóng
vai trị vơ cùng to lớn.
Ngày nay, với yêu cầu của đổi mới giáo dục, ở các trường Tiểu học đội ngũ
giáo viên được bồi dưỡng về chun mơn nghiệp vụ, bồi dưỡng về trình độ, nâng
cao tay nghề để đảm bảo chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng được yêu cầu dạy
học mới. Từ những việc làm trên chất lượng giáo dục trong nhà trường đang ngày
một nâng lên rõ rệt.Tuy nhiên trong thực tế với sự phát triển của xã hội, đặc biệt là
sự phát triển rộng rãi của Công Nghệ thông tin và mạng Internet một số học sinh
tiểu học đang dần bị tha hóa về phẩm chất đạo đức như: khơng vâng lời cha mẹ,
nói dối với người lớn. Đến trường khơng hợp tác với tập thể, không nghe lời thầy
cô giáo, lười học bài, tìm cách đối phó với thầy cơ và bè bạn, chưa có được các kĩ
năng tự bảo vệ bản thân... Chính các biểu hiện của một số học sinh như vậy ít
nhiều đã ảnh hướng lớn chất lượng dạy học của lớp học nói riêng và của nhà
trường nói chung.
Đứng trước thực tế như vậy, để giải quyết vấn đề trên thì giáo viên chủ nhiệm
là người trực tiếp thực hiện. Chính vì thế, địi hỏi mỗi giáo viên chủ nhiệm
lớp phải biết đối tượng học sinh, nắm được tâm sinh lí, hiểu hồn cảnh
của học sinh… để xây dựng kế hoạch phù hợp với tình hình thực tế của
lớp.

Năm học 2019 – 2020, tôi được phân công làm công tác chủ nhiệm
lớp. Xuất phát từ những lý do trên bản thân tôi băn khoăn và trăn trở làm
thế nào để hồn thành cơng tác chủ nhiệm lớp có được kết quả cao, giúp
học sinh có nhiều kĩ năng sống, tạo được uy tín với lớp, với phụ huynh và
nhà trường. Tôi đã lập ra một kế hoạch cho công tác chủ nhiệm trong năm
học vừa qua và thu hoạch được kết quả như mong đợi. Qua thực tế thực
hiện, học hỏi thêm từ các đồng nghiệp, cùng với tuân thủ sự chỉ đạo của
bạn giám hiệu Nhà trường tôi đã đưa ra sáng kiện kinh nghiệm:
1


“Một số biện pháp nâng cao hiệu quả trong công tác chủ nhiệm lớp ở
trường Tiểu học.”
1.2. Điểm mới của đề tài:
Đã có nhiều người viết về cơng tác chủ nhiệm lớp, xây dựng nhiều biện
pháp được áp dụng thực tế, nhưng ở sáng kiến này có hai điểm mới:
* Bồi dưỡng và đào tạo đội ngũ tự quản của các ban.
* Tăng cường giáo dục kĩ năng cho học sinh: kĩ năng giao tiếp, và kĩ năng
hợp tác.

2


2.PHẦN NỘI DUNG
2.1. Thực trạng năng lực của học sinh trong trường tiểu học:
2.1.1. Thực trạng về công tác chủ nhiệm lớp :
Trong thực tế ở trường có rất nhiều giáo viên có năng lực và kinh nghiệm
trong cơng tác chủ nhiệm lớp. Thế nhưng giáo viên chưa phát huy hết năng lực của
mình. Chưa nhận thức rõ vê vài trị và tầm quan trong của cơng tác chủ nhiệm lớp.
Ban giám hiệu Nhà trường chưa quản lý chặc chẽ công tác chủ nhiệm lớp,

chưa quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên.
Vì những lý do trên đã dẫn đến tình trạng một số học sinh trong lớp có
những biểu hiện như đã nêu ở trên. Qua số liệu kết quả của trường từ năm học
2018 -2019 của lớp cho thấy điều đó.
Mơn học và
Tổng Hồn thành Hoàn thành
Chưa
hoàn
HĐGD
số HS tốt
thành
24
SL
%
SL
%
SL
%
6
25
18
75
0
Năng lực
Tự phục vụ tự
quản
Hợp tác
Tự học và GQVĐ
Phẩm chất

Tổng
Đạt tốt
%
số HS SL
24
12
50
24
24

15
15

62,5
62,5

Tổng
Đạt tốt
%
số HS SL
24
15
62,5

SL
12
7
7

Đạt

%
50
29,1
29,1

Đạt
SL
%
7
29,1

Cần cố gắng
SL
%
0
0%
2
2

8,3
8,3

Cần cố gắng
SL
%
2
8,3

Chăm học chăm
làm

Tự tin, trách nhiệm 24
15
62,5
7
29,1
2
8,3
Trung thực kỹ luật 24
15
62,5
7
29,1
2
8,3
ĐK, yêu thương 24
15
62,5
7
29,1
2
8,3
Nguyên nhân dẫn đến chất lượng của các lớp như trên chính ví những lý do
xuất phát sau đây:
- Giáo viên chưa nắm rõ hoàn cảnh của từng học sinh trong lớp.
- Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm thiếu tính khả thi, khi thực hiện còn nhiều
vướng mắc chưa kịp thời điều chỉnh kế hoạch.
- Chưa phối hợp tốt với giáo viên bộ môn cùng thực hiện hiện việc giáo dục
năng lực, phẩm chất cho học sinh.
- Thiếu tính sáng tạo trong thực hiện, cịn cứng nhắc, thực hiện theo nguyên
tắc dẫn đến tính hiệu quản chứa cao.

