Giao an sinh 12cb Nguyen Tinh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.44 MB, 123 trang )

(1)Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/…. PhÇn 5: di truyÒn häc. Chương I : CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ Tiết 1 : GEN, MÃ DI TRUYỀN VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI CỦA ADN I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải 1.Kiến thức. - Phát biểu được khái niệm gen, mã di truyền. - Nêu được đặc điểm của mã di truyền. - Trình bày được cấu trúc của gen. Phân biệt được gen phân mảnh và không phân mảnh. - Trình bày được nguyên tắc và cơ chế tổng hợp ADN, ý nghĩa của quá trình nhân đôi ADN. - Phân biệt được quá trình nhân đôi của ADN ở sinh vật nhân sơ và sinh vật nhân thật 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, so sánh,… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, bảo vệ sự đa dạng nguồn gen,.. II. TIỀN TRÌNH BÀI DẠY. 1. Ổn định lớp: Giáo viên kiểm tra sĩ số. 2. Kiểm tra bài cũ : Giáo viên giới thiệu khái quát chương trình sinh học 12 – cơ bản. 3. Bài mới. Hoạt động của GV & HS Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm và cấu trúc của gen GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời câu hỏi : - gen là gì ? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi. GV. Bổ sung và kết luận. GV. Yêu cầu học sinh quan sát H1.1 và đọc SGK trả lời câu hỏi : - Cấu trúc của gen cấu trúc ? - Phân biệt gen phân mảnh và gen không phân mảnh ? HS. Quan sát H1.1, đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Chỉnh lí và kết luận.. Hoạt động 2: Tìm hiểu về mã di truyền. DIỄN GIẢI I/. KHÁI NIỆM VẢ CẤU TRÚC CỦA GEN. 1. Khái niệm gen. Gen là một đoạn của axit nuclêic mang thông tin mã hoá cho một sản phẩm xác định. 2. Cấu trúc của chung của gen cấu trúc: Gồm 3 vùng : - Vùng điều hoà: Nằm ở đầu 3’ của mạch mã gốc, mang tín hiệu khởi động. - Vùng mã hoá: mang thông tin ã hó các aa * SV nhân sơ: Gen k0 phân mảnh * SV nhân thực: Gen phân mảnh: có những vùng mã hóa aa (exon) xen kẽ những vùng k0 mã hóa aa (intron) - Vùng kết thúc: nằm ở đầu 5’ mạch mã gốc , mang thông tin kết thúc phiên mã II/. MÃ DI TRUYỀN. GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời câu hỏi : -Tại sao mã di truyền là mã bộ ba ? - Mã di truyền là mã bộ ba, được đọc từ một.

(2) HS. (……) điểm xác định và liên tục từng bộ ba. GV. Bổ sung. Giới thiệu bảng mã di - Mã di truyền có tính đặc hiệu, thoái hoá, phổ truyền biến. - Đặc điểm của mã di truyền ? - Trong 64 bộ ba, có 3 bộ ba không mã hoá HS. (……) axit amin(UAA, UGA, UGA). Bộ ba AUG là GV. Kết luận. Giải thích các đặc điểm mã mở đầu và mã hoá axit amin mêtiônin. Hoạt động 3: Tìm hiểu về quá trình nhân đôi ADN. III/. QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI CỦA ADN.. 1. Nguyên tắc. Quá trình nhân đôi ADN tuân theo nguyên GV. Giới thiệu nguyên tắc nhân đôi của tắc bổ sung và bán bảo toàn. ADN. GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời câu hỏi : -Thời điểm nhân đôi của ADN ? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi. GV. Kết luận. GV. Yêu cầu học sinh quan sát H1.2 và trả lời câu hỏi : - Các enzim và các thành phần tham gia quá trình nhân đôi ADN? HS. Quan sát H1.2 và trả lời câu hởi của giáo viên. GV. Bổ sung và kết luận.. 2. Thời điểm Diễn ra ngay trước khi tế bào bắt đầu bước vào giai đoạn phân chia tế bào. 3. Thành phần - ADN làm khuôn, - Các nuclêôtit tự do của môi trường nội bào - Các enzim : ADN pôlimeraza, ARN pôlimeraza, ligaza,… - ATP. GV. Tiếp tục yêu cầu học sinh quan sát 4. Diễn biến quá trình H1.2, đọc thông tin và trả lời câu hỏi : - Trình bày các bước tổng hợp ADN ? - Vai trò của nguyên tắc bổ sung trong Bước 1: Tháo xoắn, tách mạch quá trình tổng hợp ADN ? Bước 2: Tổng hợp các mạch AND mới HS. Quan sát H1.2, đọc SGK thu thập Bước 3: kết thúc thông tin và trả lời câu hỏi của giáo viên. HS. Nhận xét GV. Bổ sung và kết luận. 4. củng cố - Gen là gì ? Đặc điểm của mã di truyền ? - Vai trò của nguyên tắc bổ sung trong quá trình nhân đôi của ADN ? 5. Dặn dò - Đọc bài 2 và trả lời câu hỏi : + Phiên mã là gì ? Dịch mã là gì ? + Vai trò của nguyên tắc bổ sung trong quá trình phiên mã và dịch mã ?  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm: Lớp A8 chỉ cần đạt mục tiêu: . - Nêu được khái niệm gen, mã di truyền, đặc điểm của mã di truyền. - Trình bày được cấu trúc của gen. Phân biệt được gen phân mảnh và không phân mảnh. - Nêu được nguyên tắc và kết quả nhân đôi ADN..

(3) Duyệt của tổ trưởng CM Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/…. Duyệt của BGH. Tiết 2 : PHIÊN MÃ VÀ DỊCH MÃ I.MỤC TIÊU.Qua bài này học sinh phải : 1. Kiến thức. - Trình bày được cơ chế phiên mã( tổng hợp mARN). - Nêu được sự khác nhau giữa quá trình phiên mã ở sinh vật nhân sơ và sinh vật nhân thực. - Nêu được mối liên hệ ADN – mARN – Prôtein – Tính trạng qua quá trình dịch mã. 2. Kỹ năng. Rèn luyện kĩ năng quan sát, tổng hợp và phân tích,… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn. II. TIỀN TRÌNH BÀI DẠY. 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ .- Nêu quá trình nhân đôi ADN ? Vai trò của nguyên tắc bổ sung trong quá trình nhân đôi ADN ?. 3. Bài mới: Hoạt động của GV & HS. Hoạt động 1: Tìm hiểu quá trình phiên mã. DIỄN GIẢI. I. PHIÊN MÃ. 1. Khái niệm. GV. Yêu cầu học sinh đọc thông tin SGK và Là quá trình tổng hợp ARN dựa trên mạch trả lời câu hỏi : khuôn ADN. - Quá trình phiên mã là gì ? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Chỉnh lí và kết luận. 2. Cấu trúc và chức năng các loại ARN. GV. - mARN (ARN thông tin) : - ARN có mấy loại ? Chức năng của * Dùng làm khuôn cho qua trình dịch mã. từng loại ? * Gồm một mạch đơn. Đầu 5’ có bộ ba mở HS. (……) đầu, đầu 3’ có bộ ba kết thúc. GV. Kết luận. - tARN( ARN vận chuyển) : * Mang axit amin đến ribôxôm để tổng hợp protein. - rARN ( ARN ribôxôm) : Kết hợp với protein tạo nên ribôxôm. 3. Diễn biến của cơ chế phiên mã. a. Ở sinh vật nhân sơ. GV. Yêu cầu học sinh quan sát H2.1 và trả * Khởi đầu lời câu hỏi : - Enzim ARN – Polimeraza tiếp xúc với gen - Enzim nào tham gia quá trình phiên mã ? ở đầu 3’, tại bộ ba mở đầu. - Phiên mã bắt đầu ở vị trí nào trên gen ? - Hai mạch của gen tách nhau. HS. (……) GV. Chỉnh lí và kết luận. GV. Yêu cầu học sinh quan sát H2.1 và trả * Kéo dài lời các câu hỏi sau : - Enzim ARN – Polimeraza trượt dọc gen - Chiều của mạch khuôn tổng hợp mARN ? theo chiều 5’ – 3’..

(4) - Chiều tổng hợp và nguyên tắc tổng hợp mARN ? - Hiện tượng xảy ra khi kết thúc phiên mã ? HS. Quan sát H2.1 thu thập thông tin, trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Chỉnh lí và nhấn mạnh vai trò của nguyên tắc bổ sung trong phiên mã. Kết luận.. - Các ribônuclêotit liên kết với các nuclêotit của gen theo nguyên tắc bổ sung để hình thành chuỗi pôliribônulêôtit. * Kết thúc - Khi enzim ARN – Polimeraza trượt đến bộ ba kết thúc thì quá trình phiên mã chấm dứt. - enzim và mARN tách ra khỏi gen. * Quá trình tổng hợp tARN và rARN theo cơ chế tương tự. Chuỗi pôliribônuclêôtit hình GV. Giới thiệu quá trình tổng hợp rARN và thành xong sẽ biến đổi cấu hình tạo thành tARN. tARN hoặc rARN với cấu trúc đặc trưng. GV. b. Ở sinh vật nhân thực. - So sánh quá trình tổng hợp mARN ở Cơ chế phiên mã tương tự như sinh vật sinh vật nhân thực với sinh vật nhân sơ ? nhân sơ. Chỉ khác : sau khi tổng hợp xong HS. (……) mARN, các đoạn intron bị cắt bỏ để tạo thành GV. Chỉnh lí và kết luận. mARN trưởng thành. Hoạt động 2: Tìm hiểu quá trình dịch mã II. CƠ CHẾ DỊCH MÃ. GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời 1. Diễn biến của cơ chế dịch mã. câu hỏi : * Hoạt hoá axit amin. -Vai trò của quá trình hoạt hoá axit amin ? aa aa* enzim ATP HS. (……) GV. Chỉnh lí và kết luận. aa* + tARN enzim aa-tARN. ATP. GV. Yc HS qs H2.2, trả lời câu hỏi : - Có những thành phần nào tham gia vào quá trình dịch mã ? - Vai trò của nguyên tắc bổ sung trong dịch mã ? HS. (……) GV. Chỉnh lí và kết luận. - Diễn biến quá trình tổng hợp ntn ? HS. (……) GV. Chỉnh lí và kết luận. * Dịch mã và hình thành chuỗi pôlipeptit. - Mở đầu: + bộ 3 đối mã của phức hợp mở đầu bổ sung chính xác với côđon mở đầu AUG trên mARN. - Kéo dài: + tARN mang aa thứ 2 tiến vào ribôxom , đối mã của nó khớp với côđon trên mARN theo NTBS. + Ribôxom dịch chuyển 1 mã bộ 3 đẩy tARN mở đầu ra ngoài. Quá trình cứ thế tiếp diễn. - Kết thúc: Khi ribôxom tiếp xúc với 1 trong 3 bọ 3 kết GV. thúc thì quá trình dịch mã hoàn tất. Enzim đặc - Mối liên hệ ADN – mARN – Prôtein – hiệu cắt aa mở đầu  Prôtêin hoàn chỉnh tính trạng ? 4. Củng cố . - Vai trò của nguyên tắc bổ sung trong cơ chế di truyền ở cấp độ phân tử ? 5. Dặn dò . Đọc trước bài 3 và trả lời các câu hỏi sau : - Thế nào là điều hoà hoạt động của gen ?. Cơ chế điều hoà ở sinh vật nhân sơ ?  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm: Líp A8 : Không yêu cầu học sinh phải trình bày cơ chế , chỉ cần nắm được NTBS trong phiên mã và cách dịch mã từ bộ 3 thành các aa..

(5) Duyệt của tổ trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/…. Tiết 3 : ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG CỦA GEN I. MỤC TIÊU :Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Phát biểu được khái niệm điều hoà hoạt động của gen. - Nêu được cấu tạo của Opêron. - Trình bày được cơ chế điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ. - Trình bày được ý nghĩa của điều hoà hoạt động của gen. 2. Kĩ năng. Rèn luuyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp,… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, bảo vệ sự đa dạng nguồn gen,.. II. TIỀN TRÌNH BÀI DẠY. 1. Ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ Trình bày diễn biến của cơ chế phiên mã ? Vai trò của nguyên tắc bổ sung trong phiên mã ? 3. Bài mới Hoạt động của GV & HS. DIỄN GIẢI. Hoạt động 1: Tìm hiểu khái quát về điều hòa hoạt động của gen GV. – Có phải trong tb lúc nào cũng diễn ra quá trình tổng hợp các loại prôtêin hay không ? HS. (……) GV. kết luận. GV. Yêu cầu HS đọc SGK và trả lời : - Điều hoà hoạt động của gen là gì ? Các mức độ điều hoà ? HS. (……) HS. Nhận xét GV. Chỉnh lí và kết luận.. I/. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG GEN.. Hoạt động 2: Tìm hiểu cơ chế điều hòa gen ở sinh vật nhân sơ. II/. CƠ CHẾ ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG CỦA GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ.. GV. – Opêron là gì ? HS. (……) GV. kết luận GV. Yêu cầu học sinh quan sát H3.1 - Mô tả cấu trúc của opêron Lac ? HS. (……) HS. Nhận xét. 1. Mô hình cấu trúc của opêron Lac. - K/n: (sgk) - Cấu trúc Opêron Lac : Vùng khởi động P(Promoter): nơi mà ARN p«limeraza b¸m vµo vµ khëi ®Çu phiªn m·. Vïng vËn hµnh O(operator): cã tr×nh. - Điều hoà hoạt động của gen là điều hoà sản phẩm của gen được tạo ra. - Quá trình điều hoà hoạt động của gen phức tạp và ở nhiều mức độ khác nhau : + Điều hoà phiên mã. + Điều hoà dịch mã. + Điều hoà sau dịch mã..

(6) GV. Chỉnh lí và kết luận.. tự Nu đặc biệt để prôtêin ức chế có thể liên kết lµm ng¨n c¶n sù phiªn m·. Các gen cấu trúc : quy định tổng hợp các enzim phân giải đờng lactôzơ. *Chó ý: Tríc mçi opªron( n»m ngoµi opªron) cã gen ®iÒu hoµ (R) tạo ra prôtêin ức chế có ái lực với O.. 2. Sự điều hoà hoạt động của opêron Lac. a) Khi m«i trêng kh«ng cã lact«z¬: Gen điều hoà hoạt động tổng hợp prôtêin ức GV. Yêu cầu HS quan sát H3.2a trả lời : chÕ. Pr«tªin øc chÕ liªn kÕt vµo vïng vËn hµnh - tại sao khi không có lactôzơ thì các gen cña opªron ng¨n c¶n qu¸ tr×nh phiªn m· lµm cấu trúc không hoạt động được ? các gen cấu trúc không hoạt động khụng tạo ra HS. (……) enzim phân hủy lactôzơ. HS. Nhận xét b) Khi m«i trêng cã lact«z¬: GV. Chỉnh lí và kết luận. GV. Yêu cầu học sinh quan sát H3.2b đọc SGK và trả lời câu hỏi : - Tại sao khi có lactôzơ thì protein ức chế bất hoạt ? Hoạt động của các gen cấu trúc ? HS. (……) HS. Nhận xét GV. Chỉnh lí và kết luận.. - Gen điều hòa vẫn tổng hợp prôtêin ức chế - Mét sè ph©n tö lact«z¬ liªn kÕt víi pr«tªin øc chÕ lµm nã kh«ng liªn kÕt vµo vïng vËn hµnh O cña opªron . ARN-p«limeraza liªn kÕt víi vùng khởi động P  cỏc gen cấu trỳc hoạt động phiên mã  enzim phân giải lactôzơ . - Khi lact«z¬ bÞ ph©n gi¶i hÕt th× pr«tªin øc chÕ lại liên kết đợc vào vùng vận hành và quá trình phiªn m· cña c¸c gen trong opªron bÞ dõng l¹i.. 4. Củng cố Trình bày sơ đồ cơ chế điều hoà hoạt động của gen ở vi khuẩn E.coli ? 5.Dặn dò - Kiến thức trọng tâm : Cơ chế điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ. - Đọc trước bài 4  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm: ................................................................................................................................................ ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ trưởng CM. Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/…. Duyệt của BGH.

(7) Tiết 4:. ĐỘT BIẾN GEN. I. MỤC TIÊU : Sau khi học xong bài này học sinh cần phải : 1.Kiến thức. - Phát biểu được khái niệm đột biến gen, đột biến điểm, thể đột biến. - Phân biệt được các dạng đột biến gen. - Trình bày được nguyên nhân và cơ chế phát sinh đột biến gen. - Nêu được hậu quả và vai trò của đột biến gen. 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp,… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, bảo vệ môi trường. II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: Trình bày cơ chế điều hoà hoạt động của gen ở vi khuẩn E.coli ? 3. Bài mới: Hoạt động của GV & HS. Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm và các dạng đột biến gen GV. - Đột biến gen là gì ? Các tác nhân đột biến ? Thể đột biến là gì ? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi. GV. Bổ sung và kết luận. GV: - Nêu các tác nhân gây đột biến ? HS: (……) GV. Kết luận. DIỄN GIẢI I. KHÁI NIỆM VÀ CÁC DẠNG ĐỘT BIẾN GEN. 1. Khái niệm - Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen. Thường chỉ liên quan đến 1 cặp nuclêôtit ( đột biến điểm) hoặc một số cặp nuclêôtit. - Thể đột biến là những cá thể mang đột biến đã biểu hiện thành kiểu hình.. 2. Các dạng đột biến - Thay thế 1 cặp nuclêôtit: Cặp nu này được thay bằng 1 cặp nu khác  thay đổi trình tự các GV. - Phân biệt các dạng đột biến điểm ? Tác aa  thay đổi chức năng của prôtêin ảnh hưởng đến tính trạng. hại của mỗi loại ? - Thêm hoặc mất 1 cặp nuclêôtit: Mã di HS. (………) truyền bị đọc sai từ điểm bị đột biến  thay dỏi GV. Bổ sung và kết luận. trình tự aa từ điểm đột biến  thay đổi chức -Y/c HS trả lời câu hỏi mục  sgk tr19 năng prôtêin. II. NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾ PHÁT Hoạt động 2: Tìm hiểu nguyên nhân và SINH ĐỘT BIẾN. cơ chế phát sinh đột biến gen (20’) 1. Nguyên nhân GV. - Nguyên nhân đột biến gen ? Do tác động của ngoại cảnh hoặc do rối loạn HS: (……) sinh lí, hoá sinh của tế bào. GV. Bổ sung và kết luận. GV. Yêu cầu học sinh quan sát H4.1,đọc 2. Cơ chế phát sinh đột biến gen. SGK trả lời :.

(8) - Sự kết cặp không đúng của các bazơ a. Sự kết cặp không đúng trong nhân đôi hiếm dẫn đến hậu quả gì ? Ví dụ ? ADN. HS: (……) Các bazơ hiếm kết cặp không đúng trong GV. Bổ sung và kết luận. nhân đôi ADN  đột biến gen. VD : X- G  G*-X  G*-T  T-A. GV. - Hãy nêu tác động của các tác nhân đột biến ? Ví dụ ? HS: (……) b. Tác động của các tác nhân đột biến. GV. kết luận. - Tia tử ngoại làm cho hai bazơ Timin trên một mạch ADN liên kết với nhau. - Tác nhân hoá học gây đột biến thay thế 1 cặp nuclêotit. VD : A-T  A-5BU  G- 5BU  G-X. - Tác nhân sinh học : một số virut gây nên đột biến gen. VD : virut viêm gan B, virut hecpet,.. Hoạt động 3: Tìm hiểu hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen GV. - Các mức độ hậu quả của đột biến gen ? - Vì sao đột biến thay thế 1 cặp nuclêotit lại hầu như vô hại ? - Vì sao đột biến mất hay thay thế 1 cặp nuclêotit thường gây hại ? - Hậu quả của đột biến gen phụ thuộc vào các yếu tố nào ? HS: (……) GV. Bổ sung và kết luận.. III. HẬU QUẢ VÀ Ý NGHĨA CỦA ĐỘT BIẾN GEN. 1. Hậu quả của đột biến gen. - Đột biến gen có thể có hại, có lợi hoặc trung tính. - Đột biến gen làm biến đổi cấu trúc mARN thay đổi cấu trúc prô  thay đổi đột ngột 1 hay 1 số tính trạng của cơ thể - Mức độ gây hại của đột biến phụ thuộc vào tổ hợp gen và môi trường.. 2. Vai trò và ý nghĩa của đột biến gen. a. Đối với tiến hoá. GV. - Vai trò và ý nghĩa của đột biến gen Cung cấp nguyên liệu chủ yếu cho quá trình đối với tiến hoá và chọn giống ? tiến hoá. HS: (……) b. Đối với thực tiễn. GV. Bổ sung và kết luận. Cung cấp nguyên liệu cho quá trình tạo giống. Trong chọn giống, thường sử dụng đột biến nhân tạo để tạo ra các giống mới. 4. Củng cố (5’) Đột biến gen là gì ? Cơ chế phát sinh đột biến gen ? 5. Dặn dò (2’) - Đọc bài 5 và trả lời câu hỏi : k/n và vai trò của các dạng đột biến cấu trúc NST ?  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm: Líp A8 : Không yêu cầu học sinh phải trình bày cơ chế ,chỉ cần nêu được khái niệm đột biến gen, các dạng đột biến, tác nhân gây đột biến , hậu quả và vai trò của đột biến. Duyệt của tổ trưởng CM Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/…. Duyệt của BGH.

(9) Tiết 5 : NHIỄM SẮC THỂ VÀ ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ I. MỤC TIÊU : Sau khi học xong bài này học sinh cần phải : 1.Kiến thức. - Nêu được cấu trúc của một NST điẻn hình tại kì giữa- nguyên phân. - Trình bày được cấu trúc siêu hiển vi của NST, các mức độ xoắn của NST. - Phát biểu được khái niệm đột biến cấu trúc NST. - Phân biệt được các dạng đột biến cấu trúc NST về : khái niệm, vai trò, ứng dụng.. 2. Kĩ năng. Rèn luuyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp,…. 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, bảo vệ môi trường. II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: Đột biến điểm là gì ? Hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen ? 3. Bài mới:. Hoạt động của GV & HS. DIỄN GIẢI. Hoạt động1: Tìm hiểu hình thái và cấu I. HÌNH THÁI VÀ CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ. trúc NST GV. – Quá trình NP diễn ra qua mấy kì ? Kì nào quan sát NST rõ nhất ? HS: (……) GV. Bổ sung và kết luận. - Cấu trúc đặc trưng của NST ở kì giữa của nguyên phân ? HS: (……) GV. Bổ sung và kết luận. - Các đặc trưng của NST ? HS: (……) GV. Bổ sung và kết luận - Cặp NST tương đồng ? - Bộ NST lưỡng bội,đơn bội ? HS: (……) GV. Bổ sung và kết luận. GV. Y/c quan sát H5.2, trả lời câu hỏi sau : - Nêu cấu trúc hiển vi của NST ? - Các mức độ xoắn của NST qua các kì phân bào ? HS: (……) GV. Bổ sung và kết luận.. 1.Hình thái của nhiễm sắc thể.. - NST có cấu trúc điển hình và quan sát rõ nhất ở kì giữa của nguyên phân. : Gồm 2 crômatit dính nhau ở tâm động. tâm động chia NST thành 2 cánh. - Trong tb sinh dưỡng (sôma): Các NSt tồn tại thành từng cặp tương đồng . - Trong tb sinh dục (giao tử): Só NSt chỉ bằng ½ trong tb sinh dưỡng gọi là bộ NST đơn bội.. 2.Cấu trúc siêu hiển vi của nhiễm sắc thể. - Ptử ADN quấn quanh khối cầu prôtêin → nuclêôxôm. Nuclêôxôm : 8 phân tử histon + 1 đoạn ADN ( khoảng 146 cặp nuclêôtit) - Các Nuclêôxôm nối nhau bằng 1 đoạn ADN và 1 prô Histon →Sợi cơ bản (11nm) → Sợi NS (30nm) → Crômatit (700nm) → NST (14.000nm).

(10) Hoạt động 2:Tìm hiểu đột biến cấu trúc NST (20’) GV. Yêu cầu các nhóm đọc thông tin SGK, thảo luận và hoàn thành bảng sau : dạng đột biến mất đoạn lặp đoạn Đảo đoạn chuyển đoạn. Khái niệm. Hậu quả. Ví dụ. HS. Đọc SGK thảo luận và thống nhất đáp án. GV. Gọi đại diện 1-3 nhóm trả lời và yêu cầu các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung. HS. Thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. dạng đột biến 1. mất đoạn. 2. lặp đoạn. 3. Đảo đoạn. 4. chuyển đoạn. Khái niệm Một đoạn NST nào đó bị mất →giảm số lưọng gen trên đó. 1 đoạn NST bị lặp lại 1 lần hay nhiều lần làm tăng số lưọng gen trên đó. 1 đoạn NST bị đứt ra rồi quay ngược 1800 làm thay đổi trình tự gen trên đó. Là sự trao đổi đoạn giữa các NST không tương đồng hoặc trên cùng 1 NST. Hậu quả. Ví dụ. Thường gây chết, mất đoạn nhỏ không ảnh hưởng.. Mất đoạn NST 22 ở người gây ung thư máu. Làm tăng hoặc giảm cường độ biểu Lặp đoạn ở ruồi hiện của tính trạng. giấm gây hiện tượng mắt lồi , mắt dẹt Có thể ảnh hưởng (giảm sức sống ) ở ruồi giấm :12 hoặc không ảnh hưởng đến sức sống. dạng đảo đoạn liên quan đến khả năng thích ứng to khác - Chuyển đoạn lớn thường gây chết hoặc mất khả năng sinh sản. - Chuyển đoạn nhỏ ko ảnh hưởng gì.. 4. Củng cố (5’) Phân biệt các dạng đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể ? 5. Dặn dò (2’). - Đọc bài 6 và trả lời câu hỏi : + Đột biến số lượng NST là gì ? Đột biến lệch bội là gì ? + Cơ chế phát sinh của đột biến lệch bội ? + Cơ chế của đột biến đa bội ?  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm: Líp A8 : Không yêu cầu phải trình bày cấu trúc siêu hiển vi của NST, chỉ cần nắm được 2 thành phần cơ bản cấu tạo nên NST là ADN và protein Histon là được. Duyệt của tổ trưởng CM. Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/…. Duyệt của BGH.

(11) Tiết 6 :. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ. I. MỤC TIÊU : Sau khi học xong bài này Hs cần phải: 1.Kiến thức. Qua tiết này học sinh phải : - Phát biều được các khái niệm : đột biến số lượng NST, đột biến lệch bội, đột biến tự đa bội, thể dị đa bội. - Trình bày được cơ chế phát sinh và hậu quả của các dạng đột biến. - Phân biệt được các dạng đột biến sô lượng NST. 2. Kĩ năng. Rèn luuyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp,… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, bảo vệ môi trường. II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: Đột biến cấu trúc NST là gì ? Nêu các dạng đột biến đó ? 3. Bài mới: Hoạt động của GV & HS Hoạt động 1: Tìm hiểu đột biến lệch bội GV. Yêu cầu học sinh quan sát H6.1 và đọc thông tin ở SGK ,trả lời câu hỏi : - Đột biến lệch bội là gì ? - Các dạng đột biến lệch bội HS. Quan sát H6.1 ,đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi. GV. Bổ sung. Kết luận.. DIỄN GIẢI I. ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI. 1.Khái niệm và phân loại. - Đột biến lệch bội là đột biến làm thay đổi số lượng NST ở một hay một số cặp NST tương đồng. - Gồm các dạng sau : + Thể không nhiễm (2n-2). + Thể một nhiễm(2n-1). + Thể ba nhiễm(2n+1).. GV. y/c hs đọc thông tin ở SGK ,trả lời : 2.Cơ chế phát sinh. - Cơ chế phát sinh đột biến lệch bội ? Do rối loạn trong quá trình phân bào làm cho 1 HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời hoặc 1 vài cặp không phân li: câu hỏi. - Xảy ra trong nguyên phân: Tạo ra thể khảm GV. Bổ sung. Kết luận. - Xảy ra trong gảim phân: tạo ra giao tử bất thường: n +1 VD: 2n Giảm phân n–1 *gtử (n+1) +gtử (n) →Htử (2n+1) – thể 3 *gtử (n- 1) +gtử (n) →Htử (2n-1) – thể 1 3. Hậu quả. GV. Yêu cầu học sinh đọc thông tin ở - Làm mất cân bằng hệ gen nên các thể lệch bội SGK ,trả lời câu hỏi : thường không sống được hay giảm sức sống, - tại sao đột biến lệch bội thường gây giảm khả năng sinh sản. hại cho cơ thể sinh vật ? Ví dụ ? - Ví dụ : HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời + Ở người : câu hỏi. Hội chứng Đao : 3NST 21..

(12) GV. Bổ sung. Kết luận.. - Ý nghĩa của đột biến lệch bội ? HS: (……) GV. Bổ sung và kết luận. Hoạt động 2: Tìm hiểu đột biến đa bội GV. Y/c Hs đọc Sgk: - Đột biến tự đa bội là gì ? Phân biệt đa bội lẻ và đa bội chẳn? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi. GV. Bổ sung. Kết luận. GV. Y/c Hs đọc Sgk: - Cơ chế phát sinh đột biến đa bội lẻ và đa bội chẳn ? HS. Quan sát H6.2 và đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi. GV. Bổ sung. Kết luận.. Hội chứng Tơcnơ : 1 NST X. (XO) + Ở thực vật : Cà độc dược : lệch bội ở cả 12 cặp NST tương đồng. 4. Ý nghĩa. - Cung cấp nguyên liệu cho tiến hoá. - Xác định vị trí của gen trên NST. II. ĐỘT BIẾN ĐA BỘI 1. Khái niệm và cơ chế phát sinh thể tự đa bội ( đa bội cùng nguồn). a. Khái niệm - Là đột biến làm tăng một số nguyên lần bộ NST đợn bội và lớn hơn 2n. - Gồm : đa bội lẻ(3n,5n,7n,…), đa bội chẳn(4n, 6n, 8n,..). b. Cơ chế phát sinh. Do tất cảc các NST không phân li trong phân bào → thể đa bội - Trong giảm phân, các NST tự nhân đôi nhưng thoi vô sắc không hình thành hay bị đứt. Kết quả hình thành giao tử chứa 2n NST, giao tử 0 NST. + Đối với đa bội lẻ : đột biến xảy ra ở một giới. P. 2n x 2n GP n 2n F. 3n + Đối với đa bội chẳn : đột biến xảy ở hai giới. P. 2n x 2n GP 2n 2n F. 4n. GV. Yêu cầu học sinh quan sát H6.3, đọc - Trong nguyên phân: 2n → 4n thông tin ở SGK ,trả lời câu hỏi : - Thể dị đa bội là gì ? - Tại sao con lai trong phép lai xa lại 2. Khái niệm và cơ chế phát sinh thể dị đa bội ( đa bội khác nguồn). bất thụ ? Thể dị đa bội: làm tăng số bộ NS đơn bội của - Nêu ví dụ về thể dị đa bội ? HS. Quan sát H6.3 và đọc SGK thu thập 2 loài khác nhau trong cùng 1 tế bào P. 2nA x 2nB thông tin và trả lời câu hỏi. G n nB P A GV. Bổ sung. Kết luận. F. (nA + nB). Đa bội hóa (2nA + 2nB) GV. - Hậu quả và vai trò của đột biến đa 3. Hậu quả và vai trò của đột biến đa bội. bội ? - Tế bào đa bôi có số lượng ADN tăng gấp bội HS: (……) nên quá trình sinh tổng hợp các chất hữu cơ diễn.

(13) GV. Bổ sung và kết luận.. ra mạnh mẻ. - Thể đa bội có tế bào to, cơ quan sinh dưỡng lớn, phát triển khoẻ, chống chịu tốt. - Các thể đa bội lẻ hầu như không có khả năng sinh sản bình thường. - Tạo ra các giống cây trồng cho năng suất cao, không hạt. - Góp phần hình thành loài mới.. 4. Củng cố (4’) Phân biệt thể tự đạ bội và thể dị đa bội ? 5. Dặn dò: (1’) - Học bài và đọc bài 7  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm: Líp A8 : Không yêu cầu phải trình bày cơ chế phát sinh, học sinh chỉ cần nhận biết các dạng đột biến là được. Duyệt của tổ trưởng CM. Duyệt của BGH.

(14) Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/… Tiết 7: BÀI 7 : THỰC HÀNH QUAN SÁT CÁC DẠNG ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ TRÊN TIÊU BẢN CỐ ĐỊNH VÀ TRÊN TIÊU BẢN TẠM THỜI I. MỤC TIÊU : Sau khi học xong bài này Hs cần phải: - Quan sát được hình thái và đếm số lượng NST của người bình thường và các dạng đột biến số lượng NST trên tiêu bản cố định - vẽ hình thái và thống kê số lượng NST đã quan sát trong các trường hợp - có thể làm được tiêu bản tạm thời để xác định hình thái và đếm số lượng NST ở châu chấu đực - rèn luyện kỹ năng làm thực hành, ý thức làm việc khoa học, cẩn thận chính xác II. CHUẨN BỊ: cho mỗi nhóm : - kính hiển vi quang học - hộp tiêu bản cố định bộ NST tế bào của người - châu chấu đực, nước cất,ocxein, axetic 4-5/100 ,lam. la men, kim phân tích, kéo III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1 tổ chức: - Chia nhóm hs cử nhóm trưởng, trong 1 nhóm cử mỗi thành viên thực hiện 1 nhiệm vụ: chọn tiêu bản quan sát, lên kính và quan sát, đém số lượng NST , phân biệt các dang đột biến với dạng bình thường, chọn mẫu mổ, làm tiêu bản tạm thời - Giao dụng cụ cho các nhóm - Hướng dẫn cách quan sát 2. kiểm tra sự chuẩn bị 3. Nội dung và cách tiến hành Hoạt động của GV & HS *hoạt động 1 Gv nêu mục đích yêu cầu của DIỄN GIẢI thí nghiệm : hs phải quan sát thấy , đếm số lượng, vẽ dc hình thái NST trên các tiêu bản có sẵn gv hướng dẫn các bước tiến hành và thao tác mẫu - chú ý : điều chỉnh để nhìn được các tế bào mà NST nhìn rõ nhất Hs thực hành theo hướng dẫn từng nhóm. DIỄN GIẢI 1. Nội dung 1 Quan sát các dang đột biến NST trên tiêu bản cố định a) gv hướng dẫn - đặt tiêu bản trên kính hiển vi nhìn từ ngoài để điều chỉnh cho vùng mẫu vật trên tiêu bản vào giữa vùng sáng - quan sat toàn bộ tiêu bản từ đàu này đến đầu kia dưới vật kính để sơ bộ xác định vị trí những tế bào ma NST đã tung ra - chỉnh vùng có nhiều tế bào vào giữa trường kính và chuyển sang quan sát dưới vật kính 40 b. thực hành - thảo luận nhóm để xá định kết quả quan sát được - vẽ hình thái NST ở một tế bào uộc mỗi loại vào vở - đếm số lượng NST trong mổi yế bào và ghi vào vở.

