(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ 5 6 tuổi ở trường mầm non 1

SÁNG KIẾN CẢI TIÊN KỸ THUẬT
“Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi dân gian
cho trẻ 5-6 tuổi ở trường Mầm non”
1. Phần mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết một trong những di sản văn hóa truyền thống của người Việt
Nam đó là trị chơi dân gian, đây là một loại trị chơi nhưng mang tính giáo dục cao và là nét
đặc trưng của dân tộc, cứ thế trò chơi dân gian được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ
khác. Trị chơi dân gian được xem là hình thức giáo dục đơn giản, giúp hình thành nhân cách
cũng như phát triển thể chất cho trẻ. Đặc biệt, đối với trẻ mầm non hoạt động chủ đạo của
trẻ em chính là hoạt động vui chơi. Trẻ em không chỉ cần được chăm sóc sức khỏe, được học
tập, mà quan trọng nhất trẻ cần được thỏa mãn nhu cầu vui chơi.
Tuy nhiên, trong bối cảnh xã hội hiện đại, công nghệ thông tin bùng nổ, các bậc cha
mẹ luôn bận rộn với cơng việc nên ít có thời gian để giải thích ý nghĩa và dạy con biết những
giá trị của nền văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam, mà chỉ chú ý quá nhiều vào việc
học của trẻ. PGS.TS Nguyễn Văn Huy-Giám đốc Bảo tàng dân tộc học Việt Nam cho rằng:
“Cuộc sống với trẻ nhỏ là không thể thiếu những trị chơi. Trị chơi dân gian khơng đơn thuần
là trị chơi mà nó cịn chứa đựng một nền văn hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản
sắc. Trị chơi dân gian khơng chỉ nâng cánh cho tâm hồn, giúp trẻ phát triển khả năng tư
duy, sáng tạo, sự khéo léo mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê
hương đất nước. Trẻ em ở một xã hội công nghiệp chỉ quen với máy móc và khơng có
khoảng trống để chơi cũng là một thiệt thịi...” Chính vì thế, việc giúp các em hiểu về cội
nguồn với những trò chơi dân gian là một việc làm hết sức cần thiết. Song, làm thế nào để tổ
chức các trò chơi dân gian thực sự có hiệu quả, tạo được hứng thú, lơi cuốn hấp dẫn trẻ, giúp
trẻ được quay về cội nguồn bản sắc dân tộc là một điều mà tôi luôn băn khoăn suy nghĩ.
Chính vì vậy, tơi đã chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi dân
gian cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non” làm đề tài sáng kiến kỹ thuật cho bản thân trong
năm học 2014-2015.
* Điểm mới của đề tài: Đây là một hoạt động hỗ trợ tích cực trong việc thực hiện nội
dung của phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực trong trường
mầm non, thu hút sự tham gia ngày càng đông đảo của phụ huynh, của cộng đồng, xã

hội. Trò chơi dân gian là một hoạt động hấp dẫn, bổ ích, thiết thực đối với trẻ, thông qua
không gian vui chơi có định hướng, đầy ý nghĩa mang đậm tính truyền thống, đồng thời giúp
trẻ phát triển tốt khả năng tư duy, sáng tạo, là cơ hội để trẻ trải nghiệm chân thực nhất về
văn hoá truyền thống của quê hương. Đồng thời, thơng qua trị chơi dân gian, trẻ được gần
gũi với thiên nhiên, với quê hương làng xóm, hoạt động này đã góp phần hình thành các kỹ
năng sống, từ đó tác động cả về thể chất, trí tuệ, tinh thần của trẻ lứa tuổi mầm non.
1.2. Phạm vi áp dụng của đề tài sáng kiến:
Đề tài sáng kiến kỹ thuật “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi dân
gian cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non” được thực hiện trong năm học 2014-2015. Đề tài
này có thể áp dụng đối với lớp mẫu giáo 5-6 tuổi trong nhà trường những năm tiếp theo và

1


có thể áp dụng rộng rãi đối với các trường mầm non trên địa bàn huyện Lệ Thủy, các trường
mầm non của tỉnh Quảng Bình nói riêng và có thể áp dụng cho tất cả các trường mầm non
trên toàn quốc nói chung.
2. Phần nội dung.
2.1. Thực trạng của đề tài:
Trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có rất nhiều văn bản hướng dẫn
đưa các trị chơi dân gian vào trường học. Từ năm học 2008-2009 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo đã ra Chỉ thị 40/CT-BGDĐT ngày 22/7/2008 và Kế hoạch 307 ngày 22/7/2008 về việc
triển khai phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" trong các
trường năm học 2008-2009 và giai đoạn 2008-2013. Bám sát các văn bản chỉ đạo của Bộ, Sở
Giáo dục và Đào tạo Quảng Bình, Phịng Giáo dục và Đào tạo Lệ Thủy đã có Kế hoạch triển
khai thực hiện phong trào thi đua trong các trường học nói chung và trường mầm non nói
riêng. Một trong những nội dung của phong trào là "Tổ chức các trò chơi dân gian và các
hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của học sinh".
Đối với trường chúng tôi, qua hàng năm nhà trường đã bám sát các văn bản hướng
dẫn của các cấp nên đã xây dựng kế hoạch lồng ghép các trò chơi dân gian vào chương trình