2.1.2. Thực trạng của lớp tôi chủ nhiệm:
3


Cũng như nhiều giáo viên tiểu học khác, từ lúc vào nghề đến nay, tôi luôn
được làm công tác chủ nhiệm cũng đồng nghĩa với việc qua hàng năm tôi đã đúc
rút được khơng ít kinh nghiệm từ cơng tác làm chủ nhiệm lớp.
Được sự chỉ đạo và quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường đối với
giáo viên về cơng tác chủ nhiệm lớp.
Có sự giúp đỡ và phối hợp của phụ huynh học sinh trong công tác giáo dục
cho con em.
Lớp tơi tổng số có tổng số 24 em trong đó: Nữ 12 và 4 em chưa đáp ứng
được các kĩ năng theo yêu cầu.
Học sinh sống phân bổ đều 2 thơn trong xã, trong đó có những địa điểm
cách xa trường từ 5 đến 7 km trong khi một số học sinh tự đi xe đạp, ở một số
thôn trên đường đến trường đều đi qua nơi có cánh đồng rộng và sơng nên vào mùa
mưa gió một số em gặp khó khăn trong việc đến trường. Có 1/3 số em bố mẹ đi
làm ăn xa, sống với ông bà, tuy các em đi học đều nhưng việc chấp hành các nội
quy của nhóm, lớp chưa nghiêm túc, chưa có sự kèm cặp hướng dẫn của người lớn,
sống bng lỏng. Có 4 em trầm tính ít có ý kiến tranh luận, chia sẻ với bạn bè.
Đa số học sinh chưa tự giác trong các hoạt động, Ban cán sự lớp chưa thể
hiện được vai trò nhiệm vụ của mình, các em ln chờ đợi sự hướng dẫn trực tiếp
từ thầy giáo. Trong khi hiện nay, do định biên số tiết dạy và công tác kiêm nhiệm
cũng như kế hoạch học 2 buổi/ ngày nên một số buổi giáo viên chủ nhiệm không
trực tiếp giảng dạy.
Kĩ năng giao tiếp của học sinh còn hạn chế: các em cịn rụt rè khi đứng trước
tập thể, bình thường vui chơi hò hét rất lớn nhưng khi gọi trả lời lại nói lí nhí trong
miệng, thảo luận nhóm khơng dám nói to, khơng dám tranh luận, chưa biết đùm
bọc, đồn kết giúp đỡ nhau.… Lớp học cịn trầm lặng, ý thức tập thể chưa cao. Các
em chưa nắm rõ kĩ năng bơi an tồn, kĩ năng tự cứu mình, chưa nhận biết được

vùng nước lũ và dịng nước xốy,...
Một số phụ huynh hồn cảnh khó khăn, đi làm ăn xa, một năm chỉ về nhà
vào dịp lễ tết nên khơng có thời gian quan tâm, hướng dẫn và giáo dục con em.
Ơng bà và người thân cịn xem nhẹ các phong trào trong dạy và học, chưa quan
tâm đến kĩ năng của con em, chưa có giải pháp tốt để giáo dục con em mình.
2.2. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp ở
trường tiểu học.
2.2.1. Nâng cao nhận thức về nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm
Điều 34 - Điều lệ trường Tiểu học quy định rõ về nhiệm vụ của người giáo
viên Tiểu học là:
- Giảng dạy, giáo dục đảm bảo chất lượng theo chương trình giáo dục, kế
hoạch dạy học; soạn bài, lên lớp, kiểm tra, đánh giá, xếp loại học sinh; quản lí học
sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trường tổ chức; tham gia các hoạt động
4


chuyên môn; chịu trách nhiệm về chất lượng, hiệu quả giảng dạy và giáo dục.
- Trau dồi đạo đức, nêu cao tinh thần trách nhiệm, giữ gìn phẩm chất, danh
dự, uy tín của nhà giáo; gương mẫu trước học sinh, thương yêu, đối xử công bằng
và tôn trọng nhân cách của học sinh; bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của
học sinh; đồn kết, giúp đỡ đồng nghiệp.
- Học tập, rèn luyện để nâng cao sức khỏe, trình độ chính trị, chun mơn,
nghiệp vụ, đổi mới phương pháp giảng dạy.
- Tham gia công tác phổ cập giáo dục tiểu học ở địa phương.
- Thực hiện nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật và của ngành,
các quyết định của Hiệu trưởng; nhận nhiệm vụ do Hiệu trưởng phân công, chịu sự
kiểm tra, đánh giá của Hiệu trưởng và các cấp quản lí giáo dục.
- Phối hợp với Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, gia đình học sinh
và các tổ chức xã hội liên quan để tổ chức hoạt động giáo dục.
Vì vậy giáo viên phải nắm chắc nhiệm vụ của mình trước khi bước vào lập