(15) *hoạt động 2 gv nêu mục đích yêu cầu của thí nghiệm DIỄN GIẢI 2 Hs phải làm thành công tiêu bản tạm thời NST của tế bào tinh hoàn châu chấu đực Gv hướng dẫn hs các bước tiến hành và thao tác mẫu lưu ý hs phân biệt châu chấu đực và châu chấu cái, kỹ thuật mổ tránh làm nát tinh hoàn - Điều gì giúp chúng ta làm thí nghiệm này thành công?. 2. Nội dung 2: làm tiêu bản tạm thời và quan sát NST a.gV hướng dẫn - dùng kéo cắt bỏ cánh và chân châu chấu đực - tay trái cầm phần đâug ngực, tay phải kéo phần bụng ra, tinh hoàn sẽ bung ra - đưa tinh hoan lên lam kính, nhỏ vào đó vài giọt nước cất - dùng kim phân tích tách mỡ xung quanh tinh hoàn , gạt sạch mỡ khỏi lam kính -nhỏ vài giọt o oc xein a xetic lên tinh hoàn để nhuộm trong thời gian 15- 20 phút - đậy lamen, dùng ngón tay ấn nhẹ lên mặt lamen cho tế bào dàn đều và vỡ để NST bung ra - đưa tiêu bản lên kính để quan sát : lúc đầu bội giác nhỏ ,sau đó bội giác lớn b. hs thao tác thực hành Gv tổng kết nhận xét chung. đánh giá - làm theo hướng dẫn những thành công của từng cá nhân, những - đêm số lượng và quan sát kỹ hình thái từng kinh nghiệm rút ra từ chính thực tế thực NST để vẽ vào vở hành của các em IV. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ; từng hs viết báo cáo thu hoạch vào vở stt Tiêu bản kết quả quan sát giải thích 1 người bình thường 2 bệnh nhân đao 3 ……………. 4 …….. 2. mô tả cách làm tiêu bản tạm thời và quan sát NST ở tế bào tinh hoàn châu chấu đực  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/… Tiết 8:. KIỂM TRA 1 TIẾT. I. MA TRẬN ĐỀ: Mứcđộ. Nhớ. Hiểu. Vận dụng.

(16) Tên bài. Bài 2 Bài 3 Bài 4 Bài 6. Phiên mã và dịch mã Điều hoà hoạt động gen Đột biến gen Đột biến số lượng NST Thực hành: Quan sát các dạng đột Bài 7 biến số lượng NST trên tiêu bản cố định và trên tiêu bản tạm thời. TNTL. TNTL. TNTL. 1 câu. 1 câu. 1 câu 2 câu. 1 câu. II. ĐỀ BÀI: Câu 1: Một đoạn gen có trình tự nuclêôtit ở mạch gốc có chiều 3’-5’ là: 3’… TAX XGA GAA TTT XGA…5’ Hãy xác định: a) Trình tự các nuclêôtit trên mạch bổ sung của gen trên.? b) Trình tự các nuclêôtit trên phân tử mARN được phiên mã từ gen trên? c) Trình tự các axit amin trên phân tử prôtêin được tổng hợp từ đoạn gen trên ? ( Biết: AAA mã hoá aa Lizin ; GXU- Alanin ; XUU- Lơxin ; AUG- Mêtionin ) Câu 2: Trình bày cấu trúc của Opêron Lac ? Cơ chế điều hoà hoạt động của Opêron Lac khi môi trường không có lactôzơ ? Câu 3: Trình bày dụng cụ, mẫu vật và cách quan sát các dạng đột biến số lượng NST trên tiêu bản cố định ? III/. ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM: Câu. Câu 1. DIỄN GIẢI a) Trình tự các nu trên mạch bổ sung: 5’…ATG GXT XTT AAA GXT…3’ b) Trình tự các nu trên phân tử mARN: 5’… AUG GXU XUU AAA GXU…3’ c) Trình tự các aa trên phân tử Prôtêin: Ala - Leu - Lys - Ala - Cấu trúc của Opêron Lac: + Gen cấu trúc Z,Y,A : quy định tổng hợp enzim phân giải lactôzơ + O (opểrator): Vận hành hoạt động của các gen cấu trúc + P (Prômter) : Nơi bám vào của enzim ARN polimeraza khởi động phiên mã. Câu 2 Câu 3. - Cơ chế điều hoà hoạt động của opêron Lac khi mt không có lactôzơ: Gen điều hoà tổng hợp prôtêin ức chế. Prôtêin ức chế bám vào vùng vận hành O làm cho các gen cấu trúc không thể phiên mã.→ enzim phân giải lactôzơ không được tạo ra. - Dụng cụ, mẫu vật: Kính hiển vi, tiêu bản cố định - Cách tiến hành: + Đặt tiêu bản lên kính hiển vi và nhìn từ ngoài vào để điều chỉnh cho vùng có mẫu vật vào giữa vùng sáng. Điểm Tp. Tổng. đ. 1.0 1.0đ 1.0đ 3đ. 0.5đ 0.5đ 0.5đ. 3.0đ 4.5đ 1.0đ 1.5đ. 2.5đ.

(17) + Quán sát toàn bộ tiêu bản dưới vật kính 10x để sơ bộ xác định vị trí của các tế bào đã nhìn thấy NST + Chỉnh vùng có nhiều tế bào vào giữa trường kính, quan sát vật kính 40x VI/. Nhận xét đánh giá: - Nhận xét thái độ của Hs trong giờ kiểm tra V/. Dặn dò: Học sinh đọc trước bài mới  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/…. Phần V : DI TRUYỀN HỌC Chương II : TÍNH QUY LUẬT CỦA HIỆN TƯỢNG DI TRUYỀN Tiết 9 . QUY LUẬT MENĐEN : QUY LUẬT PHÂN LI.

(18) I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Học sinh chỉ ra được phương pháp nghiên cứư độc đáo của Menđen - Giải thích được khái niệm lai một cặp tính trạng, tính trạng trội, tính trạng lặn, trội không hoàn toàn - Giải thích kết quả thí nghiệm cũng như định luật phân li của Međen bằng thuyết NST 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp,suy luận lôgic và khả năng vận dung kiến thức toán học trong việc giải quyết các vấn đề của sinh học… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ. DIỄN GIẢI. Hoạt động1: Tìm hiểu phương pháp nghiên cứu di truyền học của Menđen GV. Yêu cầu học sinh đọc thông tin ở SGK ,trả lời câu hỏi : (?) Phương pháp nghiên cứu của MenĐen ? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi. GV. Bổ sung. Kết luận.. I. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN HỌC CỦA MENĐEN. 1. Phương pháp nghiên cứu: a. Tạo dòng thuần chủng bằng p2 tự phối qua nhiều thế hệ b. Lai các dòng thuần chủng khác biệt về 1 hoặc 2 tính trạng rồi phân tích kết quả lai ở F1, F2, F3 c.Sử dụng toán xác suất để phân tích kết quả lai sau đó đưa ra giả thuyết để giải thích kết quả d. Tiến hành thí nghiệm chứng minh cho giả thuyết GV. Treo bảng phụ về thí nghiệm của 2. Thí nghiệm : MenĐen ,kết hợp với SGK trả lời : Ptc. Hoa đỏ x Hoa đỏ (?) Qua thí nghiệm MenĐen rút ra nhận F1. 100% hoa đỏ xét gì ? F1 x F1 : Hoa đỏ x Hoa đỏ HS. (…….) F2. 705 cây hoa đỏ : 224 cây hoa trắng. GV. Bổ sung. Kết luận.  Nhận xét : F2. Hoa đỏ : Hoa trắng  3 : 1 Trong đó : 1 hoa đỏ tc : 2 hoa đỏ không tc : 1 hoa trắng tc. Hoạt động 2 : Tìm hiểu quá trình hình thành học thuyết khoa học. II. HÌNH THÀNH HỌC THUYẾT KHOA HỌC 1. Nội dung giả thuyết GV. Y/c hs đọc SGK ,trả lời : a. Mỗi tính trạng đều do một cặp nhân tố (?) MenĐen đã giãi thích như thế nào di truyền quy định . trong tế bào nhân tố di cho thí nghiệm của mình ? truyền không hoà trộn vào nhau.

(19) HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời b. Bố ( mẹ) chỉ truyền cho con ( qua giao câu hỏi. tử ) 1 trong 2 thành viên của cặp nhân tố di GV. Bổ sung. Kết luận. truyền c. Khi thụ tinh các giao tử kết hợp với nhau một cách ngẫu nhiên tạo nên các hợp tử GV. Để kiểm tra thí nghiệm của mình, 2. Kiểm tra giả thuyết MenĐen đã tiến hành phép lai phân tích. Bằng phép lai phân tích( lai kiểm nghiệm): (?) MenĐen đã tiến hành thí nghiệm F1. Aa x aa như thế nào ? (Hoa đỏ) (Hoa trắng) HS. Dựa vào kiến thức vừa học thí nghiệm GF1. ½ A : ½ a 1a của Menđen về phép lai phân tích. FB. GV. Gợi ý. Bổ sung. Kết luận. - Tỷ lệ kiểu gen : ½ Aa : ½ aa - Tỷ lệ kiểu hình : 1 Hoa đỏ : 1 Hoa trắng GV. Yêu cầu học sinh: 3. Nội dung của quy luật (?) phát biểu nội dung quy luật phân li ? ( Sgk) GV. (?) Cơ sở tế bào học của quy luật phân li ? III. CƠ SỞ TẾ BÀO HỌC HS. Quan sát H8.2,đọc SGK thu thập thông - Trong tế bào sinh dưỡng, các gen và các tin và trả lời câu hỏi. NST luôn tồn tại thành từng cặp , các gen GV. Bổ sung. Kết luận. nằm trên các NST - Khi giảm phân tạo giao tử, các NST tương đồng phân li đồng đều về giao tử , kéo theo sự phân li đồng đều của các alen trên nó 4. Củng cố (5’) Học thuyết khoa học và cơ sở tế bào học của định luật phân li ? 5. Dặn dò: (2’) - Kiến thức trọng tâm : Học thuyết khoa học và cơ sở tế bào học của định luật phân li - Đọc bài 9 và trả lời câu hỏi : Cơ sở tế bào học và ý nghĩa của định luật phân li ?  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/… Tiết 10: QUY LUẬT MENĐEN: QUY LUẬT PHÂN LI ĐỘC LẬP.

(20) I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Giải thích được tại sao Menđen suy ra được quy luật các cặp alen phân li độc lập với nhau trong quá trình hình thành giao tử - Biết vận dụng các quy luật xác suất để dự đoán kểt quả lai - Nêu được công thức tổng quát về tỉ lệ giao tử, tỉ lệ kiểu gen ,kiểu hình trong các phép lai nhiều cặp tính trạng - Giải thích được cơ sở tế bào học của quy luật phân li độc lập 2. Kĩ năng. Rèn luuyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, tu duy logic… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Trình bày quy luật phân li và viết sơ đồ lai minh hoạ ? 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ Hoạt đông 1: Tìm hiểu thí nghiệm lai 2 cặp tính trạng GV. Nêu thí nghiệm của MenĐen. (?) lập tỷ lệ kiểu hình của từng tính trạng ở F2. Nhận xét sự di truyền của từng tính trạng ? (?) Tiếp tục yêu cầu học sinh lập tỷ lệ kiểu hình của hai tính trạng ở F2. ? HS. (……) GV.Bổ sung:Tỷ lệ 9 : 3 :3 : 1 =(3 :1 )( 3:1). GV. Hướng dẫn học sinh viết sơ đồ lai từ P đến F2. GV. Yêu cầu học sinh phát biểu nội dung của quy luật phân li độc lập. HS. Thực hiện theo yêu cầu của giáo viên.. DIỄN GIẢI I.Thí nghiệm lai hai tính trạng 1. Thí nghiệm Lai 2 thứ đậu Hà Lan thuần chủng P t/c: vàng ,trơn x xanh, nhăn F1 : 100% vàng ,trơn F1 tự thụ phấn F2 : 315 vàng ,trơn 101 vàng ,nhăn 108 xanh ,trơn 32 xanh, nhăn 2. Nhận xét kết quả thí nghiệm - Tỉ lệ phân li KH nếu xét riêng từng cặp tính trạng đều = 3: 1 - Tỉ lệ phân li KH chung ở F2 : 9:3:3:1 - Mối quan hệ giữa các kiểu hình chung va riêng : tỉ lệ KH chung được tính bằng tích các tỉ lệ KH riêng ( quy luật nhân xác suất ) Sơ đồ lai : P. AABB x aabb (hạt vàng, trơn) (hạt xanh, nhăn) GP . AB ab F1. AaBb(100% hạt vàng, trơn) F1xF1 : AaBb x AaBb GF1: AB, Ab, aB,ab AB, Ab, aB,ab F2. - Tỷ lệ kiểu gen: 1AABB : 2AABb: 2AaBB: 4AaBb: 1AAbb: 2Aabb : 1aaBB : 2aaBb: 1aabb. - Tỷ lệ kiểu hình : 9 vàng, trơn(A-B-) : 3 vàng, nhăn(A-bb): 3.

(21) Hoạt động 2 : Tìm hiểu cơ sở khoa học của quy luật GV. Yêu cầu học sinh quan sát bảng 9, đọc thông tin ở SGK ,trả lời câu hỏi : (?) Tại sao các gen phân li độc lập ? Ý nghĩa ? (?) Tại sao cơ thể dị hợp hai cặp gen, khi giảm phân cho 4 loại giao tử với xác xuất ngang nhau ? HS. Quan sát bảng 9, đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi. GV. Bổ sung. Kết luận.. GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời câu hỏi : (?) ý nghĩa của các quy luật MenĐen ? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời GV. Gợi ý. Bổ sung. Kết luận. GV tiếp tục yêu cầu học sinh hoàn thành bảng 9(tr40).. xanh, trơn(aaB-) : 1 xanh, nhăn(aabb). 3.Nội dung quy luật Các cặp gen quy định các tính trạng khác nhau phân li độc lập trong quá trình hình thành giao tử. II. Cơ sở tế bào học. - Các gen quy định các tính trạng khác nhau nằm trên các cặp NST tương đồng khác nhau. khi giảm phân các cặp NST tương đồng phân li về các giao tử một cách độc lập và tổ hợp tự do với NST khác cặp→ kéo theo sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các gen trên nó - Sự phân li của NST theo 2 trường hợp với xác suất ngang nhau nên tạo 4 loại gtử với tỉ lệ ngang nhau - Sự kết hợp ngẫu nhiên của các loại giao tử trong qt thụ tinh làm xuất hiện nhiều tổ hợp gen khác nhau III. Ý nghĩa của các quy luật Menđen. - Dự đoán được kết quả phân li ở đời sau - Tạo nguồn biến dị tổ hợp, giải thích được sự đa dang của sinh giới.. 4. Củng cố: DIỄN GIẢI và cơ sở tế bào học của quy luật phân li độc lập ? 5. Dặn dò: - Kiến thức trọng tâm : nội dung và cơ sở tế bào học của quy luật phân li độc lập - Đọc bài 10 và trả lời câu hỏi : + Tương tác gen là gì ? + Viết sơ đồ lai để giải thích thí nghiệm( SH12 cơ bản tr42).  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm: Lớp A8: Chỉ cần các em nêu được quy luật và biết cách viết sơ đồ lai Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/… Tiết 11 : TƯƠNG TÁC GEN VÀ TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN.

(22) I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Phát biểu được khái niệm tương tác gen. - Trình bày được cơ sở tế bào học của tương tác bổ sung, tương tác cộng gộp. - Gỉai thích được tác động đa hiệu của gen. 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng vận dung kiến thức toán học trong việc giải quyết các vấn đề của sinh học… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Trình bày quy luật phân li độc lập và viết sơ đồ lai minh hoạ ? 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ DIỄN GIẢI HĐ1: Tìm hiểu tương tác gen I/.Tương tác gen GV. (?) Hai alen thuộc cùng 1 gen thì có những kiểu tương tác nào? GV. (?) tương tác gen là gì ? Thực chất của - Là sự tác động qua lại giữa các gen trong tương tác gen ? quá trình hình thành kiểu hình -Thực chất là sự tương tác giữa các sản phẩm của chúng ( prôtêin) để tạo KH GV. Nêu thí nghiệm và đặt vấn đề : 1. Tương tác bổ sung (?) tại sao ở F2 không cho tỷ lệ kiểu hình a. Thí nghiệm 9:3:3:1 mà tỷ lệ 9 :7 ? Lai các cây thuộc 2 dòng thuần hoa trắng→ GV. Từ số tổ hợp của F2 , F1 toàn cây hoa đỏ (?) hãy cho biết sô loại giao tử của F 1 và F1 tự thụ phấn được F2 có tỷ lệ KH 9đỏ:7 kiểu gen của F1 ? trắng HS. Dựa trên quy luật phân li độc lập để trả lời câu hỏi của giáo viên. b. Nhận xét GV. Nhận xét, tiếp tục nêu câu hỏi : - F2 có 16 kiểu tổ hợp , chứng tỏ F1 cho 4 (?) tính trạng màu sắc hoa do mấy cặp loại giao tử → F1 chứa 2 cặp gen dị hợp quy gen quy định ? định 1 tính trạng→ có hiện tượng tương tác HS. (…..). gen GV. Hướng dẫn học sinh viết sơ đồ lai từ P c. Viết sơ đồ lai đến F2 . PTC. AAbb x aaBB HS. Thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. (Hoa trắng) (Hoa đỏ) GV. Hai cặp gen nằm trên hai cặp NST GP. Ab aB tương đồng khác nhau. Vậy tương tác gen F1. AaBb là gì ? (100% hoa đỏ) HS. Dựa vào phân tích trên để trả lời. F1 x F1 . AaBb x AaBb GV. Chỉnh lí và kết luận. GF1. AB, Ab AB, Ab aB, ab aB, ab F2. - Tỷ lệ kiểu gen : 9(A-B-) : 3(A- bb) : 3(aaB-) : 1(aabb)..

(23) - Tỷ lệ kiểu hình : 9 hoa đỏ : 7 hoa trắng. d. Giải thích: - Sự có mặt của 2 alen trội nằm trên 2 NST khác nhau quy định hoa đỏ (A-B-) - Khi chỉ có 1 trong 2 gen trội hoặc không có gen trội nào quy định hoa màu trắng ( Abb, aaB-, aabb ) GV. Nêu ví dụ về màu sắc da ở người và 2. Tương tác cộng gộp nêu câu hỏi : a. Ví dụ: màu da ở người. (?) nhận xét về mối quan hệ giữa số P. AABBCC x aabbcc lượng gen trội và màu sắc da ? ( da đen) ( da trắng) HS. (…….) F1. AaBbCc GV. Chỉnh lí và tiếp tục nêu câu hỏi : (da nâu đen) (?) đặc điểm của tương tác cộng gộp ? b. Kết luận HS. Dựa vào phân tích trên để trả lời câu - Tương tác cộng gộp là kiểu tương tác mà hỏi của giáo viên. mỗi gen trội(thuộc các lôcut khác nhau) đều GV. Kết luận. có vai trò như nhau trong việc làm tăng sự biểu hiện tính trạng. - Số lượng gen trội càng nhiều thì sự biểu hiện của tính trạng càng lớn. - Những tính trạng số lượng thường do nhiều gen quy định, chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường: sản lượng sữa. khối lượng , số lượng trứng HĐ2: Tìm hiểu tác động đa hiệu của gen II. Tác động đa hiệu của gen GV. (?) tác động đa hiệu của gen là gì ? * Khái niệm: HS. Dựa vào phân tích trên để trả lời. Là hiện tượng 1 gen tác động đến sự biểu GV. Kết luận. hiện của nhiều tính trạng khác nhau *Ví dụ: Menđen: Đậu hoa tím thì hạt màu nâu, nách lá có chấm đen 4. CỦNG CỐ (5’) Cơ sơ tế bào học của tương tác gen và tương tác cộng gộp ? 5. DẶN DÒ (2’) - Kiến thức trọng tâm : Cơ sơ tế bào học của tương tác gen và tương tác cộng gộp - Đọc bài 11 và trả lời câu hỏi : + Đặc điểm của liên kết gen ? + Cơ sở tế bào họccủa hiện tượng hoán vị gen.  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/…. Duyệt của BGH.

(24) Tiết 12:. LIÊN KẾT GEN VÀ HOÁN VỊ GEN. I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Nhận biết được hiện tượng liên kết gen và hoán vị gen. - Trình bày được các đặc điểm của liên kết gen và hoán vị gen. - Phân biệt được liên kết gen và phân li độc lập. - Biết được phương pháp tính tần số hoán vị gen. 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng : suy luận lôgic 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Trình bày quy luật phân li độc lập và viết sơ đồ lai minh hoạ ? 3. Bài mới: (?) Giáo viên yêu cầu học sinh làm bài tập sau : Pt/c . Ruồi cái thân xám, cánh dài x Ruồi đực thân đen, cánh ngắn. F1. 100% thân xám, cánh dài Ruồi đực F1 x Ruồi cái thân đen, cánh ngắn Fa. ? HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ DIỄN GIẢI HĐ1: Tìm hiểu liên kết gen I. LIÊN KẾT GEN. GV. Từ bài tập trên hãy nhắc lại tính trội, 1. Thí nghiệm. lặn. (SGK) (?) Tỷ lệ kiểu hình ở F1 khác gì so với 2. Nhận xét. phân li độc lập ? - Tính trạng trội : thân xám, cánh dài. (?) tại sao F1 có tỷ lệ kiểu hình 1:1 ? - Tính trạng lặn : thân đen, cánh ngắn. HS. Lúng túng. - Ruồi đực F1 chỉ cho hai loại giao tử. GV. Treo sơ đồ : cơ sở tế bào học của phân - Fa có tỷ lệ kiểu hình : 1 : 1. li độc lập và liên kết gen. Nêu câu hỏi : (?) sự khác nhau về vị trí các gen trên NST ở hai trường hợp trên là gì ? 3. Giải thích (?) sự phân li của các gen ở hai trường hợp trên ntn ? HS. (…….) - Mỗi NST chứa 1 phân tử ADN. Trên ADN GV. Chỉnh lí và kết luận. chứa nhiều gen, mỗi gen có một vị trí xác GV. Hướng dẫn học sinh viết sơ đồ lai. định(lôcut). HS. Hoàn thành sơ đồ lai. - Các gen trên một NST thường di truyền cùng nhau nhóm gen liên kết. - Số lượng nhóm gen liên kết của loài bằng số lượng NST trong bộ NST đơn bội. Sơ đồ lai : Ptc . AB/AB x ab/ab (Xám, dài) ( Đen, ngắn) (?) So sánh tỷ lệ kiểu hình ở F a so với GP. AB ab phân li độc lập và liên kết gen ? F1. AB/ab(100% xám, dài).

(25) HS. Quan sát bảng phụ, kết hợp với SGK F1. AB/ab x ab/ab trả lời câu hỏi: không tuân theo PLĐL và GF1. AB = ab = 0,5 ab LKG. Fa. Tỷ lệ kiểu gen : 0,5 AB/ab: 0,5ab/ab Tỷ lệ kiểu hình : 0,5 xám, dài: 0,5 đen.cụt HĐ2: Tìm hiểu hoán vị gen GV. Treo sơ đồ : cơ sở tế bào học của LKG và HVG. Nêu câu hỏi : (?) Cách tiến hành thí nghiệm trong phép lai phát hiện quy luật HVG khác ntn? (?) Nêu sự khác nhau của NST ở kì giữa-BP của HVG so với LKG? Sự khác nhau đó dẫn đến sự hình thành giao tử như thế nào ? HS. (………..) GV. Chỉnh lí và kết luận. GV. (?)Tần số trao đổi chéo(tần số hoán vị gen) được tính như thế nào ? Đặc điểm của tần số hoán vị gen ? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Bổ sung, chỉnh lí và kết luận. GV. Hướng dẫn học sinh viết sơ đồ lai. HS. Hoàn thành sơ đò lai. HĐ3: Tìm hiểu ý nghĩa của LKG và HVG GV. Yêu cầu hócinh đọc SGK và trả lưòi câu hỏi : (?) Ý nghĩa của hiện tượng liên kết gen. II. HOÁN VỊ GEN. 1. Thí nghiệm. (SGK). 2. Nhận xét. Fa. Tỷ lệ kiểu hình không tuân theo quy luật liên kết gen và phân li độc lập. 3. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen. - Các gen cùng nằm trên một nhiễm sắc thể di truyền cùng nhau. - Tại kỳ giữa I- giảm phân, các nhiễm sắc thể trong cặp tương đồng tiếp hợp và trao đổi với nhau từng đoạn tương ứng(trao đổi chéo) tổ hợp gen mới. - Tần số hoán vị gen : tỉ lệ phần trăm số cá thể có tái tổ hợp gen. + Tần số hoán vị gen  50%. + Phụ thuộc vào khoảng cách giữa hai gen. Sơ đồ lai : Ptc . AB/AB x ab/ab (Xám, dài) ( Đen, ngắn) GP . AB ab F1. AB/ab(100% xám, dài) F1. AB/ab(f=0,17) x ab/ab GF1. AB = ab = 0,415 ab = 1 Ab = aB = 0,085 Fa. Tỷ lệ kiểu gen : 0,415 AB/ab: 0,415ab/ab : 0,085 Ab/ab : 0,085 aB/ab. Tỷ lệ kiểu hình : 0,415 xám, dài: 0,415 đen.cụt : 0,085 xám, cụt : 0,085 đen, dài III. Ý nghĩa của hiện tượng LKGvàHVG 1. Ý nghĩa của LKG - Duy trì sự ổn định của loài - nhiều gen tốt được tập hợp và lưu giữ trên 1NST.

(26) và hoán vị gen ? - đảm bảo sự di truyền bền vững của nhóm gen HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời quý có ý nghĩa trọng chọn giống câu hỏi của giáo viên. 2. ý nghĩa của HVG GV. Kết luận. -Tạo nguồn biến dị tổ hợp , nguyên liệu cho tiến hoá và chọn giống - các gen quý có cơ hội được tổ hợp lại trong 1 gen - thiết lập được khoảng cách tương đối của các gen trên NST. đơn vị đo khoảng cách được tính bằng 1% HVG hay 1CM - Biết bản đồ gen có thể dự đoán trước tần số các tổ hợp gen mới trong các phép lai, có ý nghĩa trong chọn giống( giảm thời gian chọn đôi giao phối một cách mò mẫm ) và nghiên cứu khoa học 4. Củng cố (5’) Phân biệt liên kết gen với hoán vị gen ? Phân biệt hoán vị gen với phân li độc lập ? 5. Dặn dò (2’) - Kiến thức trọng tâm : Cách phát hiện quy luật liên kết gen và hoán vị gen Cơ sơ tế bào học của liên kết gen và hoán vị gen. - Đọc bài 12 và trả lời câu hỏi : Gen nằm trên NST X di truyền theo quy luật nào ?  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm: Lớp A8: Chỉ cần học sinh nắm được khi nào thì liên kết gen , hoán vị gen và biết cách viết sơ đồ lai là được Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngµy so¹n: …../…./2012 Ngµy d¹y: Líp : A4:…./…/… A8:…./…/… Tiết 13 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Nêu được cơ chế xác định giới tính bằng NST - Nêu được quy luật di truyền của các gen nằm trên NST X và NST Y - Giải thích được nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt về cách thức di truyền của gen trên NST thường và NST giới tính.

(27) - Đặc điểm di truyền ngoài nhân, phương pháp xác định tính trạng do gen ngoài nhân quy định. - Phân biệt được di truyền của gen nằm trên NST giới tính với gen nằm trên NST thường. 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, … 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: Cách phát hiện hiện tượng di truyền liên kết giới tính và quy luật di truyền ngoài nhân II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) ……..……………………………………………………………………………………………. 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) (?) So sánh liên kết gen và hoán vị gen ? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp quan sát tìm tòi. - Phương pháp hỏi đáp tìm tòi. b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án. - H12.1-2 Hs: - Đọc trước bài 10 ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Chúng ta đã nghiên cứu sự di truyền của gen nằm trên NST thường. Vậy gen nằm trên NST giới tính thì chúng có đặc điểm di truyền như thế nào ? Hoạt động 1: Tìm hiểu di tuyền liên kết với giới tính Hoạt động của Gv và Hs. GV. Yêu cầu học sinh quan sát H12.1, đọc SGK và trả lời câu hỏi : (?) Phân biệt NST giới tính và NST thường ? HS. (…….) GV. Nhận xét, bổ sung. Kết luận. GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK trả lời: (?) Có mấy kiểu xác định giới tính? Đặc điểm của các kiểu xác định giới tính ? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Chỉnh lí và kết luận.. DIỄN GIẢI I/.Di truyền liên kết với giới tính: 1. NST giới tính và cơ chế tế bào học xác định giới tính bằng NST a. NST giới tính - là loại NST có chứa gen quy định giới tính ( có thể chứa các gen khác) - cặp NST giới tính XX gồm 2 chiếc tương đồng; cặp XY có vùng tương đồng ,có vùng không tương đồng b. một số cở chế TB học xác đinh giới tính bằng NST - Động vật có vú,,,,, ruồi giấm, người Con cái XX, con đực XY - Chim, bướm, cá, ếch nhái,bò sát: Con cái XY, con đực XX - Châu chấu ,rệp, bọ xit: Con cái XX, con đực XO - Bọ nhậy: Con cái XO, con đực XX 2. Di truyền liên kết với giới tính a. Gen trên NST X.

(28) GV. Yêu cầu học sinh đọc thí nghiệm của * thí nghiệm: MoocGan và trả lời câu hỏi sau : ( Sgk ) (?) So sánh kết quả của hai phép lai *Nhận xét : thuận nghịch? So sánh kết quả trên với thí Kết quả của 2 phép lai thuận nghịch của nghiệm lai thuận nghịch của MenĐen ? Moocgan là khác nhau và khác kết quả của HS. Trả lời phép lai thuận nghịch của Menđen GV. Chỉnh lí và kết luận. *Giải thích : - Gen quy định tính trạng màu mắt chỉ có GV. trên NST X mà không có trên Y. (?) Vậy tại sao thí nghiệm trên khác + Đối với giới XY : XAY hoặc XaY với thí nghiệm tương ứng của Menđen ? + Đối với giới XX : XAXA, XAXa, XaXa. HS. Đọc SGK và trả lời : do gen nằm trên NST X. ►Sơ đồ lai: GV. Bổ sung và kết luận. - Lai thuận: Pt/c: ♀ XAXA x ♂ X aY A G P: X Xa , Y (?) Hãy viết sơ đồ lai của phép lai F1: 1♀ XAXa : 1♂ XAY (100% Mắt đỏ) thuận và phép lai nghịch ? F1xF1: ♀ XAXa x ♂ XAY Hs: Lên bảng viét sơ đồ lai GF1: XA ,Xa XA ,Y Gv: Chỉnh sửa bổ sung F2: ♀XAXA : ♂XAY : ♀XAXa : ♂Xa Y (100% cái mắt đỏ: 50% đực mắt đỏ:50% đực mắt trắng). - Lai nghịch: Pt/c: ♀ XaXa x ♂ XAY G P: Xa XA , Y F1: 1♀ XAXa : 1♂ XaY (50% cái mắt đỏ : 50% đực mắt trắng ). F1xF1: ♀ XAXa x ♂ XaY GF1: XA ,Xa Xa ,Y F2: ♀XAXa: ♂XAY : ♀XaXa : ♂Xa Y ( 50% cái mắt đỏ : 50% đực mắt đỏ: 50% cái mắt trắng :50% đực mắt trắng ). *Đặc điểm: - Kết quả của phép lai thuận và nghịch (?) Đặc điểm của di truyền trên NST khác nhau giới tính X ? - Di truyền theo quy luật di truyền chéo (Ông ngoại → con gái → cháu trai) b. Gen trên NST Y GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời - Di truyền theo giới XY(di truyền thẳng) VD : người bố có túm lông tai sẽ câu hỏi : truyền đặc điểm này cho tất cả các con trai (?) Đặc điểm di truyền khác nhau của giữa gen nằm trên NST Y so với gen nằm mà con gái thì không bị tật này trên NST Y ? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi của giáo viên. c. Ý nghĩa của hiện tượng di truyền liên GV. Chỉnh lí và kết luận. kết với giới tính GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời - Điều khiển tỉ lệ đực cái theo ý muốn trong chăn nuôi trồng trọt câu hỏi sau : - Nhận dạng được đực cái từ nhỏ đẻ phân.

(29) (?)Ý nghĩa thực tiễn của quy luật di loại tiện cho việc chăn nuôi truyền liên kết với giới tính ? - Phát hiện được bệnh do rối loạn cơ HS. Đọc SGK và trả lời. phân li, tổ hợp của cặp NST giới tính GV. Chỉnh lí và kết luận.. chế. Hoạt động 2: Tìm hiểu quy luật di truyền ngoài nhân Hoạt động của Gv và Hs DIỄN GIẢI II. Di truyền ngoài nhân 1. Thí nghiệm. GV. Yêu cầu học sinh đọc thí nghiệm của (SGK) Coren và trả lời câu hỏi : từ thí nghiệm trên 2. Giải thích. có thể rút ra nhận xét gì ? - khi thụ tinh, giao tử đực chỉ truyền nhân HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời: mà ko truyền TBC cho trứng, do vậy các F1 có kiểu hình giống mẹ. gen nằm trong TBC ( trong ty thể hoặc lục GV. lạp ) chỉ được mẹ truyền cho qua TBCcủa (?) Nguyên nhân nào dẫn đến kết quả trứng trên ? 3. Đặc điểm di truyền ngoài nhân HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Chỉnh lí và tiếp tục nêu câu hỏi : (?) đặc điểm di truyền ngoài nhân như - Các tính trạng di truyền qua TBC được thế nào ? di truyền theo dòng mẹ. HS. Dựa vào phân tích trên rút ra đặc điểm - Các tính trạng di truyền qua TBC không di truyền ngoài nhân. tuân theo các định luật chặt chẽ như sự di GV. Bổ sung và kết luận. truyền qua nhân ► phương pháp phát hiện quy luật di truyền - DT liên kết với giới tính: kết qủa 2 phép lai thuận nghịch khác nhau - DT qua TBC : kết quả 2 phép lai thuận nghịch khác nhau và con luôn có KH giống mẹ - DT phân li độc lập: kết quả 2 phép lai thuân nghịch giống nhau. 4. Củng cố: (5’) - Phân biệt di truyền liên kết với giới tính với di truyền trên NST thường ? - Đặc điểm của di truyền ngoài nhân ? 5. Dặn dò: - Kiến thức trọng tâm : cơ sở tế bào học của quy luật di truyền liên kết với giới tính, di truyền ngoài nhân. - Đọc bài 13 và trả lời câu hỏi : Mức phản ứng là gì ? Đặc điểm của mức phản ứng ?  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….

(30) ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngày soạn: 26 /11/2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk, Sgv. Tiết 14 : ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN. I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Hình thành khái niệm về mức phản ứng, sự mềm dẻo về kiểu hình và ý nghĩa của chúng - Thấy được vai trò của kiểu gen và vai trò cua môi trường đối với kiểu hình - Nêu được mối qua hệ giữa kiểu gen , môi trường trong sự hình thành tính trạng cỉa cơ thể sinh vật và ý nghĩa của mối quan hệ đó trong sản xuất và đời sống 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng vận dung kiến thức toán học trong việc giải quyết các vấn đề của sinh học….

(31) 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: Mối quan hệ giữa kiểu gen , môi trường và kiểu hình; khái niệm múc phản ứng II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) ……..……………………………………………………………………………………………. 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) (?) Đặc điểm của di truyền liên kết với giới tính ? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp quan sát tìm tòi. - Phương pháp hỏi đáp tìm tòi. b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án. - H13. Hs: - Đọc trước bài 10 ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: ADN  mARN  Protein  Tính trạng. Vậy vai trò của môi trường đến sự hình thành tính trạng như thế nào ?. Hoạt động 1: Tìm hiểu mối quan hệ giữa gen và tính trạng Hoạt động của Gv và Hs DIỄN GIẢI GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời I.Mối quan hệ giữa gen và tính trạng câu hỏi : Gen ( ADN) → mARN →Prôtêin → (?) Tại sao mối quan hệ giữa gen và tính trạng tính trạng rất phức tạp ? - Quá trình biểu hiện của gen qua nhiều HS. (…….) bước nên có thể bị nhiều yếu tố môi trường GV. Nhận xét, bổ sung(nếu có). Kết luận. bên trong cũng như bên ngoài chi phối GV. Yêu cầu học sinh đọc ví dụ 1 và trả lời cẩu hỏi : (?)Tại sao các tế bào của cùng một cơ thể có cùng một kiểu gen nhưng lại biểu hiện kiểu hình ở các bộ phận cơ thể khác nhau ? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Chỉnh lí và kết luận. GV. Tiếp tục yêu cầu học đọc VD2,3 và trả lời câu hỏi : (?) Môi trường ảnh hưởng như thế nào đến sự hình thành tính trạng ? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Chỉnh lí và kết luận.. II.Sự tương tác giữa KG và MT * Hiện tượng: -Ở thỏ: + Tại vị trí đầu mút cở thể ( tai, bàn chân, đuôi, mõm) có lông màu đen +Ở những vị trí khác lông trắng muốt * Giải thích: - Tại các tế bào ở đầu mút cơ thể có nhiệt độ thấp hơn nên có khả năng tổng hợp được sắc tố mêlanin làm cho lông màu đen - Các vùng khác có nhiệt độ cao hơn không tổng hợp mêlanin nên lông màu trắng → làm giảm nhiệt độ thì vùng lông trắng sẽ chuyển sang màu đen  Kết luận : - Kiểu hình của cơ thể không chỉ phụ thuộc vào kiểu gen mà còn phụ thuộc vào điều kiện môi trường. - Bố mẹ không truyền cho con những tính.

