(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp rèn kĩ năng viết chữ đẹp cho học sinh lớp 1

1. PHẦNMỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn sáng kiến
Chữ viết là một trong những phát minh vĩ đại của loài người, là công cụ
đắc lực trong việc ghi lại và truyền bá kho tàng tri thức văn hóa của nhân loại.
Chữ viết ngoài việc dùng làm phương tiện giao lưu, học tập, nghiên cứu... nó
cịn thể hiện óc sáng tạo, tính thẩm mĩ của con người. Ngày nay mặc dù có nhiều
phương tiện in ấn hiện đại song chữ viết vẫn có vai trị vơ cùng quan trọng nhất
là đối với công tác giáo dục “ Nét chữ - Nết người”.
Vấn đề chữ viết được người xưa rất coi trọng. Cố thủ tướng Phạm Văn
Đồng đã nói "Chữ viết cũng là biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết
đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận,
tính kỷ luật, lịng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy cơ và bạn đọc bài
vở của mình". Vì vậy việc viết đúng và đẹp sẽ góp phần quan trọng vào việc rèn
luyện cho học sinh những phẩm chất đạo đức tốt như tính kiên trì, cẩn thận và óc
thẩm mỹ...
Viết là một trong bốn kĩ năng “nghe, nói, đọc, viết”của mơn Tiếng Việt có
tầm quan trọng đặc biệt ở tiểu học, nhất là đối với lớp 1. Việc đọc giúp học sinh
đọc thơng, hiểu văn bản cịn tập viết giúp các em viết thạo và củng cố thêm việc
đọc. Viết đúng mẫu, rõ ràng và nhanh, học sinh sẽ có điều kiện ghi chép bài học
của tất cả các môn học khác tốt hơn.
Qua các năm dạy học lớp 1 cũng như qua quan sát thực tế ở các lớp trong
trường tôi nhận thấy: các lớp đạt chỉ tiêu "vở sạch chữ đẹp" cịn chưa cao; một
bộ phận khơng nhỏ các em viết không đúng độ cao, thiếu nét, thừa nét, khoảng
cách giữa các chữ chưa đều,...
Vậy làm sao để các em có thể cải thiện dần chữ viết, viết đúng, viết đẹp
hơn nhất là học sinh lớp 1, lớp mà được xem là nền tảng, là cái móng của ngơi
nhà Tiểu học. Chính vì những lý do trên, tơi quyết định chọn đề tài “ Một số
biện pháp rèn kĩ năng viết chữ đẹp cho học sinh lớp 1 ” để nghiên cứu và thực
hiện.
1

1.2. Điểm mới của sáng kiến
Đã có rất nhiều đề tài của giáo viên trong việc rèn luyện chữ viết cho học
sinh lớp 1. Các đề tài đều đưa ra các biện pháp giúp học sinh viết đúng, viết đẹp.
Tuy nhiên, cá nhân tơi có những suy nghĩ và cách thức tiến hành cụ thể, tỉ mĩ,
chi tiết và sâu sát hơn đối với học sinh lớp 1- lứa tuổi chú trọng hình thành các
kĩ năng. Để thực hiện tốt việc học nói chung và kĩ năng viết nói riêng, cần đảm
bảo chú trọng các điều kiện dạy học cần thiết về cơ sở vật chất như phòng học,
ánh sáng, bàn ghế, bảng giáo viên và đồ dùng học tập của học sinh (bảng con,
phấn, chì, bút mực) phù hợp và tốt nhất có thể. Đây là một trong những giải
pháp quan trọng nhưng tôi thấy chưa được chú trọng nghiên cứu trong các đề tài
trước đây. Với việc nghiên cứu đề tài này tôi luôn xác định muốn viết đẹp thì
đầu tiên phải rèn cho học sinh có nề nếp và kĩ thuật viết đúng. Ngay từ đầu phải
hướng dẫn kĩ cho học sinh các kĩ năng cơ bản như cách cầm bút, cách đặt vở, tư
thế ngồi viết. Giáo viên phải giúp học sinh có được những hiểu biết về đường
kẻ, dòng kẻ, độ cao, điểm đặt bút, dừng bút. Muốn viết đúng, viết đẹp, học sinh
phải nắm được các nét cơ bản, viết chính xác vì chữ viết đều được ghép lại bằng
các nét cơ bản đó. Khi luyện viết cho học sinh, khác với các cách thơng thường,
đến bài nào dạy chữ đó, tơi thường chia nhóm có nét tương đồng để luyện như
nhóm chữ viết thường, nhóm chữ số, chữ hoa. Trong mỗi nhóm tơi lại chia ra
các nhóm nhỏ. Thời lượng các tiết học hạn chế, nên tôi thường tranh thủ giúp
học sinh luyện thêm vào các tiết ôn luyện hay truy bài 15 phút đầu giờ. Ngoài ra,
kĩ thuật viết liền mạch, cách viết đúng khoảng cách và cách ghi dấu thanh cũng
được tôi chú trọng trong tất cả các tiết học Tiếng Việt. Một yếu tố quan trọng
nữa mà tơi ít thấy được đề cập ở các đề tài khác, đó chính là chữ viết mẫu của
giáo viên. Trên thực tế, có nhiều giáo viên chữ viết mẫu chưa đẹp, chưa chuẩn
thì không thể làm mẫu để học sinh noi theo cho dù các biện pháp khác có tiến
hành tốt đi chăng nữa. Học sinh lớp 1 chủ yếu bắt chước, thế nên chữ cơ giáo
đẹp, chuẩn, rõ ràng, trình bày kha học, hợp lí thì các em sẽ hứng thú noi theo và
tiến bộ. Một điểm mới nữa trong việc thực hiện rèn chữ đẹp cho học sinh lớp 1