kế hoạch chủ nhiệm.
2.2.2. Tìm hiểu hồn cảnh, đặc điểm học sinh của lớp mình phụ trách
Để thực hiện tốt chức năng quản lý, giáo dục học sinh, ngay từ khi nhận lớp,
giáo viên chủ nhiệm lớp phải tìm hiểu và nắm vững về từng học sinh lớp mình phụ
trách. Thơng thường, tơi tìm hiểu tình hình thơng qua giáo viên chủ nhiệm cũ, lưu
ý đến các trường hợp đặc biệt và ghi chép những hoạt động nổi bật, hạn chế của
lớp trong năm qua. Đồng thời tìm hiểu trực tiếp từ các em thông qua phiếu như
sau:
GIỚI THIỆU BẢN THÂN
1. Họ và tên:………………………….. Sinh ngày: ……………………...
2. Có ...... anh, chị, em.
3. Hồn cảnh gia đình (khá giả, đủ ăn, nghèo)............................................
4. Đi đến trường bằng: (người lớn chở, đi bộ, tự đi xe đạp)........................
5. Sống với: (ông bà, bố mẹ, người thân khác)...........................................
6. Kết quả học tập năm trước: (hồn thành, khơng hồn thành).................
7. Mơn học u thích:...................................................................................
8. Mơn học cảm thấy khó:............................................................................
9. Góc học tập ở nhà: (có, khơng)................................................................
10. Những người bạn thân nhất trong lớp:.....................................................
11. Sở thích:...................................................................................................
12. Địa chỉ gia đình: .....................................................................................
13. Số điện thoại của gia đình:.......................................................................

5


Tìm hiểu hồn cảnh gia đình của học sinh: hồn cảnh kinh tế, địa vị bố mẹ
trong xã hội, nếp sống của gia đình, sự quan tâm của bố mẹ đến vấn đề giáo dục
con cái để từ đó giáo viên có thể tìm ra những ngun nhân về hiện tượng tâm lý
của học sinh.

Tìm hiểu và nắm được đặc điểm của từng học sinh: tìm hiểu xem những học
sinh nào bị khuyết tật (cận, nói lắp, điếc…) để sắp xếp chổ ngồi cho phù hợp, tìm
hiểu trình độ nhận thức, năng lực hoạt động, mối quan hệ với tập thể, với những
người xung quanh và năng lực trí tuệ của học sinh.
Ví dụ: Trong lớp tơi chủ nhiệm năm học 2019 - 2019 có nhiều em nhận thức
rất nhanh nhưng sau đó lại qn ngay vì ghi nhớ của các em khơng bền. Từ đó giáo
viên cho học sinh rèn luyện thường xuyên, lặp đi lặp lại kiến thức đã học nhiều lần
để ghi nhớ bền vững phối hợp cùng giáo viên bộ môn để giúp đỡ các em học tập
tốt hơn.
Tìm hiểu về xu hướng, hứng thú và động cơ của học sinh trong học tập và
các hoạt động khác, từ đó giáo viên hiểu được nguyên nhân để hướng dẫn, giáo
dục học sinh đạt kết quả tốt.
Ví dụ: Trong thực tế, có một số em học cịn chậm các bộ mơn như Tốn hoặc
Tiếng Việt nhưng các mơn năng khiếu như Âm nhạc, Mĩ thuật,… thì học rất tốt do
các em có hứng thú và say mê các mơn học này. Từ đó, giáo viên tạo điều kiện
giúp các em có hứng thú với mơn Tốn, Tiếng Việt.
Tóm lại: Muốn thực hiện những điều nói trên yêu cầu người giáo viên phải :
* Nghiên cứu hồ sơ học sinh (học bạ, lý lịch của học sinh ở lớp dưới).
* Quan sát hằng ngày các hoạt động và mối quan hệ của học sinh.
* Thăm gia đình học sinh và trò chuyện trao đổi với phụ huynh học sinh.
* Sắp xếp chỗ ngồi hợp lý cho học sinh.
2.2.3. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm
Sau khi nắm bắt các thông tin cơ bản của học sinh trong lớp tôi tiến hành lập
kế hoạch chủ nhiệm.
- Lập bảng điều tra cơ bản
TT Họ &tên Năm Họ tên Nghề Địa Đối
Kết Năng Những
sinh bố( mẹ) nghiệp chỉ tượng quả khiếu điểm
gia
năm đặc

cần
đình học biệt
lưa ý
trước
1
...
....
...
.....
....
.....
....
.....
.....
- Đặc điểm tình hình lớp
+ Tổng số học sinh: .. ( nam .. nữ ...) Con dân tộc : ..
+ Con gia đình cán bộ : …
+ Con gia đình nơng dân: ...
+ Con gia đình cơng nhân:...
+ Con gia đình làm các ngành nghê khác:...
6


+ Con mồ cơi:...............
+ Con gia đình có hồn cảnh đặc biệt:......
- Thuận lợi:..................
- Khó khăn:..................
- Xây dựng chỉ tiêu: .......................
- Các biện pháp thực hiện: ..............
2.2.4. Triển khai kế hoạch chủ nhiệm:

2.2.4.1. Phổ biến kế hoạch:
- Phổ biến kế hoạch cho toàn thể học sinh của lớp vào buổi sinh hoạt lớp đầu
tiên của tháng thứ nhất để tiến hành thực hiện.
- Phổ biến kế hoạch đến từng phụ huynh thông qua trong hội nghị họp phụ
huynh đầu năm để phối hợp thức hiện.
2.2.4.2. Giám sát quá trình thực hiện kế hoạch của học sinh để nắm bắt
tình hình và điều chỉnh kế hoạch:
Sau khi triển khai kế hoạch, tôi tiến hành cho học sinh thực hiện kế hoạch từ
tuần thứ hai và quan sát học sinh thực hiện. Đồng thời ghi chép lại những việc làm
được và chưa làm được vào sổ theo dõi, và tổng kết trước học sinh vào cuối mỗi
tuần, vào cuối mỗi tháng. Dựa vào quá trình thực hiện của học sinh và điều chỉnh
những vướng mắc trong kế hoạch.
2.2.4.3. Sơ kết và tổng kết hoạt động của lớp.
Vào cuối mỗi tuần, thông qua tiết sinh hoạt lớp, sau khi nghe HĐTQ và các
ban đánh giá nhận xét các hoạt động của lớp, phần cịn lại, tơi tổ chức tổng kết thi
đua, đánh giá lại việc thực hiện kế hoạch trong tuần. Tương tư, cuối mỗi tháng,
cuối mỗi học kỳ đều có tổng kết đánh giá. Qua quá trình theo dõi lấy minh chứng
giúp học sinh bình bầu các danh hiệu cho cá nhân và nhóm trình lên nhà trường và
hội phụ huynh khen thưởng theo quy định.
2.2.5. Xây dựng Hội đồng tự quản có hiệu quả
Muốn tổ chức tốt cơng tác giáo dục học sinh, giáo viên chủ nhiệm phải chăm
lo tổ chức, xây dựng lớp thành một tập thể đoàn kết nhất trí, biết tự quản lý các
cơng việc của tập thể lớp. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm phải phối hợp với các lực
lượng giáo dục, xây dựng học sinh lớp chủ nhiệm thành một tập thể tiên tiến, biết
tổ chức, điều khiển, quản lí, đánh giá kết quả hoạt động của tập thể và của mỗi
thành viên thông qua các ban.
Xây dựng Hội đồng tự quản phải dựa trên nguyên tác lấy ý kiến dân chủ của
tập thể.
2.2.5.1. Xây dựng đề án bầu nhân sự.
* Trước khi bầu cử: Sau khi ổn định mọi nếp lớp tôi đã định hướng cho học

sinh lựa chọn những bạn có năng lực và học lực tốt để giới thiệu vào Hội đồng tự
quản lớp và các ban theo yêu cầu. Công việc này được định hướng cho học sinh
trước một tuần. Trong một tuần đó các em tìm ra những bạn có năng lực và báo cáo
7


lên giáo viên chủ nhiệm. Là những bạn nhanh nhẹn, hoạt bát trong cơng việc, có
khả năng quản lý lớp tốt, có năng lực giúp đỡ các bạn ngày càng tiến bộ, có khả
năng đưa phong trào thi đua của lớp ngày càng đi lên…
* Tiến hành bầu cử:
- Bầu lãnh đạo Hội đồng tự quản và các Ban
Công việc này do học sinh tự thực hiện từ việc ứng cử, đề cử và bầu đều
được thực hiện trên nguyên tác dân chủ. Tuy nhiên để Hội đồng tự quản có chất
lượng giáo viên phải có sự hướng dẫn và gợi ý để các em giới thiệu đúng người
vào Hội đồng Tự quản và các ban.
- Quy định chức năng nhiệm vụ cho từng loại cán bộ tự quản
Sau khi cơng tác bầu cử đã hồn thành giáo viên chủ nhiệm tiến hành giao
nhiệm vụ cho Hội đồng Tự quản và các Ban
+Nhiệm vụ của Chủ tịch HĐTQ: Tổ chức theo dõi hoạt động tự quản của
lớp (dưới sự chỉ đạo, cố vấn của giáo viên chủ nhiệm) như: các tiết Sinh hoạt tập
thể hàng tuần, các cuộc hội ý cốt cán của lớp, các hoạt động giáo dục theo quy mơ
lớp. Ln ln có trách nhiệm quản lí lớp trong mọi hoạt động của trường, nhận
xét, đánh giá kết quả thi đua các mặt của lớp hàng tháng, học kỳ và năm học.
Nhiệm vụ của Phó Chủ tịch HĐTQ phụ trách văn nghệ, thể thao, vệ sinh:
Điều khiển và theo dõi các hoạt động văn thể của lớp thông qua các Trưởng ban có
liên quan; điều khiển các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể thao của lớp. Nhận xét
đánh giá kết quả trước lớp báo cáo cho Chủ tịch HĐTQ.
Nhiệm vụ của Phó chủ tịch HĐTQ phụ trách học tập: Tổ chức điều khiển
các hoạt động tự quản học tập của lớp, tổ chức các hoạt động học tập theo chủ đề;
tổ chức thi tìm hiểu, giải đáp thắc mắc trong học tập, đề xuất với giáo viên chủ

nhiệm, giáo viên bộ môn về kế hoạch, nội dung học tập; tổ chức trao đổi kinh
nghiệm học tập; phụ trách, có kế hoạch giúp đỡ các bạn học còn chậm; theo dõi,
đánh giá kết quả học tập của lớp hàng tuần, hàng tháng, học kỳ và báo cáo với giáo
viên chủ nhiệm, trao đổi với các nhóm trưởng để có nhận định đánh giá hoạt động
chung của lớp.
Nhiệm vụ của các Trưởng ban: Theo dõi và điều khiển các hoạt động của
ban; nắm được tình hình cụ thể về học tập, kỉ luật của từng ban viên, tổng hợp kết
quả hàng tuần; nhắc nhở, động viên các thành viên của ban và báo cáo kết quả với
HĐTQ.
2.2.6. Tập huấn cho Hội đồng tự quản và các Ban
Sau khi đã thành lập được HĐTQ của lớp, giáo viên tổ chức tập huấn cho
HHĐTQ và các ban về cách thức làm việc, ghi chép báo cáo, kiểm tra đôn đốc các
ban học tập là làm việc theo quy đinh.
Sau khi được tập huấn cho các ban ngồi thành các nhóm và thảo luận về
nhiệm vụ của các ban cũng như nhiệm vụ của Chủ tịch và Phó chủ tịch HĐTQ.
Mỗi nhóm cử một thư ký viết ra nhiệm vụ của Ban, sau đó đọc cho cả lớp cùng
8