chăm sóc giáo dục trẻ, tổ chức nhiều hoạt động bổ ích như “Bé với ca dao, dân ca; Bé với trò
chơi dân gian” thu hút sự hứng thú tham gia tích cực của trẻ trong nhà trường. Làm thế nào
để tổ chức có hiệu quả các trị chơi dân gian giúp trẻ ngày càng tích cực tham gia vào trị
chơi, tạo ra một hoạt động thật bổ ích đó là điều không đơn giản. Khi thực hiện đề tài này,
tơi gặp những thuận lợi, khó khăn sau:
a. Thuận lợi:
Bản thân được phân công dạy lớp 5-6 tuổi, độ tuổi dễ dàng tiếp thu lĩnh hội trò chơi
thuận lợi hơn những độ tuổi khác trong nhà trường.
Lớp tôi được ban giám hiệu nhà trường lựa chọn chỉ đạo xây dựng lớp điểm về chuyên
đề phát triển vận động và tổ chức trò chơi dân gian của trường nên đã trang bị khá đầy đủ
trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, nhất là các đồ dùng đồ chơi phục vụ cho việc tổ chức các trò
chơi dân gian.
Bản thân được nhà trường cho tham dự các đợt tập huấn, bồi dưỡng chun mơn của
sở, của phịng giáo dục về chun đề phát triển vận động và tổ chức các trò chơi dân gian
cho trẻ trong trường mầm non, từ đó đã tích lũy được kinh nghiệm trong việc tổ chức, hướng
dẫn các trò chơi dân gian..
Hoạt động Bé với các trò chơi dân gian ở trường đã thu hút sự quan tâm của phụ
huynh nên phụ huynh đã nhận thức rất rõ tầm quan trọng của trò chơi dân gian đối với trẻ,
phụ huynh đã chú ý đến việc hướng dẫn cho con em mình chơi ở nhà.
Điều may mắn nhất là tơi được sống trong tập thể đội ngũ đồn kết, yêu thương,
quan tâm giúp đỡ nhau trong cuộc sống cũng như trong công việc, cùng nhau học hỏi, trao
đổi kinh nghiệm. Từ đó tơi học được những điều hay lẽ phải, những kinh nghiệm quý báu.
Bản thân tôi yêu nghề, mến trẻ, ham tìm tịi, học hỏi, thích khám phá những cái mới lạ. Với
vai trò là người mẹ hiền thứ hai của trẻ tơi ln có tấm lịng bao dung, độ lượng, tôi thường
xuyên nghiên cứu các tài liệu, sáng tạo nhiều cái mới trong công tác giảng dạy, có ý thức

2


vươn lên, cố gắng rèn luyện bản thân trong mọi lĩnh vực, ln có ý thức cố gắng rèn luyện về

chuẩn mực đạo đức, nhân cách, hành vi để làm gương cho trẻ noi theo.
b. Khó khăn:
Một số trẻ sinh ra trong gia đình làm ăn bn bán, một số thì do kiện kinh tế gia đình
khó khăn, một số chỗ ở gia đình diện tích chật hẹp nên ít có thời gian cho trẻ hoạt động giao
tiếp với các trị chơi dân gian ở nhà. Vì vậy trẻ cịn nhút nhát, chưa thực sự hịa mình tham
gia vào các trị chơi mà lớp tổ chức, chưa tích cực chủ động để thực hiện cơng việc, chưa cố
gắng để hồn thành nhiệm vụ của mình để tìm ra kết quả, trẻ cịn phụ thuộc nhiều vào cơ
giáo.
Số lượng các trị chơi dân gian Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng nhưng khơng
phải trị chơi nào cũng phù hợp với trẻ mầm non, nhiều trị chơi có luật chơi khó, cách chơi
phức tạp, khơng thể áp dụng cho trẻ.
Việc tổ chức trò chơi dân gian của giáo viên trong lớp thu hút lôi cuốn trẻ hứng thú
tham gia vào hoạt động cũng có mặt cịn hạn chế nên chưa thật sự lôi cuốn trẻ tham gia vào
hoạt động.
Trẻ trong cùng một độ tuổi, nhưng lại có mức độ nhận thức và khả năng chú ý chủ
định khác nhau. Đối với lớp của tôi số lượng cháu đông, nhiều trẻ cịn lạ lẫm với loại hình trị
chơi này.
Khả năng chú ý có chủ định của trẻ cịn hạn chế, trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi nhưng
cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trị chơi nếu nó khơng cịn hứng thú.
Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trị chơi khơng thể diễn ra
trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu được lồng ghép và tích hợp vào các hoạt
động khác.
Để có cơ sở cho việc nghiên cứu của mình, tơi tiến hành điều tra, khảo sát tình hình
của trẻ ở lớp tơi đầu năm. Qua điều tra khảo sát kết quả cho thấy như sau:
T
T