là tôi chú trọng hình thức phối hợp với phụ huynh tổ chức phong trào thi đua
2


viết chữ đẹp trong phạm vi toàn lớp. Đặc biệt, tơi tâm đắc với việc lập nhóm lớp
trên Facebook để các phụ huynh trong lớp tương tác với nhau, đưa bài viết, sản
phẩm của con em lên thi đua với các bạn khác, từ đó khuyến khích các em học
hỏi và có tinh thần vươn lên.
2. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Thực trạng
2.1.1. Thuận lợi
Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường, đó là nguồn động viên
để giáo viên phấn đấu tìm tịi, học hỏi nâng cao chất lượng trong quá trình giảng
dạy. Cơ sở vật chất được nhà trường trang bị đầy đủ phục vụ cho việc dạy học
như: Bộ chữ mẫu dạy Tập viết, những bảng chữ mẫu với nhiều kiểu chữ, cỡ chữ
cho học sinh quan sát. Nhà trường, ngành giáo dục quan tâm đến chất lượng chữ
viết của các em ngay từ lớp 1. Bên cạnh đó, đa số phụ huynh đều rất quan tâm
đến việc học tập của con em mình, đã chuẩn bị đầy đủ sách vở và đồ dùng học
tập cần thiết cho việc học của học sinh. Các em có tinh thần học tập, ham học,
ham làm và đặc biệt các em được sống trong môi trường giao tiếp là tiếng Việt.
Bản thân tơi có niềm đam mê cơng việc, ln tìm tịi khơng ngừng học hỏi để
nâng cao trình độ của bản thân. Chính vì những thuận lợi đó mà chất lượng học
tập nói chung cũng như chất lượng chữ viết của học sinh ngày càng được nâng
cao. Tuy nhiên, nhân tố quan trọng nhất quyết định đến chất lượng chữ viết của
học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 1 chính là phương pháp rèn chữ của giáo viên.
2.1.2. Khó khăn
Trên thực tế, qua quá trình giảng dạy của bản thân và dự giờ đồng nghiệp,
tơi nhận thấy:
a. Về phía giáo viên:
Nhìn chung các đồng chí ln nhận thức đúng đắn vai trị của việc rèn

luyện chữ viết, tích cực nghiên cứu nội dung chương trình, đổi mới phương
pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh. Vận dụng
linh hoạt các phương pháp vào bài dạy phù hợp với đăc trưng môn học, phù hợp
với từng đối tượng học sinh của lớp mình.
3


– Trong tiết dạy giáo viên đã quan tâm tới ĐDDH và sử dụng bộ chữ mẫu có
hiệu quả.
– Một số giáo viên chưa có biện pháp rèn chữ viết cụ thể, chưa giúp học sinh
nắm được các nét cơ bản, dòng kẻ…Bước quan sát, nhận xét mẫu chưa tỉ mỉ, chi
tiết ( do HS trả lời miệng còn lúng túng nên GV sợ mất thời gian).
– Cách viết mẫu ở bảng lớp của giáo viên chưa chính xác ( khoảng cách giữa các
con chữ, nét chữ chưa đều, các nét nối chưa đúng, chưa theo ý muốn)
– Việc động viên, khen ngợi cịn hạn chế.
– Trong q trình giảng dạy, đa số giáo viên sử dụng phương pháp đàm thoại và
thuyết trình. Số học sinh trong lớp đơng, thời gian có hạn nên giáo viên khơng
có điều kiện kèm cặp tỉ mỉ cho mọi đối tượng học sinh.
b. Về phía học sinh:
- Học sinh lớp 1 phần lớn là 6 tuổi. Ở độ tuổi này cơ và xương bàn tay của trẻ
đang ở độ phát triển nên cử động của các ngón tay cịn vụng về chóng mệt mỏi.
Các em cầm bút chặt, các cơ tay căng nên rất khó di chuyển. Nên dường như các
em viết bằng tồn thân như gồng mình, mím mơi... chứ khơng phải chỉ viết bằng
tay. Có em khơng biết cầm bút hoặc cầm bút khơng đúng, chưa xác định được
dịng kẻ, viết khơng đúng cỡ chữ và mẫu chữ.
- Sự chú ý và khả năng tập trung của các em còn chưa cao, các thao tác trí tuệ
của các em chưa hồn chỉnh, tư duy phát triển chưa đều. Do đó trong quá trình
dạy tập viết, phân tích chữ mẫu giáo viên phải phân tích ngắn gọn, rõ ràng và dễ
hiểu. Các em chuyển từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học là chính nên thời
gian đầu các em ít tập trung và sự chú ý không cao, phải viết nhiều các em mỏi

tay dẫn đến nản trí khi viết và đơi khi cịn nghịch bút.
- Trẻ tiếp thu hình ảnh của chữ viết qua mặt nhìn. Trong thời gian đầu, các em
khó nhận ra đúng hình dạng của mẫu chữ. Chỉ sau một số lần luyện tập, nhắc đi
nhắc lại tuỳ theo khả năng từng em thì các em mới chép lại đúng mẫu. Vì vậy
trong quá trình dạy tập viết tôi thường quan tâm đến tốc độ viết và số lượng bài
viết vừa sức với các em.
4