nghe. Dựa vào kết quả thảo luận của từng nhóm giáo viên đưa ra nội quy chung
của lớp và xây dựng tiếu chí thi đua của lớp.
Cho các ban thể hiện nhiệm vụ lên góc lớp để cùng thực hiện.
Cuối mỗi tuần, vào tiết Sinh hoạt lớp ngày thứ sáu, Ban lãnh đạo, các
Trưởng ban báo cáo các mặt hoạt động của lớp. Căn cứ vào báo cáo của học sinh,
giáo viên nắm được khả năng quản lí lớp của HĐTQ. Cuối mỗi tháng, giáo viên tổ
chức họp Ban lãnh đạo, các Trưởng ban một lần để tổng kết các mặt làm được của
lớp, động viên khen ngợi những việc các em đã làm tốt, đồng thời chỉ rõ những
thiếu sót và hướng dẫn các em cách khắc phục. Như vậy, với việc hướng dẫn học
sinh thành lập và xây dựng một HĐTQ nhanh nhẹn, có đủ năng lực, khả năng tốt
sẽ giúp giáo viên chủ nhiệm hoàn thành tốt hơn công tác chủ nhiệm.

2.2.7. Thực hiện phương pháp giáo dục cá biệt và phương pháp giáo dục
tập thể.
Giáo viên phải biết năng lực học tập của mỗi học sinh để từ đó phân hóa đối
tượng trong hoạt động học tập. Dạy học hiện nay giáo viên phải nhiệt tình tổ chức
học theo nhóm, nhóm trưởng điều khiển. Mỗi nhóm trưởng là một giáo viên nhỏ
hướng dẫn giúp đỡ các bạn trong nhóm hoạt động, giúp học sinh có cách học tốt:
tự học, tự trải nghiệm và đạt mục tiêu đề ra.
Giáo viên hướng dẫn, theo dõi, nhận xét đúng thực chất năng lực của từng
em để có biện pháp hỗ trợ trong các tháng tiếp theo. Nếu giáo viên khơng quan tâm
và khơng đánh giá đúng thực chất thì sẽ hỏng kiến thức của các em nếu như các em
chưa mạnh dạn cứu trợ.
Hướng dẫn Phó chủ tịch HĐTQ phụ trách học tập xây dựng kế hoạch cho
Ban học tập, Trưởng ban điều khiển lớp. Khi xây dựng nền nếp học tập, mỗi ban
đã thể hiện được vai trò của mình và điều khiển các nhóm hoạt động. Nếu nền nếp
học tập khơng tốt thì hiệu quả của các ban cũng khơng hồn thành. Vì vậy người
giáo viên cần hướng dẫn và hỗ trợ kịp thời những học sinh chưa hồn thành và xây
dựng nền nếp học tập có hiệu quả.
Giáo viên hướng dẫn các ban xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện hàng
ngày, chú ý phải tạo công bằng trong học sinh. Giáo viên phải thường xuyên kiểm
tra sổ của các em vào cuối tuần, nêu một số việc chưa làm được, những việc làm
tốt và tổ chức khen thưởng để tạo động lực cho các em vào những tuần tiếp theo.
Trong học tập cần xây dựng nhóm học tập như: “Đơi bạn cùng tiến”, “Em
u Toán học”.... để các em chia sẻ. Đối với những em còn chậm, giáo viên chủ
nhiệm phải biết rõ nguyên nhân và giúp đỡ để học sinh tiến bộ; Tổ chức kế hoạch
học tập cho học sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng của giáo viên chủ
nhiệm. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần nghiên cứu tìm hiểu cụ thể để có biện pháp
thích hợp giáo dục các em tồn diện.
2.2.8. Thực hiện tốt cơng tác phối kết hợp.
9