(32) trạng sẵn có mà truyền cho con 1 kiểu gen.. Hoạt động 2: Tìm hiểu mức phản ứng HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ DIỄN GIẢI III. Mức phản ứng của KG 1. Khái niệm GV. Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 KG KG1 + MT1 → KH1 tương ứng với các môi trường khác nhau gọi KG2 + MT2 → KH2 là mức phản ứng của 1 KG KG3 + MT3 → KH3 VD:Con tắc kè hoa …………………… - Trên lá cây: da có hoa văn màu xanh của lá KGn + MTn → KHn cây Tập hợp KH1 ,KH2 ,KH3 ,KHn gọi là mức - Trên đá: màu hoa rêu của đá phản ứng của KG - Trên thân cây: da màu hoa nâu (?) Mức phản ứng là gì ? 2. Đặc điểm: HS. (……..) GV. Chỉnh lí và kết luận. - Mức phản ứng do gen quy định, trong cùng GV. Tiếp tục yêu cầu học sinh đọc SGK và 1 KG mỗi gen có mức phản ứng riêng trả lời câu hỏi : - Có 2 loại mức phản ứng: mức phản ứng (?) Phân biệt mức phản ứng rộng và mức rộng và mức phản ứng hẹp, mức phản ứng phản ứng hẹp ? càng rộng sinh vật càng dễ thích nghi HS. Dựa vào SGK trả lời câu hỏi của giáo - Di truyền được vì do KG quy định viên. - Thay đổi theo từng loại tính trạng GV. Bổ sung và kết luận. 3.PP xác định mức phản ứng - Tạo ra các cá thể có kiểu gen giống nhau - Nuôi, trồng chúng trong các điều kiện môi GV. Phương pháp xác định mức phản ứng ? trường khác nhau. HS. Dựa vào SGK trả lời câu hỏi của giáo - Đánh giá về sự thay đổi kiểu hình. viên. 4. Thường biến. GV. Bổ sung và kết luận. - Sự biến đổi kiểu hình của cùng một kiểu gen trong các môi trường khác nhau. GV. Thường biến là gì ? Ý nghĩa của thường - Giúp cho sinh vật thích nghi với dự thay biến ? đổi nhất thời của môi trường. HS. Dựa vào SGK trả lời câu hỏi của giáo - Phụ thuộc vào kiểu gen và không di truyền. viên. GV. Bổ sung và kết luận. 4. Củng cố: (5’) Mức phản ứng là gì ? Đặc điểm của mức phản ứng ? 5. Dặn dò: - Kiến thức trọng tâm : Khái niệm : mức phản ứng, thường biến. - Đọc bài 14 và chuẩn bị các cây giống cà chua.  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….

(33) ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngày soạn: 26 /11/2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk, Sgv. Tiết 15.. THỰC HÀNH : LAI GIỐNG. I.Mục tiêu: Sau khi học xong bài này Hs cần phải: 1. Kiến thức: - Học sinh làm quen với các thao tác lai hữu tính, biết cách bố trí thí nghiệm thực hành lai giống, đánh giá kết qua thí nghiệm bằng phương pháp thống kê - Thực hiện thành công các bước tiên hành lai giống trên 1 số đối tượng cây trồng ở địa phương 2. Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng khéo léo trong lao động 3. Thái độ: Nghiêm túc II. Chuẩn bị 1. Vật liệu và dụng cụ cần thiết.

(34) - Cây cà chua bố mẹ - Kẹp, kéo ,kim mũi mác,, đĩa kính đồng hồ, bao cách li, nhãn, bút chì, bút lông, bông ,hộp pêtri 2. Chuẩn bị cây bố mẹ - Chọn giống: chọn các giống cây khác nhau rõ ràng về hình dạng hoặc màu sắc quả để có thể phân biệt dể dàng bằng mắt thường - Gieo hạt những cây dùng làm bố trước những cây dùng làm mẹ từ 8 đến 10 ngày - Khi cây bố ra hoa thì tỉa bớt số hoa trong chùm và ngắt bỏ những quả non để tập trung lấy phấn được tốt - Khi cây mẹ ra được 9 lá thì bấm ngọn và chỉ để 2 cành, mỗi cành lấy 3 chùm hoa, mỗi chùm hoa lấy từ 3 đến 5 quả III.Cách tiến hành Hoạt động 1: GV hướng dẫn thực hành Hoạt động của thầy và trò GV:(?) tại sao phải gieo hạt những cây làm bố trước những cây làm mẹ? mục đích của việc ngắt bỏ những chùm hoa và quả non trên cây bố, bấm ngọn và ngắt tỉa cành, tỉa hoa trên cây mẹ  GV hướng dẫ hs thực hiện thao tác khử nhị trên cây mẹ (?) Tại sao cần phải khử nhị trên cây mẹ Gv thực hiện mẫu : kỹ thuật chọn nhị hoa để khử, các thao tác khi khử nhị. DIỄN GIẢI 1. Khử nhị trên cây mẹ - Chọn những hoa còn là nụ có màu vàng nhạt để khử nhị ( hoa chưa tự thụ phấn) -Dùng kim mũi mác tách 1 bao phấn ra nếu phấn còn là chất trắng sữa hay màu xanh thì được. nếu phấn đã là hạt màu trắng thì không được - Đùng ngón trỏ và ngón cái của tay để giữ lấy nụ hoa - Tay phải cầm kẹp tách bao hoa ra, tỉa từng nhị một , cần làm nhẹ tay tránh để đầu nhuỵ và bầu nhuỵ bị thương tổn - Trên mỗi chùm chọn 4 đến 6 hoa cùng lúc và là những hoa mập để khử nhị , cắt tỉa bỏ những hoa khác - Bao các hoa đã khử nhị bằng bao cách li (?) Mục đích của việc dùng bao cách li sau 2. Thụ phấn khi đã khử nhị ? - Chọn những hoa đã nở xoà, đầu nhị to màu xanh sẫm, có dịch nhờn - Thu hạt phấn trên cây bố : chọn hoa vừa nở, cánh hoa và bao phấn vàng tươi, khi chín * GV hướng dẫn học sinh chọn hoa trên cây hạt phấn chín tròn và trắng mẹ để thụ phấn - Dùng kẹp ngắt nhị bỏ vào đĩa đồng hồ Gv thực hiện các thao tác mẫu - Đùng bút lông chà nhẹ trên các bao phấn  Không chọn những hoa đầu nhuỵ để hạt phấn bung ra khô, màu xanh nhạt nghĩa là hoa còn -Dùng bút lông chấm hạt phấn cây bố lên non , đầu nhuỵ màu nâu và đã bắt đầu đầu nhuỵ hoa của cây mẹ đã khử nhị héo thụ phấn không có kết quả - Bao chùm hoa đã thụ phấn bằng túi cách li,  Có thể thay bút lông bằng những buộc nhãn ,ghi ngày và công thức lai chiếc lông gà 3.Chăm sóc và thu hoạch GV hướng dẫn học sinh phương pháp thu - Tưới nước đầy đủ hoạch và cất giữ hạt lai -Khi quả lai chín thì thu hoạch, cẩn thận tránh nhầm lẫn các công thức lai.

(35) - Bổ từng quả trải hạt lên tờ giấy lọc ghi công thức lai và thứ tự quả lên tờ giấy đó * GV hướng dẫn học sinh nghiên cứu - Phơi khô hạt ở chổ mát khi cầ gieo thì phương pháp xử lý kết quả lai theo phương ngâm tờ giấy đó vào nước lã hạt sẽ tách ra pháp thống kê được giới thiệu trong sách 4. Xử lí kết qủa lai giáo khoa Kết qủa thí nghiệm được tổ hợp lại và xử lí Việc xử lý thống kê không bắt buộc học sinh theo phương pháp thống kê phải làm nhưng gv nên hướng dẫn hs khá giỏi yêu thích khoa học kiểm tra đánh giá kết quả thí nghiệm và thông báo cho toàn lớp Hoạt động 2: Hoc sinh thực hành Từng nhóm học sinh tiến hành thao tác theo hướng dẫn GV: Quan sát uốn nắn Hoạt động3: Viết báo cáo: Học sinh viết báo cáo về các bước tiến hành thí nghiệm và kết quả nhận được  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngày soạn: 26 /11/2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk. Tiết 16.. BÀI TẬP CHƯƠNG I VÀ II. I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Tự củng cố một sô kiến thức : gen, phiên mã, dịch mã, các quy luật di truyền,… - Biết được phương pháp giãi bài tập về : ADN, mARN, Protein, quy luật di truyền. 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng : làm bài tập, phân tích, tổng hợp,… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) ……..……………………………………………………………………………………………. 2. Kiểm tra bài cũ: (0’) KiÓm tra ngay t¹i líp khi häc sinh lµm bµi tËp.

(36) 3. Bài mới: (40’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp tái hiện b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án. Hs: - Xem trước các bài tập ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Hoạt động của Gv &Hs Hoạt động 1: Khái quát đặc điểm gen.cơ chê tự sao , sao maz ,dịch mã GV: khái quát DIỄN GIẢI kiến thức: - giáo viên cho họ sinh xây dựng các công thức. DIỄN GIẢI 1. Cấu trúc của gen, phiên mã dịch mã:. - Mỗi gen có 1 mạch chứa thông tin gọi là mạch khuôn - Các gen ở sinh vật nhân sơ có vùng mã hóa liên tục, phần lớn các gen ở sinh vật nhân thực có vùng mã hóa không liên tục - Mã di truyền là mã bộ 3, tức là cứ 3 nuclêôtit trong AND mã hóa 1 axit amin trong phân tử prôtêin - Bộ ba AUG là mã mở đầu, còn các bộ ba: Công thức tính toán số nu của từng UAA, UAG,UGA là mã kết thúc loại trong ADN - công thức : N=M/300→ M=300 × N  công thức tính sô nu môi trường N= L/3,4 × 2 → L=N/2× 3,4 nội bào cung cấp khi gen stự sao n L=M /2×300 × 3,4 → M= L/3,4 ×2×3,4 đợt + về số lượng và tỉ lệ phần trăm  công thức tính số ri nu môi trường A+G =T+X =N/2 cung cấp khi gen sao mã k đợt A+G= T+X =50%  mối quan hệ giữa các đại lượng * Cơ chế tự sao : giữa ADN , ARN và Prôtêin Số Nu mỗi loại môi trường cung cấp khi gen tự sao liên tiếp n đợt A’=T’= (2n -1)A =(2n-1)T mối tương quan giữa tự sao , sao mã ,dịch G’=X’= (2n-1) G= (2n-1) X mã có thể biểu diễn qua sơ đồ nào - Tổng số Nu môi trường cung cấp khi gen tự sao liên tiếp n đợt - GV: cho hs trình bày các cách giải bài N’= (2n-1)N tập khác nhau, sau đó tự hs phân tích cách * Cơ chế sao mã : nào là dễ nhận biết và nhanh cho kết quả số ri nu mỗi loại môi trường cung cấp khi nhất gen sao mã k đợt A=kAm, U=kUm, G=kXm, X=kXm * tương quan giữaADN v à ARN, prôtein ADN phiên mã mARNdịch mã protein. tính trạng. Nhân đôi. Hoạt động 2: Tìm hiểu đột biến gen,các dạng bài tập ĐBG. 2. Đột biến gen: - Thay thế nuclêôtit này bằng nuclêôtit khác, dẫn đến bíên đổi codon này thành * Đối với bài tập các phép lai đã cho biết codon khác, nhưng: tỉ lệ phân li KH -> tìm KG và sơ đồ lai thì + Vẫn xác định axit amin cũ -> đột biến.

(37) ta phải tiến hành các bước sau: + Xác định tính trạng đã cho là do 1 hay nhiều gen quy định ? + Vị trí của gen có quan trọng hay không? ( gen quy định tính trạng nằm trong nhân hay trong tế bào chất? nếu trong nhân thì trên NST thường hay NST giới tính ?) + Nếu 1 gen quy định 1 tính trạng thì gen đó là trội hay lặn, nằm trên NST thường hay NST giới tính? + Nếu đề bài ra liên quan đến 2 hoặc nhiều gen thì xem các gen phân li độc lập hay liên kết với nhau ? nếu liên kết thì tần số hoán vị gen bằng bao nhiêu? + Nếu 2 gen cùng quy định 1 tính trạng thì dấu hiệu nào chứng tỏ điều đó? Kiểu tương tác gen đó là gì? * Đôi khi đề bài chưa rõ, ta có thể đưa ra nhiều giả thiết rồi lọai bỏ từng giả thiết và kiểm tra lại giả thiết đúng. đồng nghĩa + Xác định axit amin khác -> đồng biến khác nghĩa + Tạo ra codon kết thúc -> đột biến vô nghĩa - Thêm hay bớt 1 nulclêôtit -> đột biến dịch khung đọc. 3. Đột biến NST: - Sự biến đổi số lượng NST có thể xảy ra ở 1 hoặc vài cặp NST tương đồng -> lệch bội, hay tất cả các cặp NST tương đồng -> đa bội - Cơ chế: do sự không phân li của các cặp NST trong phân bào - Các thể đa bội lẻ hầu như không có khả năng sinh sản bình thường; các thể tứ bội chỉ tạo ra các giao tử lưỡng bội có khả năng sống do sự phân li ngẫu nhiên của các cặp NST tương đồng trong giảm phân. Hoạt động 3: Giải các bài tập Bài tập chương 1: 1. a) 3’ … TAT GGG XAT GTA ATG GGX …5’ ( mạch khuôn có nghĩa của gen ) 5’ … ATA XXX GTA XAT TAX XXG …3’ ( mạch bổ sung ) 5’ … AUA XXX GUA XAU UAX XXG…3’ ( mARN ) b) Có 18/3 = 6 codon trên mARN c) Các bộ ba đối mã của tARN đối với mỗi codon: UAU , GGG, XAU, GUA, AUG, GGX 2. Đoạn chuỗi polipeptit : Arg Gly Ser Phe Val Asp Arg mARN 5’ AGG GGU UXX UUX GUX GAU XGG 3’ AND mạch khuôn 3’TXX XXA AGG AAG XAG XTA GXX 5’ mạch bổ sung 5’ AGG GGT TXX TTX GTX GAT XGG 3’ 3. Từ bàng mã di truyền: a) Các cođon GGU, GGX, GGA, GGG trong mARN đều mã hóa glixin b) Có 2 cođon mã hóa lizin: - Các cođon trên mARN : AAA, AAG - Các cụm đối mã trên tARN: UUU, UUX c) Cođon AAG trên mARN được dịch mã thì lizin được bổ sung vào chuỗi polipeptit.

(38) 4. Một gen có chiều dài 2550Ǻ , hiệu số giưa T với 1 loại nu khác bằng 30% tổng số nu của gen. mARN được tổng hợp từ gen đó có U= 60% số ribonu. Trên 1 mạch đơn của gen có G= 14% số nu của mạch và A=450nu. a. Số lượng tùng loại nu của gen và của mỗi mạch đơn gen ? b. Số lượng từng loại ribonu của mARN được tổng hợp từ gen trên ? 5. Trong 1 phân tử mARN có U= 20% ; X=22%, A=28% a. Xác định tỉ lệ % từng loại nu của gen ? b. Trong phân tử ARN trên có A=500 nu . Tìm chiều dài và khối lượng của gen ? Gv: Hướng dẫn học sinh làm theo trình tự các bước Hs: Làm theo hướng dẫn Gv: Ra bài tập tương tự để Hs tự làm 4. Củng cố, dặn dò: Tiếp tục làm các dạng bài tập trong Sgk và ôn tập phàn di truyền họcchuẩn bị kiểm tra học kì  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngày soạn: 26 /11/2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk. Tiết 17:. ÔN TẬP PHẦN DI TRUYỀN HỌC. I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài này Hs cần phải - Nêu được các khái niệm cơ bản, các cơ chế chính trong di truyền học từ mức độ phân tử, tế bào,cơ thể cũng như quần thể - Nêu được các cách chọn tạo giống -Giải thích được các cách phân loại biến dị và đặc điểm của từng loại - Biết cách hệ thống hoá kiến thức thông qua xây dựng bản đồ khái niệm - Vận dụng lý thuyết giải quyết các vấn đề trong thực tiễn và đời sống sản xuất B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: Hệ thống hoá toàn bộ kiến thức về di truyền học II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) ……..……………………………………………………………………………………………. 2. Kiểm tra bài cũ: (0’) Không kiểm tra.

(39) 3. Bài mới: (40’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp tái hiện, hoạt động nhóm nhỏ b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án. Phiếu học tập theo các mục trong SGK. Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI phiếu học tập ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: GV hệ thống hoá kiến thức cho Hs thông qua việc sử dụng các phiếu học tập: - Yêu cầu Hs trình bày các DIỄN GIẢI phiếu học tập theo nhóm đã phân công bằng bản trong và máy chiếu hắt Hs: Trình bày theo nhóm Hs: Nhận xét, bổ sung Gv: Bổ sung, kết luận → Đưa ra đáp án ĐÁP ÁN - HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC ● Những diễn biến cơ bản của các cơ chế di truyền ở cấp độ phân tử Caùc cô cheá Nhaân ñoâi ADN. Phieân maõ. Dòch maõ. Điều hoà hoạt động của gen. Những diễn biến cơ bản -ADN tháo xoắn và tách 2 mạch đơn khi bắt đầu tái bản. -Các mạch mới được tổng hợp theo chiều 5'  3', một mạch được tổng hợp liên tục, mạch còn lại được tổng hợp gián đoạn. -Có sự tham gia của các enzim: tháo xoắn, kéo dài mạch, nối liền mạch, … -Dieãn ra theo caùc nguyeân taéc boå sung, baùn baûo toàn vaø khuoân maãu. -Enzim tiếp cận ở điểm khởi đầu và đoạn ADN (gen) tháo xoắn. -Enzim dịch chuyển trên mạch khuôn theo chiều 3'  5' và sợi ARN kéo dài theo chiều 5'  3', các đơn phân kết hợp theo NTBS. -Đến điểm kết thúc, ARN tách khỏi mạch khuôn. -Các aa đã hoạt hoá được tARN mang vào riboxom. -Riboxom dịch chuyển trên mARN theo chiều 5'  3' theo từng bộ ba và chuỗi polipeptit được kéo dài. -Đến bộ ba kết thúc chuỗi polipeptit tách khỏi riboxom. Gen điều hoà tổng hợp protein ức chế để kìm hãm sự phiên mã, khi chất cảm ứng làm bất hoạt chất kìm hãm thì sự phiên mã được diễn ra. Sự điều hoà này tuyø thuoäc vaøo nhu caàu cuûa teá baøo.. ● Sơ đồ mối quan hệ ADN (gen) – tính trạng ADN 1⃗ ARN 2⃗ protein 3⃗ (4). tính traïng (hình thaùi, sinh lí...). ADN ● Giải thích sơ đồ phân loại biến dị. Bieán dò Bieán dò di truyeàn. Thường.

(40) Đột biến. bieán Biến dị tổ hợp. Đột biến NST Đột biến gen Đột biến số lượng Đột biến đa bội. Đột biến cấu trúc. Đột biến lệch bội. Đột biến đa bội chẵn Đột biến đa bội lẻ Giaûi thích : - Dựa vào đặc điểm di truyền, biến dị được chia thành biến dị di truyền và thường bieán (bieán dò khoâng di truyeàn) - Biến dị di truyền gồm có đột biến (những biến đổi trong vật chất di truyền) và biến dị tổ hợp (sự tổ hợp lai vật chất di truyền của thế hệ bố mẹ) - Dựa vào mức độ biến đổi, đột biến được phân thành đột biến nhiễm sắc thể và đột bieán gen. - Đột biến nhiễm sắc thể lại được chia thành đột biến số lượng (những biến đổi về số lượng NST) và đột biến cấu trúc (những biến đổi trong cấu trúc NST), trong đột biến số lượng có đột biến đa bội ( sự tăng số nguyên lần bộ NST đơn bội) và đột biến lệch bội (biến đổi xảy ra ở một hay một số cặp NST), đột biến đa bội thì được chia thành đột biến đa bội chẵn và đột biến đa bội lẻ. . ● Cơ chế của các dạng đột biến Caùc daïng Cô cheá ÑB Đột biến gen -Bắt cặp sai (không theo NTBS), hay do tác nhân xen vào mạch hoặc mạch đang tổng hợp. -Phải trải qua tiền đột biến mới xuất hiện đột biến. Đột biến cấu -Do mất, đảo hay chuyển vị trí các đoạn NST. truùc NST -Do sự chuyển đoạn diễn ra giữa các NST không tương đồng. Đột biến số -Sự không phân li của cặp NST. lượng NST -Do thoi vô sắc không hình thành trong nguyên phân hoặc giảm phân.. ● Toùm taét caùc quy luaät di truyeàn Teân Qluaät Phaân li. Töông taùc gen K alen Tác động coäng goäp Tác động đa hieäu. Noäi dung Do sự phân li đồng đều của cặp nhân tố di truyền nên mỗi giao tử chỉ chứa 1 nhân toá cuûa caëp. Các gen không alen tương tác với nhau trong sự hình thành tính trạng Các gen cùng có vai trò như nhau đối với sự hình thành tính trạng. Moät gen chi phoái nhieàu tính traïng.. Cơ sở tế bào học Phân li, tổ hợp cặp NST tương đồng.. Các cặp NST tương đồng phân li độc laäp Các cặp NST tương đồng phân li độc laäp Nhö quy luaät phaân li.

(41) Phân li độc laäp Lieân keát hoàn toàn Hoán vị gen Di truyeàn lieân kết với giới tính. Teân quy luaät. Phaân li. Troäi K hoàn toàn Töông taùc gen K alen Taùc động coäng goäp Taùc động đa hieäu. Di truyeàn độc lập Lieân keát hoàn toàn Hoán dị gen. Caùc caëp nhaân toá di truyeàn (caëp alen) phân li độc lập với nhau trong phát sinh giao tử Các gen trên NST cùng phân li và tổ hợp trong quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh Hoán vị các gen alen tạo sự tái tổ hợp cuûa caùc gen khoâng alen. Các cặp NST tương đồng phân li độc laäp Sự phân li và tổ hợp cặp NST tương đồng. Trao đổi những đoạn tương ứng của cặp NST tương đồng.. Tính trạng do gen trên X quy định di Nhân đôi, phân li, tổ hợp của cặp truyền chéo, còn do gen trên Y di NST giới tính truyền trực tiếp. Noäi dung Moãi tính traïng cuûa cô theå. Do sự phân li đồng đều của cặp nhaân toá di truyeàn naøy neân mỗi giao tử chỉ chứa một nhaân toá cuûa caëp F2 coù 1 troäi : 2 trung gian : 1 laën Hai hay nhieàu gen khoâng alen cuøng töông taùc quy ñònh moät tính traïng Caùc gen cuøng coù vai troø nhö nhau. Cơ sở tế bào. Phân li, tổ hợp cuûa caëp NST tương đồng Phân li, tổ hợp cuûa caëp NST tương đồng Caùc caëp NST tương đồng phân li độc lập Caùc caëp NST tương đồng phân li độc lập Nhö ñònh luaät phaân li. Ñieàu kieän nghieäm đúng Tính traïng do moät gen quy ñònh, gen troäi át hoàn toàn gen laën. Gen troäi aùt không hoàn toàn Caùc gen khoâng taùc động riêng rẽ Caùc gen khoâng taùc động riêng rẽ. YÙ nghóa. Xaùc ñònh troäi – laën Taïo kieåu hình mới (trung gian) Taïo bieán dò tổ hợp. Tính traïng soá lượng trong SX Moät gen chi phoái nhieàu tính Là cơ sở traïng GT hieän tượng biến dò töông quan. Caùc caëp nhaân toá di truyeàn Nhö töông taùc Moãi gen treân Taïo bieán dò phân li độc lập với nhau gen không alen moät NST tổ hợp trong phát sinh giao tử và kết hợp ngẫu nhiên trong thụ tinh Các gen nằm trên một NST Sự phân li và tổ Các gen liên Chọn loïc cùng phân li và tổ hợp trong hợp của cặp NST kết hoàn toàn được caû phát sinh giao tử và thụ tinh. tương đồng. nhoùm gen quí Các gen nằm trên một NST Trao đổi những Các gen liên Tăng nguồn đổi chỗ cho nhau do sự trao đoạn tương ứng kết khoâng bieán dò toå đổi chéo giữa các crômatic của cặp NST hoàn toàn hợp.

(42) Di truyeàn giới tính Di truyeàn lieân keát với giới tính. tương đồng Ở các loài giao phối tỉ lệ Nhân đôi, phân li, Tỉ leä 1:1 đực : cái xấp xỉ tổ hợp của cặp nghiệm đúng 1:1 NST giới tính trên số lượng lớn cá thể Tính traïng do gen treân X quy Nhaân ñoâi, phaân li, Gen naèm treân Ñieàu khieån định di truyền chéo, còn do tổ hợp của cặp đoạn không tỉ lệ đực, gen trên Y di truyền trực tiếp NST giới tính tương đồng caùi. ● So sánh đột biến với thường biến (HS tự điền vào bảng) 4. Củng cố, dặn dò: Ôn tập phần di truyền học theo đề cương chuẩn bị kiểm tra học kì  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH.

(43) Ngày soạn: / /2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk. Chương III : DI TRUYỀN HỌC QUẦN THỂ Tiết 19 . CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ I. MỤC TIÊU :Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Giải thích được thế nào là một quần thể sinh vật cùng các đặc trưng di truyền của quần thể. - Biết cách tính tần số alen và tần số kiểu gen của quần thể. - Nêu được xu hướng thay đổi cấu trúc di truyền của quần thể tự thụ phấn và giao phối gần. - vận dụng kiến thức vào thực tế sản xuất chăn nuôi 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp,… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: Khái quát xu hướng thay đổi thành phần kiểu gen của quần thể tự thụ phấn.

(44) II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) ……..……………………………………………………………………………………………. 2. Kiểm tra bài cũ: (0’) Không kiểm tra 3. Bài mới: (40’) a) Phương pháp : - Phương pháp tìm tòi, hoạt động nhóm nhỏ b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án. - Bảng 16 Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI phiếu học tập ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Quần thể là gì ? Các đặc trưng của quần thể ? Cấu trúc di truyền của quần thể tự thụ phấn và quần thể giao phối gần ? Hoạt Động 1: Tìm hiểu các đặc trưng di truyền của quần thể Hoạt động thầy trò. DIỄN GIẢI I. CÁC ĐẶC TRƯNG DI TRUYỀN CỦA GV. QUẦN THỂ. + Quần thể là gì ? 1. Khái niệm quần thể HS. Trả lời Quần thể là một tổ chức của các cá thể GV. Chỉnh lí và kết luận. cùng loài, sống trong cùng một khoảng không gian xác định, ở vào một thời điểm xác định và có khả năng sinh ra các thế hệ con cái để duy trì nòi giống. GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời 2. Đặc trưng di truyền của quần thể câu hỏi : + vốn gen là gì ? a. Vốn gen : tập hợp tất cả các alen có HS. Đọc SGK và trả lời. trong quần thể ở một thời điểm xác định, các GV. Chỉnh lí và kết luận. đặc điểm của vốn gen thể hiện thông qua các thông số là tần số alen và tần số kiểu gen b. Tần số alen: Tỉ lệ giữa số lượng alen đó trên tổng số + Tần số alen là gì ? alen của các loại alen khác nhau của gen đó HS. Đọc SGK và trả lời câu hỏi. trong quần thể tại một thời điểm xác định. GV. Chỉnh lí và kết luận. VD : SGK GV. Hướng dẫn học sinh cách tính tần số alen A, a ở ví dụ SGK. HS. Theo hướng dẫn của giáo viên tính tần số alen A,a. c. Tần số kiểu gen của quần thể: Tần số của một loại kiểu gen nào đó trong + Tần số kiểu gen là gì ? quần thể được tính bằng tỉ lệ giữa số cá thể HS. Đọc SGK và trả lời câu hỏi. có kiểu gen đó trên tổng số cá thể có trong GV. Chỉnh lí và kết luận. GV. Hướng dẫn học sinh cách tính tần số quần thể. VD : SGK kiểu gen AA, Aa, aa ở ví dụ SGK. HS. Theo hướng dẫn của giáo viên tính tần Chú ý: Tùy theo hình thức sinh sản của từng loài mà các đặc trưng của vốn gen cũng như số alen AA, Aa, aa . các yếu tố làm biến đổi vốn gen của quần thể ở mỗi loài có khác nhau. GV..

(45) Hoạt Động 2: Tìm hiểu cấu trúc di truyền của quần thể tự thụ phấn và giao phối gần Hoạt động thầy trò DIỄN GIẢI II. Cấu trúc di truyền của quần thể tự thụ phấn và giao phối gần. GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và hoàn 1. Quần thể tự thụ phấn. thành bảng 16. 1 n 1− HS. Đọc SGK và hoàn thành công thức 2 * Công thức tổng quát cho tần số tổng quát ở bảng 16. 2 GV. Bổ sung và chỉnh lí. Kết luận. kiểu gen ở thế hệ thứ n của quần thể tự thụ phấn là:. (). Tần số KG AA= 1   Tần số KG Aa =  2  GV. Dựa vào bảng 16, hãy cho biết : 1 n + Tần số kiểu gen đồng hợp và di hợp 1− 2 thay đổi như thế nào qua các thế hệ tự thụ 2 phấn ?. n. (). HS. Dựa vào bảng 16 hoàn chỉnh và trả lời. GV. Chỉnh lí và kết luận. GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời câu hỏi : + Quần thể giao phối gần là gì ? Cấu trúc di truyền của quần thể qua các thế hệ giao phối cận huyết ? + Tại sao Luật hôn nhân và gia đình lại cấm không cho người có họ hàng gần( trong vòng 3 đời) kết hôn với nhau ? HS. Đọc SGK và trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Chỉnh lí và kết luận.. Tần sốKG aa = * Kết luận: Thành phần kiểu gen của quần thể cây tự thụ phấn qua các thế hệ sẽ thay đổi theo hướng tăng dần tần số kiểu gen đồng hợp tử và giảm dần tần số kiểu gen dị hợp tử. 2. Quần thể giao phối gần. - Quần thể giao phối gần( cận huyết) là quần thể có các cá thể cùng huyết thống giao phối với nhau. - Cấu trúc di truyền của quần thể giao phối gần sẽ biến đổi theo hướng tăng tần số kiểu gen đồng hợp tử và giảm tỉ lệ kiểu gen dị.

(46) hợp tử. 4. Củng cố (5’) Giả sử gen A : thân cao; gen a : thân thấp. Một quần thể có 1000 cây. Trong đó : kiểu gen AA có 200 cây, kiểu gen Aa có 500 cây, kiểu gen aa có 300 cây. Tính tần số alen A và alen a? 5. Dặn dò (2’) Đọc trước bài 17 và trả lời các câu hỏi sau : - Quần thể ngẫu phối là gì ? - Đặc trưng của quần thể ngẫu phối ?.  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngày soạn: / /2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk. Tiết 20.. CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ (tt). I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Trình bày được khái niệm quần thể ngẫu phối..

(47) - Nêu được đặc điểm của quần thể ngẫu phối. - Biết được phương pháp xác định tần số các alen, kiểu gen và trạng thái cân bằng của quần thể ngẫu phối. - Trình bày được DIỄN GIẢI, điều kiện nghiệm đúng, ý nghĩa của định luật Hacđi – Vanbec. 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp,… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: Trạng thái cân bằng di truyền của quần thể II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) ……..……………………………………………………………………………………………. 2. Kiểm tra bài cũ: (0’) - Trình bày Đặc điểm di truyền của quần thể tự thụ phấn ? 3. Bài mới: (40’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp tìm tòi b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án. Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Hoạt Động 1: Tìm hiểu cấu trúc di truyền của quần thể ngẫu phối Hoạt động thầy trò. DIỄN GIẢI III. CÁU TRÚC DI TRUYỀN CỦA GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời QUẦN THỂ NGẪU PHỐI. câu hỏi : 1. Quần thể ngẫu phối. - Quần thể ngẫu phối là gì ? a. Khái niệm. - Đặc điểm của quần thể ngẫu phối ? Quần thể ngẫu phối là quần thể có các cá HS. Đọc SGK và trả lời. thể chọn bạn tình để giao phối một cách GV. Chỉnh lí và kết luận. ngẫu nhiên. b. Đặc điểm. - Đa dạng về kiểu gen và kiểu hình( đa dạng di truyền). - Có thể duy trì tần số các alen, các kiểu gen không đổi qua các thế hệ trong những điều kiện nhất định. - Cung cấp nguồn biến dị tổ hợp cho tiến hoá và chọn giống. Hoạt Động 2: Tìm hiểu trạng thái cân bàng di truyền của quầnthẻ ngẫu phối Hoạt động thầy trò. DIỄN GIẢI 2. Trạng thái cân bằng di truyền của quần thể. GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời a. Trạng thái cân bằng di truyền..

(48) câu hỏi : + Trạng thái cân bằng di truyền là gì ? HS. Đọc SGK và trả lời câu hỏi. GV. Bổ sung và chỉnh lí. Kết luận.. - Tỉ lệ kiểu gen của quần thể tuân theo công thức : p2 + 2pq + q2 = 1. - Trong đó : + p : tần số của alen trội(A). +q : tần số của alen lặn (a). + p2 : tần số của kiểu gen đồng hợp trội(AA). + 2pq : tần số của kiểu gen dị hợp trội(Aa). + q2 : tần số của kiểu gen đồng hợp lặn(aa). b. Định luật Hacđi – Vanbec. GV.Hướng dẫn học sinh làm bài tập sau : * DIỄN GIẢI : P0. 0,64AA + 0,32 Aa + 0,04 aa = 1. Trong 1 quần thể lớn , ngẫu phối ,nếu Tính tần số alen A, a ở p0, p1, p2 ? không có các yếu tố làm thay đổi tần số HS. Theo hướng dẫn của giáo viên hoàn alen thì thành phần kiểu gen của quần thể thành bài tập. sẽ duy trì không đổi từ thế hệ này sang thế GV.Chỉnh lí bài tập và tiếp tục nêu câu hỏi hệ khác theo công thức : + DIỄN GIẢI định luật Hacđi – p2 + 2pq +q2 =1 Vanbec ? HS. Dựa vào phân tích trên để trả lời GV. Chỉnh lí và kết luận. GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời câu hỏi : + Điều kiện nghiệm đúng và ý nghĩa của định luật Hacđi – Vanbec ? HS. Đọc SGK và trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Chỉnh lí và kết luận.. * Điều kiện nghiệm đúng : - Quần thể phải có kích thước lớn. - Các cá thể phải giao phối ngẫu nhiên. - Các cá thể phải có sức sống và sức sinh sản như nhau. - Không có đột biến nếu có thì tần số đột biến thuận bằng tần số đột biến nghịch. - Quần thể phải cách li với quần thể khác(cùng loài). - Không chịu áp lực của chọn lọc tự nhiên. *Ý nghĩa : - Giải thích tại sao trong tự nhiên có một số quần thể tồn tại với thời gian dài. - Khi biết tỷ lệ kiểu hình  tần số các alen, các kiểu gen.. 4. Củng cố (5’) Phân biệt quần thể ngẫu phối và quần thể tự phối ? 5. Dặn dò: (2’) Đọc trước bài 18 và trả lời các câu hỏi sau : - Thế nào là ưu thế lai ? - Tại sao ưu thế lai cao nhất ở F1 và giãm dần ?  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….