- Một số em chưa xác định được điểm đặt bút, điểm dừng bút khi viết chữ; chưa
xác định được khoảng cách viết giữa các con chữ và giữa các chữ.
- Các nét nối giữa các con chữ như: ch,

tr, nh, ph, ng, ngh, gh,

gi chưa được đẹp, dấu thanh viết chưa đúng vị trí...
- Học sinh ở đây chủ yếu là con nông dân nên một số em chưa được ba mẹ dành
nhiều thời gian cho việc học.
2.2. Biện pháp
Để đạt được kết quả tốt hơn trong quá trình dạy học và làm sao cho các
em hứng thú, yêu thích chữ viết, tạo cảm giác thoải mái khơng có sự gị bó trong
khi viết. Sau đây tơi xin trình bày một số biện pháp rèn kĩ năng viết chữ đẹp cho
học sinh lớp 1:
2.2.1. Chuẩn bị đủ điều kiện dạy học
Nhân tố khách quan không thể thiếu được khi dạy tập viết cho học sinh là sự
chuẩn bị về phòng học, bàn ghế, bảng lớp cùng với đồ dùng học tập của học
sinh.
a. Cơ sở vật chất
- Phòng học phải đúng quy định, có cửa sổ thống mát, đủ ánh sáng, có hệ thống
quạt và bóng điện phù hợp. Phải đảm bảo việc dạy và học trong những ngày hè

các em khơng bị nóng bức, chảy mồ hơi làm ướt vở; trong những ngày trời
mưa, mất điện các em có đủ ánh sáng để học tập và viết bài.
- Bảng lớp theo tôi là phương tiện thực sự rất cần thiết đối với việc rèn chữ.
Ngoài bộ chữ mẫu thì chữ viết của giáo viên trên bảng là phương tiện trực quan,
là bài mẫu cho học sinh học tập và noi theo. Bảng lớp đúng chuẩn và có những
đường kẻ ơ vng chuẩn sẽ giúp cho giáo viên trình bày bài viết trên bảng lớp
được đúng đẹp và dễ dàng, giúp học sinh dễ theo dõi nội dung bài viết và khơng
bị chói mắt.
- Trang bị cho học sinh những bộ bàn ghế phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp 1,
bàn ghế phải vừa tầm với học sinh vì ngồi quá cao thì đầu phải cúi gằm xuống
hay ngồi quá thấp thì đầu phải nhìn lên, điều này hồn tồn khơng tốt. Tạo điều
5


kiện thuận lợi cho học sinh ngồi học, ngồi viết một cách thoải mái, tốt nhất để
các em không bị các bệnh của học đường.
b. Đồ dùng học tập
- Bảng con: Cả lớp nên thống nhất một loại bảng con, tơi khuyến khích phụ
huynh mua cho các em loại bảng có kích thước 20 x 25cm, mặt bảng có kẻ ơ
vng rõ ràng, có chia thành các dịng kẻ nhỏ, chất liệu làm bằng gỗ ép như
bảng Ánh Dương hoặc Điểm 10 vừa dễ viết mà không bị sướt hay lóa mắt và dễ
lau chùi.
- Phấn viết: Khuyến khích các em dùng phấn trắng, mềm, viên phấn nhỏ cầm
vừa tầm tay. Đồng thời hướng dẫn cách trình bày bảng sao cho khi viết khơng
phải xố đi nhiều lần để đỡ mất thời gian và tránh được thao tác thừa khi viết
bảng.
- Bút viết
+ Giai đoạn viết bút chì: Chọn bút chì loại mềm để dễ viết và dễ tẩy xóa. Trong
những tuần đầu bút chì của các em nên được gọt cẩn thận, đầu bút không quá
nhọn dễ gãy hoặc dày quá viết nét sẽ bị to.

+ Giai đoạn viết bút mực: Hướng dẫn phụ huynh chọn mua các loại bút có nét
nhỏ, ít tắc mực khi viết.
2.2.2. Rèn các kĩ năng cơ bản
Giáo viên hướng dẫn kĩ từng động tác, từng kĩ năng:
- Tư thế ngồi viết: Một tư thế ngồi đúng chuẩn không chỉ giúp điều chỉnh về vóc
dáng, hình thành thói quen tập trung hơn mà cịn là một yếu tố quan trọng không
thể thiếu trong quá trình rèn chữ viết cho học sinh. Yêu cầu các em ngồi ngay
ngắn, lưng thẳng khơng tì ngực vào bàn, đầu hơi cúi và nghiêng sang trái, mắt
cách vở khoảng 25 đến 30cm. Tay trái giữ vở, tay phải cầm bút, chân chụm lại
để phía trước cho thoải mái.
- Cách để vở: Vở để hoàn toàn trên mặt bàn, để mở không gập đôi, hơi nghiêng
lên trên về bên phải khoảng 15 độ.