Chưa

Tỷ lê

Thỉnh

có

%

thoảng

%

19/42

45,2

14/42

16/42

38,1

10/42

23,8

Tiêu chí

Tỷ lê Thường

Tỷ lê

Ghi

xun

%

chú

33,3

9/42

21,4

20/42

47,6

6/42

14,2

24/42

57,1

8/42

19,0

Trẻ hoạt động tích cực vào
1

2

3

trị chơi dân gian trong các
hoạt động
Kỹ năng chơi các trò chơi
dân gian
Hứng thú tham gia vào trò
chơi dân gian trong các
hoạt động

Từ thực tế trên, là giáo viên chủ nhiệm lớp tôi băn khoăn suy nghĩ, làm thế nào để
tìm ra giải pháp, những cách làm hay để tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ được tốt, đưa chất
lượng chăm sóc ni dưỡng giáo dục trẻ trong nhà trường đạt kết quả cao và tôi đã sử dụng
một số biện pháp và cách làm sau:
2.2. Một số biên pháp thực hiên:

3


2.2.1. Lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với độ tuổi và khả năng nhận
thức của trẻ.
Trò chơi dân gian vô cùng phong phú và đa dạng, nhưng không phải trị chơi nào
cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Vì vậy, trước khi lựa chọn các trò chơi dân gian cho trẻ, tơi phải
nghiên cứu và tìm hiểu kĩ xem nội dung của trị chơi đó có phù hợp với lứa tuổi mầm non và

trẻ có thể chơi được những trị chơi đó hay khơng. Lựa chọn cho trẻ chơi các trị chơi có luật
chơi và cách chơi đơn giản, dễ nhớ, dễ hiểu hoặc trị chơi đó có hơi khó hay đơn điệu thì khi
chơi tơi có thể thay đổi hình thức thật linh hoạt. Chính vì thế trị chơi phải được lựa chọn cho
phù hợp với độ tuổi trẻ.
Ví dụ:
- Với trẻ lứa tuổi nhà trẻ và mẫu giáo bé (từ 2-3 tuổi) khả năng chú ý chủ định của trẻ
còn kém, nhận thức còn đơn giản, trẻ chỉ có thể chơi những trị chơi đơn giản giúp trẻ củng
cố tư duy, ngôn ngữ và những kỹ năng cần thiết cho trẻ như trị chơi “Tập tầm vơng”, “Kéo
cưa lừa xẻ”, “Nu na nu nống”, “Trốn tìm”, “Chi chi chành chành”, “Chu cha chu chít”...
- Với trẻ mẫu giáo nhỡ và mẫu giáo lớn (từ 4-6 tuổi) khả năng chú ý có chủ định và
nhận thức của trẻ đã hơn nhiều so với lứa tuổi trước, trẻ có thể chơi được những trị chơi dài
hơn và khó hơn và trò chơi phải giúp trẻ phát triển tư duy, sự linh hoạt, sáng tạo, gây được
hứng thú và thu hút sự tham gia của trẻ. Vì vậy, tơi lựa chọn những trò chơi dân gian cho trẻ
như “Chơi nhảy lị cị”, “Chơi chuyền banh đũa”, “Ơ ăn quan”, “Nhảy dây”, “Cơm canh rau
muống”...
2.2.2. Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, lời đồng dao và địa điểm trước khi tổ chức
cho trẻ chơi:
* Chuẩn bị đồ dùng:
Đồ dùng, đồ chơi của các trị chơi dân gian vơ cùng phong phú và đa dạng mang tính
đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của từng trò chơi. Mỗi trị chơi dân
gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng, đồ chơi mà thiếu nó thì trị chơi khơng thể tiến hành
được.
Ví dụ: Trị chơi “Chơi chuyền” địi hỏi phải có 10 que chuyền và một đồ vật có dạng
khối cầu như quả bóng, quả bưởi non, quả cà... hoặc trị chơi “Ném cầu” khơng thể diễn ra
nếu thiếu những quả cầu hay quả banh...
Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào đó, tơi cần tìm
hiểu kĩ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay khơng có đồ dùng đồ chơi phục vụ
cho trị chơi, để từ đó chuẩn bị đầy đủ những yếu tố cần thiết cho trò chơi.
* Dạy trẻ học thuộc lời đồng dao trong trò chơi:
Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian là khi chơi trẻ không chỉ đơn thuần thực