(49) ………………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngày soạn: / /2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk. CHƯƠNG IV : ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC Tiết 21 : CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP I. MỤC TIÊU :Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức..

(50) - Giải thích được cơ chế phát sinh và vai trò của biến dị tổ hợp trong qúa trình tạo dòng thuần - Nêu được khái niệm ưu thế lai và trình bày được các phương pháp tạo giống lai cho ưu thế lai - Giải thích được tại sao ưu thế lai thường cao nhất ở F1 và giảm dần ở đời sau. - Trình bày được một số ví dụ về thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp. 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp,… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: Ưu thế lai II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) ……..……………………………………………………………………………………………. 2. Kiểm tra bài cũ: (0’) - Trình bày định luật Hacđi-Vanbec ? 3. Bài mới: (40’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp tìm tòi b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án. - H18.1-3 Sgk Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Để tạo ra giống mới, trước hết phải có nguồn biến dị di truyền. Mọt trong nguồn đó là biến dị tổ hợp. Vậy vai trò của biến dị tổ hợp trong tạo giống mới như thế nào ? Hoạt Động 1: Tìm hiểu tạo dòng thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp Hoạt động thầy trò DIỄN GIẢI I. Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp 1. Cơ chế tạo dòng thuần dựa trên GV. Yêu cầu học sinh đọc quan sát H18.1, nguồn biến dị tổ hợp đọc SGK và trả lời câu hỏi : + Để tạo ra dòng thuần có kiểu gen - Tạo ra các dòng thuần khác nhau rồi cho AabbCC cần tiến hành như thế nào ? lai với nhau Ví dụ ? - Chọn lọc ra những tổ hợp gen mong muốn HS. Quan sát H18.1, đọc SGK và trả lời. - Tự thụ phấn hoặc giao phối cận huyết sẽ GV. Chỉnh lí và kết luận. tạo ra tổ hợp gen mong muốn ( dòng thuần ) 2. Ví dụ minh hoạ SGK Hoạt Động 2: Tìm hiểu tạo giống lai có ưư thế lai cao Hoạt động thầy trò. DIỄN GIẢI II.Tạo giống lai có ưu thế lai cao 1. Khái niệm ưu thế lai: GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời Là hiện tượng con lai có năng suất, sức câu hỏi : chống chịu ,khả năng sinh trưởng phát triển + ưu thế lai là gì ? cao vượt trội so với các dạng bố mẹ.

(51) HS. Đọc SGK và trả lời câu hỏi. GV. Bổ sung và chỉnh lí. Kết luận. GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời 2. Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu câu hỏi : thế lai + cơ sở di truyền của ưu thế lai ? Giả thuyết siêu trội: HS. Đọc SGK và trả lời câu hỏi. AA<Aa>aa GV. Bổ sung và chỉnh lí. Kết luận 3. Phương pháp tạo ưu thế lai GV.Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời - Tạo dòng thuần : cho tự thụ phấn qua 5câu hỏi : 7 thế hệ + Trình bày các bước tạo ưu thế lai ? - Lai khác dòng: lai các dòng thuần HS. (….) chủng để tìm tổ hợp lai có ưu thế lai cao GV. Chỉnh lí và kết luận. nhất + Ưu điểm: con lai có ưu thế lai cao sử GV.Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời dụng vào mục đích kinh tế câu hỏi : + Nhược điểm: tốn nhiều thời gian +Trình bày một vài thành tựu ứng dụng biểu hiện cao nhất ở F1 sau đó giảm dần ưu thế lai ? qua các thế hệ HS. (…….) 4. Một vài thành tựu GV. Chỉnh lí và kết luận. a. Ngô lai : GV. Yêu cầu học sinh sưu tầm các bài bảo - Ngô lai LVN10. hoặc tranh ảnh các giồng lúa lai. - Ngô lai Pacific60. - Ngô lai Pacific11. - Ngô lai Bioseed 06. b. Lúa lai : - Việt lai 24, TH 3-4 và TH 3-5 4. Củng cố (5’) Ưu thế lai là gì ? Các bước tạo ưu thế lai ? 5. Dặn dò (2’) Đọc trước bài 19 và trả lời các câu hỏi sau : Quy trình tạo giống cây trồng bằng phương pháp lai tế bào xôma ? Ngày soạn: / /2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk. Tiết 22 : TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Giải thích được quy trình tạo giống mới bằng phương pháp gây đột biến - Nêu được 1 số thành tựu tạo giống ở việt nam - Trình bày được 1 số quy trình và thành tựu tạo giống thực vật bằng công nghệ tế bào - Trình bày được kỹ thuật nhân bản vô tính ở động vật và nêu ý nghĩa thực tiễn của phương pháp này.

(52) 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp,… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: Giải thích quy trình tạo gióng bằn hương pháp gây đột biến II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) ……..……………………………………………………………………………………………. 2. Kiểm tra bài cũ: (0’) - Ưu thế lai là gì ? Phương pháp tạo ưư thế lai ? 3. Bài mới: (40’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp tìm tòi b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án. - HH19 Sgk Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Để chủ động tạo ra nguồn biến dị di truyền, các nhà di truyền y học có thể dùng các tác nhân đột biến khác nhau tạo ra nguồn biến dị để từ đó chọn ra các tổ hợp gen mong muốn. Hoạt Động 1: Tìm hiểu tao giống mới bằng phương pháp gây đột biến Hoạt động thầy trò. DIỄN GIẢI I. Tạo giống mới bằng phương pháp gây GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK đọc SGK đột biến và trả lời câu hỏi : 1. Quy trình: gồm 3 bước - Quy trình tạo giống bằng phương + Xử lí mẫu vật bằng tác nhân đột biến pháp gây đột biến ? + Chọn lọc các cá thể đột biến có kiểu hình HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời. mong muốn GV. Chỉnh lí và kết luận. + Tạo dòng thuần chủng - Lưu ý : phương pháp này đặc biệt có hiệu quả với vi sinh vật 2. Một số thành tựu tạo giống ở việt - Một số thành tựu tạo giống ở Việt nam Nam? HS. Đọc SGK thu thập thông tin và trả lời. - Xử lí các tác nhân lí hoá thu được nhiều chủng vsv , lúa, đậu tương ….có nhiều đặc GV. Chỉnh lí và kết luận. tính quý - Sử dụng cônxisin tạo được cây dâu tằm tứ bội - Táo gia lộc xử lí NMU → táo má hồng cho năng suất cao Hoạt Động 2: Tìm hiểu tạo giống bằng công nghệ tế bào Hoạt động thầy trò. DIỄN GIẢI II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào GV. Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời 1 Công nghệ tế bào thực vật câu hỏi : - Lai tế bào sinh dưỡng : +Trình bày các bước lai tế bào sinh + Loại bỏ thành tế bào thành tế bào dưỡng ? trần.

(53) HS. Đọc SGK và trả lời câu hỏi. GV. Bổ sung và chỉnh lí. Kết luận.. GV. Yêu cầu học sinh đọc quan sát H19 và đọc SGK, trả lời câu hỏi : - Nhân bản vô tính ở động vật là gì ? - Các bước tiến hành nhân bản vô tính ở Cừu ? - Ý nghĩa của nhân bản vô tính ? HS. Quan sát H19, đọc SGK thu thập thông tin và trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Bổ sung và chỉnh lí. Kết luận. + Dung hợp hai dòng tế bào trần tế bào lai (2n+2n). + Nuôi cấy tế bào lai  cây lai khác loài. - Hạt phấn (n)  cây đơn bội. Từ tế bào đơn bội  tế bào lưỡng bội(đồng hợp tất cả các cặp gen). 2.Công nghệ tế bào động vật a. Nhân bản vô tính động vật - Nhân bản vô tính ở ĐV được nhân bản từ tế bào xôma , không cần có sự tham gia của nhân tế bào sinh dục, chỉ cân tế bào chất của noãn bào *Các bước tiến hành : + Tách tế bào tuyến vú của cừu cho nhân , nuôi trong phòng thí nghiệm + Tách tế bào trứng cuả cừu khác loại bỏ nhân của tế bào này + Chuyển nhân của tế bào tuyến vú vào tế bào trứng đã bỏ nhân + Nuôi cấy trên môi trường nhân tạo để trứng pt thành phôi + Chuyển phôi vào tử cung của cừu mẹ để nó mang thai * ý nghĩa: - Nhân nhanh giống vật nuôi quý hiếm - Tạo ra các giới ĐV mang gen người nhằm cung cấp cơ quan nội tạng cho người bệnh b. Cấy truyền phôi Phôi được tách thành nhiều phần riêng biệt, mỗi phần sau đó sẽ phát triển thành một phôi riêng biệt. GV.Yêu cầu học sinh đọc SGK và trả lời câu hỏi : + Cấy truyền phôi là gì ? HS. Đọc SGK và trả lời câu hỏi của giáo viên. GV. Chỉnh lí và kết luận. 4. Củng cố (5’) Nêu quy trình tạo ra giống bằng phương pháp gây đột biến ? 5. Dặn dò (2’) Đọc trước bài 20 và trả lời các câu hỏi sau : Công nghệ gen là gì ? Các bươc tạo ra ADN tái tổ hợp ?.  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH.

(54) Ngày soạn: / /2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk. Tiết 23 :. TẠO GIỐNG MỚI NHỜ CÔNG NGHỆ GEN. A. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài này Hs cần phải: 1. Kiến thức - Giải thích được các khái niệm cơ bản như : công nghệ gen , ADN tái tổ hợp, thể truyền, plasmit - Trình bày được các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen -Nêu được khái niệm sinh vật biến đổi gen và các ứng dụng của công nghệ gen trong việc tạo ra các giống sinh vật biến đổi gen 2. Kỹ năng -Phát triển kỹ năng phân tích kênh hình, so sánh ,khái quát tổng hợp.

(55) 3. Thái độ - Hình thành niềm tin và say mê khoa học B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) ……..……………………………………………………………………………………………. 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) Trình bày phương pháp tạo giống nhờ công nghệ tế bào thực vật ? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp tìm tòi b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: Hình 20.1 ,20.2 , 25.1, 25.2 sách giáo khoa nâng cao Phiếu học tập Máy chiếu Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Hoạt động của thầy và trò Gv nêu vấn đề : có thể lấy gen của loài này lắp vào hệ gen của loài khác ko? và bằng cách nào *Hoạt động 1: Tìm hiểu công nghệ gen → kỹ thuật chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác tạo ra những tế bào có gen bị biến đổi → khái niệm công nghệ gen ? Gv : + Ngoài ADN nhiểm sắc thể còn tồn tại ADN lasmit vậy vai trò của nó trong công nghệ gen là gì?→ các bước tiến hành Gv : + Trong chương trình công nghệ 10 chúng ta đã từng nghiên cứu về công nghệ gen, nhưng với tên gọi khác đó là gì? Gv chiếu sơ đồ hình 25.1 sgk nâng cao Hãy cho biết kỹ thuật chuyển gen có mấy khâu chính ? + Thể truyền là gì ? + Người ta hay sử dụng vật liệu gì làm thể truyền + So sánh ADN nhiểm sắc thể và ADN plasmit + Tại sao muốn chuyển gen từ loài này sang loài khác lại cần có thể truyền ? + Làm cách nào để có đúng đoạn mang gen cần thiết của tế bào cho để thực hiện chuyển gen ? + ADN tái tổ hợp là gì ? được tạo ra bằng cách nào?. DIỄN GIẢI. I. Công nghệ gen 1. Khái niệm công nghệ gen Công nghệ gen là quy trình tạo ra những tế bào sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới - Kỹ thuật tạo ADN tái tổ hợp để chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác gọi là kỹ thuật chuyển gen. 2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen a. tạo ADN tái tổ hợp * nguyên liệu: + Gen cần chuyển + Thể truyền : pt’ ADN nhỏ dạng vòng có khả năng tự nhân đôi độc lập +Enzim giới hạn (re strictaza)và E nối( ligaza) * Cách tiến hành: - Tách chiết thể truyền và gen cần chuyển ra khỏi tế bào.

(56) -Xử lí bằng một loại enzin giới hạn để tạo ra  khi đã có ADN tái tổ hợp chúng ta cùng 1 loại đầu dinh làm cách nào để đưa pt’ ADN vào tế - Dùng enzim nối để gắn chúng tạo ADN tái bào nhận tổ hợp ? Làm thế nào để gen mới chuyển vào phát b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào huy được tác dụng nhận - Dùng muối canxi clorua hoặc xung điện ** Khi thực hiện bước 2 của kỹ thuật cấy cao áp làm giãn màng sinh chất của tế bào gen , trong ống nghiệm có vô số vi khuẩn, để ADN tái tổ hợp dễ dàng đi qua 1số có ADN tái tổ hợp xâm nhập vào, số khác lại không có→ làm cách nào để tách c. Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ được các tế bào có ADN tái tổ hợp với các hợp rế bào không có ADN tái tổ hợp ? - Chọn thể truyền có gen đánh dấu - Bằng các kỹ thuật nhất định nhận biết được sản phẩm đánh dấu * Hoạt động 2 : Tìm hiểu ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen - Người ta đã có thể tạo ra chuột không sợ mèo bằng công nghệ gen → con chuột đó được gọi là sinh vật biến đổi gen ? Vậy thế nào là sinh vật biến đổi gen ? Có những cách nào để tạo được sinh vật biến đổi gen * Gv chiếu một số hình ảnh ( 20.1, 20.2 ) một số giống cây trồng, dòng vi sinh vật biến đổi gen ? Hãy hoàn thanh DIỄN GIẢI phiêu hoc. tập. II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen 1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen - Khái niệm : là sinh vật mà hệ gen của nó làm biến đổi phù hợp với lợi ích của mình - Cách làm biến đổi hệ gen cua sinh vật: + Đưa thêm một gen lạ vào hệ gen của sinh vật + Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó trong hệ gen. 2.Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen ( phiếu học tập ). Đối ĐV TV VSV tượng Cách tiến hành Thành tựu thu được Hs hoàn thành PHT từng nhóm đại diện báo cáo Gv tổng kết ,bổ sung và chiếu đáp án phiếu học tập 4. Củng cố: (5’) - Trong kỹ thuật di truyền đã tạo ra những loại cây trồng nào ? - Trình bày một số ứng dụng của kỹ thuật chuyển gen ? 5. Dặn dò: Chuẩn bị câu hỏi 1,2,3,4 sách giao khoa đọc mục em có biết trang 88 sách giáo khoa.

(57) ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP Đối tượng Cách tiến hành. Thành tựu thu được. Động vật -Lấy trứng cho thụ tinh trong ống nghiệm -Tiêm gen cần chuyển vào hợp tử và hợp tử phát triển thành phôi - Cấy phôi đã được chuyển gen vào tử cung con vật khác để nó mang thai sinh đẻ - Chuyển gen prôtêin người vào cừu -Chuyển gen hooc môn sinh trưởng của chuột cống vào chuột bạch→ KL tăng gấp đôi. Thực vật. Vi sinh vật. Chuyển gen kháng thuốc diệt cỏ từ loài thuốc lá cảnh vào cây bông và đậu tương. -Tạo vi khuẩn kháng thể miễn dịch cúm -Tạo gen mã hoá insulin trị bệnh đái tháo đường -Tạo chủng vi khuẩn sản xuất ra các sản phẩm có lợi trong nông nghiệp.  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngày soạn: / /2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk. Tiết 24. BÀI 21 :. DI TRUYỀN Y HỌC. I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài này học sinh : 1. Kiến thức: - Hiểu được DIỄN GIẢI, kết quả các phương pháp nghiên cứu di truyền ở người và ứng dụng trong y học - Phân biêt được bênh và dị tật có liên quan đến bộ NST ở người - Con người cũng tuân theo những quy luật di truyền nhất định , cũng bị đột biến gây nhiều bệnh từ đó xây dựng ý thức bảo vệ môi trường chống tác nhân gây đột biến 2. Kỹ năng - Rèn luyện các thao tác phân tích, tổng hợp để lĩnh hội tri thức mới.

(58) 3. Thái độ: B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: Phân biêt được bênh và dị tật có liên quan đến bộ NST ở người II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) ……..……………………………………………………………………………………………. 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) Hệ gen của sinh vật có thể bị biến đổi bằng những cách nào ? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp tìm tòi b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Hình 21.1, 21.2 sách giáo khoa Máy chiếu nếu có Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Hoạt động của thầy và trò Gv : ? Hãy nêu các bằng chứng chứng minh con người cũng tuân theo các quy luật di truyền và biến dị chung cho sinh giới * Sau khi hs nhắc lai gv có thể bổ sung bằng cách chiếu các side cho hs quan sát *Gv yêu cầu học sinh đọc những dòng đầu tiên : ? Nêu khái niệm di truyền y học ? Hãy nêu 1 số bệnh di truyền ở người - Gv chỉ ra đâu là bệnh do đột biến gen, đâu là bệnh do đột biến NST , đâu ko phải là bệnh di truyền ? Có thể chia các bệnh di truyền thành mấy nhóm dựa trên cấp độ nghiên cứu * Hoạt động 1: Tìm hiểu về bệnh di truyền phân tử ? Hãy nêu 1 số bệnh di truyền pt’ ở người ? Cơ chế phát sinh các loại bệnh đó như thế nào  Bệnh di truyền pt’ là gì? ? Dựa vào kiến thức đã học em hãy đề xuất các biện pháp chữa trị và hạn chế bệnh di truyền pt’ *Gv cho hs quan sát sơ đồ phả hệ bênh máu khó đông ? Dựa vào đâu để biết bệnh máu khó đông có di truyền liên kết với giới tính hay ko? ( từ sở đồ phả hệ thấy tuyệt đại đa số người bị bệnh là nam giới ) - Dựa vào sơ đồ hs còn tìm hiểu dc khả. DIỄN GIẢI I.Khái niệm di truyền y học. - Là 1 bộ phận của di truyền người, chuyên nghiên cứu phát hiện các cơ chế gây bệnh di truyền và đề xuất các biện pháp phòng ngừa, cách chữa trị các bệnh di truyền ở người. II. Bệnh di truyền phân tử - Khái niệm : Là những bệnh mà cơ chế gây bệnh phần lớn do đột biến gen gây nên * Ví dụ : bệnh phêninkêtô- niệu + Người bình thường : gen tổng hợp enzim chuyển hoá phêninalanin→ tirôzin +Người bị bệnh : gen bị đột biến ko tổng hợp dc enzim này nên phêninalanin tích tụ trong máu đi lên não đầu độc tế bào - Chữa bệnh: phát hiện sớm ở trẻ → cho ăn kiêng.

(59) năng biểu hiện của gen nằm trên Y ( DT thẳng hoặc chéo ) Hoạt động 2 :Tìm hiểu hội chứng bệnh liên quan đế đột biến NST - GV thông báo : nghiên cưu bộ NST , cấu trúc hiển vi của các NST trong tế bào cơ thể người ta phát hiện nhiều dị tật và bệnh di truyền bẩm sinh liên quan đến đột biến NST ? Hội chứng bệnh là gì * Gv cho hs quan sát tranh hinh 21.1 ? Hãy mô tả cơ chế phát sinh hội ? Đặc điểm cơ bản để nhận biết người bị bệnh đao *Hoạt động 3: Tìm hiểu về bệnh ung thư Yêu cầu hs nghiên cứu mục III ? Hãy cho một số ví dụ về bệnh ung thư mà em biết ? Hiện nay bệnh ung thư đã có thuốc chữa trị chưa ? Nguyên nhân gây bệnh ung thư. ? Chúng ta có thể làm gì để phòng ngừa các bệnh ung thư. III. Hội chứng bệnh liên quan đế đột biến NST - Khái niệm : sgk - Ví dụ : hội chứng đao - Cơ chế : NST 21 giảm phân không bình thường (ở người mẹ ) cho giao tử mang 2 NST 21, khi thụ tinh kết hợp với giao tử có 1 NST 21 → cơ thể mang 3NST 21 gây nên hội chứng đao - Cách phòng bệnh : ko nên sinh con khi tuổi cao IV. Bệnh ung thư - Khái niệm : là loại bệnh đặc trưng bởi sự tăng sinh không kiểm soát được của 1 số loại tế bào cơ thể dẫ đến hình thành các khối u chèn ép các cơ quan trong cơ thể. khối u được gọi là ác tính khi các tế bào của nó có khả năng tách khỏi mô ban đàu di chuyển đến các nơi khác trong cơ thể tạo các khối u khác nhau - Nguyên nhân, cơ chế : đột biến gen, đột biến NST + Đặc biệt là đột biến xảy ra ở 2 loại gen : - Gen quy đinh yếu tố sinh trưởng -Gen ức chế các khối u - Cách điều trị : -chưa có thuốc điều trị, dùng tia phóng xạ hoặc hoá chất để diệt các tế bào ung thư - Thức ăn đảm bảo vệ sinh, môi trường trong lành. 4. Củng cố - Mô tả đặc điểm một số bệnh di truyền ở người ? phương pháp phòng và chữa các bệnh di truyền ở người Ở người, phân tử hêmôglobin được cấu tạo bởi 4 chuỗi pôlipeptit: 2 chuỗi anpha và 2 chuỗi bêta, việc tổng hợp chuỗi bêta được quy định bởi 1 gen nằm trên NST số 11, gen này có nhiều alen, đáng chú ý là alen A tổng hợp nên HbA và alen S tổng hợp nên HbS. Những người có kiểu gen SS bị bệnh thiếu máu hồng cầu lưỡi liềm Bảng dưới đây cho biết tỉ lệ % HbA và HbS trong máu của 3 cá thể là anh em Dạng Hb Cá thể 1 Cá thể 2 Cá thể 3 HbA 98% 0% 45% HbS 0% 90% 45% Dạng Hb khác 2% 10% 10% Dựa vào bảng hãy xác định kiểu gen của các cá thể 1,2,3, trong số đó những cá thể nào bị bệnh hồng cầu hình liềm.

(60) 5. Dặn dò:  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH. Ngày soạn: / /2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk. Tiết 25: BÀI 22 : BẢO VỆ VỐN GEN CỦA LOÀI NGƯỜI VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA DI TRUYỀN HỌC I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài này Hs cần phải: 1. Kiến thức: - Trình bày được các biện pháp bảo vệ vốn gen của loài người - Nêu được một số vấn đề xã hội của di truyền học - Hiểu được vai trò của tư vấn di truyền và việc sàng lọc trước sinh 2. Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng tư duy logic và kỹ năng sống cho Hs 3. Thái độ: Xây dựng được ý thức bảo vệ môi trường chống tác nhân gây đột biến.

(61) B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: Các biện pháp bảo vệ vốn gen của loài người II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) - Kiểm tra trật tự nội vụ lớp học: Vệ sinh, bàn ghế Hs - Kiểm tra sĩ số Hs:……………………………………………………… 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) Nêu 1 số bệnh tật di truyền liên quan đến đột biến NST ở người, cơ chế phát sinh các loại bệnh tật đó? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp tìm tòi b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Hình 22.1 sách giáo khoa Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Tìm hiểu vấn đề bảo vệ vốn gen của loài người Gv : ? Việc sử dụng thuốc trừ sâu, chất diệt cỏ chất khích thích sinh trưởng tác động đến môi trường như thế nào ? Nguyên nhân dẫ đế ô nhiễm đất , nước, không khí Hs: (….) GV: Chốt kết luận ? Tư vấn di truyền là gì Gv treo tranh hình 22 yêu cầu hs quan sát: ? mô tả từng bước của pp chọc dò dịch ối và sinh thiết tua nhau thai ? Hs: (….) GV: Chốt kết luận. GV: (?) Quy trình liệu pháp gen gồm mấy bước ?. DIỄN GIẢI I. Bảo vệ vốn gen của loài người. 1. Tạo môi trường trong sạch nhằm hạn chế các tác nhân gây đột biến - Trồng cây, bảo vệ rừng 2. Tư vấn di truyền và việc sàng lọc trước sinh - Là hình thức chuyên gia di truyền đưa ra các tiên đoán về khả năng đứa trẻ sinh ra mắc 1 tật bệnh di truyền và cho các cặp vợ chồng lời khuyên có nên sinh con tiếp theo ko ,nếu có thì làm gì để tránh cho ra đời những đứa trẻ tật nguyền - Kỹ thuật : chuẩn đoán đúng bệnh, xây dựngk phả hệ người bệnh, chuẩn đoán trước sinh - Xét nghiệm trước sinh : Là xét nghiệm phân tích NST,ADN xem thai nhi có bị bệnh di truyền hay ko Phương pháp : + chọc dò dịch ối + sinh thiết tua nhau thai 3. Liệu pháp gen- kỹ thuật của tương lai - Là kỹ thuật chữa bệnh bằng thay thế gen bệnh bằng gen lành - Nguyên tắc : kỹ thuật chuyển gen.

(62) Hs: (….) GV: Chốt kết luận. - Một số khó khăn gặp phải : vi rut có thể gây hư hỏng các gen khác( ko chèn gen lành vào vị trí của gen vốn có trên NST ). Hoạt động 2: Tìm hiểu 1 số vấn đề xã hội của di truyền học. II. Một số vấn đề xã hội của di truyền học 1. Tác động xã hội của việc giải mã bộ gen người Việc giải mã bộ gen người ngoài những tích cực mà nó đem lại cũng làm xuất hiện nhiều vấn đề tâm lý xã hội 2. Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và công nghệ tế bào - Phát tán gen khangs thuốc sang vi sinh vật gây bệnh -An toàn sức khoẻ cho con người khi sử dụng thực phẩm biến đổi gen 3. vấn đề di truyền khả năng trí tuệ a) Hệ số thông minh ( IQ) được xác định bằng các trắc nghiệm với các bài tập tích hợp có độ khó tăng dần b) Khả năng trí tuệ và sự di truyền - Tập tính di truyền có ảnh hưởng nhất định tới khả năng trí tuệ. Gv : (?) Những thành tựu của di truyền học có mang đến những lo ngại nào cho con người ko ? Hs: (….) GV: Kết luận. Gv : ? nêu ví dụ về cách đo chỉ số IQ ?. Gv kiểm tra lại kiến thức đã học ở lớp 10 về HIV/AIDS ? Di truyền học có biện pháp gì để ngăn chặn đại dịch AIDS ? Hs: (….) GV: Kết luận. 4.Di truyền học với bệnh AIDS - Để làm chậm sự tiến triển của bệnh người ta sử dụng biện pháp di truyền nhằm hạn chế sự phát triển của virut HIV. 4.Củng cố - Vì sao các bệnh di truyền hiện nay có khuynh hướng gia tăng trong khi các bệnh nhiễm trùng hay suy dinh dưỡng lại giảm ? - Giả sử răng alen b liên kết với giới tính ( nằm trên X) và lặn gây chết, alen này gây chết hợp tử hoặn phôi, một người đàn ông lấy 1 cô vợ di hợp tử về gen này. tỉ lệ con trai – con gái của cặp vợ chồng này sẽ là bao nhiêu nếu họ có rất nhiều con ? 5. Dặn dò : Làm các bài tập trong Sgk và đọc trước bài “Các bằng chứng tiến hoá”  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH.

(63) Ngày soạn: / /2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk. PhÇn 6: tiÕn ho¸. Ch¬ng I: B»ng chøng vµ c¬ chÕ tiÕn ho¸ TiÕt 26 Bài 24: c¸c b»ng chøng tiÕn ho¸ I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Sau khi học xong bài này học sinh phải trình bày đợc một số bằng chứng về giải phẫu so s¸nh chøng minh mèi quan hÖ hä hµng gi÷a c¸c loµi sinh vËt. - Giải thích đợc bằng chứng phôi sinh học, địa lý sinh vật học. - Nêu đợc 1 số bằng chứng tế bào học và sinh học phân tử. 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh các kĩ năng : thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp,… 3. Thái độ. Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn. B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY:.

(64) Bằng chứng phân tử và tế bào II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) - Kiểm tra trật tự nội vụ lớp học: Vệ sinh, bàn ghế Hs - Kiểm tra sĩ số Hs:……………………………………………………… 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) Giới thiệu chung về chương I 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp tìm tòi, quan sát trực quan b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án. Tranh H24.1-2 Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Hoạt Động 1: Tìm hiểu bằng chứng giải phẫu so sánh và bằng chứng phôi sinh học Hoạt động của Gv&Hs. DIỄN GIẢI. 1. B»ng chøng gi¶i phÉu so s¸nh: GV: - Bằng chứng như thế nào được gọi là bằng chứng giải phẫu so sánh ? Hs: (…….) Gv: Kết luận, giảng giải. GV.Yªu cÇu häc sinh quan s¸t tranh h×nh 24.1 tr¶ lêi c©u hái : - Thế nào là cơ quan tơng đồng? Cơ quan tương tự? - Em h·y cho vÝ dô vÒ c¸c c¬ quan tương đồng và t¬ng tù ? HS. Quan s¸t H24.1 vµ nc SGK vµ tr¶ lêi c©u hái GV. ChØnh lÝ vµ kÕt luËn. GV: Yªu cÇu häc sinh quan s¸t tranh h×nh 24.2 tr¶ lêi c©u hái : - Quan s¸t tranh em cã nhËn xÐt g× vÒ sự phát triển của phôi ở các loài động vật cã x¬ng sèng? - Từ đặc điểm phát triển của phôi giữa c¸c loµi ta cã thÓ rót ra kÕt luËn g× vÒ quan hÖ nguån gèc? Hs: (…….) Gv: Kết luận Bổ sung: • 18-20 ngày tuổi có dấu vết khe mang • 1 tháng tuổi não có 5 phần như não cá • 2 tháng tuổi có 1 chiếc đuôi dài • 6 tháng tuổi có 1 lớp lông râm,mịn khắp toàn thân, có vài đôi vú (?) Bằng chứng phôi sinh học của người của người cho chúng ta biết điều gì ? Hs: (…….) Gv: Kết luận. - Cơ quan tơng đồng: Các cơ quan ở các loµi kh¸c nhau cïng b¾t nguån tõ cïng 1 c¬ quan ë 1 loµi tæ tiªn mÆc dï hiÖn t¹i c¸c c¬ quan nµy gi÷ c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau. - C¬ quan t¬ng tù: Nh÷ng c¬ quan thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nh nhau nhng kh«ng b¾t nguån tõ cïng 1 ngån gèc chung. 2. B»ng chøng ph«i sinh häc: Các loài động vật có xơng sống ở giai đoạn trëng thµnh rÊt kh¸c nhau nhng l¹i cã c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn ph«i rÊt gièng nhau. - C¸c loµi cã hä hµng cµng gÇn gòi th× sù ph¸t triÓn cña ph«i cña chóng cµng gièng nhau vµ ngîc l¹i..

(65) Hoạt động 2: Tỡm hiểu bằng chứng địa lý sinh vật học,bằng chứng tế bào học và sinh häc ph©n tö: Hoạt động của Gv&Hs DIỄN GIẢI 3. Bằng chứng địa lý sinh vật học: a. §Æc ®iÓm: GV. - C¸c c¸ thÓ cïng loµi cã cïng khu ph©n bè - Nờu nguyờn nhõn ,đặc điểm của bằng địa lý. Sự giống nhau giữa các sinh vật chủ chứng địa lý sinh vật học ? yÕu lµ do chóng cã chung nguån gèc h¬n lµ do sèng trong nh÷ng m«i trêng gièng nhau. Hs: (…….) b. Nguyªn nh©n: Gv: Kết luận - Sự gần gũi về mặt địa lý giúp các loài dễ ph¸t t¸n c¸c loµi con ch¸u cña m×nh. 4. B»ng chøng tÕ bµo häc vµ sinh häc ph©n tö: Gv: - Hãy nêu các bằng chưng sinh học phân tử và tế bò chứng minh các loài sinh vật có chung nguồn gốc ? Hs: (…….) Gv: Kết luận. - C¸c tÕ bµo cña tÊt c¶ c¸c loµi sinh vËt hiÖn nay đều sử dụng chung 1 bộ mã di truyền, đều dùng cùng 20 loại axit amin để cấu tạo nªn pr«tªin...chøng tá chóng tiÕn ho¸ tõ 1 tæ tiªn chung. - Ph©n tÝch tr×nh tù c¸c axit amin cña cïng 1 lo¹i pr«tªin hay tr×nh tù c¸c Nu cña cïng 1 gen ë c¸c loµi kh¸c nhau cã thÓ cho ta biÕt mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi.. - Hãy đưa ra các bằng chứng minh ti thể và lục lạp được tiênư hoá từ vi khuẩn ? Hs: (…….) Gv: Kết luận 4. củng cố (5’) Tại sao để xác định mối quan hệ họ hàng giữa các loài về các đặc điểm hình thái thì người ta phải sử dụng cơ quan thoái hoá ? 5. Dặn dò (2’) Đọc trước bài 25 và trả lời câu hỏi : - Nêu những điểm khác biệt giữa học thuyết Đacuyn với học thuyết tiến hoá Lamac ?  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH.

(66) Ngày soạn: / /2009 Ngày dạy: …../… (Lớp 12A5) …./… (Lớp 12A6) Nguồn giáo án: Tài liệu tham khảo Sgk. Tiết 25 : HỌC THUYẾT LAMAC VÀ HỌC THUYẾT ĐACUYN I. MỤC TIÊU : Qua tiết này học sinh phải : 1.Kiến thức. - Trình bày được DIỄN GIẢI cơ bản của thuyết tiến hoá Lamac và Đacuyn. - Nêu được sự khác biệt giữa học thuyết Đacuyn với học thuyết Lamac. - Phân biệt được chọn lọc tự nhiên và chọn lọc nhân tạo. 2. Kĩ năng. Rèn luyện học sinh kĩ năng tư duy logic, kỹ năng so sánh Giáo dục học sinh ý thức học tập bộ môn. B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: DIỄN GIẢI cơ bản của thuyết tiến hoá Đacuyn II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) - Kiểm tra trật tự nội vụ lớp học: Vệ sinh, bàn ghế Hs - Kiểm tra sĩ số Hs:……………………………………………………… 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) Hãy nêu một số bằng chứng sinh học phân tử để chứng minh mọi sinh vật có nguồn gốc chung ? 3. Bài mới: (34’).

(67) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp gợi mở- nêu vấn đề, thuyết trình b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Hoạt động 1: Tìm hiểu về học thuyết Lamac Hoạt động của Gv&Hs. DIỄN GIẢI I. Häc thuyÕt tiÕn ho¸ Lamac: 1. Nguyên nhân :. GV. Cho Hs nc Sgk, đặt câu hỏi : Sự thay đổi một cách chậm chạp và liên tục - Nguyên nhân của tiến hoá theo -cña m«i trêng sèng lµ nguyªn nh©n ph¸t sinh Lamac là gì? c¸c loµi míi tõ loµi tæ tiªn ban ®Çu. 2. C¬ chÕ tiÕn ho¸: Hs. Trả lời Gv: Kết luận, giảng giải Sự di truyền các đặc tính thu được trong đời - Theo Lamac: Cơ chế của sự tiến hoá là sống cá thể dưới tác dụng của ngoại cảnh hay tập quán hoạt động gì? 3. Hình thành đặc điểm thích nghi Hs. Trả lời Gv: Kết luận, giảng giải - Theo quan điểm của Lamac thì sự Ngoại cảnh thay đổi chậm  Sinh vật kịp thích hình thành các đặc điểm thích nghi ở sinh nghi  Không có loaì nào bị đào thải vật ntn? 4. Hình thành loài mới: - Tõ 1 loµi ban ®Çu do m«i trêng sèng thay - Cỏc loài mới được hỡnh thành ntn đổi  sinh vật biến đổi để phù hợp với môi trtheo Lamac? êng thời gian h×nh thµnh loµi míi  Loài mới được hình thành qua nhiều dạng trung gian dưới t/d của ngoại cảnh - Những hạn chế trong học thuyết của Lamac ? HS. trả lời GV. Chỉnh lí và kết luận. Hoạt Động 2: Tìm hiểu học thuyết tiến hoá Đacuyn Hoạt động của Gv& Hs DIỄN GIẢI II. Häc thuyÕt tiÕn hãa §acuyn: 1. Nguyên nhân : GV. - Nguyên nhân của tiến hoá theo Do CLTN tác động thông qua các đặc tính di Đacuyn là gì? truyền và biến dị Hs. Trả lời Gv: Kết luận BiÕn dÞ: C¸c c¸ thÓ sinh ra trong cïng 1 løa cã sù sai - Biến cá thế là gì ? kh¸c nhau( biÕn dÞ c¸ thÓ) vµ c¸c biÕn dÞ nµy Hs. Trả lời có thể di truyền đợc cho đời sau. Gv: Kết luận 2. C¬ chÕ tiÕn ho¸: Sự tích luỹ các biến dị có lợi và đào thải - Theo Đacuyn: Cơ chế của sự tiến hoá những biến dị có hại dưới t/d của CLTN.