6


- Cầm bút: Cầm bút bằng 3 ngón tay, ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa của bàn
tay phải. Bút tiếp xúc ở 3 đầu ngón tay, tạo với mặt giấy một góc 45 độ, cần sự
phối hợp của cổ tay, cánh tay, khuỷu tay trong quá trình viết.
Đối với những tư thế tay cầm bút không đúng sẽ dẫn đến một số tật sau này rất
khó chữa chẳng hạn như: căng cứng, mỏi cơ gân bàn tay, viết nhanh mỏi, ra
nhiều mồ hôi tay, không thể viết lâu được.
Việc giúp học sinh ngồi viết đúng tư thế và cầm bút đúng sẽ giúp các em viết
đúng viết nhanh và ít mỏi tay.
2.2.3. Rèn thói quen giữ vở cẩn thận và trình bày vở
- Ngay từ đầu phải rèn cho các em thói quen giữ vở cẩn thận, có thể mới đầu các
em cịn vụng về thậm chí là làm rách vở do tẩy xóa hoặc vẽ bậy vào vở... nên
giáo viên cần hướng dẫn kĩ và chấp nhận một số sai sót cịn mắc phải. Sau một
thời gian được rèn luyện các em sẽ có thói quen tốt với việc giữ gìn sách vở. Vở
phải sạch, khơng bỏ vở, xé trang, ghi chép bài đầy đủ. Vở của học sinh nên chọn

cùng một loại giấy trắng, dày dặn... Nhắc nhở các em khơng tẩy xóa tùy tiện,
khơng làm quăn mép vở. Viết bài xong phải cất vở ngay ngắn, gọn gàng.
- Khi học sinh chuyển viết bút mực, giáo viên thường xuyên nhắc nhở để các em
nhớ và trình bày vở đúng, sạch, đẹp tránh dây mực ra vở.
2.2.4. Xác định vị trí các đường kẻ, điểm dừng bút, điểm đặt bút
- Qua thực tế dạy học cũng như kinh nghiệm của bản thân, tôi nhận thấy việc
cho học sinh nắm chắc và xác định đúng vị trí các đường kẻ là vô cùng quan
trọng.
- Nhiều em do không nắm được vị trí các đường kẻ ngang dẫn đến việc đặt bút
sai vị trí nên viết chữ sai độ cao hoặc chưa xác định đúng đường kẻ dọc nên độ
rộng chữ viết chưa đúng, nhất là cỡ chữ nhỡ các em hay viết các nét rộng 1 ô li
hoặc 2 ô li...
- Đây là bước khởi đầu để tạo điều kiện thuận lợi cho các em viết chữ đúng mẫu,
đẹp và nhanh. Cho nên giáo viên cần hướng dẫn kĩ phần này.
- Giáo viên kẻ bảng theo ô li trong vở như sau, giới thiệu quy ước đơn vị chữ và
các đường kẻ một cách chi tiết, chậm rãi cho học sinh nắm thật chắc:
7


ĐKN5
ĐKN4
ĐKN3
ĐKN2

ô li

ĐKN1

1

2

3

4 5

ĐK
dọc

+ Đường kẻ ngang (ĐKN):1,2,3,4,5
+ Đường kẻ dọc: 1,2,3,4,5
+ Ô giới hạn giữa hai đường kẻ ngang và hai đường kẻ dọc là 1 ô li hay 1 đơn vị
chữ
- Điểm đặt bút: Là vị trí bắt đầu khi viết một nét trong một chữ cái. Điểm đặt bút
có thể nằm trên đường kẻ ngang hoặc khơng nằm trên đường kẻ ngang.
- Điểm dừng bút: Là vị trí kết thúc của con chữ trong một chữ cái. Điểm dừng
bút có thể nằm trên đường kẻ ngang hoặc khơng nằm trên đường kẻ ngang.
Ví dụ: Khi hướng dẫn viết chữ ghi âm /d/ cỡ nhỡ, giáo viên nêu quy trình viết
như sau: Chữ ghi âm / d/ gồm 2 nét: nét cong kín và nét móc ngược.
Nét 1: Đặt bút dưới đường kẻ ngang 3, viết nét cong kín.
Nét 2: Từ điểm dừng bút nét 1, lia bút lên đường kẻ ngang 5 viết tiếp nét móc
ngược, dừng bút ngay đường kẻ ngang 2.
2.2.5. Dạy các nét cơ bản
- Để trong quá trình rèn chữ viết được thuận tiện, tạo điều kiện thuận lợi cho học
sinh viết chữ được đúng và đẹp theo mẫu, giáo viên cần quy định thống nhất với
học sinh cách gọi tên các nét cơ bản vì các nét này cấu tạo nên hệ thống các chữ
cái.
Ví dụ: Chữ
dưới), chữ

c (gồm 1 nét cong trái), chữ g (gồm 1 nét cong kín và 1 nét khuyết
t( gồm 1 nét xiên, 1 nét móc ngược và 1 nét ngang)...