Như đã nói trên, một phần học sinh của tơi sống với ơng bà và người thân vì
bố mẹ đi làm ăn xa. Do đó rất hạn chế trong việc nhắc nhở, giáo dục con em ở tất
cả các mặt: học tập, rèn luyện, năng lực, phẩm chất,... Trong khi đó, ở độ tuổi vui
chơi của các em, để tự ý thức được hành động và việc làm của mình rất khó, đều
mang tính chất tự phát. Vì vậy, ngồi việc áp dụng một số biện pháp truyền thống
như: gặp gỡ, thăm hỏi gia đình các em vào các dịp, tìm hiểu ở địa phương nơi các
em sinh sống thì cứ đầu năm học, tôi lưu lại tất cả số điện thoại của cha mẹ các em
và những người em sống nhờ khi bố mẹ làm ăn xa. Sau đó áp dụng công nghệ
thông tin hiện đại, tôi lập một nhóm Facebook và Zalo (Hai phần mềm nói chuyện
miễn phí nhờ internet) riêng cho học sinh lớp mình. Hằng ngày, tôi cập nhật các
hoạt động học tập, rèn luyện cũng như kết quả cụ thể và kế hoạch hướng dẫn tự
học ở nhà trên nhóm để phụ huynh tiện theo dõi, có thể thảo luận trực tiếp trên đó.
Đồng thời, họ có thể nhắc nhở, giáo dục con em từ xa hoặc thông qua người thân.
Mặt khác, những thay đổi trong quá trình học tập và rèn luyện của các em sẽ được
phụ huynh nắm bắt chủ động. Ngoài ra tơi cịn lập riêng cho lớp một tài khoản
Gmail sau đó cho học sinh viết mật khẩu đưa cho bố mẹ. Trên Gmail các phụ
huynh và giáo viên có thể trao đổi với nhau về nội dung các bài tập hay, hay đề
xuất một ý kiến nguyện vọng gì đề được các phụ huynh khác biết và góp ý. Ở trên
đó tơi thường đưa lên các bài kiểm tra theo 4 mức qua từng tháng do đó một số phụ
huynh họ tự kiểm tra được mức độ học tập của con mình qua từng tháng. Bởi vì
hiện nay phần lớn phụ huynh đều sử dụng thành thạo các phần mên trên internet.
Kết quả được phụ huynh tán thành và lan tỏa rộng.
2.2.9. Cần coi trọng công tác chủ nhiệm lớp là một nghệ thuật.
Nghệ thuật ở đây chính là sự linh hoạt, sự mềm dẻo nhưng cương quyết,
khen thưởng đúng người, nhắc nhở đúng tội không thiên vị và không bỏ sót, làm
thế nào để nghiêm minh và khơng mất lịng tin ở các em.
Trong q trình học, tơi ln nắm vững tâm lí trẻ rất thích khen nên dù em
có tiến bộ chỉ một chút thơi cũng cần tun dương, động viên để em cố gắng hơn
nữa. Chẳng hạn lớp tơi có 3 em ln đi học muộn. Thầy giáo nhắc nhở nhiều lần

mà chưa tiến bộ. Đột nhiên có hơm em đi học đúng giờ, vậy là tơi khen em trước
lớp. Được các bạn khích lệ, từ hơm đó, số buổi đi học muộn của em giảm hẳn và
dần dần em đó đã có thói quen đi học đúng giờ. Riêng 2 em xa trường, tôi luôn
chủ động và giữ liên lạc với phụ huynh để nhắc nhở em đi học chuyên cần và đúng
giờ. Hay trong một bài chính tả nhìn tổng thể chữ viết nguệch ngoạc, trình bày bẩn
nhưng tơi vẫn chịu khó tìm ra một chữ hoặc một nét chữ đẹp trong bài để khen
như: “Em viết các con chữ rất đẹp nhưng chú ý các nét nối và cách trình bày em
nhé” giúp em cảm thấy vui mừng và phát huy điểm tốt đó. Giáo viên khơng nên
chê vì điều đó sẽ làm cho em tự ti, bất mãn không biết phải làm thế nào, không biết
bắt đầu từ đâu để khắc phục. Hoặc trong tư thế ngồi viết của các em cũng vậy.
Giáo viên nên nhìn một lượt trong lớp chọn em có tư thế ngồi đúng nhất để nêu
10


gương. Chẳng hạn: Ngồi như em A là đúng tư thế. Như vậy các em sẽ nhìn em đó
để làm theo. Vì thế giáo viên chủ nhiệm lớp cần lưu tâm đến mỗi một học sinh để
các em thấy được điểm tốt của mình mà phát huy, giúp các em vươn tới sự hoàn
thiện bản thân.
2.2.10. Chú trong hoạt động tự quản của học sinh
Biết các em thích làm người lớn, tơi giao tồn bộ giờ sinh hoạt cho các em.
Tiết sinh hoạt lớp phải được tiến hành theo một quy trình thống nhất.
Thứ nhất: Chủ tịch Hội đồng tự quản đánh giá nhận xét các hoạt động của
lớp trong tuần qua.
Thứ hai: Dưới sự điều hành của Chủ tịch hội đồng tự quản, các ban tiến
hành đánh giá nhận xét hoạt động của từng ban mình phụ trách trong tuần qua.
Thứ ba: Sau khi nghe ý kiến nhận xét của HHĐTQ và các ban đến lúc các
em được thoải mái trình bày những suy nghĩ, những thắc mắc của mình.
Thứ tư: Bình bầu thi trong tuần theo các tiêu chí.
Cuối cùng: Giáo viên chủ nhiện nhận xét tổng hợp ý kiến của các ban giải
đáp thắc và nêu kế hoạch tuần mới. Đặc biệt, biết trong lớp có nhiều em rụt rè,