(68) là gì? - Phân biệt CLTN và CLNT ? Hs. Trả lời Gv: Kết luận. - CLTN: gi÷ l¹i nh÷ng c¸ thÓ thÝch nghi h¬n với môi trờng sống và đào thải những cá thể kÐm thÝch nghi. - CLNT: gi÷ l¹i nh÷ng c¸ thÓ cã biÕn dÞ phï hîp víi nhu cÇu cña con ngêi vµ lo¹i bá nh÷ng c¸ thÓ cã biÕn dÞ kh«ng mong muèn . 3. Hình thành đặc điểm thích nghi:. Biến dị phát sinh vô hướng. CLTN chọn lọc ra những dạng thích nghi, đào thải những - Theo Đ.U các đặc điểm thích nghi dạng không thích nghi. trên cơ thể Sv được hình thành ntn? 4. Hình thành loài mới: Hs. Trả lời Loài mới được hình thành qua nhiều dạng Gv: Kết luận trung gian dưới tác dụng của CLTN, theo con đường phân li tính trạng từ 1 nguồn gốc - Các loài mới được hình thành ntn chung. theo quan điểm của Đ.U?  Nguồn gốc các loài: Các loài trên trái đất đều đợc tiến hoá từ một tổ tiên chung. 5. ý nghÜa cña häc thuyÕt §acuyn : - Nêu lên đợc nguồn gốc các loài. - Giải thích đợc sự thích nghi của sinh vật và ®a d¹ng cña sinh giíi. - í nghĩa của học thuyết tiến hoỏ - Các quá trình chọn lọc luôn tác động lên Đacuyn ? sinh vËt lµm ph©n ho¸ kh¶ n¨ng sèng sãt vµ sinh sản của chúng qua đó tác động lên quần Hs. Trả lời thÓ. Gv: Kết luận. 4. Củng cố (5’) - Nªu ®iÓm kh¸c nhau gi÷a chän läc tù nhiªn vµ chän läc nh©n t¹o ? 5. Dặn dò (2’) Đọc trước bài 26 và trả lời câu hỏi : Tại sao phần lớn đột biến gen đều có hại cho cơ thể sinh vật nhưng đột biến gen vẫn được xem là nguyên liệu chủ yếu cho chọn lọc tự nhiên ?  Những điều chỉnh và rút kinh ngiệm:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. Duyệt của tổ (nhóm) trưởng CM. Duyệt của BGH.

(69) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 26 :. HäC THUYÕT TIÕN HO¸ TæNG HîP HIÖN §¹I. A. MôC TI£U : Qua tiÕt nµy häc sinh ph¶i : 1.KiÕn thøc. - Phân biệt đợc tiến hoá nhỏ và tiến hoá lớn. - Nêu đợc vai trò của nguồn biến dị di truyền đối với tiến hoá. - Trình bày đợc vai trò của các nhân tố tiến hoá. 2. KÜ n¨ng. RÌn luyÖn häc sinh c¸c kÜ n¨ng : t duy logic B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: - Quần thể là đơn vị tiến hóa và quan niệm vê tiến hóa nhỏ - Kh¸i niÖm vÒ nh©n tè tiÕn hãa vµ c¸c nh©n tè tiªn hãa II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) - Kiểm tra trật tự nội vụ lớp học: Vệ sinh, bàn ghế Hs - Kiểm tra sĩ số Hs:…………………………………… 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) Ph©n biÖt chän tù nhiªn vµ chän läc nh©n t¹o ? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp gợi mở- nêu vấn đề, thuyết trình b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy:.

(70) Ho¹t §éng 1: T×m hiÓu quan niÖm tiÕn hãa vµ nguån nguyªn liÖu TH Hoạt động của Gv &Hs Néi dung I. Quan niÖm tiÕn hãa vµ nguån nguyªn liÖu TH GV.: 1. TiÕn ho¸ lín vµ tiÕn ho¸ nhá. - Ph©n biÖt tiÕn ho¸ lín vµ tiÕn ho¸ a. TiÕn ho¸ nhá : - K/n: là quá trình làm biến đổi cấu trúc di nhá ? truyÒn quÇn thÓ. Hs. Trả lời - Quy m« : 1 quÇn thÓ. Gv: Kết luận - KÕt qu¶ : xuÊt hiÖn loµi míi. - Qu¸ tr×nh tiÕn hãa hãa nhá diÔn ra b. TiÕn ho¸ lín : - Quy m« lín, thêi gian dµi. ntn ? - Tại sao quần thể lại là đơn vị tiến hóa - Hình thành các đơn vị phân loại trên loài. c¬ së? Hs. Trả lời Gv: Kết luận. - Ph©n biÖt biÕn dÞ s¬ cÊp vµ biÕn dÞ thø cÊp ?. 2. Nguån biÕn dÞ di truyÒn cña quÇn thÓ. - Nguån biÕn dÞ s¬ cÊp : §ét biÕn - Nguån biÕn dÞ thø cÊp: BiÕn dÞ tæ hîp. Hs. Trả lời Gv: Kết luận. Ho¹t §éng 2: T×m hiÓu c¸c nh©n tè tiÕn hãa Hoạt động của Gv &Hs. Néi dung II. C¸c nh©n tè tiÕn hãa. Gv: - Nh©n tè tiÕn hãa lµ nh©n tè ntn? Hs. Trả lời Gv: Kết luận. -k/n: Nh©n tè tiÕn hãa lµ nh©n tè lµm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quÇn thÓ. 1. §ét biÕn. - Tần số đột biến mỗi gen thấp : 10-6 đến 10-4. - Trong quần thể : có nhiều alen đột biến. - Cung cÊp nguån nguyªn liÖu s¬ cÊp. 2. Di-nhËp gen.. - Đặc điểm của đột biến ? Hs. Trả lời Gv: Kết luận GV. - T¹i sao di-nhËp gen lµ nh©n tè tiÕn - C¸c c¸ thÓ nhËp c lµm phong phó vèn gen ho¸ ? cña quÇn thÓ. HS. nc SGK vµ tr¶ lêi c©u hái . - Các cá thể di c làm thay đổi tần số các alen GV. ChØnh lÝ vµ kÕt luËn. vµ c¸c kiÓu gen. 3. Chän läc tù nhiªn. GV. - Thùc chÊt cña CLTN ? - Ph©n ho¸ kh¶ n¨ng sinh s¶n cña c¸c c¸ thÓ - Tại sao CLTN làm thay đổi tần số các co các kiểu gen khác nhau trong quần thể. alen ? - Chọn lọc tự nhiên tác động trực tiếp lên kiểu - Tốc độ làm thay đổi tần số các alen hình và gián tiếp làm thay đổi tần số các alen cña CLTN phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nµo ? vµ kiÓu gen. - Chọn lọc tự nhiên làm thay đổi tần số các Hs. Trả lời alen nhanh hay chËm phô thuéc vµo : Gv: Kết luận + Chän läc chèng l¹i c¸c alen tréi. + Chän läc chèng l¹i c¸c alen lÆn. - Quy định chiều hớng tiến hoá. 4. C¸c yÕu tè ngÉu nhiªn. - Sự biến động di truyền : biến đổi thành phần kiÓu gen vµ tÇn sè c¸c alen cña quÇn thÓ bëi GV. c¸c yÕu tè ngÉu nhiªn. - Biến động di truyền là gì ? - QuÇn thÓ cã kÝch thíc cµng nhá th× biÕn - Đặc điểm của biến động di truyền ? động di truyền dể xảy ra. Hs. Trả lời 5. Giao phèi kh«ng ngÉu nhiªn..

(71) Gv: Kết luận GV. - T¹i sao giao phèi kh«ng ngÉu nhiªn lµ nh©n tè tiÕn ho¸ ? HS. §äc SGK vµ tr¶ lêi c©u hái . GV. ChØnh lÝ vµ kÕt luËn.. - Không làm thay đổi tần số các alen nhng làm thay đổi tần số các kiểu gen. - Lµm nghÌo vèn gen, gi¶m sù ®a d¹ng di truyÒn.. 4. Cñng cè (5’) Tại sao phần lớn đột biến gen đều có hại nhng vẫn đợc xem là nguồn nguyên liệu chñ yÕu cho chän läc tù nhiªn ? 5. DÆn dß (1’) §äc tríc bµi 27 vµ tr¶ lêi c©u hái : - §Æc ®iÓm thÝch nghi lµ g× ? - Tại sao các loài nấm độc lại thờng có màu sắc sặc sỡ ?  Rót kinh ngiÖm giê d¹y: ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ........................................................................................................................ DuyÖt cña tæ (nhãm) trëng CM DuyÖt cña BGH.

(72) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 27 :. QU¸ TR×NH H×NH THµNH §ÆC §IÓM THÝCH NGHI. A. MôC TI£U :Qua tiÕt nµy häc sinh ph¶i : 1.KiÕn thøc. - Hiểu đợc quá trình hình thành quần thể thích nghi là quá trình làm tăng dần số lợng c¸ thÓ cã kiÓu h×nh thÝch nghi còng nh hoµn thiÖn kh¶ n¨ng thÝch nghi cña sinh vËt. - Giải thích đợc quá trình hình thành quần thể thích nghi chịu sự chi phối của quá trình hình thành và tích luỹ các đột biến, quá trình sinh sản và quá trình CLTN. 2. KÜ n¨ng. RÌn luyÖn häc sinh kÜ n¨ng : t duy logic B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: Gi¶i thÝch qu¸ tr×nh h×nh thµnh quÇn thÓ thÝch nghi II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) - Kiểm tra trật tự nội vụ lớp học: Vệ sinh, bàn ghế Hs - Kiểm tra sĩ số Hs:…………………………………… 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) Ph©n biÖt chän tù nhiªn vµ chän läc nh©n t¹o ? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp t×m tßi b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án, H27.1-2 Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Ho¹t §éng 1: T×m hiÓu kh¸i niÖm quÇn thÓ thÝch nghi Hoạt động thầy trò. Néi dung I/ Khái niệm đặc điểm thích nghi: 1. Kh¸i niÖm : GV. Yªu cÇu häc sinh quan s¸t H27.1, Các đặc điểm giúp sinh vật thích nghi với đọc thông tin ở SGK và trả lời : - Đặc điểm nào là đặc điểm thích nghi môi trờng làm tăng khả năng sống sót và sinh s¶n cña chóng. cña s©u trªn c©y såi ? Gi¶i thÝch ? Hs:( ……..) Gv: KÕt luËn 2. §Æc ®iÓm thÝch nghi cña quÇn thÓ : - §Æc ®iÓm thÝch nghi lµ g× ? - §Æc ®iÓm thÝch nghi cña quÇn thÓ ? HS. Quan s¸t H27.1 thu thËp th«ng tin - Hoµn thiÖn kh¶ n¨ng thÝch nghi vµ tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn. - Lµm t¨ng sè lîng c¸ thÓ cã kiÓu gen quy GV. ChØnh lÝ vµ kÕt luËn. định kiểu hình thích nghi trong quần thể từ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c. Hoạt động 2: Tìm hiểu quá trình hình thành quần thể thích nghi Hoạt động thầy trò Néi dung II/ Qu¸ tr×nh h×nh thµnh quÇn thÓ thÝch nghi: 1- C¬ së di truyÒn: GV. Phân tích vd: Sự tăng cờng sức đề a. Ví dụ: - H×nh d¹ng vµ mµu s¾c tù vÖ cña s©u bä kh¸ng cña VK - Sự tăng cờng sức đề kháng của VK: - Gen kh¸ng thuèc xuÊt hiÖn tríc hay sau khi sö dông thuèc ? Do qu¸ b. Gi¶i thÝch : tr×nh nµo h×nh thµnh ?.

(73) - Vai trò của CLTN đối với hình - C¸c nguån biÕn dÞ kh«ng ngõng ph¸t thành đặc điểm kháng thuốc ? sinh do đột biến và giao phối. HS. tr¶ lêi - CLTN luôn đào thải các cá thế có kiểu GV. kÕt luËn vµ gi¶ng gi¶i h×nh kh«ng thÝch nghi  lµm t¨ng sè lîng c¸c c¸ thÓ cã kiÓu h×nh thÝch nghi. Tãm l¹i : Qu¸ tr×nh h×nh thµnh qthÓ thÝch nghi là quá trình tích luỹ các alen cùng quy định kiÓu h×nh thÝch nghi,lµm t¨ng dÇn sè lîng sè lîng cá thể có KH tn và nếu mt thay đổi theo 1 hớng -Quá trình hình thành đặc điểm thích xác định thì khả năng tn sẽ không ngừng đợc nghi phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nµo? hoµn thiÖn.. GV: LÊy vd ph©n tÝch. - Qu¸ tr×nh nµy phô thuéc vµo qu¸ tr×nh ph¸t sinh §B vµ tÝch luü §B; qu¸ tr×nh sinh s¶n; ¸p lùc CLTN. 2-ThÝ nghiÖm chøng minh vai trß cña CLTN trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh quÇn thÓ thÝch nghi: * §èi tîng thÝ nghiÖm: Loµi bím s©u ®o (Biston betularia) sèng trªn th©n c©y b¹ch d¬ng. * ThÝ nghiÖm 1: SGK * ThÝ nghiÖm 2: SGK GV. Y/c Hs đọc thí nghiệm Sgk sau III. Sự hợp lí tơng đối của các đặc điểm đó tự trình bày thí nghiệm. thÝch nghi: - Các đặc điểm thích nghi chỉ mang tính tơng đối vì trong môi trờng này thì nó có - Sự hợp lí tơng đối của các đặc thể là thích nghi nhng trong môi trờng kh¸c l¹i cã thÓ kh«ng thÝch nghi. ®iÓm thÝch nghi lµ g×? - Nªu vÝ dô chøng minh? 4. Cñng cè (5’) Vai trò của đột biến, giao phối và chọn lọc tự nhiên trong việc hình thành quần thể thÝch nghi ? 5. DÆn dß (2’): §äc tríc bµi 28 vµ tr¶ lêi c©u hái : - Loµi sinh häc lµ g× ? - Nếu chỉ dựa vào đặc điểm hình thái để phân biệt các loài có chính xác không? Gi¶i thÝch ? Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 28 :. LOµI. A. MôC TI£U : Qua tiÕt nµy häc sinh ph¶i : 1.KiÕn thøc.. - Giải thích đợc khái niệm loài sinh học - Nªu vµ gi¶i thÝch c¸c c¬ chÕ c¸ch li tríc hîp tö - Nªu vµ gi¶i thÝch c¸c c¬ chÕ c¸ch li sau hîp tö. 2. KÜ n¨ng. RÌn luyÖn häc sinh kÜ n¨ng : thu thËp th«ng tin, ph©n tÝch. B. TRỌNG TÂM BÀI DẠY: - Kh¸i niÖm loµi sinh häc vµ kh¸i niÖm c¸ch li sinh s¶n - Lµm râ sù c¸ch li sinh s¶n sÏ dÉn tíi h×nh thµnh loµi míi vµ sù c¸ch li sinh s¶n sÏ b¶o tån sù toµn vÑn cña loµi. II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) - Kiểm tra trật tự nội vụ lớp học: Vệ sinh, bàn ghế Hs - Kiểm tra sĩ số Hs:…………………………………….

(74) 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) Vai trò của đột biến, giao phối và chọn lọc tự nhiên trong việc hình thành quần thÓ thÝch nghi ? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp t×m tßi b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án, su tµm tranh ¶nh Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Ho¹t §éng 1: T×m hiÓu kh¸i niÖm loµi sinh häc. Hoạt động thầy trò GV.: - Loµi sinh häc lµ g×?. HS. (…..) GV. kÕt luËn - C¸c tiªu chuÈn ph©n biÖt hai loµi ? Tiêu chuẩn nào quan trọng nhất để phân biÖt hai loµi ?. HS. (…..) GV. kÕt luËn. Néi dung I. Kh¸i niÖm loµi sinh häc 1.Kh¸i niÖm: Lµ 1 nhãm quÇn thÓ gåm c¸c c¸ thÓ cïng loµi cã kh¶ n¨ng giao phèi t¹o ra con cã søc sèng,cã kh¶ n¨ng sinh s¶n vµ c¸ch li víi c¸c nhãm quÇn thÓ kh¸c. 2. C¸c tiªu chuÈn ph©n biÖt 2 loµi: - Tiªu chuÈn sinh s¶n - Tiªu chuÈn sinh lÝ-hãa sinh - Tiêu chuẩn địa lí-sinh thái - Tiªu chuÈn di truyÒn. Ho¹t §éng 2: C¸c c¬ chÕ c¸ch li sinh s¶n gi÷a c¸c loµi. Hoạt động thầy trò GV. : - C¬ chÕ c¸ch li lµ g× ? - C¸ch li sinh s¶n lµ g× ?. HS. (…..) GV. kÕt luËn GV. Yêu cầu học sinh đọc thông tin ở SGK vµ th¶o luËn nhãm néi dung sau : - Ph©n biÖt c¸c h×nh thøc c¸ch li vÒ : khái niệm, đặc điểm và vai trò HS. §äc SGK thu thËp th«ng tin, th¶o luận và thống nhất đáp án. GV. Gọi đại diện 1-3 nhóm trả lời và yêu cÇu c¸c nhãm cßn l¹i nhËn xÐt vµ bæ sung.. HS. (…..) GV. ChØnh lÝ vµ kÕt luËn. Néi dung II. C¸c c¬ chÕ c¸ch li sinh s¶n gi÷a c¸c loµi: 1. C¸ch li tríc hîp tö : * K/N : Nh÷ng trë ng¹i ng¨n c¶n sinh vËt giao phèi víi nhau * đặc điểm : - C¸ch li n¬i ë c¸c c¸ thÓ trong cïng mét sinh c¶nh kh«ng giao phèi víi nhau - C¸ch li tËp tÝnh c¸c c¸ thÓ thuéc c¸c loµi cã nh÷ng tËp tÝnh riªng biÖt kh«ng giao phèi víi nhau - C¸ch li mïa vô c¸c c¸ thÓ thuéc c¸c loµi kh¸c nhau cã thÓ sinh s¶n vµo c¸c mïa vô kh¸c nhau nªn chóng kh«ng cã ®iÒu kiÖn giao phèi víi nhau. - C¸ch li c¬ häc: c¸c c¸ thÓ thuéc c¸c loµi khác nhau nên chúng không giao phối đợc với nhau 2. C¸ch li sau hîp tö : - K/N : Nh÷ng trë ng¹i ng¨n c¶n viÖc t¹o ra con lai hoÆc ng¨n c¶n t¹o ra con lai h÷u thô - §Æc ®iÓm : Con lai cã søc sèng nhng kh«ng sinh s¶n h÷u tÝnh do kh¸c biÖt vÒ cÊu tróc di truyÒn mÊt c©n b»ng gen gi¶m kh¶ n¨ng sinh s¶n  C¬ thÓ bÊt thô hoµn toµn. 4. Cñng cè: (5’).

(75) Tr×nh bµy c¸c c¬ chÕ c¸ch li sinh s¶n gi÷a c¸c loµi ? 5. DÆn dß: (2’) §äc tríc bµi 29 vµ tr¶ lêi c©u hái : - Giải thích vai trò của cách li địa lí trong quá trình hình thành loài mới ? Rót kinh ngiÖm giê d¹y: ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ........................................................................................................................ DuyÖt cña tæ (nhãm) trëng CM DuyÖt cña BGH. Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 29 :. QU¸ TR×NH H×NH THµNH LOµI. A. MôC TI£U : Qua tiÕt nµy häc sinh ph¶i : 1.KiÕn thøc. - Trình bày đợc khái niệm : cách li địa lí. - Giải thích đợc vai trò của cách li địa lí trong quá trình hình thành loài mới. - Giải thích đợc tại sao quần đảo là đợc xem là phòng thí nghiệm nghiên cứu quá trình h×nh thµnh loµi míi. 2. KÜ n¨ng. Rèn luyện học sinh kĩ năng : khái quát vấn đề B. TRäNG T¢M BµI D¹Y: - Vai trò của cách li địa lí II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) - Kiểm tra trật tự nội vụ lớp học: Vệ sinh, bàn ghế Hs - Kiểm tra sĩ số Hs:…………………………………… 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) ThÕ nµo lµ loµi sinh häc ? C¸c tiªu chuÈn ph©n biÖt loµi ? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp t×m tßi,quan s¸t trùc quan b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án, b¶ng phô,H29 Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Hoạt Động 1: Tìm hiểu vai trò của cách li địa lí trong qtr hình thành loài mới. Hoạt động thầy trò GV. - Cách li địa lí là gì ? HS. tr¶ lêi GV. Bæ sung vµ kÕt luËn.. Néi dung I.H×nh thµnh loµi míi kh¸c khu vực địa lí. 1. Vai trò của cách li địa lí trong quá tr×nh h×nh thµnh loµi míi. - Cách li địa lí là những trở ngại về mặt địa lÝ nh s«ng, nói, biÓn,.. ng¨n c¶n c¸c c¸ thÓ GV. Giíi thiÖu H29. Yªu cÇu häc sinh cïng loµi gÆp gì vµ giao phèi víi nhau..

(76) quan s¸t H29, nc SGK vµ tr¶ lêi : - Vai trß cña c¸c nh©n tè ngÉu nhiªn, giao phèi kh«ng ngÉu nhiªn, đột biến trong việc hình thành loài B,C,D ? - Vai trò của chọn lọc tự nhiên đối víi h×nh thµnh loµi B, C, D ? - §Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh loài mới bằng con đờng địa lí ? HS. Quan sát H29, đọc SGK thu thập th«ng tin vµ tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn. GV. Bæ sung, chØnh lÝ vµ kÕt luËn.. - Do cách li địa lí, từ quần thể ban đầu h×nh thµnh c¸c quÇn thÓ kh¸c nhau. CLTN diÔn ra theo nhiÒu híng kh¸c nhau  sù kh¸c biÖt vÒ tÇn sè c¸c alen vµ thµnh phÇn kiÓu gen gi÷a c¸c quÇn thÓ  c¸ch li sinh s¶n  loµi míi. - §Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh loµi mới bằng con đờng địa lí : + Hay xảy ra đối với động vật có khả n¨ng ph¸t t¸n m¹nh. + X¶y ra chËm ch¹m, quan nhiÒu giai ®o¹n trung gian + G¾n liÒn víi sù h×nh thµnh quÇn thÓ - Tại sao quần đảo đợc xem là phòng thích nghi. thÝ nghiÖm sèng cho n/c qu¸ tr×nh h×nh thµnh loµi? Ho¹t §éng 2: T×m hiÓu thÝ nghiÖm chøng minh Hoạt động thầy trò Néi dung 2. ThÝ nghiÖm chøng minh qu¸ tr×nh hình thành loài mới bằng cách li địa lí. a. ThÝ nghiÖm.(SGK) GV. Yªu cÇu häc sinh nc th«ng tin ë SGK vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau : - Tr×nh bµy thÝ nghiÖm ? HS. tr¶ lêi GV. Bæ sung vµ kÕt luËn. b. Gi¶i thÝch. - Gi¶i thÝch thÝ nghiÖm ? CLTN lµm ph©n ho¸ tÇn sè alen gi÷a hai HS. (…..) quÇn thÓ ruåi giÊm lµm cho chóng thÝch GV. ChØnh lÝ vµ kÕt luËn nghi víi viÖc tiªu ho¸ c¸c lo¹i thøc ¨n kh¸c nhau tÝch luü thµnh phÇn ho¸ häc kh¸c nhau trong vá kitin lµm xuÊt hiÖn c¸c mïi kh¸c nhau sù giao phèi cã chän läc vµ sù cách li sinh sản đợc hình thành. 4. Cñng cè (5’) - Vai trò của cách li địa lí đối với quá trình hình thành loài mới ? 5. DÆn dß: (2’) §äc tríc bµi 30 vµ tr¶ lêi c©u hái : - Gi¶i thÝch sù h×nh thµnh loµi míi b»ng c¸ch li sinh s¶n ?  Rót kinh ngiÖm giê d¹y: ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. DuyÖt cña tæ (nhãm) trëng CM. Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5). …./… (Líp 12A6). DuyÖt cña BGH.

(77) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 30 :. QU¸ TR×NH H×NH THµNH LOµI (tt). A. MôC TI£U :Qua tiÕt nµy häc sinh ph¶i : 1.KiÕn thøc. - Trình bày đợc cơ chế hình thành loài mới bằng cách li tập tính, cách li sinh thái. - Giải thích đợc cơ chế hình thành loài mới bằng con đờng lai xa và đa bội hoá. - Trình bày đợc ý nghĩa của việc bảo vệ sự đa dạng sinh học của các loái cây hoang d¹i cñng nh c¸c gièng c©y trång nguyªn thuû. 2. KÜ n¨ng. RÌn luyÖn häc sinh c¸c kÜ n¨ng : thu thËp th«ng tin, ph©n tÝch, tæng hîp 3. Gi¸o dôc. Gi¸o dôc häc sinh ý thøc häc tËp bé m«n. B. TRäNG T¢M BµI D¹Y: - C¬ chÕ h×nh thµnh loµi b»ng lai xa kÌm ®a béi hãa II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) - Kiểm tra trật tự nội vụ lớp học: Vệ sinh, bàn ghế Hs - Kiểm tra sĩ số Hs:…………………………………… 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) Vai trò của cách li địa lí trong quá trình hình thành loài mới? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp t×m tßi,quan s¸t trùc quan b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án, b¶ng phô,H30 Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Hoạt Động 1: Tìm hiểu sự hình thành loài cùng khu vực địa lí Hoạt động thầy trò GV. Yêu cầu học sinh đọc thông tin ở SGK vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau : - Nªu vÝ dô vÒ h×nh thµnh loµi míi b»ng c¸ch li tËp tÝnh ? HS. (…..) GV. ChØnh lÝ vµ kÕt luËn - C¬ chÕ h×nh thµnh loµi míi b»ng c¸ch li tËp tÝnh ? HS. §äc SGK thu thËp th«ng tin vµ tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn. GV. Bæ sung vµ gi¶ng gi¶i. GV. Yêu cầu học sinh đọc thông tin ở SGK vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau : - Nªu vÝ dô vÒ h×nh thµnh loµi míi b»ng c¸ch li sinh th¸i ? - C¬ chÕ h×nh thµnh loµi míi b»ng c¸ch li sinh th¸i ? HS. §äc SGK thu thËp th«ng tin vµ tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn.. Néi dung II. H×NH THµNH LOµI CïNG KHU VùC §ÞA LÝ. 1. H×nh thµnh loµi b»ng c¸ch li tËp tÝnh vµ c¸ch li sinh s¶n. a. H×nh thµnh loµi b»ng c¸ch li tËp tÝnh. * VÝ dô : SGK * C¬ chÕ : - §ét biÕn t¹o ra c¸c c¸ thÓ cã kiÓu gen làm thay đổi một số đặc điểm liên quan đến tập tính giao phối thì những cá thể đó giao phèi víi nhau víi nhau t¹o nªn quÇn thÓ c¸ch li víi quÇn thÓ gèc. Do sù t¸c động của các nhân tố tiến hoá khác và giao phèi kh«ng ngÉu nhiªn  c¸ch li sinh s¶n  loµi míi. b. H×nh thµnh loµi míi b»ng c¸ch li sinh th¸i. * VÝ dô : * C¬ chÕ : Cùng sống trong một khu vực địa lí, các quÇn thÓ thÝch nghi víi c¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i kh¸c nhau mïa sinh s¶n kh¸c nhau.

(78) GV. Bæ sung vµ gi¶ng gi¶i Hoạt động thầy trò. c¸ch li sinh s¶n loµi míi. Néi dung 2. H×nh thµnh loµi míi nhê c¬ chÕ lai xa vµ ®a béi ho¸. a. VÝ dô : GV. C¶i b¾p x C¶i cñ Nªu vÝ dô vÒ lai xa gi÷a c¶i b¾p vµ P. (2nA= 18) (2nA = 18) c¶i cñ. nA + nB (bÊt thô) - M« t¶ qu¸ t×nh lai xa kÌm ®a béi F1. hãa ë c©y c¶i b¾p vµ c¶i cñ? §a béi ho¸ HS. (…..) GV. kÕt luËn F1 2nA + 2nB (h÷u thô) - Cây F1 Sau khi đa bội hoá có đợc xem lµ loµi míi hay kh«ng ? T¹i sao ? b. C¬ chÕ : HS. Dùa vµo vÝ dô vµ c¸c tiªu chuÈn phân biệt hai loài để trả lời câu hỏi của - Lai xa và kết hợp với đa bội hoá để tạo gi¸o viªn. thÓ tø béi kh¸c nguån. GV. Gîi ý, bæ sung vµ kÕt luËn. - Lai xa và đa bội hóa hay gặp ở đối - Trong tự nhiên, lai xa và đa bội hóa thtợng nào? vì sao? êng gÆp ë thùc vËt.. ?. 4. Cñng cè(5’) - Tr×nh bµy c¬ chÕ h×nh thµnh loµi míi b¨ng lai xa vµ ®a béi hãa? 5. DÆn dß (2’) §äc tríc bµi 31 vµ tr¶ lêi c©u hái : Khi nghiên cứu quá trình tiến hoá lớn làm sáng tỏ đợc những vấn đề gì của sinh giới  Rót kinh ngiÖm giê d¹y:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. DuyÖt cña tæ (nhãm) trëng CM. DuyÖt cña BGH. Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 33:. TIẾN HOÁ LỚN. A. Môc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy Hs cÇn ph¶i: 1. KiÕn thøc: -Trình bày đợc thế nào là tiến hoá lớn? - Giải thích đợc nghiên cứu quá trình tiến hoá lớn làm sáng tỏ đợc những vấn đề g× cña sinh giíi . - Trình bày đợc một số nghiên cứu thực nghiệm về tiến hoá 2. Kü n¨ng: - Rèn kỹ năng làm việc độc lập với SGK, thảo luận nhóm 3. Thái độ: Cã ý thøc b¶o vÖ sù ®a d¹ng sinh häc B. TRäNG T¢M BµI D¹Y: - Các loài sinh vật trên trái đất đợc tiến hóa từ 1 nguồn gốc chung.

(79) - C¸c loµi sinh vËt kh¸c nhau tiÕn hãa kh¸c nhau theo híng thÝch nghi víi m«i trêng sèng cña chóng II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) - Kiểm tra trật tự nội vụ lớp học: Vệ sinh, bàn ghế Hs - Kiểm tra sĩ số Hs:…………………………………… 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) - Giải thích cơ chế hình thành loài bằng con đờng đa bội hoá? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp t×m tßi b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án, H×nh 31.1, 31.2 SGK Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Hoạt động của thầy và trò Néi dung HĐ1: Tìm hiểu tiến hóa lớn và vấn đề I. Tiến hoá lớn và vấn đề phân loại ph©n lo¹i thÕ giíi sèng thÕ giíi sèng: GV: ?: ThÕ nµo lµ tiÕn ho¸ lín? 1. Kh¸i niÖm tiÕn ho¸ lín: HS:Nhớ lại kiến thức đã học trả lời Là quá trình biến đổi trên qui mô lín , tr¶i qua hµng triÖu n¨m lµm xuÊt hiệ các đơn vị phân loại trên loài . GV: thêi gian diÔn ra qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ lín rÊt l©u dµi, vËy ngêi ta nghiªn cøu tiÕn ho¸ lín ntn? Hs: (.......) GV: gợi ý đối tợng n/c của tiến hoá lớn là g×? HS:tr¶ lêi. 2. §èi tîng nghiªn cøu:. - Ho¸ th¹ch - Phân loại sinh giới thành các đơn vị dựa vào mức độ giống nhau về các đặc ®iÓm h×nh th¸i, ho¸ sinh, sinh häc ph©n tö. 3. §Æc ®iÓm vÒ sù tiÕn ho¸ cña sinh GV: Yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 31.1 rót ra giíi: nhận xét về đặc điểm của sinh giới trên - Các loài SV đều tiến hoá từ tổ tiên chung theo kiÓu tiÕn ho¸ ph©n nh¸nh quan ®iÓm cña tiÕn ho¸ lín ? t¹o nªn sinh giíi v« cïng ®a d¹ng. Hs: Quan s¸t, nhËn xÐt GV?:Hãy kể tê các đơn vị phân loại trên loµi mµ em biÕt? - Các nhóm loài khác nhau có thể đợc GV?: T¹i sao sinh giíi l¹i ngµy cµng ®a ph©n lo¹i thµnh c¸c nhãm ph©n lo¹i: Loµi – Chi – Bé - Hä - Líp – d¹ng? Ngµnh – Giíi Hs Suy nghÜ, tr¶ lêi Dựa trên sơ đồ hình 31.1 trả lời GV?: Tốc độ tiến hoá hình thành loài ở - Tốc độ tiến hoá hình thành loài ở các c¸c nhãm sinh vËt cã gièng nhau kh«ng? nhãm sinh vËt kh¸c nhau. GV: Dựa vào sơ đồ hình 31.1 cho biết - Một số nhóm SV đã tiến hoá tăng dần chiều hớng tiến hoá về mặt cấu trúc cơ thể mức độ tổ chức cơ thể từ đơn giản đến phøc t¹p. Mét sè kh¸c l¹i tiÕn ho¸ theo cña c¸c nhãm sinh vËt? kiểu đơn giản hoá mức độ tổ chức cơ thÓ. H§1: T×m hiÓu mét sè nc thùc nghiÖm II. Mét sè nghiªn cøu thùc nghiªm.

(80) Hoạt động của thầy và trò Néi dung GV: Y/c Hs đọc thông tin SGk: vÒ tiÕn ho¸ lín: - Nªu quy tr×nh h×nh thµnh c¬ thÓ ®a bµo? (SGK) Hs: tr¶ lêi GV: kÕt luËn 4. Cñng cè: - Tại sao bên cạnh những loài có cấu tạo phức tạp lại có những loài có cấu tạo rất đơn gi¶n? 5. Dặn dò : Trả lời các câu hỏi SGK và đọc trớc bài 32  Rót kinh ngiÖm giê d¹y:. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. DuyÖt cña tæ (nhãm) trëng CM. DuyÖt cña BGH. Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. Ch¬ng II: sự phát sinh và phát triển của sự sống trên trái đất TiÕt 34 : NGUåN GèC Sù SèNG I. MôC TI£U: Sau khi häc xong bµi nµy HS cÇn ph¶i: 1. KiÕn thøc : - Trình bày đợc thí nghiệm của Milơ chứng minh các hợp chất hữu cơ đơn giản đã có rthể đợc hình thành nh thế nào khi trái đất mới đợc hình thành. - Giải thích đợc các thí nghiệm chứng minh quá trình trùng phân tạo ra các đại phân tử hữu cơ từ các đơn phân . - Giải thích đợc các cơ chế nhân , phiên mã, dịch mã đã có thể đợc hình thành nh thÕ nµo. - Giải thích đợc sự hình thành các tế bào nguyên thuỷ đấu tiên. 2. Kü n¨ng : - Kỹ năng lập sơ đồ thông qua hoạt động điền sơ đồ câm B. TRäNG T¢M BµI D¹Y: TiÕn hãa hãa häc II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) - Kiểm tra trật tự nội vụ lớp học: Vệ sinh, bàn ghế Hs - Kiểm tra sĩ số Hs:…………………………………… 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) - Nh÷ng nghiªn cøu vÒ tiÕn ho¸ lín cho thÊy mét sè chiÒu híng tiÕn ho¸ nµo? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp t×m tßi b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án, Sgk, Sgv Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy:.