hiện các vận động của mình mà vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời bài đồng dao đó. Song khơng
phải bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, cũng hợp với tư duy hồn nhiên của trẻ và mang đến
sự vui tươi, nhí nhảnh, nhộn nhịp trong trị chơi.
Ví dụ: Trị chơi Chi chi chành chành trẻ vừa chơi vừa đọc:
“Chi chi chành chành

4


Cái đanh thổi lửa
Con ngựa đứt cương
Ba vương ngũ đế
Bắt dế đi tìm
Ù à ù ập”...
Trị chơi chỉ được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì vậy, tôi thường cho
trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước khi hướng dẫn trẻ chơi vào các
thời điểm trong ngày của trẻ như hoạt động chiều, hoạt động ngoài trời... Khi trẻ đã thuộc lời
đồng dao, tôi tổ chức cho trẻ chơi các trị chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế trẻ chơi
rất hứng thú và tích cực tham gia vào trò chơi.
* Chuẩn bị địa điểm:
Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi khác nhau. Có những trị chơi vận
động mang tính tập thể rất cao thường có số lượng người tham gia chơi lớn và địi hỏi địa
điểm chơi phải có diện tích rộng như trò chơi “Kéo co”; “Rồng rắn lên mây”; “ Thả đỉa ba ba”;
“Nhảy đơi”...
Nhưng lại có những trị chơi hay chơi theo nhóm nhỏ như “Chi chi chành chành”; “Ơ
ăn quan”; “Rải ranh”; “Chuyền thẻ”; “Ơ ăn quan”...
Do đó tôi cần nắm rõ cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trị chơi để từ đó lựa
chọn địa điểm phù hợp.
Ví dụ: Với giờ chơi và hoạt động chiều cho trẻ chơi các trò chơi tỉnh nhằm phát triển
nhận thức, ôn luyện chữ cái hoặc chữ số đã học khắc sâu kiến thức cho trẻ qua trị chơi “Tìm

nụm tìm nị”. Qua trị chơi này tơi dạy trẻ học chữ cái bằng cách: Cho trẻ đọc từ câu “Tùm
nụm tùm nị... bỏ chữ ai đọc, đố bạn chữ gì?” lúc đó trẻ cầm chữ cái đưa lên và hỏi bạn, nếu
bạn trả lời đúng thì cho bạn đó làm quản trị hoặc đưa thẻ hình có từ tương ứng với hình. Cho
trẻ tìm những chữ cái đã học và giới thiệu về chữ mới.
Với hoạt động ngoài trời nên lựa chọn những trị chơi mang tính vận động nhằm tận
dụng khơng gian rộng và thống để rèn luyện và phát triển thể lực như trò chơi “Kéo co”;
“Bịt mắt bắt dê”; “Rồng rắn lên mây”...
Với hoạt động góc tơi lựa chọn những trò chơi nhẹ nhàng đòi hỏi tư duy của trẻ như
“Ô ăn quan”, “Kéo cưa lừa xẻ”, “Chơi chuyền”, “Rải ranh”...
Với hoạt động chung và hoạt động chiều chủ yếu diễn ra trong phịng, nhóm lớp nên
tổ chức các trò chơi tỉnh nhằm phát triển nhận thức cho trẻ như trị chơi “Ơ ăn quan”; “Tập
tầm vơng”, Chơi chuyền”, “Vấn đáp”, “Đếm sao”, “Đọc câu”...
Với hoạt động ngồi trời, hoạt động mọi lúc mọi nơi, tơi tận dụng các mơ hình ngồi
trời mà nhà trường đã xây dựng để tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi như “Đánh đu”, “Ném
cịn”, “Chồng nụ, chồng hoa”... từ đó trẻ được làm quen với những nét văn hóa dân gian và
tái hiện lại những trò chơi dân gian của quê hương.
2.2.3. Tổ chức các trò chơi phù hợp với tính chất của hoạt động:

5


Mỗi hoạt động của trẻ đều đạt được một mục đích nhất định, vì thế hoạt động nào
cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung được tổ chức nhằm cung cấp các
kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngồi trời lại giúp trẻ được hịa mình vào thiên nhiên, khám
phá các hiện tượng tự nhiên, phát triển thể chất; hay trong hoạt động góc trẻ lại được mở
rộng thêm về kinh nghiệm sống và kỹ năng chơi theo nhóm. Do đó, giáo viên cần chú ý lựa
chọn và tổ chức các trò chơi dân gian phù hợp với tính chất hoạt động từng chủ đề.
Với hoạt động ngồi trời: Tơi tận dụng khơng gian thống mát để tổ chức cho trẻ chơi
các trò chơi vận động nhằm rèn luyện phát triển thể lực như trò chơi “Rồng rắn lên mây”,
“Bịt mắt bắt dê”, “Nhảy dây”, “Nhảy lị cị”...