8


- Sau đây là tên gọi các nét cơ bản mà tôi quy định chung cho lớp:

2.2.6. Rèn viết theo từng nhóm chữ
a. Luyện viết chữ thường

9


- Hệ thống chữ cái Tiếng Việt có cấu tạo từ các nét cơ bản cho nên một số chữ sẽ
có đặc điểm tương tự nhau về nét.
- Giáo viên có thể dựa vào đặc điểm trên để phân loại chữ viết thành các nhóm
chữ có cấu tạo gần giống nhau. Rèn viết đúng, viết đẹp nhóm này thì mới
chuyển sang rèn nhóm chữ khác, nhằm giúp học sinh rèn thật tỉ mỉ và chi tiết
từng nhóm chữ. Việc viết đúng, đẹp một chữ đại diện trong nhóm thì viết các
chữ cịn lại trong nhóm đó đối với các em trở nên dễ dàng hơn.
- Tôi thường thực hiện việc này vào những giờ tăng tiết buổi chiều để có thể
đảm bảo thời gian và hiệu quả.
- Tôi thường phân chia các nhóm chữ viết thường như sau :
+ Nhóm 1: Gồm các chữ: o,

ô, ơ, a, ă, â, d, đ, q, c, e, ê, x

• Nhóm này có cấu tạo cơ bản chung là nét cong.
• Lỗi hay mắc phải: Ở nhóm này, các em hay viết sai chữ o như quá rộng (2 ô li) hoặc

quá hẹp (1 ơ li), chữ o méo mó; chữ e, ê thì lưng hơi thẳng tạo cảm giác như đó là chữ
l thu nhỏ

• Biện pháp khắc phục: Giáo viên cần tập trung rèn cho học sinh viết đúng chữ o
để làm cơ sở viết đúng các chữ khác trong nhóm.
+ Nhóm 2: Gồm các chữ: l,

b, h, k, y, g

• Cấu tạo chung của nhóm chữ này là nét khuyết

• Lỗi hay mắc phải: Các em thường viết sai điểm giao nhau của nét và chữ viết
cịn cong vẹo.
• Biện pháp khắc phục: Trước hết, giáo viên cần rèn cho học sinh viết nét thẳng
thật đúng, thật ngay ngắn ở ngay các bài nét chữ cơ bản khi nào thành thạo thì
mới tiến hành viết nét khuyết. Tiếp theo cho học sinh xác định rõ ràng điểm giao
nhau của nét khuyết bằng 1 dấu chấm nhỏ (ngay đường kẻ ngang 3), rồi rèn cho
học sinh thói quen ln đưa bút từ điểm bắt đầu qua đúng chấm sau đó mới đưa
bút lên để viết tiếp nét khuyết trên; tương tự đối với nét khuyết dưới giáo viên
cũng hướng dẫn cho các em khi viết phải đi qua điểm giao nhau ( ngay đường kẻ
ngang 1) thì mới viết đúng nhằm đạt mục tiêu viết được nhóm chữ số 2 này thật
thẳng và thật ngay ngắn mà không bị cong vẹo.
10


+ Nhóm 3: Gồm các chữ là i,

u, ư, t, m, n, v, p

• Nhóm chữ này có cấu tạo chung là nét móc

• Lỗi hay mắc phải: Nét móc thường bị đổ nghiêng, khi hất lên thường bị choãi
chân ra nhất là các chữ có nét móc 2 đầu

m, n, p.

• Biện pháp khắc phục: Trọng tâm rèn luyện là các nét móc: nét móc xi, nét
móc hai đầu sao cho thật đúng, thật ngay ngắn trước khi ghép các nét tạo thành
chữ.
+ Nhóm 4: Gồm chữ

ǟ, s

• Nhóm chữ này có cấu tạo chung là nét xoắn
• Lỗi hay mắc phải: Nét xoắn thường nằm dưới đường kẻ ngang 3 làm cho chữ
viết chưa đúng độ cao.
• Biện pháp khắc phục: Lưu ý các em từ điểm đặt bút đưa nét xiên lên ngay
đường kẻ ngang 3 rồi mới tạo nét xoắn.
b. Luyện viết chữ số
Các chữ số cũng có cấu tạo nét tương đồng với nhau nên để học sinh viết đẹp,
đúng giáo viên cũng nên chia nhóm để luyện.
+ Chữ số nhóm 1: là các chữ số bao gồm các nét thẳng như 1, 4, 7
+ Chữ số nhóm 2: 2, 3, 5 là các chữ số kết hợp giữa nét thẳng và nét cong
+ Chữ số nhóm 3: là các chữ số gồm các nét cong như 0, 6, 8, 9
c. Luyện viết chữ hoa
Để viết đẹp chữ cái viết hoa, ngoài việc chúng ta cần nắm được quy trình viết
từng chữ cái thì chúng ta có thể chia bảng chữ cái viết hoa thành các nhóm chữ
có nét đồng dạng để luyện viết, chẳng hạn như sau:
+ Nhóm 1: A,

Ă, Â, N, M

+ Nhóm 2: P,

R, B, D, Đ

+ Nhóm 3: C,

G, S, L, E, Ê, T

+ Nhóm 4: I,

K, V, H

+ Nhóm 5: O,

Ô, Ơ, Q
11


+ Nhóm 6: U,

Ư, Y, X

2.2.7. Rèn một số kĩ thuật viết chữ
a. Kĩ thuật viết liền mạch
- Đây là một trong những kĩ thuật viết cực kì quan trọng không thể thiếu trong
việc rèn viết chữ đẹp cho học sinh.
- Trong một chữ các con chữ được nối liền với nhau theo một trật tự nhất định
gọi là nối liền mạch.