(81) Hoạt động của thầy và trò. Néi dung. C¸c GV: Cho häc sinh ®iÒn vµo s¬ đồ câm về các giai đoạn tiến háo chất v« c¬ cña thÕ giíi sèng ( Gv tù vÏ s¬ đồ câm căn cứ vào sơ đồ bên). C¸c hîp chÊt H.c¬. TiÕn ho¸ ho¸ häc H§1: T×m hiÓu qu¸ t×nh tiÕn hãa hãa häc Gv?: TiÕn ho¸ ho¸ häc lµ g× ? Bao gåm nh÷ng sù kiÖn nµo? Gv: yêu cầu học sinh đọc SGK vµ cho biÕt : - Những nhân tố nào tác động lªn giai ®o¹n h×nh thµnh c¸c chất hữu cơ đơn giản từ các chất v« c¬?. C¸c TB s¬ khai. TiÕn ho¸ tiÒn sinh häc. C¸c loµi hiÖn nay. TiÕn ho¸ sinh häc. I. TIÕN HO¸ HO¸ HäC: - Quá trình hình thành các chất hữu cơ đơn giản tõ c¸c chÊt v« c¬ - Quá trình trùng phân tạo nên các đại phân tử h÷u c¬ * Sơ đồ tiến hoá hoá học: C¸c ChÊt h÷u c¬ C¸c chÊt nguån Các đại phân khí trong Q tự đơn giản Trïng tö khÝ quyÓn Nhiªn ( Aa, Nu, ®- ph©n ( P«lipeptit, nguyªn ờng đơn, axÝt nuclªic) axÝt bÐo ) thuû. GV?: CLTN Phøc hîp c¸c ph©n tö - Từ chất hữu cơ đơn giản đã C¸c lo¹i tiếp tục diễn ra quá trình gì để phøc hîp h÷u c¬ cã thÓ tù sao h×nh thµnh hîp chÊt h÷u c¬ phøc c¸c ph©n vµ dÞch m· ( ARN vµ t¹p h¬n? Nªu tªn mét sè hîp tö h÷u c¬ pôlipeptit đợc bao chÊt? bäc bëi mµng b¸n GV?: thÊm ) - Từ những đại phân tử hữu cơ quá trình tiến hoá đợc tiếp diễn nh tÕ nµo? * ThÝ nghiÖm cña Mil¬ vµ cña Fox Gv: giíi thiÖu thÝ nghiÖm cña Mil¬ vµ Fox ( ®iÒu kiÖn gièng Hçn hîp §iÖn AxÝt 1500C - M¹ch quả đất thời nguyên thuỷ) P«lipeptit H2, CH4, amin 0 NH3. Gv?: - Cơ chế nhân đôi và cơ chế dÞch m· trong giai ®o¹n tiÕn ho¸ hoá học đã đợc các nhà khoa häc m« t¶ nh thÕ nµo? Gv?: -Trong điều kiện của trái đất hiÖn nay, liÖu c¸c hîp chÊt h÷u cơ có đợc hình thành từ chất vô c¬ kh«ng? T¹i sao? H§2: T×m hiÓu qu¸ t×nh tiÕn hãa tiÒn sinh häc Gv?: -H·y m« t¶ qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ h×nh thµnh tÕ bµo s¬ khai tõ c¸c đại phân tử hữu cơ xuất hiện. Cao thÕ. 180 C. - Cơ chế nhân đôi: - C¬ chÕ dÞch m·:. II. TIÕN HO¸ TIÒN SINH HäC:. - Các đại phân tử xh trong nớc và tập trung với nhau thì các phân tử lipit do đặc tính kị nớc sẽ.

(82) Hoạt động của thầy và trò trong níc ? Hs: (…..) Gv: KÕt luËn. Néi dung lËp tøc h×nh thµnh nªn líp mµng bao bäc lÊy c¸c đại phân tử hữu cơ -> giọt nhỏ liti khác nhau  CLTN   C¸c tÕ bµo s¬ khai  CLTN   ( C«axecva) Iii. TiÕn hãa sinh häc:. H§3: T×m hiÓu qu¸ t×nh tiÕn hãa sinh häc Gv: - Qu¸ t×nh tiÕn hãa sinh häc diÔn ra nh thÕ nµo? Hs: (…..) Gv: KÕt luËn. nhatotienhoa - Tõ c¸c tB s¬ khai      THSH c¸c loµi ngµy nay. 4. Cñng cè : - Sù ph¸t sinh vµ tiÕn ho¸ cña sù sèng tr¶i qua nh÷ng giai ®o¹n nµo ? §Æc ®iÓm tiÕn ho¸ cña mçi giai ®o¹n? - Tại sao ngày nay sự sống không đợc hình thành theo phơng thức hoá học đợc n÷a? 5. DÆn dß: + Tr¶ lêi c¸c c©u hái cu«Ý bµi + §äc bµi míi tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: - Ho¸ th¹ch lµ g×? Nªu vai trß cña ho¸ th¹ch trong nghiªn cøu lÞch sö tiÕn ho¸ cña sinh giíi? - Hãy chứng minh những biến đổi địa chất luôn gắn chặt với sự phát sinh và ph¸t triÓn cña sinh giíi? - Trình bày đặc điểm địa lí khí hậu của trái đất qua các kỉ địa chất và những đặc điểm của các loài sinh vật điển hình của các kỉ và các đại địa chất ? . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH. Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 35: Sự phát triển của sinh giới qua các đại địa chất A. Môc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy Hs cÇn ph¶i: 1. KiÕn thøc: - Häc sinh ph¶i hiÓu râ kh¸i niÖm hãa th¹ch, nguån gèc hãa th¹ch vµ ý nghÜa cña viÖc nghiªn cøu hãa th¹ch. - Hóa thạch và sự phân chia thời gian địa. 2. KÜ n¨ng:.

(83) - Phân tích đợc mối quan hệ giữa những biến cố của khoa học, địa chất với sự thay đổi của sinh vật. B. TRäNG T¢M BµI D¹Y: Làm rõ sự phát sinh và phát triển của sinh giới gắn với sự biến đổi của địa chất trái đất II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: (1’) - Kiểm tra trật tự nội vụ lớp học: Vệ sinh, bàn ghế Hs - Kiểm tra sĩ số Hs:…………………………………… 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) - Ph©n biÖt tiÕn ho¸ ho¸ häc, tiÕn ho¸ tiÒn sinh häc vµ tiÕn ho¸ sinh häc? 3. Bài mới: (34’) a) Phương pháp : - Phương pháp vấn đáp t×m tßi b) Phương tiện, thiết bị dạy học : Gv: - Soạn giáo án, c¸c h×nh ¶nh hãa th¹ch trong SGK . Hs: - Chuẩn bị trước DIỄN GIẢI bài học ở nhà c) DIỄN GIẢI bài dạy: Hoạt động thầy trò Néi dung H§1: T×m hiÓu hãa th¹ch I. Hãa th¹ch: 1) Kh¸i niÖm: GV: ? Theo em, hãa th¹ch lµ g×? GV: Hãa th¹ch lµ di tÝch cña sinh vËt sèng ? Cơ thể sinh vật đợc tạo nên bởi những trong các thời đại trớc, tồn tại trong thành phần nào? Khi chết đi thành phần các lớp đất đá. nµo bÞ c¸c vi sinh vËt ph©n hñy? GV: 2) Sù h×nh thµnh hãa th¹ch : ? Nªu sù h×nh thµnh mçi d¹ng hãa th¹ch vµ th«ng b¸o sù tån t¹i cña chóng trong đất.? - Sinh vËt chÕt ®i, phÇn mÒm bÞ ph©n GV: Minh họa bằng h/a các dạng hóa hủy, phần cứng còn lại trong đất: th¹ch cßn nguyªn vÑn (SGK) + §Êt bao phñ ngoµi, t¹o kho¶ng trèng bªn trong --> hãa th¹ch khu«n ngoµi. + C¸c chÊt kho¸ng lÊp ®Çy kho¶ng trống, hình thành sinh vật bằng đá --> hãa th¹ch khu«n trong. - Sinh vật đợc bảo tồn nguyên vẹn GV: trong b¨ng, hæ ph¸ch, kh«ng khÝ kh« ? Nghiªn cøu hãa th¹ch cã ý nghÜa g×? 3) ý nghÜa : Ví dụ: Phát hiện hóa thạch là bò sát --> - Xác định đợc lịch sử xuất hiện, phát KhÝ hËu kh«. triÓn, diÖt vong cña sinh vËt. Hs: (…..) - Xác định tuổi của các lớp đất đá chứa Gv: KÕt luËn chóng vµ ngîc l¹i. - Nghiên cứu lịch sử của vỏ quả đất. HĐ2: Tìm hiểu sự phân chia thời gian II. Sự phân chia thời gian địa chất: địa chất 1.Phơng pháp xác định tuổi đất và GV: gi¶i thÝch c¸c kh¸i niÖm: hãa th¹ch: * Sù phãng x¹: HiÖn tîng c¸c ngtè bøc x¹ xuyªn qua vµ ion hãa c¸c ngtö cña ngtè kh¸c. - Dùa vµo lîng s¶n phÈm ph©n r· cña * Sù ph©n r· kh«ng phô thuéc vµo ngo¹i c¸c nguyªn tè phãng x¹ (Ur235, K40) c¶nh. --> chính xác đến vài triệu năm --> đ-.

(84) * Chu kú b¸n r·: TG ½ lîng ngtè phãng x¹ ban ®Çu bÞ ph©n r·.  §ång vÞ: c¸c ngtö cã cïng sè Proton nhng kh¸c sè n¬tron.. ợc sử dụng để xác định mẫu có độ tuổi hµng tØ n¨m. - Dựa vào lợng C đồng vị phóng xạ (C12, C14) --> chÝnh x¸c vµi tr¨m n¨m --> đợc sử dụng đối với mẫu có độ tuổi < 50000 n¨m. GV: ? Căn cứ vào những thay đổi gì của địa 2. Căn cứ phân định thời gian địa chÊt: chất để xác định thời gian? Hs: (…..) - Dùa vµo nh÷ng biÕn cè lín vÒ khÝ Gv: KÕt luËn hậu, địa chất để phân định mốc thời gian địa chất: GV: lÊy c¸c vÝ dô t¬ng øng. + Mặt đất nâng lên, hạ xuống. + §¹i lôc di chuyÓn theo chiÒu ngang. + Sự chuyển động tạo núi. + Sù ph¸t triÓn cña b¨ng hµ. - Dùa vµo nh÷ng biÕn cè trªn vµ c¸c hãa th¹ch ®iÓn h×nh--> lÞch sö sù sèng chia làm 5 đại: Thái cổ, Nguyên sinh, Cæ sinh , Trung sinh, T©n sinh. 4. Cñng cè: - Ho¸ th¹ch cã ý nghÜa g×? VÝ dô minh ho¹. - Căn cứ vào đâu, các nhà khoa hoc đã phân chia lịch sử quả đất làm các Đại, Kỷ? 5. DÆn dß: - Tham khảo l/s sự sống qua các đại Thái cổ, Nguyên sinh, Cổ sinh. - Mối quan hệ giữa khí hậu, địa chất với sinh vật. . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH.

(85) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 36:. Sù PH¸T SINH LOµI NG¦êI. I.Môc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy Hs cÇn ph¶i: 1. kiÕn thøc - Nêu đợc những đặc điểm giống nhau giữa ngời với vợn ngời ngày nay. - Giải thích đợc những đặc điểm thích nghi đặc trng cho loài ngời. - Giải thích đợc quá trình hình thành loài ngời Homo sapiens qua các giai đoạn chuyÓn tiÕp. -Giải thích đợc thế nào là tiến hóa văn hóa và vai trò của tiến hóa văn hóa trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh, ph¸t triÓn loµi ngêi. 2. kÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch tæng hîp 3. t tởng: Giáo dục quan niệm đúng đắn về sự phát sinh loài ngời B. träng t©m bµi d¹y: - Quá trình tiến hóa dẫn đến hình thành loài ngời hiện đại - Vai trò của tiến hóa văn hóa sau khi loài ngời hiện đại hình hành C. TIÕN TR×NH D¹Y HäC: 1. ổn định lớp: (1’) - KiÓm tra trËt tù néi vô líp häc: VÖ sinh, bµn ghÕ Hs - KiÓm tra sÜ sè Hs:…………………………………… 2. KiÓm tra bµi cò: (5’) - Hãa th¹ch lµ g×? Nªu vai trß cña hãa th¹ch trong nghiªn cøu lÞch sö ph¸t triÓn cña sinh giíi. 3. Bµi míi: (34’) a) Phơng pháp : - Phơng pháp vấn đáp tìm tòi b) Ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc : Gv: Tranh phãng to B¶ng 34; H×nh 34.1-34.2 Hs: - ChuÈn bÞ tríc néi dung bµi häc ë nhµ c) Néi dung bµi d¹y: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung I. Qu¸ tr×nh ph¸t sinh loµi ngêi hiÖn Gv: (?) Cho biết con ngời thuộc vào đại:. 1.Bằng chứng về nguồn gốc động vật nhãm ph©n lo¹i nµo ? Giíi §V(Animalia)Ngµnh §VCDS cña loµi ngêi..

(86) Hoạt động của thầy và trò. Néi dung. (Chordata) – Lớp thú (Mammalia)- Bộ linh a) Sự giống nhau giữa ngời và động vật có trëng (Primates)- Hä ngêi (Homonidae)- Chi vó (thó). ngêi (Homo)- Loµi ngêi (Homo sapiens) - B»ng chøng vÒ gi¶i phÉu so s¸nh. Gv: (?) B»ng chøng nµo xÕp con ngêi vµo vÞ trÝ ph©n lo¹i nh vËy?. VD: Bé x¬ng, ruét tÞt, l«ng mao… B»ng chøng ph«i sinh häc (Híng dÉn häc sinh t×m nh÷ng ®iÓm gièng gi÷a ngêi vµ thó, gièng-kh¸c gi÷a ngêi vµ vîn) VD: qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ph«i lÆp l¹i c¸c đặc điểm giống ĐV Gv: (?) Loài ngời có đợc các đặc - Bằng chứng về hiện tợng lại giống ®iÓm thÝch nghi næi bËt kh¸c víi c¸c VD: Ngêi cã ®u«i,l«ng rËm kh¾p ngloµi vîn ë nh÷ng ®iÓm nµo? êi… - B»ng chøng vÒ di truyÒn häc Vd: Sè aa, ADN … Gv: (?) C¸ch thøc c¸c nhµ khoa häc 2. C¸c d¹ng vîn ngêi hãa th¹ch vµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh loµi ngêi. n/c vÒ qu¸ tr×nh PS loµi ngêi ntn? Gv: Y/c Hs n/c H34.2 Sgk : (?) Qu¸ tr×nh ph¸t sinh loµi ngêi diÔn ra ntn? ( + nguån gèc ? H.habilis + kÕt qu¶ ? ). NhiÒu loµi bÞ tiªu diÖt H.erectus. Gv: (?) Loài ngời hiện đại đợc hình Nhiều loài tuyệt chủng H.sapiens tồn tại thµnh ë ®©u ? (B»ng chøng vÒ ADN ti thÓ , nst Y  ñng hé thuyết đơn nguồn.). *§Þa ®iÓm ph¸t sinh loµi ngêi: +Thuyết đơn nguồn: Loài ngời H.Sapiens đợc hình thành từ loài H.erectus ở châu Phi sau đó phát tán sang các châu lôc kh¸c ( nhiÒu ngêi ñng hé ) +ThuyÕt ®a vïng: Loµi H.erectus di c Gv: (?) Đi thẳng bằng 2 chân đã đem từ châu Phi sang các châu lục khác rồi từ l¹i cho loµi ngêi nh÷ng u thÕ tiÕn hãa nhiÒu n¬i kh¸c nhau tõ loµi H.erectus t.hãa g×? thµnh H.Sapiens Gv: (?) Loài ngời hiện đại có đặc ®iÓm næi bËt g×? II. Ngời hiện đại và sự tiến hóa văn hóa. Ngời hiện đại có những đặc điểm thích nghi næi bËt: + Bé n·o lín (TWTK cña hÖ thèng tÝn hiÖu Gv: (?) Sù tiÕn hãa v¨n hãa cña ngêi thø 2) hiện đại diễn ra ntn? + CÊu tróc thanh qu¶n phï hîp cho phÐp ph¸t triÓn tiÕng nãi + Bµn tay víi c¸c ngãn tay linh ho¹t gióp chế tạo và sử dụng công cụ lao động...  Có đợc khả năng tiến hóa văn hóa: Di Gv: (?) tại sao loài ngời hiện đại là 1 truyền tín hiệu thứ 2( truyền đạt nhân tố quan trọng quyết định dến sự k/nghiệm...) XH ngày càng phát triển (từ tiÕn hãa cña cac loµi kh¸c? công cụ bằng đá sử dụng lửa tạo quần ¸o ch¨n nu«i, trång trät....KH,CN -Nhê cã t.hãa v¨n hãa mµ con ngêi nhanh chãng trë thµnh loµi thèng trÞ trong tù nhiên, có ảnh hởng nhiều đến sự t,hóa của c¸c loµi kh¸c vµ cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh chiÒu híng tiÕn hãa cña chÝnh m×nh..

(87) 4. Cñng cè: - Đi thảng bằng 2 chân đã đem lại cho laoif ợn ngời u thế tiến hóa gì ?kết - Em có đánh giá gì về sự tiến hóa văn hóa của loài ngời hiện nay ? 5. DÆn dß: - Tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK trang 148 - §äc :Em cã biÕt - ChuÈn bÞ bµi kiÓm tra 1 tiÕt . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH. Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 37:. KiÓm tra 1 tiÕt. I. MA TRẬN ĐỀ: Mứcđộ. Nhớ. Hiểu. Vận dụng.

(88) Tên bài. TNTL. Bài 28 Loµi Qu¸ tr×nh h×nh thµnh loµi Bài 29-30 Bài 36 Sù ph¸t sinh loµi ngêi. TNTL. 1 câu. TNTL. 1 câu 1 câu. 1 câu. II. §Ò BµI: Câu 1: Loài sinh học là gì? Nếu chỉ dựa vào đặc điểm hình thái dể phân biệt các loài thì cã chÝnh x¸c kh«ng? V× sao? C©u 2: Tr×nh bµy qu¸ tr×nh h×nh thµnh loµi b»ng c¸ch li tËp tÝnh? Câu 3: Nêu những bằng chứng cụ thể chứng minh nguồn gốc động vật của loài ngời? III/. §¸P ¸N Vµ THANG §IÓM: C©u. 1. 2. 3. Néi dung - Kn loµi sinh häc: Loµi lµ 1 nhãm quÇn thÓ gåm c¸c c¸ thÓ cã kh¶ n¨ng giao phèi víi nhau trong tù nhiªn vµ sinh ra dêi con cã søc sèng, kh¶ n¨ng sinh s¶n vµ c¸ch li sinh s¶n víi c¸c nhãm quÇn thÓ kh¸c. - Nếu chỉ dựa vào các đặc điểm hình thái để phân biệt loài thì không chính xác vì các loài có họ hành thân thuộc thì thờng có những đặc điểm hình thái giống nhau hoặc những loài ở những khu vực địa lí khác nhau có đk tự nhiên giống nhau vẫn có những loài có đặc điểm hình thái giống nhau (đồng quy tính trạng) - Qu¸ tr×nh h×nh thµnh loµi nhê c¸ch li tËp tÝnh: Do xảy ra đột biến trên các cá thể ngẫu nhiên làm thay đổi tập tính giao phèi  C¸c c¸ thÓ giao phèi cã chän läc (kh«ng ngÉu nhiªn)  thay đổi thành phần kiểu gen của quần thể  cách li sinh sản  Hình hành loµi míi. - Những bằng chứng chứng minh nguồn gốc động vật của loài ngời: + Gi¶i phÉu so s¸nh: Các cơ quan tơng đồng: Xơng chi, bố trí các cơ quan tơng tự nhau, ruét thõa lµ di tÝch cña manh trµng ë §V + Ph«i sinh häc: Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ph«i ngêi cßn mang những đặc điểm giống ở ĐV: Còn 1 lớp lông bao phủ, não có 5 phÇn nh n·o c¸, tim cã 2 ng¨n, cã ®u«i… + B»ng chøng vÒ hiÖn tîng l¹i gièng: Ngêi sinh ra vÉn cã ®u«i, lớp lông rậm trên cơ thể, có nhiều đôi vú… + B»ng chøng sinh häc ph©n tö: Sè aa gièng nhau, sè lîng vµ tr×nh tự nucleotit giống 1 vài động vật gần gũi…. VI/. Nhận xét đánh giá: - Nhận xét thái độ của Hs trong giờ kiểm tra V/. DÆn dß: Học sinh đọc trớc bài mới : môi trờng sống và các nhân tố sinh thái . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH. §iÓm 2® 1®. 3®. 1® 1® 1® 1®.

(89) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 38:. Bµi 35 M¤I TR¦êNG SèNG Vµ C¸C NH¢N Tè SINH TH¸I. I. Môc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy HS cÇn ph¶i: 1. KiÕn thøc - Nêu đợc khái niệm môi trờng sống của sinh vật,các loại môi trờng sống - Phân tích đợc ảnh hởng của một số nhân tố sinh thái vô sinh và huuwx sinh của môi trờng tới đồi sống sinh vật. - Nêu đợc khái niệm giới hạn sinh thái ,cho ví dụ - Nêu đợc khái niệm ổ sinh thái,phân biệt nơi ở với ổ sinh thái,lấy ví dụ minh họa. 2. KÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch tæng hîp ë HS 3. T tëng: Gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ m«i trêng B. träng t©m bµi d¹y: Nêu đợc khái niệm môi trờng sống , giới hạn sinh thái , ổ sinh thái C. TIÕN TR×NH D¹Y HäC: 1. ổn định lớp: (1’) - KiÓm tra trËt tù néi vô líp häc: VÖ sinh, bµn ghÕ Hs - KiÓm tra sÜ sè Hs:…………………………………… 2. KiÓm tra bµi cò: (0’) 3. Bµi míi: (39’) a) Phơng pháp : - Phơng pháp vấn đáp tìm tòi b) Ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc : Gv: Tranh phãng to h×nh 35.1,35.2 Hs: - ChuÈn bÞ tríc néi dung bµi häc ë nhµ c) Néi dung bµi d¹y: Hoạt động thầy trò H§1: T×m hiÓu m«i trêng sèng vµ c¸c nh©n tè sinh th¸i:. Néi dung I. M«i trêng sèng vµ c¸c nh©n tè sinh th¸i:.

(90) Hoạt động thầy trò Gv:Treo hình ảnh cây trên đồi vấn đáp hs:. Néi dung 1.Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i m«i trêng a.Kh¸i niÖm M«i trêng sèng cu¶ sinh vËt lµ bao gåm tÊt c¶ c¸c nh©n tè xung quanh sinh vật,có tác động trực tiếp hoặc gián tiÕp lµm ¶nh hëng tíi sù tån t¹i , sinh trởng ,phát triển và mọi hoạt động của sinh vËt. b.Ph©n lo¹i. (?) có những yếu tố nào tác động đến cây? tác động đó ảnh hởng tới cây nh thế nµo? (?) Nh÷ng yÕu tè bao quanh c©y ,¶nh hëng tíi c©y gäi lµ m«i trêng.VËy m«i trêng sèng cña sinh vËt lµ g×? - M«i trêng níc (?) Gåm c¸c lo¹i m«i trêng nµo?. - Môi trờng đất - M«i trêng sinh vËt 2.C¸c nh©n tè sinh th¸i GV. C¸c yÕu tè bao quanh sinh vËt gäi lµ a.Nh©n tè sinh th¸i v« sinh:(nh©n nh©n tè sinh th¸i.VËy cã nh÷ng nhãm tè vËt lÝ vµ hãa häc)khÝ hËu,thæ nhnh©n tè sinh th¸i nµo? ỡng ,nớc và địa hình b.Nh©n tè h÷u sinh:vi sinh (?).Nhân tố vô sinh gồm những loại nào? vật,nấm,động vật,thực vật và con ngời. (?)Nh©n tè h÷u sinh bao gåm c¸c nh©n tè nµo? (?)Trong c¸c nh©n tè trªn nh©n tè nµo ¶nh hëng lín nhÊt tíi sinh vËt?v× sao? Giíi h¹n sinh th¸i vµ æ sinh th¸i H§2: T×m hiÓu giíi h¹n sinh th¸i vµ æ II.1.Giíi h¹n sinh th¸i: sinh th¸i là khoảng giá trị xác định của một GV: Giới hạn sinh thái là gì?Thế nào là nhân tố sinh thái mà trong khoảng đó kho¶ng thuËn lîi,kho¶ng chèng chÞu? sinh vËt cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. H·y nªu thªm mét sè vÝ dô vÒ giíi h¹n - Kho¶ng thuËn lîi sinh th¸i cña sinh vËt? - Kho¶ng chèng chÞu (?).Vẽ đồ thị giới hạn sinh thái về nhiệt độ của cá rô phi của Việt Nam? (?). T×m hiÓu giíi h¹n sinh th¸i cña 2.æ sinh th¸i: sinh vËt cã ý nghÜa g×? Là không gian sinh thái mà ở đó Gv:Đa một ví dụ:Trên cùng một cây,có những điều kiện môi trờng quy định sự nhiều loài chim sinh sống ở độ cao khác tồn tại và phát triển không hạn định nhauc©y xem lµ n¬i ë cña sinh vËt nhng cña c¸ thÓ cña loµi. mçi bé phËn cña c©y cã mét loµi sinh sèng - æ sinh th¸i biÓu thÞ c¸ch sinh sèng cña loµi riªngæ sinh th¸i.VËy æ sinh th¸i lµ g×? (?).so s¸nh æ sinh th¸i vµ n¬i ë?Nªu vÝ dô? (?).t¹i sao nhiÒu loµi sèng chung víi nhau trong cïng mét khu vùc mµ kh«ng c¹nh tranh nhau? Nªu vÝ dô?t×m hiÓu vÒ æ sinh th¸i cã ý.

(91) Hoạt động thầy trò nghÜa g×? H§2: T×m hiÓu sù thÝch nghi cña sinh vËt víi MT sèng GV:Yªu cÇu h/s quan s¸t tranh vµ rót ra đặc điểm thích nghi của sinh vật với ánh s¸ng?. Gv:Hãy nêu ví dụ và giải thích :nhiệt độ ¶nh hëng tíi kÝch thíc c¬ thÓ? Gv.yªu c©u häc sinh lÊy thªm vÝ dô vµ tr¶ lêi c©u hái lÖnh sgk?. Néi dung III. Sù thÝch nghi cña sinh vËt víi MT sèng 1.ThÝch nghi cña sinh vËt víi ¸nh s¸ng -Thùc vËt thÝch nghi kh¸c nhau víi ®iÒu kiÖn chiÕu s¸ng cña m«i trêng. Cã hai nhãm c©y chÝnh:c©y a s¸ng vµ c©y a bãng - Động vật:dùng ánh sáng để định hớng,hình thành hớng thích nghi:a hoạt động ban ngày và a hoạt động ban đêm. 2.ThÝch nghi cña sinh vËt víi nhiÖt độ a.Quy t¾c vÒ kÝch thíc c¬ thÓ:§éng vật đẳng nhiệt vùng ôn đới có kích thớc > động vật cùng loài ở vùng nhiệt đới b.Quy t¾c vÒ kÝch thíc c¸c bé phËn tai ,®u«i, chi…. 4.Cñng cè: (5’) - yêu cầu học sinh đọc kết bài và trả lời câu 5 trang155 5. HDVN: - Häc bµi cò vµ xem bµi míi : Bµi 36 . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH. Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 39 : QUÇN THÓ SINH VËT Vµ MèI QUAN HÖ GI÷A C¸C C¸ THÓ TRONG QUÇN THÓ I/.MôC TI£U: Sau khi häc xong bµi nµy HS cÇn ph¶i: 1. KiÕn thøc -Trình bày đợc thế nào là một quần thể sinh vật,lấy đợc ví dụ minh họa vè quần thÓ.

(92) -Nêu đợc các mối quan hệ:hỗ trợ,cạnh tranh trong quần thể ,lấy đợc ví dụ minh họa và nêu đợc nguyên nhân và ý nghĩa sinh thái của mối quan hệ đó. 2. KÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng quan s¸t tranh h×nh ph¸t hiÖn kiÕn thøc 3. T tëng: Gi¸o dôc ya thøc b¶o vÖ m«i trêng B. träng t©m bµi d¹y: K/n quÇn thÓ sinh vËt, quan hÖ hç trî vµ quan hÖ c¹nh tranh trong quÇn thÓ C. TIÕN TR×NH D¹Y HäC: 1. ổn định lớp: (1’) - KiÓm tra trËt tù néi vô líp häc: VÖ sinh, bµn ghÕ Hs - KiÓm tra sÜ sè Hs:…………………………………… 2. KiÓm tra bµi cò: (5’) MT lµ g× ? H·y ph©n lo¹i m«i trêng? 3. Bµi míi: (39’) a) Phơng pháp : - Phơng pháp vấn đáp tìm tòi b) Ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc : Gv: Tranh phãng to h×nh 36.1-4 SGK Hs: - ChuÈn bÞ tríc néi dung bµi häc ë nhµ c) Néi dung bµi d¹y: Hoạt động Gv & Hs Néi dung H§1: T×m hiÓu quÇn thÓ sinh vËt vµ I. QuÇn thÓ sinh vËt vµ qu¸ tr×nh qu¸ tr×nh h×nh thµnh quÇn thÓ: h×nh thµnh quÇn thÓ: Q/s h×nh a,b,c h36.1 nh¾c l¹i :kh¸i niÖm 1.QuÇn thÓ sinh vËt TËp hîp c¸c c¸ thÓ cïng loµi: quÇn thÓ lµ g×? nªu thªm mét sè vÝ dô? + Sinh sèng trong mét kho¶ng kh«ng gian xác định + Thời gian nhất định + Sinh s¶n vµ t¹o ra thÕ hÖ míi + H×nh thµnh c¸c mèi liªn hÖ gi÷a c¸c c¸ thÓ. 2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh quÇn thÓ C¸ thÓ ph¸t t¸nm«i trêng míiCLTN tác độngcà thể thích nghiquần thể. H?: Quần thể đợc hình thành nh thế nào? H?: ThÕ nµo lµ n¬i sèng cña quÇn thÓ? C¸c c¸ thÓ trong quÇn thÓ cã mèi quan hÖ II. Quan hÖ gi÷a c¸c c¸ thÓ trong quÇn thÓ víi nhau nh thÕ nµo? 1. Quan hÖ hç trî: quan hÖ gi÷a c¸c H§1: T×m hiÓu quan hÖ gi÷a c¸c c¸ c¸ thÓ cïng loµi nh»m hç trî nhau thÓ trong quÇn thÓ trong các hoạt động sống -VÝ dô: hiÖn tîng nèi liÒn rÔ gi÷a Gv: chia líp lµm 2 nhãm: c¸c c©y th«ng nhãm 1 t×m hiÓu quan hÖ hç trî Chó rừng thờng quần tụ từng đàn….. Kh¸i niÖm VÝ dô ý nghÜa -ý nghÜa: +đảm bảo cho quần thể tồn tạ ổn định Hs:theo dâi néi dung sgk vµ h×nh ¶nh tr¶ + khai th¸c tèi u nguån sèng lêi + t¨ng kh¶ n¨ng sèng sãt vµ sinh s¶n.

(93) Hoạt động Gv & Hs Nhãm 2 t×m hiÓu quan hÖ c¹nh tranh Kh¸i niÖm VÝ dô ý nghÜa Hs:theo dâi néi dung sgk vµ h×nh ¶nh tr¶ lêi Gv: cho đại diện nhóm trả lờibổ sung Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái lÖnh mçi phÇn. Néi dung 2. Quan hÖ c¹nh tranh: quan hÖ gi÷a c¸c c¸ thÓ cïng loµi c¹nh tranh nhau trong các hoạt động sống. -VÝ dô:thùc vËt c¹nh tranh ¸nh sang, động vật cạnh tranh thức ăn,nơi ở,bạn t×nh…. -ý nghÜa: +duy trì mật độ cá thể phù hợp trong quÇn thÓ +đảm bảo và thúc đẩy quần thể phát triÓn. 4.Cñng cè: (5’) - Qua bµi häc h«m nay em rót ra øng dông thùc tÕ g×? 5. DÆn dß: - Häc bµi cò vµ xem bµi míi . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH. Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 40 : C¸C §ÆC TR¦NG C¥ B¶N CñA QUÇN THÓ SINH VËT A. Môc tiªu : Sau khi häc bµi nµy häc sinh ph¶i: 1. KiÕn thøc : - Nêu đợc khái niệm kích thớc quần thể, những yếu tố ảnh hởng tới kích thớc của quÇn thÓ. - Kh¸i niÖm t¨ng trëng quÇn thÓ, vÝ dô minh häa 2 kiÓu t¨ng trëng quÇn thÓ 2. Kü n¨ng : - Rèn kỹ năng phân tích cho học sinh, nhận thức đúng về chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình. 3. Thái độ : Giúp các em hiểu rõ hơn về các biện pháp bảo vệ quần thể góp phần b¶o vÖ m«i trêng. B. träng t©m bµi d¹y: K/n về 4 đặc trng cơ bản: Tỉ lệ giới tính, thành phần nhóm tuổi, sự phân bố các cá thể và mật độ cá thể của quần thể. C. TIÕN TR×NH D¹Y HäC: 1. ổn định lớp: (1’) - KiÓm tra trËt tù néi vô líp häc: VÖ sinh, bµn ghÕ Hs - KiÓm tra sÜ sè Hs:…………………………………… 2. KiÓm tra bµi cò: (5’) QuÇn thÓ lµ g×?Qu¸ tr×nh h×nh thµnh quÇn thÓ nh thÕ nµo? 3. Bµi míi: (39’) a) Phơng pháp : - Phơng pháp vấn đáp tìm tòi b) Ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc : Gv: Tranh phãng to c¸c h×nh 37.1-4 SGK Hs: - ChuÈn bÞ tríc néi dung bµi häc ë nhµ, t×m thªm 1 vµi biÖn ph¸p b¶o vÖ quÇn thÓ gãp phÇn b¶o vÖ m«i trêng. c) Néi dung bµi d¹y:.