Với hoạt động góc: Tơi tổ chức những trị chơi theo nhóm nhỏ trong khơng gian hẹp
như trị chơi “Ô ăn quan”, “Chơi chuyền”, “Rải ranh”, “Kéo cưa lừa xẻ”...
Với hoạt động chung và hoạt động chiều: Tôi lựa chọn trò chơi tỉnh phát triển nhận
thức cho trẻ như trị chơi “Đọc câu”, “Đếm sao”, “Tập tầm vơng”...
Đặc biệt, khi tích hợp trị chơi dân gian trong hoạt động chung, giáo viên cần lựa chọn
trò chơi phù hợp với đặc điểm mơn học.
Ví dụ: Với lĩnh vực thể chất: Tơi lựa chọn các trị chơi vận động nhằm rèn luyện thân
thể khỏe mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh mẽ, nhanh tay,
nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp
cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng động.
Hoặc với trò chơi “Rồng rắn lên mây” khi trẻ hát xong khúc cuối “Xin khúc đuôi - Tha
hồ thầy đuổi”, lập tức trẻ làm “đuôi” (đứng sau cùng) phải chạy thật nhanh, nếu không sẽ bị
“thầy” tóm lấy, sau đó có thể bị thay người khác hoặc lại phải làm “thầy” để đi đuổi trẻ
khác.
Trị chơi “Trồng nụ, trồng hoa” có nhiều nấc chơi nho nhỏ, từ bàn một, bàn hai...đến
bàn mười từ một nụ, một hoa...đến tám hoa. Để chơi trò chơi này trẻ phải vượt qua dần các
nấc, hết nấc này mới đi tiếp nấc sau. Như vậy đòi hỏi trẻ phải có tính kiên trì, cẩn thận, khéo
léo mới đi được từ đầu đến cuối trò chơi.
Với trò chơi “Chi chi, chành chành” địi hỏi trẻ phải có phản ứng nhanh nhạy, linh
hoạt, phối hợp tốt giữa tay, mắt, lời nói, vì đến cuối bài “Ù à, ù ập” mà trẻ khơng rút tay ra
kịp thì ngón tay sẽ bị giữ lại, như thế là thua.
- Với lĩnh vực phát triển nhận thức khám phá khoa học hoặc làm quen với tốn hay
lĩnh vực phát triển ngơn ngữ làm quen với văn học, khi lựa chọn các trò chơi cần đáp ứng các
tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ
+ Phát triển ngơn ngữ
+ Rèn luyện trí nhớ, khả năng tư duy
+ Cung cấp kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng sử dụng đồ dùng đồ chơi...
Ví dụ: Lời đồng dao của trị “Chơi chuyền”:
“Con ruồi có cánh

Địn gánh có mấu
Châu chấu có chân...” đã giúp trẻ nhận biết được đặc trưng của con vật, đồ dùng
quen thuộc.

6


Những câu thơ ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự năng động của trí
tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược lại
Cơ giả đọc sai lời bài đồng dao: “Non cao đầy nước
Đáy biển đầy mây
Dưới đất lắm mây
Trên trời lắm cỏ
Người thì có mỏ
Chim thì có mồm...”
Trẻ sửa lại và đọc đúng bài đồng dao:
“Non cao đầy mây
Đáy biển đầy nước
Dưới đất lắm cỏ
Trên trời lắm mây
Người thì có mồm
Chim thì có mỏ...”
+ Trị chơi "Chuyền thẻ” là một trị chơi dân gian dạy trẻ làm tốn cộng hay trừ, đó là
bài tập đếm từ 1-10 của trẻ. Trẻ nhóm các nhóm theo trật tự cao dần lên và cộng lại trong
phạm vi 10: bắt đầu từ bàn một “cái mốt, cái mai, cái trai, cái hến...” sau đó là nhóm đơi
“Đơi tơi, đơi chị...”, nhóm ba “Ba lá đa, ba lá đề...”, và nhóm cao hơn “Tám quả trám, hai lên
chín...” Qua đó giúp trẻ đếm thành thạo trong phạm vi 10.
+ Trị chơi “Chong chóng”, “ Chơi sáo diều” giúp trẻ có thể hiểu được cách sử dụng
năng lượng thiên nhiên trong cuộc sống, hiểu được ý nghĩa của gió, tăng cường kỹ năng
sống về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