- Khi nối các con chữ với nhau sẽ gặp các trường hợp sau:
+ Nối thuận lợi: Điểm dừng bút của con chữ trước trùng với điểm đặt bút của
con chữ sau. Khi viết ta viết liền mạch các con chữ với nhau.
Ví dụ:

it, ui, ni, an...Trong chữ it điểm dừng bút của con chữ i trùng

với điểm đặt bút của con chữ t.
+ Nối không thuận lợi: Điểm dừng bút của con chữ trước không trùng với điểm
đặt bút của con chữ sau. Do đó khi viết cần tạo ra nét nối để đảm bảo sự liền
mạch.
Ví dụ:
* Nối từ nét cong sang nét móc, nét xiên: Ψ, Ϊ, Σ, Ρ,...Hướng dẫn các em từ
điểm dừng bút con chữ o lia bút sang bên phải tạo nét xoắn, kéo dài nét xoắn nối
vào nét móc của chữ n, m... hoặc nét xiên của chữ i, t...
* Nối từ nét cong sang nét cong: Ξ, Ο,...Tương tự như nối o với n, ta tạo thêm
nét xoắn của chữ o, kéo dài nét xoắn sang phải rồi lia bút đến điểm đặt bút của
chữ a, c... để viết tiếp.
b. Viết đúng khoảng cách
Qua các giờ tập viết giáo viên giúp học sinh nhận thấy rằng:
Khoảng cách giữa hai chữ là một thân con chữ o.
Ví dụ: Khi hướng dẫn viết từ: rầm rập ( bài Vần: /âm/, /âp/, Tiếng Việt Công
nghệ Giáo dục) GV nêu câu hỏi:
+ Khoảng cách giữa chữ rầm và rập là bao nhiêu?

12


Thơng thường thì nếu điểm dừng bút của chữ (cỡ chữ nhỡ) đứng trước đúng
đường kẻ dọc thì điểm đặt bút chữ sau sẽ ở giữa ô bên và ngược lại ví dụ như:

rầm rập, màu nâu,... ngoại trừ một số trường hợp chữ sau bắt đầu là con chữ có
nét cong như: da dẻ, chả cá,...
Điểm dừng bút chữ 1: giữa ô

Điểm dừng bút chữ 1: ngay đường kẻ

ǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮ
ǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮ
Điểm đặt bút chữ 2: ngay đường kẻ
ǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮǮ

ǟầm ǟập

màu nâu
Điểm đặt bút chữ 2: giữa ô

c. Cách ghi dấu thanh
- Hướng dẫn cách ghi dấu thanh: Khi viết dấu các chữ có dấu thanh quy trình
viết liền mạch bằng cách lia bút theo chiều từ trái qua phải, từ trên xuống dưới,
đánh dấu nguyên âm trước, đánh dấu thanh sau.
- Các dấu huyền, sắc, hỏi, ngã đặt phía trên con chữ, dấu nặng đặt phía dưới con
chữ. Viết vừa phải các dấu thanh không viết dài quá, to quá hoặc nhỏ quá.
Ví dụ: Bài Vần: /uê/
Khi hướng dẫn viết từ: trí tuệ, giáo viên nêu câu hỏi:
Nhận xét vị trí thanh nặng (.) và thanh sắc ( ) trong các chữ trí tuệ? (thanh sắc
viết trên con chữ i, thanh nặng viết dưới con chữ ê).
2.2.8. Giáo viên viết mẫu
Người giáo viên phải coi trọng việc trình bày trên bảng là trang viết mẫu.
Vì chữ viết của giáo viên là những “khuôn vàng thước ngọc” cho các em học
sinh noi theo.

- Việc viết mẫu của giáo viên luôn được xem là phương tiện trực quan quan
trọng để dạy học sinh viết đúng, đẹp, cũng như giúp học sinh nắm bắt được quy
trình viết từng nét của từng chữ cái.
- Giáo viên phải viết chậm, đúng theo quy tắc viết chữ, nhằm tạo điều kiện để
học sinh nhìn thấy tay của giáo viên viết từng nét chữ. Đồng thời vừa giảng giải,
vừa phân tích cho học sinh như: phải đưa bút như thế nào cho chuẩn xác, thứ tự
các nét viết ra sao…
13


- Bên cạnh đó, việc trình bày bảng cũng là một yếu tố mà giáo viên cần quan
tâm vì đó là con đường ngắn nhất, là tấm gương giúp học sinh noi theo những gì
giáo viên hướng dẫn. Tóm lại, mỗi giáo viên vì học sinh của mình mà phấn đấu
khổ công rèn luyện viết đúng, viết đẹp, viết rõ ràng và ngay ngắn đồng thời đó
chính là tiêu chí mà mọi giáo viên đều phải đặt ra và thực hiện bằng được trong
từng giờ học, trong từng cách trình bày bảng sao cho khoa học và thật đẹp mắt.
2.2.9. Hướng dẫn học sinh luyện viết
- Luyện viết trên bảng con, bảng lớp
+ Giáo viên cho một, hai em luyện viết trên bảng lớp, cịn cả lớp thì viết bảng
con chữ cái và cụm từ mà giáo viên yêu cầu hoặc giáo viên cũng có thể chọn
cho học sinh viết những chữ khó viết mà học sinh hay viết sai.
+ Giáo viên chữa lỗi sai bằng cách viết lại chữ đúng ngay bên cạnh chữ viết của
học sinh, tránh viết đè lên chữ viết sai của học sinh, vì như thế học sinh sẽ rất
khó nhận ra chỗ sai của mình để chữa lại cho đúng.
- Luyện viết bài vào vở
+ Giáo viên cần đặt ra yêu cầu học sinh viết những chữ gì? Câu gì? Cỡ chữ như
thế nào? Viết mấy dòng?
+ Trước khi cho học sinh viết bài, giáo viên cũng nên hướng dẫn lại tư thế ngồi
viết, cách cầm bút đúng. Đồng thời, nhắc nhở học sinh trước khi viết: đặt bút
ngay điểm bắt đầu viết, viết chữ đúng nét, đúng độ cao của các nét, các chữ,