(94) Hoạt động của thầy và trò H§1: T×m hiÓu vÒ tØ lÖ giíi tÝnh GV : Yªu cÇu hs nghiªn cøu sgk, h×nh ¶nh m« t¶ vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái - Tr¶ lêi c©u hái lÖnh trong sgk? - Tỉ lệ giới tính thay đổi nh thế nào theo ®iÒu kiÖn m«i trêng? - Tỉ lệ giới tính có ý nghĩa gì đối với quÇn thÓ sinh vËt ? HS : nghiªn cøu, tr¶ lêi GV : KÕt luËn, bæ sung H§2: T×m hiÓu vÒ nhãm tuæi GV : Yªu cÇu hs nghiªn cøu sgk, h×nh ¶nh m« t¶ vµ tr¶ lêi c©u hái lÖnh trang 162 LÖnh 1: A: D¹ng ph¸t triÓn B: Dạng ổn định C: D¹ng suy gi¶m Díi cïng : Nhãm tuæi tríc sinh s¶n Gi÷a: Tuæi sinh s¶n Trªn: Sau sinh s¶n LÖnh 2: A: Ýt; B: võa ph¶i; C: Qu¸ møc HS : nghiªn cøu, tr¶ lêi GV : KÕt luËn, bæ sung H§3: T×m hiÓu vÒ sù ph©n bè c¸ thÓ cña quÇn thÓ GV : Yªu cÇu hs nghiªn cøu sgk, h×nh ¶nh m« t¶ vµ tr¶ lêi c©u hái lÖnh trang 164 + C¸c c¸ thÓ c¹nh tranh thøc ¨n, nhiÒu c¸c thÓ bÐ thiÕu thøc ¨n sÏ chËm lín vµ sÏ bÞ chÕt. + C¸c con non míi në bÞ c¸c lín ¨n thÞt, nhiÒu khi c¸ bè ¨n thÞt lu«n c¸ con cña chóng. + Hai hiÖn tîng trªn dÉn tíi quÇn thÓ điều chỉnh mật độ cá thể. HS : nghiªn cøu, tr¶ lêi GV : KÕt luËn, bæ sung HĐ1: Tìm hiểu về mật độ cá thể cña qt GV : Yªu cÇu hs nghiªn cøu sgk, h×nh ¶nh m« t¶ vµ tr¶ lêi c©u hái - §iÒu g× sÏ x¶y ra víi quÇn thÓ c¸ quả nuôi trong ao khi mật độ cá thể t¨ng qu¸ cao ? - Mật độ cá thể có ý nghĩa gì trong sù tån t¹i cña c¶ quÇn thÓ ? HS : nghiªn cøu, tr¶ lêi GV : KÕt luËn, bæ sung. Néi dung I. TØ LÖ GIíI TÝNH -TØ lÖ giíi tÝnh: lµ tØ lÖ gi÷a sè lîng c¸c thÓ đợc và cái trong quần thể -Tỉ lệ giới tính thay đỗi và chịu ảnh hởng cña nhiÒu yÕu tè nh: m«i trêng sèng, mïa sinh s¶n, sinh lý. . . -Tỉ lệ giới tính của quần thể là đặc trng quan trọng đảm bảo hiệu quả sinh sản của quần thể trong điều kiện môi trờng thay đổi. II. NHãM TUæI Quần thể có các nhóm tuổi đặc trng nhng thµnh phÇn nhãm tuæi cña quÇn thÓ lu«ng thay đổi tùy thuộc vào từng loài và điều kiện sèng cña m«i trêng.. III/ Sù PH¢N Bè C¸ THÓ CñA QUÇN THÓ. Cã 3 kiÓu ph©n bè + Ph©n bè theo nhãm + Phân bố đồng điều + Ph©n bè ngÉu nhiªn. SGK. III. MËT §é C¸ THÓ CñA QUÇN THÓ Mật độ các thể của quần thể là số lợng các thể trên một đơn vị hay thể tích của quần thÓ. Mật độ cá thể có ảnh hởng tới mức độ sử dông nguång sèng trong m«i trêng, tíi kh¶ n¨ng sinh s¶n vµ tö vong cña c¸ thÓ.. 4. Cñng cè (5): Tr¶ lêi c©u 1,2,5 SGK trang 165 5. DÆn dß: N/c tríc bµi 38 Sgk.

(95) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 41: C¸C §ÆC TR¦NG C¥ B¶N CñA QUÇN THÓ SINH VËT (tiÕp theo) A. Môc tiªu : Sau khi häc bµi nµy häc sinh ph¶i: 1. KiÕn thøc : - Nêu đợc khái niệm kích thớc quần thể, những yếu tố ảnh hởng tới kích thớc của quÇn thÓ. - Kh¸i niÖm t¨ng trëng quÇn thÓ, vÝ dô minh häa 2 kiÓu t¨ng trëng quÇn thÓ 2. Kü n¨ng : Rèn kỹ năng phân tích cho học sinh, nhận thức đúng về chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình. 3. Thái độ : Giúp các em hiểu rõ hơn về các biện pháp bảo vệ quần thể góp phần b¶o vÖ m«i trêng. B. träng t©m bµi d¹y: K/n về kích thớc quần thể, phân biệt 2 kiểu đờng cong sinh trởng của quần thê, mức độ tăng dân số của quần thể ngời C. TIÕN TR×NH D¹Y HäC: 1. ổn định lớp: (1’) - KiÓm tra trËt tù néi vô líp häc: VÖ sinh, bµn ghÕ Hs - KiÓm tra sÜ sè Hs:…………………………………… 2. KiÓm tra bµi cò: (5’) Thế nào là mật độ cá thể của quần thể? Mật độ cá thể có ảnh hởng tới các đặc ®iÓm sinh th¸i kh¸c cña quÇn thÓ nh thÕ nµo ? 3. Bµi míi: (39’) a) Phơng pháp : - Phơng pháp vấn đáp tìm tòi b) Ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc : Gv: Tranh phãng to c¸c h×nh 38.1-4 SGK Hs: - ChuÈn bÞ tríc néi dung bµi häc ë nhµ, t×m thªm 1 vµi biÖn ph¸p b¶o vÖ quÇn thÓ gãp phÇn b¶o vÖ m«i trêng. c) Néi dung bµi d¹y: Hoạt động Thầy và trò Néi dung H§1: T×m hiÓu vÒ kÝch thíc cña quÇn V. KÝch thíc cña quÇn thÓ sinh vËt 1.KÝch thíc tèi thiÓu vµ kÝch thíc tèi ®a thÓ sinh vËt GV : yªu cÇu hs nghiªn cøu sgk vµ tr¶ lêi -KÝch thíc cña QTSV lµ sè lîng c¸ thÓ đặc trng (hoặc khối lợng hay năng lợng c©u hái tÝch lòy trong c¸c c¸ thÓ) ph©n bè trong - ThÕ nµo lµ kÝch thíc cña quÇn thÓ sinh vËt? kÝch thíc tèi thiÓu vµ kÝch thíc kho¶ng kh«ng gian cña QT -KÝch thíc tèi thiÓu lµ sè lîng c¸ thÓ Ýt tèi ®a? nhất mà QT cần có để duy trì và phát -VÝ dô: QT voi 25 con, QT gµ rõng triÓn 200 con -KÝch thíc tèi ®a lµ giíi h¹n cuèi cïng về số lợng mà quần thể có thể đạt đợc, phï hîp víi kh¶ n¨ng cung cÊp nguån sèng cña m«i trêng 2.Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng tíi kÝch th- Nh÷ng nh©n tè nµo ¶nh hëng tíi íc cña QT sinh vËt kÝch thíc cña QT sinh vËt ? a. Mức độ sinh sản của QTSV Là số lợng cá thể của QT đợc sinh ra trong 1 đơn vị thời gian b.Møc tö vong cña QTSV Lµ sè lîng c¸ thÓ cña QT bÞ chÕt trong 1 đơn vị thời gian c. Ph¸t t¸n c¸ thÓ cña QTSV.

(96) - XuÊt c lµ hiÖn tîng 1 sè c¸ thÓ rêi bá QT m×nh  n¬i sèng míi - NhËp c lµ hiÖn tîng 1 sè c¸ thÓ n»m ngoµi QT chuyÓn tíi sèng trong QT VI.T¨ng trëng cña QTSV vµ QT Ngêi H§2: T×m hiÓu vÒ t¨ng trëng cña 1. T¨ng trëng cña QTSV QTSV vµ QT Ngêi -§iÒu kiÖn m«i trêng thuËn lîi: - Có mấy nhân tố ảnh hởng tới kích th- Tăng trởng theo tiềm năng sinh học (đớc của QT sinh vật, nhân tố nào làm tăng ờng cong tăng trởng hình chữ J) sè lîng, nh©n tè nµo lµm gi¶m sè lîng c¸ -§iÒu kiÖn m«i trêng kh«ng hoµn toµn thÓ? v× sao? thuËn lîi: - Nguyên nhân vì sao số lợng cá thể của Tăng trởng QT giảm (đờng cong tăng trQTSV luôn thay đổi và nhiều QTSV ëng h×nh ch÷ S) kh«ng t¨ng trëng theo tiÒm n¨ng sinh 2. T¨ng trëng cña QT Ngêi häc? -D©n sè thÕ giíi t¨ng trëng liªn tôc - Dân số thế giới đã tăng trởng với tốc trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö độ nh thế nào? -D©n sè t¨ng nhanh lµ nguyªn nh©n chñ - T¨ng m¹nh vµo thêi gian nµo? yÕu lµm cho chÊt lîng m«i trêng gi¶m - Nhờ những thành tựu nào mà con ngời sút,  ảnh hởng đến chất lợng cuộc sống đã đạt mức độ tăng trởng đó ? - Những nhân tố nào ảnh hởng đến kích của con ngời. thíc cña QTSV? - Nhân tố nào làm thay đổi số lợng cá thÓ ? HS : Nghiªn cøu, tr¶ lêi GV : KÕt luËn, bæ sung 4. Cñng cè : 1.KÝch thíc cña QT phô thuéc vµo 4 yÕu tè, nhng 2 nh©n tè lµm t¨ng sè lîng c¸ thÓ lµ A. sinh s¶n vµ di c B. sinh s¶n vµ nhËp c C. sinh s¶n vµ tö vong D.tö vong vµ xuÊt c 2. KÝch thíc cña QT phô thuéc vµo 4 yÕu tè, nhng 2 nh©n tè lµm gi¶m sè lîng c¸ thÓ lµ A. sinh s¶n vµ di c B. sinh s¶n vµ nhËp c C. sinh s¶n vµ tö vong D.tö vong vµ xuÊt c 3.V× sao nhiÒu QTSV kh«ng t¨ng kÝch thíc theo tiÒm n¨ng sinh häc A. ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh qu¸ thuËn lîi B. ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh kh«ng thuËn lîi C. nguån sèng dåi dµo D.tØ lÖ sinh tö cao 4.Ngêi ta th¶ 1 sè c¸ thÓ gµ vµo 1 khu vên sau mét thêi gian nhËn thÊy lóc ®Çu sè lîng cá thể tăng nhng sau đó chậm lại, nguyên nhân làm giảm số lợng cá thể gà là A. nguån thøc ¨n dåi dµo, n¬i ë réng B.m«i trêng kh«ng bÞ « nhiÔm C. nguån thøc ¨n c¹n kiÖt, n¬i ë hÑp D.søc sinh s¶n cña QT t¨ng cao 5.T¨ng trëng theo tiÒm n¨ng sinh häc cña QT kh¸c víi t¨ng trëng thùc tÕ nh thÕ nµo? A.C¶n trë cña ®iÒu kiÖn m«i trêng B.§iÒu kiÖn m«i trêng C.Nguån sèng cña m«i trêng dåi dµo D. Nguån sèng cña m«i trêng c¹n kiÖt 5. DÆn dß: - Häc bµi cò vµ xem bµi míi: Bµi 39 . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH.

(97) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …../… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 42 : BIÕN §éNG Sè L¦îNG C¸ THÓ CñA QUÇN THÓ I. Môc tiªu : Sau khi häc song bµi nµy häc sinh ph¶i 1. KiÕn thøc : - Nêu đợc các hình thức biến động số lợng của quần thể, lấy đợc ví dụ minh hoạ. - Nêu đợc các nguyên nhân gây nên biến động số lợng cá thể trong quần thể và nguyên nh©n quÇn thÓ tù ®iÒu chØnh vÒ tr¹ng th¸i c©n b»ng. - Nêu đợc cách quần thể điều chỉnh số lợng cá thể 2. Kü n¨ng: Ph¸t triÓn kü n¨ng t duy logic 3. Thái độ: Biết vận dụng kiến thức của bài học vào giải thích các vấn đề có liên quan trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ b¶o vÖ m«i trêng. II. Ph¬ng tiÖn d¹y häc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi III. Ph¬ng ph¸p chñ yÕu : - Vấn đáp tìm tòi - Vấn đáp tái hiện - Quan s¸t tranh t×m tßi IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. KiÓm tra bµi cò : V× sao nhiÒu quÇn thÓ sinh vËt kh«ng t¨ng kÝch thíc theo tiÒm n¨ng sinh häc? 2. Néi dung bµi gi¶ng : (đvđ) : Biến động số lợng cá thể trong quần thể là gì? nguên nhân nào gây ra biến động và cơ chế nào đã điều chỉnh sự biến động này ta cùng tìm hiểu bài 39 Hoạt động Thầy và trò Hoạt động 1:Tìm hiểu về khái niệm biến động số lợng cá thể GV: Yªu cÇu hs nghiªn cøu sgk vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau - Biến động số lợng cá thể của quần thể là g×? Gåm mÊy lo¹i ? - Phân biệt biến động số lợng theo chu kì và biến động không theo chu kì? - T¶o t¨ng nhiÒu vµo ban ngµy v× cã ¸nh sáng để QH và giảm về ban đêm - Rơi đẻ rộ vào ngày pha trăng khuyết: ngoµi r»m th¸ng 9 vµ ®Çu th¸ng 10 (th¸ng 9 đôi mơi, tháng 10 mồng năm) chu kì - Quan s¸t H39.1B, cho biÕt v× sao sè lîng thá vµ mÌo rõng l¹i t¨ng vµ gi¶m theo chu k× gÇn gièng nhau - ý nghĩa về nghiên cứu biến động số lợng cá thể trong sản xuất nông nghiệp và b¶o vÖ c¸c loµi sinh vËt nh thÕ nµo? HS: nghiªn cøu tr¶ lêi. Hoạt động 2: Tìm hiểu nguyên nhân gây biến động số lợng cá thể của quần. Néi dung I. Biến động số lợng cá thể Lµ sù t¨ng, gi¶m sè lîng c¸ thÓ cña quần thể đó quanh trị số cân bằng khi kích thớc quần thể đạt giá trị tối đa, cân b»ng víi søc chøa cña m«i trêng Gåm 2 lo¹i: B§ theo chu k× vµ B§ kh«ng theo chu k× B§ theo chu k× B§ kh«ng theo c.k× X¶y ra do nh÷ng X¶y ra do c¸c thay đổi có chu kì yếu tố ngẫu cña §KMT nhiªn, kh«ng kiểm soát đợc VD: chu k× ngµy VD: lò lôt, b·o, đêm, tuần trăng, ch¸y rõng, dÞch mïa, nhiÒu n¨m, bÖnh, hoÆc khai hoạt động của thuỷ thác tài nguyên triÒu,.. cña con ngêi g©y nªn. Giúp các nhà nông nghiệp xác định đúng lịch thời vụ, để vật nuôi, cây trång sinh trëng trong ®iÒu kiÖn thÝch hợp nhất trong năm, nhằm đạt năng suất cao. §ång thêi gióp c¸c nhµ b¶o vÖ MT chủ động trong việc hạn chế sự phát triÓn qu¸ møc cña c¸c loµi sinh vËt g©y h¹i, g©y mÊt c©n b»ng sinh th¸i. II. Nguyên nhân gây biến động số l-.

(98) thÓ. îng c¸ thÓ cña quÇn thÓ 1. Nguyên nhân gây biến động số lGV: Yêu cầu HS hoàn thành bảng 55 îng c¸ thÓ cña quÇn thÓ HS: nêu đợc Do những thay đổi của những nhân tố - S©u h¹i mïa mµng: sth¸i v« sinh cña MT (khÝ hËu, thæ nh- C¸ c¬m ë biÓn Pªru ìng,..) vµ nh©n tè sinh th¸i h÷u sinh - Chim cu g¸y trong qt (c¹nh tranh gi÷a c¸c c¸ thÓ - Muçi trong đàn, SL kẻ thù ăn thịt,..) - Õch nh¸i 2. Sù ®iÒu chØnh sè lîng c¸ thÓ cña - Bß s¸t, chim nhá, gÆm nhÊm quÇn thÓ. - §éng vËt ë rõng U Minh Thîng - §ã chÝnh lµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c c¸ - Nguyên nhân của những biến động số l- thể sinh vật giành nguồn sống trong môi îng c¸ thÓ cña quÇn thÓ lµ g×? trêng, kÎ thï ¨n thÞt,.. - Nhân tố nào có vai trò quan trọng để + §iÒu kiÖn sèng thuËn lîi, sè lîng c¸ ®iÒu chØnh sè lîng c¸ thÓ cña quÇn thÓ? thÓ cña QT t¨ng lªn nhanh. Ngîc l¹i, khi sl c¸ thÓ t¨ng lªn cao --> th?c an trë nªn thiÕu hôt, n¬i ë chËt chéi,...dÉn tíi c¹nh tranh gay g¾t giữa các cá thể làm tăng mức độ tử vong vµ gi¶m møc sinh s¶n cña qt nhiÒu c¸ thÓ trong QT sÏ xuÊt c ®i t×m n¬i sèng mới. SL cá thể của lại đợc điều chỉnh gi¶m ®i. 3. Tr¹ng th¸i c©n b»ng cña quÇn thÓ. - Quan s¸t H55.3, cho biÕt tr¹ng th¸i c©n * Kh¸i niÖm: Tr¹ng th¸i c©n b»ng cña quần thể khi số lợng các cá thể ổn định b»ng cña quÇn thÓ lµ g×? vµ c©n b»ng víi kh¶ n¨ng cung cÊp - C¬ chÕ duy tr× tr¹ng th¸i c©n b»ng cña nguån sèng cña m«i trêng * Cơ chế: Khi mật độ cá thể giảm quÇn thÓ? xuèng qu¸ møc hoÆc t¨ng lªn qu¸ cao, - Quần thể đạt đợc mức độ cân bằng khi c¸c nh©n tè sinh th¸i cña MT cã thÓ t¸c các nhân tố; sức sinh sản, mức độ tử động làm giảm số cá thể của QT hoặc tác động làm tăng số cá thể của QT. vong, xuÊt c vµ nhËp c cã mèi quan hÖ 9dùa vµo mèi t¬ng quan; møc sinh s¶n, víi nhau nh thÕ nµo? tö vong, ph¸t t¸n * mức sinh sản (b), mức độ tử vong (d), - C¸c nh©n tè sinh th¸i v« sinh vµ h÷u xuÊt c (e) vµ nhËp c (i): cã qhÖ víi nhau sinh ¶nh hëng nh thÕ nµo tíi tr¹ng th¸i b+i = d+e * Các NTST vô sinh tác động trực tiếp c©n b»ng cña quÇn thÓ? LÊy vÝ dô? vµ 1 chiÒu lªn sinh vËt mµ kh«ng phô HS: nghiªn cøu tr¶ lêi thuộc vào mật độ cá thể trong QT (gọi GV: * Các nhân tố hữu sinh nh; sự cạnh tranh là ntst không phụ thuộc vào mật độ)  giữa các cá thể trong cùng 1 đàn số lợng ảnh hởng tới trạng thái sinh lí của các kẻ thù ăn thịt, mức sinh sản và mức độ tử cá thể. Sống trong đktn không thuận lợi, vong, sù ph¸t t¸n cña c¸c c¸ thÓ trong møc sinh s¶n cña c¸c c¸ thÓ gi¶m, kh¶ QT,.. là các yếu tố bị chi phối bởi mật độ năng thụ tinh kém, sức sống của con c¸ thÓ cña QT (gäi lµ ntst phô thuéc vµo non thÊp,.. mật độ cá thể trong qt)  ảnh hởng rất lớn khả năng tìm kiếm TA, nơi ở, nơi đẻ trøng, kh¶ n¨ng sinh s¶n vµ në trøng, kh¶ n¨ng sèng sãt cña con non,.. vµ do vËy ¶nh hëng tíi sè lîng c¸ thÓ trong qt. 4. Cñng cè : V× sao nãi; Trong tù nhiªn, quÇn thÓ sinh vËt cã xu híng ®iÒu chØnh sè lîng c¸ thÓ cña m×nh ë møc c©n b»ng?.

(99) 5. DÆn dß: - Häc bµi cò vµ xem bµi míi: Bµi 40 . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH.

(100) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …. /… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. CH¦¥NG II: QUÇN X· SINH VËT TiÕt 40 : QUÇN X· SINH VËT Vµ MéT Sè §ÆC TR¦NG C¥ B¶N CñA QUÇN X· SINH VËT. I/. Môc tiªu : Häc xong bµi nµy häc sinh cÇn ph¶i: 1. KiÕn thøc: + Nêu đợc khái niệm về quần xã sinh vật và cho ví dụ + Biết đợc một số đặc trng cơ bản của quần xã sinh vật + Thấy đợc mối quan hệ giữa các loài trong quần xã 2. Kü n¨ng: Quan s¸t, ph©n tÝch, so s¸nh 3. Thái độ: Giáo dục học sinh lòng yêu thiên nhiên, biết bảo vệ môi trờng sống, gi¸o dôc häc sinh tinh thÇn ®oµn kÕt. II/. ChuÈn bÞ: 1). Gi¸o viªn: Nghiªn cøu SGK, SGV, tµi liÖu tham kh¶o 2). Häc sinh: Xem tríc bµi 40, xem lo¹i kiÕn thøc vÒ c¸c d¹ng quan hÖ gi÷a c¸c loµi sinh vËt III/. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: 1). KiÓm tra bµi cò: - Biến động cá thể của quần thể là gì? Có mấy dạng? Nêu nguyên nhan của sự biến động đó? 2). Bµi míi: QuÇn thÓ sinh vËt lµ g× vµ cã nh÷ng mèi quan hÖ nµo chóng ta cïng nghiªn cøu bµi 40 Hoạt động thầy trò Hoạt động 1 : Tìm hiểu về quần x· sinh vËt GV : Nªu vÝ d? trong 1 thöa ruéng Lóa S©u x·. C¸. èc QuÇn. Néi dung I. Kh¸i niÖm vÒ quÇn x· sinh vËt: lµ mét tËp hîp c¸c quÇn thÓ sinh vËt thuéc nhiÒu loµi kh¸c nhau, cïng sèng trong mét không gian và thời gian nhất định  Quần xã có cấu trúc tơng đối ổn định. Các sinh vật trong quÇn x· thÝch nghi víi m«i trêng sèng cña chóng..  VËy thÕ nµo lµ quÇn x· sinh. vËt ? - H·y cho VD vÒ quÇn x· kh¸c Hoạt động 2 : Tìm hiểu một số đặc trng cơ bản của quần thể GV : Yªu cÇu hs nghiªn cøu sgk vµ tr¶ lêi - §Æc trõng vÒ thµnh phÇn loµi trong quÇn x· thÓ hiÖn qua ®©u ? - Sè lîng loµi vµ sè lîng c¸ thÓ cña mçi loµi nãi lªn ®iÒu g× ? VD: Trong ao nu«i c¸ tra gåm c¸ tra, c¸ sÆc, c¸ lãc loµi cã sl nhiÒu lµ c¸ tra  loµi u thÕ - ThÕ nµo lµ loµi u thÕ ? Cho vÝ dô? - ở những ngọn đồi của tỉnh Lâm §ång (VD: §µ L¹t) cã lo¹i c©y nµo đặc trng ? Tại sao ? - Thế nào là loài đặc trng ? - Quan s¸t h×nh 40.2 vµ m« t¶ sù. II. Một số đặc trng cơ bản của quần xã 1. §Æc trng vÒ thµnh phÇn loµi trong qt : * Sè lîng loµi vµ sè lîng c¸ thÓ cña mçi loµi: là mức độ đa dạng của quần xã, biểu thị sự biến động, ổn định hay suy thoái của quần xã * Loài u thế và loài đặc trng: - Loµi u thÕ cã slg c¸ thÓ nhiÒu, sinh khèi lín hoặc do hoạt động của chúng mạnh - Loài đặc trng chỉ có ở một quần xã nào đó hoÆc loµi cã sè lîng nhiÒu h¬n h¼n c¸c loµi kh¸c trong quÇn x·. 2. §Æc trng vÒ ph©n bè c¸ thÓ trong kh«ng gian cña quÇn x·: - Phân bố theo chiều thẳng đứng - Ph©n bè theo chiÒu ngang.

(101) ph©n tÇng cña thùc vËt trong rõng ma nhiệt đới - Từ nguồn đất ven bờ biển  ngập níc ven bê  vïng kh¬i xa th× sù ph©n bè cña sinh vËt nh thÕ nµo ? - Sù ph©n bè c¸c c¸ thÓ trong kh«ng gian cña quÇn x· diÔn ra theo nh÷ng chiÒu nµo ? III. Quan hÖ gi÷a c¸c loµi trong quÇn x· : - ý nghÜa c?a sù ph©n bè ? 1. C¸c mèi quan hÖ sinh th¸i: GV : KÕt luËn, bæ sung - Quan hÖ hç trî ®em l¹i lîi Ých hoÆc Ýt nhÊt Hoạt động 3 :Tìm hiểu các mối không có hại ho các loài khác gồm các mối quan hÖ: Céng sinh, héi sinh, hîp t¸c quan hÖ trong quÇn x· GV : Yêu cầu hs nghiên cứu sgk và - Quan hệ đối kháng là quan hệ giữa một bên lµ loµi cã lîi vµ bªn kia lµ lo¹i bÞ h¹, gåm c¸c tr¶ lêi c¸c c©u hái sau - Trong quÇn x· sinh vËt cã nh÷ng mèi quan hÖ: C¹nh tranh, ký sinh, øc chÕ, c¶m nhiÔm, sinh vËt nµy ¨n sv kh¸c mèi quan hÖ sinh th¸i nµo ? VD: Ong mắt đỏ diệt sâu đục thân 2. Hiện tợng khống chế sinh học: Khèng chÕ sinh häc lµ hiÖn tîng sè lîng c¸  hiÖn tîng khèng chÕ sinh häc thÓ cña mét loµi bÞ khèng chÕ ë mét møc nhÊt - ThÕ nµo lµ khèng chÕ sinh häc ? định do quan hệ hỗ trợ hoặc đối kháng giữa GV : KÕt luËn, bæ sung c¸ loµi trong quÇn xaâ 4. Cñng cè : Câu 1: Trong quần xã rừng U Minh, loài đặc trưng là: a. Raén b. Chim c. Caây Traøm d. Caù Câu 2: Trong quần xã ao nuôi cá tra, loài ưu thế là loài: a. Caù Loùc b. Caù Tra c. Caù Saëc d. a, b, c đúng Câu 3: Vi khuẩn lam và nốt sần rễ cây họ đậu là quan hệ: a. Hợp tác b. Hoäi sinh c. Coäng sinh d. Caïnh tranh Câu 4: Sự phân tầng của thực vật trong rừng mưa nhiệt đới là: a. Đặc trưng về số lượng loài b. Đặc trưng về thành phần loài c. Ñaëc tröng veà phaân boá caù theå trong khoâng gian cuûa quaàn xaõ d. Ñaëc trung veà moái quan heä sinh thaùi câu 5: Sự phân bố cá thể trong không gian của quần xã có ý nghĩa: a. Giảm sự cạnh tranh, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn sống c. Giảm sự caïnh tranh b. Nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn sống d. Bảo vệ các loài động vật . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH.

(102) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …. /… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. Bµi 41: DIÔN THÕ SINH TH¸I I/. Môc tiªu : Sau khi häc xong bµi nµy Hs cÇn ph¶i: - Nêu đợc khái niệm diễn thế sinh thái - Phân biệt đợc các loại diễn thế sinh thái - Nêu đợc tầm quan trọng của việc nghiên cứu diễn thế sinh thái - Ph¸t triÓn kü n¨ng quan s¸t. - Gi¸o dôc häc sinh lßng yªu thiªn nhiªn, biÕt b¶o vÖ m«i trêng sèng, gi¸o dôc häc sinh tinh thÇn ®oµn kÕt. II. Ph¬ng tiÖn : 1. GV: H41.1; H41.2 vµ H41.3 2. HS : Häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi III. TiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. KiÓm tra bµi cò : - ThÕ nµo lµ mét quÇn x· sv? Nªu sù kh¸c nhau gi÷a quÇn x· sv vµ quÇn thÓ sinh vËt? 2. Bµi míi : Hoạt động của thầy và trò Néi dung *Hoạt động 1:Tìm hiểu về khái I - Khái niệm về diễn thế sinh thái niÖm diÔn thÕ sinh th¸i. - GV: chia líp thµnh c¸c nhãm råi yªu cÇu c¸c nhãm nghiªn cøa SGK vµ quan sát sơ đồ H41.1; H41.2, mỗi nhãm h·y thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: + Phân tích đặc điểm môi trờng và đặc điểm sinh vật trong 2 sơ đồ đó? + Lập sơ đồ diễn thế sinh thái? + Nªu kh¸i niÖm diÔm thÕ sinh th¸i? Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi + §Æc ®iÓm m«i trêng: tuÇn tù cña quÇn x· qua c¸c giai ®o¹n t¬ng + Sơ đồ diễm thế sinh thái ứng với sự biến đổi của môi trờng. M«i trêng1 C¸c quÇn thÓ 1 M«i trêng 2. C¸c quÇn thÓ 2. M«i trêng 3 C¸c quÇn thÓ 3 HS : Nghiªn cøu, tr¶ lêi GV : KÕt luËn, bæ sung Hoạt động 2: Tìm hiểu các loại diễn thÕ sinh th¸i GV: Yªu cÇu hs nghiªn cøu SGK vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau - Trong tù nhiªn cã nh÷ng h×nh thøc diÔn thÕ sinh th¸i nµo ? - Nªu nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a c¸c lo¹i diÔn thÕ?. II- C¸c lo¹i diÔn thÕ sinh th¸i: 1. DiÔn thÕ nguyªn sinh: - DiÔn thÕ nguyªn sinh lµ diÔn thÕ khëi ®Çu tõ m«i trêng cha cã sinh vËt. + Giai ®o¹n tiªn phong: H×nh thµnh quÇn x· tiªn phong + Giai ®o¹n gi÷a:giai ®o¹n hçn hîp, gåm các quần xã thay đổi tuần tự - Häc sinh: Tr¶ lêi theo 2 ý sau: + Môi trờng khởi đầu của diễn thế + Giai đoạn cuối: Hình thành qx ổn định 2. DiÔn thÕ thø sinh: kh¸c nhau nh thÕ nµo? + Qu¸ tr×nh diÔn thÕ diÔn ra qua c¸c - DiÔn thÕ thø sinh lµ diÔn thÕ xuÊt hiÖn ë môi trờng đã có một quần xã sv sống. giai ®o¹n nµo? + Giai đoạn đầu: Giai đoạn qx ổn định HS : Nghiªn cøu, tr¶ lêi + Giai ®o¹n gi÷a: Giai ®o¹n gåm c¸c quÇn GV : KÕt luËn, bæ sung xã thay đổi tuần tự. + Giai ®o¹n cuèi: H×nh thµnh quÇn x· æn.

(103) Hoạt động 3: Tìm hiểu nguyên nhân g©y ra diÔn thÕ. GV :Nguyªn nh©n nµo g©y ra diÔn thÕ sinh th¸i HS : Nghiªn cøu, tr¶ lêi GV : KÕt luËn, bæ sung *Hoạt động 4: Tìm hiểu ý nghĩa của viÖc nghiªn cøu diÔn thÕ sinh th¸i GV: Yªu cÇu hs nghiªn cøu SGK vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau - Việc nghiên cứu diễn thế đã mang lại lợi ích gì cho đời sống con ngời ? - §èi víi c¸c nhµ nghiªn cøu sinh häc th× cã ý nghÜa g× ? HS : Nghiªn cøu, tr¶ lêi GV : KÕt luËn, bæ sung. ®inh kh¸c hoÆc quÇn x· bÞ suy tho¸i. III- Nguyªn nh©n g©y ra diÔn thÕ: 1. Nguyên nhân bên ngoài: Do tác động m¹nh mÏ cña ngo¹i c¶nh lªn quÇn x·. 2. Nguyªn nh©n bªn trong: sù c¹nh trang gay g¾t gi÷a c¸c loµi trong quÇn x· IV- TÇm quan träng cña viÖc nghiªn cøu diÔn thÕ sinh th¸i: - diÔn thÕ sinh th¸i gióp chóng ta cã thÓ hiểu biết đợc các quy luật phát triển của quần xã sv, dự đoán đớc các quần xã tồn tại trớc đó và qx sẽ thay thế trong tơng lai. - Chủ động xây dựng kế hoạch trong viÖc b¶o vÖ vµ khai th¸c hîp lÝ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn.. 4. Cñng cè :. Tr¶ lêi c©u hái 3,4 Sgk trang 185. 5. DÆn dß: Häc bµi vµ chuÈn bÞ tríc bµi 42: HÖ sinh th¸i . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH.

(104) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …. /… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. CHƯƠNG III: HỆ SINH THÁI, SINH QUYỂN VÀ BẢO VỆ M«i TRƯỜNG TiÕt 45 :. HEÄ SINH THAÙI. I. Mục tiêu : Sau khi häc xong bµi nµy Hs cÇn ph¶i: - Trình bày được khái niệm hệ sinh thái, nêu đựơc ví dụ về hệ sinh thái và phân tích vai trò của từng thành phần cấu trúc trong hệ sinh thái - Nâng cao trình độ nhận thức về bảo vệ môi trường - Phát triển được năng lực tư duy lí thuyết cho hs. - Giáo dục học sinh lòng yêu thiên nhiên, biết bảo vệ môi trường sống, giáo dục học sinh tinh thần đoàn kết. II. Phương tiện : Gv: H×nh 42.1, 42.2, 42.3 Sgk IV. Tiến trình bài giảng : 1. Kiểm tra bài cũ : Diễn thế sinh thái là gì ? phân biệt các loại diễn thế sinh thái và ý nghĩa của việc nghiên cứu diễn thế ? 2. bài mới : Hoạt động của thầy và trị Noäi dung Hoạt động 1 : Tìm hiểu khái niệm về I. Khaùi nieäm heä sinh thaùi hệ sinh thái - Heä sinh thaùi bao goàm quaàn xaõ sinh GV : Treo bức tranh phong cảnh có các vật và sinh cảnh thaønh phaàn cuûa heä sinh thaùi vaø yeâu caàu VD: HST ao hồ,đồng ruộng, rừng… hs quan sát và trả lời các câu hỏi sau - Heä sinh thaùi laø moät heä thoáng sinh hoïc - Nêu các thành phần có trong bức hoàn chỉnh và tương đối ổn định nhờ tranh ? các sv luôn tác động lẫn nhau và đồng - Điểm giống nhau của các thành phần thới tác động qua lại với các thành naỳ? phaàn voâ sinh - Vaäy heä sinh thaùi là gì? - Nêu ví duï 1 heä sinh thaùi xung quanh chuùng ta? - Hãy dẫn chứng hệ sinh thái biểu hiện chức năng của tổ chức sống HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung II. Caùc thaønh phaán caáu truùc cuûa heä Hoạt động 2 :Tìm hiểu về các thành sinh thaùi phần cấu trúc hệ sinh thái Goàm coù 2 thaønh phaàn.

(105) GV : Yeâu caàu hs nghiên cứu sgk ,quan 1. Thaønh phaàn voâ sinh ( sinh caûnh ): + Caùc yeáu toá khí haäu sát và trả lời các câu hỏi sau + Các yếu tố thổ nhưỡng - HST có cấu trúc gốm những thành + Nước và xác sv trong môi trường phaàn naøo - Dựa vào hình 42.1 SGK hãy trả lời 2. Thành phần hữu sinh ( quần xã caâu hoûi leänh trong sgk ? sv ) - Thế nào là thành phần vô sinh và - Thực vật, động vật và vi sinh vật thành phần hữu sinh ? Thành phần vô - Tuỳ theo chức năng dinh dưỡng trong HST chúng được xếp thành 3 nhóm sinh gồm những yếu tố nào ? + Sinh vaät saûn xuaát: … ( SGK) - Các yếu tố của thành phần hữu sinh + Sinh vaät tieâu thuï: … ( SGK) - Dựa vào yếu tố nào để phân ra các + Sinh vaät phaân giaûi: … ( SGK) nhoùm sv HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung Hoạt động 3 :Tìm hiểu về các kiểu hệ sinh thái trên trái đất III. Caùc kieåu heä sinh thaùi treân traùi GV : Yêu cầu hs nghiên cứu sgk ,quan đất sát và trả lời các câu hỏi sau - Ở mỗi nơi trên trái đất có những hệ Gồm hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái rất khác nhau. Vậy có những sinh thái nhân tạo: kiểu hệ sinh thái nào trên trái đất? 1. Hệ sinh thái tự nhiên: gồm - Hãy trả lời câu hỏi lệnh SGK a. Treân caïn: … ( SGK) - Con người đã tác động như thế nào b. Dưới nước: lên các hệ sinh thái trên trái đất? Và + nước mặn: … ( SGK) chiều hướng diễn biến của các hệ sinh + nước ngọt: … ( SGK) thaùi ngaøy nay? - Vậy thì ngay từ bây giờ chúng ta phải 2. Hệ sinh thái nhân tạo: làm gì dể bảo vệ môi trường trê trái Hệ sinh thái nhân tạo đóng góp vai đất này? trò hết sức quan trọng trong cuộc sống HS : Nghiên cứu, trả lời của con người vì vậy con người phải GV : Kết luận, bổ sung : Nhấn mạnh ý biết sử dụng và cải tạo 1 cách hợp lí thức bảo vệ môi trường cho học sinh 3. Cñng cè : 1. Trái đất không phải là 1 hệ sinh thái kín bởi vì A. c¸c loµi thùc vËt , t¶o vµ c¸c vi khuÈn quang hîp hÊp thu n¨ng lîng tõ mÆt trêi, vµ nhiệt năng từ sinh quyển trên trái đất thoát ra ngoài vũ trụ B. con ngời đã làm ô nhiễm bầu khí quyển, thuỷ quyển…….