- Với lính vực phát triển thẩm mỹ (giáo dục âm nhạc): nên chọn các trò chơi có giai
điệu và lời hát như trị chơi “Tập tầm vơng”, “Hát chuyền sỏi”...
Khi lựa chọn trị chơi dân gian cho hoạt động chung cần lựa chọn phù hợp chủ đề, đề
tài bài dạy.
Ví dụ: Với chủ đề “Thế giới động vật” nên lựa chọn trò chơi như “Bịt mắt bắt dê”,
“Phụ đồng ếch”, “Xỉa cá mè”...
Với chủ đề “Thế giới thực vật” nên lựa chọn trò chơi như “Chồng nụ chồng hoa”, “Mít
mật mít gai”...
Với chủ đề “Tết và mùa xuân” nên lựa chọn trò chơi như “Đu quay”, “Ném còn”, “Múa
lân”, “Bịt mắt đánh trống..."
2.2.4. Động viên trẻ tham gia tích cực trong trị chơi:
Trị chơi dân gian đã được chú trọng và chiếm lĩnh một cách hiệu quả hoạt động học
tập, vui chơi của trẻ ở trường mầm non. Khi chơi trò chơi dân gian trẻ cảm thấy thoải mái, tự
tin, tự nhiên, khơng địi hỏi kỹ năng phức tạp, các hành động minh họa linh hoạt. Một ưu thế
của trị chơi dân gian chính là ở chỗ nó có thể dung nạp tất cả những ai muốn chơi, không
quy định số người chơi, càng đông càng tốt. Vì vậy tơi ln khuyến khích, động viên trẻ cùng
chơi bằng cách trao đổi, bàn bạc và thăm dị ý kiến trẻ trước, để tạo tính tích cực chủ động
của trẻ trong q trình chơi, làm cho trị chơi mang tính tập thể cao.

7


Ví dụ: Trị chơi “Bịt mắt bắt dê”, mỗi khi có một người vào thêm, vịng chỉ rộng ra một
chút nhưng trị chơi khơng thay đổi.
Hoặc trị chơi “Rồng rắn lên mây” thêm một người thì cái đi dài thêm và tất cả mọi
người đều được chơi, được chạy như nhau.
Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng như nhau, nếu trẻ nào ích kỷ, chơi khơng đúng
luật chơi, chen lấn các bạn sẽ bị tập thể phê phán, từ đó tinh thần tập thể của các trẻ được
nâng cao.
Trị chơi dân gian thường gắn với các bài đồng dao, vì vậy thơng qua các trị chơi dân

gian trẻ rèn luyện kỹ năng đọc, thể hiện cảm xúc và cũng đã rèn luyện cho những trẻ nhút
nhát hòa đồng hơn với các bạn trong lớp.
Để tổ chức lồng ghép trò chơi dân gian vào các hoạt động của trẻ phong phú tôi và
các giáo viên trong nhà trường đã sưu tầm được gần 100 bài đồng dao đi kèm với những trị
chơi dân gian và khuyến khích với các bậc phụ huynh cùng tham gia. Bên cạnh đó giáo viên
ln chủ động phối hợp với phụ huynh để tuyên truyền, cùng với phụ huynh tổ chức trò chơi
dân gian cho trẻ.
2.3. Kết quả đạt được.
Qua quá trình thực hiện với những biện pháp và cách làm trên, việc tổ chức các trò
chơi dân gian vào các hoạt động của trẻ ở lớp tôi đạt được những kết quả đáng phấn khởi, cụ
thể:
* Đối với trẻ:
- 100% trẻ rất yêu thích và hứng thú tham gia vào các trò chơi dân gian ở lớp. Trẻ
mạnh dạn tự tin hơn trong giao tiếp với mọi người, chơi hòa đồng, nhường nhịn các bạn
trong nhóm chơi.
- 100% trẻ được mở rộng kiến thức và có thêm rất nhiều hiểu biết về các trị chơi dân
gian, các phong tục truyền thống của dân tộc.
- Trẻ nhanh nhạy trong các tình huống, trẻ đã biết tự tổ chức những trò chơi dân gian
đơn giản với các bạn trong lớp.
Đặc biệt, thơng qua các trị chơi dân gian, nhận thức và thể lực của trẻ được nâng lên
rõ rệt. Trẻ nhanh nhẹn, tự tin hơn khi giao tiếp với mọi người xung quanh.
Trò chơi dân gian đã giúp trẻ trong lớp thêm gắn bó với nhau, nâng cao tinh thần đoàn kết
và ý thức tập thể của lớp.
Qua đánh giá trẻ cuối học kỳ 1 vừa qua, kết quả cho thấy:

Tiêu chí

TT

Thỉnh

Tỷ lê

Thường Tỷ lê

có

%

thoảng

%

xun

%

0

0

0

0

42/42

100

0

1/42

2,3

41/42

97,6

0

0

0

42/42

100

Ghi
chú

Trẻ hoạt động tích cực vào

1
1
2

Chưa Tỷ lê

trị chơi dân gian trong các
hoạt động
Kỹ năng chơi các trò chơi

2 dân gian
3 Hứng thú tham gia vào trò

0
0

8


3

chơi dân gian trong các
hoạt động
* Đối với giáo viên:
Có thêm nhiều kinh nghiệm trong việc sưu tầm, lựa chọn các trò chơi dân gian để tổ

chức cho trẻ phù hợp.
Giáo viên linh hoạt, sáng tạo hơn trong việc tổ chức trị chơi dân gian cho trẻ và có
thể lồng ghép các trị chơi đó vào hoạt động khác với nội dung phù hợp. Đồng thời tạo được
sự thân thiện, gần gũi với trẻ vừa là người hướng dẫn vừa là bạn chơi của trẻ.
Giáo viên đã trở nên năng động, tự tin, linh hoạt hơn khi tổ chức các hoạt động tập
thể.
* Đối với phụ huynh:
Phụ huynh rất phấn khởi và quan tâm hơn về việc tổ chức các trò chơi dân gian cho
trẻ trường cũng như ở nhà. Đồng thời tự nguyện đóng góp nguyên liệu, phế liệu để cô và
cháu cùng chuẩn bị đồ dùng cho các hoạt động.

* Bài học kinh nghiêm:
Qua gần một năm thực hiện đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức trò
chơi dân gian cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non” bản thân tôi rút ra một số bài học kinh
nghiệm sau:
- Làm tốt công tác tham mưu với Ban giám hiệu nhà truờng trong việc mua sắm các
trang thiết bị, các loại đồ dùng đồ chơi phục vụ việc dạy và học.
- Giáo viên không ngừng học tập, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, nắm chắc cách tổ
chức hướng dẫn, nắm luật chơi, cách chơi của từng trị chơi dân gian
- Tích cực chủ động tìm tòi, sưu tầm các trò chơi dân gian, nguyên vật liệu khác nhau
để xây dựng môi trường hoạt động và tổ chức các trò chơi dân gian.
- Cần nắm vững đặc điểm và khả năng nhận thức của trẻ để lựa chọn các trò chơi phù
hợp với lứa tuổi.
- Chuẩn bị đầy đủ các điều kiện, phương tiện để tổ chức cho trẻ chơi một cách có
hiệu quả.
- Tích cực lồng ghép việc tổ chức trò chơi dân gian vào các chuyên đề và vào các
hoạt động khác một cách có hiệu quả.
- Chú ý đến giáo dục từng cá nhân trẻ, ln động viên, khuyến khích trẻ.
- Thường xun phối hợp với phụ huynh và các tổ chức xã hội để giáo dục trẻ biết
trân trọng, giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và tham gia các trị chơi dân gian.
Giáo viên có làm được những điều trên thì mới nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi dân
gian ở trường Mầm non.
3. Phần kết luận:
3.1. Ý nghĩa của đề tài:
Trò chơi dân gian là một di sản văn hóa quý báu của dân tộc. Nó được kết tinh từ quá
trình lao động và sinh hoạt, trong đó tích hội tụ cả trí tuệ và niềm vui sống của bao thế hệ

9


người Việt xưa. Đặc biệt, đối với trẻ em, trò chơi dân gian với những chức năng đặc biệt của