khoảng cách giữa các chữ, các cụm từ.
+ Học sinh thực hành viết bài vào vở. Giáo viên tiến hành theo dõi, uốn nắn cho
một số em có chữ viết còn xấu. Mặt khác, đối với các em còn chậm giáo viên
cũng có thể cầm tay hướng dẫn cho học sinh viết 1 đến 2 chữ đầu tiên để các em
quen dần.
Cũng như các tiết học khác, giáo viên nên linh động sử dụng nhiều phương pháp
dạy học hơn nữa như sử dụng hình ảnh trực quan, phương pháp trị chơi...và
nhận xét, tuyên dương, sửa sai cho học sinh để khuyến khích động viên học sinh
kịp thời.
2.2.10. Giáo viên phối hợp với phụ huynh và tổ chức phong trào thi đua
14


- Học sinh tiểu học có một đặc điểm là nhanh nhớ nhưng cũng chóng qn, vì
vậy việc rèn luyện viết chữ đúng, đẹp cần được làm thường xuyên, liên tục nên
luyện thêm tại nhà cũng là một phương án hợp lí. Chính vì vậy, giáo viên cần
trao đổi với phụ huynh về cách thức thực hiện sao cho đúng cách nhất để giúp
các em ngày càng hoàn thiện chữ viết hơn. Tơi đã tạo một nhóm trị chuyện trên
Facebook dành cho tất cả phụ huynh học sinh trong lớp cùng tham gia, trao đổi
thông tin và tương tác học tập giữa các em. Em nào viết đẹp, giữ vở sạch, tơi
đưa hình ảnh lên để phụ huynh xem, từ đó khuyến khích các phụ huynh và học
sinh khác có sự cố gắng thi đua giữ vở sạch, viết chữ đẹp.
- Ngồi ra, giáo viên cũng có thể bồi dưỡng lòng say mê và quyết tâm rèn chữ
viết cho học sinh thông qua những phong trào thi đua theo tuần và kết hợp với
động viên tuyên dương khen thưởng những học sinh có tiến độ về chữ viết, học
sinh viết đẹp giữ vở sạch...
2.3. Kết quả mà sáng kiến kinh nghiệm mang lại
- “Một số biện pháp rèn kĩ năng viết chữ đẹp cho học sinh lớp 1” là đề tài mà tôi
đã ấp ủ bấy lâu nay mới thực hiện được. Mặc dù năm nay mới thực hiện đề tài,
song các năm vừa qua tôi đã mạnh dạn áp dụng thử và đã mang lại kết quả ngoài

mong đợi của bản thân. Tôi sẽ chia sẻ, vận dụng các biện pháp này trong luyện
viết chữ cho các em học sinh vào năm học này và các năm tiếp theo.
- Sau khi thực hiện các biện pháp trên chất lượng chữ viết trong lớp tôi được
nâng lên đáng kể. Học sinh có chữ viết cịn chưa đúng mẫu và năng lực tiếp thu
cịn hạn chế có thể vận dụng một vài biện pháp để hoàn thiện chữ viết hơn, viết
chữ ngay ngắn, đúng hơn cịn học sinh có năng lực tốt có thể vận dụng tốt để
viết chữ chuẩn, đều, đẹp và thậm chí một số em có thể viết được nét thanh nét
đậm.
- Học sinh đã có được ý thức, niềm say mê và yêu thích chữ viết hơn.
- Tôi cũng đã vận dụng các biện pháp nêu trên khi luyện viết chữ đẹp cho học
sinh lớp mình để tham gia giao lưu viết chữ đẹp trong Ngày hội học sinh Tiểu
học cấp trường trong những năm vừa qua đã đạt nhiều giải cao. Cụ thể: Năm học
2016 – 2017, em Lê Trần Phương Anh đạt giải nhất Khối 1 cấp trường. Năm học
15


2018 - 2019 vừa qua, lớp tơi chủ nhiệm có em Hồ Triệu Vy đạt giải nhất Khối 1
cấp trường và em Mai Phương Vy đạt giải nhì Khối 1 cấp trường.
3. PHẦN KẾT LUẬN
3.1. Ý nghĩa, phạm vi áp dụng của sáng kiến
3.1.1. Ý nghĩa của sáng kiến
Như vậy, dạy rèn kĩ năng viết chữ đẹp cho học sinh lớp 1 là một việc làm
quan trọng và là yêu cầu cấp thiết trong giảng dạy nói chung và dạy học mơn
Tiếng Việt nói riêng. Việc rèn chữ đẹp cho học sinh lớp 1 là góp phần quan trọng
trong việc dạy học môn Tiếng Việt 1 – CGD và các môn học khác.. Đề tài “Một
số biện pháp rèn kĩ năng viết chữ đẹp cho học sinh lớp 1” đã chỉ ra được thực
trạng về việc rèn chữ đẹp cho học sinh lớp 1 và đưa ra các biện pháp nhằm nâng
cao chất lượng chữ viết, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Việt .
Đề tài này giúp cho người đọc nói chung và những người trực tiếp giảng dạy lớp
1 hiểu rõ hơn về tầm quan trọng và cần thiết của việc rèn chữ cho học sinh. Qua