(106) C. vi khuẩn có thể sống đợc trên những ngọn núi tuyết phủ quanh năm nhờ gió có thể mang chất dinh dỡng đến cho chúng D. ma trong đất liền có nguồn gốc từ sự bóc hơi nớc ngoài đại dơng 2. HiÖu øng nhµ kÝnh lµ kÕt qu¶ cña A. tăng nồng độ cacbonic B. giảm nồng độ oxi C. tăng nhiệt độ khí quyển D. lµm thñng tÇng «z«n 3. Nhân tố cbhủ yếu chi phối phân bố thảm thực vật trên trái đất là A. ¸nh s¸ng B. nhiệt độ C. níc D. đất 4. Cã mÊy lo¹i m«i trêng sèng A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 5.Vào mùa đông ở nớc ta muỗi ít chủ yếu vì A. ¸nh s¸ng yÕu B. thøc ¨n yÕu B. nhiệt độ thấp D. kh«ng đủ độ ẩm 5. Dặn dò: Học bài và chuẩn bị trớc bài 43: Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH.

(107) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …. /… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 46:. TRAO §æI VËT CHÊT TRONG HÖ SINH TH¸I. I/. Môc tiªu : Sau khi häc xong bµi nµy Hs cÇn ph¶i : - Nêu đợc khái niệm chuổi thức ăn và cho ví dụ minh hoạ. - Nêu đợc khái niệm lới thức ăn và cho ví dụ minh học. - Phân biệt đợc các bậc dinh dỡng. - Nêu đợc khái niệm tháp sinh thái, phân biệt đợc các dạng tháp sinh thái - Gi¸o dôc häc sinh lßng yªu thiªn nhiªn, biÕt b¶o vÖ m«i trêng sèng, gi¸o dôc häc sinh tinh thÇn ®oµn kÕt. II. Ph¬ng tiÖn: Gv: Tranh h×nh 43.1; 43.2; 43.3 Sgk III. TiÕn tr×nh bµi d¹y 1. KiÓm tra bµi cò : - ThÕ nµo lµ hÖ sinh th¸i? T¹i sao nãi hÖ sinh th¸i biÓu hiÖn chøc n¨ng cña mét tæ chøc sèng? 2. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung HĐ1:Tìm hiểu về trao đổi vật chất I- Trao đổi vật chất trong quần xã trong quÇn x· sinh vËt sinh vËt: GV: nªu vÝ dô vµ h×nh than chuçi thøc ¨n 1. Chuçi thøc ¨n: Cá , Thá, C¸o , vi sinh vËt - Mét chuçi thøc ¨n gåm nhiÒu loµi cã quan hÖ dinh dìng víi nhau vµ mçi Cá  Thá  C¸o  Vi sinh vËt loµi lµ mét m¾t xÝch cña chuçi. - Trong mét chuçi thøc ¨n, mét m¾t - C¸c mèi quan hÖ trong chuçi thøc ¨n ? xÝch võa cã nguån thøc ¨n lµ m¾t xÝch phÝa tríc, mõa lµ nguån thøc ¨n cña - Chuçi thøc ¨n lµ g×? m¾t xÝch phÝa sau. - Một chuỗi thức ăn đầy đủ cần có những - Trong hệ sinh thái có hai loại chuỗi thøc ¨n: thµnh phÇn nµo ? + Chuçi thøc ¨n gåm c¸c sinh vËt tù dìng, sau đến là động vật ăn sinh - LÊy vÝ dô vÒ chuçi thøc ¨n ë ao , hå ? vật tự dỡng và tiếp nữa là động vật ăn động vật. + Chuçi thøc ¨n gåm c¸c sinh vËt ph©n giải mùn bã hữu cơ, sau đến các - Líi thøc ¨n vµ chuçi thøc ¨n cã g× kh¸c loµi động vËt ¨n sinh vËt ph©n gi¶i vµ nhau? tiếp nữa là các động vật ăn động vật. - LÊy vÝ dô vÒ chuçi thøc ¨n vµ líi thøc 2. Líi thøc ¨n: ¨n? - NÕu mét m¾t xÝch bÞ tiªu diÖt th× sÏ ¶nh - Líi thøc ¨n gåm nhiÒu chuçi thøc ¨n cã nhiÒu m¾t xÝch chung. hởng nh thế nào đến hệ sinh thái ? - QuÇn xa sinh vËt cµng ®a d¹ng vÒ - BËc dinh dìng lµ g×? thµnh phÇn loµi th× líi thøc ¨n trong - Ph©n biÖt c¸c bËc dinh dìng cã trong quÇn x· cµng phøc t¹p. mét líi thøc ¨n? 3. BËc dinh dìng: - HiÓu biªt vÒ chuæi thøc ¨n vµ líi thøc ¨n - TËp hîp c¸c loµi sinh vËt cã cïng møc dinh dìng hîp thµnh mét bËc cã ý nghÜa g×? dinh dìng. - BËc dinh dìng nµo cã sinh khèi lín - Trong quÇn x· cã nhiÒu bËc dinh dìng: nhÊt? + BËc dinh dìng cÊp 1(Sinh vËt s¶n HS : Nghiªn cøu, tr¶ lêi xuÊt) GV : KÕt luËn, bæ sung.

(108) + BËc dinh dìng cÊp 2(Sinh vËt tiªu thô bËc 1) + BËc dinh dìng c©p 3(Sinh vËt tiªu thô bËc 2) + BËc dinh dìng cÊp cao nhÊt: IITh¸p sinh th¸i: H§2: T×m hiÓu vÒ th¸p sinh th¸i GV: Yêu cầu hs nghiên cứu SGK và trả - Để xem xét mức độ dinh dỡng ở tõng bËc dinh dìng vµ toµn bé quÇn lêi c¸c c©u hái sau x·, ngêi ta x©y dùng c¸c th¸p sinh - Th¸p sinh th¸i lµ g×? th¸i. - Ph©n biÖt c¸c lo¹i th¸p sinh th¸i? - NÕu nãi th¸p sinh th¸i n¨ng lîng lµ - Th¸p sinh th¸i bao gåm nhiÒu h×nh dạng chuẩn thì kết luận đó đúng hay sai? chữ nhật xếp chồng lên nhau, các hình ch÷ nhËt cã chiÒu cao b»ng nhau, cßn HS : Nghiªn cøu, tr¶ lêi chiều dài thì khác nhau biểu thị độ lớn GV : KÕt luËn, bæ sung cña mçi bËc dinh dìng. - Cã ba lo¹i th¸p sinh th¸i: + Th¸p sè lîng: + Th¸p sinh khèi: + Th¸p n¨ng lîng: 4. Cñng cè : Một hệ sinh thái nhiệt đới nhạn đợc năng lợng từ mặt trời 106 K.calo/m2/ngày. chỉ có 5% năng lợng đó đợc dùng cho quang hợp. Phần lớn năng lợng bị mất mát tới 79%. Sinh vËt tiªu thô bËc 1 chØ sö dông 575K.calo, sinh vËt tªu thô bËc 2 chØ sö dông 3,5% K.calo, sinh vật tiêu thụ bậc 3 chỉ sử dụng đợc 52 K.calo. Hãy xác định sản lợng sinh vËt toµn phÇn vµ s¶n lîng sinh vËt thùc tÕ ë thùc vËt 5. Dặn dò: Học bài và chuẩn bị trớc bài 44: Chu trình sinh địa hóa và sinh quyển . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH. Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …. /… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. Bài 44: CHU TRÌNH SINH ĐỊA HOÁ VAØ SINH QUYEÅN I. Mục tiêu : Sau khi häc xong bµi nµy Hs cÇn ph¶i : - Nêu khái niệm niệm khái quát về chu trình sinh địa hoá. Nêu được các nội dung chủ yếu của chu trình cacbon, nitơ, nước. - Nêu được khái niệm sinh quyển, các khu sinh học trong sinh quyển và lấy ví dụ minh họa các khu sinh học đó. - Giải thích được nguyên nhân của một số hoạt động gây ô nhiễm môi trường, từ đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường thiên nhiên. - Gi¸o dơc yêu thích nghiên cứu về sinh thái học có ý thức bảo vệ môi trường soáng II. Phương tiện: GV: H 44.1; 44.2; 44.3; 44.4 Sgk III. Tiến trình bài dạy.

(109) 1. Kiểm tra bài cũ : Thế nào là chuỗi và lưới thức ăn ? cho ví dụ minh họa về 2 loại chuỗi thức ăn? 2. Bài mới : HOẠT ĐỘNG CỦA GV vµ HS NOÄI DUNG Hoạt động 1 :T×m hiểu về trao đổi I- Trao đổi vật chất qua chu trình sinh chất qua chu trình ñòa hoùa GV: Yêu cầu hs nghiên cứu SGK và trả lời các câu hỏi sau - Chu trình sinh địa hoá là chu trình trao - Vòng bên ngoài thể hiện điều gì? đổi các chất trong tự nhiên. - Voøng beân trong theå hieän ñieàu gì? - Một chu trình sinh địa hoá gồm có các - Trao đổi vật chất giữa qx và môi phần: tổng hợp các chất, tuần hoàn vật trường vô sinh được thực hiện qua chất trong tự nhiên, phân giải và lắng quaù trình naøo? đọng một phần vật chất trong đất , nước. HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung II- Một số chu trình sinh địa hoá Hoạt động 2 :T×m hiểu về một số chu trình sinh địa hóa 1. Chu trình cacbon GV: Yêu cầu hs nghiên cứu SGK và - Cacbon đi vào chu trình dưới dạng cabon trả lời các câu hỏi sau ñioâxit ( CO2) . - Theo chieàu muõi teân treân hình 44.1 - TV lấy CO2 để tạo ra chất hữu cơ đầu hãy giải thích một cách khái quát sự tieân thoâng qua QH. trao đổi vật chất trong quần xã và - khi sử dụng và phân hủy các hợp chất chu trình sinh địa hoá. chứa cacbon, SV trả lại CO2 và nước cho - Chu trình sinh địa hoá là gì? bao môi trường goàm caùc thaønh phaàn naøo? - Nồng độ khí CO2 trong bầu khí quyển - Daïng cacbon ñi vaøo chu trình laø gì? ñang taêng gaây theâm nhieàu thieân tai treân - Bằng những con đường nào cacbon trái đất. đã đi từ môi trường ngoài vào cơ thể 2. Chu trình nitô SV, trao đổi vật chất trong QX và trở - TV hấp thụ nitơ dưới dạng muối amôn lại MT không khí và môi trường (NH4+) vaø nitrat (NO3-) . đất? - Các muồi trên được hình thành trong tự - Có phải lượng cacbon trong QX nhiên bằng con đường vật lí, hóa học và được trao đổi liên tục theo vòng tuần sinh hoïc. hoàn kín hay không? vì sao? - Nitơ từ xác SV trở lại môi trường đất, - Nguyên nhân gây nên hiệu ứng nước thông qua hoạt động phân giải chất nhaø kính? hữu cơ của VK, nấm,… - TV hấp thụ nitơ dưới dạng nào? - Hoạt động phản nitrat của VK trả lại - Mô tả ngắn gọn sự trao đổi nitơ một lượng nitơ phân tử cho đất, nước và trong tự nhiên? baàu khí quyeån. - Lượng nitơ được tổng hợp từ con 3. Chu trình nước đường nào là lớn nhất?.

(110) - Haõy neâu moät soá bieän phaùp sinh hoïc làm tăng hàm lượng đạm trong đất để năng cao năng suất cây trồng và cải tạo đất? - Neâu noäi dung chuû yeáu cuûa chu trình nước? - Neâu caùc bieän phaùp baûo veä nguoàn nước? - Sự hoàn chỉnh của hệ sinh thái thể hiện ở điểm nào ? HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung H§3 :T×m hiểu về sinh quyển GV: Yêu cầu hs nghiên cứu SGK và trả lời các câu hỏi sau - Sinh quyeån laø gì? - Neâu teân vaø ñặc ñiểm cuûa caùc khu sinh hoïc trong sinh quyển? - Làm thế nào để bảo vệ được sinh quyển ? HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung. - Nước mưa rơi xuống đất, một phần thấm xuống các mạch nước ngầm, một phần tích luõy trong soâng , suoái, ao , hoà,… - Nước mưa trở lại bầu khí quyển dưới dạng nước thông qua hoạt động thoát hơi nước của lá cây và bốc hơi nước trên mặt đất.. III- Sinh quyeån 1. Khaùi nieäm sinh quyển SQ là toàn bộ SV sống trong các lớp đất, nước và không khí của TĐ. 2. Caùc khu sinh hoïc trong sinh quyeån - Khu sinh học trên cạn: đồng rêu đới lạnh, rừng thông phương Bắc, rừng rũng lá ôn đới,… - khu sinh học nước ngọt: khu nước đứng ( đầm,hồ,ao,..), khu nước chảy ( sông suoái) - Khu sinh học bieån: + theo chiều thẳng đứng: SV nổi, ĐV đáy + theo chiều ngang:vùng ven bờ,vùng khôi. 4. Cñng cè : - Nêu khái niệm về chu trình sinh địahoá, chu trình cacbon, chu trình nitơ, chu trình nước trong tự nhiên - Những nguyên nhân làm cho nồng độ khí co2 trong bầu khí quyển tăng? Nêu haäu quaû vaø caùch haïn cheá. - Nêu các biện pháp sh để nâng cao hàm lượng đạm trong đất nhằm cải tạo và naâng cao nx caây troàng. 5. DÆn dß: Häc bµi vµ chuÈn bÞ tríc bµi 45: Dßng n¨ng lîng trong hÖ sinh th¸i vµ hiÖu xuÊt sinh th¸i . Rót kinh nghiÖm giê d¹y.

(111) DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH.

(112) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …. /… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. Tieát 48 : DÒNG NĂNG LƯỢNG TRONG HỆ SINH THÁI I. Mục tiêu - Mô tả được một cách khái quát về dòng năng lượng trong hệ sinh thái - Khaùi nieäm veà hieäu suaát sinh thaùi - Giải thích được sự tiêu hao năng lượng giửa các bậc dinh dưỡng - Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường thiên nhiên II. Phương tiện Gv: Hình 45.1  45.4 Sgk III. Tiến trình bài dạy: 1. Kiểm tra bài cũ : - Trình baøy khaùi quaùt theá naøo laø chu trình sinh ñiaï caùc chaát? - Neâu dieãn bieán cuûa chu trình nitô? Theá naøo laø sinh quyeån? 2. Bài mới : Hoạt động thầy trò Noäi dung Hoạt động 1 : Tìm hiểu về dòng I.Dòng năng lượng trong hệ sinh thái năng lượng trong HST 1. Phân bố năng lượng trên trái đất GV: Yêu cầu hs nghiên cứu SGK và -Mặt trời là nguồn cung cấp năng lượng trả lời các câu hỏi sau chủ yếu cho sự sống trên trái đất -Sinh vật sản xuất chỉ sử dụng được những - Phoå aùnh saùng chieáu xuoáng haønh tia sáng nhìn thấy(50% bức xạ) cho quan tinh gồm những dải chủ yếu nào? hợp -Quang hợp chỉ sử dụng khoảng 0,2-0,5% - Cây xanh có thể được đồng hoá tổng lượng bức xạ để tổng hợp chất hữu cơ loại ánh sáng nào và chiếm bao 2. Dòng năng lượng trong hệ sinh thái -Càng lên bậc dinh dưỡng cao hơn thì - Vì sao càng lên bậc dinh dưỡng năng lượng càng giảm cao hơn năng lượng càng giảm dần? -Trong hệ sinh thái năng lượng được truyền một chiều từ SVSX qua các bậc - Các sinh vật sản xuất trong hệ sinh dinh dưỡng, tới môi trường, còn vật chất được trao đổi qua chu trình dinh dưỡng thái H43.1? => Dòng năng lượng trong hệ sinh thái bắt - Những sinh vật nào đóng vai trò nguồn từ môi trường, được sinh vật sản xuất hấp thụ và biến đổi thành dòng năng lượng quan trọng trong việc truyển năng hóa học qua quá trình quang hợp, sau đó lượng từ môi trường vô sinh vào chu năng lượng truyền qua các bậc dinh dưỡng và cuối cùng năng lượng truyền trở lại môi trình và ngược lại? trường HS : Nghiên cứu, trả lời nhieâu %?.

(113) GV : Kết luận, bổ sung Hoạt động 2:Tiềm hiểu về hiệu suất sinh thái GV: Yêu cầu hs nghiên cứu SGK và trả lời các câu hỏi sau - Theá naøo laø hieäu suaát sinh thaùi? - Phần lớn năng lượng bị tiêu hao do ñaâu? HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung. II.Hieäu suaát sinh thaùi -Hiệu suất sinh thái là tỉ lệ % chuyển hoá năng lượng qua các bậc dinh dưỡng trong heä sinh thaùi Hiệu suất sinh thái của bậc dinh dưỡngsau tích luỹ được thường là 10% so với bậc trước liền kề => Phần lớn năng lượng truyền trong hệ sinh thái bị tiêu hao qua hô hấp , tạo nhiệt, chất thải … chỉ khoảng 10% năng lượng truyền lên bậc dinh dưỡng cao hơn. 4. Cuûng coá : 1. Một hệ sinh thái nhiệt đới nhạn được năng lượng từ mặt trời 106 K.calo/m2/ngày. chỉ có 5% năng lượng đó được dùng cho quang hợp. Phần lớn năng lượng bị mất mát tới 79%. Sinh vật tiêu thụ bậc 1 chỉ sử dụng 575K.calo, sinh vật têu thụ bậc 2 chỉ sử dụng 3,5% K.calo, sinh vật tiêu thụ bậc 3 chỉ sử dụng được 52 K.calo. Hãy xác định a. Sản lượng sinh vật toàn phần và sản lượng sinh vật thực tế ở thực vật b. Tính hiệu xuất sinh thái giữa các bậc dinh dưỡng 2. Nguyên nhân chính gây ra sự thất thoát năng lượng trong hệ sinh thái? 3. Trong một hệ sinh thai sinh khối của mỗi bậc dinh dưỡng được kí hiệu bằng các chữ cái. Trong đó A= 500Kg B=5Kg C=50Kg D=5000Kg .Hệ sinh thái nào có chuổi thức ăn sau là có thể xảy ra? A .A -> B-> C-> D B. C ->A-> B-> D C. B-> C ->A-> D D. D ->A-> B-> C 5. DỈn dß: Häc bµi vµ chuÈn bÞ tríc bµi 46: Thực hành : Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH.

(114) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …. /… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. Tieát 49: Thực hành : QUẢN LÍ VÀ SỬ DỤNG BỀN VỮNG TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN I. Mục tiêu : Sau khi học song bài này học sinh phải 1. Kiến thức : - Nêu được khái niệm về các dạng tài nguyên thiên nhiên đang được sử dụng chủ yếu hiện nay, lấy được ví dụ minh hoạ - Phân tích được tác động của việc sử dụng tài nguyên không khoa học làm cho môi trường bị suy thoái, ảnh hưởng tới cuộc sống con người - Chỉ ra được những biện pháp chính để sử dụng tài nguyên một cách bền vững 2. Kỹ năng : Rèn luyện kỹ năng thực hành cho các em và phân tích kết quả thí nghiệm. 3. Giáo dục : Nâng cao nhận thức về sự cần thiết phải có các biện pháp sử dụng bền vững tài nguyên và ý thức bảo vệ môi trường II. Kiểm tra kiến thức cơ sở và sự chuẩn bị : 1. Kiểm tra kiến thức cơ sở : - Hệ sinh thái là gì ? - Đặc điểm của trao đổi vật chất trong hệ sinh thái? - Nêu vai trò của các chu trình tuần hoàn vật chất ? - Dòng năng lượng trong hệ dinh thái là gì ? cách xác định hiệu suất sinh thái ? 2. Chuẩn bị : Giấy khổ A4, giấy, bút , băng hình CD III. DIỄN GIẢI thực hành : - Các dạng tài nguyên thiên nhiên - Hình thức sử dụng gây ô nhiễm môi trường - Khắc phục suy thoái môi trường và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên IV. Tiến hành các hoạt động thực hành : 1. Các dạng tài nguyên thiên nhiên : Quan sát và điền vào 3 bảng các DIỄN GIẢI sau : Dạng tài nguyên Tài nguyên không tái sinh Tài nguyên tái sinh. Tài nguyên năng lượng vĩnh cửu. Các tài nguyên - Nhiên liệu hóa thạch - Kim loại - Phi kim loại - Không khí sạch - Nước sạch - Đất - Đa dạng sinh học - Năng lượng mặt trời - Năng lượng gió - Năng lượng sóng - Năng lượng thủy triều. Ghi câu trả lời.

(115) 2. Hình thức sử dụng gây ô nhiễm môi trường Các hình thức gây ô nhiễm môi trường * Ô nhiễm không khí : - Ô nhiễm từ sản xuất nông nghiệp - Ô nhiễm từ đun nấu tại các gia đình * Ô nhiễm chất thải rắn: - Đồ nhựa, cao su, thủy tinh thải ra - Xác sinh vật từ sản xuất nông nghiệp - Rác thác bệnh viện - Giấy gói, túi ni lông thải ra từ các gia đình * Ô nhiễm nguồn nước: nước thải từ khu dân cư, bệnh viện, vi sinh vật gây bệnh.. * Ô nhiễm hóa chất độc: - Hóa chất độc thải ra từ nhà máy - Thuốc trừ sâu dư thừa trong sản xuất nông nghiệp * Ô nhiễm do vi sinh vật gây bệnh: Vi sinh vật gây bệnh cho người và sinh vật khác như muỗi, giun…. Nguyên nhân gây ô nhiễm. Cách khắc phục. 3. Khắc phục suy thoái môi trường và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên Hình thức sử dụng tài nguyển Theo em hình thức Đề xuất biện pháp sử dụng là bền vững khắc phục hay không Tài nguyên đất : - Đất trồng trọt - Đất xây dựng công trình - Đất bỏ hoang.. Tài nguyên nước : - Hồ nước chứa phục vụ sản xuất nông nghiệp - Nước sinh hoạt - Nước thải Tài nguyên rừng : - Rừng bảo vệ - Rừng trồng được phép khai thác - Rừng bị khai thác bừa bãi Tài nguyên biển và ven biển : - Đánh bắt cá theo qui mô nhỏ ven bờ - Đánh bắt cá theo qui mô lớn - Xây dựng khu bảo vệ sinh vật quý hiếm Tài nguyên đa dạng sinh học: Bảo vệ loài V. Giải thích kết quả và rút ra kết luận : Tiến hành như thế nào và mục tiêu đã đạt được chưa * Bản tường trình thực hành : bài thực hành số 3 : lai giống 1 . Mục tiêu thực hành : 2 . Các hoạt động thực hành :Chuẩn bị, tiến hành, kết quả, giải thích và nhận xét kết quả.

(116) 3 . Đánh giá của giáo viên : Kiến thức, kỹ năng, giáo dục.. 5. DỈn dß: Häc bµi cũ và hoàn thành các bài tập phần sinh thái . Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH.

(117) Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …. /… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 50:. BµI TËP sinh th¸i. I- Mục tiêu: Sau khi học xong bài này học sinh phải 1. Kiến thức: - Khắc sâu được những kiến thức sinh thỏi đã học - Nhận dạng được các dạng bài tập cơ bản v? sinh thỏi 2.Kỹ năng : Rèn luyện kỹ năng làm bài tập . 3. Giáo dục : HS có thể vận dụng kiến thức đã học để giải các dạng bài tập sinh thỏi II. Phương tiện dạy học : 1. GV: GA, SGK ,SGV,SBT . 2. HS : Học bài cũ và chuẩn bị bài mới III. Tiến trình bài dạy : 1. Kiểm tra bài cũ : Không kiểm tra 2. DIỄN GIẢI bài mới :.

(118) Hoạt động của thầy và trß DIỄN GIẢI Hoạt động 1 :Tìm hiểu các dạng bài I. Bài tập tự luận tËp tù luËn GV : Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu bµi Bài 1 Ở một loài côn trùng , để hoàn thành một tËp theo sù híng dÉn cña gi¸o viªn chu kỳ sống (từ trứng đến trưởng thành) ở - Chia b¶ng thµnh 3 cét vµ gäi 3 hs lªn nhiệt độ 180C là 17 ngày,,còn ở nhiệt độ b¶ng lµm bµi mçi em lµm 1 c©u 1 ,2 250C là 10 ngày. a. Hãy xác định ngưỡng nhiệt phát triển hoÆc 3,nh÷ng hs ë díi tiÕp tôc lµm. của loài côn trùng trên - HS : Nghiªn cøu lµm bµi tËp b. Nếu vào mùa đông,nhiệt độ môi - GV : Qu¸n xuyÕn líp vµ gi¶i thÝch trường giảm xuống còn 100C thì loài c¸c th¾c m¾c nÕu c¸c em hái côn trùng này có bị đình dục không? Vì GV : NhËn xÐt bµi lµm trªn b¶ng vµ ®a sao? ra đáp án đúng nhất : GV : Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu bµi Bài 2 : Một hệ sinh thái nhiệt đới nhhạn được tËp theo sù híng dÉn cña gi¸o viªn năng lượng từ mặt trời 106 - Chia b¶ng thµnh 2 cét vµ gäi 2 hs lªn K.calo/m2/ngày. chỉ có 3,5% năng lượng b¶ng lµm bµi mçi em lµm 1 c©u 4 ,5 đó được dùng cho quang hợp. Phần lớn ,nh÷ng hs ë díi tiÕp tôc lµm. năng lượng bị mất mát tới 90%. Sinh vật tiêu thụ bậc 1 chỉ sử dụng 35K.calo, sinh - HS : Nghiªn cøu lµm bµi tËp vật têu thụ bậc 2 chỉ sử dụng 3,5 K.calo, - GV : Qu¸n xuyÕn líp vµ gi¶i thÝch sinh vật tiêu thụ bậc 3 chỉ sử dụng được c¸c 0,52 K.calo. Hãy xác định th¾c m¾c nÕu c¸c em hái a. Sản lượng sinh vật toàn GV : NhËn xÐt bµi lµm trªn b¶ng vµ ®a phần và sản lượng sinh vật thực tế ở thực vật ra đáp án đúng nhất : b. Tính hiệu xuất sinh thái giữa các bậc dinh dưỡng.

(119)  Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH. Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …. /… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 51:. OÂN TAÄP ch¬ng tr×nh toµn cÊp THPT. I- Mục tiêu: Sau khi häc xong bµi nµy Hs cÇn ph¶i - Khắc sâu các kiến thức về di truền và biến dị - Khắc sâu các kiến thức về các qui luật di truyền - Khắc sâu các kiến thức về di truyền học quần thể và di truyền học người - Khắc sâu các kiến thức về các ứng dụng di truyền học vào đời sống sản xuất Rèn luyện kỷ năng làm bài tập trắc nghiệm khách quan và tự luận. II. Phương tiện 1. GV: GA, SGK ,SGV,SBT . III. Tiến trình bài dạy :.

(120) Hoạt động thầy trò GV : Yêu cầu hs nhắc lại các kiến thức sau : - Gen là gì? Cấu trúc của gen? - Đặc điểm của mã di truyền? - Nguyên tắc nhân đôi của ADN? - Thực chất của phiên mã là gì? - Mối quan hệ giữa phiên mã và dịch mã được thể hiện như thế nào ? - Ôpêrôn là gì ? 1 ôpêrôn có mấy thành phần? - Vai trò cấu trúc xoắn của NST? - Các dạng đột biến gen - Các dạng đột biến cấu trúc NST - Các dạng đột biến số lượng NST. Néi dung Chương I : Cơ chế di truyền và biến dị 1. Gen,mã di truyền và quá trình nhân đôi của ADN - K/N về gen, mã di truyền - Nhân đôi ADN của sinh vật nhân sơ và nhân chuẩn 2. Cơ chế phiên mã và dịch mã - Thực chất của phiên mã - Mối quan hệ giữa phiên mã và dịch mã 3. Cơ chế điều hòa hoạt động của gen 4. NST và cấu trúc NST 5. Các dạng đột biến gen và đột biến NST - Các dạng đột biến gen - Các dạng đột biến cấu trúc NST - Các dạng đột biến số lượng NST. Chương II. Tính qui luật của hiện tượng di truyền 1. các qui luật của Menđen - Qui luật phân li - Qui luật phân li độc lập 2. Các qui luật của Mocgan - Liên kết gen - Hoán vị gen - Di truyền liên kết với giới tính 3. Tương tác gen - Tương tác kiểu bổ sung - Tương tác kiểu át chế - Tương tác kiểu cộng gộp 4. Di truyền ngoài nhân - K/N di truyền ngoài nhân -Di truyền ngoài nhân có đặc điểm - Đặc điểm của di truyền ngoài nhân 5. Ảnh hưởng của môi trường đến sự biểu hiện gì? tính trạng - Đặc điểm của thường biến ? - Đặc điểm của giới hạn sinh thái? Chương III. Di truyền học quần thể 1. Cấu trúc di truyền của quần thể tự phối Đặc điểm của quần thể tự phối - Đặc điểm của quần thể tự phối ? 2. Cấu trúc di truyền của quần thể giao phối Đặc điểm của quần thể giao phối - Đặc điểm của quần thể giao - Phân li độc lập là gì? - Cho biết số giao tử, hợp tử, kiểu gen, kiểu hình, dòng thuần được tạo ra trong trường hợp nhiều gen qui định một tính trạng? - Đặc điểm của liên kết gen? - Đặc điểm của hoán vị gen? - Qui luật di truyền trên NST X, Y ? - Tương tác kiểu bổ sung có tỉ lệ nào? - Tương tác kiểu át chế có tỉ lệ nào? - Tương tác kiểu cộng gộp có tỉ lệ nào?. phối?. Chương IV. Ứng dụng di truyền hoc 1. Chọn giống dựa trên nguồn biến dị tổ hợp.

(121) - Ưu thế lai là gì? - Cách tạo ưu thế lai? - Các thành tựu của công nghệ tế bào đã đạt được trong các năm qua ? - Kỹ thuật di truyền và ứng dụng của nó trong thực tiễn ?. Ưu thế lai 2. Tạo giống bằng công nghệ tế bào Các thành tựu của công nghệ tế bào 3. Tạo giống bằng công nghệ gen Kỹ thuật di truyền và ứng dụng của nó. Chương V. Di truyền học người 1. Di truyền y học - Phương pháp nghiên cứu phả hệ - Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh - Phương pháp nghiên cứu phả hệ - Phương pháp nghiên cứu tế bào - Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng 2. Bảo vệ vốn gen của loài người sinh - Phương pháp nghiên cứu tế bào HS : Nghiên cứu, trả lời GV : Kết luận, bổ sung 4. Cñng cè: 5. DÆn dß: ¤n tËp phÇn tiÕn hãa vµ sinh th¸i  Rót kinh nghiÖm giê d¹y. DuyÖt cña tæ chuyªn m«n. DuyÖt cña BGH. Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: …. /… (Líp 12A5) …./… (Líp 12A6) Nguån gi¸o ¸n: Tµi liÖu tham kh¶o Sgk. TiÕt 52:. OÂN TAÄP PHAÀN TIEÁN HOÙA VAØ SINH THAÙI HOÏC. I- Mục tiêu - Khái quát hóa toàn bộ nội dung kiến thức của phần tiến hóa. - Phaân bieät thuyeát tieán hoùa cuûa Lamac vaø thuyeát tieán hoùa cuûa Ñacuyn. - Tr×nh bµy được nội dung của học thuyết tiến hóa tổng hợp và cơ chế tiến hóa dẫn đến hình thàn loài mới. - Tr×nh bµy được nội dung sinh thái học từ cá thể đến quần thể,quần xã và hệ sinh thaùi - RÌn luyÖn kü n¨ng kh¸i qu¸t tæng hîp II. Phương tiện : 1. GV: GA, SGK ,SGV,SBT . III. Tiến trình bài dạy Hoạt động thầy trò Hoạt động 1: Tóm tắt kiến thức cốt loõi vaø caâu hoûi oân taäp.. Néi dung A.PHAÀN TIEÁN HOÙA Chướng I: Bằng chứng và cơ chế tiến.

(122) - Chia lớp thành 2 nhóm lớn ,thảo luận với nội dung: + Nhoùm 1: toùm taét noäi dung: - Bằng chứng tiến hóa. - Thuyết tiến hoá của Lamac, Đacuyn và hiện đại - Caâu hoûi oân taäp 1,2,3 + Nhoùm 2: toùm taét noäi dung: - Tieán hoùa hoùa hoïc. - Tieán hoùa tieàn sinh hoïc. - Tieán hoùa sinh hoïc. - Caâu hoûi oân taäp 4, 5, 6.  GV theo doõi, quan saùt  GV củng cố , sửa bài tập.. hoùa. 1)Bằng chứng tiến hóa: -Bằng chứng giải phẩu so sánh. -Bằng chứng phôi sinh học. -Bằng chứng địa lí sinh vật học. -Bằng chứng tế bào học và sinh học Phân tử. 2)Toùm taét hoïc thuyeát tieán hoùa cuûa Lamac: -Môi trường sống thay đổi chậm hình ñaëc ñieåm thích nghi. 3)Toùm taét hoïc thuyeát tieán hoùa cuûa Ñacuyn: -Vai troø cuûa CLTN. - Những cá thể có biến dị thích nghi sẽ Được giữ lại,những cá thể có biến dị khoâng Thích nghi sẽ bị đào thải. 4)Toùm taét DIỄN GIẢI thuyeát tieán hoùa tổng hợp hiện đại: -Tieán hoùa nhoû. -Tiến hoá lớn. -CLTN, nhaân toá tieán hoùa,di-nhaäp gen, caùc Yếu tố ngẫu nhiên và ĐBthay đổi tần số alenthay đổi thành phần KG của QT - Các cơ chế cách li trước và sau hợp tử. 5) Sự hình thành loài mới. - Thực chất của quá trình loài mới - Các con đường hình thành loài mới Chương II:Sự phát sinh và phát triển của sự sống trên Trái Đất. 1)Tieán hoùa hoùa hoïc. 2)Tieán hoùa tieàn sinh hoïc. 3)Tieán hoùa sinh hoïc.. Hoạt động 2: Tóm tắt kiến thức cốt. B.PHAÀN SINH THAÙI HOÏC: I. Tóm tắt kiến thức cốt lõi:.

(123) loõi vaø caâu hoûi oân taäp. GV tiếp tục chia 2 nhóm lớn, trả lời với DIỄN GIẢI theo yêu cầu sau : - DIỄN GIẢI 1:Tóm tắt kiến thức chöông I, II, III vaø caâu hoûi oân taäp soá 1. - DIỄN GIẢI 2: Tóm tắt kiến thức chöông I, II, III vaø caâu hoûi oân taäp soá 2.  GV nhaän xeùt, cuûng coá.. Chöông I:Caù theå vaø quaàn theå sinh vaät: - Kn và đặc điểm môitrường sống. - Kn vaø ñaëc ñieåm nhaân toá sinh thaùi - Kn vaø ñaëc ñieåm quaàn theå sinh vaät. Chöông II:Quaàn xaõ sinh vaät. - Kn vaø ñaëc ñieåm cuûa quaàn xaõ sinh vaät. -Kn vaø ñaëc ñieåm cuûa dieãn theá sinh thaùi. Chöông III:Heä sinh thaùi, sinh quyeån vaø bảo vệ môi trường. - Kn vaø ñaëc ñieåm cuûa heä sinh thaùi. - Kn vaø ñaëc ñieåm cuûa sinh quyeån. liên hệ bảo vệ môi trường.

(124)

Giao an sinh 12cb Nguyen Tinh

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về