nó đã mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu
giải trí, vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng.
Trò chơi dân gian là loại hình giáo dục rất có hiệu quả, vì nó vừa là phương tiện giải trí
lành mạnh, vui chơi sinh động, phù hợp với đặc điểm sinh lý, vừa là phương tiện giáo dục
nhẹ nhàng sâu sắc. Các trị chơi dân gian vừa dễ tiếp cận vừa khơng tốn kém mà lại mang
lại hiệu quả cao trong trường học, góp phần nâng cao nhận thức, tăng cường thể lực cho trẻ,
phát triển các giác quan, giúp trẻ trở thành người có ích trong tương lai, giúp trẻ hiểu biết
thêm về thế giới xung quanh đẹp hơn và rộng mở, tuổi thơ các em sẽ có những hành trang
quý báu mang tính cội nguồn dân tộc.
Từ kết quả của việc tổ chức các trò chơi dân gian trong các hoạt động ở lớp mẫu giáo
5-6 tuổi do Tôi trực tiếp giảng dạy trong năm học 2014 -2015 bước đầu có những hiệu quả
tích cực đối với trẻ và phụ huynh. Bản thân tơi nhận thấy vẫn cịn nhiều vấn đề cần tiếp tục
học hỏi, tìm kiếm giải pháp, đúc rút kinh nghiệm ở các đơn vị bạn, để làm thế nào tổ chức
các trò chơi dân gian vào các hoạt động của trẻ 5-6 tuổi nói riêng và trẻ mẫu giáo trong
trường nói chung được phát triển tồn diện, thỏa mãn nhu cầu vui chơi của trẻ, giữ gìn
những giá trị bản sắc văn hóa dân tộc. Vì thế, việc tổ chức các trị chơi dân gian có hiệu quả
thì chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ mầm non ngày một nâng cao, đạt được mục tiêu đề ra
không phụ lòng tin của các bậc phụ huynh và sự mong muốn của xã hội.
3.2. Kiến nghị, đề xuất:
* Đối với nhà trường:
- Làm tốt cơng tác xã hội hóa giáo dục, tham mưu với các cấp, ban ngành, đoàn thể,
các tổ chức và cá nhân để huy động có nguồn kinh phí mua sắm các loại đồ dùng, đồ chơi,
trang thiết bị phù hợp phục vụ các hoạt động trong nhóm, lớp trong việc đưa trị chơi dân
gian đến gần với trẻ hơn.
- Hàng năm bổ sung thêm tài liệu về trò chơi dân gian, cũng như việc sử dụng trò chơi
dân gian trong trường mầm non cho giáo viên. Điều này góp phần nâng cao nhận thức của
giáo viên về trò chơi dân gian.
- Tổ chức cho giáo viên đi tham quan trường bạn để học tập kinh nghiệm trong việc
trong việc tổ chức các trò chơi dân gian vào các hoạt động của trẻ.
- Tổ chức tập huấn cho giáo viên thường xuyên chuyên đề tổ chức các trò chơi dân

gian vào các hoạt động của trẻ.
* Đối với Phòng Giáo dục & Đào tạo:
- Tổ chức tập huấn chuyên đề, giới thiệu phổ biến các trò chơi dân gian cho giáo viên
để giáo viên có vốn hiểu biết về trò chơi dân gian. Tổ chức tham quan ngày hội trò chơi dân
gian ở các trường trong tỉnh.
* Đối với địa phương:
- Tạo điều kiện về nguồn kinh phí cho nhà trường tăng trưởng cơ sở vật chất, tu sửa
nâng cấp trường lớp tạo điều kiện cho trẻ hoạt động.
Từ thực tế lớp tôi phụ trách, với những khó khăn mà bản thân tơi gặp phả,i tơi đưa ra
một số biện pháp, những kiến nghị, đề xuất để tháo gỡ những vướng mắc trong việc nâng

10


cao chất lượng hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5-6 tuổi trong trường mầm
non. Mong rằng những biện pháp này sẽ được áp dụng một cách có hiệu quả khi được các
cấp, các đồng nghiệp góp ý, bổ sung thêm và tích cực đổi mới trong công tác vận dụng để
nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, đáp ứng với nhu cầu giáo dục trong giai đoạn
hiện nay./.

MỤC LỤC
1. PHẦN MỞ ĐẦU: .....................................................Trang 1
1.1. Lý do chọn đề tài:...................................................Trang 1
1.2. Phạm vi áp dụng của đề tài:.....................................Trang 2
2. PHẦN NỘI DUNG:....................................................Trang 2
2.1. Thực trạng:.............................................................Trang 2
a. Thuận lợi:...................................................................Trang 2
b. Khó khăn:...................................................................Trang 3
2.2. Các giải pháp:...........................................................Trang 4
2.2.1. Lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với độ tuổi và khả năng

nhận thức của trẻ:............................................................Trang 4
2.2.2. Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, lời đồng dao và địa điểm trước khi tổ chức cho trẻ
chơi: ........Trang 5
2.2.3. Tổ chức các trị chơi phù hợp với tính chất của hoạt động: .....Trang 6
2.2.4. Động viên trẻ tham gia tích cực trong trị chơi: ..........Trang 8
2.3. Kết quả đạt được:...................................................Trang 9
3. PHẦN KẾT LUẬN: ...................................................Trang 11
3.1. Ý nghĩa của đề tài:...... ..........................................Trang 11
3.2. Kiến nghị, đề xuất:................................................Trang 12

11


NHẬN XÉT, XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
TRƯỜNG MẦM NON HOA MAI

12