nhút nhát, tôi đã gợi ý cử những em đó phát biểu ý kiến giúp em mạnh dạn hơn
trong giao tiếp. Chính vì thế, ngồi việc nhận thức của các em được nâng lên thì kĩ
năng giao tiếp của các em cũng dần được cải thiện.
2.2.11. Tổ chức tốt các hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
Thông qua hoạt động giáo dục kĩ năng sống, giúp học sinh củng cố, bổ sung
và mở rộng thêm tri thức đã học, phát triển óc thẩm mĩ, tăng cường thể chất, yêu
quê hương, yêu đất nước.
Giáo viên tổ chức các hoạt động giáo dục kĩ năng sống dưới nhiều hình thức
hoạt động như hoạt động theo chủ điểm ở tài liệu Sống đẹp, qua các tiết Sinh hoạt
lớp, tiết Hoạt động giáo dục Đạo đức… nhưng các hoạt động này phải có quan hệ
mật thiết với nhau, thống nhất với nhau trong q trình giáo dục.
Ví dụ: Xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực. Mỗi bạn đều làm ít
nhất một việc tốt trong tuần để góp phần xây dựng lớp học thân thiện - học sinh
tích cực như tưới nước cho cây cảnh, làm một sản phẩm để trưng bày có thể là vẽ
một bức tranh, viết một bài thơ, một bài văn hay, cắt một bông hoa, làm một con
bướm, xếp một cái quạt, cái thuyền, làm đu quay…Hay tích cực phát biểu xây
dựng bài, giúp bạn giải một bài tốn khó, biết nhắc nhở bạn khi thấy bạn làm một
việc xấu…
Tổ chức thi đua giữa các ban, các nhóm về thực hiện 15 phút đầu giờ, ca
múa tập thể, tập hát, để bồi dưỡng thêm những em còn rụt rè, chưa tự tin.
Ở một số tiết Giao lưu tập thể và Hoạt động tập thể, tôi thường tổ chức cho
các em tự làm quà tặng bạn. Những món quà đơn giản nhưng ý nghĩa, vừa phục vụ
11


việc học tập và rèn luyện của các em, đồng thời giúp các em biết đoàn kết, yêu
thương và chia sẽ với nhau.
Ở một số tiết học Tự chọn, tôi thường trình chiếu (thơng qua màn hình TV)
cho các em xem những câu chuyện về tình cảm gia đình, bạn bè, người thân;
những bài học về lời ăn tiếng nói; một số tấm gương; một vài bộ phim tài

liệu,...với hi vọng, đâu đó các em nhặt góp cho mình những đam mê, những kiến
thức thực tiễn trong cuộc sống hằng ngày, hướng các em đến với “chân – thiện –
mỹ.”
Giáo viên chủ nhiệm cần cố vấn, cung cấp tài liệu có liên quan đến giáo dục
kĩ năng sống, đặc biệt là kĩ năng dưới nước như: kĩ năng bơi an tồn, tự cứu mình,
cứu người khác, nhận biết được vùng nước lũ và dịng nước xốy,... Hướng các em
tổ chức theo hình thức sân khấu hóa nội dung các tài liệu hướng dẫn bằng các tình
huống cụ thể, giúp các em phát huy được năng lực và khắc sâu nội dung.
Hiện nay, đa số học sinh còn rụt rè, chưa mạnh dạn, việc phát triển khả năng
tự học và khám phá cịn hạn chế. Tơi đã mạnh dạn tổ chức dạy học ngồi trời các
tiết có nội dung liên quan đến việc quan sát của các em như: tả cánh đồng, ngôi
trường, cây cối.... để các em quan sát một cách tỉ mỉ, cụ thể lúc đó các em mới có
vốn từ để viết văn. Trong giờ tốn liên quan đến thực hành đo độ dài, tôi đã cùng
học sinh ra sân đo diện tích sân trường, bồn hoa, nhà xe... và cho học sinh đổi đơn
vị đo liên quan đến bài học...
Kết hợp với giáo viên dạy các môn như Kĩ thuật, Mĩ thuật... cho các em trải
nghiệm như trồng rau, trồng hoa, vẽ tranh phong cảnh... Từ những giờ học đó, học
sinh trở nên nhanh nhẹn, kĩ năng tự học được phát triển, có niềm đam mê, sáng tạo
trong học tập.
Nhờ những việc làm trên cuối năm học 201 -2018 lớp tôi chủ nhiệm đã
mạng lại kết quả như mong đợi. Trong lớp tất cả học sinh đã thực hiện được các
nhiệm vụ về học tập; Học sinh nhanh nhẹn trong các hoạt động các em ngoan
ngoãn lễ phép biết vâng lời thầy cô và cha mẹ; Các bạn trong lớp thương yêu giúp
đỡ nhau trong học tập. Số liệu cụ thể:
Môn học và
HĐGD

Năng lực
Tự phục vụ tự quản

Hợp tác
Tự học và GQVĐ

Tổng
số HS
24

Hoàn thành
tốt
SL
%
12
50,0

Tổng
Đạt tốt
%
số HS SL
24
12
50,0
24
19
79,0
24
18
75,0
12

Hoàn thành

SL
12

%
50,0

Đạt
SL
%
13
50,0
5
20,0
6
25.0

Chưa hoàn
thành
SL
%
0
0%

Cần cố gắng
SL
%
0
0
0
0

0
0


Phẩm chất

Tổng
số HS
Chăm học chăm làm 24
Tự tin, trách nhiệm 24
Trung thực kỹ luật 24
ĐK, yêu thương 24

SL
24
24
24
24

Đạt tốt
%
100
100
100
100

SL
0
0
0

0

Đạt
%
0
0
0
0

Cần cố gắng
SL
%
0
0
0
0
0
0
0
0

- Số học sinh đạt xuất sắc : 12 /24 em chiếm 50 %
- Số học sinh được khen vì có thành tích vượt trội là 12/24 em chiếm 50%
- Lớp được nhà trường khen tăng: lớp xuất sắc.
Yêu cầu đổi mới của giáo dục đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trị rất
quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Muốn làm tốt công tác chủ
nhiệm, người giáo viên phải không ngừng học tập, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp
vụ nhằm đổi mới công tác giáo dục, dạy học cũng như cách tổ chức các hoạt động,
đánh giá… theo những đổi mới giáo dục để đảm bảo mục tiêu vừa dạy chữ, vừa
dạy người và phải tâm huyết với học sinh lớp chủ nhiệm. Thực hiện hiệu quả cơng

tác chủ nhiệm lớp chính là góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