đây, tôi đã đưa ra các giải pháp để họ có thể tham khảo và vận dụng vào thực
tiễn giảng dạy của mình nhằm nâng cao hiệu quả trong công việc “luyện nét
chữ, rèn nết người” cho học sinh, góp phần thực hiện tốt mục tiêu giáo dục.
3.1.2. Phạm vi áp dụng của sáng kiến
Sáng kiến này được áp dụng trong việc rèn kĩ năng viết chữ đẹp cho học
sinh lớp 1B - Trường Tiểu học Văn Thủy của bản thân tơi và có thể được nhân
rộng ở các lớp trong trường.
3.2 . Kiến nghị, đề xuất
Việc rèn chữ viết cho học sinh là một việc làm hết sức quan trọng , để
nâng cao hơn nữa chất lượng rèn chữ cho học sinh lớp 1 tơi có một số kiến nghị
sau:
a. Đối với giáo viên:
- Phải viết chữ mẫu đúng quy trình, đúng quy định của ngành.
- Giáo viên nên hướng dẫn học sinh và thực hiện mẫu theo phương pháp trực
quan để các em có hướng quan sát, theo dõi và viết lại để hoàn thành các bài tập
16


viết. Nhất thiết chữ mẫu phải được viết trên dòng kẻ li và được viết rõ ràng trên
bảng lớn để học sinh quan sát.
- Cần phải rèn đọc chuẩn, rèn chữ viết của mình, thường xuyên tự học hỏi, rèn
luyện mình để thực sự là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
- Tích cực học hỏi đồng nghiệp cũng như đọc các tài liệu nhằm phục vụ cho việc
rèn chữ..
- Điều quan trọng hơn nữa là người giáo viên phải kiên trì, vượt khó, tìm tịi,
sáng tạo và có bản lĩnh, có tinh thần trách nhiệm cao, say mê với cơng việc, tận
tụy với học sinh.
- Trong q trình dạy học giáo viên phải biết phát huy tính tích cực chủ động
sáng tạo của học sinh. Đồng thời giáo viên cần phải có các phương pháp, biện
pháp dạy học linh hoạt sáng tạo theo hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh,

đa dạng hóa cách thức truyền đạt trong mỗi tiết dạy. Có các hình thức khuyến
khích , động viên kịp thời sự tiến bộ của học sinh để học sinh phấn khởi học tập.
- Tạo mối liên hệ giữa gia đình và giáo vên thường xuyên để cùng có biện pháp
giáo dục học sinh.
Hiện nay, trên thế giới nói chung và đất nước Việt Nam nói riêng đang
tích cực đẩy lùi dịch Covid 19. Tất cả mọi người dân Việt Nam đang thực hiện
lời kêu gọi của Chính phủ và Nhà nước là cách li tồn xã hội.Theo đó, dưới sự
chỉ đạo hướng dẫn của các cấp lãnh đạo ngành Giáo dục cũng như sự hướng
dẫn, chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, tôi cùng tất cả các giáo viên đang
tìm mọi biện pháp hỗ trợ, giúp đỡ các em học tập tại nhà trong thời gian nghỉ
dịch để các em có thể củng cố kiến thức như: in bài luyện viết cho học sinh; lập
nhóm trị chuyện trên Facebook để trao đổi thơng tin và cùng học tập, liên lạc
với phụ huynh qua facebook, zalo, điện thoại để nhắc nhở các em học bài,viết
bài và sửa lỗi kịp thời cho các em..
b. Đối với học sinh
- Có ý thức tự giác, tích cực trong học tập. Biết lắng nghe nhận xét của cô, của
bạn để tự sửa chữa, khắc phục nhược điểm của mình. Mạnh dạn góp ý, sửa sai
giúp đỡ bạn trong học tập cũng như trong rèn chữ.
17


c. Đối với nhà trường và các cấp quản lí
- Bàn ghế phải phù hợp với học sinh theo từng lứa tuổi.
- Phòng học đủ ánh sáng cho học sinh viết bài trong những ngày mùa đông rét,
trời tối.
- Cần tổ chức các cuộc thi trong các buổi ngoại khóa dưới những hình thức khác
nhau để rèn cho học sinh các kĩ năng: nghe- đọc- nói- viết..
- Vấn đề viết đúng, viết đẹp Phòng Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo tới các
trường nhưng để giáo viên và học sinh thực hiện tốt, theo tơi Phịng Giáo dục
nên có biện pháp cụ thể về rèn chữ như cho tập huấn các giáo viên cốt cán ở các

trường.
d. Đối với phụ huynh học sinh
- Kết hợp với nhà trường cụ thể là giáo viên chủ nhiệm để rèn kĩ năng viết cũng
như các kĩ năng khác cho con em mình.
- Bản thân phụ huynh cũng cần phải tự rèn cách đọc, cách nói chuẩn, cách viết
chuẩn.
Trên đây là phần trình bày những kinh nghiệm trong quá trình sử dụng các
biện pháp áp dụng trong luyện viết chữ đẹp cho học sinh lớp 1. Phần trình bày
chắc chắn khơng tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự giúp đỡ và góp ý
từ phía lãnh đạo và cấp trên để việc rèn chữ viết cho học sinh đạt hiệu quả cao
hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

18