3. PHẦN KẾT LUẬN:
3.1. Ý nghĩa đề tài:
13


Từ nghiên cứu lý luận đến thực tiễn áp dụng, đề tài đã có ý nghĩa trong việc
nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp của học sinh trong trường Tiểu học.
Đề tài cịn có ý nghĩa từ những bài học kinh nghiệm sau:
1. Nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm của người giáo viên chủ nhiệm lớp là
việc làm quan trọng, giúp người giáo viên thực hiện đúng nhiệm vụ, xây dựng
động cơ làm việc đúng đắn.
2. Để thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp trước hết giáo viên phải nắm
được đối tượng học sinh của lớp, biết được tâm lý của từng học sinh, tìm hiểu hồn
cảnh gia đình, đời sống kính tế của gia đình học sinh.
3. Xây dựng được kế hoạch hoạt động cụ thể: Kế hoạch tuần, tháng và tổng
thể cả năm. Chú ý kế hoạch xây dựng phải thực hiện trên nội quy, quy định của nhà
trường và căn cứ vào quy định của Điều lệ trường Tiểu học, căn cứ vào phương
hướng nhiệm vụ của Nhà trường trong năm học. Kế hoạch xây dựng phải linh hoạt,
có sự điều chỉnh qua từng giai đoạn phù hợp với xu thế phát triển của yêu cầu giáo
dục.
4. triển khai kế hoạch thực hiện cần chú trọng đến quy trình và giúp học sinh
và các lực lượng tham gia giáo dục biết được kế hoạch đề cùng thực hiện đúng
định hướng chung.
5. Học sinh là cánh tay phải đắc lực cho giáo viên thực hiện thành công các
kế hoạch dạy học và giáo dục. Vì thế việc thành lập Hội đồng tự quản học sinh của
lớp là điều vô cùng quan trọng không được xem nhẹ. HĐTQ phải được tập thể lớp
giới thiệu và bầu lên.
6. Để giúp học sinh thực hiện tốt hoạt động tự quản, trước hết các em phải

có kỹ năng tự quản tốt. Vì vậy cần tổ chức tập huấn tốt các kỹ năng cho Hội đồng
tự quản, các ban hoạt động đúng nhiệm vụ.
7. Học sinh cá biệt là những học sinh cần sự quan tâm giáo dục nhiều của
giáo viên. Người giáo viên chủ nhiệm cần vận dụng tốt phương pháp giáo dục cá
biệt.
8. Các lực lượng tham gia hoạt động giáo dục vô cùng quan trọng. Thực hiện
tốt công tác phối hợp các lực lượng giáo dục là đã thành công lớn trong giáo dục.
Nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm là phải thực hiện tốt công tác phối hợp
các lực lượng giáo dục.
9. Để thực hiện thành công các mục tiêu đề ra, một vấn đề khơng được xem
nhẹ đó là sự mềm dẽo trong rèn luyện học sinh. Vì vậy cần coi cơng tác chủ nhiệm
lớp là một nghệ thuật.
10. Trong quá trình thực hiện các hoạt động chủ nhiệm lớp, người giáo viên
cần coi trọng thiết kế và tổ chức các hoạt động tự quản của học sinh.
11. Tổ chức tốt các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trãi
nghiệm, nâng cao chất lượng thực hành vận dụng cho các em tham gia.
3.2. Kiến nghị , đề xuất:
14


Trên đây là một số kinh nghiệm mà bản thân tơi đã tích lũy được qua q
trình làm cơng tác chủ nhiệm. Tuy nhiên đó chưa phải là kết quả mà tơi dừng lại,
bản thân tơi cịn phải cố gắng và mong muốn đón nhận những ý kiến chia sẻ nhiều
hơn nữa để tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Để đề tài này phát huy được tác dụng tôi kiến nghị, đề xuất một số vấn đề:
* Về phía nhà trường: Có sự chỉ đạo sâu sát và đồng bộ trong thực hiện
nhiệm vụ năm học, đặc biệt chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp, cần nhân rộng đề tài
này để toàn bộ đội ngũ giáo viên trong toàn trường thực hiện.
* Về phía giáo viên chủ nhiệm: Nhận rõ vài trò và nhiệm vụ của người giáo
viên chủ nhiệm lớp trong nhà trường Tiểu học. Mỗi giáo viên phải không ngừng

học tập để nâng cao tay nghề đặc biệt là nghiệp vụ chủ nhiệm lớp ở tiểu học.
* Về phía phụ huynh: Phụ huynh đóng một vai trị khơng nhỏ trong giáo dục
con em của mình. Vì vậy phụ huynh cần phối hợp chặc chẽ với giáo viên, nhà
trường, nắm bắt các diễn biến về tâm lý, học tập để cùng giáo viên thực hiện tốt
công tác dạy chữ, dạy người.
Rất mong sự góp ý chân thành của tất cả các bạn đồng nghiệp, Hội đồng
Khoa học Nhà trường và Phòng Giáo dục & Đào tạo để sáng kiến kinh nghiệm của
tôi đạt chất lượng cao hơn trong việc thực hiện những năm tiếp theo. Tôi xin chân
thành cảm ơn !
Lệ Thủy, ngày 25 tháng 5 năm 2020

15